Jaarverslag - Actium

Jaarverslag
2011
Actium, juni 2012

Inhoud
Bestuursverslag
Verslag van de raad van commissarissen
Kwaliteit van wonen
Realiseren, verhuren, onderhouden en verkopen van woningen
Leefbaarheid
Wonen en zorg
Betrekken van bewoners bij beleid en beheer
Financieel beleid
Interne organisatie
Jaarrekening
Accountantsverklaring

Bestuursverslag
In dit jaarverslag over 2011 leggen we verantwoording af over ons werk bij Actium. Het gaat hier over begrote en
verwachte werkzaamheden en over werkzaamheden waarin we in de begroting geen of minder rekening hebben
gehouden. In onze nog jonge organisatie is de leercurve in het hanteren van de begrotingscyclus in 2011 verder
verbeterd en verankerd in de werkprocessen.
In formele zin leggen we verantwoording af over de volgende aandachtsvelden:
■ de kwaliteit en beschikbaarheid van woningen;
■ de leefbaarheid;
■ wonen en zorg;
■ het aanbieden, verhuren en vervreemden van woningen;
■ het betrekken van bewoners bij beleid en beheer;
■ het fi nancieel beleid.
Feitelijk gaat het om de uitvoering van wat we ons hebben voorgenomen in het Activiteitenoverzicht 2011 en van wat in
het Bedrijfsplan 2009-2012 aan beleidskader is vastgelegd.
De dienstverlening aan huurders en woningzoekenden is – zoals we ons hadden voorgenomen – verder verbeterd.
Het lukte nog beter direct te communiceren met klanten en belanghebbenden en sneller antwoord te geven op
vragen. Naast telefoon en internet werd eind 2011 gekozen voor de invoering van social media (twitter, facebook) als
aanvullend communicatiekanaal.
Dat we het houderschap van het KWH Huurlabel kregen, onderstreept de erkenning van de kwaliteit van onze
dienstverlening.
In februari is de tweejaarlijkse leefbaarheidsprijs ‘Bouwen aan de Buurt’ uitgereikt. Projecten waarmee bewoners
op basis van zelfwerkzaamheid bijdragen aan de kwaliteit van de leefbaarheid en het samen wonen in wijken en
buurten kwamen in aanmerking voor fi nanciële ondersteuning. Er werd een groot aantal projecten van hoge kwaliteit
ingediend. Het beschikbare bedrag van € 75.000 werd toebedeeld aan projecten verspreid over het hele werkgebied.
In 2011 is weer een stap gezet in het realiseren van de ambitie om honderden woningen op energielabel C te brengen.
De besparing op de energiekosten die deze woningverbetering met zich meebrengt, komt volledig ten goede aan de
huurder, omdat geen huurverhoging in rekening wordt gebracht.
Gestart is met de opstelling van enkele gebiedsvisies. In 2012 vindt verdere ontwikkeling plaats. De gebiedsvisies
worden gebruikt in overleg met betrokkenen over de gewenste en haalbare ontwikkelingen in een gebied.
Begin 2011 is de evaluatie van de fusie (sinds juli 2008) afgerond en aangeboden aan de minister van Binnenlandse
Zaken en Koninkrijksrelaties. In een schriftelijke reactie hierop geeft de minister aan dat hij positief is over de
behaalde resultaten. Actium is op de goede weg in het bereiken van de bij de fusie bepaalde ambities en heeft voldaan
aan de gestelde randvoorwaarden bij de goedkeuring van de fusie. De minister verwacht dat Actium aandacht blijft
geven aan de beheersing van de bedrijfslasten en dat de uitkomst van de evaluatie van de fusie betrokken wordt bij de
visitatie van Actium.
Niet begroot, maar toch uitgevoerd is een projectmatige doorlichting van alle werkprocessen. Doel is om te komen
tot een betere verhouding tussen inkomsten en uitgaven bij een gelijkblijvende kwaliteit van dienstverlening. Tot dit
project is besloten na afronding van de begroting voor 2011. Toen bleek dat er bij invoering van de door het Kabinet
voorziene heffi ng onder verhuurders op termijn een negatieve kasstroom zou ontstaan. Naar schatting gaat de
heffi ng Actium vanaf 2014 jaarlijks € 4,3 miljoen kosten. Inzet is om dit bedrag al zoveel mogelijk in te verdienen in de
komende kosten en baten. In een breed georganiseerd proces is het project Doorontwikkeling Actium gestart en in het
najaar afgerond met een zogenaamde Verbeteragenda. Deze bevat tientallen maatregelen om kosten te vermijden en
inkomsten te vergroten. Naast ‘laaghangend fruit’ zijn er veel maatregelen bedacht die eerst nog verder onderzocht
moeten worden voordat tot invoering wordt overgegaan.
Het gevolg van dit proces is al zichtbaar in de begroting voor 2012. Hierin is € 1 miljoen minder begroot aan kosten
ten opzichte van de jaarrekening over 2010. Het grootste deel van deze besparing werkt door in lagere beheerslasten
per woning.
P 3

Actium heeft zich in 2011 laten visiteren. Als start van de visitatie heeft Actium een uitgebreide zelfevaluatie
uitgevoerd. Deze is samen met verschillende documenten, ter beeldvorming opgestuurd naar de visitatiecommissie.
Vervolgens heeft de visitatiecommissie gesprekken gevoerd met de raad van commissarissen, directie, management
en medewerkers van Actium, alsmede met het huurderplatform MEVM, diverse zorg- en welzijnorganisaties,
gemeenten en collega-corporaties. In het najaar zijn de uitkomsten gepresenteerd De visitatiecommissie waardeerde
Actium met het cijfer 7,5 (afgerond een 8). Een waardering waar we blij mee zijn. Het werk van Actium blijkt goed
aan te sluiten bij de verwachtingen en de waardering van belanghebbenden. We zijn in staat gebleken te voldoen aan
allerlei redelijk en objectief te stellen eisen aan ons werk.
De vraag naar betaalbare huurwoningen bleef in 2011 onverminderd groot. Het aantal nieuw ingeschreven
woningzoekenden liep verder op. In totaal hebben we bijna 14.000 woningzoekenden. Het aantal opzeggingen was
met bijna 1.400 stabiel. Dit komt overeen met 8,7%, wat boven het landelijke gemiddelde ligt. Dit kunnen we deels
verklaren door het beschikbaar komen van relatief veel nieuwbouwwoningen in 2011.
De gemiddelde wachttijd – het aantal maanden tussen inschrijfdatum en ondertekening van het (nieuwe)contract
– bleef met ongeveer 2,5 jaar aan de hoge kant. Het totale beeld geeft aan dat huurwoningen van Actium voor
woningzoekenden gewild zijn en blijven. Wie eenmaal huurt, blijft dit ook graag doen.
Totale beoordeling
Presteren naar Ambities
4,0
Governance Presteren naar Opgaven
Presteren naar Vermogen
10 ,0
8,0
6,0
2,0
0,0
Presteren volgens
Belanghebbenden
De verkoop van bestaande huurwoningen leed in 2011 onder de verslechterende markt. Het begrote aantal
woningverkopen (125) werd niet gehaald: 103 woningen gingen over in andere handen. Relatief gezien is dit nog aan
de hoge kant, dit is het resultaat van de gebruikte – deels vernieuwde – wijze van aanbieden en een meer op de koper
toegespitste behandeling.
Ronduit verontrustend is het gemak waarmee in de landspolitiek wordt omgegaan met het verhogen van het aantal
te verkopen woningen. Dat wekt de indruk van een volstrekte onderschatting van de absorptiecapaciteit van de markt
voor koopwoningen in ons werkgebied.
Volgens de Europese richtlijn moest in 2011 minimaal 90% van de sociale huurwoningen worden toegewezen aan
woningzoekenden met een jaarinkomen tot € 33.614,-. Over het hele jaar is dit uitgekomen op ruim 93%.
Per brief hebben we antwoord gegeven op vragen van de minister van BZK over onze ervaringen met de invoering
van de staatssteunregels bij de toewijzing van woningen naar inkomen. Hierin is aangegeven dat wij geen problemen
hadden met de toepassing van de 10% norm (boven een jaarinkomen van € 33.614,- en maximaal € 38.000,-).
Schrijnende voorbeelden in het nieuwe toewijzingsbeleid hebben zich niet voorgedaan. Wel merken we dat mensen
creatief zoeken naar hen passende oplossingen.
Met acht gemeenten is in 2011 op regelmatige basis bestuurlijk overleg gevoerd over het woonbeleid, de leefbaarheid
P 4

en projectontwikkeling. Dit overleg voltrok zich in een positieve en constructieve sfeer, gericht op het boeken van
concrete resultaten. Dit is ook van toepassing op het overleg met het bestuur van het huurdersplatform MEVM. In de
drie bijeenkomsten met belanghebbenden in december is in een constructieve dialoog gesproken over het gevoerde
en te voeren beleid en over de uitkomsten van de visitatie.
Alles overziend is er in 2011 veel tot stand gebracht. Graag spreek ik mijn grote waardering uit voor de managers
en medewerkers van Actium. Dankzij hun motivatie en inzet is een majeure bijdrage geleverd aan het naar behoren
uitvoeren van de activiteiten en het leveren van de vereiste prestaties.
Verklaring
De directeur van Actium verklaart dat alle uitgaven in het boekjaar 2011 in het belang van de volkshuisvesting zijn
gedaan (conform artikel 26 BBSH). De jaarstukken 2011 zijn opgesteld in overeenstemming met de Governancecode
woningcorporaties.
Assen, juni 2012
Drs. K. Stol, directeur-bestuurder
P 5

Verslag van de raad van commissarissen
Algemeen
In dit jaarverslag legt de raad van commissarissen, als toezichthouder van een maatschappelijk ondernemende
organisatie, publiekelijk verantwoording af over de wijze waarop invulling is gegeven aan de uitvoering van zijn taken
en bevoegdheden in het afgelopen jaar.
De raad spreekt zijn waardering uit voor Actium. Het jaar 2011 was een jaar waarin geoogst kon worden. Op meerdere
vlakken heeft Actium goed gepresteerd: de visitatie werd afgerond met een acht, het KWH Huurlabel werd behaald en
met het traject Doorontwikkeling is een betere verhouding tussen inkomsten en uitgaven ontstaan.
Het traject Doorontwikkeling was voor de raad aanleiding te kijken naar de eigen uitgaven. Besloten is een bijdrage te
leveren door op termijn het aantal leden terug te brengen. Ook is kritisch gekeken naar lidmaatschappen en heeft de
raad voor bepaalde activiteiten een eigen bijdrage geleverd (bijvoorbeeld voor studie en opleiding).
Samenstelling raad van commissarissen
De samenstelling van de raad is zodanig dat de leden ten opzichte van elkaar, het bestuur en welk deelbelang dan
ook onafhankelijk en kritisch kunnen opereren. De voltallige raad voldoet aan de algemene kenmerken en aan de
kennisgebieden zoals benoemd in de profi elschets.
Naam Geboortejaar
Functie Huurdersvoordracht
(H)
Benoemd
tot eind
december
Zittingstermijn
De heer G.J. Eerland 1947 Voorzitter H 2012 2e termijn
Mevrouw J. Daling-Feijen 1950 Vicevoorzitter
Mevrouw E.M.M. van
Dinteren
2013 2e termijn
1946 Lid H 2013 2e termijn
Mevrouw G. Schievink 1954 Lid 2015 2e termijn
De heer W. Urlings 1950 Lid 2012 1e termijn
De heer L. van Gent 1950 Lid H 2012 1e termijn
De heer W. Nekeman 1943 Lid 2011 afgetreden
De heer J.N.M. Verhaar 1950 Lid 2011 afgetreden
Zittingstermijn
Uitvoering is gegeven aan de in juli 2011 vernieuwde Governancecode woningcorporaties. De leden van de raad
hebben volgens de code een maximale zittingstermijn van acht jaar (maximaal twee perioden van vier jaar). In verband
met de benoeming van een nieuwe bestuurder in 2012 en de daarmee samenhangende overdracht en continuïteit, is
besloten de zittingstermijn van de voorzitter met een half jaar te verlengen. Hiervoor is gebruik gemaakt van de in de
code opgenomen overgangsregeling.
Benoemingen en afscheid
Eind 2011 hebben de heer Verhaar en de heer Nekeman afscheid genomen van de raad. Mevrouw Daling-Feijen heeft
in december haar functie als vicevoorzitter neergelegd. Mevrouw Schievink is in december herbenoemd voor een
tweede zittingstermijn. Zij is benoemd tot vicevoorzitter en gaat deze functie vanaf 1 januari 2012 vervullen. Er is in
oktober 2011 een vacature voor een commissaris opengesteld. Het is echter niet gelukt om deze vacature in 2011 in te
vullen.
Nevenactiviteiten
In 2011 hebben de commissarissen opgave gedaan van hun nevenactiviteiten.
P 6

Naam Beroep/Nevenfuncties
De heer G.J. Eerland Voorzitter raad van toezicht Centrale Huisartsendienst Drenthe
Mevrouw J. Daling-Feijen Geen nevenfuncties
Mevrouw E.M.M. van Dinteren PR -adviseur (ZZP)
De heer W. Nekeman Vrijwilliger Voedselbank
De heer J.N.M. Verhaar Adviseur milieu en ruimtelijke ordening Gemeente Groningen
- Secretaris Dorpsraad Smilde
- Voorzitter Veilig Verkeer Midden Drenthe
- Beheer onroerend goed
Mevrouw G. Schievink Interim-manager (ZZP)
- Lid RvT Caleidoscoop
- Bestuurslid Museum Willem van Haren
De heer W. Urlings Maatschappelijk zelfstandig ondernemer
- Waarnemend burgemeester gemeente Dalfsen
- Voorzitter bestuurscommissie Dwingelerveld
De heer L. van Gent Stadsdeel-coördinator Gemeente Groningen
Reglement
De taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van de raad van commissarissen zijn in artikel 12 van de
statuten van Actium omschreven. Dit is verder uitgewerkt in het reglement voor de raad van commissarissen, dat 12
september 2011 opnieuw is vastgesteld. Dit reglement bevat onder meer een profi elschets voor leden van de raad,
regels over herbenoemingen, schorsing en/of ontslag van leden van de raad, onverenigbaarheden en taken van de
raad.
Werkwijze en activiteiten raad van commissarissen
In 2011 heeft de raad tien keer vergaderd met de directeur/bestuurder, de managers en de controller. Daarnaast vond
eenmalig overleg plaats met de ondernemingsraad. Met het huurdersplatform MEVM werd tweemaal overlegd, een
keer plenair en eenmaal door een delegatie van de raad.
De jaarlijkse zelfevaluatie vond met ondersteuning van een extern deskundige plaats op 28 november 2011 in bijzijn
van de voltallige raad. Het verslag van de evaluatie is geplaatst op de website van Actium, www.actiumwonen.nl.
De raad heeft in 2011 onder meer (goedkeurende) besluiten genomen over de jaarstukken 2010, het
activiteitenoverzicht 2012, de meerjarenbegroting, de reglementen van de commissie, de samenstelling
en de profi elschets van de raad, het treasurystatuut en het treasury jaarplan 2011, de procuratieregeling
en initiatiefdocumenten voor nieuwbouw. Ook is instemmend gesproken over het risicomanagement en de
informatievoorziening, mede aan de hand van de kwartaalrapportages.
Het onderwerp integriteit is op verschillende manieren aan de orde gekomen. Bijvoorbeeld met de behandeling
van het rapport Lessons Learned van de VROM-inspectie, dat op meerdere momenten is besproken, zowel plenair
als in werkgroepverband. Daarnaast is meegewerkt aan de pilot Gedragsscan, op verzoek van het Centraals Fonds
Volkshuisvesting en onder begeleiding van de Compliance en Governance Group. Deze aandacht voor integriteit heeft
concreet geleid tot de meer onafhankelijke positionering van de controller in de organisatie, de blijvende aandacht
voor de “tone at the top” inzake integer handelen en tot het willen tonen van voorbeeldgedrag. De auditcommissie zal
jaarlijks het auditprogramma van de controller bespreken.
In 2011 heeft de raad een reeks activiteiten ondernomen, waaronder deelname aan de bijeenkomsten met
belanghebbenden, een excursie door het werkgebied (de jaarlijkse schouw), bijeenkomsten in relatie tot de visitatie,
interne masterclasses (onder andere over integriteit) en deelname aan bijeenkomsten van VTW, Aedes, CFV en het
Kennisnetwerk Drenthe-Groningen. De laatstgenoemde activiteiten dragen bij aan het kennisniveau van de raad met
betrekking tot de ontwikkelingen die spelen binnen Actium in relatie tot de sector.
Commissies
REMUNERATIECOMMISSIE
De remuneratiecommissie bestond in 2011 uit de heren Eerland en Nekeman en mevrouw Schievink en mevrouw
Daling-Feijen. De commissie kwam in 2011 twee keer bijeen. De volgende onderwerpen werden behandeld: jaarlijkse
toetsing functiecontract bestuurder, honorering raad en toetsing reglement remuneratiecommissie, opstellen
P 7

emuneratierapport en bezoldiging bestuurder, jaarplanning 2012, honorering raad en beoordeling functioneren
bestuurder.
AUDITCOMMISSIE
De auditcommissie werd gevormd door de heren Eerland, Urlings en Van Gent en mevrouw Daling-Feijen. In 2011
kwam de auditcommissie vier keer bij elkaar. Bij deze vergaderingen waren ook de bestuurder, de controller en
de manager Bedrijfsdiensten aanwezig. Bij de behandeling van de jaarrekening 2010 en de management letter
2011 nam de accountant aan de vergadering deel. Daarnaast zijn de volgende onderwerpen aan de orde geweest:
werking interne risicobeheersing- en controlesystemen, treasurystatuut, procuratieregeling, naleving relevante
wet en regelgeving, werking integriteitscode en integriteitsbeleid, werking klokkenluiderregeling, werking
intern controleplan, audit programma 2011 en bevindingen, toetsing reglement auditcommissie, begroting en
activiteitenoverzicht 2012, jaarplanning 2012 en meerjarenbegroting 2012-2016.
In relatie tot de Governancecode onder III 5 heeft de auditcommissie er in 2011 van afgezien om een overleg te hebben
met de accountant buiten aanwezigheid van het bestuur. Hiertoe was geen aanleiding omdat in de reguliere contacten
alle van belang zijnde zaken voldoende en adequaat aan de orde zijn gekomen.
SELECTIECOMMISSIE
De selectiecommissie bestond uit de heren Eerland en Verhaar en mevrouw Van Dinteren en mevrouw Daling-Feijen.
In 2011 is de selectiecommissie twee keer bijeen geweest om de vacature voor een nieuwe commissaris voor te
bereiden en selectiegesprekken te voeren.
Daarnaast heeft de commissie de raad geadviseerd over het effect van de vernieuwde Governancecode
woningcorporaties op de samenstelling van de raad en het rooster van aftreden.
Tevens is het reglement getoetst op actualiteit en relevantie.
VOORZITTERSCHAP EN SAMENSTELLING
Om reden van onafhankelijkheid is in 2011 besloten elke commissie zelf te laten bepalen wie als voorzitter fungeert.
Daarmee kwam een einde aan de praktijk dat de voorzitter van de raad deze functie vervult en dat de vicevoorzitter lid
is van alle commissies.
In december is besloten de commissies niet meer uit vier maar uit drie leden te laten bestaan. Reden hiervoor is dat
de bespreking van commissie-adviezen in de raad aan betekenis kan winnen, als een meerderheid van de raad zich
niet al in een commissie gecommitteerd heeft aan een advies.
Bezoldiging raad van commissarissen
De honorering van de raad van commissarissen is vastgesteld binnen de kaders van de normering van de Vereniging
van Toezichthouders in Woningcorporaties (VTW). In onderstaand overzicht zijn de in 2011 uitgekeerde vergoedingen
weergegeven. De bedragen zijn in euro’s.
Naam Functie Honorering Onkosten-
Vergoeding
onbelast
Bruto
Onkostenvergoeding
Totaal
Dhr. G.J. Eerland voorzitter 15.563 - - 15.563
Mevr. J. Daling-Feijen vice-voorzitter 11.413 59 120 11.592
Mevr. E. van Dinteren lid 10.375 135 246 10.757
Mevr. G. Schievink lid 10.375 560 1.133 12.068
Dhr. L. van Gent lid 10.375 - - 10.375
Dhr. W.P.M. Urlings lid 10.375 573 1156 12.104
Dhr. W. Nekeman lid 10.375 397 785 11.557
Dhr. J.H.M. Verhaar lid 10.375 220 452 11.047
In onderstaand overzicht zijn de begrote en werkelijke kosten van de raad van commissarissen weergegeven. Dat
de werkelijke kosten fors hoger zijn dan begroot, is voor een belangrijk deel het gevolg van de procedure opvolging
bestuur.
P 8

Begroting Werkelijk
Vergoedingen 90.589 89.226
Zelfevaluatie 7.105 5.530
Verzekeringen 2.030 2.091
Reis- en verblijfskosten 2.538 5.885
Vergaderkosten 4.060 1.441
Representatiekosten 2.538 794
Opleidingen en excursies 10.404 10.334
Overige 13.216 68.512
Totaal 132.480 183.814
Directeur-bestuurder
In afwijking op het artikel II.2.1 is de benoeming van de huidige bestuurder voor onbepaalde tijd. De raad van
commissarissen hecht hieraan in verband met de continuïteit van de organisatie en het belang van het uitvoeren
van een meerjarig beleidsplan. In 2012 wordt in verband met het pre-pensioen van de bestuurder een nieuwe
bestuurder benoemd. Het gaat hier om een benoeming voor een periode van vier jaar. Hiermee wordt vanaf 2012 de
Governancecode woningcorporaties gevolgd.
De raad stelt de bezoldiging van de bestuurder vast en toetst deze jaarlijks. Uitleg over de totstandkoming van de
bezoldiging is vastgelegd in het remuneratierapport, dit is op de website van Actium gepubliceerd.
Bezoldiging directeur-bestuurder en nevenfuncties
De bezoldiging is vastgesteld binnen het kader van de sectorbrede beloningscode Bestuurders Woningcorporaties
Totaal vast inkomen 181.758
Variabel inkomen n.v.t.
Inkomen op termijn n.v.t.
Werkgeverslasten (o.a. pensioen): 41.496
Uitkering bij beëindiging dienstverband n.v.t.
Totaal 223.254
De directeur bestuurder maakt gebruik van een leaseauto, de fi scale consequenties daarvan worden verwerkt in de
opgave in het kader van de WOPT.
In 2011 vervulde de directeur-bestuurder geen bezoldigde nevenfuncties die voortvloeien uit de functie, noch
bezoldigde nevenfuncties die niet voorvloeien uit de functie. Hij vervulde enkele onbezoldigde nevenfuncties die
voortvloeien uit de functie zoals comparant in Dingspel Assen BV en participant in Treanth Consortium. Verder
vervulde hij enkele onbezoldigde nevenfuncties die niet voortvloeien uit de functie, maar die daar wel mee
samenhangen, zoals voorzitter van het Kennisnetwerk Drenthe-Groningen, voorzitter van de Stichting Farkas en
ambassadeur van de Stichting Mondiale Woonhulp.
Governance en statuten
In september is besloten pas over te gaan tot aanpassing van de statuten, noodzakelijk geworden als gevolg van de
vernieuwde governancecode woningcorporaties, als dit na vaststelling van de Herzieningswet Woningwet aan de orde
komt.
Klokkenluidersregeling
In het verslagjaar zijn er geen meldingen in het kader van de Klokkenluidersregeling bij de voorzitter van de raad van
commissarissen gedaan.
P 9

Goedkeuring van de jaarstukken
In dit verslag treft u het volkshuisvestingsverslag en de jaarrekening 2011 aan. Het verslag is vastgesteld door het
bestuur. De jaarrekening is door Ernst & Young Accountants onderzocht en van een goedkeurende verklaring voorzien.
Daarnaast heeft Ernst & Young Accountants het volkshuisvestingverslag beoordeeld.
In de vergadering van de raad van commissarissen op 11 juni 2012 heeft de raad de jaarstukken goedgekeurd. Deze
goedkeuring strekt tot décharge van de directeur-bestuurder voor het gevoerde beleid. De raad heeft geconstateerd
dat de directeur-bestuurder en de medewerkers van Actium zich het afgelopen jaar bijzonder hebben ingezet voor
Actium. De raad spreekt hiervoor zijn waardering uit.
de heer G.J. Eerland, voorzitter mevrouw G. Schievink, vicevoorzitter
mevrouw J. Daling-Feijen mevrouw E.E.M. van Dinteren
de heer L. van Gent de heer W.P.M. Urlings
mevrouw A.J. Roos de heer E.H.C. van der Laan
P 10

