TV kijken zo kan het ook - Boekenpret en Fantasia

TV kijken,
zo kan het ook!
Hoe oudercommissies kunnen adviseren over televisiekijken
op het kinderdagverblijf

Inhoud
Inleiding
HOOFDSTUK 1
De discussiepunten
rondom televisiekijken
HOOFDSTUK 2
Waarom televisie op
het kinderdagverblijf?
HOOFDSTUK 3
Achtergrondinformatie:
leren van televisie
HOOFDSTUK 4
De rol van de
oudercommissie

Inleiding
Televisie kijken op het kinderdagverblijf is iets waar ouders niet erg warm voor lopen.
BOink reageerde dan ook terughoudend op het verzoek van PeuterTV (Teleac/NOT) om in
de Adviesraad van Het Zandkasteel zitting te nemen. Na een nadere kennismaking met
het team van PeuterTV en de gedachte achter het programma Het Zandkasteel, verdween
deze reserve. Teleac/NOT is een educatieve omroep. Schooltv en PeuterTV maken deel uit
van deze organisatie. De makers van PeuterTV hebben jarenlange ervaring met het maken
van tv-programma’s en websites voor het onderwijs.
Het optimaal gebruik maken van de mogelijkheden
van televisie zoals PeuterTV dit
ambieert, kan iets waardevols toevoegen
aan de inhoud van kinderopvang. In samenwerking
met BOink heeft Teleac/NOT deze
brochure samengesteld. De brochure stelt
oudercommissies in staat, de dilemma’s rondom
televisiekijken te bespreken. Nog mooier
is het wanneer de brochure gebruikt wordt
om voor alle ouders een ouderavond te
organiseren met als thema ‘televisiekijken’.
Meer dan een zoethoudertje...
Een nieuwe kijk op televisie in
de kinderopvang
Bijna iedere ouder heeft wel een mening over
televisie voor jonge kinderen. Een mening
die in eerste instantie niet altijd positief is.
Ouders vinden dat hun kind teveel televisie
kijkt of zijn bang dat hun kind geweld van
de buis overneemt. Het is dan ook niet verwonderlijk
dat ouders kritiek leveren als er
in de kinderopvang naar de televisie gekeken
wordt. Maar de televisie kan ook een positieve
invloed hebben op de ontwikkeling van
kinderen, iets wat helaas zelden of nooit
benadrukt wordt. Er zijn nieuwe ontwikkelingen
op het gebied van ontwikkelingsstimulerende
televisie voor peuters waarvan iedere opvoeder
op de hoogte zou moeten zijn.
Als ouder en tevens lid van de oudercommissie
bent u volgens de wet Kinderopvang (artikel
60) bevoegd om adviezen te geven, gevraagd
en ongevraagd, over het beleid en de gang
van zaken in het kinderdagverblijf. Het is dan
ook van belang dat u op de hoogte blijft van
nieuwe wetenswaardigheden, zodat uw
advisering gestoeld is op volledige en actuele
informatie. In deze brochure maakt u kennis
met de nieuwste ontwikkelingen op het gebied
van ontwikkelingsstimulerende kindertelevisie
zodat u met betrekking tot dit onderwerp
straks een goed onderbouwd advies uit kunt
brengen aan uw kinderdagverblijf. Diverse
onderwerpen komen aan bod die u naar
behoefte kunt lezen en kunt doorgeven aan
anderen. Daarnaast bieden wij materiaal
waarmee u concreet aan de slag kunt, zoals
materiaal om een ouderavond rondom het
thema televisiekijken op te zetten.
1

