de toepassing van het internationaal verdrag ... - Kinderrechten.nl

284
DE TOEPASSING VAN HET IVRK IN DE NEDERLANDSE RECHTSPRAAK
de rechtbank Roermond het Openbaar Ministerie niet ontvankelijk verklaarde in het
geval van de ‘kussende kleuters’. 26 De rechtbank oordeelde dat de offi cier van justitie
niet ontvankelijk was vanwege een schending van de beginselen van een goede procesorde
en artikel 3 en artikel 40 lid 1 IVRK. Het ging hier om zeer jonge verdachten.
De rechtbank verwijst in het bijzonder naar het in artikel 40 lid 1 IVRK neergelegde
uitgangspunt dat ‘ieder kind dat wordt verdacht van een strafbaar feit recht heeft op
een wijze van behandeling die geen afbreuk doet aan zijn gevoel van waardigheid en
eigenwaarde en waarbij rekening wordt gehouden met de leeftijd’. Ook in andere zaken
is de rechtbank nog wel geneigd om met het IVRK rekening te houden, maar wordt
daar door de Hoge Raad een streep doorgehaald.
Met name in strafzaken is de terughoudende rol van de Hoge Raad dus opmerkelijk.
Dat betreft met naam en toenaam een tweetal categorieën van zaken, namelijk
die waarin de afname van DNA-materiaal ter discussie staat en die met betrekking tot
de aan de overschrijding van de redelijke termijn te verbinden consequenties. Anders
dan de rechtbank in sommige gevallen oordeelde, oordeelt de Hoge Raad dat aan het
Verdrag voor minderjarigen geen algemene uitzondering op de afname van DNA-materiaal
kan worden ontleend. 27 Anders dan de Procureur-Generaal komt de Hoge Raad
hier zelfs niet toe aan een belangenafweging. De Procureur-Generaal betrekt bij zijn
conclusie de artikelen 3 en 40 wel, maar dat sorteert in beide gevallen geen effect. 28
Met betrekking tot artikel 40 IVRK wordt gesteld dat ‘een afweging van de belangen
van de minderjarige en het algemeen maatschappelijk belang bij voorkoming, opsporing,
vervolging en berechting van strafbare feiten van de minderjarige (…) niet kan
worden gegrond op het eerste lid van artikel 40 IVRK’. Met betrekking tot artikel 3 is
de Procureur-Generaal van mening dat ‘de toepassing van de Wet DNA-onderzoek bij
veroordeelden op minderjarige veroordeelden niet in strijd is met de belangen van het
kind bedoeld in artikel 3 IVRK’.
Met betrekking tot de aan de overschrijding van de redelijke termijn te verbinden
rechtsgevolgen volgt het hof ’s-Gravenhage – onder verwijzing naar een uitspraak van
de Hoge Raad – de lagere rechter niet in zijn standpunt dat het Openbaar Ministerie
op grond van het tijdsverloop tussen het strafbare feit en de strafrechtelijke reactie
zijn vervolgingsrecht heeft verloren. 29 De lagere rechter motiveerde zijn beslissing in
een zaak als deze dat een strafrechtelijke reactie pedagogisch averechts zou werken. 30
Uit een arrest van de Hoge Raad van 30 maart 2010 valt af te leiden dat evenals in het
volwassenenstrafrecht overschrijding van de redelijke termijn niet tot niet-ontvankelijkheid
van het Openbaar Ministerie leidt. 31 De Hoge Raad behandelt in dit arrest het
IVRK niet. Dit doet de Advocaat-Generaal in deze zaak wel. Door hem wordt geconcludeerd
dat artikel 40 lid 2 sub b onder iii IVRK in jeugdzaken geen andere rechtsgevolgen
met zich meebrengt in het geval van een schending van de redelijke termijn
26 Rb. Roermond 16 februari 2009, LJN BH7427; Rb. Roermond 16 februari 2009, LJN BH7431.
27 HR 13 mei 2008, LJN BC8231; HR 13 mei 2008, LJN BC8234.
28 HR 13 mei 2008, LJN BC8231 (concl. P-G Fokkens); HR 13 mei 2008, LJN BC8234 (concl. P-G
Fokkens).
29 Hof ’s-Gravenhage 7 januari 2011, LJN BP1548. Het hof leidt dat af uit een arrest van de Hoge Raad,
waar evenwel alleen de Advocaat-Generaal hierop ingaat.
30 Rb. Amsterdam 12 mei 2010, LJN BM5290; Rb. Amsterdam 12 mei 2010, LJN BM5292; Rb.
Amsterdam 20 mei 2010, NBSTRAF 2011/14.
31 HR 30 maart 2010, LJN BL3228 (concl. A-G A.J.M. Machielse).