de toepassing van het internationaal verdrag ... - Kinderrechten.nl

16
DE TOEPASSING VAN HET IVRK IN DE NEDERLANDSE RECHTSPRAAK
De rechtstreekse werking van artikel 3 IVRK volgt voorts uit acht zaken. 36 De
rechter kwam in deze zaken tot de conclusie dat artikel 3 IVRK was geschonden dan
wel dat er sprake was van strijdigheid met deze verdragsbepaling.
In enkele gevallen lijkt de rechter artikel 3 IVRK als een rechtstreeks werkende bepaling
te zien, bijvoorbeeld wanneer hij (mede) op grond van dit artikel een bepaalde
bevoegdheid aanneemt. 37 Zo wijst de kinderrechter van de rechtbank Utrecht het verzoek,
tot het ten uitvoer leggen van een voorlopige machtiging tot gesloten jeugdzorg
in een politiecel, toe en baseert hij daarbij de formele bevoegdheid en de inhoudelijke
gronden daartoe op artikel 3 IVRK. 38 Het hof Leeuwarden besluit in een ander geval
mede op grond van artikel 3 IVRK ambtshalve de aantekening in het gezagsregister te
laten doorhalen wegens strijd met de juridische werkelijkheid. 39
In twee andere zaken oordeelt de rechter dat verzoekers ontvankelijk zijn en baseert
hij daarbij zijn oordeel mede op artikel 3 lid 1 IVRK. 40 Een voorbeeld is de
uitspraak van de rechtbank Haarlem waarin zij verzoekster (de Raad voor de Kinderbescherming)
ontvankelijk acht in de verzoeken tot voorlopige ondertoezichtstelling
en machtiging uithuisplaatsing. 41 De advocaat van de moeder voert aan dat verzoekster
misbruik maakt van het procesrecht en oneigenlijk gebruik maakt van het rechtsmiddel
door de huidige verzoeken in te dienen, omdat de zaak al inhoudelijk (in een
ander kader) is behandeld. De rechtbank stelt – onder verwijzing naar artikel 3 lid 1
IVRK – dat ‘telkens wanneer het belang van de minderjarige in het gedrang komt er
geen sprake kan zijn van oneigenlijk gebruik van het (proces)recht.’ Nu het belang
van het kind het zwaarst dient te wegen, wordt verzoekster ontvankelijk verklaard in
haar verzoeken.
De rechter heeft zich driemaal uitdrukkelijk op het standpunt gesteld dat artikel
3 IVRK niet rechtstreeks werkt. De voorzieningenrechter van de rechtbank Haarlem
bepaalt in twee zaken – onder verwijzing naar de jurisprudentie van de hoogste vreemdelingenrechter,
de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (hierna: de
Afdeling) – dat deze verdragsbepaling gelet op de formulering geen norm bevat die
zonder nadere uitwerking in nationale wet- en regelgeving door de rechter direct toe-
36 Schending: Rb. Groningen 27 november 2009, LJN BK6065; Rb. Groningen 1 december 2009, LJN
BK5332; Rb. Groningen 8 december 2009, LJN BK7247; Rb. Groningen 16 december 2009, LJN
BK7254. Deze uitspraken worden bij artikel 6 IVRK onder het kopje ‘Rechtstreekse werking’ behandeld.
Strijdigheid: Hof Arnhem 13 juni 2006, LJN AY5575; Hof Arnhem 8 mei 2007, LJN BA4885; Hof
Leeuwarden 2 juli 2008, LJN BD6294; Rb. Utrecht 7 juli 2008, LJN BD6797. De uitspraken van de
hoven zijn reeds besproken bij artikel 2 IVRK onder het kopje ‘Rechtstreekse werking’. Vgl. Rb. Maastricht
10 juli 2002, LJN AE5642. De rechter lijkt hier artikel 3 IVRK als rechtstreeks werkend te zien.
De rechter oordeelt dat op geen enkele wijze is gebleken dat de Stichting, de instelling waarin de uithuisgeplaatste
minderjarigen verbleven, heeft voldaan aan ‘de zeer vergaande dwingende strekking en
plicht van artikel 3’ IVRK, die ook voor de Stichting geldt.
37 Rb. Utrecht 12 augustus 2009, LJN BJ5287; Rb. Rotterdam 23 november 2009, LJN BK4700; Rb. Groningen
24 november 2009, LJN BK5350; Hof Leeuwarden 3 juni 2010, LJN BN2078. De uitspraken
van de rechtbank Rotterdam en de rechtbank Groningen worden bij artikel 20 IVRK onder het kopje
‘Rechtstreekse werking’ besproken.
38 Rb. Utrecht 12 augustus 2009, LJN BJ5287.
39 Hof Leeuwarden 3 juni 2010, LJN BN2078.
40 Rb. Haarlem 28 maart 2007, LJN BA8329; Rb. ’s-Gravenhage 15 juni 2011, LJN BQ9963.
41 Rb. Haarlem 28 maart 2007, LJN BA8329.