mei 2013 - Heilig Hart Ieper

Nieuw: zorgafstemming voor psychiatrische patiënten thuis
Sinds 1 april 2012 is het Overleg Psychiatrische
Patiënt (OPP) in werking. De organisatie van dit multidisciplinair
overleg tussen geestelijke gezondheidszorg
en eerstelijnsgezondheidszorg is één van de
taken van het SEL (Samenwerkingsinitiatief Eerstelijnsgezondheidszorg).
Dankzij zijn opgebouwde expertise
speelt het Psychiatrisch Ziekenhuis H. Hart
hier een belangrijke rol in. Door af te stemmen, beogen
de zorgaanbieders samen én gestroomlijnder dat
de psychiatrische patiënt opnieuw optimaal kan functioneren
in de thuissituatie.
Van 1 april 2007 tot 31 maart 2012 liep in de regio Ieper
het therapeutisch project ‘Integrale begeleiding van oude-
Torino Vanhoorelbeke en Bart Decroubele
Twee jaar ’t één & ’t ander
Sinds twee jaar verkoopt ’t één & ’t ander, de winkel
van het Psychiatrisch Ziekenhuis Heilig Hart, handgemaakte
producten uit de ateliers van de ergotherapie.
Een tiental patiënten doorliep reeds een ‘stage’ in de
winkel en vond een nieuwe tijdsinvulling. Veel buurtbewoners
vinden ondertussen
hun weg naar de Poperingseweg
8 in Ieper op zoek naar een origineel
geschenk.
Van bij de start in 2011 was de
winkel geen fi naliteit, evenmin als
de producten van de ergotherapeutische
ateliers (keramiek, kaarsen,
wenskaarten, houten voorwerpen,
koekjes ...) een doel op zich vormen.
Waar de ateliers patiënten
een kader/activiteit bieden, om
zicht te krijgen op hun eigen functioneren
en er aan te werken,
vormt de winkel voor patiënten
een opstap naar het ‘werkende leven’
na de opname. De geschenken
die in de winkel verkocht worden,
voldoen aan de eisen van productiviteit
en kwaliteit. De 10 stagiairs
die de afgelopen 2 jaar de winkel
onder begeleiding doorliepen, leerden
er in voorbereiding van de grote
stap naar buiten tal van arbeidsgerichte
attitudes (zelfvertrouwen,
stiptheid, initiatief, assertiviteit ...)
en vaardigheden (verkoop, etalage,
Bruno Libbrecht
Rijselsestraat 33
8900 Ieper
ren met ernstige psychiatrische problemen’ (hoofdzakelijk
bejaarden met depressie). Casusoverleg had tot doel alle betrokken
hulpverleners, de patiënt, mantelzorgers en relevante
partners samen te brengen, een zorgplan te bespreken en
zo de continuïteit van de zorg te garanderen én de patiënt zo
lang mogelijk in zijn vertrouwde omgeving te laten functioneren.
Tot de partners van dit tijdelijke, therapeutische project
(TP) in het Ieperse behoorden naast huisartsen, Centrum
Geestelijke Gezondheidszorg ‘Largo’, Psychiatrische uiszorg
(PZT) en woonzorgcentra ook het Psychiatrisch
Ziekenhuis H. Hart en Samenwerkingsinitiatief uiszorg
Ieper (SIT, als voorloper van het SEL).
Sinds 1 april 2012 loopt de opvolger van het TP, nl. het
‘Overleg omtrent personen met psychiatrische problematiek’,
schoonmaak, kassa, stock, klanten bedienen, bestellingen
doorgeven ...). In die 3 tot 6 maanden verschuift het accent
geleidelijk aan van therapie naar het werkveld en gaan de
stagiairs echt op zoek naar een zinvolle tijdsbesteding. Het
merendeel slaagde daar ook in en is ondertussen actief in
vrijwilligerswerk, als cursist, in het
beschermde of reguliere circuit.
