de toepassing van het internationaal verdrag ... - Kinderrechten.nl

28
Artikel 7 (Recht op naam en nationaliteit)
DE TOEPASSING VAN HET IVRK IN DE NEDERLANDSE RECHTSPRAAK
1. Het kind wordt onmiddellijk na de geboorte ingeschreven en heeft vanaf de geboorte het recht
op een naam, het recht een nationaliteit te verwerven en, voor zover mogelijk, het recht zijn of
haar ouders te kennen en door hen te worden verzorgd.
2. De Staten die partij zijn, waarborgen de verwezenlijking van deze rechten in overeenstemming
met hun nationale recht en hun verplichtingen krachtens de desbetreffende internationale
akten op dit gebied, in het bijzonder wanneer het kind anders staatloos zou zijn.
In 46 zaken wordt artikel 7 IVRK genoemd. De rechtstreekse werking van artikel 7
IVRK speelt in negen uitspraken een rol. De rechter houdt in vijftien uitspraken rekening
met deze verdragsbepaling. Interessant aan de jurisprudentie betreffende artikel
7 IVRK is het oordeel van de Hoge Raad met betrekking tot de rechtstreekse werking.
In één van de weinige cassatiezaken, waarin de Hoge Raad zich uitspreekt over het
beroep op het IVRK, laat de Hoge Raad de rechtstreekse werking van artikel 7 IVRK
expliciet in het midden en verwerpt hij het beroep op deze bepaling. In ongeveer de
helft van het totaal aantal zaken faalt het beroep op artikel 7 IVRK of wordt het beroep
hierop door de rechter niet expliciet behandeld.
Rechtstreekse werking
De rechtstreekse werking van artikel 7 IVRK is alleen door de rechtbank Zutphen
uitdrukkelijk besproken. 78 Aan de rechtbank wordt het verzoek tot gerechtelijke vaststelling
van het vaderschap voorgelegd, terwijl de man de minderjarige reeds voor
zijn geboorte heeft erkend. In deze zaak laat de rechtbank met een beroep op artikel 7
IVRK artikel 1:207 lid 2 onder a BW buiten toepassing:
Er is daarom aanleiding – ambtshalve – het bepaalde in artikel 7 van het Verdrag inzake
de rechten van het kind (IVRK) bij de beoordeling te betrekken. (...)
Gelet op de aard, de inhoud, de strekking en de formulering van artikel 7 IVRK komt
daaraan rechtstreekse werking toe. Ook uit de wetsgeschiedenis van de Rijkswet tot
Goedkeuring van het Verdrag blijkt dat rechtstreekse werking mogelijk is (Kamerstukken
II 1992/93, 22855, nr 3). Dat betekent dat artikel 7 IVRK zonder een uitwerking in
nadere wetgeving kan worden toegepast, zo nodig met het buiten toepassing laten van
bepalingen van nationaal recht die daarmee strijdig zijn (artikel 93 en 94 Grondwet).
In vijf gevallen kan vastgesteld worden dat de rechter artikel 7 IVRK als rechtstreeks
werkend ziet. 79 Hoewel de rechter in deze vijf zaken de rechtstreekse werking als zodanig
niet noemt, kan uit de uitspraken worden afgeleid dat hij deze bepaling van
het IVRK wel direct toepast. Als voorbeeld kan de zaak van de rechtbank Maastricht
78 Rb. Zutphen 13 maart 2008, LJN BC8019.
79 Hof ’s-Hertogenbosch 23 juni 2005, LJN AV6603; Rb. Rotterdam 8 februari 2007, LJN BA0238; Rb.
’s-Gravenhage 26 juli 2010, LJN BN2775; Rb. Maastricht 24 november 2010, LJN BO4992; Rb. Groningen
2 augustus 2011, LJN BS7594 (deze uitspraak wordt bij artikel 8 IVRK onder het kopje ‘Rechtstreekse
werking’ besproken).