Kwaliteit van wonen
De woningmarkt in 2011
In 2011 heeft de woningmarkt in het werkgebied van Actium geen herstel laten zien. De economische crisis is nog
steeds duidelijk voelbaar. Volgens het CBS zijn het consumentenvertrouwen en het vertrouwen in de economie scherp
gedaald. Ook de bereidheid van consumenten tot het kopen van een woning is teruggelopen. De onduidelijkheid over de
hypotheekrenteaftrek is niet bevorderlijk voor de koopbereidheid van de consument. Daarbij komt nog dat het bankwezen
in verband met de kredietcrisis hogere drempels opwerpt bij het verstrekken van hypotheken. De tijdelijke verlaging van
de overdrachtsbelasting (van 6% naar 2%) heeft in het werkgebied van Actium niet geleid tot een toename van het aantal
woningverkopen. Ten opzichte van 2010 is het aantal verkochte woningen gedaald, ondanks het feit dat een groter aantal
huurwoningen te koop werd aangeboden.
De effecten van de stagnerende koopmarkt zijn ook voelbaar in de sociale huursector. Omdat de doorstroming naar
de koopsector stagneert, komen sociale huurwoningen minder frequent beschikbaar. Tegelijkertijd is het aantal
ingeschreven woningzoekenden gestegen. Dit ondanks de strengere eisen die aan het toewijzen van woningen worden
gesteld in verband met het Europese dossier betreffende staatssteun. De toename van het aantal woningzoekenden
wordt mede veroorzaakt door een vraagverschuiving van koop naar huur. Ongeveer 23% van de ingeschreven
woningzoekenden beschikt over een eigen woning en wil in aanmerking komen voor een sociale huurwoning.
Het groeiend aantal ingeschreven woningzoekenden in combinatie met het dalend aantal vrijkomende sociale
huurwoningen leidt tot langere wachttijden. De gemiddelde inschrijfduur is opgelopen van 43 maanden in 2008 tot 51
maanden in 2011.
Strategisch voorraadbeleid
In 2011 is de ontwikkeling van de woningvraag in het werkgebied onder de loep genomen, in samenwerking met ABF-
Research. Uit deze analyse is gebleken dat Actium rekening moeten houden met:
■ een sterke toename van het aantal 65 + -huishoudens;
■ een afname van het aantal jongere huishoudens (tot 30 jaar);
■ een afname van het aantal huishoudens in de middencategorie (30 tot 64 jaar);
■ een toenemend aandeel 1- en 2-persoonshuishoudens op het totaal aantal huishoudens;
■ een toenemend aantal zorg- en servicevragers in verband met de verdergaande vergrijzing.
De komende jaren krijgt Actium te maken met een toenemende vraag van huishoudens die zijn aangewezen of zich
oriënteren op een woning op de sociale huurmarkt. Het gaat tot en met 2022 om een nettotoename van de vraag van
naar schatting 500 tot 700 woningen. Om hier aan te kunnen voldoen, is een nieuwbouwproductie noodzakelijk van
gemiddeld 290 woningen per jaar.
Onderzocht is in hoeverre Actium deze netto-toename van de vraag naar sociale huurwoningen in de toekomst kan
faciliteren. Dit heeft geleid tot een scenario, waarin het fi nancieel mogelijk is om gemiddeld 200 nieuwe woningen per
jaar te realiseren en 200 woningen per jaar te renoveren.
Ook zijn uitgangspunten geformuleerd voor het onttrekken van sociale huurwoningen aan de voorraad door:
■ sloop/vervanging : gemiddeld 85 woningen per jaar;
■ verkoop in de periode 2012 t/m 2015 : gemiddeld 115 woningen per jaar;
■ verkoop in de periode vanaf 2015 : gemiddeld 125 woningen per jaar.
Actium houdt er sinds 2010 rekening mee dat woningen doorgaans langer dan vijftig jaar in exploitatie blijven. Voor
de berekeningen wordt uitgegaan van een gemiddelde levensduur van ongeveer 65 jaar. Dit betekent dat Actium de
komende periode rekening moet houden met een lichte daling van de totale woningvoorraad in het werkgebied.
In 2011 is het instrumentarium voor het strategisch voorraadbeleid verder ontwikkeld en uitgebreid. Vanaf dit jaar
worden woningcomplexen jaarlijks in meetbare termen gekwalifi ceerd op het gebied van:
■ verhuurbaarheid;
■ woontechnische staat;
■ bouwtechnische staat;
■ kosten mutatie-onderhoud;
P 11

■ kosten reparatie-onderhoud;
■ bedrijfswaarde;
■ leefbaarheid.
Met deze kritische prestatie-indicatoren wordt een productsterkte berekend. Bij de indelingen in productsterktes
worden vier kwalifi caties gehanteerd: slecht, matig, voldoende en goed. Hiermee kan inzicht worden verkregen in
welke gebieden en complexen Actium door middel van gebiedsgericht werken en beheermaatregelen regulerend kan
optreden. Bijna 80% van het woningbezit heeft een kwalifi catie voldoende of goed. In ruim 20% van de woningvoorraad
(de categorieën slecht en matig) zijn beheermaatregelen gewenst om de prestatie van woningcomplexen te
verbeteren. Op een aantal locaties zijn deze werkzaamheden reeds gestart, dan wel in voorbereiding.
In 2011 is voor 194 woningen in de woningvoorraad de strategie gewijzigd. Deze wijzigingen zijn grotendeels het
resultaat van een herbezinning op de toekomstige strategie van woningcomplexen. Voor ruim duizend woningen is het
onderzoek naar het toekomstig strategisch perspectief in 2011 niet afgerond.
Woonbeleid, woonplannen en prestatieafspraken met gemeenten
Actium heeft prestatieafspraken gemaakt met verschillende gemeenten in haar werkgebied. In enkele gemeenten
heeft een evaluatie of het verlopen van deze prestatieafspraken geleid tot een herziening. Om tot nieuwe
prestatieafspraken te komen zijn woningmarktonderzoeken uitgevoerd en worden woonplannen ontwikkeld. Actium
zoekt hierin de samenwerking met gemeenten. Het onderstaande overzicht geeft per gemeente de stand van zaken
van woonplannen en prestatieafspraken weer aan het einde van 2011.
Gemeente Woonplan opgesteld in Prestatieafspraken over periode
Assen 2010 2010-2020
Hoogeveen 2011 2008-2014, nieuwe afspraken zijn in ontwikkeling
Meppel Nieuw plan is in ontwikkeling Kaderafspraken vastgesteld voor 2009-2013
Midden-Drenthe 2010 Kaderafspraken vastgesteld in 2010, prestatieafspraken zijn in
ontwikkeling
Noordenveld 2005 2009-2014
Ooststellingwerf 2011 2006-2009, verlengd tot 2012. Nieuwe prestatieafspraken worden in het
eerste kwartaal 2012 vastgesteld.
Westerveld 2005 2006, verlengd tot eind 2012
De Wolden 2004, nieuw plan is in ontwikkeling 2004, verlengd tot eind 2012
De huidige woningmarkt vertoont eenzelfde beeld als in 2010. Het aantal verkopen van nieuwbouwwoningen
stagneert, evenals de doorstroming op de woningmarkt. In verschillende plattelandsgemeenten wordt al rekening
gehouden met een aanstaande krimp in het bevolkingsaantal. Omdat de gemeentelijke woonplannen de basis vormen
voor het beleid van Actium is het van belang dat deze tijdig worden geactualiseerd, bij voorkeur gebaseerd op een
actueel woningmarktonderzoek op gemeentelijk niveau. Actium wil graag dat gemeenten de impact van een negatieve
bevolkings- en huishoudenontwikkeling meenemen in het woonplan. Ook is het belangrijk de leefbaarheid in dorpen
en wijken te onderzoeken. Op basis hiervan kan Actium accenten leggen in het gebiedsgericht werken en extra
aandacht schenken aan kernen die dit nodig hebben.
GEMEENTE ASSEN
In 2011 werden prestatieafspraken voor een periode van tien jaar vastgesteld, gebaseerd op het woonplan 2010-2030.
GEMEENTE HOOGEVEEN
In Hoogeveen heeft de gemeente in samenwerking met de drie in de gemeente actieve corporaties gewerkt aan een
actualisatie van de woonvisie. Deze is verschenen in 2011.
GEMEENTE MEPPEL
Op basis van de uitkomsten van een grootscheeps woonwensenonderzoek in 2009 is in 2011 gestart met het opstellen
van een nieuw woonplan. Dit wordt in 2012 afgerond. Aan de hand van het woonplan worden de prestatieafspraken
opgesteld.
P 12

GEMEENTE MIDDEN-DRENTHE
In 2011 is een nieuw woonplan vastgesteld. Op basis hiervan worden in 2012 prestatieafspraken gemaakt.
GEMEENTE NOORDENVELD
In Noordenveld zijn prestatieafspraken voor de periode tot en met 2014 vastgesteld. Hierin worden onder meer de
thema’s wonen, welzijn en zorg, leefbaarheid en duurzaamheid benoemd.
GEMEENTE OOSTSTELLINGWERF
In 2011 is gewerkt aan het ontwikkelen van nieuwe prestatieafspraken. Eind 2011 zijn deze in concept besproken. Naar
verwachting worden de afspraken in het eerste kwartaal van 2012 defi nitief vastgesteld.
GEMEENTE WESTERVELD
De gemeente Westerveld is gestart met het ontwikkelen van het woonplan 2010-2015. De bestaande
prestatieafspraken zijn met een jaar verlengd en lopen tot en met 2012.
GEMEENTE DE WOLDEN
In de gemeente De Wolden is de nieuwe woonvisie voor de periode 2011-2015 vastgesteld. Actium is betrokken
geweest bij de opzet van de structuurvisie en de aanzet tot het maken van dorpsvisies. De prestatieafspraken zijn in
onderling overleg verlengd tot 2012 en worden in de komende periode vernieuwd.
Regionale samenwerking
DRENTSE WONINGMARKT BERICHTEN
Net als in voorgaande jaren is ook in 2011 meegewerkt aan de publicatie van de Drentse Woningmarktberichten,
uitgebracht door onderzoeksbureau Asree BV. In deze berichten wordt een breed spectrum aan cijfers, feiten en
inzichten met betrekking tot de vraag- en aanbodontwikkelingen op de Drentse woningmarkt gepresenteerd. Deze
publicatie werd gerealiseerd in samenwerking met de Drentse corporaties, en dankzij bijdragen van de Provincie
Drenthe en andere betrokken partners zoals gemeenten, makelaars en het bouwend bedrijfsleven.
PROVINCIALE SAMENWERKING
In 2011 is meegewerkt aan de uitvoering van een mede door Actium ondertekend provinciaal convenant op het terrein
van duurzaamheid en energie. Dit heeft onder meer geleid tot de jaarlijkse publicatie over de energielabeling van de
Drentse woningvoorraad.
Verder is bijgedragen aan de uitvoering van gemaakte afspraken in het Platform Wonen, Welzijn en Zorg in Zuidwest-
Drenthe en de daarbij gekozen pilot over nog te realiseren voorzieningen.
REGIOVISIE GRONINGEN-ASSEN
In de Regiovisie Groningen-Assen heeft in bestuurlijke sfeer afstemming over wenselijke en mogelijke ontwikkelingen
in de woningproductie plaatsgevonden met andere betrokken woningcorporaties. De contacten met de provinciale
en gemeentelijke bestuurders hierover zijn geïntensiveerd. Met name is gekeken naar het vinden van een nieuwe
aansluiting tussen de teruglopende koopmarkt en de sterker in de belangstelling gekomen huurmarkt. Het is de
bedoeling te komen tot de opstelling van een regionaal woonplan voor het regiovisiegebied. Hieraan voorafgaand zal
bestuurlijke afstemming plaatsvinden over het aantal nieuw te bouwen woningen per gemeente.
KENNISNETWERK DRENTHE-GRONINGEN
Deelname aan het activiteitenprogramma van het Kennisnetwerk Drenthe-Groningen heeft in 2011 geleid tot nuttige
informatie-uitwisseling en afstemming over relevante ontwikkelingen in het betaalbaar wonen in onze regio.
Matching
In 2004 is na een verzoek van de minister van VROM besloten tot matching door collegiale fi nanciering. De matching
is aangegaan met DUWO te Delft en de Stichting Studentenhuisvesting Utrecht (SSHU), beide voor vijf miljoen euro en
daarmee in totaal voor tien miljoen euro. Dankzij de bemiddeling van het WSW (Waarborgfonds Sociale Woningbouw)
is vanaf het begin een steunconstructie zonder bestuurlijke belemmeringen ontwikkeld. Actium heeft niet 10 miljoen
euro (door)geleend, maar vergoedt een jaarlijkse bijdrage in de rentelast voor de duur van tien jaar.
Op basis van het met DUWO gesloten leningcontract is in 2011 een zevende termijn van
€ 51.250,- betaald.
De ontwikkeling in Utrecht is wat later op gang gekomen. In 2011 heeft Actium voor de citycampus Max in Utrecht de
vijfde termijn van € 40.275,- betaald. Citycampus Max is speciaal voor studenten en net afgestudeerden ontwikkeld en
bestaat uit honderden zelfstandige woningen. In 2011 is het complex bezocht door de raad van commissarissen en de
directeur van Actium.
P 13

Een aantal studenten uit het werkgebied van Actium, afkomstig uit de kring van bewoners en woningzoekenden, is in
2011 via bemiddeling van Actium met voorrang geplaatst in studentenwoningen in Amsterdam (via DUWO), Delft, Den
Haag en Utrecht. In 2011 is er op Actium geen nieuw beroep tot matching gedaan.
Buitenlandse activiteiten
Binnen het kader van de ministeriële regelgeving mag Actium maximaal drie promille van haar balanstotaal besteden
aan projecten in het buitenland. Actium gebruikt deze beleidsruimte in structurele zin door steunverlening aan de
activiteiten van de stichting Farkas en van de stichting Mondiale Woonhulp. Leidend is de ministeriële eis dat de
steunverlening wordt verstrekt in de vorm van een schenking of garantie.
STICHTING FARKAS
Aan de stichting Farkas is in 2011 geen bijdrage verstrekt. In 2010 werd een bijdrage verstrekt, bestemd voor
versterking van de exploitatie en continuïteit van Kft Drenthe, de Hongaarse besloten vennootschap die het
woongebouw voor senioren in Szekesfehervar in eigendom heeft. Deze bijdrage werkte in 2011 in positieve zin door.
De exploitatie van het woongebouw in Szekesfehervar loopt al enkele jaren moeizaam en kent een ongunstig
toekomstperspectief. Men heeft te maken met tegenvallende inkomsten (onder andere door leegstand) en hoge
uitgaven (onder andere de vergoeding aan de lokale beheerder).
In 2011 is een nieuwe lokale beheerder aangetrokken, waarmee kostenbesparende afspraken zijn gemaakt. Ook is
een nieuwe huismeester voor het wooncomplex aangetrokken, die door permanente bewoning dagelijks toezicht en
zorg aan de (oudere) bewoners kan leveren.
Verder is er een makelaarskantoor geselecteerd waarmee in 2012 contracten worden gesloten over bemiddeling tot
verhuur en verkoop (voor het totale complex en per appartement).
Via de lokale beheerder is contact gelegd met een advocaat die enkele fi nanciële claims tegen de voormalige
beheerder bij de rechtbank bepleit.
STICHTING MONDIALE WOONHULP
Het door de stichting Mondiale Woonhulp (SMW) geadopteerde woonproject in Haïti is in 2011 voorzien van een
fi nanciële dotatie. Actium participeert in SMW en heeft in 2011 afgezien van het beschikbaar stellen van een fi nanciële
bijdrage. De heer Ruurd van der Meulen is uit het bestuur van SMW getreden en vervult vanaf 2012 met de heer Klaas
Stol de rol van ambassadeur.
Bezwaar tegen bijdrageheffi ng bijzondere projectsteun
In 2011 is in collectief verband verder geprocedeerd in het formeel gemaakte bezwaar tegen de bijdrageheffi ng
voor de bijzondere projectsteun wijkenaanpak. Kern van het bezwaar is voor Actium het ontbreken van het
gelijkheidsbeginsel tussen corporaties. De heffi ng wordt niet opgelegd aan corporaties die bezit hebben in de
veertig wijken en ook commerciële verhuurders hoeven geen bijdrage te leveren. In combinatie met de invoering
van de integrale belastingplicht (VPB) in 2008 is er een sterk gevoel onrechtvaardig behandeld te worden. Met een
overtuigende probleemanalyse en een beroep op matching door de corporaties had het probleem van de veertig
wijken passender aangepakt kunnen worden.
Eind 2010 heeft de rechtbank uitspraak gedaan en het bezwaar toegekend. Daarna is het Centraal Fonds
Volkshuisvesting tegen deze uitspraak in hoger beroep gegaan. In hoger beroep is het bezwaar afgewezen en is
de heffi ng rechtmatig gebleken. Begin 2012 heeft Actium besloten zich hierbij neer te leggen en geen verdere
procesvoering te steunen of zoeken.
In 2011 heeft Actium ruim € 508.000,- betaald als bijdrageheffi ng voor de bijzondere projectsteun wijkenaanpak.
Daarnaast is bijna € 376.000,- bijgedragen als saneringssteun.
Beleidsbeïnvloeding door belanghebbenden
Onder goedkeuring van de raad van commissarissen heeft de directie in december drie bijeenkomsten met
belanghebbenden belegd. De drie bijeenkomsten kenden een goede opkomst. Aan de hand van het jaarverslag
2010, het activiteitenplan 2012, de uitkomsten van de visitatie en het bedrijfsplan 2009-2012 is gesproken over het
functioneren, de rol en het beleid van Actium. De mogelijkheid om het beleid te beïnvloeden is de belanghebbenden
aangeboden en op inbreng besproken en beoordeeld. In de bijeenkomsten is verantwoording afgelegd over de
manier waarop Actium is omgegaan met de uitspraken en aanbevelingen die belanghebbenden eind 2010 hadden
gedaan. Verder is tijdens bijeenkomsten constructief gesproken over het aangaan van allianties, vernieuwing van
huurdersparticipatie, meer doen met minder middelen en de sociale en fi nanciële gevolgen van de economische
crisis.
Het verslag van de bijeenkomsten met belanghebbenden en het document positiebepaling belanghebbenden staan op
de website van Actium.
P 14

Realiseren, verhuren, onderhouden en verkopen van
woningen
Realiseren van woningen
NIEUWBOUW EN HERSTRUCTURERING
In 2011 zijn meerdere nieuwbouwprojecten opgeleverd, gestart en voorbereid. Hiermee speelt Actium in op de nog
steeds grote vraag naar betaalbare huurwoningen in haar werkgebied. Daarnaast vindt een verbreding plaats naar de
ontwikkeling van maatschappelijk vastgoed en met nieuwbouwplannen ten behoeve van wonen en zorg.
In 2011 werden 106 sociale huurwoningen, 57 zorgeenheden en 20 koopwoningen (waarvan zes onder koopgarant)
opgeleverd. Tevens zijn er zes vrije-sector huurwoningen opgeleverd. In totaal werden 44 woningen en/of zorgplaatsen
gerenoveerd. Ook werden 34 nieuwbouw koopwoningen omgezet naar huurwoningen.
In 2011 opgeleverde projecten: Financiële
afwikkeling
Appelscha, Riemsoord, zorg 31 nieuwe zorgeenheden
Nieuwbouw en bestaande bouw zijn gekoppeld zodat één groot zorgcomplex is
ontstaan.
Meppel, Berggierslanden,fase 3 4 sociale huurwoningen aan de Roef in Meppel. 2011
Meppel, het Vledder Nieuwbouw van 29 sociale huurwoningen in het centrum met verschillende
gevels.
Oosterwolde, de Melkweg 22 nieuwe sociale huurwoningen op het terrein van de voormalige melkfabriek. 2011
Renovatie Bouwstroom 2011 10 sociale huurwoningen. 2012
Appelscha, Riemsoord bestaand 2011 1 woning geschikt gemaakt voor zorgverlening 2012
Zuidwolde, Koninginnehof (Julianaplein) 33 sociale huurwoningen, 2 vrije sector huurwoningen, 6 koopappartementen, 6
sociale koopwoningen, 6 koopwoningen en 26 zorgplaatsen voor Promens Care.
Dwingeloo, de Weijert – deel 1 Renovatie van 33 zorgplaatsen voor zorgcentrum De Weijert. 2012
Assen, Het Palet I – Lila 18 sociale huurwoningen in een appartementencomplex met drie woonlagen. 2011
Hoogezand, 4 woningen (Lefi er) 4 woningen gekocht van Lefi er. Tevens is een beheerovereenkomst opgesteld.
Oplevering begin 2011.
Assen, omzetting van koop naar huur 16 woningen omgezet van koop naar huur 2011
Koekange, omzetting van koop naar huur 2 woningen omgezet van koop naar huur 2011
Nijeveen, omzetting van koop naar huur 7 woningen omgezet van koop naar huur 2011
Haulerwijk, omzetting van koop naar huur 9 woningen omgezet van koop naar huur 2011
In 2011 zijn 242 huurwoningen en 6 koopwoningen fi nancieel afgewikkeld. Het verschil met het aantal opgeleverde
woningen is te verklaren vanuit het feit dat 73 woningen in 2010 technisch werden opgeleverd, terwijl de fi nanciële
afwikkeling in 2011 plaatsvond. Dit verschil is er ultimo 2011 niet meer. Alle technisch opgeleverde projecten in 2011
zijn ook in 2011 fi nancieel afgewikkeld. Geen van voorgenoemde projecten bevat opgeleverd onroerend goed, waarvan
de stichtingskosten hoger zijn geweest dan € 200.000.
ONRENDABELE INVESTERING
In 2011 is in totaal voor € 13 miljoen aan waardeveranderingen in de materiële vaste activa ten laste van het resultaat
gebracht. Dit bedrag bestaat voor € 12 miljoen aan nieuw opgestarte projecten in 2011. Het betreft onder andere
projecten in Assen, Peize en Roden.
Een bedrag á € 4,1 miljoen is vrijgevallen ten gunste van het resultaat door lagere onrendabele toppen op opgeleverde
projecten.
Een bedrag van € 0,5 miljoen is toe te schrijven aan gewijzigde normen en parameters in de berekening van de
onrendabele top. Een bedrag van € 2,5 miljoen is toegevoegd als gevolg van koop naar huur.
€ 2,1 miljoen heeft betrekking op de commerciële ruimte van de Nieuwe Kolk, dit bedrag is ten onrechte als
onrendabele top genomen in voorgaande jaren.
1 Bron: http://www.woningmarktcijfers.nl/nieuws/crisis woningmarkt vanaf 2006 in beeld.htm
2011
2011
2011
2011
P 15

PROJECTEN IN UITVOERING
In 2011 werd gestart met de bouw van of verder gebouwd aan de volgende projecten:
Projecten in uitvoering
Ansen, Kerkdijk 1-3 6 sociale huurwoningen onder één kap in de uitstraling van een boerderij. Dit is afgestemd op het
landelijke dorpsbeeld van Ansen. Start bouw in 2011, geplande oplevering in het eerste kwartaal van
2012.
Appelscha Riemsoord Mutatiegewijs zorgproof maken van 36 bestaande seniorenwoningen. Tot eind 2010 zijn 16 woningen
zorgproof gemaakt en is één woning omgebouwd tot bedrijfsruimte die periodiek wordt gebruikt door
een pedicure, kapper en dergelijke. In 2011 is 1 woning zorgproof gemaakt. Dit project loopt door tot
alle woningen zijn gerenoveerd..
Assen, De Nieuwe Kolk Op de locatie van de voormalige Kolk realiseert de gemeente Assen een theater en bioscoopzalen,
een centrum voor beeldende kunst en een openbare bibliotheek. Actium bouwt 65 sociale huur
appartementen en 1.600m² bedrijfsruimte. Er wordt gewerkt volgens het “Design and Build” concept.
Dat houdt in dat de voorbereiding en het bouwen tegelijkertijd plaats vinden. De bouw is gestart in juli
2009. Verwachte oplevering tweede kwartaal van 2012.
Assen, Jan Fabriciusstraat 42 sociale huurappartementen. In januari 2011 is de bouw – die kort daarvoor was gestart – stilgelegd
in verband met ingediende bezwaren tegen de bouwvergunning. Er is besloten om het project aan te
passen en een nieuwe vergunning aan te vragen. De bouw is inmiddels herstart. Verwachte oplevering
eind 2012.
Assen, Amber (Het Palet II) 11 sociale huurwoningen. Start bouw september 2011, geplande oplevering zomer van 2012.
Assen, Baggelhuizen (fase 1) 16 sociale huurwoningen. Start bouw september 2011. Het project van in totaal 16 woningen wordt in
twee fasen gebouwd, in de eerste fase 11 woningen, daarna de resterende 5. Op de locatie waar de
5 woningen in de tweede fase worden gerealiseerd, staat nog een gymlokaal. Dit lokaal wordt naar
verwachting in de loop van 2012 gesloopt.
Assen. Ceresplein (Mercurius) Dit project wordt gerealiseerd in samenwerking met ING Real Estate. Actium bouwt een
verzorgingshuis met 54 zorgwoningen, een verpleeghuis met 23 verpleegplaatsen en een zorgcentrum
voor Stichting Icare. ING realiseert winkels en commerciële ruimten. Start bouw eind 2011, geplande
oplevering voorjaar 2013.
Dwingeloo, De Weijert Verbouw 45 bestaande zorgplaatsen, nieuwbouw 12 verpleegplaatsen, aanpassing entree en
restaurant. In 2011 zijn er in de eerste fase 33 zorgplaatsen opgeleverd. De verbouw van de overige
12 woningen en de nieuwbouw van eveneens 12 woningen is gestart. Waarschijnlijk wordt het gehele
project in juli 2012 opgeleverd.
Een, Veldkampen 8 sociale huurwoningen en 4 sociale koopwoningen Alle koopwoningen zijn verkocht. Start bouw
tweede kwartaal van 2011, oplevering in het eerste kwartaal van 2012.
Hoogersmilde, A. Pauwstraat
(fase 1)
Sloop 36 woningen. In twee fasen wordt er teruggebouwd. In de eerste fase worden 20 sociale
huurwoningen gebouwd (2-onder-één-kap). Start bouw tweede kwartaal van 2011, verwachte
oplevering tweede kwartaal van 2012. Daarna start de tweede fase van dit project.
Nieuw-Roden, De Carre 30 woningen: 22 sociale huurwoningen voor Actium, en 8 koopwoningen die door de aannemer van het
project voor eigen rekening en risico worden gerealiseerd.
Start bouw eind 2011, verwachte oplevering begin 2013.
Nijeveen, Centrumplan (fase 1) Op deze locatie sloopt Actium 14 woning en 10 garageboxen. Daarvoor worden 10 sociale
huurwoningen en 3 sociale koopwoningen teruggebouwd. Start bouw september 2011, verwachte
oplevering tweede kwartaal 2012.
Peize, Lange Streeken II In dit project worden 20 sociale huurwoningen en 10 sociale
koopwoningen (twee-onder–één-kap) gerealiseerd. Start bouw eind 2011, verwachte oplevering juli
2012.
Smilde, Beurtschip (fase C) Beurtschip fase C is het derde deel van het nieuwe complex ’t Beurtschip. Fase A (12 sociale
huurappartementen) is in 2008 opgeleverd. In 2010 is fase B (52 sociale huurappartementen)
opgeleverd. In fase C worden 41 woningen gesloopt en worden 20 sociale huurappartementen, 24
verpleegplaatsen en een sociale ruimte van 1.452m² teruggebouwd. De bouw is eind 2011 gestart en
neemt ongeveer een jaar in beslag.
Voordat de bouw van nieuwe woningen echt van start gaat, wordt een voorbereidingstraject doorlopen. Zo wordt
gekeken naar haalbaarheid van het project, wordt overleg gevoerd met de gemeente en eventueel met zorgpartijen
over wensen en eisen en wordt het ontwerp ter toetsing voorgelegd aan de verschillende partijen.
P 16

