de toepassing van het internationaal verdrag ... - Kinderrechten.nl

DE TOEPASSING VAN HET IVRK IN VREEMDELINGENZAKEN 169
Allereerst kan geconstateerd worden dat het IVRK in toenemende mate is ingeroepen.
Artikel 3 IVRK is het meest ingeroepen, namelijk in meer dan tweehonderd
vreemdelingenzaken. Ook is relatief vaak een beroep gedaan op de artikelen 2, 9, 10,
27 en 37 IVRK. Daarnaast is bijzonder vaak in algemene termen een beroep gedaan
op het IVRK. Hier ligt een pijnpunt, omdat een beroep op het IVRK niet wordt gehonoreerd
wanneer de rechter van oordeel is dat de beroepsgrond niet voldoende is
geconcretiseerd en onderbouwd. Volgens de Afdeling moet het duidelijk zijn op welke
bepaling een beroep is gedaan. De enkele stelling dat het IVRK is geschonden, is volgens
de Afdeling niet voldoende. Uit de rechtspraak volgt eveneens dat een beroep op
een specifi eke bepaling, zonder nadere onderbouwing, ook niet toereikend is. Hier is
dus een taak voor de advocaat weggelegd.
Daar waar de bepalingen worden ingeroepen, is het vraagstuk van de rechtstreekse
werking van belang. Geconstateerd kan worden dat de rechter in vreemdelingenrecht
terughoudend is in het toekennen van de rechtstreekse werking aan de bepalingen van
het IVRK. Vaak wordt een beroep op een verdragsbepaling niet gehonoreerd, omdat de
bepaling volgens de rechter rechtstreekse werking ontbeert.
De Afdeling heeft aan de artikelen 2, 3, 6, 20, 22, 23, 24, 26, 27 en 37 IVRK
rechtstreekse werking onthouden. In de regel overweegt de Afdeling dat de bepaling
in kwestie ‘gelet op de formulering’ geen norm bevat die zonder nadere uitwerking in
nationale wet- en regelgeving door de rechter direct toepasbaar is. Alleen aan artikel 12
IVRK lijkt de Afdeling rechtstreekse werking te hebben toegekend.
Bij het standpunt van de Afdeling over de rechtstreekse werking van artikel 3
IVRK dient een kanttekening te worden gemaakt. Dit standpunt is namelijk niet geheel
consistent geweest. In het ene geval ontzegt de Afdeling aan de gehele bepaling en
in het andere geval aan een gedeelte van de bepaling de rechtstreekse werking. Meest
dominant is echter de laatstgenoemde benadering. Volgens vaste jurisprudentie van de
Afdeling heeft artikel 3 IVRK ‘wat betreft het gewicht dat aan het belang van het kind
moet worden toegekend’ geen rechtstreekse werking. De Afdeling is dus van mening
dat de rechter niet kan toetsen welk gewicht in het concrete geval aan het belang van
het kind moet worden toegekend. Wel beziet de Afdeling of rekening is gehouden met
de belangen van het kind. Dit verklaart de vaste rechtspraak van de Afdeling dat artikel
3 IVRK, voor zover al sprake is van een direct toepasbare norm, geen verdere strekking
heeft dan dat bij procedures rekening moet worden gehouden met de belangen
van het kind. 239
De lagere vreemdelingenrechter heeft zich ook uitgesproken over de rechtstreekse
werking van een aantal artikelen. Zo is aan de artikelen 3, 5, 18, 20, 22, 23, 24, 26,
239 Belangrijk te vermelden is dat de Afdeling deze lijn in recente jurisprudentie anno 2012 heeft doorgezet,
zij het dat hier sprake is van een positievere formulering: ABRvS 7 februari 2012, 201103064/1/
V2; ABRvS 20 februari 2012, 201105996/1/V1; ABRvS 15 augustus 2012, 201109886/1/A2; ABRvS
23 augustus 2012, 201100449/1. Volgens deze huidige jurisprudentie heeft artikel 3 IVRK in zoverre
rechtstreekse werking dat bij alle maatregelen betreffende kinderen de belangen van het desbetreffende
kind dienen te worden betrokken. Nog steeds is de Afdeling van oordeel dat artikel 3 (lid 1) IVRK, gelet
op de formulering, ‘wat betreft het gewicht dat aan het belang van het kind in een concreet geval moet
worden toegekend’, geen norm bevat die zonder nadere uitwerking door de rechter direct toepasbaar
is. Dit neemt volgens de Afdeling niet weg dat de bestuursrechter dient te toetsen of het bestuursorgaan
zich voldoende rekenschap heeft gegeven van de belangen van het kind. Deze toets heeft volgens de
Afdeling een terughoudend karakter.