Hoe uw kind helpen met lezen, schrijven en studeren?
Hoe uw kind helpen met lezen, schrijven en studeren?
Hoe uw kind helpen met lezen, schrijven en studeren?
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Infoavond:<br />
<strong>Hoe</strong> <strong>uw</strong> <strong>kind</strong> <strong>help<strong>en</strong></strong> <strong>met</strong><br />
<strong>lez<strong>en</strong></strong>, <strong>schrijv<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> studer<strong>en</strong>?<br />
Welkom<br />
Véronique Vanr<strong>en</strong>terghem
• Leerstoorniss<strong>en</strong><br />
Programma<br />
• <strong>Hoe</strong> helpt computersoftware e<strong>en</strong> dyslectisch<br />
<strong>kind</strong>?<br />
Alternatieve programma’s<br />
Pauze ---------------------15’<br />
Demonstratie SPRINT<br />
• Infostand Sprankel<br />
• Infostand Materiaal ‘t Kofschip
Sprookje<br />
Oq e<strong>en</strong> pag stuurb<strong>en</strong> ze qe vos naar<br />
het dalies van pe lee<strong>uw</strong> om hem te<br />
vrag<strong>en</strong> e<strong>en</strong> onberkoning te<br />
p<strong>en</strong>oem<strong>en</strong>. To<strong>en</strong> de vos het qalies<br />
verleit, stonb pe deer hem op te<br />
wacht<strong>en</strong>.
Leerstoorniss<strong>en</strong><br />
De theorie
Dyslexie in kaart<br />
± 5% van de (school)bevolking is dyslectisch<br />
• waarvan 60 tot 80% jong<strong>en</strong>s<br />
• in combinatie <strong>met</strong> spellingsproblem<strong>en</strong>
Wat is dyslexie?<br />
“m<strong>en</strong> spreekt van dyslexie wanneer<br />
de automatisering van <strong>lez<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong>/of<br />
spell<strong>en</strong> zich niet, onvolledig of<br />
moeizaam ontwikkelt.”
Concreet<br />
• E<strong>en</strong> ernstige lees- <strong>en</strong> spellingachterstand<br />
de uitslag op leesproev<strong>en</strong> behoort tot de<br />
laagste 10%<br />
• Hardnekkigheid<br />
weinig vooruitgang merkbaar na 6 maand<strong>en</strong><br />
extra hulp van taakleerkracht<br />
• Automatisatieprobleem
t ie n<br />
ti<strong>en</strong><br />
Schema leesproces<br />
Leerling ZIET Leerling ZEGT<br />
1<br />
t i<strong>en</strong><br />
2<br />
3<br />
t/i<strong>en</strong>/<br />
/t/ie/n/<br />
10
Oorzaak van dyslexie<br />
studies neurologie <strong>en</strong> erfelijkheidsleer:<br />
• Problem<strong>en</strong> bij de opbo<strong>uw</strong> <strong>en</strong> de werking van<br />
de hers<strong>en</strong><strong>en</strong><br />
• Meestal erfelijk<br />
• Tot vandaag: onduidelijk waar precies te<br />
situer<strong>en</strong> in de hers<strong>en</strong><strong>en</strong> <strong>en</strong> welke erfelijke<br />
factor het probleem veroorzaakt
Diagnose<br />
• Vroegtijdige opsporing ouders/leerkracht<br />
• Dan term dyslexie nog niet gebruik<strong>en</strong>!!<br />
• Pas na 1 jaar therapie uitspraak do<strong>en</strong><br />
belangrijkste k<strong>en</strong>merk = hardnekkigheid<br />
ondanks int<strong>en</strong>sieve therapie
Diagnostisch ‘attest’<br />
• WAT?<br />
Attest bevat aard, ernst <strong>en</strong> ontwikkeling van de<br />
lees- <strong>en</strong> schrijfmoeilijkhed<strong>en</strong><br />
• Doel?<br />
Recht op aangepaste maatregel<strong>en</strong> <strong>en</strong> hulpmiddel<strong>en</strong>.<br />
(in overleg <strong>met</strong> <strong>kind</strong>,ouders <strong>en</strong> school)<br />
• WIE?<br />
CLB, neurolinguïst<strong>en</strong><br />
• WANNEER?<br />
5 de – 6 de leerjaar
Dyslexie in de praktijk<br />
Voorbeeld<strong>en</strong>
Mogelijke k<strong>en</strong>merk<strong>en</strong> dyslexie<br />
> De kleuterfase<br />
• Taalonvaardig<br />
• Laat <strong>met</strong> prat<strong>en</strong><br />
• Vaker woordvindingsproblem<strong>en</strong><br />
• Moeite <strong>met</strong> abstracte begripp<strong>en</strong>, versjes <strong>en</strong><br />
liedjes<br />
• Auditieve basisvaardighed<strong>en</strong><br />
TIP: Overzicht in bijlage
Let wel! Niet alle <strong>kind</strong>er<strong>en</strong> <strong>met</strong><br />
bov<strong>en</strong>g<strong>en</strong>oemde problem<strong>en</strong> blijk<strong>en</strong> later<br />
dyslexie te hebb<strong>en</strong>.<br />
Vooral alert zijn als dyslexie in de familie<br />
voorkomt.<br />
Belangrijk voor elk <strong>kind</strong>: veel <strong>met</strong> taal<br />
bezig zijn in de kleuterperiode!!!
