de toepassing van het internationaal verdrag ... - Kinderrechten.nl

DE TOEPASSING VAN HET IVRK IN OVERIGE CIVIELE ZAKEN 95
Het vraagstuk van de rechtstreekse werking van een bepaling van het IVRK is in de
overige civiele zaken slechts vier keer expliciet aan bod gekomen. De rechtbank Den
Bosch, de rechtbank Leeuwarden en het hof Den Bosch hebben bepaald dat artikel 3
lid 1 IVRK rechtstreeks werkt. 33 De rechtbank Zwolle-Lelystad heeft aan artikel 24
IVRK rechtstreekse werking onthouden. 34
Vaker is het IVRK in het kader van verdragsconforme uitleg en toepassing gebruikt.
Zo hield de rechtbank Rotterdam rekening met de artikelen 16, 19 en 23 IVRK
door de gevraagde voorlopige voorzieningen mede in het licht van deze bepalingen te
beoordelen. 35 Het Arnhemse hof paste in een andere zaak artikel 39 IVRK toe bij de
beantwoording van de vraag of het verzochte verhuisgebod toegewezen kan worden
omdat toewijzing inbreuk maakt op de grondrechten van de wederpartij. 36 Het hof is de
mening toegedaan dat artikel 39 IVRK in beginsel de toewijzing van een verhuisgebod
rechtvaardigt.
In de onderzochte rechtspraak komt naar voren dat het beroep op het IVRK doorgaans
niet slaagt. Dit vindt plaats in meer dan de helft van het totaal aantal zaken.
Een beroep op het IVRK faalt, omdat het Verdrag niet van toepassing is of omdat het
beroep niet voldoet aan de wettelijke eisen. Ten slotte is er een vijftal zaken waarin de
rechter het beroep op het IVRK niet bespreekt en de zaak beslist op basis van de feiten
en omstandigheden van het geval.
Hoewel het aantal uitspraken gering is, heeft het IVRK wel degelijk een rol gespeeld
in de overige civiele zaken. Met name op het gebied van het huurrecht is te zien
welke bijdrage artikel 3 IVRK heeft geleverd. Op grond van deze bepaling wordt een
belangenafweging als toets aangelegd. Het is vaste rechtspraak dat de rechter rekening
dient te houden met de belangen van betrokken minderjarigen bij de beoordeling van
de vraag of de huurder de woning dient te ontruimen. Het hof Den Bosch heeft dit in
2004 als een positieve verplichting van de rechter aangemerkt. 37 Het rekening houden
met de belangen van de minderjarigen betekent echter niet dat afwijzing van de vordering
tot ontruiming moet volgen of dat de ontruiming geschorst moet worden. In
acht van de negen huurzaken oordeelde de rechter dat de belangen van de betrokken
minderjarigen niet in de weg staan aan ontruiming. 38 In die gevallen waarin de rechter
rekening heeft gehouden met de belangen van betrokken kinderen volgt dat het beroep
op artikel 3 IVRK de huurder(s)/huurster niet iets oplevert. Het IVRK, en in het bijzonder
het belang van het kind, is namelijk al zelf door de rechter bij de beoordeling
betrokken.
33 Rb. ’s-Hertogenbosch (vzr.) 20 februari 2003, LJN AF4924; Hof ’s-Hertogenbosch 28 september 2004,
LJN AR7499; Rb. Leeuwarden (locatie Heerenveen) 29 juni 2011, LJN BR0639.
34 Rb. Zwolle-Lelystad (vzr.) 9 juni 2011, LJN BR3569.
35 Rb. Rotterdam (vzr.) 9 juni 2009, LJN BI7118.
36 Hof Arnhem (zittingsplaats Leeuwarden) 21 juli 2009, LJN BJ3276.
37 Hof ’s-Hertogenbosch 28 september 2004, LJN AR7499.
38 In de negende zaak oordeelt de rechter dat de verhuurder niet tot ontruiming mag overgaan: Rb. ’s-
Hertogenbosch (vzr.) 20 februari 2003, LJN AF4924. In hoger beroep is dit vonnis vernietigt en werd
ontruiming toegestaan: Hof ’s-Hertogenbosch 17 juni 2003, LJN AH9657. Sinsdien heeft de rechter in
de onderzochte zaken geoordeeld dat ontruiming is toegestaan, omdat het belang van het kind (reeds)
bij de beoordeling is betrokken.