Bekijk het inkijkexemplaar - Cross Media Nederland

More documents

Recommendations

Info

eEerst praten, dan pas pillen. Dat is het devies van Detlef Petry (67), die zijn ervaringen bundelde in Uitbehandeld, maar niet opgegeven. De geboren Duitser belandde in Nederland en werkte er vanaf de jaren zeventig tot aan zijn pensioen in het psychiatrisch ziekenhuis Vijverdal in Maastricht. Daar behandelde hij de ’harde kern’. Het leverde Petry de eretitel op van ’psychiater van de allergeksten’. Het sleutelwoord in zijn benadering is rehabilitatie. Doel is om patiënten te bevrijden van hun stigma en hen weer te laten deelnemen aan het leven. Petry’s aanpak wierp vruchten af. Het aantal zelfmoordpogingen op zijn afdeling daalde tot nul. ‘Het was een jarenlange kruistocht’, vertelt hij. ‘Sisyfusarbeid. Elke dag opnieuw duwde ik die steen de berg op. ’s Avonds rolde hij terug naar beneden. Zo had ik zelf ook tijd om af te dalen en uit te rusten. Om er de volgende dag weer tegenaan te gaan.’ 16 BOEK DEPSYCHIATER 3 • 2011 nederlands-Duitse psychiater Detlef Petry stelt zijn eigenzinnige behandelmethode te boek ’Je moet voor een stuk meegaan in die psychose’ Psychiater op rust Detlef Petry werkte jarenlang met chronische patiënten die volgens de klassieke psychiatrie ’uitbehandeld’ waren. Het waren geesteszieken die geregeld platgespoten werden, vastgebonden waren of in de isoleercel zaten. met zijn rehabilitatiemethode gaf Petry hen een tweede leven. eline delrue, journalist Toen de psychiatrische inrichting Vijverdal in 2007 opgeblazen werd, stond u te applaudisseren. U had er nochtans dertig jaar lang met hart en ziel gewerkt. Petry: ‘Toch voelde de implosie van die hoogbouw als een opluchting, een verlossing uit de ketenen van de klassieke psychiatrie. Ik werkte vooral in de laagbouw, waar de ’uitbehandelden’ verbleven. Toen die afdeling vol zat, raakte ook de hoge behandeltoren druppelsgewijs gevuld met chronische patiënten. Maar de architectuur daar was totaal onaangepast om er te wonen. De patiënten hadden geen beetje privacy, ze zaten zo goed als opgesloten. Toen de hoogbouw neergehaald werd, was dat een bevrijding. Eindelijk zouden onze mensen verlost zijn van hun beklemmende omgeving. Nu wonen ze in huisjes dicht bij de instelling of in een begeleide woonvorm in de stad. Een eigen kamer, een tuintje, wat luxe. Dat geeft hoop. Op den duur durven ze weer relaties aan te gaan en raken ze geïntegreerd. Het is belangrijk dat de omgeving verandert, niet zozeer de patiënt.’ U ontwikkelde al snel een eigen behandelmethode: de triade. Een driehoeksverhouding tussen de patiënt, zijn familie en de psychiater. Collega’s keken argwanend toe. ‘De meesten van mijn collega’s waren doordrongen van de biologische psychiatrie. Niet onlogisch, want onze opleiding is sterk gericht op diagnoses en medicatie. Tragisch is dat. Patiënten die het label schizofrenie opgespeld krijgen, mogen automatisch allerlei pillen slikken. Dat is zo fout. En ik haat die diagnoses als de pest. Ze werken alleen maar stigmatiserend. In onze benadering zijn we patiënten ’mensen’ gaan noemen, en dat maakte alles anders. Want bij een mens stuit je sowieso op een verleden, een levensverhaal. Een patiënt is veel meer dan patiënt. Hij is ook burger, zoon, broer, echtgenoot, vader. Er is geen enkele reden om al die andere rollen ineens weg te vegen. Zo komt ook de familie in beeld. Dat familieleden erbij betrokken worden, laat hen opnieuw vertrouwen kweken in de psychiatrie. Daar liep het vroeger weleens mis. Familieleden werden lange tijd beschouwd als pottenkijkers, en werden vaak opgezadeld met een schuldgevoel.’ Opvallend: u maakte uitstapjes met patiënten. Een koffie drinken, shoppen, een museum bezoeken. Kwam u zo meer over hen te weten? ‘Zeker. Die mensen zaten doorgaans een hele dag binnen. Slapen, eten en roken, dat was het enige wat ze deden. Als ze dan in je auto stappen, gaat er een wereld voor hen open. Ze komen op plaatsen die herinneringen oproepen, en al doende praten ze. Maar zet ze in je bureau en je krijgt er niks uit. Het is ook betekenisvol om met patiënten terug te keren naar de plaats waar hun psychose is ontstaan. Een school, het ouderlijk huis. Dan kunnen ze beschrijven hoe het begonnen is. Ze konden zich bijvoorbeeld niet meer concentreren op school, of ze zonderden zich thuis af. Dat is van groot belang in hun levensverhaal.’