1De discussiepunten rondom
televisiekijken
De meeste ouders zijn er aan gewend dat hun kind op school naar educatieve televisieprogramma’s
kijkt. Al jarenlang kijken schoolkinderen met veel plezier naar Koekeloere, Huisje
Boompje Beestje, Nieuws uit de Natuur en het Schooltv-weekjournaal. Educatieve televisie
voor peuters is echter lang niet zo geaccepteerd. Er wordt in ieder geval regelmatig gediscussieerd
over televisiekijken met jonge kinderen en dat is begrijpelijk. Tijdens deze discussies
komen we de volgende stellingen tegen:
Hoofdstuk 1
Kinderen kijken al zo veel televisie
Het is een feit dat kinderen over het algemeen
veel tijd doorbrengen voor de televisie.
Maar laten we eerlijk zijn, het is juist aan ons
als opvoeders om de televisie op een verstandige
manier in te zetten. Dus, niet te lang
kijken, meekijken en na afloop van het
programma er ‘iets’ mee doen.
In de kinderopvang kan een kort moment
van televisiekijken een goede aanvulling zijn
op het dagprogramma.
2
Kinderen worden agressief van de
televisie
Kinderen kunnen als ze kijken naar een televisieprogramma
gevoelens en gedragingen
van dit programma overnemen. Er wordt
veelal vanuit gegaan dat kinderen eerder
geneigd zijn om agressieve oplossingen te
bedenken als ze zien dat hun helden problemen
oplossen door geweld te gebruiken.
Maar het omgekeerde kan natuurlijk ook.
Als kinderen op televisie zien hoe aardig
vriendjes met elkaar omgaan en hoe leuk
het is om goed samen te werken zullen ze
dit in hun eigen leven ook meer toe passen.
In feite ligt er voor ons als opvoeders -
opnieuw - een belangrijke taak. Het is van
groot belang te zorgen dat kinderen naar
verantwoorde programma’s kijken, waarin
goede sociale rolmodellen voorkomen en
geen geweld plaatsvindt.
Televisie kijken… dat is zo passief!
Als een televisieprogramma goed aansluit bij
de belevingswereld van kinderen raken de
kinderen heel actief betrokken bij alles wat er
gebeurt. Jonge kinderen hangen dus niet
passief voor de beeldbuis, maar verwerken
tijdens het kijken enorm veel. Ieder kind doet

dit op zijn eigen manier. Het ene kind
reageert zichtbaar op het programma en
springt letterlijk mee, het andere kind
verwerkt de dingen meer in zichzelf.
Daarnaast kan een televisieprogramma
kinderen ook aanzetten tot het ondernemen
van allerlei activiteiten. Vooral het zien van
interessante en actieve leeftijdsgenootjes
stimuleert jonge kinderen. Peuters doen
elkaar immers graag na.
Sociale contacten zijn belangrijker
dan televisie kijken
Iedere ouder vindt het - terecht - belangrijk
dat zijn kind met vriendjes en vriendinnetjes
leert omgaan. Televisiekijken wordt vaak
gezien als een individuele activiteit. Maar
kijken naar televisie sluit sociale contacten
niet uit. Integendeel zelfs. Als kinderen
samen, voor een korte tijd televisiekijken,
hebben ze naderhand veel gezamenlijke
aanknopingspunten. Op basis van deze aanknopingspunten
gaan ze na het programma
met elkaar praten, spelen en ontdekken.
Televisie kijken… kan dat de
ontwikkeling wel stimuleren?
Onderzoek heeft inmiddels duidelijk gemaakt
dat kinderen veel van de televisie kunnen
oppikken. Peuters horen in televisieprogramma’s
bijvoorbeeld allerlei nieuwe woorden en
begrippen. Begrippen als ‘dichtbij’, ‘ver weg’
en ‘van omhoog naar omlaag’ kunnen op
televisie heel duidelijk in beeld worden
gebracht. De televisie maakt deze woorden
voor peuters levendig en echt, waardoor
ze meer betekenis krijgen.
Ook kan een televisieprogramma de taalontwikkeling
van jonge kinderen stimuleren.
Door bijvoorbeeld in het programma een
prentenboek voor te lezen, raken kinderen
als ze dit zien zelf ook meer geïnteresseerd
in het lezen van boeken.
Tot slot stimuleert televisie ook de ontwikkeling
doordat een goed doordacht peuterprogramma
aanzet tot spel na het kijken. In dit
spel pikken ze veel op omdat ze de thema’s,
begrippen en gebeurtenissen verder uitwerken.
Educatieve elementen van een peuterprogramma
liggen voor volwassenen vaak
wat minder zichtbaar aan de oppervlakte, er
wordt immers geen wiskunde, grammatica of
biologie uitgelegd, maar ze zijn wel zeker
aanwezig.
(Voor meer informatie, zie Hoofdstuk 3)
3

