HET LEVENSEINDE - Gemeente Denderleeuw

HET LEVENSEINDE
Een leidraad in moeilijke momenten

COLOFON
‘Het levenseinde’ is een publicatie van het gemeentebestuur Denderleeuw.
Publicatiedatum januari 2009
Oplage 750 exemplaren
Teksten Sociale Dienst Denderleeuw
Eindredactie Communicatiedienst Denderleeuw
Vormgeving en drukwerk Comith

HET LEVENSEINDE
Een leidraad in moeilijke momenten

VOORWOORD
Iedereen, zowel jong als oud, stelt zich wel eens vragen over onderwerpen die
te maken hebben met het levenseinde.
Wil ik donor zijn en mijn organen bij mijn overlijden afstaan? Kan ik zelf
bepalen hoe ik wil begraven worden? Kan ik zelf kiezen wie mijn erfgenamen
zijn? Palliatieve zorgen en euthanasie, wat is dit eigenlijk?
Op deze en nog veel andere vragen proberen wij in deze brochure een antwoord
te geven. De brochure kan ook bij het overlijden van een geliefde persoon een
hulp zijn, een leidraad, een steun.
Wij hopen dat we met deze brochure enig licht kunnen werpen op deze
gevoelige materie.
Marleen Van der Hoeven
Schepen van Welzijn
3

Inhoudstafel
VOORWOORD .............................................................................................................................................. 3
1. GOEDE REGELINGEN OP VOORHAND .................................................................................. 7
4
1.1. PALLIATIEVE ZORG .............................................................................................................................8
1.2. EUTHANASIE ......................................................................................................................................10
1.3. LAATSTE WILSBESCHIKKING ..........................................................................................................13
1.4. HET TESTAMENT ...............................................................................................................................14
1.5. DE DONATIE VAN ORGANEN ..........................................................................................................16
1.6. AFSTAND VAN JE LICHAAM AAN DE WETENSCHAP ...................................................................17

2. FORMALITEITEN NA HET OVERLIJDEN .......................................................................... 19
2.1. HUISDOKTER .....................................................................................................................................19
2.2. BEGRAFENISONDERNEMER .............................................................................................................19
2.3. BURGERLIJKE STAND .......................................................................................................................20
2.4. NOTARIS .............................................................................................................................................21
2.5. BANK ...................................................................................................................................................22
2.6. VERZEKERINGEN ...............................................................................................................................25
2.7. MUTUALITEIT ...................................................................................................................................25
2.8. WAGEN ................................................................................................................................................26
2.9. PENSIOENEN ......................................................................................................................................27
2.10. WERKGEVER .......................................................................................................................................30
2.11. KINDERBIJSLAGFONDS ....................................................................................................................30
2.12. ANDERE ORGANISATIES ..................................................................................................................32
5

1. Goede ReGelInGen
oP VooRhand
Niemand denkt graag aan lijden en sterven, of aan nalatenschap, testamenten of erfenissen. Toch is het belangrijk dat u al
tijdens uw leven even stilstaat bij deze zaken. Vooral de naaste nabestaanden kunt u heel wat extra smart besparen indien
u al bij leven enkele regelingen treft over uw levenseinde. Een aantal tips.
• Bewaar alle belangrijke papieren (trouwboekje, akten,
wilsbeschikking, huwelijkscontract, …) op eenzelfde
plaats.
• Maak een adressenlijst van personen die op de hoogte
gebracht moeten worden van uw overlijden.
• Sommige banken hebben een formulier waarop u alle
vertrouwelijke gegevens kunt invullen die interessant
zijn voor uw nabestaanden: informatie over rekeningen,
verzekeringen, schulden en testamenten; de locatie
waar geld, persoonlijke documenten, akten en sleutels
bewaard zijn...
• Wanneer u zelf uw begrafenis wilt regelen, kunt u dit
schriftelijk bepalen. Er is ook een mogelijkheid om
op voorhand een overeenkomst af te sluiten met een
begrafenisondernemer en op de bank een som vast te
zetten ten gunste van de begrafenisondernemer. Na de
begrafenis kan deze het geld afhalen op vertoon van de
overlijdensakte en een bewijs van de geleverde diensten.
• Maak een wilsbeschikking op bij de dienst Burgerlijke
Stand van uw gemeente en vermeld hierin hoe u
wenst te worden begraven. Doe een beroep op een
vertrouwenspersoon (bijvoorbeeld een advocaat, notaris
of verantwoordelijke van de bank) indien u dit zelf niet
meer kunt.
7