U vergezelde uw patiënten niet alleen naar hun geboorteplaats, u stapte ook mee in hun waan. ‘Voor een stuk moet je meegaan in die psychose. Al lukt dat niet altijd even goed. Soms is de inhoud van de waan te extreem. Maar voor Jessie bijvoorbeeld, een patiënte die gelooft dat ze in Australië geboren is, ben ik ver gegaan. Zij beweert dat ze niet kan leven in het klimaat hier, ze moét terug naar haar ’geboorteland’. Wel, ik heb echt geprobeerd om haar naar Australië te krijgen. Lachend: mijn collega’s dachten dat ik aan het doordraaien was. Alles was in kannen en kruiken, tot ik vernam dat ze geen bed meer op overschot hadden in het ziekenhuis daar. Jessie zou in een pension moeten logeren. Dat was te riskant, dus heb ik de reis alsnog afgeblazen. Maar je moet die psychose ernstig nemen. Die stemmen in hun hoofd zijn voor hen een werkelijkheid. Dan helpt het niet om te zeggen: “Zet Australië uit je hoofd. Dat is onzin.” In het begin kreeg Jessie alleen negatieve respons, dat maakte haar agressief. Had ik niet ingegrepen, dan zat ze nu op een gesloten afdeling.’ In uw boek fulmineert u over hoe de computer geleid heeft tot een ’ontmenselijking van de psychiatrie’. U betreurt dat de bureaucratie hulpverleners weghoudt van hun patiënten. ‘Een morele misdaad is het. Dat grijpt zo zwaar in op de hulpverlening. Vroeger zat ik niet aan de computer, maar bij de patiënt aan de ontbijttafel. Daar hebben die elektronische dossiers een einde aan gemaakt. En wat is het gevolg? Als er iemand binnenkomt in je bureau zit je met je gezicht naar dat scherm en met je rug naar de patiënt. Vreselijk. Op een keer zei een patiënt: “Zeg, bij jíj nu gek geworden of ik? Kijk me toch eens aan!” Die man had volkomen gelijk.’ Een andere problematiek waar u zich over opwindt, is medicatie. U spreekt over ’giftige antipsychotica’ en ’chemische lobotomie’. ‘In mijn beginjaren zag ik dat de patiënten zakken vol pillen moesten slikken: antipsychotica, antidepressiva, slaapmiddelen, tranquillizers. Nu, het enige middel dat een beetje baat bij chronische psychotici is clozapine. Een zwaar medicijn, maar het kan wel een stuk levenskwaliteit teruggeven. Alle andere medicatie kun je overboord gooien. Het is ook helemaal niet bewezen dat antipsychotica effect hebben bij chronische patiënten, want hun stemmen verdwijnen niet. Ach, als je ziet wat de farma-industrie allemaal aanricht ... Patiënten worden bewust volgepropt met pillen. Schandalig. Het zou een goede zaak zijn als er komaf wordt gemaakt met die pillen.’ U zegt het zelf: de goede zaak. Uw streven naar eerherstel voor psychiatrische patiënten is voor u een soort Wiedergutmachung. Het naziverleden van uw vader speelt daarin een rol, maar vooral de massale uitroeiing van geesteszieken aan het begin van de Tweede Wereldoorlog. ‘Die geschiedenis heeft me mee gevormd, als Duitser én als psychiater. Mijn vader zat bij de Waffen-SS. Met de concentratiekampen heeft hij niks te maken gehad, dat heb ik grondig uitgeplozen. Maar de oorlog was taboe thuis. Ook over de Jodenvervolging wilde hij niks horen. Het enige wat hij ooit over Auschwitz heeft gezegd is: “Ach ja, dat dorp in Polen.” Hij verdrong het, uit pure schaamte. Ik walgde toen het nieuws bekend raakte dat in de jaren 1939-’41 zo’n 200.000 chronisch geesteszieken waren vergast. Ik ben ooit op bezoek geweest in zo’n instelling. Vreselijk wat daar was gebeurd. Mensen zoals degenen met wie ik al die jaren ben omgegaan, werden daar gewoon uitgeschakeld. Het was de psychiater zelf die de gaskraan opendraaide. Onvoorstelbaar. Wel, dat is een geschiedenis die ik bij me draag. In het begin van mijn carrière stelde ik vast dat er ook in de naoorlogse psychiatrie nog veel leed was: platspuiten, elektroshocks, isoleercellen. Ik dacht: dit moet anders. Niet dat ik alles kan goedmaken wat de Duitsers hebben aangericht. Maar toch, dit is mijn Wiedergutmachung.’ n Uitbehandeld, maar niet opgegeven, Detlef Petry Uitgeverij Ambo Prijs: 19,95 euro ISBN-nummer: 9789026323348 BOEK DEPSYCHIATER 3 • 2011 17
Page 1 and 2: Periodiek van de vlaamse vereniging
Page 3 and 4: 6 IN DIT NUMMER jaargang 4 • numm
Page 5 and 6: Een Belg op zeven wordt depressief
Page 7 and 8: In de tweede kandidatuur al ging u
Page 9 and 10: Psychiatrie? Nee dank u! Witte rave
Page 11 and 12: gaat de wereld ten onder aan eviden
Page 13 and 14: maar nog veel vragen Schutter: ‘T
Page 15: Prof. dr. em. Jan gybels 19 oktober
Page 19 and 20: VVP-studiedag ‘eCT: 10 jaar terug
Page 21 and 22: Stephan Claes interviewt edward Sho
Page 23: Nu in de boekhandel Geheel vernieuw

Bekijk het inkijkexemplaar - Cross Media Nederland

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?