2Waarom televisie op het
kinderdagverblijf?
Het kinderdagverblijf is dé plek waar kinderen samenkomen, waar ze hun plekje in de
groep innemen, samen spelen en ontdekken. Het is daarom ook een geschikte plek om de
ontwikkeling van kinderen te stimuleren. Het pedagogisch opgeleide personeel kan door
middel van de televisie op een verfrissende en leuke manier onderwerpen aankaarten,
uitdiepen en een aanzet geven tot interactie tussen de kinderen. Een goed televisieprogramma
verrijkt in dat opzicht het aanbod van activiteiten enorm. Het stimuleert jonge kinderen,
niet alleen op het gebied van de taalontwikkeling, maar ook op het gebied van de
sociaal-emotionele ontwikkeling.
Hoofdstuk 2
De praktijk op het kinderdagverblijf
Jeanine kijkt met haar peutergroep naar
Het Zandkasteel. Het gaat vandaag over
het verkeer. Jeanine vraagt aan Renske
van drieëneenhalf: “Renske, hoe ben jij
vanmorgen naar de peuterspeelzaal
gekomen? Met mama roept Renske!
En was mama op de fiets? Mama loopte
met mij, zegt Renske. Oh, jij liep samen
met mama naar de peuterspeelzaal!
4
Op het kinderdagverblijf is een goed
educatief televisieprogramma, dat aansluit
bij de belevingswereld van kinderen, een
welkome aanvulling op de dagelijkse
routine. Veel kinderdagverblijven werken
bijvoorbeeld met thema’s. Een leidster kan
een programma laten zien dat bij dat thema
past en op die manier het thema aanzetten
of uitdiepen. Kinderen vinden dit fantastisch!
Televisie kijken met peuters komt het best tot
zijn recht als een leid(st)er het programma
inbedt in een breder activiteitenprogramma:
met goede prentenboeken en leuke spel- en
ontdekactiviteiten. Veel voorkomende thema’s
die in educatieve peuterprogramma’s
worden gebruikt zijn onder andere: zindelijk
worden, herfst, sinterklaas en verkeer.

Arend werkt op een kinderdagverblijf waar
ze met thema’s werken. Het thema herfst is
aan de beurt. Arend heeft in de bibliotheek
twee prentenboeken uitgezocht die hij een
aantal keren gaat voorlezen. Een paar andere
boeken neemt hij mee om in de leeshoek
neer te leggen. Arend heeft ook met de
kinderen naar een herfstaflevering van
Het Zandkasteel gekeken. Prachtig vonden
ze het. Wind, regen, bladeren…de kinderen
zijn helemaal in de ban van de herfst. Arend
neemt de kinderen mee naar buiten. Hij gaat
een boswandeling met ze maken en mooie
bladeren verzamelen om mee te knutselen.
Of een kinderdagverblijf nu met vaste
thema’s werkt of meer uitgaat van de
interesse van de kinderen; educatieve
programma’s kunnen altijd ingezet
worden. Als er op het kinderdagverblijf
een goede verzameling van banden of
dvd’s aangelegd wordt kan een leidster
wanneer ze maar wil een toepasselijke
aflevering bekijken.
5