Projecten in voorbereiding /in onderzoek:
Gemeente Assen Veningerlanschool/Mercuriustheater – sloop van 20 woningen en bouw van 60 sociale huurwoningen.
Gomaruscolllege/Molenstraat – 27 zorgwoningen voor Promens Care.
Havenkwartier – haalbaarheidsstudie Dingspel Assen BV met gemeente Assen voor herontwikkeling tot
woongebied.
Nobellaan/Talmastraat – stedenbouwkundige invulling locatie.
Hof van Assen – 48 nieuwe sociale huurwoningen.
Kanaal Zuidzijde (Pimpelaer) – sloop van 32 huurwoningen, nieuwbouw van 37 energieneutrale sociale
huurwoningen.
Assen Oost (Pelikaanstraat) – sloop van 48 woningen, nieuwbouw van 16 nieuwe sociale huurwoningen en 8
sociale koopwoningen.
Assen Oost (Eiberstraat eo) – sloop van 96 woningen, nieuwbouw van 45 sociale huurwoningen en 8 sociale
koopwoningen.
Gemeente Hoogeveen Fluitenberg – nieuwbouwwoningen Fluitenbergseweg en Schuine Dijk.
Hoogeveen, Schutlanden (oude Wendacker locatie) – 40 sociale huurwoningen.
Gemeente Meppel Meppel Grote Oever – herontwikkeling van de voormalige kerk.
Nijeveen, Julianastraat (fase twee) – sloop van 36 woningen, nieuwbouw van 36 sociale huurwoningen.
Gemeente Midden-Drenthe Hoogersmilde Mr. M. Alewijnstraat en Adriaan Pauwstraat – herstructurering fase 2.
Smilde, Prinses Irenestraat – herstructurering.
Hooghalen Geelbroekerweg – nieuwbouw in ontwikkeling voor Van Boeijen.
Bovensmilde, Dijkstrastraat – herstructurering.
Gemeente Noordenveld Norg Brinkhofweide – 18 huurappartementen, 12 huurwoningen en 12 koopappartementen.
Norg Dorpshuisstraat, herstructurering, vertraging door archeologisch onderzoek.
Roderveld – nieuwbouw van in totaal 36 huurwoningen en 6 sociale koopwoningen.
Gemeente Ooststellingwerf Oosterwolde Rikkingahof – in onderzoek met Et Bientwark.
Oosterwolde Elsjeshof – 10 sociale huurwoningen.
Oldeberkoop, Grietmansstraat – sloop van 8 woninge, nieuwbouw van 7 sociale huurwoningen.
Donkerbroek, Herenwal – renovatie van 4 sociale huurwoningen.
Appelscha, Harambe – nieuwbouw van 9 sociale huurwoningen.
Gemeente Westerveld Diever, Kloosterstraat/Binnenes/Veentjesweg – 27 woningen worden gesloopt en maken plaats voor
nieuwbouw.
Havelte, Beukenlaan – sloop van 14 oude huurwoningen, nieuwbouw van 16 sociale huurwoningen.
Havelte, v. Riemsdijkweg en Molenweg – vervanging van 8 oude huurwoningen door 10 sociale huurwoningen.
Havelte, Hofweg en Molenhof – sloop van 22 woningen, nieuwbouw van 45 sociale huurwoningen, 6
zorgplaatsen en 12 verpleegplaatsen.
Vledder, Pr. Beatrixstraat – sloop en vervangende nieuwbouw van
4 woningen.
P 17

Projecten in voorbereiding /in onderzoek:
Gemeente De Wolden De Wijk, Parkweg/Wilhelminaweg/Briëtweg – sloop van 46 woningen, nieuwbouw van 16 sociale
huurappartementen, 27 sociale huurwoningen en 12 sociale koopwoningen.
Ruinerwold, t’Vonder – nieuwbouw 30 sociale huurwoningen.
Ruinen, de Priensenije – herontwikkeling van de locatie met 40 zorgplaatsen en 29 aanleunwoningen.
Zuidwolde, Middelveen IV – 6 sociale huurwoningen.
Zuidwolde, Koninginnehof (Julianaplein e.o) – 8 koopwoningen.
Kernvoorraad per gemeente
De kernvoorraad is de voorraad woningen die als goedkoop en betaalbaar beschouwd worden. In onderstaande tabel
ziet u de kernvoorraad per gemeente op 31 december 2011.
Gemeente Goed koop
< €361,66
Betaalbaar
€ 361,66 –
€ 554,76
Tot huurtoeslag
< € 652, 52
> € 652,52
boven
huurtoeslag
Totaal
AA en Hunze 13 7 20
Assen 2.462 5.190 234 23 7.909
De Wolden 313 1.298 92 2 1.705
Hoogeveen 41 217 35 1 294
Meppel 74 250 84 7 415
Midden Drenthe 260 820 3 7 1.090
Noordenveld 100 157 10 8 275
Ooststellingwerf 911 1.322 58 4 2.295
Westerveld 237 1.155 78 1 1.471
Hoogezand-Sappemeer 4 4
Totaal 4.411 10.409 594 64 15.478
De kernvoorraad per 31 december 2011 telt 15.478 woningen. Het percentage woningen dat in de prijsklasse binnen
de grenzen van de huurtoeslag valt is daarmee in 2011 meer dan 99 procent.
Mutaties in het bezit
Het totale bezit op 31 december 2011 omvat 17.346 eenheden.
Een specifi catie naar aantallen wooneenheden staat weergegeven in onderstaande tabel. In 2011 zijn vier woningen
en drie garages gesloopt in de gemeentes Midden Drenthe en Noordenveld. In het totaal zijn 103 woningen uit de
bestaande voorraad verkocht. Door splitsing van garages en huurwoningen zijn zes los te verhuren garages aan het
bezit toegevoegd.
Totaal in beheer per 31 december 2009 2010 2011
Woningen 15.520 15.385 15.478
Overige woongelegenheden 48 97 104
Intramurale zorgcomplexen 460 460 517
Bedrijfsruimten 53 50 50
Garages, parkeerplaatsen e.d. 1201 1.181 1.184
Totaal bezit 17.282 17.173 17.333
Woningen in beheer, maar niet in eigendom 15 15 13
Totaal in beheer 17.297 17.188 17.346
P 18

Aanbieden van woningen
In 2011 zijn alle vrijkomende woningen aangeboden via het aanbodmodel. Woningzoekenden kunnen wekelijks via
onze website reageren op woningen. In 2011 is het woonruimteverdeelsysteem geëvalueerd. Woningzoekenden werd
gevraagd via een enquête hun mening te geven. De resultaten van dit intern uitgevoerde onderzoek laten zien dat de
wijze waarop Actium haar woningen verdeelt en aanbiedt wordt gewaardeerd met een 8,3.
Woningzoekenden
Het aantal ingeschreven woningzoekenden bij Actium blijft stijgen. Op 31 december 2011 stonden 13.624
woningzoekenden ingeschreven, op 31 december 2010 waren dit er 13.303. De gemiddelde inschrijftijd steeg van 1.547
dagen (4,2 jaar) naar 1.578 dagen (4,3 jaar). De gemiddelde huishoudgrootte van de ingeschreven woningzoekenden is
ongeveer 1,5.
Het informatiesysteem - primair systeem - van Actium (dat werd ingevoerd op 1 januari 2011) maakt het mogelijk
woningzoekenden specifi eker in beeld te brengen. Onderstaande tabellen geven inzicht in de herkomst, de leeftijd en
de huidige woonsituatie van woningzoekenden.
WONINGZOEKENDEN: HERKOMST EN INSCHRIJFDUUR
Het merendeel van de ingeschreven woningzoekenden is op het moment woonachtig in de provincies Drenthe (78,3%)
en Friesland (9,9%). De overige woningzoekenden wonen verspreid over heel Nederland. Ruim een derde van het
totaal aantal woningzoekenden woont in Assen. Hier staat ook het grootste deel van het woningbezit van Actium.
In onderstaande tabel ziet u het aantal woningzoekenden uit de gemeenten in het werkgebied.van Actium, met de
gemiddelde inschrijfduur.
Gemeente Aantal inschrijvingen Gemiddelde
inschrijfduur in
dagen
Gemiddelde
inschrijfduur in jaren
Assen 4.974 1.643 4,5
De Wolden 1.582 2.011 5,5
Hoogeveen 400 1.982 5,4
Meppel 669 1.607 4,4
Midden Drenthe 710 1.348 3,7
Noordenveld 360 1.302 3,6
Westerveld 1.483 2.001 5,5
Ooststellingwerf 1.052 1.414 3,9
In totaal komen 2404 woningzoekenden niet uit het werkgebied van Actium.
WONINGZOEKENDEN: LEEFTIJD
Leeftijd Aantal woningzoekenden
% van het totaal
22 en jonger 822 6,0%
23 of 24 798 5,8%
25 tot 35 2.567 18,8%
35 tot 45 1.731 12,7%
45 tot 55 1.678 12,3%
55 tot 65 1850 13,5%
65 tot 75 2159 15,8%
75 tot 85 1598 11,7%
85 en ouder 421 3,4%
P 19

Het aantal woningzoekenden is redelijk gelijkmatig verdeeld vanaf 35 jaar. De categorieën 25 tot 35 jaar en 65 tot
75 jaar zijn iets sterker vertegenwoordigd. Het aantal woningzoekenden jonger dan 25 jaar en ouder dan 85 jaar ligt
aanmerkelijk lager.
WONINGZOEKENDEN: HUIDIGE WOONSITUATIE
Van de woningzoekenden woont bijna een derde (30,1%) op dit moment in een huurwoning en bijna een kwart (23,4%)
in een koopwoning. Van bijna 25% is de huidige woonsituatie niet bekend bij Actium.
Huidige woonsituatie aantal inschrijvingen % van totaal ingeschreven
13.624 100%
Huurwoning 4.121 30,10%
Inwonend bij familie/kennissen 481 3,50%
Inwonend bij ouders 1.890 13,80%
Kamerbewoner 200 1,50%
Kamerbewoner bij instelling 132 1,00%
Koopwoning 3.200 23,40%
Onbekend 3.215 23,50%
Overig 383 2,80%
Sloopwoning 49 0,40%
Urgent woningzoekenden
Het aantal urgent woningzoekenden bedroeg op 31 december 2011 107. Dit is een stijging ten opzichte van vorig jaar
(2010: 55). Deze toename wordt onder andere veroorzaakt door het aantal urgent woningzoekenden als gevolg van
voorgenomen sloop. Een groot aantal van hen heeft ondertussen een andere woning gevonden.
Actium kent een sociaal plan voor door herstructurering urgent woningzoekenden. De verhuiskostenvergoeding die
wordt gehanteerd bedraagt ruim € 5.570,-. Dit is ruim boven de wettelijke norm. In 2011 is voor € 106.000,- aan
verhuiskostenvergoeding uitgekeerd.
Sinds 2011 kent Actium ook economische urgentie toe. Woningzoekenden die vanwege fi nanciële omstandigheden
dringend andere woonruimte nodig hebben en hierin niet zelfstandig kunnen voorzien, komen hiervoor in aanmerking.
Gemeente Economische
urgentie
Medische
urgentie
Sloop urgentie Sociale
urgentie
Totaal
Assen 3 9 1 48 61
De Wolden 1 3 4
Meppel 1 4 5
Midden-Drenthe 1 4 5
Noordenveld 1 2 3
Westerveld 3 3
Ooststellingwerf 5 21 26
Totaal 5 11 6 85 107
Het verhuren van woningen
In het kader van het dossier staatssteun geldt dat woningcorporaties vanaf 1 januari 2011 90% van hun vrijgekomen
sociale woningen (met een huur beneden de liberalisatiegrens) moeten toewijzen aan huishoudens met een inkomen
tot € 33.614. Actium moet kunnen aantonen dat zij aan deze eis voldoet. In dat kader moet het inkomen van de
huurder worden getoetst bij het toewijzen van de woning. Actium heeft de interne norm voor woningtoewijzingen
bepaald op € 38.000.
P 20

Aantal afgesloten huurovereenkomsten
Gemeente Inkomen
t/m € 33.614
Inkomen van
€ 33.615 t/m € 38.000
Inkomen
> € 38.000
Assen 649 18 17
De wolden 133 10 0
Hoogeveen 20 2 0
Meppel 71 3 3
Midden-Drenthe 67 4 0
Noorderveld 9 1 1
Oosterwolde 193 22 1
Westerveld 100 2 1
Eindtotaal 1242 62 23
Totaal 93,60% 4,70% 1,70%
In 2011 zijn 1327 huurovereenkomsten afgesloten, 93,6% van de nieuwe huurovereenkomsten werd afgesloten met
woningzoekenden met een inkomen dat lager is dan € 33.614. De mutatiegraad was 8,7% in 2011. In 2010 was dit
8,1%. Het aantal verhuringen is in 2011 dus licht gestegen.
Onderstaande tabel geeft een overzicht van de afgesloten overeenkomsten naar gezinsgrootte en inkomen.
Afgesloten huurovereenkomsten naar inkomen huurders en gezinsgrootte*
Samenstelling
huishouden
Leeftijd Inkomen Huurprijs
< € 361,66
Huurprijs
€ 361,66 –
€ 554,76
Huurprijs
> € 554,76
Aantal
1 persoons- =65 20325 1 25 11 37
2 persoons- =65 27750 0 17 14 31
3 persoons- =65 27750 0 0 0 0
270 776 303 1349
P 21

Huurprijsbeleid
De jaarlijkse huurverhoging per 1 juli 2011 bedroeg 1,3%. Daarmee hebben wij ons geconformeerd aan het
infl atievolgend huurbeleid.
Wij streven naar een huursom van gemiddeld 65% van de maximaal redelijke huur, berekend over het gehele
bezit. Dit proberen wij te realiseren door een gestaffelde huurprijsverhoging bij mutatie, rekening houdend met de
volkshuisvestelijke doelstellingen. Over 2011 heeft dit uiteindelijk geresulteerd in een gemiddelde van 61,5% van de
maximaal redelijke huur.
Huurtoeslag
Per december 2011 zijn er 3.617 huurders die via Actium huurtoeslag ontvangen met een gemiddeld toeslagbedrag
van € 165,29 per maand. Dit aantal geeft niet het werkelijk aantal huurders weer dat huurtoeslag ontvangt. Een
steeds groter deel van de huurders ontvangt de huurtoeslag rechtstreeks van de Belastingdienst op eigen rekening.
Huisuitzetting
In 2011 werd 155 keer huisuitzetting aangezegd. In 2010 was dit 165. Deze daling komt deels door het convenant dat is
afgesloten met de Gemeentelijke Kredietbank. Onderstaande tabel geeft een overzicht van het aantal huisuitzettingen
per gemeente.
Gemeente Aangezegd Ontruimd %
Assen 94 29 31
Midden Drenthe 18 1 6
Noordenveld 5 1 20
Ooststellingwerf 14 2 14
Westerveld 9 1 11
De Wolden 5 1 20
Meppel 8 1 13
Hoogeveen 2 2 100
Totaal 155 38 25
Per saldo heeft ongeveer een kwart van het aantal aanzeggingen ook daadwerkelijk geleid tot ontruiming.
Huurincasso
De totale huurachterstand bedroeg in 2011 € 2.613.000,-. Hiervoor is een voorziening getroffen van € 1.454.000,-. In
2010 bedroeg de achterstand € 1.795.000,-. Een vergelijking met voorgaande jaren is moeilijk te maken, in verband
met het boeken van voorstanden.
Huurderving en leegstand
De kosten van leegstand bedroegen in 2011 € 924.000,-. Huurderving als gevolg van leegstand van te verkopen
woningen ad € 356.000,- is ten laste van het verkoopresultaat gebracht. Leegstand als gevolg van sloop bedroeg in
2011 € 78.000,-. De totale leegstand (inclusief woningen, goederen en diensten) ten laste van de exploitatie bedraagt
€ 568.000.
Het onderhouden van woningen
In 2011 bedroegen de totale lasten voor het onderhoud bijna € 26,7 miljoen. In de begroting voor 2011 was een bedrag
van ruim € 30,6 miljoen opgenomen. De lager uitgevallen onderhoudskosten worden met name verklaard door
een gunstiger markt. Ook bleek een aantal geplande activiteiten niet nodig. Zo was er rekening gehouden met een
aanzienlijke kostenpost in verband met houtrot. Tijdens het werk bleek de schade echter minder dan verwacht.
SERVICEONDERHOUD
De kosten van het serviceonderhoud kwamen in 2011 uit op ruim € 4 miljoen, marginaal lager dan de afgelopen jaren.
De kosten van het mutatieonderhoud daarentegen zijn aanmerkelijk gedaald ten opzichte van de afgelopen jaren en
kwamen uit op bijna € 2,7 miljoen. De stappen die zijn gezet om de kostenstijging van de laatste jaren om te buigen
bleken succesvol.
P 22

Omschrijving Begroot (miljoen €) Realisatie (miljoen €) Realisatie per vhe (€/
vhe)
Serviceonderhoud 2011 3.115 4.086 236
Mutatieonderhoud 2011 2.577 2.691 155
CONTRACT EN PROJECTMATIG ONDERHOUD
Voor planmatig onderhoud is ruim € 16 miljoen uitgegeven. Aan de post contractonderhoud is € 120.000 minder
uitgegeven dan begroot.
Omschrijving Begroot (miljoen €) Realisatie (miljoen €)
Contractonderhoud 2.291 2.170
Planmatig onderhoud excl.E-labelling 20.714 16.371
WTW-installaties
Een zaak die veel aandacht vraagt is de problematiek van WTW-installaties. Meest in het oog springend hierbij is de
kwestie Brunel in Meppel. Onderzoek van TNO in 2010 noemt een aantal fouten bij de aanleg van het systeem tijdens
de bouw als oorzaak van de problemen. Hierdoor is er te weinig capaciteit aanwezig om de lucht af te voeren. Ook
werd geconstateerd dat de hoeveelheid geluid die de WTW-unit produceert als hinderlijk wordt ervaren. De installatie
zou meer moeten afzuigen en minder geluid moeten maken. Om een passende en duurzame oplossing te vinden zijn,
in samenspraak met een aantal betrokken bewoners Adviesbureau Nieman uit Zwolle en Bureau BBA uit Rotterdam
ingeschakeld. Het ziet er naar uit dat een passende aanpak voor het oplossen van de problemen is ontwikkeld.
Uitvoering vindt plaats in 2012.
Ook in het project Marturia heeft TNO onderzoek verricht. Hier kwamen enkele kleinere gebreken aan het licht.
Overlegd wordt of deze gebreken onder garantie hersteld worden.
ISOLATIEPROJECT RUINEN EN PESSE
In Ruinen en Pesse heeft het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie een isolatieproject stilgelegd
vanwege een overtreding van de Flora- en Faunawet. Dit is opmerkelijk, aangezien door de betrokken gemeenten
toestemming was verleend voor de werkzaamheden. De ingreep van het ministerie heeft geleid tot nader onderzoek
en uitstel van het werk tot in 2012. Voor de bewoners was dit, net als voor Actium, een onaangename verrassing.
Energielabeling
Actium heeft als doelstelling om al haar woningen minimaal op energielabel C te hebben. Hiervoor is een
investeringsprogramma opgesteld. In 2011 is € 4.238 miljoen geïnvesteerd in de energielabeling. Ultimo 2011 voldoet
ruim 60% van het bezit van Actium aan de doelstelling. Bij de start van het programma (medio 2008) was dit 36%.
Energielabeling woningbezit (in %)
Label ultimo medio
2011 2008
A 5 1
B 14 8
C 42 27
D 23 28
E 11 20
F 4 11
G 1 5
%
45
40
35
30
25
20
15
10
5
0
a b c d
label
e f g
ultimo 2011
ultimo 2008
P 23

Veiligheidscheck
In 2011 is bij 2.183 woningen een veiligheidscheck uitgevoerd. Daarbij werden met name de gasleiding en de
elektrische installatie aan een kritische inspectie onderworpen en werden gevaarlijke situaties zoals gaslekkages en
aardingsgebreken verholpen.
Tegelijkertijd werd uitvoering gegeven aan een verbeterprogramma, dat waar nodig voorzag in het vervangen van
de groepenkast (32,7%), het aanbrengen/verbeteren van aarde (56,8%) en het realiseren van een eigen groep voor
aansluiting van de wasmachine (4%). Ook werden bakelieten wandcontactdozen en metalen achterplaten vervangen.
Er werden 195 gaslekkages (8,9%) hersteld. Per woning werd gemiddeld € 512,- besteed aan het veiliger maken van
het wonen.
Woningaanpassing
Het aantal aanpassingen op grond van de WMO lag met 170 aanmerkelijk lager dan het voorgaand jaar (2010: 222).
Per gemeente ziet het beeld er als volgt uit:
Gemeente Aantal aangepaste woningen Totale kosten aanpassingen
in €
Gemiddelde kosten van
aanpassing per woning in €
Assen 85 68.315 804
De Wolden 18 12.088 672
Hoogeveen 5 4.494 899
Meppel 4 8.712 2.178
Midden Drenthe 4 6.631 1.658
Noordenveld 2 1.604 802
Ooststellingwerf 35 33.914 969
Westerveld 17 7.272 428
Totaal 170 143.030 841
Het verkopen van bestaande huurwoningen
Actium verkoopt naast nieuwbouwwoningen ook bestaande huurwoningen. Een belangrijke reden hiervoor is het
genereren van opbrengsten om daarmee investeringen te kunnen doen in nieuwbouw. Daarnaast ontstaat door
verkoop van bestaand bezit een mix van huur- en koopwoningen in een wijk/dorp. Dit komt ten gunste aan de
leefbaarheid.
In 2011 zijn enkele nieuwbouw koopwoningen omgezet naar huur. In de praktijk was nauwelijks vraag naar deze
koopwoningen, terwijl de vraag naar huurwoningen groeit. Door het omzetten van koop naar huur voorziet Actium in
de behoefte op de woningmarkt.
JAARDOEL
In 2011 was het streven om 125 woningen uit de bestaande voorraad te verkopen. Dit begrotingsdoel is niet
gehaald. Actium heeft 103 bestaande woningen en één bouwkavel verkocht. Daarnaast werd één koopgarantwoning
doorverkocht. De (gevolgen van de) kredietcrisis, de onzekerheid over de hypotheekrenteaftrek en de nog steeds
dalende huizenprijzen leiden tot onrust op de woningmarkt. Deze factoren zorgen ervoor dat de koper terughoudender
is geworden. Bovendien was het aanbod van koopwoningen in 2011 groot, waardoor de koper kritischer kon worden.
VERKOPEN VERDEELD NAAR GEMEENTE
In 2011 zijn er 389 nieuwe woningen aan de verkoopvijver toegevoegd. Deze woningen zijn te koop aangeboden aan de
zittende huurder. Actium heeft hieraan een speciale actie gekoppeld; huurders konden hun woning vrij op naam kopen.
Dit heeft geresulteerd in 19 verkochte woningen. Eind 2011 heeft Actium aan 53 huurders een aanbieding gedaan, hieruit
zijn nog geen verkopen voortgekomen. Er zijn nog 75 woningen aangewezen voor verkoop. Deze zijn nog niet te koop
aangeboden omdat hierover nog overeenstemming bereikt moet worden met de gemeente.
P 24

Gemeente Totaal verkocht Koopgarant (mutatiewoning) Aan zittende huurder
Assen 42 4
Westerveld 18 4
Ooststellingwerf 15 2 4
De Wolden 16 1 7
Hoogeveen 1 -
Meppel - -
Midden-Drenthe 10 3
Noordenveld 1 1
Totaal 103 3 23
De gemiddelde verkoopprijs per rayon is:
Rayon Gemiddelde verkoopprijs
Assen € 107.700,-
Oosterwolde € 123.000,-
Ruinen € 139.000,-
Gemiddeld € 122.635,-
AANTAL VERKOPEN, INCLUSIEF BOUWKAVEL EN DOORVERKOOP NAAR TYPE KOPER
In 2011 zijn de meeste woningen verkocht aan starters en zittende huurders.
Type koper Aantal
Huurder 7
Zittende huurder 23
Starter 26
Starter vrije markt 19
Vrije markt 27
Overig 3
Totaal 105
P 25

Leefbaarheid
Leefbaarheid
Elke stad, dorp, wijk en buurt heeft zijn eigen kenmerken en problematiek. Om goed in te kunnen spelen op de
lokale situatie, richt Actium zich op deze specifi eke kenmerken en problematiek. Dit willen en kunnen we niet alleen.
Actium werkt daarom samen met onder andere welzijn-, zorg-, veiligheidsorganisaties en gemeenten. Om de situatie
in specifi eke gebieden te stabiliseren of te verbeteren, investeert Actium concreet in leefbaarheidsprojecten en
neemt hiervoor waar nodig het initiatief.
Gebiedsgericht werken
In 2011 heeft Actium in de gemeenten Assen, Meppel en Hoogeveen geparticipeerd in projecten gebiedsgericht
werken. Het doel van deze samenwerking is het verbeteren van de leefkwaliteit en het leefmilieu in wijken en
dorpen door het met elkaar verbinden van fysieke ontwikkelingen en leefbaarheid. Voor Havelte (Westerveld),
Haerenkwartier (Oosterwolde) en de Smildes (Midden Drenthe) heeft Actium gebiedsvisies ontwikkeld. Hiermee zet
Actium nog breder in op de gebiedsgerichte aanpak.
ASSEN
De gemeente Assen en Actium hebben gezamenlijk ‘robuuste gebieden’ benoemd: Assen-Oost (blauwe en rode
dorp, Vredeveld), Noorderpark (gebied Oude Moldenbuurt) en de Lariks (hele wijk). Hier wordt specifi ek aandacht
geschonken aan de gebiedsgerichte aanpak. Zo is als pilot een gebiedsvisie ontwikkeld voor Assen-Oost en is een
aanzet gemaakt tot het ontwikkelen van de visies voor Noorderpark en de Lariks. Ook zijn in het kader van het
gebiedsgericht werken de volgende project afgerond:
■ Schildersbuurt Assen-Oost: Activiteiten in het kader van het Schildershuis en opschoondag;
■ L. Napoleonplein Assen-Oost: Opschoondag in samenwerking bewoners;
■ Pittelo-Midden: Aanpak tuinen, woonomgeving en overlastsituaties;
■ Noorderpark: Feestelijk opening nieuwe speeltuin en afronding fysieke aanpak.
HOOGEVEEN
In Hoogeveen is in samenwerking met verschillende professionals en bewoners gewerkt aan de doorontwikkeling
van de Smederijen. Hierbij werd vooral de nadruk gelegd op het sociale aspect. Ook werd gedacht aan een andere
verdeling van het Korte Klap budget. Er is gestart met het uitwerken van ideeën om het beschikbare budget optimaal
te benutten.
MEPPEL
Het Wijk- en Dorpsgericht Werken (WDW) in Meppel heeft in 2011 meer vorm gekregen. Op initiatief van de gemeente
wordt samengewerkt met Woonconcept en Stichting Welzijn Meppel/Westerveld. Inmiddels is een communicatieplan
opgesteld, een beeldmerk ontwikkeld en zijn pilots benoemd. Ook zijn er wijkschouwen uitgevoerd, is de woonbeleving
in beeld gebracht door middel van een enquête en zijn er al verschillende verbeteracties uitgevoerd.
WOONWAGENLOCATIES WESTERVELD
In 2011 is specifi ek aandacht besteed aan de fysieke en sociale problematiek op de woonwagenlocaties in de
gemeente Westerveld. Actium werkt hierin samen met de gemeente, de bewoners en de politie en richt zich
voornamelijk op thema’s als brandveiligheid en leefbaarheid. Dit heeft geleid tot een positieve ontwikkeling in de
woonbeleving van bewoners.
Wijkschouw
Een wijkschouw is een gezamenlijke actie van Actium met bewoners, gemeente, politie of welzijnsinstellingen. Samen
lopen we door de wijk en kijken we of er in de openbare ruimte verbeteringen noodzakelijk of gewenst zijn. Hierbij
wordt gedacht aan wegen en paden, verlichting, groenvoorziening en speelterreinen. Wijkschouwen dragen bij aan de
leefbaarheid, doordat er directe acties aan de uitkomsten van de wijkschouw worden gekoppeld.
In 2011 heeft Actium, naast de wijkschouwen die onderdeel uitmaken van een gebiedsgerichte aanpak, ook
wijkschouwen gehouden in de Asser wijken Noorderpark, Baggelhuizen, Schildersbuurt en de Molukse wijk.
P 26