“De winkel geeft onze stagiairs dat
extra duwtje om de overstap te maken”,
besluit diensthoofd Ergo 2
Bruno Libbrecht. “Bij ons is de winkel
immers geen eindpunt. Vragen
van klanten stimuleren ook onze
interne werking van de therapiesessies
in de ateliers. Daarnaast
draagt de winkel bij tot de positieve
beeldvorming van mensen met een
psychische kwetsbaarheid. De link
met de maatschappij versterken we
nog door regelmatig creatieve
workshops te organiseren met externe
lesgevers en een mix van interne
en externe deel nemers.”
’t één & ’t ander, Poperingseweg 8,
Ieper. Open van dinsdag t.e.m. vrijdag
van 13.30 tot 17.30 u. Info:
057 23 91 78 (tijdens de openingsuren),
info@teenentanderieper.be
www.teenentanderieper.be
COLOFON Deze Nieuwsbrief is een uitgave van het Psychiatrisch Ziekenhuis H. Hart,
v.z.w. Gezondheidszorg ‘Bermhertigheid Jesu’, Poperingseweg 16, 8900 Ieper
Tel. 057 23 91 11 | Fax 057 23 91 12 | info@hhi.gzbj.be | www.hhartieper.be
Eindredactie: Marc Dejonckheere Verantwoordelijke uitgever : Stan Beernaert
Foto’s : Rik Decramer
kortweg Overleg Psychiatrische Patiënt
(OPP). “De ervaringen uit het TP waren heel
positief”, zegt Oscar Delporte, maatschappelijk
werker in het ziekenhuis en inhoudelijk
coördinator van de overlegvergaderingen.
“Er was een grote inbreng van de huisartsen,
er heerste respect onder alle deelnemers
aan het overleg en hun participatie
was heel groot, om de krachten te bundelen
en optimale zorg na te streven. De positieve
gevoelens en de deskundigheid nemen we
zeker mee in OPP, bij de ruimere doelgroep,
met dezelfde doelstellingen.”
Oscar
Delporte
Begeleidingsplan
Patiënten die in aanmerking komen voor
OPP hebben zowel een hoofddiagnose (DSM IV of ICD X)
als een nevendiagnose (comorbiditeit) gesteld door psychiater
of huisarts, hun symptomen verergeren of komen vaker
voor, ze hadden al contact met de geestelijke
gezondheidszorg en verloren vaardigheden
op minstens 3 domeinen.
Het Psychiatrisch Ziekenhuis H. Hart is één
van de organisatoren van het overleg. Door
zijn ervaring met TP, bekendheid met de
werkwijze en de opvolging van TP-patiënten
nam het Ieperse ziekenhuis tot nog toe 90%
van de organisaties op zich. In 2012 vonden
74 overlegmomenten plaats rond 49 patienten
(van wie 30 vanuit TP en 36 bejaarden).
In gebieden waar geen TP liep, moet
het overleg nog groeien. Andere organisatoren
van overleg waren PZT Ieper en PZT
Midden-West-Vlaanderen (Roeselare-
Izegem-Tielt) en Psychiatrisch Centrum
Menen. De meeste aanmeldingen kwamen
van PZT, huisartsen, woon-zorgcentra en ziekenhuis, al
kunnen alle zorgactoren aanvragen indienen.
Op het vergoedbare overleg (minimum 2 en maximum 3
bijeenkomsten op jaarbasis) zijn minstens 3 professionele
Ann Van Wanzeele
FACES
Kunsttentoonstelling in Onthaal &
Raadplegingen van het ziekenhuis.
Foto’s: Francis Vanhee
Gedichten: Tristan De Pauw
Nog tot 21 juni 2013
Weekdagen: 14.00 – 18.00 u.
Weekend en feestdagen: 10.00 – 18.30 u.
www.collective-arts-faces.tk
hulpverleners aanwezig, waarvan één uit de
geestelijke gezondheidszorg (psychiatrisch
ziekenhuis, PAAZ, PVT, CGG, mobiele equipe
volgens art. 107, psychiater) en één uit
de eerstelijnsgezondheidszorg (huisarts,
thuisverpleegkundige, dienst gezinszorg,
klinisch psycholoog, maatschappelijk werker
van het ziekenfonds ...). De huisarts is
altijd uitgenodigd en de patiënt zelf en de
mantelzorgers worden zoveel mogelijk betrokken.