t ie n<br />
1<br />
ti<strong>en</strong><br />
Spell<strong>en</strong>de of rad<strong>en</strong>de lezer<br />
• Spell<strong>en</strong>de lezer<br />
Spelt letter voor<br />
letter<br />
Leerling<br />
ZIET<br />
“Strategie van het <strong>kind</strong>”<br />
Leerling<br />
ZEGT<br />
t i<strong>en</strong> t/i<strong>en</strong>/<br />
/t/ie/n/<br />
10<br />
• Rad<strong>en</strong>de lezer<br />
leest e<strong>en</strong> ander woord<br />
dan er staat<br />
kiest e<strong>en</strong> woord dat<br />
ongeveer hetzelfde is<br />
‘CONTEXT’<br />
(bv: kat = poes)<br />
‘gokt’ veel<br />
Evolutie is tempo-gerelateerd
Mogelijke k<strong>en</strong>merk<strong>en</strong><br />
> Beginn<strong>en</strong>de lezers<br />
Voorbeeld van e<strong>en</strong> spell<strong>en</strong>de lezer na 1ste<br />
leerjaar:<br />
Mijn zus loes heeft e<strong>en</strong> baan.<br />
“M-ijn z-u-s l-oes h-ee-f-t <strong>en</strong> b-an.”<br />
Wij gaan naar de biep.<br />
“w-ij g-aa-n n-aa-r (de) d-iep.”<br />
Dag loes, hier zijn wij.<br />
“b-a-g loes loes, loes<br />
, h-ei ei ei-r/ ei / h-ie ie ie-r ie z-ijn ijn ijn w-ij ij ij.”<br />
ij
Spell<strong>en</strong>de lezer
Mogelijke k<strong>en</strong>merk<strong>en</strong><br />
> Gevorderde lezers<br />
Voorbeeld van e<strong>en</strong> rad<strong>en</strong>de lezer uit het 3 de leerjaar:<br />
Het is e<strong>en</strong> mooie gele fiets.<br />
“Het is e<strong>en</strong> mooie ge- gelle gele fiets.”<br />
er zit e<strong>en</strong> grote glimm<strong>en</strong>de bel op.<br />
“daar zit de grote glim- glim-lach-<strong>en</strong>de<br />
bel op.”<br />
Daar kom<strong>en</strong> Ank <strong>en</strong> Kim aan.<br />
“Dan kom<strong>en</strong> Anik <strong>en</strong> Kim aan.”<br />
Die zitt<strong>en</strong> bij hem in de klas.<br />
“Die zitt<strong>en</strong> bij hem in het groep.”
Spellingproblem<strong>en</strong><br />
• Automatisatieprobleem<br />
• Meer <strong>en</strong> langer fout<strong>en</strong> mak<strong>en</strong><br />
• Ge<strong>en</strong> andere fout<strong>en</strong> dan beginnersfout<strong>en</strong><br />
• 3 niveaus:<br />
fout<strong>en</strong> op hoorniveau<br />
fout<strong>en</strong> op regelniveau<br />
fout<strong>en</strong> op onthoudniveau
Fout<strong>en</strong> op hoorniveau<br />
• Nog ge<strong>en</strong> automatisatie van de klanktek<strong>en</strong>koppeling:<br />
vb. buik beuk, bal dal, ziek siek,<br />
neus nues, slang slan, mooi <br />
mooj<br />
• verget<strong>en</strong> letters of voeg<strong>en</strong> ze toe<br />
vb. Schuim sum, vlug vluleg<br />
• <strong>schrijv<strong>en</strong></strong> letters in verkeerde volgorde<br />
vb. storm strom
Fout<strong>en</strong> op regelniveau<br />
• K<strong>en</strong>n<strong>en</strong> regels wel maar verget<strong>en</strong> ze toe te<br />
pass<strong>en</strong><br />
vb. hoedje hoetje, ev<strong>en</strong>wicht<br />
eev<strong>en</strong>wigt, …
Fout<strong>en</strong> op onthoudniveau<br />
• Woord<strong>en</strong> vanbuit<strong>en</strong> k<strong>en</strong>n<strong>en</strong>, er is ge<strong>en</strong> regel<br />
voor<br />
vb. eig<strong>en</strong> ijg<strong>en</strong>, auto o<strong>uw</strong>to, citro<strong>en</strong><br />
sitro<strong>en</strong>
Maar ook:<br />
• Ze zi<strong>en</strong> zelf weinig fout<strong>en</strong><br />
• In één stukje tekst <strong>schrijv<strong>en</strong></strong> ze e<strong>en</strong> woord<br />
zelfs op verschill<strong>en</strong>de manier<strong>en</strong> fout.<br />
• Moeite <strong>met</strong> over<strong>schrijv<strong>en</strong></strong><br />
• Br<strong>en</strong>g<strong>en</strong> veel verbetering<strong>en</strong> aan
Tips<br />
5 goud<strong>en</strong> tips
TIP 1: welk AVI-niveau?<br />
• Einde 4de leerjaar: AVI 9 behal<strong>en</strong><br />
• Einde 1ste leerjaar AVI 1 niet behaald =<br />
PROBLEEM!<br />
• Welke AVI-niveau kiez<strong>en</strong>?<br />
Max. 1 AVI-niveau hoger dan beheerst AVIniveau.<br />
1 niveau lager mag ook voor leesplezier.