Participatie
Participatie staat voor actieve deelname. Actium vindt het belangrijk dat de bewoners van de wijken en dorpen in het
werkgebied zo goed mogelijk kunnen deelnemen aan de maatschappij. Wij proberen dit te realiseren door initiatieven
die hieraan bijdragen te steunen en door actief aan projecten deel te nemen.
Zo levert Actium een fi nanciële bijdrage aan Stichting Present in Assen. Stichting Present helpt, met behulp van
vrijwilligers, mensen die wat extra hulp kunnen gebruiken in of om de woning (schilderen, schoonmaken, opruimen,
tuinieren, etcetera.). In 2011 werden ook huurders van Actium in Assen regelmatig geholpen.
Daarnaast draagt Actium bij aan de bij aan de huisvesting van de voedselbanken in Ooststellingwerf en Midden-
Drenthe. De voedselbank helpt mensen met een zeer krappe portemonnee. De voedselbank Midden Drenthe kent ook
cliënten uit Assen en Smilde.
Buurtbemiddeling
Buurtbemiddeling wordt ingezet bij confl icten tussen buren. Uitgangspunten zijn het herstel van de communicatie
en (het ontwikkelen van) de kracht van mensen om zelf confl icten op te lossen. Onafhankelijke, onpartijdige
bemiddelaars helpen buren om zelf, in gezamenlijkheid tot een oplossing te komen. Actium ondersteunt
buurtbemiddelingsprojecten in Assen, Midden-Drenthe en Hoogeveen.
Meedoen en Sociale Activering
In samenwerking met de gemeente en Woonservice Drenthe wordt er in Midden-Drenthe gewerkt aan de projecten
Meedoen en Sociale activering. Het project Meedoen is gericht op de inzet van moeilijk bemiddelbare werkzoekenden
bij klussen die de gemeente, maar ook Actium en Woonservice voor handen hebben. Met het project Sociale Activering
worden burgers gestimuleerd om vrijwilligerswerk te verrichten in de gemeente.
OGGZ-netwerken en kernteams
Een lokaal OGGZ-netwerk is een multidisciplinair samenwerkingsverband van signalerende en zorgbiedende partners
voor de aanpak van meervoudige probleemsituaties. Het doel van een OGGZ-netwerk is een vroegtijdige signalering
en gerichte aanpak, zodat betrokkenen een samenhangend pakket van hulp, zorg en dienstverlening ontvangen, dat
bij de persoonlijke leefsituatie past. Actium participeert in alle gemeenten in het werkgebied in het OGGZ-netwerk.
KERNTEAMS
Naast de OGGZ-netwerken werkt men in Assen met kernteams. Deze zijn op wijkniveau georganiseerd. Actium
werkt hierin samen met de politie, Noordermaat en gemeente om de wijk veilig en leefbaar te houden. Doel is het
signaleren van problemen en aandachtspunten in de wijken, waarvoor een brede aanpak nodig is. Hierbij kunnen de
deelnemers van het kernteam een beroep doen op de in de wijk actieve partijen uit hun netwerk. Zo is sprake van een
dekkend “zorg”-netwerk, waarmee problemen adequaat opgepakt kunnen worden.
ONTRUIMINGEN
In 2011 heeft Actium in Assen op het gebied van ontruimingen nauw samengewerkt met het OGGZ-netwerk. Het
doel was vooral het voorkomen van de daadwerkelijke uitzetting. De hiervoor ontwikkelde werkwijze werd in 2011
geëvalueerd en bleek een succes. In 2011 konden 46 uitzettingen worden voorkomen. De stuurgroep OGGZ is erg
positief over de samenwerking tussen OGGZ en Actium op dit terrein.
TRAININGSDAG
In 2011 heeft een trainingsochtend plaatsgevonden voor de leden van de OGGZ-netwerken..Het doel van de training
was om de samenwerking tussen de netwerkleden te optimaliseren.
Preventie huisuitzettingen
Actium voert een actief en persoonlijk incassobeleid om huurachterstanden zo snel mogelijk op te lossen of deze niet
te hoog op te laten lopen. Dit kan bijvoorbeeld door het afsluiten van een betalingsregeling. Huurschulden zijn echter
vaak een signaal van grotere fi nanciële problemen. Als een huurachterstand te ver oploopt, dreigt huisuitzetting en
dit wil Actium zoveel mogelijk voorkomen. Hiervoor werken wij samen met andere organisaties. Belangrijke schakel
is de samenwerking met de Gemeenschappelijke Kredietbank. Deze richt zich op het gezamenlijk voorkomen van
(oplopende) huurachterstanden en een juiste doorverwijzing naar schuldhulpverlening. Tijdige signalering kan
betalingsproblemen bij huurders en het aantal huisuitzettingen terugdringen.
TWEEDE KANS BELEID
Om huisuitzetting te voorkomen heeft Actium in 2011 ook gewerkt met het ‘tweede kans beleid’. Voordat
daadwerkelijke ontruiming plaatsvindt, kan Actium bewoners een tweede kans aanbieden. Dit gebeurt alleen
P 27

als de huurder voldoet aan een aantal voorwaarden, zoals het betalen van de lopende huur en het accepteren
van begeleiding. De huurder kan dan in de eigen woning blijven wonen en de aangezegde ontruiming wordt niet
geëffectueerd. Begeleiding wordt in de meeste gevallen geboden door het GKB, maar ook door andere organisaties
zoals GGZ, maatschappelijk werk of Verslavingszorg.
Zichtbaarheid in de wijken
Actium vindt het belangrijk om zichtbaar te zijn in haar wijken en dorpen. De medewerkers Wonen en Wijkbeheer
zijn een belangrijke schakel hierin. Zij zijn aanwezig in de wijk en bemiddelen bij burenruzies of andere vormen van
overlast. De medewerkers Wijkbeheer kijken met een kritische blik naar de woonomgeving en de medewerkers
Wonen participeren in lokale netwerken en leefbaarheidsprojecten. Ook in 2011 is Actium gedurende een aantal
dagdelen fysiek aanwezig geweest in verschillende buurten. Bewoners konden langskomen om vragen te stellen en
samen met Actium te debatteren over de toekomst van de buurt.
Bouwen aan de buurt
In 2011 vond de fi nale plaats van de leefbaarheidsprijs “Bouwen aan de Buurt”. Van de 23 buurtinitiatieven die de
fi nale haalden, vielen er twaalf in de prijzen. Speeltuinvereniging Oens Hoekie uit Linde was de grootste winnaar met
een prijs van € 8.900,- voor de realisatie van een nieuw peuterspeelhuisje. De andere winnende buurtinitiatieven en
presentaties werden beloond met geldprijzen variërend van € 1.000,- tot € 9.000,-. De overige fi nalisten kregen allen
een cheque van € 500,- aangeboden. In totaal werd € 75.000,- verdeeld.
De winnaars op een rij:
Winnaars Assen
Bewoners Lodewijk Napoleonplein, Assen Aanbrengen van bloembakken, kunst en kleur op het
plein.
€ 8.000,-
Bewonersoverleg De Lariks, Assen Realisatie van een natuurpad in het Lariksbos. € 8.000,-
Brede School Peelo, Assen (samen met Bewonersoverleg Peelo
en OBS De Veldkei)
Realiseren van een speel- en ontmoetingsplaats. € 8.000,-
Ekke Faber Flat, Assen Renovatie van de binnentuin en deze
rolstoeltoegankelijk maken.
€ 8.000,-
Bewoners Hunsingostraat, Assen Herinrichten van het hofje achter de woningen. € 1.330,-
Stichting Present Assen Aanhangwagen tbv het vrijwilligerswerk. € 1.250,-
Winnaars Ruinen
Speeltuinvereniging Oens Hoekie, Linde Realiseren van een peuterspeelhuisje. € 8.900,-
Plaatselijk belang en Dorpshuis Vledderveen Afsluitend feest voor vrijwilligers in Vledderveen en
aanschaf van betonnen picknicktafel en zitbanken voor
het jeugdwerk.
€ 5.400,-
Jeugdsoos ’t Keldertje, Pesse Organisatie van een straatfeestdag. € 2.500,-
Winnaars Oosterwolde
Bewonerscommissie Oosterwolde-Zuid Organiseren van een multicultureel feest en
openluchtbioscoop in de wijk.
Buurtbewoners Prinsenbuurt, Smilde Groener maken van de buurt en plaatsen van een
speelvoorziening.
Museum Oold Ark en korenmolen De Weijert, Makkinga Inrichten van het museum en deze voorzien van
verlichting.
€ 6.000,-
€ 7.500,-
€ 3.000,-
P 28

Convenanten
Actium heeft een collectief convenant afgesloten voor de toetsing van de gebruikskwaliteit van woningen. Met de
betreffende partijen zijn afspraken vastgelegd over de werkwijze en vergoeding bij het adviseren over nieuwbouw,
verbouw of renovatie van woningen. De leden van de adviesorganen zijn vrijwilligers, die vanuit hun professie of de
dagelijkse praktijk kennis inbrengen vanuit het oogpunt van de toekomstige gebruiker. In een vroegtijdig stadium
worden bouwplannen onder andere getoetst op veiligheid, duurzaamheid, hygiëne, onderhoudsvriendelijkheid en
gebruikersgemak. De partijen die het convenant met Actium hebben ondertekend zijn:
Stichting VAC Assen, Adviescommissie wonen, Stichting WAC Hoogeveen, Stichting VAC Wonen Meppel, Woonkeur
Advies Groep Noordenveld, Stichting VAC Ooststellingwerf, Stichting VAC De Wolden.
Sponsoring
Actium beperkt zich op het gebied van sponsoring in principe tot activiteiten die een directe relatie hebben met
zorg, wijken en buurten en die bijdragen aan de leefbaarheid. De fi nanciële lasten die hieruit voortvloeien worden
verantwoord in de jaarrekening.
P 29

Wonen en zorg
Snelle ontwikkelingen aan de ene kant, en de relatief grote infl exibiliteit van vastgoed aan de andere kant, leveren
op het gebied van wonen en zorg niet alleen kansen op, maar kunnen ook voor problemen zorgen. Nieuwbouw
van zorggerelateerd vastgoed is al langer een veelgehoorde wens. Actium werkt daarom aan een goed aanbod van
zorgvoorzieningen, zonder hierbij het risico te lopen op leegstand van bestaande voorzieningen. Op 31 december 2011
had Actium 517 intramurale zorgeenheden in 11 zorgcentra in haar bezit.
Centrum Zorgaanbieder Locatie Aantal plaatsen
Rikkingahof Zorggroep Liante Oosterwolde 73
Riemsoord Zorggroep Liante Appelscha 31
Weyert St. Zorgcentra ZW Drenthe Dwingeloo 60
J.T. Seinehof Zorgcentra Noorderboog Diever 60
Molenhof St. Zorgcentra ZW Drenthe Havelte 55
Kerspel St. De Stouwe Nijeveen 20
Priensenije St. Zorgcentra ZW Drenthe Ruinen 55
Vonder St. De Stouwe Ruinerwold 30
Dunninge St. De Stouwe De Wijk 20
Tonckenshuys St Zorgpalet Zuidwolde 87
Koninginnehof St Promens Care Zuidwolde 26
In 2011 zijn meerdere projecten gestart en gerealiseerd op het gebied van wonen en zorg:
KONINGINNEHOF ZUIDWOLDE
Aan het Julianaplein in Zuidwolde heeft Actium een groot project gerealiseerd met koopwoningen, sociale
huurwoningen en vrije sector huurwoningen. Tevens zijn hier 26 zorgappartementen met een gemeenschappelijke
ruimte gerealiseerd voor Stichting Promens Care. Deze stichting biedt zorg en ondersteuning aan volwassenen met een
verstandelijke beperking, psychische aandoening en/of psychiatrische problematiek en mensen die gebruik maken van
maatschappelijke opvang.
APPELSCHA, RIEMSOORD
Het project omvat het geschikt maken voor het geven van zorg van de 36 bestaande seniorenwoningen, inclusief de
aanpassing van de algemene ruimten en het overkappen van de galerij. De aanpassing van de bestaande woningen
zal mutatiegewijs gebeuren. Op dit moment zijn 17 van de 36 woningen geschikt voor het verlenen van zorg is er één
omgebouwd tot kantoor. Het project loopt door tot alle woningen zijn aangepast. De overkapping van de galerij is in
mei 2011 gerealiseerd. In 2011 werden op deze locatie ook 32 nieuwe zorgplaatsen gerealiseerd. De nieuwbouw en het
bestaand deel zijn met elkaar verbonden, waardoor één groot zorgcomplex ontstaat.
DWINGELOO, DE WEIJERT
Actium verbouwt 45 bestaande zorgplaatsen en realiseert 12 nieuwe verpleegplaatsen voor zorgcentrum De Weijert.
Ook worden de entree en het restaurant voorzien van een eigentijdse uitstraling en voorzieningsniveau. De Weijert is een
zorgcentrum dat gebouwd is in 1971. Het merendeel van de sanitaire ruimten voldeed niet meer aan de eisen van de
moderne tijd. Door de verbouw en nieuwbouw kan beter worden ingespeeld op de behoeften van cliënten en bewoners
uit de wijk. Van de 45 te verbouwen zorgplaatsen zijn er in 2011 33 opgeleverd. De verbouw van de resterende 12
woningen en de nieuwbouw van eveneens 12 woningen is gestart. Naar verwachting wordt het gehele project in juli 2012
opgeleverd.
SMILDE, ’T BEURTSCHIP
Wooncentrum ’t Beurtschip te Smilde wordt volledig vernieuwd. Het nieuwe Beurtschip is een modern wooncentrum
voor senioren, dat ook onderdak biedt aan verschillende zorgaanbieders: Stichting Welzijn Ouderen Midden-Drenthe,
517
P 30

GGZ Drenthe en Icare. Daarnaast wordt er een woonwinkel voor Actium ingericht. In het Beurtschip worden 84
appartementen gerealiseerd, alsmede een verpleeghuis met 24 zorgplaatsen ten behoeve van cliënten van GGZ
Drenthe. Fase A en B zijn opgeleverd. In fase C worden 20 huurappartementen en 24 verpleegplaatsen. De bouw is
gestart eind 2011.
HAULERWIJK, SINNEHIEM
Het huidige verzorgingshuis Sinnehiem stamt uit de jaren ’70 en voldoet niet meer aan de huidige eisen en
woonwensen. Door een grondruil met Stichting Habion is het mogelijk om op het terrein naast het huidige Sinnehiem
een geheel nieuw complex te realiseren. Dit betekent voor de huidige bewoners van Sinnehiem dat zij straks
rechtstreeks in hun nieuwe appartement kunnen trekken en dat tijdelijke huisvesting dus niet nodig is. Als het nieuwe
complex klaar is, wordt het oude verzorgingshuis gesloopt en overweegt Actium hier seniorenwoningen bouwen.
P 31

Betrekken van bewoners bij beleid en beheer
Communicatiemiddelen
Actium vindt het belangrijk om huurders en woningzoekenden zo goed mogelijk te informeren over ontwikkelingen en
voorzieningen die Actium biedt en om hen te betrekken bij het beleid. Hiervoor, wordt gebruik gemaakt van meerdere
communicatiemiddelen. Een belangrijk instrument is het blad Actium over de vloer, dat twee keer per jaar verschijnt.
In dit magazine kunnen huurders en woningzoekenden lezen wat Actium doet, of er beleidswijzigingen zijn en hoe
andere huurders het huren bij Actium ervaren. Daarnaast wordt gebruik gemaakt van foldermateriaal, persoonlijke
mailingen, beurzen en de website.
Social Media
In 2011 is Actium gestart met twee Social Media projecten voor de locaties ’t Vledder in Meppel en het Koninginnehof
in Zuidwolde. Via facebookpagina’s worden bewoners uitgenodigd om elkaar digitaal te ontmoeten en tips, vragen en
ervaringen over hun buurt digitaal uit te wisselen. De groepen worden beheerd door de wijkbeheerders van Actium.
Bewoners kunnen hierdoor ook met algemene vragen op de facebookpagina’s terecht. Ook wordt informatie die van
belang is voor de bewoners (van de gemeente, nieuwsbrieven, persberichten over de buurt en dergelijke) geplaatst.
Deze nieuwe manier van communiceren is met name in Meppel goed ontvangen.
Daarnaast is Actium gestart met Twitteren.
Bewonersparticipatie
In 2011 hebben MEVM en Actium een projectgroep participatie opgericht, die werkt op basis van het principe Co-
Making. We richten ons op het delen en benutten van elkaars kennis en ervaring, zodat het belang van een zo groot
mogelijke groep huurders kan worden gediend. Het doel van de projectgroep is om een kwaliteitsslag te maken op het
gebied van participatie.
HUURDERSPLATFORM MEVM
In 2011 hebben MEVM en Actium meerdere keren vergaderd. Tijdens deze vergaderingen zijn verschillende
beleidszaken aan de orde gekomen. Belangrijke onderwerpen waren onder andere het huurbeleid, het urgentiebeleid
en het participatiebeleid.
BEWONERSCOMMISSIES
Actium heeft regelmatig overleg met de Huurdersraad Smilde, Huurdersbelangenvereniging Norg en plaatselijke
belangenorganisaties in de verschillende dorpen en wijken. Tijdens deze overleggen wordt de lokale situatie in de
dorpen en wijken besproken.
Ook is er regelmatig overleg met bewonerscommissies. Deze commissies zijn georganiseerd op complex of
buurtniveau. De medewerkers Wonen zijn de contactpersonen voor deze organisaties.
In 2011 waren binnen het werkgebied de volgende aantallen bewoners/huurdersorganisaties actief:
3 niveaus Aantal bewoners-/huurdersorganisaties
Complex of straat 26
Dorp en wijk 20
Organisatie 1
Totaal 47
Verder werden de volgende initiatieven ontplooid:
Assen Oosterwolde Ruinen
In zes wijken GGW-projecten.
Dit houdt onder andere in:
-tentbijeenkomsten
-wijkschouwen
-opschoondagen
2x Actium in de straat
5x wijkschouw
1x opschoondag
(fi nanciële) ondersteuning voor bewonersinitiatieven zoals, buurtfeesten,
straatspeeldagen, en initiatieven vanuit Bouwen aan de Buurt
1x Actium in de straat
Diverse projecten vanuit
Smederijen
2x Social media
P 32

BEWONERSCOMMISSIEDAG
Actium heeft de bewonerscommissiedag gefaciliteerd die door de MEVM is georganiseerd. Het doel van deze dag
was het met elkaar in contact laten komen van bewonerscommissies onderling en het versterken van de band van de
commissies met het MEVM.
De bewonerscommissies werden uitgenodigd voor een rondgang door het werkgebied van Actium. Ook werd een
training gegeven, waarin de overlegwet en de rol van een bewonerscommissie aan de orde kwamen.
Seniorweb
Vanaf 2011 kunnen huurders van 45 jaar en ouder in de gemeente Ooststellingwerf deelnemen aan
computercursussen. Actium heeft hen de basiscursus Windows, Internet en email aangeboden. De cursisten
werden ook wegwijs gemaakt met de diensten die Actium aanbiedt via www.actiumwonen.nl, zoals het downloaden
van brochures en het indienen van reparatieverzoeken. Het doel van de computercursus is het versterken van het
computer- en internetgebruik en de zelfredzaamheid van bewoners. Inmiddels hebben ruim 5.000 Stellingwervers een
of meerdere cursussen met plezier gevolgd.
Klanttevredenheid
Actium heeft ook in 2011 de klanttevredenheid over de dienstverlening laten meten door KWH (Kwaliteitscentrum
Woningcorporaties Huursector). In 2010 behaalde Actium het KWH Huurlabel.
In 2011 zijn de onderdelen corporatie bellen, woning onderhouden, klachten afhandelen en woning verlaten gemeten.
Alle vier onderdelen zijn behaald en hiermee wordt het KWH Huurlabel verlengd. Op de vier onderdelen scoren we
gemiddeld een 7,6.
Onderdeel Cijfer 2011 Cijfer 2010 Criteria
Corporatie bellen 7,4 7,3 7
Woning onderhouden 7,9 7,6 7
Klachten afhandelen 6,8 7,0 6,5
Woning verlaten 8,1 8,3 7
Aandachtspunten uit de meting worden gebruikt voor de optimalisering van de werkprocessen en het bijstellen van
beleid. Vanaf 2012 gaat Actium aan de slag met KWH 2.0, een nieuwe manier van meten die zich nog meer richt op
klantbeleving en klantbehoefte.
In 2011 werd ook een eigen onderzoek uitgevoerd naar de beleving van het digitaal inschrijven als woningzoekende
en het via de website reageren op woningen. Omdat de digitale enquête een te lage respons had, is aanvullend een
telefonische steekproef uitgevoerd. De uitkomsten van dit onderzoek zijn begin 2012 bekend gemaakt. De resultaten
worden gebruikt voor de optimalisatie van het digitaal zoeken en vinden van een huurwoning bij Actium.
Actium registreert sinds 2010 alle meldingen van ontevredenheid. In 2011 zijn 216 klachten binnengekomen. Eind 2011
zijn de klachten en het proces van klachtenafhandeling geëvalueerd. Dit leidt tot actualisering van het werkproces en
aanpassing in de communicatie richting de klanten. Een aantal klachten is niet naar tevredenheid afgehandeld, deze
zijn bij de geschillenadviescommissie gemeld.
Geschillenadviescommissie
Actium werkt met een Geschillenadviescommissie, die een onafhankelijke positie inneemt ten opzichte van de
organisatie. De commissie behandelt klachten over het handelen of nalaten van Actium of van door Actium bij haar
werkzaamheden ingeschakelde personen. Doel is binnen twee maanden hierover advies uit te brengen aan het
bestuur van Actium.
De Geschillenadviescommissie bestaat in principe uit vijf personen. Twee leden worden benoemd op voordracht
van huurdersorganisatie MEVM, twee leden op voordracht van de RvC en een lid wordt benoemd op voordracht
van de andere leden van de geschillenadviescommissie. Dit lid is voorzitter van de commissie. Conform
het in 2010 vastgestelde rooster van aftreden zijn in het verslagjaar twee leden afgetreden, waardoor de
Geschillenadviescommissie in 2011 uit drie leden bestond. Er is gezocht naar opvolgers en begin 2012 heeft dit geleid
tot de benoeming van een vierde lid.
In 2011 is ingezet op een toetsing van het reglement aan de hand van het voorbeeldreglement van Aedes. Ook wordt
afstemming gezocht met enkele andere corporaties in de regio.
P 33

GESCHILLEN 2011
In het verslagjaar heeft de commissie 32 geschillen ontvangen. 19 geschillen zijn niet ontvankelijk verklaard. Reden
hiervan is dat niet alle mogelijkheden van overleg met de eindverantwoordelijke medewerkers van Actium volledig
waren benut. Een tiental geschillen heeft geleid tot een zitting. In een aantal gevallen heeft het bestuur van Actium het
advies van de commissie overgenomen, in enkele gevallen niet. Bij één geschil is tijdens de zitting een afspraak over
een mogelijke oplossing gemaakt.
De geschillenadviescommissie rapporteert jaarlijks over de afgehandelde geschillen. Het verslag wordt integraal
opgenomen op de website van Actium.
Vereniging van Eigenaren (VvE’s)
Actium was in 2011 actief in 27 Verenigingen van Eigenaren (exclusief hoofdsplitsingen). Het technisch en
administratief beheer van de VvE’s is volledig uitbesteed aan externe beheerders. Op 1 februari 2011 heeft Actium een
interne coördinator VvE-beheer aangesteld. De coördinator vertegenwoordigt Actium in haar rol als (groot)eigenaar
binnen de VvE’s en zorgt dat knelpunten binnen en buiten de organisatie worden gesignaleerd en opgelost.
Overzicht VvE’s 2011 (exclusief hoofdsplitsingen)
Omschrijving VVE Eigenaren Huurders Totaal
Grunostaete Assen 6 17 23
Ceresplein/Apollopad Assen 41 15 56
Van Houtenstraat Assen 16 16 32
Echtenstraat 2 t/m 42 Assen 13 8 21
Molenstraat 229 t/m 269 Assen 8 13 21
Jan Fabriciusstraat Assen 1 30 31
De Gijsbrecht Assen 54 0 54
Gouwe 28 t/m 68 Assen 13 8 21
Gouwe 70 t/m 110 Assen 10 11 21
Gouwe 53 t/m 93 Assen 12 9 21
Smetanalaan 182 t/m 356 Assen 68 20 88
Gravenlanden 35 t/m 69 Assen 15 3 18
Scharmbarg 129 t/m 211 Assen 32 10 42
Thorbeckelaan 233 t/m 361 Assen 15 50 65
Kloosterpoort Assen 17 57 74
De Wieken Smilde 8 18 26
De Meestershof Bovensmilde 6 21 27
Lesturgeonplein Vledder 14 13 27
Hof van Koekange Koekange 11 22 33
Alteveerstraat Hoogeveen 5 45 51
Princenhof Hoogeveen 17 61 78
Broekemastraat Diever 1 1 2
Martenskamp Oosterwolde 2 4 6
Veenbaas Haulerwijk 5 20 25
Kroonjuweel Het Loo Zuidwolde 8 0 8
Het Vledder 1 (parkeren) Meppel 18 22 40
Het Vledder 2 (parkeren) Meppel 12 7 19
428 501 929
P 34