Na het uitklaren van de zorgvraag
maken de deelnemers, elk vanuit hun eigen
expertise, samen een begeleidingsplan met
concrete doelstellingen en taakafspraken
op.
Kwaliteit
SEL is een samenwerkingsverband van zorgaanbieders in
een bepaalde zorgregio, gericht op de optimalisatie van de
thuiszorg. Ieper behoort tot SEL Midden-West-Vlaanderen,
een gebied van 27 gemeenten van Poperinge
tot Tielt. De plaatselijke werking wordt verzekerd
door Lokale Antennepunten van het
SEL (LAS), ook in de regio Ieper.
“De opstart van OPP ligt in het verlengde
van de zorgafstemming die wij reeds organiseerden
voor mensen met een verminderde
fysieke zelfredzaamheid én mensen met
een psychiatrische problematiek en verminderd
zelfzorgvermogen in de thuissituatie”,
zegt Ann Van Wanzeele, hoofdcoördinator
SEL Midden-West-Vlaanderen. “De coördinatie
van het overleg tussen de zorgaanbieders
is één van onze taken. De organisatie
besteden we echter uit aan een aantal deskundige
partners, zoals het Psychiatrisch
Ziekenhuis H. Hart in Ieper, dat heel wat expertise opdeed
in het TP. Wij zien er wel op toe dat het overleg kwaliteitsvol
verloopt, staan in voor vorming en intervisie, en de administratieve
afhandeling t.a.v. de overheid.”
PSYCHIATRISCH ZIEKENHUIS H. HART - IEPER
Beste lezer
Voor u ligt alweer het tiende nummer van
onze Nieuwsbrief.
In de voorbije nummers lieten wij u kennismaken
met een hele waaier aan onderwerpen
die ons ziekenhuis ter harte gaan.
In de eerste plaats de zorg voor onze patienten
en de mensen en middelen die we
voor hun lichamelijk en geestelijk welbevinden
inzetten.
Het Psychiatrisch Ziekenhuis Heilig Hart
maakt al langer actief deel uit van ruimere
samenwerkingsverbanden. U zult ongetwijfeld
gemerkt hebben, dat we daar met
de introductie van onze Nieuwsbrief in
2008 ook bewust over communiceren.
Nummer 10 biedt u opnieuw een staalkaart
van waar we dagelijks mee bezig
zijn. Eén en ander valt daarmee al in perspectief
over langere termijn. Bij zijn afscheid
als hoofdgeneesheer blikt dr. Guy
Touquet terug op enkele belangrijke mijlpalen.
Het leerrijke erapeutisch Project
vond een voortzetting in het Overleg Psychiatrische
Patiënt. Vanuit de Dagkliniek
groeit een nieuwe dynamiek met accent op
de kortdurende oplossingsgerichte therapie.
Twee jaar ’t één & ’t ander biedt de
kans om de werking van onze winkel aan
de Poperingseweg 8 in Ieper te evalueren
en de meerwaarde van het keramiekatelier
(Ergo 2) te belichten. Noteer nu
ook reeds 1 oktober in uw agenda, want
dan organiseren wij een symposium over
existentieel welzijn en zingeving in de
geestelijke gezondheidszorg.
Warm aanbevolen!
Cathy Room
Algemeen directeur
Nieuwsbrief
EDITIE MEI 2013
Afscheid van dr. Guy Touquet als hoofdgeneesheer
Op 1 juni 2013 geeft dr. Guy Touquet (67) de fakkel door aan dr. Katrien
Verstraete. Hij was psychiater-hoofdgeneesheer van het Psychiatrisch
Ziekenhuis Heilig Hart sinds 1996. “Met een goed gevoel blik ik terug op mijn
loopbaan in Ieper vanaf 1978”, bekent dr. Touquet. “Ik ben blij dat ik de belangrijke
mijlpalen van het ziekenhuis meegemaakt heb en er ook mijn steentje
toe bij heb kunnen dragen.”
