de toepassing van het internationaal verdrag ... - Kinderrechten.nl

42
DE TOEPASSING VAN HET IVRK IN DE NEDERLANDSE RECHTSPRAAK
In de tweede uitspraak legt de rechtbank Den Haag het nationale recht conform
artikel 12 IVRK uit om strijdigheid met deze bepaling te voorkomen. 135 Hier wordt
door de minderjarige een wijziging van de omgangsregeling verzocht. Hoewel artikel
1:377g BW door het ontbreken van een verwijzing naar artikel 1:253a BW daarin niet
voorziet, wijst de rechtbank met een beroep op artikel 12 IVRK het verzoek toch toe:
Per 1 maart 2009 is inwerking getreden de Wet bevordering voorgezet ouderschap en
zorgvuldige scheiding. Ingevolge artikel 1:377g van het Burgerlijk Wetboek (BW), zoals
dat luidt na 1 maart 2009, kan de rechter, indien blijkt dat de minderjarige van twaalf
jaar of ouder hierop prijs stelt, ambtshalve een beslissing geven op voet van artikel
1:377a of 1:377b BW, dan wel een zodanige beslissing op grond van artikel 1:377e BW
van dit boek wijzigen. Hoewel de verwijzing naar artikel 1:253a BW in artikel 1:377g
BW, zoals dat luidt na 1 maart 2009, ontbreekt, is de rechtbank van oordeel dat het de
bedoeling van de wetgever is geweest om, ook in gevallen waarin beide ouders het gezag
over een minderjarige hebben, de minderjarige zijn informele rechtsingang te laten
behouden. Het ontnemen van dit recht aan minderjarigen met twee gezagsouders, zou
immers op gespannen voet komen te staan met het bepaalde in artikel 12 van het Verdrag
inzake de rechten van het kind.
Ook de Hoge Raad heeft zich uitgesproken over artikel 12 IVRK. 136 In deze cassatiezaak
doet verzoekster een beroep op artikel 12 IVRK en stelt zij dat het kind op grond
van deze bepaling gehoord had moeten worden. Hoewel de Hoge Raad het beroep op
dit artikel verwerpt, past hij deze verdragsbepaling toe in het kader van verdragsconforme
uitleg en toepassing. Volgens de Hoge Raad gaat het cassatiemiddel uit van een
onjuiste uitleg van artikel 12 IVRK. Naar het oordeel van de Hoge Raad bepaalt dit
artikel niet ‘dat kinderen (jonger dan twaalf jaar) in alle zaken die hen betreffen, zelf
gehoord moeten worden.’ De Hoge Raad neemt het standpunt in dat voldaan is aan de
eisen die artikel 12 IVRK stelt nu verschillende vertegenwoordigers en belangenbehartigers
van de elf jaar oude minderjarige zijn gehoord. Aldus lijkt de Hoge Raad van
oordeel te zijn dat reeds in overeenstemming met artikel 12 IVRK is gehandeld zodat
het beroep verzoekster niet kan baten.
In een aantal zaken wordt artikel 12 IVRK in verband gebracht met artikel 809
Rv. Een duidelijk voorbeeld is de beschikking van het hof Amsterdam, waarin het hof
toetst aan artikel 12 IVRK. 137 Het hof staat voor de vraag of de minderjarige procesbekwaam
is en zelfstandig in hoger beroep kan komen van de bestreden beschikkingen
van de rechtbank. Het stelt uitdrukkelijk deze vraag te beoordelen aan de hand van nationale
wetgeving en internationale verdragen. Uit het EVRM en het IVRK volgt niet
dat het niet aanmerken van een minderjarige als een zelfstandige procespartij in strijd
is met die verdragen, aldus het hof. Voorts betrekt het hof artikel 12, en in het bijzonder
het tweede lid, IVRK bij de beoordeling en oordeelt dat deze verdragsverplichting
is nagekomen door de minderjarige ‘voorafgaand aan de mondelinge behandeling in
135 Rb. ’s-Gravenhage 20 maart 2009, LJN BJ0229.
136 HR 29 maart 2002, LJN AD8191. Vgl. HR 26 maart 2010, LJN BL2226 (concl. A-G E.M. Wesselingvan
Gent, sub 2.11).
137 Hof Amsterdam (zittingsplaats Arnhem) 4 mei 2010, LJN BM2916. Vgl. HR 4 april 2008, LJN BC2241
(concl. A-G E.M. Wesseling-van Gent, sub 2.24-2.27).