3Achtergrondinformatie:
leren van televisie
Wanneer het medium televisie met kinderen in verband wordt gebracht, ontstaat meestal een
hevige bezorgdheid over de ‘kwetsbare’ en ‘beïnvloedbare’ kinderziel. In veel onderzoeken
wordt uitgegaan van het onvermijdelijke effect van het medium op kinderen wat betreft
geweld, agressie, seksualiteit en schoolprestaties. Maar juist met behulp van televisie kunnen
kinderen ook diverse vaardigheden leren.
Hoofdstuk 23
Kinderen leren van jongs af aan verschillende
soorten vaardigheden. Deze leren zij niet
alleen van hun ouders, maar ook van televisie.
Er zijn in dit verband verschillende soorten
vaardigheden te onderscheiden zoals sociale,
emotionele en cognitieve vaardigheden.
Een cognitieve vaardigheid betekent het vermogen
om problemen op te lossen, rekenen,
taal en lezen. Sociale en emotionele vaardigheden
stellen ons, onder andere, in staat
goed te functioneren in de samenleving.
6
Samenwerken, delen en helpen, het onder
controle houden van bepaalde emoties,
alsook de mogelijkheid zich in te leven in
de gevoelens van een ander, zijn hiervan
voorbeelden.
Hoe komt het dat televisie dergelijke vaardigheden
kan overbrengen? Welke speciale
kwaliteiten bezit dit medium? Onder welke
voorwaarden vindt leren van televisie het
beste plaats? En welke wetenschappelijke
theorieën bestaan hierover?
Bijzondere kenmerken van televisie
De televisie kent veel mogelijkheden om
informatie weer te geven.
Zo kan gebruik worden gemaakt van bewegende
of stilstaande beelden, slow - motion,
animatie, gesproken tekst, titels over het
beeld, achtergrondmuziek, live geluiden etc.
Beelden kunnen bijvoorbeeld ook door
middel van montage versneld, herhaald,
of vergroot worden. Hierdoor ontstaan
verbanden die kinderen anders nooit gezien
zouden hebben.
Een voordeel van televisie is bovendien dat
informatie niet alleen via beeld, maar ook
door middel van geluid wordt weergegeven.

Onderzoek toont aan dat mensen meer
informatie onthouden naarmate er meer
zintuigen tegelijkertijd worden geprikkeld.
Gemiddeld 50% van wat men tegelijkertijd
ziet en hoort blijft hangen. Van wat men
alleen ziet, onthoudt men ongeveer 30%,
van alleen horen is dat 20% en bij alleen
lezen blijft slechts 10% hangen. De combinatie
van beeld én geluid bij het kijken naar
televisie is daarom een groot voordeel bij
het leren van nieuwe wetenswaardigheden.
Dit geldt met name bij kinderen (Kleine
Staarman, 1994).
Wat vinden kinderen leuk?
De psycholoog Jean Piaget heeft de ontwikkeling
van kinderen ingedeeld in een aantal
perioden. Op basis van deze categorisering
heeft hoogleraar Patti Valkenburg de mediavoorkeuren
van kinderen ingedeeld in
verschillende leeftijdsfasen.
Programmavoorkeuren veranderen naarmate
kinderen ouder worden. Valkenburg (2002)
stelt dat er meerdere punten zijn waar men
rekening mee dient te houden, indien men
kinderen tussen de twee en vijf jaar oud iets
wil leren via televisie. Allereerst scheppen kin-
deren er vanaf anderhalf jaar extra plezier in,
om anderen te imiteren. Rond deze leeftijd
beginnen zij namelijk zichzelf in de spiegel te
herkennen en realiseren zij zich dat mensen
van elkaar verschillen. Daarnaast hebben
kinderen in deze leeftijdscategorie veel tijd
nodig om mediaproducten te interpreteren
en begrijpen. Ze kijken daarom het liefst naar
programma’s met een langzaam tempo en
veel herhalingen. Jonge kinderen kunnen niet
‘terugdenken’ in het verhaal, waardoor zij
soms moeilijk in staat zijn de verhaallijn te
volgen. Het creëren van herhalingsmomenten
in een programma helpt hierbij (Kleine
Staarman, 1994). Ook kijken jonge kinderen
bij voorkeur naar programma’s met vertrouwde
contexten, waarin dingen gebeuren die
ze kennen en die dicht bij huis gebeuren.
Vriendelijke fantasiefiguren of andere peuters
en kleuters zijn hiervan voorbeelden.
Tenslotte is een belangrijke kenmerk van
het denkvermogen van jonge kinderen de
‘perceptuele gebondenheid’. Jonge kinderen
beoordelen een televisiefiguur op direct
waarneembare uiterlijke kenmerken. Dit
wordt veroorzaakt door ‘centratie’: kinderen
zijn geneigd de aandacht te richten op één
opvallend visueel kenmerk, terwijl de andere
7