Financieel beleid
Algemeen
Het doel van het fi nanciële beleid en beheer van Actium is het waarborgen van de fi nanciële continuïteit om de
gestelde doelen te bereiken en blijvend onze maatschappelijke taken uit te voeren. Ter ondersteuning maken we
gebruik van een fi nanciële meerjarenprognose voor een periode van vijf jaar, een jaarbegroting en een managementinformatie
systeem. De pijlers van het fi nanciële beleid zijn:
■ Het aanhouden van een fi nanciële buffer: solvabiliteit van 8% op basis van de minimum waarderingsregel;
solvabiliteit op basis van bedrijfswaarde is tenminste 20%;
■ Loan to value: verhouding tussen vreemd vermogen en de bedrijfswaarde van het bezit van Actium: maximaal 75%;
■ De grootte van de leningportefeuille mag maximaal 50% van de WOZ waarde van het bezit bedragen;
■ Tegen goede voorwaarden toegang houden tot de kapitaalmarkt: positieve kasstroom in de meerjarenbegroting
met de interne interest dekkingsratio tussen 1 en 1,3, een positieve faciliteringsruimte te verkrijgen bij het WSW en
daarbij voldoen aan de minimum solvabiliteitseis van het Centraal Fonds voor de Volkshuisvesting;
■ Beheersing van beïnvloedbare risico’s;
■ Het waarborgen van de continuïteit van Actium zodat we onze werkzaamheden kunnen uitvoeren op een kwalitatief
zo hoog mogelijk niveau, met de daarvoor beschikbare fi nanciële en materiële middelen.
Financiële positie
De fi nanciële positie wordt weergegeven door middel van een aantal kengetallen:
Kengetallen 2011 2010 2009
Solvabiliteit
1 eigen vermogen + voorzieningen / totaal vermogen 20,7% 20,4% 20,9%
2 eigen vermogen / totaal vermogen 16,1% 15,8% 14,6%
Liquiditeitsratio
1 Quick ratio = vlottende activa–voorraden/ kortlopende schulden 0,39 0,25 0,49
2 Current ratio = vlottende zctiva / kortlopende schulden 0,50 0,55 0,92
Rentabiliteit
1 REV = resultaat na belasting / EV + VZ 5,51% 6,08% -1,94%
2 RTV = resultaat na belasting + betaalde rente / TV 4,18% 4,56% 2,83%
Rentedekking (conform WSW) ICR 1.62% 1.64% 1.67%
Loan to value (verhouding vreemd vermogen t.o.v. bedrijfswaarde, incl. RW correctie) 56,9% 56,0% 57,3%
Grootte leningportefeuille t.o.v. WOZ waarde (max. 50%) 20,7% 19,1% 18,7%
Noot: In 2011 zijn in de balans een aantal posten verschoven. Dit is ook doorgevoerd in de balans 2010 voor vergelijkingsdoeleinden.
De gemeenten hebben de waarde van het bezit voor de onroerend zaak belasting in 2012 getaxeerd op € 2.032 miljoen
(prijspeil 1-1-2011). In 2011 was dit € 2.048 miljoen (prijspeil 1-1-2010).
De totale bedrijfswaarde (incl. rentabiliteitswaardecorrectie van 28,5 miljoen en een grondwaarde van 77 miljoen) van
het bezit bedraagt per 31 december 2011 € 738 miljoen. Ultimo 2010 bedroeg de totale bedrijfswaarde € 699 miljoen,
een stijging van € 39 miljoen. De stijging wordt veroorzaakt door:
Autonome ontwikkelingen 2,3 miljoen
Voorraadmutaties 19,2 miljoen
Parameterwijzigingen -1,0 miljoen
Niveauwijzigingen 13,6 miljoen
Mutatie rentabiliteitswaardecorrectie 4,9 miljoen
Totaal 39,0 miljoen
P 35

Actium kent op basis van de jaarrekeningen de volgende ontwikkeling van de kengetallen:
Kengetallen per VHE in € 2011 2010 2009
1 Eigen vermogen 5.628 5.266 4.767
2 Voorzieningen 1.595 1.503 2.038
3 Rentelasten –baten 1.010 980 1.032
4 Lasten onderhoud, inclusief energielabeling 1.658 1.914 1.597
5 Algemeen Beheer (incl. bel, verzek en ov.lasten) 1.420 1.455 1.442
6 Netto bedrijfslasten 1.352 1.385 1.377
7 WOZ waarde 125.828 128.064 129.202
8 Bedrijfswaarde (incl. RW correctie) 45.705 43.709 42.224
9 Boekwaarde 30.097 28.835 28.419
Noot: 2011 is de definitie voor vhe’s aangepast. Deze is ook gebruikt voor 2009 en 2010.
Het eigen vermogen van Actium is in 2011 gestegen met € 7.6 miljoen (inclusief € 1.2 miljoen in verband met
stelselwijziging) en bedraagt € 90,9 miljoen. Van deze stijging vormt € 6,4 miljoen het resultaat van 2011. Het hogere
resultaat over 2011 ten opzichte van de begroting laat zich als volgt verklaren:
Meer resultaat ( x € 1.000) wegens:
Minder afschrijvingen 300
Minder waardeverandering materiële vaste activa 15.100
Minder lasten onderhoud 3.800
Minder overige bedrijfslasten 500
Minder rentelasten 1.900
Minder vennootschapsbelasting 7.700
Minder directe exploitatielasten 200
Minder resultaat ( x € 1.000) wegens:
Minder huuropbrengsten/vergoedingen 300
Minder resultaat verkoop onroerende goederen 1.100
Minder rentebaten 700
Minder overige bedrijfsopbrengsten 1.100
Overig 200
Benchmarking
Op het terrein van bedrijfsvergelijking en benchmarking maakt Actium primair gebruik van de uitkomsten van de
analyse van het Centraal Fonds Volkshuisvesting: ‘Corporatie in Perspectief!’. Deze rapportage is gebaseerd op de
cijfers van 2010. Actium kenmerkt zich als een fi nancieel gezonde woningcorporatie met een voor de huurder en
woningzoekende aantrekkelijke huurprijsstelling.
De netto bedrijfslasten van Actium zijn in verhouding met het sectorgemiddelde. De benutting van de potentiële
huurprijsruimte en de bedrijfswaarde zijn in vergelijking met de landelijke score relatief laag.
Het plan van de regering om corporaties te laten bijdragen aan de huurtoeslag zal een forse aanslag op de
kasstromen van Actium betekenen. Om dit op te kunnen vangen is gestart met een project om resultaatverbeterende
maatregelen in beeld te krijgen. Een van de doelen is om de netto bedrijfslasten van Actium onder het
29.500
3.400
26.100
P 36

sectorgemiddelde te brengen. Een eerste stap hiertoe is al gezet in de begroting 2012. Andere resultaatverbeterende
maatregelen worden in 2012 verder uitgewerkt en doorgerekend.
Bij het toetsen van de bedrijfsresultaten maakt Actium gebruik van de Bedrijfstakinformatie die jaarlijks wordt
opgesteld door Aedes.
Interne risicobeheersing- en controlesystemen
Het bestuur is verantwoordelijk voor de interne risicobeheersing- en controlesystemen en het bespreken van de
risico’s en impact van mogelijke incidenten. In de jaarlijkse notitie ‘risicomanagement en informatievoorziening’ zijn
het risico vanuit de rijksoverheid, het marktrisico, het projectrisico, het renterisico, het omgevingsrisico en het interne
organisatierisico omschreven. Om risico’s zoveel mogelijk te beheersen zijn interne beheersing- en controlesystemen
ingevoerd.
AO/IC
Eén van de belangrijkste componenten van de interne beheersing- en controlesystemen is de AO/IC. Op operationeel
niveau is een intern controleplan vastgesteld dat tot doel heeft de juistheid, tijdigheid en volledigheid van de fi nanciële
vastlegging te borgen. Dit plan zorgt ook voor afdekking van risico’s op oneigenlijk gebruik van middelen van Actium
en let op naleving van relevante wet en regelgeving. Maandelijks wordt gerapporteerd aan de directie.
De werkprocessen zijn leidraad bij het auditplan dat jaarlijks door de controller wordt opgesteld en uitgevoerd.
Hierover wordt gerapporteerd aan de raad van commissarissen.
Werkprocessen zijn ook leidend bij de inrichting van het primaire systeem. In overleg met de accountant zijn
application controls benoemd en ingericht. De autorisatieregeling is leidend bij het toekennen van bevoegdheden. Om
eenduidige managementinformatie te verkrijgen is het van belang om de verschillende prestatie-indicatoren goed te
defi niëren. In 2011 is hierin een verbeterslag gemaakt, zodat in 2012 met betere stuurinformatie kan worden gewerkt.
PLANNING EN CONTROL CYCLUS
Actium rapporteert elk kwartaal over alle activiteiten. De kwartaalrapportage wordt door de directieraad en de raad
van commissarissen behandeld.
ACCOUNTANT
De raad van commissarissen benoemt de externe accountant en besluit elk jaar tot een beschreven
opdrachtverlening. Eens in de vier jaar besluit de raad over continuering of stopzetting van de relatie met de zittende
accountant op basis van de beoordeling van het functioneren in de diverse entiteiten en capaciteiten. In verband met
de aanstaande bestuurswisselingen is in 2011 besloten om de vier-jaarlijkse beoordeling van de accountant in 2013
ter hand te nemen.
Ontwikkelingen
RJ645
Op 31 januari 2011 heeft de Raad voor de jaarverslaggeving (RJ) de vernieuwde Richtlijn 645 Toegelaten Instellingen
Volkshuisvesting gepubliceerd. Mede door een aantal belangrijke wijzigingen ten aanzien van de indeling en de
waardering van het vastgoed, kan de RJ-645 gevolgen hebben voor de fi nanciële rapportages en de refl ectie daarvan
op onze toezichthouders en overige stakeholders. De richtlijn is voor het eerst van kracht voor het boekjaar 2012.
De nieuwe richtlijn geeft richting aan de wijze waarop het jaarverslag en de waardering van het vastgoed worden
vormgegeven op basis van de gekozen kwalifi catie van het vastgoed. Voor dit laatste kan gekozen worden uit twee
methoden: vastgoed als bedrijfsmiddel of vastgoed als vastgoedbelegging. Actium heeft de keus gemaakt om haar
vastgoed te kwalifi ceren als bedrijfsmiddel.
BEDRIJFSWAARDE
Gezien de toekomstige ontwikkeling van de kasstromen is het voor Actium noodzakelijk voortdurend een afweging
te maken tussen de inzet van fi nanciële middelen en de zorg voor fi nanciële continuïteit op langere termijn. Door
in de waardering van het bezit de gevolgen van het gevoerde beleid en de ambitie zichtbaar te maken, worden de
consequenties voor de fi nanciële continuïteit direct zichtbaar.
Op dit moment is de waarde van het vermogen van Actium bepaald zonder dat het te voeren beleid hier invloed op
heeft. Het bezit is gewaardeerd op basis van de historische kostprijs of lagere bedrijfswaarde (minimumwaardering).
P 37

Fiscale ontwikkelingen
TAX CONTROL FRAMEWORK
In 2011 is een start gemaakt met het opstellen van een Tax Control Framework. Een Tax Control Framework omvat
onder andere een vaststelling en beschrijving van de fi scale strategie, fi scale afdeling en belasting gerelateerde
processen van een onderneming. Verder bevat dit een fi scale risicoanalyse met daarbij de maatregelen die zijn
genomen om de risico’s te beheersen en af te dekken. Het uiteindelijke doel van een Tax Control Framework is
beheersing van de totale fi scaliteit, het komen tot juiste, volledige en tijdige aangifte voor alle belastingen en een
juiste weergave van de fi scale positie in de jaarrekening. In 2011 is een nul-meting uitgevoerd en zijn alle risico’s in
beeld gebracht. Als eerste worden de meest kritische risico’s aangepakt.
HORIZONTAAL TOEZICHT
De fi scus heeft een nieuwe wijze van toezicht ontwikkeld die aansluit bij bovengenoemde ontwikkelingen, het
zogenaamde Horizontaal Toezicht. De beginselen van deze werkwijze zijn wederzijds vertrouwen, begrip en
transparantie. Deze beginselen worden vastgelegd in een handhavingsconvenant. Een belangrijke voorwaarde om
een dergelijk convenant te kunnen opstellen, is het op orde hebben van het Tax Control Framework. Voordelen
van Horizontaal Toezicht zijn o.a. geen controles van de boeken en zekerheid bij de fi scus. In 2012 zal een
intentieverklaring voor Horizontaal Toezicht met de belastingdienst worden getekend.
Financiering
BELEID
De doelstellingen van het treasurybeleid zijn:
1. Het beheersen van de inkomende en uitgaande geldstromen, waarbij de basis gevormd wordt door goed op elkaar
afgestemde processen, naast een liquiditeitsprognose op korte en lange termijn.
2. Het zoveel mogelijk intern fi nancieren van de behoefte aan middelen.
3. Het waarborgen van een effi ciënte, blijvende toegang tot de geld- en kapitaalmarkt teneinde voldoende fi nanciële
middelen voor de bedrijfsactiviteiten op korte en lange termijn te garanderen.
4. Het beheersen van rente- en rendementsrisico’s die samenhangen met de fi nanciering, beleggingen en
liquiditeitenbeheer.
5. Het, binnen de kaders van het treasurystatuut, realiseren van:
- Een optimaal rendement op liquide en belegde middelen,
- Een zo laag mogelijke vermogenskostenvoet van het vreemd vermogen met als resultaat zo laag mogelijke
rentelasten.
6. Het realiseren van effi ciënt betalingsverkeer.
Bedrijfsactiviteiten worden in eerste instantie gefi nancierd met eigen middelen. Het aantrekken van middelen
is afhankelijk van het tempo waarin verkopen van bestaande woningen worden geëffectueerd, investeringen in
nieuwbouw en herstructurering plaatshebben en verkopen van nieuw te bouwen koopwoningen plaatsvinden. Dit
houdt in dat fi nanciering op maat gewenst en noodzakelijk is. De fi nancieringsbehoefte wordt bepaald door de
fi nanciële meerjarenprognose voor vijf jaar. Vanuit de jaarlijkse begroting vloeit een prognose voor één jaar voort.
Deze prognose wordt verwerkt in het treasury jaarplan. Het vormt de basis voor de uitvoering, de aansturing van en de
controle op de treasury werkzaamheden voor het komende jaar. In de kwartaalrapportages wordt aangegeven wat de
nieuwe prognose met betrekking tot de liquiditeitsbehoefte tot het einde van het jaar wordt. Hierbij wordt een analyse
van de verschillen ten opzichte van het jaarplan gegeven.
LENINGENPORTEFEUILLE
Ultimo 2011 zijn onze materiële vaste activa voor 80% gefi nancierd met vreemd vermogen. Van het schuldrestant
van € 419,7 miljoen (inclusief afl ossingsverplichting 2012 van € 38,2 miljoen) eind 2011, wordt € 394,0 miljoen (94%)
geborgd door het WSW. € 25,7 miljoen wordt geborgd door gemeenten.
Naar aanleiding van de beoordeling van de fi nanciële positie heeft het WSW op 14 november 2011 verklaard
dat Actium voldoet aan hun eisen van kredietwaardigheid. De vrijgegeven faciliteringsruimte bedraagt in totaal
€ 194,8 miljoen en is gebaseerd op de investerings- en herfi nancieringsprognose 2011 - 2014. Hiervan is in 2011
€ 79,5 miljoen opgenomen zodat op balansdatum een bedrag van € 115,3 aan faciliteringsruimte aanwezig is. Het
solvabiliteitsoordeel van Centraal Fonds Volkshuisvesting was een A1-oordeel.
In 2011 is er een totaal van 29,5 miljoen aan leningen afgelost: als gevolg van einde contractdatum € 13,0 miljoen,
€ 7,2 miljoen reguliere afl ossingen en vervroegde afl ossingen € 9,3 miljoen. Hiertegenover staan per saldo een
opname op rollover leningen van € 7,0 miljoen en het ontvangen van € 50,5 miljoen aan nieuwe leningen.
Van een tweetal leningen die in 2010 zijn aangetrokken is op balansdatum nog niets gestort. Het gaat om een
totaalbedrag van € 22,0 miljoen met stortingen in 2013.
P 38

Van één lening die in 2011 is aangetrokken, is op balansdatum een deel nog niet gestort. Het gaat om een bedrag van
€ 7 miljoen voor een variabele roll-over lening die in 2012 over gaat in een fi xe lening.
De leningenportefeuille bestaat uit 137 leningen van in totaal 8 geldverstrekkers.
Renterisicobeheer
BESCHERMING TEGEN RENTERISICO
Flexibiliteit in fi nanciering is wenselijk en daarvoor worden mogelijkheden binnen onze leningenportefeuille
gecreëerd. Actium kan op gewenste momenten afl ossen en weer tot maximaal de hoofdsom volgestort krijgen.
Daarbij wordt gebruik gemaakt van rollover leningen met een variabele hoofdsom. Ultimo 2011 bestaat de
leningenportefeuille voor 14% uit dit soort leningen. Deze kennen veelal een renteconversie-moment van één of drie
maanden. Hieruit kunnen dan ook grote renterisico’s volgen. Om deze risico’s af te dekken, maakt Actium gebruik van
de volgende derivaatproducten: caps, fl oors en twee renteswaps. Het grootste gedeelte van de renterisico´s is op deze
wijze afgedekt.
De variabele rollover leningen zijn op balansdatum voor 88% gevuld. De kredietcrisis heeft geresulteerd in een lage
één- en driemaandsrente, wat een negatief effect heeft op de waardering van swaps en fl oors. De actuele waarde
van de derivaten komt op balansdatum uit op -/- € 4,9 miljoen. Actium heeft een algemene kredietovereenkomst
afgesloten met Fortis Bank Nederland. Hierin is een bijstortingsverplichting opgenomen in geval van een
negatieve waarde van de derivatenportefeuille, waarbij een totale threshold (drempelbedrag) van € 10 miljoen is
overeengekomen. Uit de stresstest van het Centraal Fonds Volkshuisvesting blijkt dat Actium voldoende buffer heeft.
ONTWIKKELING RENTERISICO
Actium wil ten hoogste een renterisico lopen tot 15% van de leningenportefeuille. Hierbij spelen de randvoorwaarden
van het WSW mede een rol. In de grafi ek is het absolute renterisico, inclusief en exclusief investering, afgezet tegen
het verwachte toekomstige verloop van de leningenportefeuille.
In het treasurystatuut is een norm voor het relatieve renterisico opgenomen van 15% (inclusief investeringen).
In de jaren 2012 en 2013 komt het renterisico hoger uit dan deze norm, respectievelijk 20% en 16%. Hierbij dient
wel opgemerkt te worden dat het risico grotendeels wordt veroorzaakt door (onzekere) investeringen. Exclusief
investeringen bedraagt het risico in deze jaren 8% en 6% en is dus lager dan de gestelde norm. Eén van de activiteiten
in 2012 is het renterisico in de jaren 2012 - 2013 verder terug te brengen.
Excl. investeringen
Incl. investeringen
Norm
2012 2013 2014 2015 2016
-8% -6% -6% -4% -2%
-20% -16% -9% -7% -5%
-15% -15% -15% -15% -15%
0
-5
-10
-15
-20
P 39

Meerjarenperspectief
In onderstaand overzicht is het eigen vermogen aangepast op het resultaat van 2011 en doorgerekend naar latere
jaren. In de tabel zijn de investeringen verwerkt waartoe Actium heeft besloten. De faciliteringsruimte biedt voldoende
perspectief voor de fi nanciering van de toekomstige projecten.
Meerjaren perspectief begroting 2012-2016
(bedragen x € 1.000) 2012 2013 2014 2015 2016
Huursomstijging* 1,50% 1,50% 1,50% 1,50% 1,50%
Eigen vermogen (x 1000) 73.273 65.105 63.545 54.192 42.166
Jaarresultaat voor belasting -15.612 -6.168 440 -7.353 -10.026
Jaarresultaat na belasting -17.612 -8.168 -1.560 -9.353 -12.026
Onrendabele investeringen 21.007 13.046 10.416 10.416 18.825
Onderhoudslasten 30.500 30.021 26.412 31.513 28.663
Solvabiliteit 12,6% 10,7% 10,7% 9,1% 7,0%
Rentabiliteit eigen vermogen -21,3% -9,5% 0,7% -13,6% -23,8%
Bovenstaand overzicht is opgesteld op basis van waardering historische kostprijs of lagere bedrijfswaarde.
* Huursomstijging is exclusief huurharmonisatie en is gebaseerd op het verhogingspercentage van 2011.
Belangrijke risicofactoren die op het meerjarenperspectief zowel een gunstige als ongunstige invloed kunnen
uitoefenen zijn:
■ de renteontwikkeling;
■ de fasering en inhoud van investerings- en herstructureringsprojecten;
■ de realisatie van geprognosticeerde verkopen;
■ de mogelijkheden tot realisatie van de geplande huursomstijgingen.
Verbindingen
DE MADE PARTICIPATIE BV
Actium heeft in 2011 De Made Participatie BV ontbonden. Actium had een 100% deelneming in De Made Participatie
BV, die als doel had werkzaam te zijn binnen de volkshuisvesting. Sinds 2003 waren binnen de rechtspersoon geen
activiteiten ontplooid. Het aanwezige aandelenkapitaal ter waarde van € 18.000 is in 2012 overgeboekt naar Stichting
Actium.
DINGSPEL ASSEN BV
Dingspel Assen BV is bij notariële akte opgericht op 15 maart 2007. Vennoten van deze besloten vennootschap waren
Woonstichting Actium, Stichting Woningbeheer Assen en Credo Integrale Planontwikkeling BV. Door fusie per 1
juli 2008 van Stichting Woningbeheer Assen en Woonstichting Actium is de aandelenverhouding gewijzigd. Credo
Integrale Planontwikkeling BV heeft 33,33% van de geplaatste aandelen en Stichting Actium 66,66% van de geplaatste
aandelen.
Credo Integrale Planontwikkeling BV en Stichting Actium zijn een samenwerking aangegaan om de transformatie tot
stedelijk woongebied van een gedeelte van het oude stadsbedrijventerrein te Assen te initiëren. Deze samenwerking is
vastgelegd in het Treanth Consortium.
Dingspel Assen BV heeft ten doel de aan- en verkoop van onroerende zaken alsmede het beheren van de verworven
locaties. Actium bezit 2/3 deel van het geplaatste aandelenkapitaal van € 18.000,-. Er zijn tot nu toe geen woningen
in de verbinding gerealiseerd. Ter gedeeltelijke fi nanciering van de door Dingspel Assen BV verrichte aankopen heeft
Actium geldleningen verstrekt van in totaal € 1.110.138,-. Voorwaarden zijn dat deze geldleningen uitsluitend bestemd
zijn voor de fi nanciering van locaties binnen het plangebied Havenkwartier en dat de geldleningen uiterlijk lopen tot 1
januari 2020. Dingspel Assen BV is niet geconsolideerd meegenomen in de jaarrekening. In 2011 hebben geen nieuwe
verwervingen plaatsgevonden, evenmin zijn er opstallen verkocht. Het verschuldigde rentepercentage bedraagt de
jaarlijks op 1 januari geldende 1-jaars euribor, die verhoogd wordt met 1%, hetgeen verschuldigd is aan het einde van
elk kwartaal. De verdeling hiervan vindt plaats conform de leningverhouding. Het resultaat over het boekjaar 2011
bedraagt € 19.980,- (in 2010 € 9.476,-) en wordt toegevoegd aan het eigen vermogen van Dingspel Assen BV. Voor het
aandeel in het negatieve vermogen van Dingspel heeft Actium geen voorziening opgenomen omdat Actium zich niet
P 40

aansprakelijk heeft gesteld voor de schulden die door Dingspel zijn aangegaan. Om de fi nanciële risico’s voor Actium
zoveel mogelijk te beperken, is actief gezocht naar een derde partij, die de helft van de aandelen van Actium zou kunnen
overnemen.
Voor alle verbindingen geldt dat de directeur-bestuurder van Actium tevens bestuurder is van de verbindingen.
Daarmee vallen de verbindingen ook onder het toezicht van de raad van commissarissen van Actium. De
jaarrekeningen van de verbindingen worden goedgekeurd door de raad van commissarissen, net als activiteiten die in
de verbindingen plaatsvinden.
Deelneming Dingspel Assen BV wordt gewaardeerd volgens de vermogensmutatiemethode, te weten tegen de nettovermogenswaarde
ultimo boekjaar. Dit betekent dat de deelneming wordt gewaardeerd op dezelfde grondslagen als
die van Actium.
Doordat het aandeel van de deelnemende rechtspersonen een negatieve netto-vermogenswaarde betreft wordt in het
jaarverslag van Actium hier geen voorziening voor meegenomen (RJ252.402).
Naam Zetel Maatsch.
Kapitaal
Gestort
kapitaal
Deelname Type deelneming
Dingspel Assen BV Assen € 90.000,- € 12.000,- 66,67% vastgoedontwikkeling
Onbebouwde gronden
Actium heeft sinds 1998 in de gemeente Hoogeveen in en rond Fluitenberg ca. 50 hectare aan onbebouwde gronden in
bezit. Voor deze grondposities zijn samenwerkingsverbanden afgesloten met een tweetal aannemers. In overleg met
deze partijen is Actium bezig met een exitstrategie, waarbij het uiteindelijke doel is deze gronden te verkopen.
Beleggingen
KOOPSOMMEN KAPITAALSTORTING
In 1999 zijn koopsommen bij Nationale Nederlanden gestort in verband met het vervroegd kunnen uittreden van een
deel van het personeel. Als gevolg van gewijzigde regelgeving kan hiervan geen gebruik meer worden gemaakt. Er is
nog één koopsom met een totaalbedrag van € 171.000,-. Deze loopt nog door tot expiratiedatum 1 januari 2013.
P 41