De voorbije decennia maakten het Psychiatrisch
Ziekenhuis Heilig Hart en de
psychiatrie in het algemeen een grondige
evolutie door. Guy Touquet was er
reeds getuige van, toen hij soms samen
met zijn vader – huisarts in Elverdinge
– in de jaren 1970 langs de Poperingseweg
passeerde en de openheid zag groeien
in de sloop van de hoge muren rond
de vroegere gesloten instelling.
“Als je iemand vraagt hoe hij op zijn
loopbaan terugkijkt, wat is dan meestal
het criterium?”, repliceert dr. Touquet.
“Dan herinnert hij zich vooral het laatste
jaar en de hoogtepunten uit zijn carrière
waaraan hij zelf heeft kunnen bijdragen.
Zo kan ik nu vertrekken met
een positief gevoel: het nijpende tekort
aan dokters is achter de rug met drie
nieuwe psychiaters, zodat we nu met
een goed team in een aangename sfeer
samenwerken. Ik heb het ook altijd be-
langrijk gevonden, om in mijn functie
het vertrouwen te genieten van de
boegbeelden rondom mij, onder meer
van de Raad van Bestuur, en de leidinggevenden
positief te kunnen stimuleren.
De mix van contacten met patiënten,
personeel, collega’s en leiding van
het ziekenhuis in uiteenlopende situaties
was voor mij een grote bron van
voldoening, waarmee ik de louter beleidsmatige
aspecten van mijn functie
kon overstijgen.”
Mijlpalen
Dr. Guy Touquet herinnert zich tal van
mijlpalen bij het Psychiatrisch Ziekenhuis
Heilig Hart, als stapstenen naar
grotere openheid, vermaatschappelijking
en professionalisering van de zorg.
Zo waren de start van het Beschut Wonen
in Ieper (1983) en de opening van
het psychiatrisch verzorgingstehuis

(PVT) Het Tempelhof (1995), beide op initiatief van de zusters
van de Bermhertigheid Jesu, twee grote stappen die het ziekenhuis
toelieten zich op zijn kerntaak, de behandeling, te focussen.
Mijlpalen in de verdere uitbouw van het ziekenhuis als
behandelcentrum waren: Psychiatrische uiszorg Ieper (PZT)
als voorbode van de mobiele teams (2001), de nieuwe hoofdingang
(2002), met een grotere visuele openheid
waaraan hij persoonlijk kon bijdragen
in het bouwcomité, de invoering van het
elektronische patiëntendossier ter bevordering
van multidisciplinair werken (2008),
de bouw van een ruim auditorium als vervulling
van een lange droom (2009), de
start van multi disciplinaire zorgnetwerken
in het kader van artikel 107 met het oog op
meer ambulante, gemeenschapsgerichte
zorg (2012) ...
Evoluties
“Meer dan de stenen en de techniek zijn uiteraard
de inhoudelijke accentverschuivingen
van belang”, verduidelijkt dr. Guy Touquet. “De groeiende
openheid blijkt bv. ook uit de introductie van een paviljoenstructuur
en de opening van de winkel ’t een & ’t ander die mee
de beeldvorming van de psychiatrische patiënt helpt bepalen.
Sinds ik hier in 1978 aankwam, wordt ook veel meer gewerkt
op rehabilitatie in functie van ontslag. Ik herinner mij dat de
eerste stapjes naar buiten, onder impuls van mezelf en zuster
Amata zaliger, nog vrij aarzelend gebeurden, met een bezoek
aan de kapster, de supermarkt of een restaurant op de markt.
Maar ze waren grensverleggend. Gaandeweg groeide de herstelgedachte
in het ziekenhuis. Het respect voor de patiënt uitte
zich ook in de bouw van eenpersoonskamers met modern
Dr. Guy Touquet
“Als kind was ik al door het brein geïntrigeerd”
Na zijn studies medicijnen (KU Leuven, 1972) bekwaamde
dr. Guy Touquet zich nog vier jaar verder in de neurologie
en psychiatrie aan het Elisabethziekenhuis in Tilburg, als
assistent en later adjunct-diensthoofd (‘resident’) aan het
academisch ziekenhuis in Leuven en tijdens zijn legerdienst
bij prof. dr. Pierloot in Kortenberg.
