de toepassing van het internationaal verdrag ... - Kinderrechten.nl

254
DE TOEPASSING VAN HET IVRK IN DE NEDERLANDSE RECHTSPRAAK
2. Hiertoe wordt het kind met name in de gelegenheid gesteld te worden gehoord in iedere
gerechtelijke en bestuurlijke procedure die het kind betreft, hetzij rechtstreeks, hetzij door tussenkomst
van een vertegenwoordiger of een daarvoor geschikte instelling, op een wijze die
verenigbaar is met de procedureregels van het nationale recht.
In drie uitspraken wordt artikel 12 genoemd. In de uitspraak van het hof Den Haag van
7 mei 2002 speelt artikel 12 lid 2 IVRK een belangrijke rol. De rol van artikel 12 IVRK
in de overige twee uitspraken is van minder grote betekenis.
Verdragsconforme uitleg en toepassing
In de uitspraak van het hof Den Haag van 7 mei 2002 lijkt aan artikel 12 lid 2 IVRK
een ondersteunende rol te worden toegedicht, omdat de rechter naast regels die voortvloeien
uit de jurisprudentie eveneens wijst op artikel 12 lid 2 IVRK. 82
Deze zaak betreft de ongegrondverklaring door de kinderrechter van het bezwaarschrift
tegen de omzetting van een niet (behoorlijk) uitgevoerde taakstraf in jeugddetentie.
De beslissing is genomen buiten aanwezigheid van de minderjarige veroordeelde.
Tegen een beslissing in deze (bezwaarschrift)procedure is geen hoger beroep
mogelijk. Het hof overweegt echter dat uit jurisprudentie van de civiele kamer van
de Hoge Raad volgt dat wanneer bij de totstandkoming van de beslissing essentiële
vormen zijn verzuimd, alsnog een hogere voorziening open staat. Volgens de jurisprudentie
is sprake van verzuim van essentiële vormen als een zo fundamenteel beginsel
van behoorlijke rechtspleging is geschonden dat geen sprake is van een eerlijke en
onpartijdige behandeling van de zaak. Een soortgelijke regel is ook in het bestuursrecht
aanvaard. Hieruit leidt het hof af dat ook in het strafrecht deze uitzondering dient
te gelden. Als een zo fundamenteel beginsel van behoorlijke rechtspleging is in ieder
geval aan te merken het aanwezigheidsrecht van betrokkene, aldus het hof.
Vervolgens vult het hof deze rechtsregels in concreto in. De minderjarige heeft
een brief verstuurd aan de rechtbank waarin hij heeft bericht niet bij de terechtzitting
aanwezig te kunnen zijn. Hoewel daaruit niet een verzoek tot uitstel blijkt, stelt het hof
dat dit wel de strekking van de brief is geweest. Nu hieraan geen gehoor is gegeven
en het een minderjarige betreft, is een zo fundamenteel beginsel geschonden dat niet
meer gesproken kan worden van een eerlijke behandeling van de zaak. In dit verband
wijst het hof op artikel 12 lid 2 van het IVRK en verklaart de veroordeelde alsnog
ontvankelijk in zijn appel. Het hof wijst vervolgens de zaak terug naar de rechtbank.
Overig
Ten aanzien van een arrest van het Haagse Hof van 23 april 2002 wordt de wetsgeschiedenis
bij de wijziging van de verschijningsplicht aangehaald. 83 Uit de woorden
van de staatssecretaris blijkt dat artikel 12 IVRK een rol heeft gespeeld bij deze wetswijziging.
Het hof toetst in dit arrest niet zelf aan artikel 12 IVRK.
De beroepscommissie van de RSJ gaat in een uitspraak van 27 juni 2007 ongemotiveerd
voorbij aan het beroep op artikel 12 IVRK. 84 Voor wat betreft de overige inge-
82 Hof ’s-Gravenhage 7 mei 2002, LJN AE3176.
83 Hof ’s-Gravenhage 23 april 2002, LJN AE1794.
84 Beroepscommissie RSJ 27 juni 2007, 07/0160/JB en 07/0466/JB.