Operatie wegens een vernauwing of verstopping van de buik- of ...

Chirurgie
Operatie wegens een
vernauwing of
verstopping van de
buik- of
bekkenslagader

Inleiding
Uw vaatchirurg heeft ontdekt dat u een ernstige vernauwing of
verstopping heeft van uw buikslagader (aorta abdominalis) of
bekkenslagader. Binnenkort zal deze afwijking tijdens een
operatie in het Lievensberg ziekenhuis worden verholpen. Uw
arts heeft u verteld hoe de gang van zaken rond de operatie is.
Om u voor te bereiden op wat komen gaat, schetsen wij u in
deze folder een algemeen beeld van de gebeurtenissen
rondom uw vaatoperatie. Diverse factoren kunnen de gang
van zaken echter beïnvloeden, waardoor van de beschreven
procedures moet worden afgeweken. De medewerkers van
ons ziekenhuis zullen u ook steeds mondeling inlichten over
wat er gaat gebeuren.
Slagaderverkalking
Slagaderverkalking (figuur 1) is een chronische ziekte die de
slagaders (arteriën) aantast, waardoor ze vernauwd of
afgesloten kunnen raken. De binnenwand van slagaders is
bekleed met een enkele laag zogenoemde endotheelcellen. In
deze gladde wand kunnen kleine beschadigingen optreden.
Het lichaam probeert die beschadigingen te herstellen en
tijdens dit proces klonteren witte bloedcellen en bloedplaatjes
samen op de beschadigde plaats. Andere stoffen uit het bloed,
bijvoorbeeld cholesterol, blijven hieraan kleven. Er ontstaat
dan een brijachtige massa, waarop zich onder andere ook kalk
kan afzetten. Deze massa wordt weer met een laagje
endotheelcellen afgedekt, waarna een verdikking in het
bloedvat is ontstaan (plaque). Deze verdikkingen maken dat
de slagaders steeds nauwer worden.
1

Het gevolg hiervan is dat de bloedtoevoer naar organen of
lichaamsdelen tekortschiet. Door de verminderde aanvoer van
zuurstof functioneren zij slechter. Dit kan geleidelijk gaan,
maar kan ook ineens optreden. Het proces van slagaderverkalking
komt al vroeg op gang (na het twintigste
levensjaar), maar gaat zo geleidelijk dat het pas na tientallen
jaren klachten kan geven. De snelheid waarmee slagaderverkalking
zich als ziekte openbaart, hangt af van het
natuurlijke verouderingsproces van het lichaam en van de
aanwezigheid van risicofactoren.
Risicofactoren
Figuur 1
De belangrijkste risicofactoren zijn hoge leeftijd, roken, een
hoog cholesterolgehalte in het bloed, hoge bloeddruk,
overgewicht, te weinig bewegen en diabetes mellitus
(suikerziekte).
Verschillende technieken
1. Dotteren en plaatsen van een stent (figuur 2).
2. Een operatie door middel van een vaatprothese (figuur 3).
2

1. Dotteren en plaatsen van een stent
Figuur 2
Tegenwoordig is het mogelijk dat de vernauwing kan worden
opgeheven door middel van een dotter- en stentprocedure. Via
de lies wordt er een katheter op de plaats van de vernauwing
gebracht en opgeblazen. De wand van het bloedvat wordt
daardoor wijder gemaakt. Door middel van een stentplaatsing
blijft het bloedvat open. Opnameduur bij deze techniek is 2 à 3
dagen.
2. De operatie door middel van een vaatprothese
Bij een operatie wegens een afsluiting van de aorta
abdominalis wordt het slechte gedeelte van het bloedvat
vervangen of overbrugd (zgn. bypass) door een kunststof
bloedvat (vaatprothese). Is de vernauwing beperkt tot de
buikslagader, dan wordt een “buisprothese” ingehecht, loopt
de vernauwing door tot in de slagaders naar het bekken of de
benen dan zal een “broekprothese” (een buis met 2 poten)
gebruikt worden (zie figuur 3). Voor deze operatie wordt de
gehele buik opengemaakt (van maagkuiltje tot schaambeen).
De dag voor de operatie wordt u opgenomen en krijgt u
's avonds een klysma.
3