1.1. PALLIATIEVE ZORG
Bijzondere aandacht voor een menswaardig heengaan
staat centraal in de palliatieve zorg. Het doel van palliatieve
zorgen is de best mogelijke levenskwaliteit te bereiken
voor de patiënt met een levensbedreigende aandoening en
zijn nabestaanden, en is dus niet het leven te verlengen
of te verkorten. De controle van pijn maar ook van
psychologische, sociale en spirituele problemen is hierbij
van essentieel belang.
Palliatieve zorg is daarom niet beperkt tot louter
medische zorg en wordt in principe door iedereen
verleend; bijvoorbeeld de huisarts, medisch specialist,
verpleegkundige, maatschappelijk werker, psycholoog,
geestelijk verzorger, vrijwilliger en naasten.
Bovendien stelt palliatieve zorg niet alleen de behoeften
van de patiënt centraal, maar ook van diens naasten. Het
biedt een ondersteuningssysteem aan de familie om te
helpen zich te redden tijdens de ziekte van de patiënt en
tijdens haar eigen rouwproces.
8
Palliatieve premie
Alhoewel een meerderheid van de terminaal zieke mensen
thuis wenst te sterven, kan dit meestal niet gerealiseerd
worden. Dit komt vooral omdat de palliatieve verzorging
thuis duurder is voor de patiënt dan dezezelfde verzorging
in een ziekenhuis.
Om de patiënten toch de mogelijkheid te bieden hun
levenseinde thuis te beleven, kan via de huisarts een
palliatieve premie aangevraagd worden. Deze premie
voorziet een vast bedrag van 483,39 euro voor patiënten
met een levensverwachting van minder dan drie maand.
Wordt deze periode overschreden dan kan de premie nog
een keer worden aangevraagd. Het bedrag komt bovenop
de normale terugbetaling van ziektekosten door het
ziekenfonds, en is bedoeld om de bijzondere kosten van
tervensbegeleiding thuis te helpen dragen.
Palliatief verlof
Iedere werknemer in de privé-sector of de openbare sector heeft
recht op loopbaanonderbreking in het kader van palliatieve
zorg. Informeer hiervoor bij de werkgever of bij de RVA.

Nuttige contactgegevens
Netwerk Palliatieve Zorg arrondissement Aalst
Netwerkcoördinator Aalst: Luc De Waegeneer
Sluisken 15, 9300 Aalst
tel. 053 21 40 94,
fax 053 70 53 50
e-mail: palliatieve.thuiszorg.aalst@pandora.be
ASZ
Campus Aalst palliatieve zorgen: tel. 053 76 49 00
Medisch coördinator: Dr. Erna Van Droogenbroeck
tel. 053 76 42 38
Palliatief supportteam: te contacteren via de dokter of de
hoofdverpleegkundige
O.L.Vrouwziekenhuis
Palliatief supportteam (campus Aalst): tel. 053 72 46 65
e-mail: palliatief.support.team@olvz-aalst.be
Palliatieve zorgeenheid (campus Asse): tel. 02 300 60 93
e-mail: palliatieve.eenheid.asse@olvz-aalst.be
9

10
1.2. EUTHANASIE
Euthanasie wordt door de wet omschreven als het
‘opzettelijk levensbeëindigend handelen door een
ander dan de betrokkene, op diens verzoek’. Wettelijk is
euthanasie dus slechts geoorloofd wanneer het door een
arts gebeurt, op uitdrukkelijk verzoek van de patiënt en
binnen strikte voorwaarden.
Euthanasie heeft dus niets te maken met de normale
medische handelingen om pijn en lijden te bestrijden,
bijvoorbeeld door de toediening van kalmeermiddelen of
pijnstillers. Het gaat hier ook niet over het niet opstarten
of het stopzetten van een uitzichtloze en dus nutteloze en
ongerechtvaardigde verdere behandeling. In die gevallen
beëindigt de dokter niet bewust het leven; hij maakt alleen
een natuurlijk overlijden mogelijk dat waardiger en minder
moeizaam is.

Een verzoek tot euthanasie
De wet schrijft enkele voorwaarden voor om euthanasie te
kunnen aanvragen.
Wat de patiënt betreft:
• de patiënt moet meerderjarig of een ontvoogde
minderjarige zijn;
• hij/zij moet handelingsbekwaam en bewust zijn op het
ogenblik dat euthanasie wordt gevraagd.
Wat het verzoek tot euthanasie betreft:
• vrijwillig: zonder druk van buitenaf;
• overwogen: de patiënt is tot een beslissing gekomen na
correcte en relevante informatie te hebben gekregen,
onder meer over zijn ziekte en de mogelijkheden van
palliatieve zorg;
• herhaald: niet impulsief en duurzaam, d.w.z. op
verschillende dagen herhaald;
• schriftelijk: opgesteld, gedateerd en getekend door de
patiënt zelf. Indien de patiënt daartoe niet in staat is,
gebeurt het op schrift stellen door een meerderjarige
persoon die gekozen is door de patiënt en geen materieel
belang mag hebben bij de dood van de patiënt.
Wat de toestand van de patiënt betreft:
• het moet gaan om een medisch uitzichtloze toestand
van ondraaglijk fysiek of psychisch lijden dat niet
gelenigd kan worden, tengevolge van een ernstige
en ongeneeslijke aandoening door een ziekte of een
ongeval.
• Er wordt niet vereist dat de patiënt aan die aandoening
zal sterven of dat de aandoening een terminaal karakter
heeft. De wet is dus ook onder specifieke voorwaarden
van toepassing op de zogenaamde niet-terminale
patiënt.
Het verzoek moet volgens de wet schriftelijk gebeuren en
moet door de patiënt zelf worden opgesteld, ondertekend
en gedateerd. Voorbeelden voor zo’n verzoekschrift kunt
u downloaden op de website www.gezondheid.be. Dit
wordt meestal begeleid door een arts of palliatief team
die u ook helpen bij het vervullen van de administratieve
voorwaarden.
11