Interne organisatie
Plannen en evalueren
Het jaar 2011 stond voornamelijk in het teken van de invoering van de methodiek Functioneren en beoordelen. De
methodiek heeft de naam ‘Plannen en evalueren’ gekregen. De implementatie heeft het gehele jaar 2011 in beslag
genomen.
Begin 2011 maakten zowel leidinggevenden als medewerkers in een training kennis met het afsprakengesprek;
hoe verloopt zo’n gesprek, hoe maak je afspraken en vooral: hoe maak je ze SMART. Na de trainingen volgden de
afsprakengesprekken tussen leidinggevende en individuele medewerker. Het voortgangsgesprek volgde in de nazomer
van 2011. In november werd de opleiding voor de beoordeling, het evalueren-gesprek, georganiseerd. Het evaluerengesprek
van 2011 zal gecombineerd worden met het afsprakengesprek van 2012. In overleg met de ondernemingsraad
is besloten de proef met deze methodiek minimaal met één jaar te verlengen.
Medewerkerstevredenheidsonderzoek (MTO)
In het vierde kwartaal van 2011 is het medewerkers tevredenheids onderzoek (MTO) onder de medewerkers van Actium
uitgezet. Aan de orde kwamen onderwerpen als inhoud van het werk, collega’s/ sfeer, communicatie/ planning,
leidinggeven, persoonlijke ontwikkeling, arbeidsvoorwaarden en arbeidsomstandigheden. De vragenlijst is aan 176
medewerkers toegestuurd. Ruim 76% van de medewerkers heeft deelgenomen aan het onderzoek. Zij waardeerden
Actium met het totaalcijfer 7,6.
CAO en arbeidsvoorwaarden Actium
Begin 2011 is de nieuwe CAO Woondiensten afgesloten. De CAO kent een looptijd van één jaar. Actium heeft in 2011
haar arbeidsvoorwaarden getoetst aan wet- en regelgeving en aan de CAO. Uitkomst is een voorstel voor een nieuw
pakket aan arbeidsvoorwaarden. Dit voorstel is in december ter instemming voorgelegd aan de ondernemingsraad,
met als streven om in het eerste kwartaal van 2012 tot invoering over te gaan.
Werkgelegenheid
Op 31 december 2011 had Actium 185 medewerkers in dienst (168,2 fte) en werkten er 10 uitzendkrachten/
gedetacheerden (8,8 fte). Vier van deze medewerkers (3,7 fte) zijn tijdelijk aangetrokken ten behoeve van de
implementatie van Alom.
In 2011 hebben 8 medewerkers en 22 uitzendkrachten/gedetacheerden Actium verlaten.
In 2011 zijn 19 vacatures ontstaan, waarvan er 17 zijn ingevuld. Van 2 vacatures loopt de procedure nog. De vacatures
zijn in tegenstelling tot voorgaande jaren voornamelijk door eigen inspanning ingevuld. Hiervoor maakte Actium
gebruik van het loopbaaninitiatief (een samenwerkingsverband van de noordelijke corporaties), Noorderlink en
social media. Slechts drie vacatures zijn ingevuld door gebruik te maken van de diensten van een werving- en
selectiebureau.
STAGIAIRES EN LEERWERKPLEKKEN
Ten behoeve van de realisatie van voldoende opleidingsplaatsen in de bouw is in het voorjaar van 2010 het convenant
met de titel “afspraak = afspraak” afgesloten. Deelnemende partijen zijn zeven corporaties, het OCB te Ruinen,
het Alfa College te Hoogeveen en het Drenthe College te Emmen. De corporaties garanderen gezamenlijk 50
leerwerkplekken ten behoeve van het opleidingsbedrijf. Actium heeft daarvan elf voor haar rekening genomen: tien
plaatsen worden gerealiseerd door inzet bij projectmatig onderhoud, en één is rechtstreeks in de onderhoudsdienst
van Actium ondergebracht.
Daarnaast bood Actium twee stageplekken op WO-niveau, drie op HBO-niveau en twee op MBO-niveau, verdeeld
over verschillende afdelingen. In totaal heeft Actium in 2011 aan 18 stagiaires ruimte geboden. Op 31 december 2011
waren van deze 18 stagiaires nog vijf bezig met hun stage.
P 42

Opbouw personeelsbestand
Leeftijdsgroep Aantal
0-20 0
20-25 1
25-30 16
30-35 18
35-40 33
40-45 25
45-50 28
50-55 28
55-60 24
60 eo 12
De gemiddelde leeftijd bedroeg eind 2011 43,6 jaar (2010: 43,6 jaar)
Dienstjarengroep Aantal
0-5 81
5-10 28
10-15 16
15-20 11
20-25 12
25-30 12
30-35 16
35-40 7
40+ 2
De gemiddelde arbeidsduur bedroeg eind 2011: 12,5 jaar (2010: 11,8 jaar)
Ziekteverzuim
Het ziekteverzuim bij Actium (exclusief zwangerschapsverlof) bedroeg over 2011 3,96%
(2010: 5,89%). De ziekmeldingsfrequentie was 1,23. De gemiddelde ziekteverzuimduur was 9,3 dagen.
Het ziekteverzuimpercentage werd in 2011 beïnvloed door enkele langdurige ziektegevallen. Er is in 2011 geen
instroom geweest in de WIA.
Opleidingen
In 2011 is voor ongeveer € 322.000,- besteed aan opleidingen. Van dit bedrag is ruim € 14.000,- uit het
loopbaanbudget bekostigd. In een groot aantal opleidingen stond het vergroten van kennis en/of vaardigheden
centraal. Enkele medewerkers werden in 2011 gecoacht door externe coaches. De totale kosten van individuele
coaching bedroegen in 2011 ongeveer € 37.750,-.
Ook de opleidingen ten behoeve van de methodiek voor Plannen & Evalueren zijn in de opleidingskosten inbegrepen.
Jubilea en vroegpensioen
In 2011 heeft één medewerker het 12,5 dienstjubileum gevierd en twee medewerkers het 25-jarig dienstjubileum. Eén
medewerker vierde in 2011 het 40-jarig dienstverband.
In 2011 hebben twee medewerkers gebruik gemaakt van de vroegpensioenregeling.
Oud-medewerkers
Met de oud-medewerkers is in 2011 een rondvaart door het gebied ‘de Weerribben’ gemaakt. Er gingen 69 oudmedewerkers
met partners mee.
P 43

Actiumdag
De jaarlijkse personeelsdag van Actium is in 2011 defi nitief omgedoopt tot ‘Actiumdag’.De Actiumdag met het thema
‘Samen uit, samen thuis’ stond in het teken van de doorontwikkeling en procesmatig- en samenwerken. Gedurende de
dag konden medewerkers deelnemen aan tal van workshops. De workshops waren een mix van leuk en nuttig. Denk
bijvoorbeeld aan een kookworkshop, een workshop feedback geven of brainstormen. Wel stond bij iedere workshop
het thema doorontwikkeling, procesmatig- en/ of samenwerken centraal.
Ondernemingsraad
De ondernemingsraad heeft in 2011 zes keer overleg gevoerd met de directie. De ondernemingsraad brengt jaarlijks
een eigen verslag uit waarin zij vertelt over haar activiteiten en de onderwerpen waarover is gesproken.
Integriteitsbeleid
Ook in 2011 heeft Actium een actief en organisatiebreed integriteitsbeleid gevoerd. Zo golden de integriteitscode
en de klokkenluiderregeling. Beide documenten zijn te vinden op de website. In de arbeidsovereenkomsten met
nieuwe medewerkers komt het integriteitsbeleid naar voren. Het integriteitsbeleid wordt de komende jaren aan de
hand van de uitgevoerde risicoanalyse (2009) nog verder uitgewerkt en versterkt. In 2011 werd aandacht besteed
aan het onderwerp integriteit tijdens een theatervoorstelling en dilemma-discussie voor alle medewerkers. Ook
werd deelgenomen aan de Pilot gedragsscan van het CFV. In 2011 zijn geen meldingen gedaan van schending van
integriteit.
Organisatieschema
strategie &
beleid
controlling
Raad van
commissarissen
directeur- Ondernemingsraad
bestuurder
manager manager manager manager
Projectontwikkeling Wonen Onderhoud Bedrijfsdiensten
- staf
- administratie
- projectleiding
- opzichters
- wooninformatie - serviceonderhoud - financiën
- administratie - planmatig - personeel &
wonen onderhoud organisatie
- klant & markt - bedrijfsbureau - communicatie
- rayon Assen - juridische zaken
- rayon Oosterwolde/ - ICT
Smilde - facilitaire zaken
- rayon Ruinen
P 44

Jaarrekening
Balans
Bedragen x € 1.000
ACTIVA
Werkelijk
2011
Werkelijk
2010
Vaste activa
Materiële vaste activa
Onroerende en roerende zaken in exploitatie 486.031 461.132
Onroerende en roerende zaken in ontwikkeling 26.543 20.080
Onroerende en roerende zaken tdv de exploitatie 9.990 11.073
Onroerende zaken verkocht onder voorwaarden 5.406 4.488
527.970 496.773
Financiële vaste activa
Deelnemingen 0 28
Leningen u/g 4.623 4.652
Derivaten 103 186
Beleggingen 0 164
Te vorderen subsidies overheid 105 119
Latente belastingvordering 860 863
5.691 6.011
Vlottende activa
Voorraden
Voorraad magazijn 417 475
Voorraad koopwoningen 5.921 15.258
Voorraad onderhanden werk 12 0
Onderhanden projecten -197 0
6.153 15.733
Vorderingen
Huurdebiteuren 1.159 201
Overige debiteuren 558 411
Overige vorderingen en overlopende activa 8.437 3.154
10.154 3.766
Liquide middelen 13.278 9.550
TOTAAL ACTIVA 563.246 531.833
P 45

Balans
Bedragen x € 1.000
PASSIVA
Werkelijk
2011
Werkelijk
2010
Eigen vermogen
Kapitaal 0 0
Overige reserves 90.884 84.213
90.884 84.213
Voorzieningen
Voorziening onrendabele investeringen nieuwbouw 24.997 23.326
Voorziening jubilea 222 224
Voorziening loopbaanontwikkeling 533 479
25.752 24.029
Langlopende schulden
Leningen overheid/kredietinstellingen 381.548 366.236
Verplichtingen uit hoofde van VOV-contracten 5.438 4.510
Overige schulden 49 91
387.035 370.837
Kortlopende schulden
Schulden aan leveranciers en kredietinstellingen 45.241 36.298
Belastingen en premies sociale verzekeringen 3.143 3.065
Aangegane verplichtingen 0 475
Overige schulden en overlopende passiva 11.191 12.916
59.575 52.754
TOTAAL PASSIVA 563.246 531.833
P 46

Winst- en verliesrekening
Bedragen x € 1000
Bedrijfsopbrengsten
Werkelijk 2011 Begroting 2011 Werkelijk 2010
Huren 79.555 79.816 77.561
Vergoedingen 1.972 2.084 1.933
Overheidsbijdragen 161 172 406
Verkoop onroerende goederen bestaand bezit
Verkoop onroerende goederen nieuwbouw
10.777 11.840 11.396
koop -107 0 739
Geactiveerde productie t.b.v. eigen bedrijf 440 662 273
Overige bedrijfsopbrengsten 550 1.611 2.931
Som der bedrijfsopbrengsten 93.348 96.185 95.239
Bedrijfslasten
Afschrijving materiële vaste activa 17.171 17.486 16.628
Waardeveranderingen activa 6.467 21.526 -4.257
Erfpacht 20 30 20
Lonen en salarissen 9.557 9.398 9.992
Overige personeelskosten 1.319 1.422 1.351
Sociale lasten 1.109 1.094 1.044
Pensioenlasten 1.471 1.554 1.473
Lasten onderhoud 26.778 30.615 30.615
Directe exploitatielasten 8.189 8.406 10.456
Overige bedrijfslasten 4.228 4.732 4.077
Som der bedrijfslasten 76.309 96.264 71.399
Bedrijfsresultaat 17.039 -79 23.840
Financiële baten en lasten
Rentebaten en soortgelijke opbrengsten 825 1.503 2.067
Waardeveranderingen fi nanciële vaste activa 41 42 41
Mutaties deelnemingen 13 0 4
Rentelasten en soortgelijke kosten 17.113 19.047 17.697
Totaal fi nanciële baten en lasten
(per saldo last)
Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor
16.316 17.586 15.675
belasting 723 -17.664 8.165
Vennootschapbelasting -5.709 2.000 1.584
JAARRESULTAAT 6.432 -19.664 6.581
P 47

Waarderingsgrondslagen
Algemeen
Woningcorporatie Actium is een stichting met de status van “toegelaten instelling volkshuisvesting”. Zij heeft specifi eke
toelating in 10 bezitsgemeenten in de regio Drenthe en Zuidoost Friesland en is werkzaam binnen de juridische
wetgeving van uit de Woningwet en het Besluit Beheer Sociale Huursector. De hoofdvestigingsplaats is Assen.
CONSOLIDATIE
Actium stelt op grond van artikel 2:407 lid 2 van het Burgerlijk Wetboek (gezien de relatief beperkte fi nanciële
betekenis van de deelnemingen) geen geconsolideerde jaarrekening op.
STELSELWIJZIGING
In 2011 heeft zich de volgende stelselwijziging voorgedaan:
In de Richtlijn 645 (2011) is een alinea opgenomen over de verwerking van opbrengsten van onroerende zaken
verkocht onder voorwaarden (RJ645.3). Hierin zijn bepalingen opgenomen, die nadere invulling geven aan de
generieke richtlijnen die voorheen van toepassing waren. Deze bepalingen uit deze alinea zijn toegepast in deze
jaarrekening.
Op basis van deze stelselwijziging is het eigen vermogen in 2010 toegenomen met € 970 k en in 2011 toegenomen
met € 239 k in totaal een toename van € 1,2 miljoen.
De actief post Onroerende zaken verkocht onder voorwaarden is door de toepassing van de stelselwijziging in
2010 toegenomen met € 970K en in 2011 toegenomen met € 239 k in totaal een toename van € 1,2 miljoen door
waardering op actuele waarde vanaf 2011.
Grondslagen voor waardering van activa en passiva
REGELGEVING
De jaarrekening is opgesteld conform het gestelde in Boek 2, titel 9 van het Burgerlijk Wetboek. Hierbij wordt
de Richtlijn voor de Jaarverslaggeving Toegelaten Instellingen (RJ 645) gevolgd. In 2011 is een herziene richtlijn
uitgebracht met een verplichte ingangsdatum voor verslagjaren vanaf 2012. Omdat de handreiking voor het toepassen
van de nieuwe richtlijn pas in februari 2012 gereed is gekomen, hebben wij besloten de nieuwe richtlijn nog niet in
2011 toe te passen.
Tenzij anders vermeld zijn alle bedragen opgenomen tegen nominale waarde. Het kasstroomoverzicht is opgesteld in
overeenstemming met de directe methode zoals opgenomen in RJ 360.
Vaste activa
Materiële vaste activa
ONROERENDE EN ROERENDE ZAKEN IN EXPLOITATIE
De gronden zijn gewaardeerd op aanschafprijs en bijkomende kosten. Onder de bijkomende kosten zijn begrepen de
bijbehorende transactiekosten, mogelijke sloopkosten en kosten voor het bouw- en woonrijp maken. Op de waarde
van de grond wordt niet afgeschreven. Bij na-investeringen worden alleen kosten geactiveerd, wanneer deze kosten
leiden tot uitbreiding van de capaciteit, verlenging van de gebruiksduur, toename van de restwaarde of een gevolg zijn
van wettelijke verplichtingen.
De woningen en woongebouwen met bijbehorende installaties, garages, verbeteringen, aanpassingen en overige
ingrepen in het onroerend goed zijn gewaardeerd op verkrijgingsprijs- of vervaardigingsprijs. Deze wordt bepaald
als de som van alle direct toe te rekenen uitgaven verminderd met cumulatieve afschrijvingen en (naar verwachting
duurzame) bijzondere waardeverminderingen.
De complexindeling is gebaseerd op een indeling die aansluit op het interne beleid en de bedrijfsvoering van Actium
en aldus als kasstroomgenererende eenheden kunnen worden aangemerkt. De complexindeling is ook de basis
voor de indeling die gehanteerd wordt binnen de huuradministratie en de onderhoudsadministratie (voor zowel het
dagelijks als het planmatig onderhoud). Bij het bepalen van de complexindeling wordt rekening gehouden met locatie,
bouwjaar en woningtype.
P 48

De roerende en onroerende zaken in exploitatie hebben de volgende afschrijvingstermijnen:
Grond geen afschrijving
Woningen en woongebouwen aximaal 50 jaar / incidenteel markttechnische levensduur
Zorgcentra maximaal 40 jaar
Garages maximaal 50 jaar
Commercieel onroerend goed o.b.v. inschatting exploitatieperiode per complex
Herstructurering wijken (nieuwe) restant levensduur
Renovatie (nieuwe) restant levensduur
Aanbrengen c.v. installaties maximaal restant levensduur woning
Isolerende maatregelen maximaal restant levensduur woning
Aanpassing keuken-douche e.d. maximaal restant levensduur woning
BEDRIJFSWAARDE
De bedrijfswaarde van een complex wordt gevormd door de contante waarde van het saldo van de geprognosticeerde
kasstromen, verbonden met de toekomstige inkomsten en uitgaven voor de geraamde resterende markttechnische
levensduur van het complex plus de historische kostprijs van de grond. De kasstroomprognoses zijn gebaseerd op
redelijke en onderbouwde veronderstellingen die de beste schatting van de directie weergeven van de economische
omstandigheden die van toepassing zijn gedurende de resterende levensduur van het actief. De kasstromen zijn
gebaseerd op de eind 2011 intern geformaliseerde meerjaren begroting.
De bedrijfswaarde geeft een globaal inzicht, of de (geactiveerde) investeringen kunnen worden terugverdiend op
basis van de verwachte (netto) opbrengsten. De bedrijfswaarde van het onroerend goed is een indicatie van de
terugverdiencapaciteit op langere termijn. De realisatie wordt in belangrijke mate beïnvloed door het voorraadbeheer,
de huur- en lastenontwikkeling, verhuurbaarheidsrisico’s en renterisico’s.
Basis voor de bepaling van de waarde is het bezit van Actium per 31-12-2011 en de op dat moment geldende actuele
situatie van dat bezit. De bestaande complexindeling is het uitgangspunt. Hierbij wordt rekening gehouden met de
actuele plannen voor dit bezit qua huur, onderhoud etc. In de bedrijfswaardeberekeningen wordt geen rekening
gehouden met de netto kasstromen van toekomstige sloop, woningverbeteringen, renovaties, huurharmonisatie met
betrekking tot gereedgekomen nieuwbouw 2011 alsmede toekomstige nieuwbouw binnen het complex. De netto
kasstromen voortvloeiende uit verkopen binnen het complex worden voor een periode van 5 jaar meegerekend.
De exploitatieduur van een complex wordt verondersteld op een markttechnische levensduur. De markttechnische
levensduur is gebaseerd op een combinatie van technische en markteconomische levensduur. De technische
levensduur vertegenwoordigt de onderhoudstoestand van het onroerend goed en de markteconomische levensduur de
marktpositie van dat moment van het onroerend goed.
De bedrijfswaarde is per complex berekend. De uitgangspunten voor de bedrijfswaarde ultimo 2011 zijn:
Disconteringsvoet 5,25%
Infl atie
2012 1,50%
2013 t/m 2016 1,50%
2017 ev 3% (WSW norm)
Huurstijging woningen
2012 (exclusief harmonisatie) 1,50%
2013 t/m 2016 (exclusief harmonisatie) 1,50%
2017 ev (exclusief harmonisatie) 2% (WSW-norm)
Harmonisatie huurharmonisatie tot 65% van maximaal
redelijk op corporatieniveau. Maximale verhoging € 55
Huurderving woningen Norm 1%
Planmatig onderhoud uit MOP
Contract onderhoud 2012 kosten begroting, daarna indexering
P 49

Disconteringsvoet 5,25%
Overig onderhoud norm per vhe
Algemene lasten norm per vhe
ONROERENDE EN ROERENDE ZAKEN IN ONTWIKKELING
De onroerende en roerende zaken in ontwikkeling zijn gewaardeerd tegen de tot balansdatum bestede bedragen,
onder aftrek van eventuele eenmalige subsidies en het eventuele onrendabele deel van de investering. Eventuele
onrendabele investeringen worden verwerkt wanneer de interne besluitvorming omtrent de te plegen investering
en de externe communicatie hierover heeft plaatsgevonden. Aanvullend hierop geldt dat in het initiatiefdocument
van een project opgenomen wordt aan welke eisen en externe risicovoorwaarden moet worden voldaan voordat de
onrendabele top wordt genomen i.v.m. het aangaan van verplichtingen in de jaarrekening. Het streven is om het
verlies één jaar na goedkeuring van het initiatiefdocument door de directie te nemen.
Renteverlies wordt geactiveerd bij de ingebruikname van het onroerend goed. Daarnaast wordt een opslag voor kosten
voor algemeen beheer geactiveerd. Onder dit item zijn eveneens onze grondposities opgenomen, waarop nog geen
ontwikkeling plaatsvindt. Deze zijn opgenomen tegen aanschafwaarde, behalve de grondposities waarop nog geen
bouwbestemming rust. Deze zijn in 2010 getaxeerd en tegen lagere taxatiewaarde opgenomen.
ONROERENDE EN ROERENDE ZAKEN TEN DIENSTE VAN DE EXPLOITATIE
Deze activa zijn gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs verminderd met lineaire afschrijvingen bepaald op basis van de
verwachte gebruiksduur.
De roerende en onroerende zaken ten dienste van exploitatie hebben de volgende afschrijvingstermijnen:
Kantoren 50 jaar
Na-investeringen kantoren restant levensduur
Kantoorinventaris (meubilair) 5 jaar
Kantoorinventaris (overige) 5 jaar
Hardware automatisering (servers, pc’s e.d. 5 jaar
Software automatisering 5 jaar
Werkplaatsinventaris 5 jaar
Vervoermiddelen 5 jaar
ONROERENDE ZAKEN VERKOCHT ONDER VOORWAARDEN
Onroerende zaken die in het kader van de regeling Verkoop onder Voorwaarden (VOV) zijn overgedragen aan een derde
en waarvoor de woningcorporatie een terugkoopplicht kent, worden aangemerkt als fi nancieringsconstructie. De
betreffende onroerende zaken worden gewaardeerd tegen actuele waarde.
Voor de in de regeling overeengekomen overdrachtswaarde wordt aan de creditzijde van de balans een
terugkoopverplichting opgenomen. Deze terugkoopverplichting wordt jaarlijks gewaardeerd en getoetst aan de bij
overdracht ontstane verplichting rekening houdend met de contractvoorwaarden.
De mogelijke per saldo toename van de terugkoopverplichting ten opzichte van de bij overdracht ontstane verplichting
wordt geactiveerd, een per saldo afname wordt als resultaat verantwoord.
Financiële vaste activa
DEELNEMINGEN
Onder de deelnemingen worden verstaan rechtspersonen waarin Actium voor eigen rekening kapitaal verschaft en dat
die rechtspersonen duurzaam zijn verbonden voor de eigen activiteiten en doelstellingen.
De deelnemingen worden gewaardeerd volgens de vermogensmutatiemethode, te weten tegen de nettovermogenswaarde
ultimo boekjaar. Dit betekent dat de deelnemingen worden gewaardeerd op dezelfde grondslagen
als die van Actium.
Doordat het aandeel van de deelnemende rechtspersonen een negatieve netto-vermogenswaarde betreft, is de
voorziening op de vordering afgeboekt per 1 januari 2009 (RJ252.402).
LENINGEN U/G
Verstrekte leningen
Actium participeert voor 2/3 deel in een drietal bedrijfsobjecten welke door Dingspel Assen BV zijn aangekocht. Het
betreft de objecten Havenkade 3 te Assen aangekocht op 13 juni 2007, Havenkade 4 te Assen per 15 maart 2007
P 50

en Storkweg 7 te Assen per 4 juli 2008. De aankopen zijn gedaan in het kader van toekomstige planontwikkeling
van het gebied Havenkwartier te Assen. Ter gedeeltelijke fi nanciering van de door Dingspel Assen BV verrichte
aankopen heeft Actium een tweetal geldleningen verstrekt van in totaal € 1.110.138 onder de voorwaarden dat deze
geldleningen uitsluitend bestemd zijn voor de fi nanciering van locaties binnen het plangebied Havenkwartier en de
geldleningen uiterlijk lopen tot 1 januari 2020. De rentevergoeding die is overeengekomen bedraagt 1,00% boven de
op 1 januari van ieder contractjaar geldende 1 jaars euribor rente per jaar, welke rente zal moeten worden betaald bij
achterafbetalingen per kwartaal.
Verstrekte leningen personeel
De verstrekte leningen zijn gewaardeerd tegen nominale waarde. Vanaf 1-1-2011 worden deze leningen niet meer
verstrekt door Actium.
Uitgestelde betalingen
De leningen u/g wegens uitgestelde betaling zijn gewaardeerd tegen nominale waarde. Deze leningen hebben
betrekking op een uitgestelde betaling van een gedeelte van de verkoopprijs van een aan een huurder verkochte
huurwoning of in sommige gevallen een aan een koper verkochte koopwoning. Het toegekende bedrag wordt in de
vorm van een tweede hypotheek op de verkoopprijs in mindering gebracht. Afl ossing van deze uitgestelde betaling
vindt plaats bij “vervreemding” van de woning of na maximaal 30 jaar. Maximaal kan deze vordering € 22.689,- per
woning bedragen. Vanaf 2010 is Actium gestopt met het verstrekken van uitgestelde betalingen.
DERIVATEN
Ten einde rente risico’s op bestaande leningen af te dekken, beschikt Actium over rente instrumenten in de vorm
van caps, fl oors en renteswaps. Alle instrumenten zijn gekoppeld aan bestaande leningen en worden uitsluitend om
bedrijfseconomische redenen aangehouden.
De rente instrumenten worden op basis van voldoen aan de daarvoor geldende voorwaarden volgens het systeem
van kostprijs hedge-accounting verwerkt op basis van RJ290, waarbij zowel de afgedekte post als het instrument
tegen kostprijs in de balans is verwerkt. Vermelding van de marktwaarde vindt plaats in de toelichting. Voor zover de
instrumenten ineffectief zijn, worden de effecten in de resultatenrekening verwerkt.
De caps zijn gewaardeerd tegen de historische kostprijs onder aftrek van de daarop gepleegde afschrijvingen. De
afschrijvingen vinden evenredig naar de looptijd van het contract plaats.
De fl oors zijn gewaardeerd tegen de historische kostprijs onder aftrek van de daarop gepleegde afschrijvingen. De
afschrijvingen vinden evenredig naar de looptijd van het contract plaats.
BELEGGINGEN
Koopsommen kapitaalstorting
De belegging is gewaardeerd tegen aankoopwaarde, vermeerderd met de verwachte inmiddels opgebouwde
resultaten. Voor zover de koopsommen vervallen binnen 1 jaar zijn de bedragen opgenomen onder de vlottende activa.
BWS-SUBSIDIES
De nog te ontvangen subsidies volgens de verordening woninggebonden subsidies vervallen in 2013.
LATENTE BELASTINGVORDERING
Voor de verschillen tussen de fi scale en commerciële waardering van leningen is een latente belastingpositie
opgenomen. Voor beschikbare voorwaartse verliescompensatie is een latente belastingvordering opgenomen voor
zover het waarschijnlijk is dat er fi scale winst beschikbaar zal zijn voor verrekening.
De latente belastingpositie in verband met de leningen is gewaardeerd tegen contante waarde.
De latente belastingvordering wegens een verliescompensatie is gewaardeerd tegen nominale waarde.
De (niet-)latente belastingvorderingen en -verplichtingen worden gesaldeerd indien is voldaan aan de algemene
voorwaarden voor saldering.
Vlottende activa
Voorraden
VOORRAAD MAGAZIJN
De voorraden materialen zijn gewaardeerd op basis van laatst bekende inkoopprijs. Hierbij wordt rekening
gehouden met lagere waarderingen voor incourante goederen. Het voorraadverschil wordt verantwoord onder de
onderhoudslasten in de winst- en verliesrekening.
P 51

