de toepassing van het internationaal verdrag ... - Kinderrechten.nl

50
DE TOEPASSING VAN HET IVRK IN DE NEDERLANDSE RECHTSPRAAK
Rechtstreekse werking
Alleen de rechtbank Utrecht heeft zich expliciet uitgesproken over de vraag of artikel
19 IVRK rechtstreeks werkt. 164 Volgens de rechtbank is artikel 19 IVRK gelet op de
aard, inhoud en strekking geen bepaling waaraan rechtstreekse werking toekomt.
In een uitspraak van de rechtbank Groningen valt echter te constateren dat artikel
19 IVRK rechtstreeks wordt toegepast, omdat de rechtbank schending van deze bepaling
aanneemt. 165 Naar het oordeel van de rechtbank heeft de gezinsvoogdij-instelling
op een onverantwoorde wijze uitvoering gegeven aan de haar opgedragen taak
de hulpverlening op gang te brengen, nu deze hulpverlening in casu ongeveer negen
maanden volledig stil heeft gelegen.
Verdragsconforme uitleg en toepassing
De rechter betrekt in een viertal zaken artikel 19 IVRK bij de beoordeling van de betreffende
verzoeken. In twee uitspraken van de rechtbank Assen gaat het om een, in
het kader van een ondertoezichtstelling gegeven, aanwijzing, inhoudende de vaststelling
van een omgangsregeling. 166 De ouders zijn het daar in beide gevallen niet mee
eens en vragen de rechtbank om vervallenverklaring van de aanwijzing. De rechtbank
overweegt in beide zaken op vrijwel eensluidende wijze. In één zaak overweegt zij:
De thans in het geding zijnde Aanwijzing zoals deze door de WSJ is gegeven, beoogt de
omgangsregeling tussen vader en moeder en [de minderjarige] gedurende de looptijd
van bovendoelde maatregelen nader vorm te geven en daarbij rekening te houden met
de voor [de minderjarige] bedreigde situatie waarin zij eerder is aangetroffen. Niet kan
gezegd worden dat de WSJ met die situatie bij de vaststelling van bedoelde Aanwijzing
geen rekening hoeft te houden. Het belang van [de minderjarige] vereist een dergelijke
bemoeienis ook. Verwezen zij naar art. 19 Internationaal Verdrag inzake de Rechten van
het Kind, waarin – kort gezegd – de Staat wordt verplicht de benodigde maatregelen te
nemen op sociaal en opvoedkundig gebied teneinde het kind te beschermen tegen alle
vormen van geweld. Bedoelde maatregelen omvatten onder meer procedures met betrekking
tot sociale programma’s teneinde te voorzien in de nodige ondersteuning van het
kind en onder meer in de voorkoming van kindermishandeling. 167
In twee andere beschikkingen, die de verzoeken tot ondertoezichtstelling en machtiging
uithuisplaatsing betreffen, verwijst de rechtbank Zwolle-Lelystad naar artikel 19
IVRK. 168 Deze uitspraken zijn reeds aan de orde geweest bij artikel 5 IVRK onder het
kopje ‘Verdragsconforme uitleg en toepassing’. De rechtbank overweegt dat ouders
primair verantwoordelijk zijn voor de opvoeding en verzorging van hun kinderen en
daarbij in beginsel een grote mate van vrijheid hebben. Dit recht van ouders wordt
onder meer beschermd door artikel 8 EVRM, maar vindt zijn begrenzing in de plicht
van de overheid om kinderen te beschermen tegen aantasting van hun lichamelijke en
geestelijke integriteit en in het IVRK, waarvan artikel 19 IVRK bepaalt dat ‘de over-
164 Rb. Utrecht 29 oktober 2007, LJN BB8303.
165 Rb. Groningen 1 december 2009, LJN BK5332.
166 Rb. Assen 28 juli 2010, LJN BP0030; Rb. Assen 25 augustus 2010, LJN BO5155.
167 Rb. Assen 28 juli 2010, LJN BP0030.
168 Rb. Zwolle-Lelystad 1 februari 2010, LJN BL6834; Rb. Zwolle-Lelystad 17 mei 2010, LJN BM5559.