TIP 2: welke boek<strong>en</strong>?<br />
• Leesniveau < niveau leeftijdsg<strong>en</strong>ot<strong>en</strong>.<br />
Boek<strong>en</strong>= te <strong>kind</strong>erachtig.<br />
• Kies daarom aangepaste boek<strong>en</strong>!<br />
zie keuzelijst: ‘hor<strong>en</strong>, zi<strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>lez<strong>en</strong></strong>, e<strong>en</strong> selectie boek<strong>en</strong> voor<br />
moeilijke lezers tot ca. 12 jaar.’<br />
• Reeks<strong>en</strong> voor moeilijke lezers:<br />
klipper<br />
zoeklicht<br />
w<strong>en</strong>teltrapreeks
TIP 3: leesplezier verhog<strong>en</strong>?<br />
• Sandwich<strong>lez<strong>en</strong></strong>:<br />
begeleider leest voor op e<strong>en</strong> niveau net iets<br />
hoger dan niveau <strong>kind</strong><br />
<strong>kind</strong> leest zelfde stuk na<br />
begeleider leest ‘gratis’ e<strong>en</strong> stuk voor.<br />
<strong>Hoe</strong>veel? Afhankelijk van het <strong>kind</strong><br />
= zeer sterk stimuler<strong>en</strong>d in e<strong>en</strong> ontspann<strong>en</strong><br />
sfeer.
TIP 4: hoe er als ouder mee<br />
• toon begrip<br />
omgaan?<br />
• waardeer de inspanning<strong>en</strong> die je <strong>kind</strong> levert.<br />
• bespreek eerlijk <strong>en</strong> op<strong>en</strong> wat dyslexie is <strong>en</strong><br />
wat de gevolg<strong>en</strong> ervan zijn.<br />
• oef<strong>en</strong> in e<strong>en</strong> positieve sfeer<br />
• Beloon goede inzet<br />
• <strong>kind</strong> is zoveel meer dan e<strong>en</strong> <strong>kind</strong> <strong>met</strong><br />
dyslexie tal<strong>en</strong>t<strong>en</strong> <strong>en</strong> kwaliteit<strong>en</strong><br />
TIP: e<strong>en</strong> 2 voor dictee
TIP 5: hoe er als leerkracht<br />
mee omgaan?<br />
• Toon begrip!! = motivatiefactor<br />
• Signaalfunctie<br />
• CLB inschakel<strong>en</strong><br />
• Comp<strong>en</strong>ser<strong>en</strong>de maatregel<strong>en</strong> toelat<strong>en</strong><br />
afhankelijk van graad<br />
Bv:<br />
Opdracht<strong>en</strong> voor<strong>lez<strong>en</strong></strong><br />
Gebruik PC<br />
… (meer zie bijlage)
Vrag<strong>en</strong>?
<strong>Hoe</strong> helpt computersoftware<br />
e<strong>en</strong> dyslectisch <strong>kind</strong>?<br />
Alternatieve programma’s
Alternatieve programma’s<br />
1. Tekst naar spraak<br />
2. Spraak naar tekst<br />
3. Woordvoorspelling<br />
4. Tekstverwerker <strong>met</strong> spellingscontrole<br />
5. Andere Softwarehulpmiddel<strong>en</strong><br />
6. Kleine draagbare hulpmiddel<strong>en</strong><br />
7. Mindmap / spindiagram<br />
8. Overhoorprogramma’s<br />
9. Papier naar computer
Pauze
<strong>Hoe</strong> helpt computersoftware<br />
e<strong>en</strong> dyslectisch <strong>kind</strong>?<br />
SPRINT – Le<strong>en</strong> Verstraete
Change language