de toepassing van het internationaal verdrag ... - Kinderrechten.nl

DE TOEPASSING VAN HET IVRK IN PERSONEN-, FAMILIE- EN CIVIELE JEUGDZAKEN 61
Rechtstreekse werking
De rechtstreekse werking van artikel 23 IVRK is tot nog toe geen enkele keer expliciet
overwogen. Wel lijkt de rechtbank Maastricht het bestaan van rechtstreekse werking
aan te nemen. 208 In deze zaak waren de minderjarigen reeds met een machtiging van de
kinderrechter geplaatst in Stichting Gastenhof, omdat zij gezien hun licht verstandelijke
handicap alleen dáár geplaatst konden worden. De moeder heeft de minderjarigen
na moederdag thuis gehouden en niet ingestemd met verdere behandeling van haar
kinderen. De Stichting heeft met een beroep op de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten
(hierna: AWBZ) de kinderen niet doen terugbrengen. De rechtbank is van
mening dat de Stichting onterecht een beroep doet op de AWBZ, omdat dit ertoe leidt
dat dergelijke kinderen niet worden beschermd in de zin van artikel 23 IVRK. Aldus
lijkt de rechtbank van oordeel te zijn dat in een dergelijk geval artikel 23 IVRK wordt
geschonden:
5. Ware de redenatie van de Stichting Gastenhof juist dan zou daarmee, voor deze kinderen
– en voor andere minderjarigen die zich in een vergelijkbare positie bevinden – elke
grond, ook de wettelijke, aan gedwongen opvoedingssteun van de ondertoezichtstelling
en de daarbij behorende behandelingen komen te ontvallen indien de met gezag beklede
ouder c.q. de minderjarige van 12 jaar of ouder niet (meer) met internaatsverblijf zou
instemmen.
Dit zou deze, bij uitstek moeilijk tot het objectief beoordelen van de eigen belangen in
staat te achten, groep minderjarigen – en vaak ook hun ouders – van de bescherming
beroven die de Nederlandse wetgeving in het Burgerlijk Wetboek boek 1 de artikelen
254 e.v., maar meer nog het Verdrag voor de Rechten van het Kind in met name artikel
23 biedt.
Verdragsconforme uitleg en toepassing
In twee zaken is er sprake van verdragsconforme uitleg en toepassing. Het gaat hier om
een uitspraak van het hof Den Haag en een uitspraak van de rechtbank Rotterdam. Het
Haagse hof toetst de plaatsing van de minderjarige in gesloten jeugdzorg aan artikel
23 IVRK. 209 De minderjarige beroept zich in deze zaak op de artikelen 23 en 37 IVRK.
Volgens de minderjarige is het in strijd met deze bepalingen om jongeren met een
licht verstandelijke handicap te plaatsen in een justitiële jeugdinrichting vanwege een
gebrek aan geschikte behandelplekken buiten de justitiële sector. Het hof komt tot het
oordeel dat de machtiging tot plaatsing in gesloten jeugdzorg mag worden afgegeven,
omdat aan de gronden voor een dergelijke machtiging is voldaan. Het hof vraagt zich
echter af of die machtiging ten uitvoer gelegd mag worden in een justitiële jeugdinrichting
bezien vanuit de artikelen 23 en 37 IVRK:
11. Uit het vorenoverwogene volgt naar het oordeel van het hof dat aan de gronden
voor een machtiging tot uithuisplaatsing in een accommodatie voor gesloten jeugdzorg
wordt voldaan. In het kader van de overgangsregeling (artikel VII van de Wet van 20
december 2007, Stb. 2007, 578) is het tot 1 januari 2010 mogelijk een machtiging tot uithuisplaatsing
in een accommodatie voor gesloten jeugdzorg, wegens plaatsingsgebrek
208 Rb. Maastricht 10 juli 2002, LJN AE5642.
209 Hof ’s-Gravenhage 14 januari 2009, LJN BH3781.