De wilsverklaring tot euthanasie
De wet voorziet de mogelijkheid om bij leven en welzijn
een wilsverklaring op te stellen waarin u vraagt dat er
euthanasie wordt verricht indien u door ziekte of ongeval
wordt getroffen, daardoor een ernstige en ongeneeslijke
aandoening krijgt en op onomkeerbare wijze het
bewustzijn verliest. Dat betekent dat de wilsverklaring
enkel kan worden ingeroepen voor comateuze patiënten
en dus niet voor demente personen.
De wilsverklaring tot euthanasie moet in aanwezigheid
van twee meerderjarige getuigen op papier worden gezet.
Minstens één van die getuigen mag geen erfgenaam zijn of
materieel belang hebben bij de dood van de patiënt. U kunt
(maar dit moet niet) in de wilsverklaring één of meerdere
vertrouwenspersonen aanduiden die de behandelende
arts op de hoogte brengen van de wil van de patiënt. De
behandelende arts van de patiënt, de geraadpleegde arts
en de leden van het verplegend team kunnen niet als
vertrouwenspersoon optreden.
12
De wilsverklaring moet gedateerd en ondertekend worden
door degene die de verklaring aflegt, door de getuigen en
- indien die er zijn - door de aangeduide vertrouwensperso(o)n(e)n.
Kunt u zelf niet meer schrijven, dan mag u dat laten doen
door een meerderjarig persoon die u aanduidt en die
geen enkel materieel belang heeft bij het overlijden van
de patiënt. Hierbij moeten opnieuw twee meerderjarige
getuigen aanwezig zijn, van wie er minstens een geen
materieel belang heeft bij het overlijden van de patiënt.
De wilsverklaring moet gedateerd en ondertekend worden
door degene die het verzoek schriftelijk opstelt, door de
getuigen en door de aangeduide vertrouwenspersoon of
vertrouwenspersonen.
De wilsverklaring vermeldt dat de betrokkene niet in staat
is te tekenen en waarom. Bij de wilsverklaring wordt een
medisch getuigschrift gevoegd als bewijs dat de betrokkene
fysiek blijvend niet in staat is de wilsverklaring op te stellen
en te tekenen.

De vorm waaraan zo’n wilsverklaring moet beantwoorden,
is wettelijk vastgelegd. Een voorbeeld kunt u downloaden
op www.gezondheid.be. De wilsverklaring is maximaal
5 jaar geldig. Ze moet dus tijdig vernieuwd worden.
Sinds 1 september 2008 kunt u bij het gemeentebestuur
van uw woonplaats een wilsverklaring tot euthanasie laten
registreren. Op elk ogenblik kan u de verklaring herzien of
intrekken. De geldigheidsduur van de verklaring bedraagt
momenteel vijf jaar. Na afloop van deze vijf jaar moet u
de verklaring herbevestigen. Zo niet zal ze uit de database
geschrapt worden.
1.3. LAATSTE WILSBESCHIKKING
U kunt zelf, of als ouder van een minderjarig kind, de
gewenste wijze van begraving of crematie en ook de
gewenste uitvaartplechtigheid laten registreren. U kunt
uw wensen laten blijken uit een testament, maar ook
registreren bij de gemeentelijke dienst Burgerlijke Stand
via een laatste wilsbeschikking.
In deze laatste wilsbeschikking geeft u de wijze van
teraardebestelling aan: begraving, crematie met begraving
van de as, crematie met bijzetting van de as in het
columbarium, crematie met verstrooiing van de as op de
strooiweide, crematie met verstrooiing van de as in de
Belgische territoriale zee. Onder bepaalde voorwaarden
kan de urne ook meegenomen worden en begraven of
bewaard worden op een andere plaats dan de begraafplaats.
Hiervoor is eveneens een ondertekende verklaring vereist.
U kunt uw keuze trouwens steeds wijzigen. Wanneer er
echter geen laatste wilsbeschikking werd geregistreerd,
beslissen de nabestaanden over de wijze van begraving of
crematie.
13