“Ik was al heel vroeg geïnteresseerd in het brein”, blikt dr.
Touquet terug. “Als kind las ik er veel over en raakte ik er
helemaal door gefascineerd, toen mijn vader eens een hersenmodel
in elkaar stak. Zo ingewikkeld. Zo fasci nerend.
De werking is me altijd blijven intrigeren, niet alleen de fysische
werking ervan, maar ook de emoties die eruit voortkomen
en hoe die kunnen veranderen.”
comfort. De evolutie van het ziekenhuis wordt ten slotte ook
gekenmerkt door een diversifi catie in het soort ‘opnames’ (volledig,
overdag, nazorg, aan huis) en de veelzijdigheid in therapieën,
om te komen tot zorg op maat. Zo denk ik aan mindfulness,
acceptance and commitment therapy (ACT), kortdurende
oplossingsgerichte therapie ... Het is goed dat ons ziekenhuis
onderzoek ondersteunt, nieuwe
evoluties op de voet blijft volgen
en ook introduceert. Ik heb dit
altijd gestimuleerd.”
Toekomst
Dr. Touquet ziet de toekomst met
vertrouwen tegemoet. Zo is hij ervan
overtuigd, dat de neurowetenschappen
op termijn eenheid zullen
scheppen in het denken over
de geest (ratio en emotie), wat ook
zijn invloed zal hebben op de psychiatrie.
De demografi sche evolutie
(vergrijzing) zal meer eisen
stellen aan de ouderenpsychiatrie en de ontwikkeling van
nieuwe media maakt een drempelverlagend onlineaanbod van
hulpverlening mogelijk.
Zelf vreest hij niet voor het spreekwoordelijke ‘zwarte gat’ na
zijn pensionering. “Ik wil mijn praktijk thuis nog wat voortzetten
of kies eventueel voor consulentschap”, bekent dr.
Touquet. “Ik werk graag en wil nog verder werken als psychiater,
zij het wat beperkter in tijd. Ik blijf fan van lezen en wil op
de hoogte blijven van de jongste wetenschappelijke evoluties.
Het is niet denkbeeldig dat ik over enkele jaren nog naar
Leuven verhuis, om meer bij mijn dochter en kleinkinderen te
kunnen zijn, en wie weet wellicht nog iets te studeren.”
Het was dr. Touquets bedoeling naar Ieper terug te keren als
neuroloog. Dat gebeurde in 1978 toen hij aan de slag ging in
de Kliniek Zwarte Zusters, met het accent op neurologie, en
onder impuls van dr. Roger Deberdt in het Psychiatrisch
Ziekenhuis Heilig Hart waar de nadruk op psychiatrie lag.
De klemtoon verschoof gaandeweg meer en meer naar de
psychiatrie. In 1996 werd dr. Guy Touquet naast zijn werk
als psychiater ook hoofdgeneesheer, in opvolging van dr.
Deberdt. In die functie leidde hij de medische equipe. Als lid
van o.m. het Directiecomité en de erapeutische Raad kon
hij mee strategische beslissingen nemen en het beleid van
het ziekenhuis helpen bepalen.
VOORAANKONDIGING
Op dinsdag 1 oktober 2013 organiseert het Psychiatrisch Ziekenhuis H. Hart van 9 tot 17 u. in zijn auditorium het symposium
‘Als de ziel (f)luistert – over existentieel welzijn en zingeving in de GGZ’ voor hulpverleners in de geestelijke gezondheidszorg.
’s Ochtends brengt Mia Leijssen (psychotherapeute en hoogleraar, KU Leuven) een lezing over de betekenis van het existentiele
welzijn voor de zorgvrager, en Roger Burggraeve (fi losoof en ethicus, KU Leuven) over verantwoordelijke zorg als betekenisgevend
voor de zorgverlener. ’s Namiddags brengen Katrien Cornette, Sofi e Verschuere, Lieven Ostyn, Suzanne Kempeneers, Herman
Cools, Koen De Fruyt en Walter Krikilion een waaier aan praktische workshops. Meer info, deelnameprijs en inschrijving (voor 17
september) via de website www.hhartieper.be. Adres: Poperingseweg 16, 8900 Ieper. Tel. 057 23 91 11.
