de toepassing van het internationaal verdrag ... - Kinderrechten.nl

DE TOEPASSING VAN HET IVRK IN PERSONEN-, FAMILIE- EN CIVIELE JEUGDZAKEN 11
Artikel 3 (Belang van het kind)
1. Bij alle maatregelen betreffende kinderen, ongeacht of deze worden genomen door openbare
of particuliere instellingen voor maatschappelijk welzijn of door rechterlijke instanties,
bestuurlijke autoriteiten of wetgevende lichamen, vormen de belangen van het kind de eerste
overweging.
2. De Staten die partij zijn, verbinden zich ertoe het kind te verzekeren van de bescherming en
de zorg die nodig zijn voor zijn of haar welzijn, rekening houdend met de rechten en plichten van
zijn of haar ouders, wettige voogden of anderen die wettelijk verantwoordelijk voor het kind zijn,
en nemen hiertoe alle passende wettelijke en bestuurlijke maatregelen.
3. De Staten die partij zijn, waarborgen dat de instellingen, diensten en voorzieningen die verantwoordelijk
zijn voor de zorg of de bescherming van kinderen voldoen aan de door de bevoegde
autoriteiten vastgestelde normen, met name ten aanzien van de veiligheid, de gezondheid, het
aantal personeelsleden en hun geschiktheid, alsmede bevoegd toezicht.
Artikel 3 IVRK speelt een belangrijke rol in de rechtspraak. Met 176 zaken is dit artikel
de meest genoemde bepaling van het IVRK in de onderzochte rechtspraak. Vaak
wordt het artikel in combinatie met andere bepalingen van het IVRK aangehaald. In
tachtig zaken wordt louter verwezen naar artikel 3, terwijl in 96 zaken naast artikel 3
ook andere bepalingen van het IVRK worden genoemd. De rechtstreekse werking van
dit artikel is zowel uitdrukkelijk als niet uitdrukkelijk in de rechtspraak besproken. De
uitspraken betreffende artikel 3 IVRK kunnen veelal onder verdragsconforme uitleg
en toepassing worden geschaard.
Rechtstreekse werking
De vraag of artikel 3 IVRK rechtstreekse werking heeft, komt veelvuldig in de rechtspraak
aan de orde. Deze kwestie is in negen uitspraken expliciet overwogen, waarvan
in drie gevallen de rechter de rechtstreekse werking van deze bepaling aanneemt. 17 Zo
laat de rechtbank Alkmaar zich alleen uit over de rechtstreekse werking van – en kent
deze ook toe aan – artikel 3 lid 1 IVRK:
Gelijk de bijzondere curator heeft betoogd is de rechtbank van oordeel dat, nu het gaat
om minderjarigen, artikel 3 lid 1 van het Verdrag inzake de Rechten van het Kind (IVRK)
vanwege haar rechtstreekse werking de mogelijkheid biedt om bij confl icterende belangen
tot een afweging tussen die belangen over te gaan. 18
Meer recent kwam de rechtbank Utrecht tot de conclusie dat artikel 3 IVRK rechtstreeks
toepasbaar is:
Artikel 3 van het IVRK is de kernbepaling van het verdrag; andere bepalingen uit het
verdrag, die naar algemeen wordt aangenomen rechtstreekse werking hebben, vloeien
17 Rb. Groningen 23 oktober 2006, LJN AZ0759; Rb. Alkmaar 21 oktober 2009, LJN BK8473; Rb.
Utrecht 27 september 2010, LJN BP5703.
18 Rb. Alkmaar 21 oktober 2009, LJN BK8473.