rijbewijs op school - EPYC for e-Learning

2012/2013
rijbewijs op school
leidraad theorie voor de leerling

Inhoud
1 Inleiding 2
1.1 Basisbegrippen 2
1.2 Voertuigen 3
1.3 Toebehoren en documenten 5
1.4 De bestuurder 7
2 Openbare weg 10
2.1 Delen van de openbare weg 10
2.2 Gebieden en wegen aangeduid door 12
verkeersborden
2.3 Gebruik van de openbare weg 15
2.4 Plaats op de openbare weg 15
3 Verkeerstekens 18
3.1 Verkeerslichten 18
3.2 Verkeersborden 23
3.3 wegmarkeringen 41
4 Bevelen en overtredingen 46
4.1 Bevoegde personen 46
4.2 Rangorde van de verkeersvoorschriften 48
4.3 Overtredingen 49
5 Voorangsregels 55
5.1 Algemene regel: voorrang aan rechts 55
5.2 Uitzonderingen op de algemene regel 55
5.3 Voorrang bij een wegversmalling 56
5.4 Gedrag aan kruispunten 57
6 Snelheid 58
6.1 Relatieve snelheidsbeperkingen 58
6.2 Absolute snelheidsbeperkingen 59
6.3 Remmen 60
7 Manoeuvres en bewegingen 62
7.1 Manoeuvres 62
7.2 bewegingen 62
8 Zwakke weggebruiker 67
8.1 Fietsers en bromfietsers 67
8.2 Voetgangers 68
9 Autosnelwegen en autowegen 70
9.1 Autosnelwegen 70
9.2 Autowegen 71
9.3 Gebruik van de retroreflecterende 71
veiligheidsvest
10 Verlichting en signalen 72
10.1 Lichten 72
10.2 Bijzondere lichten 74
10.3 Geluidssignalen 74
11 Lading 75
11.1 Algemene regels 75
11.2 Afmetingen 75
11.3 Speciale ladingen 76
12 Stilstaan en parkeren 77
12.1 Algemene regels 77
12.2 Stilstaan- en parkeerverbod 78
12.3 Parkeerverbod 79
12.4 Parkeerbeperkingen 80
12.5 Achterlaten van voertuigen 82
13 Ongeval en veiligheid 83
13.1 Stoffelijke schade 83
13.2 Gewonden of doden 83
13.3 Europees aanrijdingsformulier 84
13.4 Hulp aan gewonden 85
13.5 Vluchtmisdrijf 87
13.6 Tunnels 87
14 Technische kennis 89
14.1 Controlehandelingen 89
14.2 Banden 89
14.3 Remmen 91
14.4 Motorolie 91
14.5 Koelvloeisof 91
14.6 Remvloeistof 92
14.7 koppeling 92
14.8 katalysator 92
14.9 accu 92
14.10 verlichting 92
14.11 De luchtfilter 93
14.12 Winternazicht 93

2
1 INLEIDING
1.1 Basisbegrippen
Weggebruiker: elke persoon die van de openbare weg gebruik maakt als voetganger of als bestuurder.
Voetganger: een persoon die zich te voet verplaatst.
Worden gelijkgesteld met voetgangers:
• personen op een voortbewegingstoestel die zich even snel verplaatsen als een voetganger;
• personen die een kruiwagen, een kinderwagen, een rolstoel of een ander voertuig zonder motor dat geen bredere
dan de voor de voetgangers vereiste ruimte nodig heeft, aan de hand leiden;
• personen die een fiets of een tweewielige bromfiets aan de hand leiden.
Bestuurder: iedereen die een voertuig bestuurt of trek-, last- of rijdieren of vee geleidt of bewaakt.
Begeleider: de persoon die een leerling-bestuurder begeleidt bij het besturen van een voertuig.
Openbare weg: een weg die ter beschikking wordt gesteld voor de weggebruikers in het algemeen.
Openbare plaats:
• een openbare weg;
• een openbaar terrein dat vrij toegankelijk is voor het publiek (bv. een parking bij een warenhuis);
• een niet-openbaar terrein dat toegankelijk is voor bepaalde personen (bv. betalenden voor een privéparking of een
afgesloten voetbal- of crossterrein).
Het verkeersreglement geldt eigenlijk op de openbare weg, maar wordt meestal ook toegepast op een openbaar of nietopenbaar
terrein. Strafrechtelijk wordt een verkeersinbreuk op een openbaar of niet-openbaar terrein niet vervolgd,
behalve als er wordt gereden onder invloed van alcohol, bij vluchtmisdrijf, als er een ongeval met gewonden wordt veroorzaakt
of als het voertuig niet verzekerd is.
Stilstaand voertuig: een voertuig dat niet langer stilstaat dan nodig is voor het in- of uitstappen van personen of voor
het laden of lossen. Het heeft daarbij geen belang hoelang dat precies duurt.
Geparkeerd voertuig: een voertuig dat wel langer stilstaat dan nodig is voor het in- of uitstappen van personen of voor
het laden of lossen. Het heeft daarbij geen belang of de bestuurder wel of niet aanwezig is.
Gestopt voertuig: een voertuig dat omwille van omstandigheden in het verkeer, zoals een rood licht, een overstekende
voetganger of een stilstaande file, halt moet houden.