Met klei vorm geven aan persoonlijk herstel
Het keramiekatelier in het Psychiatrisch Ziekenhuis Meerwaarde
beoogt meer dan creativiteit botvieren om een artis- De startoefening bestaat in het maken van een bord. Patiënten
tiek potje te fabriceren. “Al te vaak hebben buiten- leren de basistechniek van kleibewerking. Ervaring is niet nostaanders
hier nog een onjuist beeld over”, zegt dig. Wel krijgen ze een concrete opdracht, met snel resultaat,
ergotherapeute Charlotte Robberecht. “Tijdens de waarbij ze direct aan hun zelfwaardegevoel kunnen werken. Ze
thera piesessies krijgen patiënten zicht op hun eigen leren de verschillende stappen in het productieproces, aange-
functioneren en werken ze aan hun persoonlijke doelpast aan hun eigen mogelijkheden en objectieven. Het afgestellingen.”werkte
bord mogen ze meenemen naar huis. In de volgende
fase leren ze 2 potjes en een schaaltje maken, met een wat ho-
In het Ergotherapeutisch Centrum 2 van het Psychiatrisch gere moeilijkheidsgraad. De aangeleerde vaardigheden vormen
Ziekenhuis kunnen patiënten afhankelijk van hun diagno- de basis om uiteindelijk fi jn afgewerkte producten te maken die
se, hun interesse en het in overleg uitgestippelde be-
in de winkel ’t één & ’t ander verkocht worhandelingstraject
in de basistherapie terecht voor
den: fruitschaal, duopakket, theelicht-
een waaier aan activiteiten. Het aanbod omvat o.m.
setje, potten voor tuinkaarsen, sei zoens-
keramiek- en houtatelier, papierscheppen, kaarsen
gebon den aanbod ... “Het product blijft
gieten, tuinactiviteiten, fi etsen herstellen, computer
altijd ondergeschikt aan het proces”, bena-
en administratie, semi-industrieel werk ... “Dat er in
drukt Charlotte. “Het keramiekatelier is
het keramiekatelier ambachtelijk gewerkt wordt, be-
immers in eerste instantie therapie, waartekent
niet dat het een vrije activiteit betreft”, verbij
we vertrekken van het gezonde deel
zekert ergotherapeute Charlotte Robberecht. “In
van de patiënt. Dat het product uiteinde-
alle ateliers van Ergo 2 werken de patiën ten gericht
lijk in de winkel terechtkomt, vormt uiter-
aan hun individuele doelstellingen. Die zijn heel uitaard
een meerwaarde. De deelnemers zien
eenlopend en en verschillen verschillen van persoon tot tot persoon: pieker- pieker- dat ze mooie gebruiksvoorwerpen kunnen maken, die geschikt
gedachten doorbreken, eigen mogelijkheden en beperkingen
leren aanvaarden, een nieuwe activiteit aanleren, sociale
zijn voor ’t één & ’t ander en die ook gegeerd zijn.”
vaardigheden inoefenen, zicht krijgen op het eigen functio- Misverstand
neren, aandacht leren richten, tevreden leren zijn, structuur Kleibewerking en keramiek roepen in eerste instantie creativi-
nastreven, afspraken nako men ...”
teit en fantasie op. “Dit is zeker een waardevol aspect, al hoeft
Kortdurende oplossingsgerichte therapie vindt meer en meer ingang
“Gezonde delen zijn er altijd”
In navolging van Dagkliniek 1 maken meer en meer afdelingen
van het Psychiatrisch Ziekenhuis Heilig Hart gebruik
van ‘kortdurende oplossingsgerichte therapie’. “De
patiënt versterkt daarbij zijn gezonde gebieden en focust
niet zozeer op het probleem”, zeggen dr. Carl Engelhard
en psycholoog Pauline Lippens. “Die gezonde delen zijn
er altijd.”