visuele kenmerken buiten beschouwing
worden gelaten (Valkenburg, 2002).
Makkelijk of moeilijk
De mediavoorkeuren van kinderen hangen
nauw samen met hun cognitieve ontwikkelingsniveau,
ofwel begrip en kennis. Ze kijken
het liefst naar programma’s die ze begrijpen
of die in ieder geval aansluiten bij hun belevingswereld.
Dit wordt de ‘gematigde discrepantietheorie’
genoemd (Valkenburg, 2002).
Wanneer de inhoud van een programma te
moeilijk is of niet interessant, beginnen kinderen
niet eens met het verwerkingsproces
ervan. Wanneer de inhoud te makkelijk is,
nemen kinderen het makkelijk in zich op,
maar vergeten het snel weer uit verveling.
Het is dus van groot belang bij het leren van
televisie op de mediavoorkeuren van kinderen
in te spelen indien men een zo groot
mogelijk effect wil bereiken.
Leren van modellen
Volgens Albert Bandura (Valkenburg, 2002)
vindt ‘observationeel leren’ plaats, wanneer
een kind zich spiegelt aan het voorbeeld dat
modellen in zijn omgeving bieden. Volgens
deze theorie kan televisie als een medium
8
worden gezien waarbij kinderen indirect
ervaringen opdoen, die zij later direct in hun
eigen leven gebruiken. Op deze manier leren
ze over sociale relaties, normen en waarden.
Kinderen die kijken naar iemand die rekent,
telt of voorleest, gaan dat gedrag overnemen.
Observationeel leren vindt vooral plaats wanneer
het kind het model bewondert of aantrekkelijk
vindt (Ryckman, 2000). Ook is van
invloed of het model van hetzelfde geslacht
is, of dit personage succesvol is en of de
persoon op één of andere manier positieve
gevolgen ondervindt van zijn/haar gedrag.
Daarnaast wordt de kans op imitatie groter
naarmate de televisiefiguur en de scène meer
lijken op het kind en zijn leefsituatie. Dit laatste
geldt overigens vooral voor kleuters.
Actief op zoek
In de ‘Uses-and-Gratifications theorie’ wordt
het kind als een actief wezen gezien. Het
kind gaat actief op zoek naar informatie en
entertainment om bepaalde behoeften te
bevredigen. Kinderen kijken dus televisie,
omdat ze behoefte hebben aan bijvoorbeeld
ontspanning of informatie. Dit gegeven is
van invloed op het stimuleren van leren door
middel van televisie. Zelfs de machtigste