1.2 Voertuigen
Voertuigen zonder een motor kunnen niet op eigen kracht rijden, zoals rijwielen. Voertuigen met een motor, bedoeld om
op eigen kracht te rijden, zoals bromfietsen of auto’s, zijn motorvoertuigen.
1.2.1 Massa
Elk voorwerp, dus ook elk voertuig, heeft een bepaalde massa. Ook de lading, of die nu bestaat uit personen of uit zaken,
heeft een massa.
Massa Definitie
Eigen massa (bv. 1 300 kg) De massa van een rijklaar voertuig, zonder bestuurder, passagiers of lading.
Ledige massa (bv. 1 200 kg) De massa van een voertuig, zonder brandstof, bestuurder, passagiers of lading.
Laadvermogen (bv. 1 800 kg) De massa van de in het voertuig toegelaten lading. Het laadvermogen mag nooit
overschreden worden.
Maximale toegelaten massa
(MTM) (bv. 3 100 kg)
Massa in beladen toestand (MBT)
(bv. bij vervoer van 500 kg zand:
1 870 kg)
De hoogst toegelaten massa van een voertuig, met bestuurder, passagiers en
lading inbegrepen, bepaald door de constructeur van het voertuig.
De massa van een voertuig, met bestuurder, passagiers en lading inbegrepen.
1.2.2 Overzicht van voertuigen die met het rijbewijs B bestuurd mogen worden
Voertuigen die met het rijbewijs B bestuurd mogen worden, hebben een MTM van hoogstens 3 500 kg en ten hoogste 8
zitplaatsen, bestuurder niet inbegrepen.
Voertuig Omschrijving
Personenauto
Auto voor dubbel gebruik
Minibus
Lichte vrachtauto
Kampeerauto
Driewieler met motor
Vierwieler met motor
Voertuig voor traag vervoer
voor vervoer van personen
ten hoogste acht zitplaatsen, bestuurder niet inbegrepen
voor vervoer van personen en zaken
MTM hoogstens 3 500 kg
ten hoogste acht zitplaatsen, bestuurder niet inbegrepen
voor vervoer van personen
ten hoogste acht zitplaatsen, bestuurder niet inbegrepen
carrosserie van hetzelfde type als van een lichte vrachtauto of autobus
voor vervoer van zaken
MTM hoogstens 3 500 kg
voor vervoer en verblijf van ten hoogste acht personen, bestuurder niet inbegrepen
binneninrichting blijvend aan koetswerk bevestigd
MTM hoogstens 3 500 kg
driewielig motorvoertuig dat geen bromfiets is
ledige massa hoogstens 1 000 kg
vierwielig motorvoertuig dat geen bromfiets is
ledige massa hoogstens 400 kg (of 550 kg voor goederenvervoer)
maximumsnelheid van 40 km/u
landbouwtrekker of bosbouwtrekker
MTM hoogstens 3 500 kg
3