In het landschap van de geestelijke gezondheidszorg heeft de
Dagkliniek haar specifi eke plaats. Als ambulante zorg niet
toereikend is en residentiële opname na afweging niet nodig
of wenselijk, dan kan de patiënt zich laten behandelen in de
opnameafdeling Dagkliniek 1 (tot 6 maanden, 3 tot 5 dagen
in de week van 8.30 tot 17 uur).
Dagkliniek 1 vangt mensen op met uiteenlopende psychische
problemen: stemmings- en angststoornissen, persoonlijkheidsproblemen,
psychose (mits nog voldoende realiteitsbesef),
met uitzondering van afhankelijkheids problemen
waarvoor eerst een residentiële opname in De Wending 1 nodig
is.
De eigenlijke opname wordt voorafgegaan door een kennismakingsgesprek
met de verantwoordelijke psychiater. Bij op-
name brengen verpleegkundigen en dienst maatschappelijk
werk de problemen in kaart en polsen ze naar de hulpvraag van
de patiënt.
Na een observatie- en oriëntatiefase van een drietal weken stippelt
het multidisciplinair team in samenspraak en onderling akkoord
met de patiënt een traject uit met basistherapieën (ergo,
beweging, gesprekken) en therapieën op indicatie (relaxatie, muziek,
huishouden, zinvolle tijdstraining, arbeidsrehabilitatie ...)
om de uitgezette doelen te bereiken, zoals stabiliteit vinden, omgaan
met spanning en onrust, emoties uiten, alternatieve dagbesteding
zoeken, resocialisatie, reïntegratie op de arbeidsmarkt ...
“Aangezien de patiënt ’s avonds en in het weekend nog in zijn
thuisomgeving verkeert, blijft de Dagkliniek laagdrempelig”, verduidelijkt
psycholoog Pauline Lippens. “Het multidisciplinair
team en het therapeutisch aanbod op maat vormen echt wel een
meerwaarde om de diverse facetten (sociaal, relationeel, professioneel
...) van een probleem aan te pakken. Van bij de start is de
behandeling bovendien gericht op hervalpreventie en reïntegratie.
Daarbij worden het netwerk van de patiënt (familie, huisarts,
psychiater, psycholoog) en eventueel externe diensten betrokken,
met het oog op nabehandeling buiten het ziekenhuis.”
Korte nabehandeling in het ziekenhuis of vervolgbehandeling in
een andere groep van de Dagkliniek behoren ook tot de
mogelijkheden.
het niet”, zegt Charlotte. “We blijven laagdrempelig.
Alle patiënten kunnen deelnemen. Vaak kiezen ze
evenwel net voor keramiek wegens hun creativiteit,
terwijl ze doorheen het boetseren hun persoonlijke
doelstellingen vormgeven. Buiten staanders denken
nog al te vaak aan kunstzinnig tijdverdrijf. Zo besloot
een ex-patiënte na pensionering, echtscheiding
en opname in het ziekenhuis om naar de
kunstacademie te gaan. Ze koos voor een zinvolle
tijdsbesteding zoals ze tijdens haar verblijf hier geleerd
had: structuur, ergens verwacht worden, mensen
ontmoeten, aandacht richten ... De buren
hadden er echter weinig begrip voor. Ze dachten dat
hun buurvrouw nu kunstenares wilde worden en
snapten de ware beweeg redenen niet.”
Pionier
Onder impuls van dr. Carl Engelhard en na een bijkomende opleiding
van de teamleden werkt Dagkliniek 1 sinds enige tijd bewuster
met kortdurende oplossingsgerichte therapie. Deze
vorm van psychotherapie houdt zich niet bezig met probleemgedrag/klachten.
Ze richt zich daarentegen op gewenst gedrag
en hoe dit doel stap voor stap te bereiken. Daarvoor is inzicht in
het ontstaan van de problemen niet altijd
nodig.