media hebben namelijk geen invloed op een
kind, als dit kind er ‘niets aan heeft’.
Kinderen leren daarom pas van televisie wanneer
ingespeeld wordt op hun behoeften
(Valkenburg, 2002).
Ieder kind anders
Het informatieverwerkingsperspectief ziet de
mens als een informatieverwerkend systeem.
Belangrijk is de aanname dat kinderen een
eigen betekenis toekennen aan hetgeen televisie
biedt. Elk kind brengt iets van zichzelf
mee in de kijksituatie. Verschillende kinderen
verwerken eenzelfde programma dus op een
andere manier. Hierdoor hebben ze een verschillende
interpretatie van dezelfde inhoud.
Bridge (Kleine Staarman, 1994) constateerde
dat kleuters verschillende verbale reacties
vertoonden bij het kijken naar dezelfde beelden.
Een televisieprogramma heeft dus geen
direct, rechtlijnig effect op het kind. Het is
volgens deze theorie belangrijk dat een kind
een programma begrijpt, wil er een leerproces
kunnen optreden. De invloed van een
televisieprogramma is daarom zowel afhankelijk
van de cognitieve mogelijkheden van
een kind, als van de aanwezige omgevingsfactoren.
De effecten
In diverse onderzoeken is inmiddels
aangetoond dat kinderen leren van de
televisie en dat cognitieve, sociale en
emotionele vooruitgangen zijn waar te
nemen (Fish, 2004; Kundanis, 2003).
Kinderen worden taalvaardiger en hun
geletterdheid verbetert.
In deze onderzoeken wordt een actieve rol
aan opvoeders toegekend. Fish benadrukt
bijvoorbeeld dat effecten vaak sterker
en langduriger zijn als er na het kijken
nog een discussie plaatsvindt of als er
activiteiten ondernomen worden aan de
hand van een programma. Ook Kundanis
ziet een rol voor de opvoeder. De opvoeder
bepaalt niet alleen naar welk programma
er gekeken wordt, maar door mee te kijken
biedt hij ook ondersteuning (Kundanis,
2003). Veel wetenschappers zijn dus van
mening dat televisie de mogelijkheden biedt
om kinderen vaardigheden aan te leren.
9

4De rol van de
oudercommissie
De oudercommissie behartigt de belangen van de kinderen in de kinderopvang en hun
ouders. Kwaliteit van de opvang staat hoog in het vaandel en verdient alle aandacht. Het lijkt
dan ook niet meer dan vanzelfsprekend dat u zich als oudercommissie ook bezig houdt met
de televisiegewoonten binnen uw kinderdagverblijf.
Hoofdstuk 4
Volgens de wet kan de oudercommissie
gevraagd en ongevraagd adviezen uitbrengen
over het algemene beleid op het gebied
van opvoeding en het beleid met betrekking
tot spel- en ontwikkelingsactiviteiten (artikel
60, wet kinderopvang). Adviseren over het
gebruik van de televisie valt onder beide
gebieden.
De oudercommissie heeft daarnaast het recht
om de informatie te verkrijgen die voor de
uitvoering van hun taak nodig is (artikel 60,
wet kinderopvang). In het modelreglement
dat door BOink is opgesteld wordt aangegeven
dat de oudercommissie minimaal 1 keer
per jaar op de hoogte gesteld moet worden
van het gevoerde - en het te voeren beleid.
Tot slot draagt de oudercommissie zorg voor
een goede open communicatie naar ouders
toe. Dit is essentieel, vooral als het zo’n
beladen onderwerp betreft als televisiekijken.
Veel ouders zijn bang dat hun kind alleen
maar voor de televisie gezet wordt omdat
dat lekker makkelijk is.
En nu?
De oudercommissie heeft dus rechten en
plichten. Maar hoe gaat dat nu in praktijk?
10
Wat kunt u nu concreet met al deze informatie
doen? Het volgende stappenplan geeft
een idee van de mogelijkheden:
Interne discussie
Voordat standpunten naar buiten gebracht
worden is het van belang goed onderling
overleg te plegen. Maak een afspraak met
alle leden van de oudercommissie om de
standpunten te bespreken. Wat vinden de
verschillende leden van de oudercommissie
van het gebruik van de televisie en waarom?
Welke randvoorwaarden spelen een rol?
Een interne discussie kan standpunten
verhelderen en de gekozen lijn naar buiten
verstevigen.
Overleg met de vestigingsmanager
Een volgende stap kan het overleg met de
vestigingsmanager zijn. Geef aan de vestigingsmanager
de standpunten te kennen.
De volgende onderwerpen zijn te bespreken:
1. De wensen van de oudercommissie met
betrekking tot de televisie
2. Wat wordt er nu met de televisie gedaan?
Het is goed om te weten wat er momenteel