VOORRAAD KOOPWONINGEN
De voorraad koopwoningen is gewaardeerd tegen vervaardigingsprijs of lagere opbrengstwaarde.
VOORRAAD ONDERHANDEN WERK
De voorraad onderhanden werk (onverkochte koopwoningen uit projectontwikkeling) wordt gewaardeerd tegen
de vervaardingsprijs of lagere opbrengstwaarde. De vervaardigingsprijs omvat alle kosten die samenhangen met
de vervaardiging, alsmede de gemaakte kosten om de voorraden op hun huidige plaats en in hun huidige staat te
brengen. De opbrengstwaarde is de geschatte verkoopprijs onder aftrek van direct toerekenbare verkoopkosten. Aan
de in aanbouw zijnde, niet verkochte koopwoningen wordt renteverlies toegerekend en kosten algemeen beheer.
Onderhanden projecten
ONDERHANDEN PROJECTEN
Onderhanden projecten in opdracht van derden wordt gewaardeerd tegen de gerealiseerde project opbrengsten
(bestaande uit gerealiseerde projectkosten en toegerekende winst). Indien van toe passing, worden hierop de verwerkte
verliezen en reeds gedeclareerde termijnen in mindering gebracht.
Vorderingen
De vorderingen zijn gewaardeerd tegen nominale waarde onder aftrek van voorzieningen wegens oninbaarheid. De
voorziening wegens oninbaarheid wordt volgens de statische methode bepaald. Dit betekent dat de individuele posten
ultimo boekjaar op hun inbaarheid worden beoordeeld.
De overlopende activa uit hoofde van onze grondpositie in Fluitenberg worden inclusief de contractueel opgenomen
jaarlijks toe te rekenen rente verantwoord.
Liquide middelen
LIQUIDE MIDDELEN
Het betreft vrij beschikbare middelen in contanten en rekeningcourantsaldi bij bancaire instellingen. Liquide middelen
worden gewaardeerd tegen de nominale waarde.
Niet in de balans opgenomen rechten
Hieronder worden voorwaardelijke, niet verwerkte en meerjarige fi nanciële rechten verantwoord. Het betreft veelal
rechten waarvan het bestaan afhankelijk is van het in de toekomst al dan niet zich voordoen van één of meer onzekere
gebeurtenissen, of het bedrag van de verplichtingen is niet met voldoende betrouwbaarheid vast te stellen.
Passiva
Eigen Vermogen
OVERIGE RESERVES
De overige reserves komen tot stand door toevoeging van de jaarlijkse resultaten binnen maatschappelijk aanvaarde
richtlijnen en specifi eke volkshuisvestelijke bepalingen, zoals genoemd in Boek 2 Titel 9 en het BBSH.
Voorzieningen
ALGEMEEN
Voorzieningen worden gevormd voor in rechte afdwingbare of feitelijke verplichtingen en verliezen die op balansdatum
bestaan waarbij het waarschijnlijk is dat een uitstroom van middelen noodzakelijk is en waarvan de hoogte
redelijkerwijs kan worden geschat. Voorzieningen worden tegen nominale waarde opgenomen.
VOORZIENING ONRENDABELE INVESTERINGEN NIEUWBOUW
Verwachte verliezen als gevolg van onrendabele investeringen nieuwbouw worden als bijzondere waardeverandering
in mindering gebracht op de boekwaarde van het complex waartoe de investeringen gaan behoren. Indien
en voor zover de verwachte verliezen de boekwaarde van het betreffende complex overtreffen wordt voor dit
meerdere een voorziening gevormd. Onder verwachte verliezen wordt in dit verband verstaan het verschil tussen
de investeringsuitgaven en de netto contante waarde van alle verwachte toekomstige exploitatie-inkomsten en
exploitatie-uitgaven.
VOORZIENING JUBILEA
Het betreft hier de (toekomstige) verplichting ten aanzien van jubileumuitkeringen van de op balansdatum in dienst
zijnde werknemers van Actium. Bij de bepaling van de hoogte van de voorziening is rekening gehouden met verwachte
salarisstijgingen en de kans dat een medewerker niet in dienst blijft t/m de pensioensgerechtigde leeftijd. De
P 52

waardering vindt plaats tegen netto contante waarde. Uitgegaan is van een rekenrente van 5,25%.
VOORZIENING LOOPBAANONTWIKKELING
De CAO kent een budget voor loopbaanontwikkeling. Werknemers die op 1 januari 2010 een 36-urige werkweek hadden
en 5 jaar of langer in dienst waren, hebben € 4.500,- te besteden. Werknemers die op 1 januari 2010 een dienstverband
van minder dan 36 uur hadden en 5 jaar of langer in dienst waren, hebben recht op een budget naar evenredigheid van
het aantal uren. Het budget zal altijd tenminste € 2.250,- bedragen. Werknemers die op 1 januari 2010 korter dan 5 jaar
in dienst waren hebben recht op een budget naar rato van het aantal maanden in dienst tot 1 januari 2010. Dit is het
aantal maanden gedeeld door 60 maanden. Werknemers die minder dan 36 uur werken hebben recht een budget naar
evenredigheid van het aantal gewerkte uren. Het minimumbudget zal altijd 50% bedragen. Werknemers in dienst na 1
januari 2010 bouwen bij een 36-urige werkweek € 900,- per jaar op. De opbouw begint op 1 januari van het jaar volgend
op het jaar van indiensttreding. Ook hier geldt dat de opbouw naar rato van het aantal gewerkte uren gaat met een
minimum van € 450,- per jaar.
Langlopende schulden
LENINGEN OVERHEID/KREDIETINSTELLINGEN
De leningen zijn gewaardeerd op nominale waarde. Transactiekosten die direct zijn toe te rekenen aan de verwerving
van de schulden worden in de waardering bij eerste verwerking opgenomen. De voorkomende leningsvormen zijn
annuïtaire, lineaire, fi xe en basisrente en roll over leningen. De afl ossingsverplichtingen van de leningen o/g voor het
komend boekjaar zijn verantwoord onder de kortlopende schulden.
VERPLICHTINGEN UIT HOOFDE VAN VOV-CONTRACTEN
In het kader van de verkoop van woningen onder voorwaarden heeft de corporatie een terugkoopverplichting
die mede afhankelijk is van de ontwikkeling van de waarde van de woningen in het economisch verkeer. De
terugkoopverplichting wordt jaarlijks gewaardeerd tegen actuele waarde. Indien de verwachting bestaat dat de
terugkoop binnen één jaar zal plaatsvinden is de verplichting onder kortlopende schulden verantwoord.
Kortlopende schulden
De kortlopende schulden zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde.
Niet in de balans opgenomen verplichtingen
Hieronder worden voorwaardelijke, niet verwerkte en meerjarige fi nanciële verplichtingen verantwoord. Het betreft
veelal verplichtingen waarvan het bestaan afhankelijk is van het in de toekomst al dan niet zich voordoen van één of
meer onzekere gebeurtenissen, of het bedrag van de verplichtingen is niet met voldoende betrouwbaarheid vast te
stellen.
RESULTAATBEPALING
Algemeen
Het resultaat is bepaald met inachtneming van de hiervoor vermelde waarderingsgrondslagen. De baten en lasten
zijn toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Als baten worden die opbrengsten aangemerkt,
die op balansdatum geïnd, contractueel zijn overeengekomen of invorderbaar waren; als lasten die kosten, die
op balansdatum betaald, verschuldigd of voorzienbaar waren c.q. waarvoor de verplichting is aangegaan. Alle
opbrengsten en kosten zijn gewaardeerd op nominale waarden.
Bedrijfsopbrengsten
HUREN
Deze post betreft de te ontvangen huuropbrengsten, exclusief de van huurders te ontvangen vergoedingen voor
levering van goederen en diensten en verminderd met eventuele huurderving en afgeboekte vorderingen. De huren
zijn onderworpen aan overheidsvoorschriften rondom de jaarlijkse huurverhoging.
Bij in exploitatiename wordt de huurprijs vastgesteld op basis van interne uitgangspunten en volgens van toepassing
zijnde wettelijke voorschriften. De verantwoorde huurprijzen zijn bij aanvang kostendekkend. Huurprijsveranderingen
tijdens de exploitatie worden doorgevoerd op basis van voorcalculatie met intern vastgestelde parameters. Jaarlijks
vindt per 1 juli een algemene huuraanpassing plaats.
VERGOEDINGEN
Dit betreft ontvangen vergoedingen van huurders die naast de netto huur verschuldigd zijn, verminderd met
vergoedingsderving. De vergoedingen betreffen ontvangen bijdragen voor de levering van goederen en diensten aan
huurders. De vergoedingen zijn gebaseerd op de geraamde kosten en vloeien voort uit (huur)overeenkomsten. De
P 53

vergoedingen bestaan voor een deel uit niet verrekenbare en een deel verrekenbare vergoedingen. De verrekenbare
vergoedingen worden periodiek afgerekend. De kosten worden verantwoord onder de overige bedrijfslasten.
OVERHEIDSBIJDRAGEN
Verantwoord zijn de overheidsbijdragen vanuit BWS-bijdragen en de jaarlijkse bijdragen met betrekking tot
woningaanpassing van gehandicapten. De verantwoorde bijdragen worden verkregen op grond van verstrekte
toekenningen.
VERKOOP ONROERENDE GOEDEREN BESTAAND BEZIT
Deze post bevat de behaalde opbrengsten die voortvloeien uit de verkoop van bestaande woningen minus de
boekwaarde.
De verkoopopbrengst van de verkoop van huurwoningen wordt als gerealiseerd geacht op het moment dat de
juridische levering heeft plaatsgevonden.
VERKOOP ONROERENDE GOEDEREN NIEUWBOUW KOOP
Deze post betreft het saldo van de verkoopopbrengst minus de vervaardigingsprijs van voor verkoop ontwikkelde
woningen. De verkoopopbrengst van de verkoop van woningen wordt als gerealiseerd geacht op het moment dat de
juridische levering heeft plaatsgevonden. Tevens staan hieronder de resultaten op woningen die verkocht zijn, maar
nog onderhanden. Deze resultaten worden middels de POC-methode bepaald. De opbrengst uit woningen verkocht
onder voorwaarden wordt niet verantwoord als verkoopopbrengst daar de belangrijkste economische rechten niet zijn
overgedragen aan de koper. De gegarandeerde terugkoopverplichting wordt opgenomen onder de post Langlopende
schulden.
GEACTIVEERDE PRODUCTIE T.B.V. EIGEN BEDRIJF
De toe te rekenen interne directe kosten en rente in het kader van voorfi nanciering ten behoeve van onroerende zaken
in ontwikkeling worden hieronder verantwoord.
OVERIGE BEDRIJFSOPBRENGSTEN
De overige bedrijfsopbrengsten worden toegerekend aan het verslagjaar waarop zij betrekking hebben. Dit betreft
inschrijfgelden, vergoedingen VvE-beheer en andere niet structureel voorkomende opbrengsten uit de normale
bedrijfsvoering.
Bedrijfslasten
AFSCHRIJVING MATERIËLE VASTE ACTIVA
De afschrijvingen op materiële vaste activa in exploitatie en ten dienste van exploitatie worden gebaseerd op
verkrijgings- of vervaardigingsprijs. De afschrijvingen vinden op lineaire basis plaats. De toegepaste methodiek en
de uitgangspunten met betrekking tot levensduur zijn vermeld onder materiële vaste activa. Over grond wordt niet
afgeschreven.
Waardeveranderingen materiële vaste activa
Hieronder worden de onrendabele investeringen van investeringsprojecten, de effecten van complexgerichte
waardering en eventuele herwaarderingen van het onroerend goed verantwoord.
De onrendabele investeringen van investeringsprojecten betreffen het verschil tussen de vervaardigingsprijs en de
lagere bedrijfswaarde van de investering. Bij een gecombineerd bouwproject (investeren in nieuwe huurwoningen
gecombineerd met de verkoop van bestaande of nieuw te bouwen woningen) worden de verwachte verkoopwinsten
betrokken bij de bepaling van de onrendabele investering. De onrendabele investering wordt als last genomen, zodra
deze intern is geformaliseerd en extern is gecommuniceerd. Aanvullend hierop geldt dat in het initiatiefdocument
van een project opgenomen wordt aan welke eisen en externe risicovoorwaarden moet worden voldaan voordat de
onrendabele top wordt genomen i.v.m. het aangaan van verplichtingen in de jaarrekening. Het streven is om het
verlies één jaar na goedkeuring van het initiatiefdocument door de directie te nemen.
De onrendabele investering wordt in mindering gebracht op de reeds geactiveerde kosten. Indien de afwaardering
hoger is dan de aanwezige boekwaarde, wordt het restant opgenomen in een voorziening onrendabele investeringen.
Jaarlijks vindt een ‘impairment’ toets (complexwaardering) van de waarde van ons bestaand bezit plaats. Hierbij wordt
op complexniveau de aanwezige historische kostprijs minus afschrijvingen vergeleken met de recente bedrijfswaarde.
Aangezien wij waarderen op de laagste van deze twee, kan dit leiden tot aanvullende af- of bijboekingen. Deze bij- of
afboekingen worden verantwoord onder deze post in de winst- & verliesrekening.
P 54

LONEN EN SALARISSEN
Onder deze post zijn verantwoord de salariskosten van het personeel in dienst van Actium, de kosten van het inhuren
van uitzendkrachten en ontvangen ziektegelden. Lonen, salarissen en sociale lasten worden op grond van de
arbeidsvoorwaarden verwerkt in de Winst- & Verliesrekening voor zover ze verschuldigd zijn aan werknemers.
OVERIGE PERSONEELSKOSTEN
Onder deze post zijn o.m. de reis- en verblijfkosten, opleidingskosten, gratifi caties en de toevoeging aan de
voorziening jubilea opgenomen.
SOCIALE LASTEN
De sociale lasten hebben betrekking op verschuldigde premies aan de belastingdienst en worden volgens de
arbeidsvoorwaarden verwerkt.
PENSIOENLASTEN
De pensioenlasten hebben betrekking op verschuldigde premies aan het pensioenfonds.
LASTEN ONDERHOUD
Onder deze post worden alle direct aan het verslagjaar toe te rekenen kosten van onderhoud verantwoord. Van
toerekenbaarheid is sprake als de daadwerkelijke werkzaamheden in het verslagjaar hebben plaatsgevonden. Het
betreft de kosten voor het jaarlijks terugkerend klachten- en mutatieonderhoud, het contractonderhoud, alsmede het
planmatig onderhoud.
In de winst- en verliesrekening zijn de lasten van de eigen organisatie betreffende het onderhoud verantwoord onder
de posten lonen en salarissen en de overige bedrijfslasten.
Het voor- of nadelige verschil van de voorraden komen ten gunste of ten laste van deze kosten.
DIRECTE EXPLOITATIELASTEN
De overige exploitatielasten worden toegerekend aan het verslagjaar waarop zij betrekking hebben.
OVERIGE BEDRIJFSLASTEN
De overige bedrijfslasten worden toegerekend aan het verslagjaar waarop zij betrekking hebben.
Financiële baten en lasten
RENTEBATEN EN SOORTGELIJKE OPBRENGSTEN
Rentebaten worden tijdsevenredig verwerkt, rekening houdend met de effectieve rentevoet van de betreffende activa
en passiva.
WAARDEVERANDERINGEN FINANCIËLE VASTE ACTIVA
Waardeveranderingen van afgeleide fi nanciële instrumenten worden rechtstreeks verwerkt in de winst- en
verliesrekening.
RENTELASTEN EN SOORTGELIJKE KOSTEN
Hieronder worden alle lasten die samenhangen met het aantrekken van fi nanciering verantwoord. De rentelasten
betreffen de betaalde rente over de uitstaande leningen. Eventueel verschuldigde boeterente bij vervroegde afl ossing
en de disagio die aan het WSW is betaald, worden hier ook opgenomen.
VENNOOTSCHAPSBELASTING
De belastingen in de winst- en verliesrekening worden berekend op basis van het verantwoorde resultaat, rekening
houdend met fi scaal vrijgestelde posten en geheel of gedeeltelijk niet-aftrekbare kosten. Tevens wordt daarbij
rekening gehouden met wijzigingen in latente belastingvorderingen en –verplichtingen uit hoofde van wijzigingen in
het belastingtarief, een herbeoordeling van de realisatiemogelijkheid van latente belastingvorderingen of een wijziging
in de verwachte realisatie van een actief.
T.a.v. de belastinglast in de jaarrekening heeft Actium in de aangifte over 2009 t/m 2010 de herbestedingsreserve
toegepast en zal dit ook voor 2008 en 2011 doen. Als gevolg hiervan kan mogelijk de jaarlijkse winst voor de heffi ng
van vennootschapsbelasting - afhankelijk van het investeringsniveau - worden teruggebracht naar nihil en hoeft er
dus geen vennootschapsbelasting te worden afgedragen, op voorwaarde dat Actium blijft investeren.
P 55

Toelichting Balans
Bedragen x € 1.000 Werkelijk 2011 Werkelijk 2010
Activa
Vaste activa
Materiële vaste activa
Onroerende en roerende zaken in exploitatie
Aanschafwaarde 699.663 691.233
Investeringen boekjaar 51.385 15.173
Desinvesteringen boekjaar -2.459 -6.743
Cumulatieve afschrijvingen -262.558 -238.531
Boekwaarde boekjaar 486.031 461.132
Mutaties in het boekjaar
Investeringen
Nieuwbouw 41.724 13.718
Verbeteringen 130 267
Renovatie 0 150
Omzetting koop - huur 7.445 0
Energiebesparende maatregelen 2.082 1.038
Overige 4 0
Desinvesteringen
Verkoop -2.393 -2.810
Sloop -53 -1.012
Omzetting huur naar koop 0 -1.818
Vrijval 0 -1.104
Overig -13 1
Bedrijfswaarde
De bedrijfswaarde 2011 gaat uit van het aantal verhuureenheden dat per 1-1-2012 in exploitatie is In de bedrijfswaarde is
voor geheel Actium rekening gehouden met 5 jaar verkopen.
De totale bedrijfswaarde (incl. rentabiliteitswaardecorrectie) van het bezit bedraagt per 31 december 2011 € 738 miljoen.
Ultimo 2010 bedroeg de totale bedrijfswaarde € 699 miljoen, een stijging van € 39 miljoen.
In 2011 heeft de levensduurverlenging geen effect gehad op de bedrijfswaardestijging. De stijging wordt veroorzaakt door:
Mutaties bedrijfswaarde
Autonome waardemutatie 2,3 15,0
Voorraadmutaties 19,2 - 0,7
Parameterwijzigingen - 1,0 7,7
Niveauwijzigingen 13,6 15,7
Rentabiliteitscorrectie 4,9 - 17,5
39,0 20,2
De bedrijfswaarde is per complex berekend. De uitgangspunten voor de bedrijfswaarde ultimo 2011 zijn:
Disconteringsvoet 5,25%
Infl atie
2012 1,50%
2013 t/m 2016 1,50%
2017 ev
Huurstijging woningen
3% (WSW norm)
2012 (exclusief harmonisatie) 1,50%
2013 t/m 2016 (exclusief harmonisatie) 1,50%
2017 ev (exclusief harmonisatie) 2% (WSW-norm)
harmonisatie
huurharmonisatie tot 65% van maximaal
redelijk op corporatieniveau.
Maximale verhoging € 55
Huurderving woningen Norm 1%
P 56

Bedragen x € 1.000 Werkelijk 2011 Werkelijk 2010
Planmatig onderhoud uit MOP
Contract onderhoud 2012 kosten begroting, daarna indexering
Overig onderhoud norm per vhe
Algemene lasten norm per vhe
Algemeen
De gemeenten hebben de waarde van het bezit voor de onroerend zaak belasting in 2012 getaxeerd op € 2.032 miljoen
(prijspeil 1-1-2011). In 2011 was dit € 2.048 miljoen (prijspeil 1-1-2010).
Het actief is verzekerd op basis van een vast premiebedrag per eenheid, waarbij onderverzekering contractueel is
uitgesloten.
Onroerende zaken in ontwikkeling
Huurwoningen en bedrijfspanden 19.969 14.889
Gronden en panden 6.574 5.191
Totaal onroerende zaken in ontwikkeling 26.543 20.080
Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie
Boekwaarde 1 januari 11.073 8.196
Investeringen boekjaar 2.457 4.042
Desinvesteringen boekjaar -2.398 -752
Afschrijvingen boekjaar -1.773 -1.166
Waardeveranderingen boekjaar 632 752
Boekwaarde boekjaar 9.990 11.073
Boekwaarde 31 december 9.990 11.073
Cumulatieve afschrijvingen -6.120 -4.979
Aanschaffi ngswaarde per 31 december 16.110 16.052
Onroerende zaken verkocht onder voorwaarden
Waarde per 31 december verkoop bestaand bezit 1.492 1.095
Waarde per 31 december verkoop nieuwbouw koopwoningen 3.914 3.393
Totaal onroerende zaken verkocht onder voorwaarden 5.406 4.488
Saldo onr. zaken verkocht onder voorwaarden 31-12-2010 4.488 3.518
Stelselwijziging (RJ 645 2011) per 1-1-2011 239 970
Saldo onroerende zaken verkocht onder voorwaarden 1-1-2011 4.727
Mutaties 2011 679
Saldo onroerende zaken verkocht onder voorwaarden 31 december 5.406 4.488
Aanpassing vergelijkende cijfers 2011 en 2010 na stelselwijziging
Waarde per 31 december verkoop bestaand bezit tot 2010 1.067 1.095
Waarde per 31 december verkoop bestaand bezit 2011 425 0
1.492 1.095
Waarde per 31 december verkoop nieuwbouw koopwoningen 3.914 3.393
Totaal 5.406 4.488
De stelselwijziging die is toegepast is het waarderen van de on roerende zaken verkocht onder voorwaarden tegen actuele
waarde vanaf 2011.
Financiële vaste activa
Deelnemingen
Deelneming De Made Participatie BV (100% deelneming) 0 28
Totaal deelnemingen 0 28
Leningen u/g
Verstrekte leningen overig
Dingspel BV (Actium is voor 2/3 eigenaar) bezit de panden:
Havenkade 3 te Assen 175 175
P 57

Bedragen x € 1.000 Werkelijk 2011 Werkelijk 2010
Havenkade 4 te Assen 657 657
Storkweg 7 te Assen 135 135
Overige leningen 2007/2008 144 144
In mindering gebracht aandeel resultaat deelnemingen -123 -136
Verstrekte leningen personeel
988 975
Saldo per 1 januari 61 61
Mutaties boekjaar 11 0
72 61
Cumulatieve afl ossing -43 -34
Saldo per 31 december 29 27
Uitgestelde betalingen
Strategische en projectmatige verkopen
Saldo per 1 januari 3.651 3.744
Verstrekte betalingen
Ontvangen betalingen -45 -136
Mutaties (correcties voorgaande jaren) 43
Saldo per 31 december 3.606 3.651
Totaal aantal uitgestelde betalingen per 1 januari 207 210
Mutaties -2 -3
Totaal aantal uitgestelde betalingen per 31 december 205 207
Derivaten
Cap
Saldo per 1 januari 186 268
Afschrijvingen -82 -82
Saldo per 31 december 103 186
Eind 2011 beschikken wij over een 7-tal caps. De caps zijn afgesloten op leningen met een variabele hoofdsom. Hierdoor
is het tot een maximaal rentepercentage afgedekt. Insteek is om de contracten tot het einde van de contractduur aan te
houden. Van de caps is de volgende aanvullende informatie te geven:
boekwaarde marktwaarde
31-12-2011 31-12-2011
Average rate 5,5% voor € 5.316.671 (10 jaar looptijd) 9 0
Standaard 5,5% voor € 5.316.671 (10 jaar looptijd) 14 0
Average rate 4,55% voor € 6.897.460 (10 jaar looptijd) 22 0
Standaard 5,5% voor € 8.100.000 (8 jaar looptijd) 2 0
Average rate 5,5% voor € 1.404.257 (9 jaar looptijd) 3 0
Average rate 5,5% voor € 4.781.030 (9 jaar looptijd) 12 0
Average rate 5,5% voor € 9.587.524 (10 jaar looptijd) 41 0
103 0
Beleggingen
Koopsommen kapitaalstorting
Saldo per 1 januari 260 418
Af: Vrijval -100 -175
Bij: toegerekende rente 11 17
Subtotaal 171 260
Af: Naar kortlopende vordering (< 1 jaar) -171 -96
Saldo per 31 december 0 164
BWS subsidies
Te vorderen subsidies overheid
Saldo per 1 januari 119 119
Vrijval -13
Saldo per 31 december 105 119
Latente belastingvordering
Saldo per 1 januari 823 787
P 58

Bedragen x € 1.000 Werkelijk 2011 Werkelijk 2010
Mutaties -3 36
Saldo per 31 december 820 823
De looptijd van bovenstaande vorderingen is > 5 jaar
Latent compensabel verlies Vpb 2006 205 205
Latent compensabel verlies Vpb 2007 399 399
Mutaties compensabel verlies -563 -563
Saldo per 31 december 40 40
Totaal latente belastingvordering 860 863
Vlottende activa
Voorraad
Voorraad magazijn 417 475
Voorraad koopwoningen 5.921 15.180
Onderhanden werk koopprojecten 12 0
Onderhanden projecten koopprojecten -197 0
Winstneming koopprojecten 0 78
Totaal voorraad 6.153 15.733
Voorraad magazijn
Gemiddelde voorraad 446 441
Materiaal verbruik 419 387
Omloopsnelheid 1 0,88
Onderhanden projecten koopprojecten
Verkocht 15 woningen met een negatief resultaat -460 0
Verkocht 6 woningen met een positief resultaat 263 0
Per saldo negatief resultaat -197 0
Vorderingen
Huurdebiteuren
De huurachterstand bestaat uit:
Huurdebiteuren 2.613 1.795
Af: Voorziening dubieuze debiteuren -1.454 -1.594
Totaal huurdebiteuren 1.159 201
Overige debiteuren
Overige debiteuren 559 1.120
Overige vorderingen rijk en gemeenten 0 74
Af: Voorziening dubieuze overige debiteuren -1 -783
Totaal overige debiteuren 558 411
Vlottende activa
Koopsommen kapitaalstortingen
De vrij te vallen koopsommen zijn als volgt opgebouwd:
Koopsommen 171 96
Totaal koopsommen 171 96
Overige vorderingen en overlopende activa
Vennootschapsbelasting 6.425 925
Overige overlopende activa 1.841 2.133
Totaal overige vorderingen en overlopende activa 8.267 3.058
Liquide middelen
Kas 3 2
Rekening courant banken 769 1.392
P 59