Figuur 3
Mogelijke complicaties van de buikoperatie
Geen enkele operatie is zonder risico's. Zo is ook bij deze
operatie de normale kans op complicaties aanwezig, zoals
wondinfectie, longontsteking, trombose of longembolie.
Bij operaties aan de buikslagader kunnen zich ook specifieke
complicaties voordoen, namelijk een nabloeding of een
bloedstolsel dat de vaatprothese of een beenslagader afsluit.
Bij het optreden van een dergelijke complicatie moet vaak
opnieuw geopereerd worden.
De operatie is een grote belasting voor het hart, zodat de kans
op een hartinfarct met eventueel overlijden daaraan groter is
dan bij andere operaties. Ook kan door de operatie de functie
van de nieren verstoord raken. Dan is soms dialyse
(kunstnierspoeling) na de operatie noodzakelijk. In veel
gevallen herstelt de nierfunctie zich na enkele dagen.
Bij mannen kan het voorkomen dat na de operatie aan de
aorta de erectie gestoord is, of dat, ondanks een normale
erectie, de zaadlozing wegblijft. Dit kan tijdelijk zijn, maar is
meestal blijvend van aard.
4

Uiteraard wordt er naar gestreefd de risico's zo klein mogelijk
te houden. Daarom wordt u voor de operatie veelal nog door
een internist, cardioloog of longarts onderzocht en worden er
vele voorzorgsmaatregelen genomen.
Na de operatie
De operatie voor een vernauwing/verstopping van de aorta
abdominalis of bekkenslagaderen is een zware operatie.
Wanneer u een bypassoperatie moet ondergaan, moet u dan
ook rekening houden met een ziekenhuisopname van 7-8
dagen. Na de operatie wordt u minstens 24 uur intensief
gecontroleerd op de intensive care.
Direct na de operatie bent u door een aantal slangen
verbonden met apparaten. Dat kunnen zijn:
een of twee infusen voor vochttoediening,
een slangetje in een slagader voor bloeddrukbewaking,
een dun slangetje in uw rug voor pijnbestrijding,
een sonde door uw neus, die via de slokdarm in de maag
ligt en ervoor zorgt dat overtollig maagsap wordt
afgezogen,
een drain in uw buik voor afvoer van eventueel bloed en
inwendig wondvocht,
een blaaskatheter voor afloop van urine.
Afhankelijk van uw herstel na de operatie worden al deze
hulpmiddelen verwijderd.
In de loop van de dagen na de operatie gaat het drinken
geleidelijk aan beter en gaat u via vloeibare voeding weer op
vaste voeding over. Daar is geen vast schema voor. U krijgt de
eerste dagen drinken en eten naarmate uw maagdarmstelsel
dat kan verdragen.
Na de operatie kunt u de dagelijkse activiteiten langzaam
maar zeker weer ter hand gaan nemen. Wanneer uw wonden
5

genezen zijn, gelden er geen beperkingen meer.
Echter: goede leef- en eetgewoonten kunnen het ontstaan van
nieuwe problemen aan uw bloedvaten helpen voorkomen.
Voordat u met ontslag gaat, zullen uw arts en de verpleegkundigen
deze met u doorspreken.
Hieronder kunt u alles, puntsgewijs, nog eens rustig nalezen.
Adviezen
Lichamelijke inspanning:
- Uw lichaam geeft aan waar uw grenzen liggen ten
aanzien van activiteiten zoals lopen, fietsen en
dergelijke.
U kunt deze activiteiten zelf langzaam opbouwen.
- Het duurt meestal drie tot zes maanden voordat u zich
weer helemaal fit voelt.
- Na ongeveer zes weken zullen de in- en uitwendige
littekens genezen zijn. Tillen moet u gedurende zes
weken beperken in verband met (inwendige) littekens.
Ook hier geldt: luister naar uw lichaam.
- Wanneer u uw werk kunt hervatten, bepaalt u in
overleg met uw (bedrijfs)arts.
Seksualiteit:
U kunt na de operatie gewoon weer seksueel contact
hebben. Dit is absoluut ongevaarlijk. Uw behoefte aan
seks zal hetzelfde zijn als vóór de operatie. Met vragen
over seksualiteit na uw operatie kunt u altijd bij uw
vaatchirurg terecht.
Bij mannen kan het plaatsen van een broekprothese
gevolgen hebben voor de wijze waarop de zaadlozing
plaatsvindt. Tijdens de operatie kan namelijk de zenuw
die de zaadlozing regelt, licht beschadigd raken.
Daardoor stroomt het sperma niet naar buiten toe,
maar de blaas in. Pas later wordt het sperma uitgeplast
via de urine.
Deze ‘inwendige’ zaadlozing is geheel onschadelijk. Er
verandert ook niets aan het gevoel; het orgasme
6