met de televisie gedaan wordt. Wordt de
televisie gebruikt als rustmoment? Of wordt
er meer gedaan met de educatieve elementen
van de programma’s?
3. Randvoorwaarden
Op veel kinderdagverblijven is geen kabelaansluiting
of televisie aanwezig. Maak dit
bespreekbaar. Wellicht is het een mogelijkheid
om een kabelaansluiting te regelen en
een televisie aan te schaffen. Lukt dit niet,
stel dan iemand aan; een medewerker of
ouder, die de programma’s opneemt.
Mocht er zelfs (nog) geen videoapparatuur
aanwezig zijn, maak dan bijvoorbeeld de
afspraak om een keer per week naar de
lokale bibliotheek te gaan om daar met de
kinderen te kijken en leuke dingen te doen
aan de hand van het programma.
4. Het beleidsplan
Stel aan de vestigingsmanager van uw kinderdagverblijf
voor om in het pedagogisch
beleidsplan een gedeelte over televisiekijken
op te nemen. Televisiekijken wordt immers
vaak gedaan, maar zelden of nooit expliciet
pedagogisch onderbouwd. Maak over de
volgende onderwerpen afspraken:
• Doelstelling
Leg in het pedagogisch beleidsplan bijvoorbeeld
vast dat de televisie zuiver als ontwikkelingsstimulerend
middel ingezet mag worden.
• Frequentie
Het is verstandig vast te leggen hoe vaak er
op het kinderdagverblijf naar de televisie
gekeken mag worden. Een goede richtlijn
hiervoor is één, hooguit twee keer per week
een kwartier.
• Geschikte programma’s
Het is belangrijk dat een educatief peuterprogramma:
- Uitgaat van de ontwikkeling van kinderen.
- Aansluit bij de belevingswereld van het kind.
- Gevoelsonderwerpen behandelt die
belangrijk zijn voor kinderen.
- Geen geweldsscènes heeft.
- Werkt met kleur en muziek.
- Een rustige opbouw heeft en werkt met
herhalingen (in verschillende contexten).
- Kinderen stimuleert om activiteiten te
ondernemen.
- Karakters heeft die kinderen aanspreken.
• Gebruik van de programma’s
Hierbij kan aangegeven worden dat het
programma dient als aanzet tot, of
aanvulling op een activiteitenprogramma.
11

Het evalueren van de ontwikkelingen
Plaats ‘televisie’ als vast agendapunt op
de agenda van de oudercommissievergaderingen.
Zo is de vestigingsmanager op
de hoogte van: hoe vaak de kinderen hebben
gekeken, naar welk programma’s ze hebben
gekeken en hoe deze programma’s op een
ontwikkelingsstimulerende manier zijn
ingezet.
Informatie voor het pedagogische
personeel
Als op het kinderdagverblijf de televisie een
andere rol gaat innemen zullen leidsters wellicht
behoefte hebben aan extra informatie.
De oudercommissie fungeert als informatiebron
en wijst op de volgende mogelijkheden:
Op www.peutertv.nl vinden leidsters tips en
suggesties als ze de televisie in hun programma
willen gaan gebruiken. Bovendien staat
de site boordevol achtergrondinformatie,
links naar andere handige sites en ondersteunend
materiaal. Daarnaast hoort bij de
programma’s van PeuterTV begeleidend
materiaal waarin ook tips en suggesties
voor die leid(st)ers zijn opgenomen.
Ook bij het tv-programma Het Zandkasteel
12
biedt PeuterTV een uitgebreide handleiding.
Bij elke aflevering worden in deze handleiding
suggesties voor activiteiten gegeven
om met de kinderen voor en na het kijken
uit te voeren. Alle handleidingen zijn te
bestellen bij Teleac/NOT.
Op de websites van PBS: www.pbs.org en
het expertisecentrum Jeugd & Media:
www.jeugdenmedia.nl is ook veel te lezen
over educatieve peutertelevisie.
Op www.boekenpret.nl staan leuke activiteiten
en prentenboeken bij allerlei thema’s die
in het televisieprogramma’s voorkomen.
Voor leidsters en/of geïnteresseerden is in
de volgende boeken meer informatie te
vinden over peuters en televisie:
Waar kijken ze naar?
Baby’s en peuters
Martine Letterie en Peter Nikken
Uitgeverij Zwijsen
Tilburg 2000
Beeldschermkinderen
Patty Valkenburg
Uitgeverij Boom
Amsterdam 2002