1.4. HET TESTAMENT
Via een testament kunt u zelf kiezen welke goederen door
erfopvolging worden overgedragen en aan wie. Wanneer
u geen schenking of testament maakt, wijst de wet zelf
de erfgenamen aan volgens een bepaalde rangschikking.
De wet voorziet dat de echtgenoot, de kinderen, (achter-)
kleinkinderen, ouders en grootouders een voorbehouden
deel hebben. Als de overledene geen familie heeft, komen
zijn goederen automatisch toe aan de Staat.
Drie soorten van testament
1. het eigenhandig of holografisch testament
Dit testament is alleen geldig wanneer het geheel met
de hand van de erflater is geschreven, gedagtekend
en ondertekend. Het mag op elk papier en in elke taal
worden geschreven. Het eigenhandig testament is de
meest gebruikte vorm van laatste wilsbeschikking.
Aan dit testament zijn diverse voordelen gekoppeld:
het holografisch testament is uiterst eenvoudig,
het kan geheim blijven en er zijn geen kosten aan
gebonden. Toch is dit testament niet zonder gevaar:
14
de vormvoorschriften zijn uiterst eenvoudig, maar
moeten tot op de letter worden nageleefd. Het komt
vaak voor dat onduidelijkheden en gebrek aan precisie
in het testament aanleiding geven tot verwarring en
dubbelzinnige interpretaties. Om dit te vermijden kan
de erflater met de hulp van zijn notaris een ontwerp
van testament opstellen.
2. het openbaar of authentiek testament
Dit testament wordt door de erflater gedicteerd aan
twee notarissen of één notaris, bijgestaan door twee
getuigen. Ook deze soort biedt vele voordelen. Zo kan
de inhoud en vorm van een authentiek testament niet
worden betwist en is de datum zeker, wat van groot
belang is wanneer er meerdere testamenten bestaan.
3. het internationaal testament
Deze vorm wordt aangeraden wanneer de erflater, de
legataris of het vermaakte goed zich in het buitenland
bevinden. Voor vragen hieromtrent richt u zich best tot
een notaris.

Schenkingen
Door schenkingen te doen kunt u tijdens uw leven
bezittingen geheel of gedeeltelijk onder uw erfgenamen
verdelen. Als u uw schenkingen drie jaar overleeft, moeten
uw erfgenamen geen erfenisrechten betalen.
Ook in een huwelijkscontract kunnen echtgenoten elkaar
inzake erfrecht bevoordelen. In een huwelijkscontract kunt
u ook schenkingen doen aan ongeboren kinderen. Een
huwelijkscontract dient u af te sluiten bij de notaris.
Erfenis aanvaarden of niet?
U heeft hierin de keuze:
• zuivere aanvaarding: dit is aanvaarding van zowel de
baten als de schulden
• verwerping van de nalatenschap: er wordt verondersteld
dat de persoon nooit een erfgenaam is geweest
• aanvaarding onder voorrecht van boedelbeschrijving:
schulden worden beperkt tot de tegenwaarde van de
bezittingen
De griffie van de rechtbank van eerste aanleg is bevoegd.
De griffie bevindt zich in het gerechtsgebouw van
Dendermonde, Justitieplein 1 - 9200 Dendermonde,
tel. 052 26 07 11.
15

16
1.5. DE DONATIE VAN ORGANEN
Bij donatie van vitale organen is het van belang dat, nadat
is vastgesteld dat de donor is overleden, het hart door
kunstmatige beademing nog enige tijd blijft kloppen. De
donor is in zo’n geval hersendood. Hersendood wil zeggen
dat er sprake is van een definitieve en onherstelbare uitval
van de hersenfuncties. Door kunstmatige beademing blijft
het hart kloppen en worden de vitale organen voorzien van
zuurstof, waardoor deze ten behoeve van de transplantatie
nog enige tijd in een goede conditie kunnen worden
gehouden.
De wetgeving laat het wegnemen van organen en weefsels
bij elke Belgische burger of vreemdeling (die hier tenminste
6 maanden is gedomicilieerd) toe, op voorwaarde dat de
persoon bij leven geen verzet heeft aangetekend.

