Wereldbeeld 2013 - Vereniging voor Verenigde Naties

32
Wereldbeeld: Toen u nog in de Belgische politiek
actief was, ergerde u zich aan hoe
traag alles ging. Is dat binnen de
VN wel anders?
Ons departement is wel een buitenbeentje, omdat we
werken via een speciaal programma voor onderzoek,
ontwikkeling en onderzoekstraining in menselijke
voortplanting (HRP), dat door verschillende
agentschappen gesteund wordt (WHO, Wereldbank,
UNDP, UNFPA en Unicef). Zo kunnen we af en toe
als een rubberbootje ons eigen ding doen buiten de
logge, bureaucratische tanker van de WHO. Terwijl ik
inderdaad vond dat het in de Belgische politiek te traag
ging om dingen te veranderen, staat mijn frustratie
over de VN eigenlijk op hetzelfde niveau.
We hebben gelukkig ook onze eigen bankrekening. Die
is er gekomen omwille van de Global Gag Rule, d.w.z.
het verbod dat Republikeinse presidenten in de VS
altijd invoeren om geld te geven aan organisaties die
zich bezighouden met abortus.
Wereldbeeld: Kan uw departement zich omwille
van de speciale aard van het
programma met andere thema’s
bezighouden?
We zijn bijvoorbeeld het enige departement binnen
de VN dat werkt rond onveilige abortus. Dat is heel
gevoelig binnen de VN, omdat het eigenlijk een
omweg is om toch op te komen voor vrouwenrechten
in landen waar abortus illegaal is. Wij willen immers
dat vrouwen altijd recht hebben op postabortuszorg,
dus niet enkel in het geval van complicaties,
en ongeacht van waar en door wie de abortus
uitgevoerd is. Want als je vrouwen na een abortus
systematisch tot bij een dokter kan brengen, kan je
daar ook anticonceptie aankaarten en zo meteen je
gezinsplanning voorthelpen. Postabortuszorg is dus
eigenlijk preventie.
Wereldbeeld: De VN-structuren kunnen zoals
u al zei log en traag zijn. Doen
private actoren het beter?
Ik vind dat stichtingen als die van Bill en Melinda
Gates schitterend werk doen. Ik zou hetzelfde doen
moest ik veel geld hebben. Maar er zit veel ruis op.
Ze zeggen altijd wel dat ze willen werken via de
bestaande mechanismen en geen nieuwe structuren
willen creëren. Maar omdat de nationale systemen of
de VN vaak veel te traag werken, doen ze toch hun
eigen ding en richten ze parallelle structuren op. Ze
hebben wel de juiste bedoelingen, en de programma’s
zijn soms efficiënt, maar ze zijn niet blijvend. Eens het
geld op is, of de prioriteiten veranderen, zijn ze weg.
Met alle gevolgen van dien.
Wereldbeeld: Het terugdringen van moedersterfte
verloopt niet zoals het moet.
Zal de indicator ook nog in de
ontwikkelingsdoelen na 2015
terugkomen?
Het is omwille van het feit dat moedersterfte uiteindelijk
toch is opgenomen als Millenniumdoelstelling, dat
het ontwikkelingsbeleid er een beetje aandacht aan
heeft besteed. Daarom hoop ik dat de indicator niet
verdwijnt, want men zegt dat er in de toekomst
minder gezondheidsindicatoren in de reeks moeten
zitten. Maar eerst en vooral zijn de noden nog niet
opgelost. En ten tweede moet men toch geen goede
en duidelijke indicator gaan inruilen voor een vage,
zoals bijvoorbeeld ‘universal health coverage’. Ga
hier op straat eens vragen wat mensen daaronder
verstaan, en iedereen zal het anders invullen. Terwijl
een moeder die sterft, dat begrijpt iedereen. Het is
bovendien een goede indicator voor de algemene
kwaliteit van de gezondheidszorg in een land. Voor
ons is het ookadvocacy een gemakkelijke noemer om
andere thema’s onder te behandelen. Want binnen de
VN is het niet altijd eenvoudig om over seks te praten,
terwijl iedereen smelt voor moeders en kinderen.
Wereldbeeld: Hoe doet de Vlaamse overheid het
op dat vlak?
Goed. Het programma van ons departement wordt
al jaren door Vlaanderen gesteund, naast de
Vlaamse cofinanciering aan de WHO. De Vlaamse
vertegenwoordigers zijn bovendien heel geëngageerd
in de World Health Assembly, en verzorgen
daar een beetje onze advocacy. In zijn bilaterale
ontwikkelingshulp focust Vlaanderen gericht op
enkele sectoren, en HIV en seksuele gezondheid is
daar een van. Dat verdient dus zeker een pluim. Alleen
hoop ik dat de universitaire ontwikkelingshulp, in het
huidige debat rond usurperende bevoegdheden, niet
tussen de plooien zal vallen.
Noten
1. Dr. Sander Happaerts is onderzoeksleider milieubeleid
en duurzame ontwikkeling aan het HIVA
(Onderzoeksinstituut voor Arbeid en Samenleving),
KU Leuven.
Wereldbeeld