Bedragen x € 1.000 Werkelijk 2011 Werkelijk 2010
Rekening courant deposito 5.500 3.154
Spaarrekeningen banken 7.000 5.000
Overig 6 3
Totaal liquide middelen 13.278 9.551
Niet uit de balans blijkende rechten
Stichting Woonservice Zuidwest Drenthe
In het verleden heeft Actium een hypothecaire lening verstrekt aan Stichting Woonservice Zuidwest Drenthe.
Middels deze fi nanciering heeft deze stichting gronden aangekocht in het bestemmingsplan Berggierslanden in de
gemeente Meppel.
In 2001 zijn deze gronden tegen kostprijs in combinatie met een claim terugverkocht aan de gemeente Meppel. De claim
betreft een bouwclaim op 60 kavels door de gemeente om niet beschikbaar stellen in het genoemde
bestemmingsplan ten behoeve van de bouw van 60 huurwoningen. Inmiddels zijn er op 40 kavels huurwoningen gebouwd in
2006 en 2007. Na een juridische toetsing is geconcludeerd dat de bouwclaim niet toereikend is om (na)levering te vorderen
van extra kavels om niet. In 2011 zijn op de laatste kavels 4 woningen gebouwd.
Grondruil Holdert Haulerwijk
In 2011 heeft er een grondruil plaats gevonden tussen Stichting Actium en Stichting Habion te Utrecht. Het betreft het
perceel grond, plaatselijk bekend Holdert 2 tot en met 46 (even) te Haulerwijk groot 61 are.
Actium ontvangt voor het ter beschikking stellen van de grond € 800.000. Uiterlijk 2014 zal Habion haar verplichting tot
levering van de grond nakomen.
Passiva
Eigen vermogen
Kapitaal 0 0
Totaal overige reserves 90.884 84.213
Totaal eigen vermogen 90.884 84.213
Overige reserves
Saldo boekjaar per 31 december 84.213 76.662
Stelselwijziging per 1 januari 2011 239 970
Saldo begin boekjaar 84.452 77.632
Resultaat boekjaar 6.432 6.581
Totaal overige reserves 90.884 84.213
Als gevolg van de herziening RJ 645 (2011) heeft er een stelselwijziging plaatsgevonden op de onroerende zaken verkocht
onder voorwaarden. De stelselwijziging die is toegepast is het waarderen van de onroerende zaken verkocht onder
voorwaarden tegen actuele waarde vanaf 2011. Door de stelselwijziging is het vermogen in 2010 toegenomen met € 970 k en
in 2011 toegenomen met € 239 k.
Voorzieningen
Voorziening onrendabele investeringen 24.997 23.326
Voorziening jubilea 222 224
Voorziening loopbaanbudget 533 479
Totaal voorzieningen 25.752 24.029
De voorzieningen onrendabele investeringen en jubilea zijn overwegend langlopend
De voorziening loopbaanbudget loopt nog 3 jaar.
Voorziening jubilea/gratifi catie
Saldo boekjaar 1 januari 224 264
Mutaties in het boekjaar -2 -40
Saldo boekjaar 31 december 222 224
Voorziening loopbaanontwikkeling
Saldo boekjaar 1 januari 479 503
Mutaties in het boekjaar 54 -24
Saldo boekjaar 31 december 533 479
Langlopende schulden
Leningen overheid en kredietinstellingen
P 60

Bedragen x € 1.000 Werkelijk 2011 Werkelijk 2010
Saldo boekjaar 1 januari 391.749 389.208
Bij: Nieuwe leningen/mutaties 57.500 10.000
Bij: Opname/vervroegde afl ossingen 0 9.565
Subtotaal 449.249 408.773
Af: Afl oop geheel afgeloste leningen -22.419 -6.592
Af: Reguliere afl ossing boekjaar -7.093 -10.432
Saldo 419.737 391.749
Saldo per 31 december 419.737 391.749
Afl ossingen boekjaar -38.189 -25.513
Totaal leningen overheid en kredietinstellingen 381.548 366.236
Gespecifi ceerd zien deze leningen er als volgt uit:
Leningen overheid 10.533 10.688
Leningen kredietinstellingen 371.015 355.549
De gemiddelde vermogenskostenvoet 4 4
Gemiddelde restant looptijd 21 20
Aantal leningen 137 144
Leningen restant looptijd < 5 jaar 127.742 127.995
Leningen restant looptijd > 5 jaar 291.994 263.754
Verplichtingen uit hoofde van VOV-contracten
Waarde per 31 december verkoop uit bestaand bezit 1.517 1.110
Waarde per 31 december verkoop uit nieuwbouw koopwoningen 3.921 3.400
Totaal verplichtingen uit hoofde van VOV-contracten 5.438 4.510
Overige schulden
Floor
Saldo per 1 januari 91 132
Vrijval -41 -41
Totaal fl oor 49 91
Eind 2011 beschikt Actium over een 6-tal fl oors en twee swaps. Van de zes fl oors kennen een vijftal een knock in. De fl oors
zijn afgesloten op leningen met een variabele hoofdsom. Insteek is om de contracten aan te houden tot het einde van de
contractduur.
Actium heeft een algemene kredietovereenkomst afgesloten met Fortis Bank Nederland. Hierin is een
bijstortingsverplichting opgenomen in geval van een negatieve waarde van de derivatenportefeuille waarbij een totale
threshold van € 10 miljoen is overeengekomen. Uit de stresstest van het Centraal Fonds Volkshuisvesting volgt dat Actium
voldoende buffer heeft.
Van de fl oors en swaps is de volgende aanvullende informatie te geven:
boekwaarde marktwaarde
31-12-2011 31-12-2011
Floor Knock in 3,95% voor € 5.316.671 (looptijd 10 jaar) 9 68
Floor Knock in 4,45% voor € 5.316.671 (looptijd 10 jaar) 14 83
Floor Standaard 2,88% voor € 6.897.460 (looptijd 10 jaar) 11 150
Floor Knock in 3,5% voor € 702.128 (looptijd 8 jaar) 1 25
Floor Knock in 3,5% voor € 2.396.881 (looptijd 9 jaar) 3 98
Floor Knock in 3,5% voor € 4.793.762 (looptijd 10 jaar) 12 223
Swap € 10.709.340 bet. 4,4975% / ontv. EUR 3M (looptijd 30 jaar) - 4.187
Swap € 8.100.000 bet. EUR 12M / ontv. EUR 1M (looptijd 8 jaar) - 61
Kortlopende schulden
49 4.894
Schulden aan leveranciers en kredietinstellingen
Schulden kredietinstellingen 38.189 25.513
Schulden aan leveranciers 7.052 10.785
Totaal schulden aan leveranciers en kredietinstellingen 45.241 36.298
P 61

Bedragen x € 1.000 Werkelijk 2011 Werkelijk 2010
Belastingen en premies sociale verzekeringen
Pensioenpremie/loonheffi ng en sociale lasten -2 397
Omzetbelasting koop huur 300 136
Omzetbelasting regulier 2.845 2.532
Totaal belastingen en premies sociale verzekeringen 3.143 3.065
Aangegane verplichtingen 0 475
Overlopende passiva
Niet vervallen rente 6.430 6.624
Vooruitontvangen huren 712 4.085
Accountanskosten 43 51
Sociaal personeelsbeleid 0 77
Huurtoeslag 553 549
Waarde verlofuren 326 244
Diverse fondsen 54 115
Te verrekenen servicekosten 43 243
Overige posten 3.030 928
Totaal overlopende passiva 11.191 12.916
Niet uit de balans blijkende verplichtingen
Pensioenen
Op grond van de RJ 271, paragraaf 310 voor de fi nanciële verslaglegging mag de pensioenregeling van SPW als een
toegezegde bijdrageregeling (DC-regeling) gekwalifi ceerd worden. De volgende punten worden hiervoor meegenomen.
De pensioenregeling van SPW is een toegezegde-pensioenregeling.
De omstandigheid dat Actium in het geval van een tekort bij SPW geen verplichting heeft tot het voldoen van aanvullende
bijdragen anders dan hogere toekomstige premies.
Als en voor zover een overschot of tekort in het fonds van invloed is op in de toekomst door Actium te betalen premies:
De beschikbare informatie omtrent het overschot of tekort;
De mogelijke gevolgen voor Actium
Dekkingsgraad SPW per 31 december 2011 was 101%
Met het huidige beleid van het SPW verwacht men ruim binnen 5 jaar weer op een dekkingsgraad van 105% te komen.
Volgens de berekeningen in het herstelplan zal SPW hierin slagen.
Vooralsnog verwacht SPW dus geen extra maatregelen nodig te hebben.
Onroerende zaken in ontwikkeling - gronden
Actium heeft gronden in haar bezit, waaronder gronden in Fluitenberg. Het ministerie heeft via MG-circulaires aangegeven
dat op het moment dat grond 10 jaar of langer in eigendom is van een woningcorporatie
verondersteld wordt dat het speculatieve aankopen zijn. De 10-jaarstermijn is bij de gronden Fluitenberg in 2008 verlopen.
In overleg met de partijen waarmee de gronden zijn aangekocht, is Actium bezig met een exitstrategie voor deze gronden,
waarbij het uiteindelijke doel verkoop is.
WSW
Op 9 maart 1998 heeft het WSW de borging van de oorspronkelijk door de gemeente geborgde leningen overgenomen.
Per 31-12-2011 betreft het een bedrag van € 423 miljoen aan (overgenomen) leningen. Vorig jaar was dit € 371 miljoen. In
2011 is € 9,3 miljoen volledig afgelost
Door Actium dient een obligo van 3,85% over het schuldrestant van de leningen per 31-12-2011 (exclusief leningen met
een variabele hoofdsom) aan te houden. Voor type lening met variabele hoofdsom is bepaald dat over 75% van de maximale
hoofdsom obligo is verschuldigd.
De obligo bedraagt derhalve € 15,7 miljoen. Het obligo is opeisbaar indien blijkt dat het garantievermogen van het WSW niet
voldoende is om de aanspraken van de fi nanciers op het WSW te dekken
Financieringen
In het kader van matching van taken en middelen heeft Actium een deel van de fi nancieringslasten van SSH Utrecht voor een
door SSH aan te trekken kapitaalmarktlening ad € 5 miljoen voor haar rekening genomen.
Actium vergoedt jaarlijks 25% van de rente van deze lening aan SSH.
Daarnaast heeft Actium in dit kader een deel van de fi nancieringslasten van Stichting Duwo te Delft voor een door Duwo
aangetrokken kapitaalmarktlening ad € 5 miljoen voor haar rekening genomen. Actium vergoedt jaarllijks 25% van de rente
aan Duwo.
P 62

Resultaatanalyse
Analyse resultaat werkelijk 2011 t.o.v. de begroting 2011
Bedragen x € 1.000
Resultaat volgens begroting 2011 -19.664
Resultaat werkelijk 2011 6.432
Verschil t.o.v. begroting 2011 26.096
De belangrijkste afwijkingen zijn: bijdrage resultaatverschil
Verkoop onroerende goederen -1.063
Strategische verkopen lager dan begroot. 105 t.o.v. 125
Overige bedrijfsopbrengsten -1.061
Minder schades, daardoor minder verzekeringskosten
Vergoedingen onderhoud vertrokken bewoners niet meer onder onderhoud
Waardeveranderingen materiële vaste activa 15.059
Waardecorrectie a.g.v. minimumwaardering (niet begroot)
Overige waardecorrecties
Lagere ORT dan begroot
Lasten onderhoud 3.837
Lager planmatige onderhoud door o.a. scherpere inkoop, niet
uitgevoerde projecten.
Overige bedrijfslasten 504
Lagere kosten eigen dienst
Rentebaten -678
Lagere rente tijdens bouw doordat er minder projecten zijn opgeleverd dan begroot.
Rentelasten 1.934
Minder nieuwe leningen aangetrokken dan begroot.
Vennootschapsbelasting 7.709
Teruggave 2008 a.g.v. herbestedingsreserve € 1,9 miljoen
Teruggave 2009 a.g.v. herbestedingsreserve € 1,9 miljoen
Teruggave 2010 a.g.v. herbestedingsreserve € 1,4 miljoen
Mutatie latentie verrekenbare verliezen
P 63

Toelichting Winst en Verliesrekening
Bedragen x € 1000 Werkelijk
2011
BEDRIJFSOPBRENGSTEN
Begroting
2011
Werkelijk
2010
Huren
Woningen en niet zijnde woningen 80.123 80.575 78.365
Totaal huren 80.123 80.575 78.365
Huurderving
Derving ivm leegstand 184 759 253
Derving ivm mutatie 239 0 154
Derving ivm sloop 78 0 299
Derving ivm wisselwoning -2 0 33
Derving ivm renovatie 44 0 49
Overige leegstand 25 0 17
Totaal huurderving 568 759 804
Niet verrekenbare vergoedingen
Niet verrekenbare vergoedingen 683 693 673
Derving 7 7 13
Totaal niet verrekenbare vergoedingen 676 686 660
Verrekenbare vergoedingen
Verrekenbare vergoedingen 1.315 1.412 1.309
Derving 19 14 36
Totaal verrekenbare vergoedingen 1.296 1.398 1.273
Totaal vergoedingen 1.972 2.084 1.933
De reguliere derving over 2011 bedraagt
(uitgedrukt in een percentage van de huren en vergoedingen) 0,72 1,07
Overheidsbijdragen
BWS subsidies 161 172 390
Woningaanpassingen 0 0 16
Totaal overheidsbijdragen 161 172 406
Verkoop onroerende goederen bestaand bezit
Verkoopopbrengsten 14.765 13.241 13.721
Boekwaarde -3.048 -893 -1.766
Kosten wegens leegstand -416 -508 -336
Taxatiekosten -55 0 -33
Overige verkoopkosten -469 0 -190
Totaal verkoop onroerende goederen bestaand bezit 10.777 11.840 11.396
De gerealiseerde boekwinst van de verkoop van het kantoorgebouw Industrieweg 15 bedraagt € 1.766.400. Het pand wordt
op basis van operationele huur teruggehuurd tot 31 december 2013. De jaarhuur bedraagt € 81.375.
Verkoop onroerende goederen nieuwbouwkoop
Resultaat projectmatige verkoop -93 0 739
Leegstandskosten projectmatige verkoop -14 0 0
Totaal verkoop onroerende goederen nieuwbouwkoop -107 0 739
Geactiveerde productie tbv het eigen bedrijf
Toezicht 193 662 47
Directie 160 0 207
Algemeen beheer 59 0 13
P 64

Bedragen x € 1000 Werkelijk
2011
Begroting
2011
Werkelijk
2010
Car verzekering 28 0 6
Bewonersbeleiding 0 0 0
Totaal geactiveerde productie tbv het eigen bedrijf 440 662 273
Overige bedrijfsopbrengsten
Vergoedingen bedrijfslasten
Inschrijfgeld 91 117 103
Beheervergoedingen 0 0 119
Vergoedingen WMO onbelast 32 0 30
Overige vergoedingen bedrijfslasten
Vergoedingen onderhoudslasten
377 184 2.057
Vergoedingen bewoners onderhoud 0 727 622
Vergoedingen WMO 3 197 0
Vergoedingen verzekeringen 0 365 0
Vergoedingen planmatig onderhoud 34 11 0
Vergoedingen geriefsverbeteringen 13 10 0
Totaal overige bedrijfsopbrengsten 550 1.611 2.931
BEDRIJFSLASTEN
Afschrijvingen materiële vaste activa
Activa in exploitatie 15.398 15.925 15.462
Activa ten dienste van de exploitatie 1.773 1.561 1.166
Totaal afschrijvingen materiële vaste activa 17.171 17.486 16.628
Waardeveranderingen activa
Dotatie voorziening onrendabele investeringen 12.798 21.526 6.498
Waardeveranderingen materiële vaste activa woningen -5.570 0 -13.841
Waardeveranderingen materiële vaste activa zorgcomplexen -309 0 -939
Waardeveranderingen materiële vaste activa niet zijnde woningen -924 0 417
Waardeveranderingen verkoop onder voorwaarden 5 0 66
Waardeveranderingen grond -222 0 3.542
Waardeveranderingen koopwoningen 689 0 0
Totaal waardeveranderingen activa 6.467 21.526 -4.257
Erfpacht
Erfpacht 20 30 20
Totaal erfpacht 20 30 20
Lonen en salarissen
Salarissen 9.557 9.398 9.992
Overige personeelskosten 1.319 1.422 1.351
Totaal lonen en salarissen 10.876 10.820 11.343
Specifi catie lonen en salarissen
Bruto salarissen 7.957 8.421 7.780
Waarde verlofuren 83 0 13
Uitzendkrachten en stagiaires 1.583 1.033 2.393
Af: Ontvangen ziekengeld/wao -45 -41 -134
Af: Detachering eigen personeel -21 -15 -60
Totaal salarissen 9.557 9.398 9.992
Stand fte’s per 31-12-2011 fte headcount
eigen personeel 168,2 175
uitzendkracht/detachering 8,8 10
totaal 177,0 185
Specifi catie overige personeelskosten
P 65

Bedragen x € 1000 Werkelijk
2011
Begroting
2011
Werkelijk
2010
Vergoedingen personeel 564 541 632
Gratifi caties onbelast 10 0 14
Contracten lease auto’s 73 0 84
Eindheffi ng loonheffi ng 19 36 24
Opleidingskosten 308 634 402
Mutatie voorziening jubilea -2 0 -40
Mutatie voorziening loopbaanbudget 75 0 0
Diversen overige personeelskosten 272 212 235
Totaal overige personeelskosten 1.319 1.422 1351
Sociale lasten
Sociale lasten 1.109 1.094 1.044
Totaal sociale lasten 1.109 1.094 1.044
Pensioenlasten
Pensioenlasten 1.471 1.554 1.473
Totaal pensioenlasten 1.471 1.554 1.473
Lasten onderhoud
Klachtenonderhoud 4.085 3.115 4.203
Mutatie onderhoud 2.691 2.577 3.470
Contractonderhoud 2.170 2.291 2.836
Planmatig onderhoud 16.371 20.714 20.006
Energielabeling 2.156 2.004 872
Overige onderhoudslasten 395 1.081 356
Subtotaal lasten onderhoud 27.868 31.782 31.743
Af: doorbelasting onderhoudslasten -1.090 -1.167 -1.128
Totaal lasten onderhoud 26.778 30.615 30.615
De cijfers van het onderhoud over het jaar 2010 zijn voor vergelijkingsdoeleinden aangepast
Directe exploitatielasten
Belastingen 3.654 3.487 3.154
Verzekeringen 138 158 143
Contributie Aedes 114 122 116
Bijzondere projectsteun Vogelaarheffi ng 884 1.200 790
Bijdrage servicekosten VVE 896 406 359
Energiekosten leegstaande woningen 76 127 99
Goederen en diensten 1.950 1.877 1.752
Kosten sociaal statuut 106 20 64
Matchingskosten 92 97 92
Dotatie dubieuze debiteuren 63 355 466
Kosten deelnemingen 12 0 85
Nagekomen kosten afgesloten projecten 71 213 575
Voorbereidingskosten projecten 28 0 1.213
Overige bedrijfslasten 105 343 1.548
Totaal directe exploitatielasten 8.189 8.406 10.456
Overige bedrijfslasten
Raad van Commissarissen
Commissarissen vergoeding 89 91 96
Reis- en verblijfkosten 6 3 7
Vergaderkosten 2 4 4
Representatiekosten 1 3 6
Opleidingen en excursies 10 10 17
ZVW-premie 7 7 7
Verzekeringen 2 2 2
Zelfevaluatie RvC 6 7 0
P 66

Bedragen x € 1000 Werkelijk
2011
Begroting
2011
Werkelijk
2010
Diversen 61 6 5
Totaal raad van commissarissen 184 132 144
Huisvestingskosten
Huur gebouwen -42 -68 -76
Onderhoud gebouwen en inventaris 144 187 311
Energielasten 201 223 178
Schoonmaakkosten 128 158 126
Belastingen en verzekeringen 42 47 44
Overige huisvestingskosten 34 55 47
Totaal huisvestingskosten 507 601 630
Algemene kosten
Bankkosten 32 20 29
Verzekeringen 26 28 51
Portikosten 151 173 156
Telefoonkosten 136 184 144
Drukwerk- en kantoorbenodigdheden 46 75 65
Kantinekosten 36 39 38
Contributie en abonnementen 36 68 65
Kosten externe controle 72 79 118
Advieskosten en juridische bijstand 598 215 452
Representatiekosten 1 25 0
Vergaderkosten 0 0 0
Automatisering 1.112 1.216 1.277
PR en communicatie 294 429 339
Koopgarant licentie en promotie 6 10 2
Vervoermiddelen 147 201 132
Aanschaf/onderhoud klein gereedschap 41 0 0
KWH kosten 34 90 31
Klachtencommissie 6 6 4
Huurdersparticipatie 43 148 109
Leefbaarheid 419 453 341
Promotiekosten projecten 93 304 127
Overige algemene kosten 208 237 -179
Totaal algemene kosten 3.537 3.999 3.301
Beloning bestuurder Dhr. K. Stol
Belastbaar loon 172 168
Pensioenpremie 52 46
Totaal 224 214
Deze opgave wordt ook gedaan in het kader van de WOPT.
Toelichting honoraria externe accountant
Ten laste van de stichting zijn in het boekjaar de volgende bedragen gekomen in verband met werkzaamheden die door de
accountantsorganisatie zijn uitgevoerd die belast is met het onderzoek van deze jaarrekening
Jaarrekening/interim controle/corpodata 72 118
Adviesdiensten op fi scaal terrein tbv jaarverslag 11 12
83 130
Bedragen x € 1000 Werkelijk
2011
FINANCIËLE BATEN EN LASTEN
Begroting
2011
Werkelijk
2010
Rentebaten
Rente toegerekende materiële vaste activa 0 0 2
Rente op uitgezette middelen 121 15 225
Rente tijdens de bouw 425 1.372 1.635
P 67

Bedragen x € 1000 Werkelijk
2011
Begroting
2011
Werkelijk
2010
Rente grondposities 162 74 139
Overige rentebaten 117 42 66
Totaal rentebaten 825 1.503 2.067
Waardeverandering fi nanciële vaste activa en effecten
Waardeverandering fi nanciële vaste activa 41 42 41
Totaal waardeverandering fi nanciële vaste activa en effecten 41 42 41
Resultaat deelnemingen
Resultaat deelnemingen -13 0 4
Totaal resultaat deelnemingen -13 0 4
Rentelasten en soortgelijke kosten
Rentelasten leningen 16.127 19.007 17.601
Rentelasten derivaten 948 0 0
Overige rentelasten -6 0 61
WSW borgstellingsvergoeding 44 40 35
Totaal rentelasten en soortgelijke kosten 17.113 19.047 17.697
Vennootschapsbelasting
Mutatie latente belastingen 0 0 527
Vennootschapsbelasting boekjaar -5.709 2.000 1.057
Totaal vennootschapsbelasting -5.709 2.000 1.584
Operationele activiteiten
2011 2010
Ontvangsten
Huren 75.077 82.278
Vergoedingen 1.972 1.933
Overheidsontvangsten 175 406
Overige bedrijfsontvangsten 813 1.347
Renteontvangsten 288 475
Saldo ingaande kasstromen 78.325 86.439
Uitgaven
Erfpacht 20 20
Personeelsuitgaven 13.798 13.581
Lonen en salarissen 9.899 9.981
Sociale lasten 1.109 1.044
Pensioenlasten 1.471 1.473
Toegerekende loonkosten projectopzichters 0 -267
Overige personeelkosten 1.319 1.351
Onderhoudsuitgaven 29.978 25.848
Planmatig onderhoud 24.006 20.052
Niet-planmatig onderhoud 8.890 7.962
Onderhoudslasten werkapparaat -1.090 -1.128
Subsidie energielabeling -2.082 -1.038
Overige 254
Overige bedrijfsuitgaven 9.530 11.740
Direct exploitatielasten 5.201 6.014
Overige Bedrijfslasten 4.230 3.938
Preprojectkosten 99 1.788
Renteuitgaven 17.336 18.520
Sectorspecifi eke heffi ng onafhankelijk van resultaat 884 790
Leefbaarheid externe uitgaven niet investeringsgebonden 0 0
Vpb -211 1.218
Saldo uitgaande kasstromen 71.336 71.717
P 68

2011 2010
Kasstroom uit operationele activiteiten 6.990 14.722
Genormeerde afl ossing (2%) -8.395 -7.835
Kasstroom uit operationele activiteiten incl.genormeerde afl ossing WSW -1.405 6.887
Kasstroom verkoop bestaande huurwoongelegenheden + bedr.gebouw 13.825 13.235
Kasstroom uit operationele activiteiten incl. genormeerde afl ossing WSW,
incl kasstroom verkoop
2011 2010
12.420 20.123
(Des)investeringsactiviteiten
MVA ingaande kasstroom
Verkoopontvangsten bestaande huurwoongelegenheden + bedr.gebouw 14.765 13.794
Verkoopontvangsten koopwoongelegenheden 3.405 739
Verkoopontvangsten nieuwbouw koop reeds opgeleverd 791 0
Tussentelling ingaande kasstroom MVA
MVA uitgaande kasstroom
18.961 14.533
Nieuwbouw huurwoongelegenheden te borgen door WSW 41.676 29.248
Nieuwbouw huurwoongelegenheden niet te borgen door WSW 728
Woningverbetering woningen te borgen door WSW 2.216 1.455
Woningverbetering woningen niet te borgen door WSW 0
Mutatie balansposten 0
Aankoop huurwoongelegenheden niet te borgen door WSW 0
Nieuwbouw koopwoongelegenheden niet te borgen door WSW 2.194 1.290
Sloopuitgaven te borgen 0
Sloopuitgaven niet te borgen 0
Investeringen overig bezit te borgen door WSW 0
Investeringen overig bezit niet te borgen door WSW 2.456 4.042
Verkoopkosten 940 559
Tussentelling MVA uitgaande kasstroom 50.210 36.594
Saldo in- en uitgaande kasstroom MVA
FVA
-31.249 -22.061
Ontvangsten 0 0
Uitgaven 0 0
Saldo in- en uitgaande kasstroom FVA 0 0
Kasstroom uit (des)investeringen -31.249 -22.061
Financieringsactiviteiten
Ingaand
Nieuwe leningen 50.500 10.000
Nieuwe leningen niet te borgen 0 0
Storting roll-overs/reeds aangegaan
Uitgaand
7.000 13.000
Afl ossing leningen
Afl ossing leningen niet geborgd
29.513 20.458
Kasstroom uit fi nancieringsactiviteiten 27.987 2.542
Mutatie liquide middelen
Correctie mutatie liquide middelen
3.728 -4.797
Liquide middelen per 1-1 9.550 14.347
Liquide middelen per 31-12 13.278 9.550
P 69

Accountantsverklaring
P 70

P 71

Statutaire gegevens
Naam toegelaten instelling Actium
Statutaire vestigingsplaats Assen
Datum Koninklijk besluit,
Waarbij de instelling is toegelaten 25 juni 1908, nummer 574
24 juni 2008, goedkeuring fusie
Nummer inschrijving handelsregister 04017657
Kamer van Koophandel en Fabrieken voor Drenthe
Te Meppel
Correspondentieadres Postbus 500, 9400 AM Assen
Bezoekadressen Industrieweg 15, Assen
Eemland 1, Assen (op afspraak)
Nanningaweg 37, Oosterwolde
Leeuwte 31, Ruinen
Stuurboord 4, Smilde
Grafi sche vormgeving
www.studiograps.nl