Uw wensen met betrekking tot orgaandonatie kunnen
officieel worden ingediend door het formulier voor
instemming of weigering tot orgaandonatie in te vullen en
af te geven op het gemeentehuis. Voor de verklaring kunt u
terecht op de dienst Bevolking. De gemeente stuurt het dan
door naar het Rijksregister.
In geval van hersendood is het de taak van de
transplantatiecoördinator om in het Rijksregister te
controleren of er verzet werd aangetekend.
1.6. AFSTAND VAN JE LICHAAM
AAN DE WETENSCHAP
Indien u uw lichaam wenst af te staan aan de wetenschap,
moet u dit eveneens al bij leven regelen. U dient hiervoor
rechtstreeks contact te nemen met de universiteiten van
uw keuze. Maak uw wens duidelijk door een document
(handgeschreven) in te vullen en vervolgens te dateren en
te ondertekenen. Bewaar een kopie voor uzelf en stuur het
origineel naar de gekozen universiteit.
De universiteit zal de donor daarna een ontvangstbewijs
overmaken of een formulier dat de donor aan zijn
identiteitskaart kan hechten, zodat familieleden of
erfgenamen op de hoogte zijn in geval van overlijden.
Na de dood van de donor moeten de nabestaanden de
gemeentelijke overheid op de hoogte stellen van de wens
van de overledene door een kopie van het document over
te maken.
17

2. foRMalIteIten na
het oVeRlIJden
2.1. HUISDOKTER
Indien een overlijden plaats heeft buiten het ziekenhuis
moet altijd de huisarts worden verwittigd. Hij zal dan
officieel het overlijden vaststellen en het overlijdensattest
opstellen. Bij een overlijden in het ziekenhuis zorgen de
artsen in het ziekenhuis voor het overlijdensattest.
Tijdens het weekend (van zaterdag 8.00 uur tot maandag
8.00 uur) of op feestdagen kan de huisarts opgeroepen
worden via de wachtdienst van de dokters. Dit kan via het
centraal oproepingsnummer 053 68 20 40.
2.2. BEGRAFENISONDERNEMER
De meeste formaliteiten kunt u afhandelen via de
begrafenisondernemer. De begrafenisondernemer weet
perfect welke formaliteiten u allemaal moet vervullen bij
een sterfgeval. Hij regelt de rouwbrieven en de uitvaart, en
zorgt voor de vergunning voor de begrafenis of crematie.
U bent vrij de begrafenisondernemer te nemen van uw
eigen keuze.
19

2.3. BURGERLIJKE STAND
Ieder sterfgeval moet binnen de drie dagen gemeld worden
aan de dienst Burgerlijke Stand van de gemeente waar het
overlijden heeft plaatsgevonden. In de praktijk zorgt de
begrafenisondernemer meestal voor de aangifte, maar ook
een familielid kan dit doen.
Voor de aangifte zijn enkele documenten nodig: het
attest van de geneesheer of wetsdokter die het overlijden
heeft vastgesteld, de identiteitskaart en het rijbewijs van
de overledene, het trouwboekje van de overledene (voor
ongehuwde overledenen is dit het huwelijksboekje van
de ouders), het ingevulde aanvraagformulier indien een
concessie wordt aangegaan, eventueel een aanvraag tot
lijkverbranding, de identiteitskaart van de aangever.
De ambtenaar van de burgerlijke stand maakt dan de
officiële overlijdensakte op. U krijgt een aantal uittreksels
uit deze akte die u nodig heeft bij het doorgeven van het
overlijden aan de verschillende diensten.
Iedere deelgemeente beschikt over een begraafplaats:
Denderleeuw (ingang via Toekomststraat), Iddergem
20
(ingang via Kloosterstraat) en Welle (ingang via Welleplein).
Op iedere begraafplaats zijn er percelen grond voorzien
voor teraardebestellingen, is er een columbarium, een
strooiweide en een urnenveld.
Concessies
Voor teraardebestellingen in een grafkelder of bijzettingen
in het columbarium of urnenveld kan een concessie
aangevraagd worden voor 40 jaar.
De kostprijs hiervoor bedroeg op 1/1/2008:
• Grafconcessies: 1500 euro voor 40 jaar voor 2 personen
(+ 100 euro taks voor het openen van de grafkelder)
• Columbarium- of urnenveldconcessies: 500 euro voor
40 jaar voor 2 personen
Een kosteloze teraardebestelling of bijzetting in het
columbarium of urnenveld is ook mogelijk. Deze nietgeconcedeerde
graven en nissen worden 20 jaar bewaard.
Meer informatie hierover kunt u bekomen op de dienst
Burgerlijke Stand: tel. 053 640 670.

