de toepassing van het internationaal verdrag ... - Kinderrechten.nl

280
DE TOEPASSING VAN HET IVRK IN DE NEDERLANDSE RECHTSPRAAK
de rechten van het kind’. 13 Deze zaak is ook opnieuw een illustratie van hoe dicht
rechtstreekse werking en verdragsconforme toepassing soms tegen elkaar aanliggen,
ook een belangrijk algemeen punt dat uit het onderzoek naar voren komt. Het andere
voorbeeld betreft de uitspraak van het hof Den Haag, waarin het hof overweegt dat
het voorschrift van artikel 809b Rv een recht van minderjarigen betreft om te worden
gehoord en dus geen plicht. 14 Want zo stelt het hof: ‘de eis van de moeder dat de kinderen
door het hof moeten worden gehoord verdraagt zich niet met het uitgangspunt, dat
ook voortvloeit uit artikel 12 van het Verdrag inzake de rechten van het kind (IVRK),
waarin wordt vermeld dat ieder kind het recht heeft zijn mening vrijelijk te uiten in
aangelegenheden die het kind betreffen, waarbij aan de mening van het kind passend
belang moet worden gehecht’.
Positieve verplichting
Hoewel artikel 8 IVRK, het recht op eerbiediging van de identiteit, in de toelichting
bij de Goedkeuringswet dus niet als rechtstreeks werkend wordt aangemerkt, wordt
het niettemin door de rechter ‘sterk’ toegepast. Illustratief is hier een uitspraak van het
hof Den Bosch, dat in de artikelen 7 en 8 IVRK een plicht leest van de ouder om de
minderjarige vanaf jonge leeftijd voor te lichten over zijn of haar identiteit. 15 De ouder,
die hiermee wacht, handelt in strijd met de rechten van het kind, aldus het hof. In deze
casus gaat het dus om een afweging van de belangen tussen ouder en kind, waarbij het
recht van het kind om te weten van wie het afstamt prevaleert.
Een ander belangrijke cluster van zaken die onder deze categorie valt zijn de
uitspraken, waarbij de rechter na een periode van uithuisplaatsing overgaat tot een
ontheffi ng. Als voorbeeld kan hier de uitspraak van de rechtbank Groningen worden
genoemd. 16 De rechter overweegt hier dat ‘het recht van de beide kinderen op continuiteit
van hun opvoedingssituatie en op een ongestoorde hechting (…) zwaarder weegt
[weegt, red.] dan het belang van de ouder bij herstel van het familieleven tussen de
ouder en de kinderen’. In deze zaken spelen zowel artikel 9 als artikel 3 en artikel 20
IVRK een rol. Artikel 20 wordt hier ter ondersteuning het recht op continuïteit in de
opvoeding ingeroepen en gebruikt om het verblijf van de minderjarige bij de pleegouders
te bestendigen. Het wordt hier in veel gevallen in het kader van de verdragsconforme
uitleg en toepassing toegepast.
Onder dit kopje valt ook de uitspraak te rangschikken van de rechtbank Almelo
op basis van artikel 16 IVRK. 17 In deze zaak verzoekt de moeder in kort geding de
verwijdering van een aantal foto’s en fi lmpjes die de vader van de minderjarige op het
internet heeft geplaatst. Volgens de moeder schendt de vader hiermee de persoonlijke
levenssfeer van de minderjarige en misbruikt hij zijn ouderlijk gezag. De voorzieningenrechter
gaat hierin mee en wijst de vordering toe.
De voorbeelden op het terrein van het familierecht zijn echter niet alleen positief. Het
onderzoek laat ook negatieve voorbeelden zien van de toepassing van het Verdrag. Zo
13 Rb. ’s-Gravenhage 20 maart 2009, LJN BJ0299.
14 Hof ’s-Gravenhage 18 augustus 2010, LJN BN5164.
15 Hof ’s-Hertogenbosch 23 juni 2005, LJN AV6603.
16 Rb. Groningen 19 januari 2010, LJN BL0204. Vgl. Rb. Groningen 19 januari 2010, LJN BL0217.
17 Rb. Almelo (vzr.) 15 oktober 2009, LJN BK0555.