Observeren en herkennen van aandoeningen - Plantyn
Observeren en herkennen van aandoeningen - Plantyn
Observeren en herkennen van aandoeningen - Plantyn
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
26<br />
Extra<br />
> Output<br />
Bestaat uit spierz<strong>en</strong>uw<strong>en</strong>.<br />
– Nadat de hers<strong>en</strong><strong>en</strong> de prikkel verwerkt hebb<strong>en</strong>, gev<strong>en</strong> ze e<strong>en</strong> prikkel<br />
door aan de spierz<strong>en</strong>uw<strong>en</strong>.<br />
– De spierz<strong>en</strong>uw<strong>en</strong> voer<strong>en</strong> de nodige acties uit. Deze z<strong>en</strong>uw<strong>en</strong> zorg<strong>en</strong><br />
ervoor dat er spier<strong>en</strong> sam<strong>en</strong>trekk<strong>en</strong> (of net ontspann<strong>en</strong>).<br />
Voorbeeld: Als we e<strong>en</strong> hete pan aanrak<strong>en</strong> met onze rechterwijsvinger,<br />
word<strong>en</strong> de arm- <strong>en</strong> handspier<strong>en</strong> direct geactiveerd om de vinger snel weg<br />
te trekk<strong>en</strong> <strong>van</strong> de pan.<br />
We kunn<strong>en</strong> nog e<strong>en</strong> onderscheid mak<strong>en</strong>, namelijk tuss<strong>en</strong> het somatische <strong>en</strong><br />
het autonome z<strong>en</strong>uwstelsel:<br />
> Het vorige voorbeeld is e<strong>en</strong> voorbeeld <strong>van</strong> het somatische systeem. We<br />
wet<strong>en</strong> namelijk heel bewust dat we pijn hebb<strong>en</strong> <strong>en</strong> dat onze arm wordt<br />
weggetrokk<strong>en</strong> <strong>van</strong> de pan. Ook wanneer we onze rinkel<strong>en</strong>de gsm opnem<strong>en</strong>,<br />
do<strong>en</strong> we dit bewust. Ook dat is e<strong>en</strong> voorbeeld <strong>van</strong> het somatische systeem.<br />
> In het lichaam (inw<strong>en</strong>dig) gebeur<strong>en</strong> verschill<strong>en</strong>de process<strong>en</strong>, zoals de<br />
regeling <strong>van</strong> de hartslag. Die process<strong>en</strong> gebeur<strong>en</strong> buit<strong>en</strong> onze wil om <strong>en</strong><br />
word<strong>en</strong> het autonome systeem g<strong>en</strong>oemd. E<strong>en</strong> voorbeeld: je zit rustig in<br />
de zetel televisie te kijk<strong>en</strong> <strong>en</strong> je hebt e<strong>en</strong> hartslag <strong>van</strong> zestig slag<strong>en</strong> per<br />
minuut. Ope<strong>en</strong>s verschijnt er op tv e<strong>en</strong> groot brull<strong>en</strong>d monster, of roept<br />
je moeder dat je je kamer direct moet gaan opruim<strong>en</strong>. Je voelt je hartslag<br />
mete<strong>en</strong> omhoog gaan <strong>en</strong> nochtans heb je daar niet om gevraagd. Het is<br />
je lichaam dat beslist dat je hartspier<strong>en</strong> sneller moet<strong>en</strong> sam<strong>en</strong>trekk<strong>en</strong>, of je<br />
dat nu wilt of niet. Dat is e<strong>en</strong> voorbeeld <strong>van</strong> het autonome systeem.<br />
2.3 Pathologie<br />
2.3.1 Cerebrovasculair accid<strong>en</strong>t (CVA)<br />
= Beroerte, het afsterv<strong>en</strong> <strong>van</strong> e<strong>en</strong> gedeelte <strong>van</strong> de hers<strong>en</strong><strong>en</strong>.<br />
> Oorzak<strong>en</strong><br />
– zuurstoftekort in de hers<strong>en</strong><strong>en</strong><br />
– trombose*<br />
– embolie<br />
– hers<strong>en</strong>bloeding<br />
© <strong>Plantyn</strong><br />
> Symptom<strong>en</strong> → verzorg<strong>en</strong>d observer<strong>en</strong><br />
– uitvalsverschijnsel<strong>en</strong> (verminderde functie <strong>van</strong> lichaamsdel<strong>en</strong> <strong>en</strong>/of<br />
organ<strong>en</strong>, bv. het spraakc<strong>en</strong>trum in de hers<strong>en</strong><strong>en</strong> is aangetast <strong>en</strong> de<br />
zorgvrager heeft e<strong>en</strong> spraakstoornis)<br />
– misselijkheid<br />
– bewustzijnsverlies<br />
> Acties → verzorg<strong>en</strong>d handel<strong>en</strong><br />
– De zorgvrager moet zo snel mogelijk naar het ziek<strong>en</strong>huis. Hoe sneller<br />
het zuurstoftekort verholp<strong>en</strong> wordt, des te beter zal het herstel verlop<strong>en</strong>.