de toepassing van het internationaal verdrag ... - Kinderrechten.nl

74
DE TOEPASSING VAN HET IVRK IN DE NEDERLANDSE RECHTSPRAAK
Rechtstreekse werking
Het vraagstuk van de rechtstreekse werking komt in drie zaken aan bod. Een vrij recente
uitspraak is die van de rechtbank Utrecht. 238 De rechtbank brengt in algemene
termen de rechtstreekse werking van het IVRK als volgt onder woorden:
Artikel 3 van het IVRK is de kernbepaling van het verdrag; andere bepalingen uit het
verdrag, die naar algemeen wordt aangenomen rechtstreekse werking hebben, vloeien
voort uit hetgeen is bepaald in artikel 3.
Of de rechter zijn oordeel beperkt tot bepaalde artikelen – afgezien van artikel 3
IVRK – wordt echter niet duidelijk. Uit een tweetal eerdere uitspraken is rechtstreekse
werking van het IVRK af te leiden, omdat de rechter tot de conclusie komt dat er in
strijd met het IVRK is gehandeld. 239
Verdragsconforme uitleg en toepassing
De rechter houdt in zes gevallen rekening met het IVRK bij de beoordeling van de
zaken in kwestie. Zo betrekt de rechtbank Utrecht het IVRK bij de beoordeling van de
vraag of de Centrale Autoriteit afdoende uitvoering heeft gegeven aan de opdracht tot
het beproeven van een minnelijke regeling. 240 Op grond van artikel 7 lid 2 onder c van
het Haags Verdrag inzake de burgerrechtelijke aspecten van internationale ontvoering
van kinderen (hierna: HKOV) dient de Centrale Autoriteit alle passende maatregelen
te nemen teneinde te verzekeren dat de minderjarige op vrijwillige basis wordt teruggegeven
of dat een minnelijke schikking wordt getroffen. De Centrale Autoriteit is
hiertoe niet overgegaan, maar heeft het verzoek tot terugkeer en afgifte van de minderjarigen
ingediend. De rechtbank stelt dat de Centrale Autoriteit een regeling in der
minne had moeten beproeven en wijst aanvullend op het IVRK. Hiermee benadrukt
de rechtbank voorts het belang van de minnelijke regeling aangezien artikel 7 lid 2
onder c HKOV zelf geen verwijzing bevat naar het belang van het kind en een minnelijke
regeling naar het oordeel van de rechtbank meer aansluit bij het belang van
het kind:
De rechtbank merkt in dit verband tenslotte nog op dat uit de feitelijke gang van zaken
valt af te leiden dat de Centrale Autoriteit klaarblijkelijk prioriteit geeft aan het behartigen
van de belangen van de verzoekende ouder, indien en in zoverre het streven
er slechts op is gericht het doel van het Verdrag [lees: HKOV, red.] – teruggeleiding
van kinderen die door een ouder zonder toestemming van de andere gezaghebbende
ouder naar een ander (verdrags)land zijn gebracht – te verwezenlijken. Doorslaggevend
dienen evenwel ingevolge het eveneens ten deze van toepassing zijnde Internationaal
Verdrag voor de Rechten van het Kind te allen tijde de belangen van de kinderen te zijn.
Nu het bereiken van een minnelijke regeling tussen ouders ook en, afhankelijk van de
omstandigheden van het geval, mogelijk meer in het belang kan zijn van de minderjarigen
dan een gedwongen terugkeer – hetgeen ook aansluit bij de opvatting van de Raad
238 Rb. Utrecht 27 september 2010, LJN BP5703.
239 Rb. Groningen (vzr.) 10 mei 2006, LJN AX1558; Hof Arnhem (zittingsplaats Leeuwarden) 9 februari
2009, LJN BH4495.
240 Rb. Utrecht 13 april 2005, LJN AT3895.