“Reeds langere tijd werken we op Dagkliniek
1 vanuit een cognitief gedragstherapeutische
invalshoek”, zeggen dr. Carl Engelhard
en psycholoog Pauline Lippens. “Sinds 2011
is er sterk geïnvesteerd in het leren werken
met technieken en interventies uit de kortdurende
oplossingsgerichte therapie, in de
jaren 1980 ontwikkeld door Steven de
Shazer e.a., voortbouwend op de bevindingen
van Watzlawick e.a. Beide visies vullen
elkaar sterk aan. Bij een persoon met stemmingsproblematiek
in Dagkliniek 1 zouden
we vanuit de cognitieve gedragstherapie
vooral focussen op het leren omgaan met depressiviteit,
door negatieve cognities uit te
Dr. Carl Engelhard
en Pauline Lippens
“Ik kon mij spontaan
uitleven zonder te piekeren”
Gestopt met lopen, alleen nog gefocust op zijn veel eisende
job, werk weken van 60 uur, gebrek aan relativering, pikzwarte
gedachten, groeiend gebrek aan energie en effi ciëntie ...
Luc (48) stevende recht op een burnout af, op het randje van
depressie. Zijn collega’s merkten dat hij vermagerde en er
slecht uitzag, ook al was hij nooit één dag ziek geweest en had
hij een maand daarvoor nog een marathon gelopen.
Na twee weken ziekteverlof, waarbij hij thuis toch koppig probeerde
te werken en de signalen negeerde, bracht Lucs echtgenote
hem in december 2012 opnieuw naar zijn werk. Toen
klapte hij helemaal in elkaar.
Via de Crisiseenheid en De Wending 2 belandde Luc er al snel
in de dagtherapie. “We hebben samen besproken welke ateliers
ik kon volgen, naast o.m. sport en relaxatie”, blikt Luc terug.
“Ik zag mezelf niet aan fi etsen sleutelen of hout bewerken
en heb dan voor kaarsen/klei gekozen, iets wat ik nog nooit
gedaan had. In keramiek kon ik mij spontaan uitleven zonder
te piekeren. Ik legde er mij geconcentreerd op toe en maakte
zelf fotohoudertjes in klei voor mijn vrouw en kinderen. De
activiteit schonk me heel wat voldoening, ook al omdat je snel
resultaat ziet. De sociale contacten en de goede sfeer in het keramiekatelier
waren evenzeer aangenaam. Na 4 maanden opname
ben ik er sterker uitgekomen dan voorheen. Het team
heeft geweldig werk geleverd. Ze hebben me ook geleerd om
niet opnieuw in dezelfde val te trappen: blijven sporten, leren
loslaten, assertiever handelen, alert reageren ...”.
dagen en gedrag te activeren. De oplossingsgerichte werkwijze
legt de focus op oplossingen, gebieden waarin de patiënt
gezond functioneert en zijn hulpvraag en motivatie. Gezonde
delen zijn er immers altijd.”
Bij kortdurende oplossingsgerichte therapie worden analyses
gemaakt over uitzonderingen in het verleden of toekomstig
gewenst gedrag. Niet de therapeut draagt de
modifi catieprocedures aan. De patiënt wordt als competent
aangezien, om zijn doel te bereiken: sommige zaken die
werk(t)en kunnen vaker of opnieuw gedaan worden. Mocht
de patiënt bepaalde vaardigheden toch
niet bezitten, dan kan de therapeut die
helpen ontwikkelen.
“Als pionier binnen ons ziekenhuis heeft
de Dagkliniek de fl owchart of taakbeslissingsboom
geïntroduceerd”, zeggen dr.
Carl Engelhard en psycholoog Pauline
Lippens. “Die werd ontwikkeld om een
therapeutische interventie/strategie te
kunnen bepalen, afhankelijk van het type
patiënt of type relatie tussen hulpverlener
en patiënt. Op elke teamvergadering
staan we hierbij stil en worden er actiepunten
aan gekoppeld. Diverse andere afdelingen
van het ziekenhuis zijn inmiddels
in ons voetspoor getreden. Zo wordt de
fl owchart meer en meer gebruikt.”