(klaarkomen) en stijf worden van de penis (erectie)
blijven normaal.
Lichamelijke verzorging:
- U mag douchen. Om te voorkomen dat uw wond ‘week’
wordt, kunt u de eerste 2 á 3 weken na de operatie
beter niet in bad gaan.
- Richtlijnen voor de been- en voetverzorging:
-- Eén keer per dag wassen met lauw-warm water
en grondig afdrogen. Gebruik hierbij een zachte
handdoek.
-- Inspecteer regelmatig op blaren, wondjes,
ingegroeide nagels en huidverkleuring, vooral
op uw hiel en tussen de tenen.
-- Bij een droge huid: dagelijks dun insmeren met
een vette crème, lanoline of vaseline. Gebruik
slechts weinig crème; teveel doet de huid
verstikken.
-- Gebruik voetpoeder bij voetschimmel
(herkenbaar aan schilfers, blaasjes en jeuk) of
bij sterk transpirerende voeten.
-- Uw teennagels moeten recht afgeknipt of gevijld
worden (liefst door een pedicure). Knip de
hoekjes nooit te rond af: dit veroorzaakt
ingegroeide nagels.
Wonden:
- De eerste weken na de operatie zullen uw
operatiewonden nog pijn doen. Dit kan onder andere
het lopen bemoeilijken. Dit is een heel normaal
verschijnsel.
- Indien nodig: verzorg/verbind uw wonden zoals uw arts
heeft voorgeschreven.
- Na ongeveer zes weken is de wond volledig genezen.
Voeding:
- U mag alles eten. Maar: om aandoeningen aan hart en
bloedvaten te voorkomen, adviseren wij u niet alleen
om gezónd, maar ook om cholesterol-, zout- en vetarm
te eten. Daarnaast is het van belang dat u ‘op gewicht’
blijft.
7

- Wanneer u veel moeite hebt met de ontlasting, is het
verstandig om veel te drinken en om vezelrijke voeding
te eten (zoals bruin brood, ontbijtkoek, zemelen,
pruimen).
Medicijnen:
U blijft in ieder geval bloedverdunners gebruiken tot uw
eerste controle op de polikliniek. Uw behandelend arts
overlegt dan met u of u de bloedverdunnende
medicijnen nog langer moet gebruiken. Ook eventuele
andere medicatie gebruikt u in overleg met uw
specialist.
U gebruikt bloedverdunners. Daarom een paar
adviezen:
Drink niet meer dan twee borrels per dag.
Gebruik een zachte tandenborstel in verband met het
sneller bloeden van uw tandvlees.
Uitgebreidere informatie krijgt u via de Trombosedienst
die de bloedverdunning controleert.
Algemene tips:
Deze tips gelden voor iedereen, maar vooral voor vaatpatiënten:
stop met roken, beweeg veel en voorkom
stress.
Het ontslag
Als alles goed gaat, kunt u 7-8 dagen na de operatie het
ziekenhuis verlaten. Bij ontslag krijgt u een afspraak mee voor
de poliklinische controle. Als u weer thuis bent, zult u merken
dat u nog snel moe bent. Dit duurt vaak lang, minstens
3 maanden.
8

Patiëntenvereniging
Er is een 'Vereniging van Vaatpatiënten' die o.a. ook de
belangen behartigt van patiënten met een vernauwing van de
buikslagader.
Het adres is:
Vereniging van Vaatpatiënten
Postbus 123
3980 CC Bunnik
Telefoon: 030 - 6594651
Vragen
Heeft u nog vragen, stel ze gerust aan uw behandelend arts of
vaatverpleegkundige (telefoonnummer polikliniek chirurgie:
0164-278368) of huisarts.
Bij dringende vragen of problemen vóór uw behandeling kunt u
zich het beste wenden tot de afdeling waar de behandeling
plaats moet vinden. Wanneer zich thuis na de operatie
problemen voordoen, neem dan contact op met de huisarts of
het ziekenhuis.
Tot slot
Bent u van mening dat bepaalde informatie ontbreekt of
onduidelijk is, dan vernemen wij dat graag van u.
9
juni 2012