Download Fiat Justitia: Multiculturele samenleving - Juridische ...

het gras is in nederland groener
Een verdediging van de nederlandse aanpak van
maatschappelijke verdeeldheid
artiKEl
De mening is wijdverbreid dat zich in Nederland een multicultureel drama heeft voltrokken. Met hun cultuurrelativistische
beleid en hun accommodatie van exotische minderheidsgroepen zouden wereldvreemde
bestuurders niet alleen de verworvenheden hebben verkwanseld die Nederland als gidsland heeft bevochten
– grote individuele vrijheid en gelijkheid voor vrouwen en homo’s – maar ook de tijdloze waarden waarop het
sinds de Verlichting heeft gesteund: vrijheid van meningsuiting en scheiding van kerk en staat.
Auteurs: Wouter de Been en Wibren van der Burg
Er zijn verschillende oplossingen
voor deze veronderstelde
bedreiging van de Nederlandse
vrijheden geformuleerd. Sommigen
zien vooral heil in een omarming van
het Franse model van laïcisme, waarin
religie geheel uit de publieke sfeer
wordt verbannen en een puur seculiere
publieke moraal wordt nagestreefd.
Anderen omhelzen de Amerikaanse
liberale aanpak met zijn pluralisme
gebaseerd op een strikte scheiding van
kerk en staat en op
voor de individuele
burger robuuste
afweerrechten die
tegen iedere
aantasting van de
burgerlijke vrijheden
moeten bescher men. Vreemd is dat
deze voorstellen nauwelijks aansluiten
bij de Neder landse traditie op het
gebied van culturele en religieuze
diversiteit. Het Nederlandse systeem is
van oudsher niet zozeer gebaseerd op
het principe van exclusieve neutraliteit,
van een neutrale publieke sfeer die
boven iedere levensbeschouwelijke
groep staat en niemand voortrekt,
maar op het principe van inclusieve
neutraliteit, van een publieke sfeer
waarin iedere levensbeschouwelijke
groep proportio neel vertegenwoordigd
is en waarin ieder het zijne krijgt. Deze
Nederlandse aanpak – ooit bedacht
voor de tegen stellingen van de
“Nederland was altijd
een diep verdeeld land”
V.l.n.r. Wouter de Been, Marlies Galenkamp en Wibren van der Burg; zij leiden samen het door NWO
gefinancierde onderzoeksproject naar conflicten in de multireligieuze samenleving.
verzuilde samen leving – heeft een
eervolle staat van dienst, terwijl de
Franse en Amerikaanse tradities niet
zonder meer toepasbaar zijn in het
Nederlandse systeem.
Soms krijgt men de indruk in het
recente debat dat Nederland altijd een
vredige, eenvormige samenleving is
geweest, totdat de vreemdelingen
kwamen die de rust verstoorden en
tweedracht brachten waar vrede
heerste. Niets is minder waar.
Nederland was altijd een diep verdeeld
land. Ook in de jaren vijftig, toen geluk
nog heel gewoon was, was Nederland
een min of meer langs levensbeschouwelijke
lijnen gesegregeerde
samenleving. Vooral katholieken en
protestanten, maar ook liberalen en
socialisten, wilden niets van elkaar
weten en leefden in parallelle gemeenschappen
met eigen kranten, eigen
clubs, eigen politieke partijen, eigen
vakbonden, eigen jeugd verenigingen
en eigen omroepen. Nederlanders
Fiat Justitia februari 2010 37