Televisie kijken
Een themaboek over invloeden van
televisie op kinderen
Peter Nikken en Wilma Poot
Stichting Jeugdinformatie
Utrecht 1998
Plaatjes kijken, praatjes maken
Een didactisch kader voor gesprekken
met jonge kinderen en doelgericht stimuleren
van hun taalontwikkeling d.m.v. een
prentenboek of tv-programma
Jeroen Aarssen en Lilian van der Bolt
Sardes Utrecht 2004
Workshops
PeuterTV organiseert regelmatig workshops
om leidster (in opleiding) meer te vertellen
over peuters en de televisie. Deze workshops
sluiten aan bij de onderwijsmodule die door
Teleac/NOT ontwikkeld is en gebruikt wordt
op de middelbare beroepsopleiding voor
leid(st)ers in de kinderopvang.
Een ouderavond organiseren
De oudercommissie wil ouders graag op
de hoogte stellen van de gang van zaken
op het kinderdagverblijf. Bijvoorbeeld door
een themabijeenkomst of ouderavond te
organiseren waarbij dieper ingegaan wordt
op het gebruik van de televisie. Tijdens deze
ouderavond komen achtergronden en doelstellingen
aan bod, maar kan er natuurlijk
ook ruimte zijn voor discussie. Daarnaast,
kan de oudercommissie, indien gewenst,
ouders adviseren met betrekking tot het
televisiekijken thuis. Uit ervaring weten wij
dat ouders met veel vragen zitten. Op de
website van PeuterTV: www.peutertv.nl,
is allerlei informatie te vinden over het
opzetten van een ouderavond.
Zo is er een kant en klare powerpoint-
presentatie te downloaden die op de bijeenkomst
te gebruiken is. Deze presentatie kan
naar eigen behoefte aangepast worden.
De toekomst
PeuterTV en de oudervereniging BOink
hopen dat leid(st)ers en ouders kritisch
blijven kijken naar televisieprogramma’s voor
jonge kinderen, maar dat zij tegelijkertijd
goede programma’s optimaal gaan gebruiken.
PeuterTV wil graag een vaste bijdrage
leveren aan de ontwikkelingsstimulering in
de Voor- en Vroegschoolse Educatie. Mocht
u vragen of suggesties hebben dan kunt u
ons altijd mailen via peutertv@teleacnot.nl
Geraadpleegde literatuur:
Fish, S.M. Children’s learning from educational television. Sesame
Street and beyond, Lawrence Erlbaum Ass. New Jersy/ London, 2004
Kleine Staarman, C. Koekeloeren naar de televisie. Doctoraalscriptie
Communicatiewetenschap Universiteit van Amsterdam. Amsterdam:
Bushuis Bibliotheek, 1994.
Kundanis, R.M. Children, teens, families and mass media,
Lawrence Erlbaum Associates, London, 2003.
Ryckman, R. Theories of personality. Belmont: Wadsworth, 2000.
Valkenburg, P. Beeldschermkinderen: Theorieën over kind en media.
Amsterdam: Boom, 2002.

Colofon:
Tekst en Eindredactie
Yvonne Willemsen (PeuterTV)
Communicatie
Chris Cools (Teleac/NOT)
Redactie
Anja van der Voort (PeuterTV)
Barbara Kersten (BOink)
Gjalt Jellesma (BOink)
Vormgeving
Bowfor, Waldo van Bokhoven, Vught
Druk
Koninklijke drukkerij Broese & Peereboom, Breda
Teleac/NOT
Postbus 1070
1200 BB Hilversum
www.peutertv.nl
BOink
Maliebaan 80
3581 CW Utrecht
www.boink.info
Een digitale versie van deze ouderbrochure staat ook op www.peutertv.nl Maak ouders hier op attent!