2.4. NOTARIS
Wilt u weten of iemand een testament heeft en of er
eventuele andere akten bestaan die een invloed kunnen
hebben op de verdeling van nalatenschappen (bijvoorbeeld
huwelijkscontracten, wijzigingen van die contracten en
wederzijdse akten van gift tussen echtgenoten), dan kunt
u dit opvragen bij het Centraal Register der Testamenten,
Bergstraat 30 te 1000 Brussel.
Als de overledene een eigenhandig testament nalaat, moet
u dat bij een notaris aanbieden om het te laten uitvoeren.
Maar ook als dit niet het geval is, is het nuttig een notaris
te raadplegen indien u vragen heeft over erfrecht en
erfopvolging of over de verdeling van de erfenis.
De notaris is verplicht om na overlijden de begunstigden
in een testament op de hoogte te brengen.
21

22
2.5. BANK
Bij het overlijden van een titularis van een rekening of
kluis worden deze geblokkeerd. Dit gebeurt omdat op dat
moment niet duidelijk is wie de rechtsopvolgers zijn.
a. Als er een testament bestaat, dan worden de
rekeningen gedeblokkeerd op basis van een notariële
akte van erfrechtverklaring, dus door de notaris. De
kosten voor de notariële erfrechtverklaring houden
registratierechten (25 euro), rechten op geschriften
(7,5 euro), erelonen en aktekosten van de notaris in.
b. Als er geen testament is, dan moet u zich, afhankelijk
van het bedrag van de erfenis, wenden tot de
dienst Burgerlijke Stand van de gemeente of tot de
vrederechter.
• De gemeentelijke dienst Burgerlijke Stand kan een
erfrechtverklaring afleveren indien het gaat om
een maximum bedrag van 743,68 euro. Dit
is gratis. Documenten die u moet meenemen
bij de aanvraag zijn: het trouwboekje van de

overledene (bij ongehuwde overledenen is dit het
trouwboekje van de ouders), een adressenlijst van
de erfgenamen met hun burgerlijke staat, eventueel
het huwelijkscontract, een akte van schenking onder
levenden of een testament.
• Indien het bedrag hoger is dan 743,68 euro, dient u
zich te richten tot de vrederechter voor een akte van
bekendheid. Zo’n akte kost 30 euro aan griffierechten
(opstelrechten) en voor de noodzakelijke uitgiften
1,50 euro per bladzijde aan expeditierechten.
Documenten die u moet meenemen bij de
aanvraag: overlijdensattest, trouwboekje, identiteit
en adressen van de erfgenamen en eventueel het
huwelijksboekje van vooroverleden kinderen,
huwelijkscontract, geregistreerde schenkingsakte,
attest kinderloos overlijden, attest geen kinderen na
ontbinding huwelijk, adoptieakte, machtiging van
de vrederechter bij onbekwame personen.
• Om de procedure te versnellen kunt u in bepaalde
gevallen een attest van erfopvolging verkrijgen
in het lokaal registratiekantoor. Voorwaarden zijn
dat er geen testament is, geen huwelijkscontract,
geen giften onder levenden en geen onbekwame
erfgenamen. Dit kan tot een bedrag van maximum
50.000 euro. Dit attest wordt kosteloos afgeleverd
door de ontvanger van het registratiekantoor.
Voor Denderleeuw dient u zich te wenden tot het
registratiekantoor Ninove, Bevrijdingslaan 7 - 9400
Ninove, tel. 054 33 28 11.
23

2.6. VERZEKERINGEN
Indien de overledene een levensverzekering of een
schuldsaldoverzekering had, moet u zo vlug mogelijk de
betrokken verzekeringsmaatschappij of kredietinstelling
verwittigen. U dient dan de volgende documenten voor te
leggen: een uittreksel uit de overlijdensakte, een medisch
attest dat de doodsoorzaak vermeldt, de verzekeringspolis
en het bewijs van betaling van de laatste premie.
De polis van de brandverzekering moet binnen drie
maanden overgedragen zijn aan de nieuwe eigenaar van
de woning.
Bij de overname van de verzekeringspolis van de auto
is het voor de bonus-malus formule van belang of de
langstlevende al dan niet langer dan 3 jaar over een rijbewijs
beschikt.
Goed om weten is ook dat de premie van een familiale
verzekering goedkoper wordt voor een alleenstaande.
2.7. MUTUALITEIT
Na aangifte bij de dienst Burgerlijke Stand wordt het
ziekenfonds via de kruispuntbank op de hoogte gebracht
van het overlijden. Zelf hoeft u hiervoor niets te doen.
Wat u wel moet doen is een aantal documenten binnen
brengen bij uw plaatselijke mutualiteit: de SIS-kaart van
de overledene of van de persoon bij wie de overledene
is ingeschreven als persoon ten laste; de factuur van de
begrafenisondernemer en het betalingsbewijs indien u
recht hebt op een wettelijke overlijdensvergoeding.
De ziekteverzekering voorziet in een overlijdensvergoeding
van 148,74 euro bij het overlijden van een werknemer,
werkloze of gepensioneerde binnen het stelsel voor
werknemers.
De uitkering geldt niet bij het overlijden van een zelfstandige
of gepensioneerde zelfstandige, vastbenoemde ambtenaar
of gepensioneerde binnen het stelsel van de overheid. Dit
gebeurt op een andere wijze. Als een ambtenaar overlijdt,
krijgt u bij wijze van premie een maand loon of pensioen
uitbetaald, weliswaar begrensd.
25

