Op de koffie met Huis & Erf - Huis en Erf

“Ik ben een
mensenmens ”
Interview met Jan van Giesbergen
Mars geeft je energie. Zelfs na je vroegpensioen. Dat bewijst Jan van Giersbergen.
Tot anderhalf jaar geleden werkte hij bij de chocoladefabriek in Veghel. Nu is hij volop in
touw als vrijwilliger. “Ik kom zelf uit een warm nest. Dat gevoel wil ik ook anderen bieden.”
Aan tafel in Sint-Michielsgestel.
Jan [59] met een kop koffie binnen
handbereik - hij drinkt er zo’n tien
per dag: “Achteraf denk ik: ik heb
het verkeerde vak gekozen. Ik had
verpleger moeten worden. Machines
doen me niks. Mensen wel.” Zo is
hij vanaf de VUT vrijwilliger bij de
Zonnebloem. Elke donderdag komt
Jan bij een vrouw van 92. Ze woont
in het dorp. Nog zelfstandig, ook al
heeft ze maar één been. “Meestal
gaan we de natuur in. Ik heb haar de
nieuwe vispassage bij Zegenwerp
laten zien. Maar ook kasteel Herlaer
en de sloop van de oude vleesfabriek
van Boers. Zo blijft ze op de hoogte en
heeft ze anderen wat te vertellen.”
Bruin goud
Koffie is handel. Dat wist Eduard Douwe Dekker alias Multatuli al.
De eerste zin van zijn wereldberoemde roman ‘Max Havelaar’ luidt:
“Ik ben makelaar in koffij, en woon op de Lauriergracht, N° 37.”
Een hedendaagse koffiegigant is het Amerikaanse Starbucks.
Het bezit wereldwijd ruim 6.700 eigen winkels en circa
4.800 vestigingen bij derden. Aantal werknemers: 147.000.
Nee, die hebben niet allemaal tegelijk koffiepauze.
Wekelijks biedt Jan ook creatieve
hulp bij Onderdac in Schijndel. In
dit centrum, voor mensen die psychisch
zijn gestruikeld, begeleidde
Jan onder meer het maken van de
BuurTV-ringen. Toch stelt Jan met
klem dat zijn vrijwilligerswerk in het
niet valt bij mantelzorg. “Dat is veel
intensiever. Dan heb je ook dagelijks
contact.” Een bescheiden man. Want
later blijkt uit een bijzin dat hij zich
sterk over zijn schoonmoeder van
84 ontfermt. “Ze woont in zorgcentrum
De Donk in Den Dungen. Mijn
vrouw en ik bellen haar drie à vier
keer per dag. En elke zondag is ze bij
ons.”
8 9
Opvoeding
Of onverschilligheid de kwaal van de
21ste eeuw is? Ja, zegt Jan. “Dit is het
ik-tijdperk. De oorzaak? Alles draait
om prestaties leveren. Als mensen
’s avonds thuiskomen, zijn ze leeg.
Wat ik mis in de samenleving, is oog
hebben voor elkaar. Als ik mijn buurman
van 92 een dag niet zie, bel ik
aan. Even horen of alles goed is met
hem.” Zorg hebben voor anderen.
Volgens Jan is het geen kwestie van
karakter, maar van opvoeding. Zelf
heeft-ie zes kinderen. “Of ik verwacht
dat ze zich om ons blijven
bekommeren? Daar ben ik van overtuigd.
Wat je zaait, dat oogst je.”
Vrijwilligers in
Nederland
Bezwijkt Nederland onder calculerende burgers?
Een ander geluid: maar liefst 44% van alle volwassenen
verricht vrijwilligerswerk [CBS-onderzoek
2007]. Dat zijn 5,6 miljoen Nederlanders van
18 jaar en ouder. In aantallen doen mannen en
vrouwen niet voor elkaar onder. Wel steunen ze andere
organisaties. Zo steken mannen vooral hun handen
uit de mouwen bij sportverenigingen [18% van alle
mannelijke vrijwilligers] of in kerk of moskee, terwijl
vrouwen eerder kiezen voor vrijwilligerswerk op school
[13%] of in de verzorging [11%]. Onder 35- tot 44-jarigen
is de animo voor vrijwilligerswerk het grootst. Verder
zijn hogeropgeleiden en plattelandbewoners vaker
actief dan lageropgeleiden en stedelingen. Een van de
grootste vrijwilligersorganisaties is De Zonnebloem:
de 40.000 vrijwilligers leggen jaarlijks ruim 1 miljoen
huisbezoeken af. Ook in mantelzorg zijn we ‘keien’.
Het Sociaal Cultureel Planbureau becijferde dat in
2008 ruim 3,5 miljoen volwassenen extra hulp en zorg
boden aan familieleden, vrienden, buren etc. Circa
2,6 miljoen mensen boden langer dan drie maanden
steun. Wel waarschuwt een ander onderzoek dat het
aantal ernstig belaste mantelzorgers in 2008 ruim
450.000 was. Dat is één op de 25 volwassenen in
Nederland.