de toepassing van het internationaal verdrag ... - Kinderrechten.nl

EINDBESCHOUWING 281
wijst de rechtbank Groningen onder de noemer van artikel 18 lid 1 IVRK de vordering
van de moeder toe om de school van haar zoon te verplichten tot het verstrekken van
informatie over hem. 18 Want zo stelt de rechtbank onder meer: ‘Betrokkenheid bij de
voortgang van hun kind binnen het onderwijs is een aanspraak die ouders in beginsel
aan deze verdragsbepaling kunnen ontlenen’. Hier is dus te constateren dat het Verdrag
wordt gebruikt om een claim van de ouder te waarborgen, een claim, die hier door de
rechter ook werd gehonoreerd. Dit in tegenstelling tot de uitspraak van het hof Den
Haag, die hiervoor aan de orde kwam.
Vreemdelingenrecht
In de volgorde van het onderzoek volgt hier nu verder een bespreking van het vreemdelingenrecht.
Uit het onderzoek blijkt dat het aantal uitspraken – 430 in getal – op het
gebied van het vreemdelingenrecht met kop en schouders uitsteekt boven dat van het
familierecht en het strafrecht. Dit sluit ook aan bij de constatering aan het begin van
deze eindbeschouwing dat het Verdrag met name een rol heeft gespeeld bij schrijnende
gevallen. Juist op het gebied van het vreemdelingenrecht gaat het immers om beslissingen
met voor kinderen verstrekkende gevolgen.
De invloed van het IVRK in vreemdelingenzaken is evenwel verre achtergebleven
bij die in het familierecht. Uit het onderzoek volgt dat de rechter – en dan met name de
Afdeling – over het algemeen terughoudend is geweest in het toepassen van het IVRK.
Een beroep op het Verdrag wordt in de meeste gevallen niet gehonoreerd, zeker niet
als het gaat om een beroep op de rechtstreekse werking van het Verdrag, zij het dat
hier in recente jurisprudentie voorzichtig van een positieve ontwikkeling kan worden
gesproken. Voor die terughoudendheid geeft de rechter zelf een aantal verklaringen.
In een aantal gevallen wordt deze toegelicht met de formulering dat het IVRK geen
verplichtingen in het leven roept, die verder gaan dan hetgeen al is neergelegd in de
nationale wet- en regelgeving. Soms ook wordt het argument gehanteerd dat het IVRK
niet verder strekt dan de verplichtingen, die artikel 8 EVRM al in het leven roept, zoals
bijvoorbeeld in het kader van een beroep op de artikelen 9,10 en 16 IVRK naar voren
wordt gebracht. 19 Het meest komt evenwel de formulering voor dat de betreffende
bepaling uit het Verdrag geen verdere strekking heeft dan dat met de belangen van het
kind rekening moet worden gehouden.
Ook in het vreemdelingenrecht is soms een wisselend beeld te zien van de al dan
niet rechtstreekse werking van artikelen uit het IVRK. Een duidelijk voorbeeld daarvan
is artikel 2 lid 1 IVRK. Terwijl de Afdeling hierin terughoudend is – zij gaat overigens
inhoudelijk wel in op artikel 2 lid 1 IVRK maar laat zich niet uit over de rechtstreekse
werking – ziet de lagere rechter artikel 2 lid 1 in veel gevallen wel als rechtstreeks
werkend. Evenals bij 7 IVRK in het kader van het familierecht, waar de verschillende
interpretaties met betrekking tot de al niet directe werking van dit artikel ook aan de
orde kwamen, lijkt ook hier een opmerking op zijn plaats over de onwenselijkheid van
deze verschillende interpretaties. Dat geldt zeker met betrekking tot een zo essentieel
artikel als het non-discriminatiebeginsel van artikel 2 IVRK.
18 Rb. Groningen 25 maart 2009, LJN BI6947
19 ABRvS 25 januari 2006, JV 2006/109; ABRvS 2 mei 2011, 201011016/1/V1.