2.8. WAGEN
In geval van overlijden kan de inschrijvingsplaat van de
wagen van de overledene worden geschrapt of overgedragen
op naam van de langstlevende echtgenoot, de wettelijk
samenwonende of één van de kinderen.
Indien u de inschrijvingsplaat wilt schrappen, stuurt
u ze naar de Directie Inschrijvingen Voertuigen: FOD
Mobiliteit en Vervoer, Directie Wegverkeer – DIV, City
Atrium, Vooruitgangstraat 56, 1210 Brussel (tel. 02 277
30 50). De verkeersbelasting wordt geschorst vanaf de dag
waarop de inschrijvingsplaat aankomt in deze dienst. Het
inschrijvingsbewijs moet bij de wagen blijven.
Overdracht of herinschrijving
Bij een overdracht of een herinschrijving kan de
inschrijvingsplaat van de overledene behouden blijven.
De procedure is dezelfde als voor de aankoop van een
tweedehands voertuig. U hoeft echter geen btw te betalen
en de wagen dient niet onderworpen te worden aan de
technische controle. Het inschrijvingsformulier voor
een gebruikt voertuig kunt u aanvragen bij uw garagist
26
of verzekeringsmakelaar, het station voor technische
controle of het DIV. Op dit formulier wordt vermeld dat
het om een overdracht gaat omwille van overlijden van de
eigenaar.
Samen met het inschrijvingsformulier bezorgt u volgende
documenten aan de DIV: het oude inschrijvingsbewijs van
het voertuig op naam, een afschrift van de overlijdensakte
met de vermelding van de namen van beide echtgenoten,
een uittreksel van de huwelijksakte, een bewijs van wettelijke
samenwoning of bewijs van afstamming of adoptie. De
namen en voornamen moeten op alle documenten identiek
zijn. Ook de verwantschap moet duidelijk vermeld worden.
Zoniet moet de procedure herbegonnen worden.

2.9. PENSIOENEN
Indien u minstens 45 jaar oud bent en minstens 1 jaar
gehuwd was met de overledene, dan heeft u recht op een
overlevingspensioen.
De leeftijdsvoorwaarde is evenwel niet vereist in volgende
gevallen:
• voor echtgenoten van ambtenaren;
• voor echtgenoten van zelfstandigen of werknemers,
met minstens één kind ten laste of die permanent voor
minstens 66% arbeidsongeschikt zijn;
• voor weduwen van mijnwerkers met 20 jaar
ondergrondse dienst.
In een aantal gevallen mag de huwelijksduur minder dan
één jaar bedragen:
• indien er (eventueel postuum) een kind geboren werd
uit het huwelijk;
• indien het overlijden te wijten was aan een ongeval of
beroepsziekte;
• indien op het ogenblik van het overlijden een van beide
partners kindergeld trok voor een kind ten laste.
Indien de overleden werknemer of zelfstandige reeds een
rustpensioen ontving, of indien de toekenningsprocedure
daarvoor reeds gestart was, hoeft u niets te doen. Het
overlevingspensioen wordt in dat geval automatisch
berekend en toegekend aan de rechthebbenden.
Als de overledene een ambtenaar was die een rustpensioen
ontving, dan opent de Pensioendienst voor de Overheidssector
automatisch een overlevingspensioendossier voor de
langstlevende echtgenoot of – indien zij de enig mogelijke
rechthebbenden zijn – voor de uit de echt gescheiden
partner of de minderjarige weeskinderen.
Aanvraag
In bepaalde gevallen dient u wel een aanvraag te doen:
• als uw partner nog actief was als werknemer of
zelfstandige, dan moet u een aanvraag indienen op de
gemeente van uw woonplaats;
27

• als uw partner ambtenaar was en nog geen
rustpensioen ontving dat niet beheerd werd door
de Pensioendienst van de Overheidssector, dan moet
eveneens een aanvraag ingediend worden.
In geval van twijfel is het altijd beter een aanvraag in te
dienen.
Enkele nuttige contactgegevens
Rijksdienst voor Pensioenen
Zuidertoren, Baraplein, 1060 Brussel
tel. 02 529 30 02 of 0800 50 246
e-mail: info@rvponp.fgov.be
website: www.onprvp.fgov.be
Pensioendienst voor de Overheidssector (PDOS)
Victor Hortaplein 40 - bus 30, 1060 Brussel
tel. 02 558 60 00, fax 02 558 60 10
e-mail: info@pdos.fgov.be
website: www.ap.fgov.be
Rijksinstituut voor de sociale verzekeringen der zelfstandigen
Jan Jacobsplein 6, 1000 Brussel
tel. 02 546 42 11, fax 02 511 21 53
e-mail: info@rsvz.inasti.fgov.be
website: www.rsvz.be
Nationaal Instituut voor Oorlogsinvaliden, Oud-strijders en
Oorlogsslachtoffers
Regentlaan 45/46, 1000 Brussel
tel. 02 227 63 00, fax 02 227 63 31
e-mail: info@niooo.be
website: www.niooo.be
Federale Overheidsdienst Financiën, Administratie der Thesaurie
CDVU – Oorlogspensioenen
Kunstlaan 30, 1040 Brussel
tel. 02 237 03 11, fax 02 233 74 86
e-mail: CDVUpensioenen.tf@minfin.fed.be
website: www.minfin.fgov.be
29

2.10. WERKGEVER
De werkgever moet verwittigd worden van het overlijden
van zijn werknemer. Hij zal de nog verschuldigde lonen
uitbetalen.
Bij een zelfstandige raadpleegt u best de boekhouder
van de overledene. Die zal u helpen om het sterfgeval te
melden aan de griffie van de Rechtbank van Koophandel
en de directe belastingen, de BTW-administratie en de
pensioenkas.
30
2.11. KINDERBIJSLAGFONDS
Elk kind dat kinderbijslag ontvangt, heeft bij het
overlijden van zijn vader of moeder recht op wezenbijslag.
Afhankelijk van het statuut van de overledene zijn er andere
procedures.
Werknemers
Als de overledene werknemer was, dan wordt dat
automatisch via het kinderbijslagfonds geregeld. Een
(wettig, erkend of geadopteerd) weeskind kan bovendien
een verhoogde wezenbijslag krijgen als de overleden of
overlevende ouder, of als een andere rechthebbende in
de 12 maanden vóór het overlijden van de ouder(s) de
voorwaarden vervuld heeft voor 6 maanden recht op
kinderbijslag in de werknemersregeling.
De verhoogde wezenbijslag kan enkel betaald worden als
de overlevende ouder niet hertrouwd is of samenwoont, of
indien beide ouders overleden zijn, of als de overlevende
ouder geen contact meer heeft met het weeskind en ook
niet bijdraagt in het levensonderhoud van het kind.

Als de overlevende ouder opnieuw gaat samenwonen
of hertrouwt, is er geen recht meer op de verhoogde
wezenbijslag. Het weeskind krijgt dan de gewone
kinderbijslag. Als de ouder later terug alleen gaat wonen of
scheidt, is er opnieuw recht op verhoogde wezenbijslag.
Bij volle adoptie (het kind heeft geen wettelijke band meer
met zijn ouders) verliest een weeskind het recht op de
verhoogde wezenbijslag, behalve als de enige adoptieouder
de partner was van de overleden ouder.
Sinds 1 oktober 2007 kan iedereen met recht op
kinderbijslag voor het kind (dus niet alleen een ouder, maar
ook een broer, zus, grootouder, oom, tante, pleegouder, ...)
de verhoogde wezenbijslag bekomen.
Als het kind wees werd vóór 1 oktober 2007 moet de
rechthebbende zelf een aanvraag indienen voor verhoogde
wezenbijslag. Neem contact op met uw kinderbijslagfonds
als een weeskind nog geen verhoogde wezenbijslag krijgt.
Ambtenaren
Was de overledene ambtenaar, dan neemt u best contact op
met de Rijksdienst voor Kinderbijslag voor Werknemers,
Trierstraat 70 - 1000 Brussel (tel. 02 237 21 11).
Zelfstandigen
Voor zelfstandigen is er een afzonderlijke regeling.
Contacteer de RSVZ, Jan Jacobsplein 6 - 1000 Brussel
(tel. 02 546 42 11, e-mail: info@rsvz-inasti.fgov.be). De
kinderbijslag van een zelfstandige wordt uitbetaald door
zijn sociale verzekeringsfonds. Neem contact op met deze
dienst voor meer informatie.
31

2.12. ANDERE ORGANISATIES
In het geval van een overlijden dient u nog enkele
organisaties op de hoogte te brengen, zoals:
• elektriciteitsmaatschappij/gasmaatschappij
• watermaatschappij
• kabelmaatschappij
• telefoonmaatschappij (vaste en mobiele telefoon)
• internetprovider
• uitgevers van kranten, tijdschriften, …
• verenigingen waarvan de overledene lid was
• de verhuurder van de woning: vergeet niet dat een
huurcontract overgaat op de erfgenamen, die dezelfde
rechten en plichten blijven behouden.
Laat hen weten of het contract mag stopgezet worden of
verder moet lopen mits wijziging van de naam.
32

GEmEENTE DENDErLEEuw
Alfons De Cockstraat 1
9470 Denderleeuw
tel. 053 640 640
gemeentebestuur@denderleeuw.be