4
1.2.3 Aanhangwagens
Aanhangwagen voertuig om door ander voertuig te worden voortbewogen
Caravan aanhangwagen waarin men kan overnachten
1.2.4 Zitplaatsen en veiligheidsgordels
• De bestuurder van een auto moet over een breedte van ten minste 55 cm beschikken.
• Personen naast de bestuurder moeten elk over een breedte van ten minste 40 cm beschikken.
• In een auto mogen niet meer personen zitten dan het aantal zitplaatsen met veiligheidsgordel of een ander bevestigingssysteem.
• De bestuurder en alle passagiers van auto’s die aan het verkeer deelnemen, moeten de veiligheidsgordel dragen op
de plaatsen die ermee uitgerust zijn.
• Kinderen tot 18 jaar moeten worden vervoerd in een aangepast kinderbeveiligingssysteem of moeten de gordel
dragen.
• Elk kind, kleiner dan 1,35 m, moet in een aangepast systeem worden vervoerd, zoals een babyzitje (tegen de rijrichting
in), een kinderzitje of een verhogingskussen.
• Wanneer een derde kinderbeveiligingssysteem niet mogelijk is omdat er al twee systemen geplaatst zijn, mag een
derde kind, kleiner dan 1,35 m en ouder dan 3 jaar, de gordel dragen als het niet voorin het voertuig zit.
• Bij incidenteel vervoer over korte afstand, als er geen of onvoldoende kinderbeveiligingssystemen beschikbaar zijn,
mogen kinderen van 3 jaar of ouder en kleiner dan 1,35 m op de achterbank(en) worden vervoerd, indien zij de
veiligheidsgordel dragen. Dit geldt niet voor kinderen waarvan een ouder het voertuig bestuurt.
• De veiligheidsgordel en de bevestigingssystemen moeten op correcte wijze worden gedragen en gebruikt.
Wie moet de veiligheidsgordel niet dragen?
• Bestuurders die achteruitrijden.
• Bestuurders van taxi’s, als zij een klant vervoeren.
• Beambten van de Post, bij postbedeling en postophaling op plaatsen die kort bij elkaar gelegen zijn.
• Bestuurders en passagiers van prioritaire voertuigen, als de aard van hun opdracht het rechtvaardigt.
• Personen met een vrijstelling op grond van gewichtige medische tegenindicaties. Die vrijstelling moet op verzoek
van een bevoegd persoon worden getoond.
1.2.5 Banden
De tekening van de hoofdgroeven van autobanden moet ten minste 1,6 mm diep zijn, behalve voor voertuigen voor traag
vervoer. In de meeste banden is een slijtage-indicator aangebracht. Het linnen mag op geen enkele plaats zichtbaar zijn.
Heringesneden banden zijn verboden op personenauto’s en auto’s voor dubbel gebruik. De twee banden op dezelfde as van
personenauto’s en auto’s voor dubbel gebruik moeten van dezelfde structuur zijn.
Elk merk vermeldt voor elk soort band en elk type voertuig de gewenste specifieke bandendruk. Die moet steeds zo goed
mogelijk worden behouden. De druk moet in koude toestand gecontroleerd worden. Laat de bandendruk in geval van ijzel
of sneeuw onveranderd, maar verhoog de druk voor je vertrekt voor een lange rit (meer dan een uur, ± 120 km/u) of bij
een zwaardere lading (volle belasting). Overschrijd nooit de toegelaten maximumdruk. Lees daarom aandachtig het instructieboekje
of kijk naar de aanduidingen op je voertuig. Bij sommige auto’s staat de bandendruk aangegeven op de klep
van de brandstoftank of op de deur van de bestuurder.
Sneeuwkettingen mag je alleen bij sneeuw of ijzel gebruiken, spijkerbanden enkel van 1 november tot 31 maart. Je maximumsnelheid
is dan 60 km/u op gewone wegen en 90 km/u op autosnelwegen of wegen met vier of meer rijstroken.
1.2.6 Toestand van het voertuig
Auto’s op de openbare weg
• moeten voldoen aan de voorschriften van het verkeersreglement en van het technisch reglement van auto’s;
• moeten in goede staat verkeren, en goed onderhouden zijn;
• mogen aan de buitenkant geen gevaarlijke versieringen hebben en geen beschadigingen vertonen die de gevolgen
van een ongeval kunnen verergeren.

Het is verboden
• olie of brandstof op de openbare weg te laten vallen;
• door overdreven lawaai het publiek te hinderen of dieren te doen schrikken;
• overdreven rook te veroorzaken;
• overdreven luchtverontreinigende gassen te verspreiden;
• de motor in vrijloopstand herhaaldelijk te versnellen;
• de motor in vrijloopstand te laten draaien tenzij dat noodzakelijk is, bv. bij rood licht, in de file ...
1.2.7 Slepen
Een motorvoertuig mag alleen gesleept worden als
• het niet meer op eigen kracht kan rijden;
• het niet meer alle veiligheidswaarborgen biedt.
Een nood- of hulpkoppeling mag alleen gebruikt worden om het voertuig naar de plaats van herstelling te brengen, met
een snelheid van hoogstens 25 km/u. Een voertuig dat met een nood- of hulpkoppeling gesleept wordt, mag niet op de
autosnelweg. Bevind je je daar toch, dan moet je de autosnelweg bij de eerste afrit verlaten. Als de afstand tussen het
trekkend en het getrokken voertuig groter is dan 3 meter, moet de koppeling gesignaleerd worden door een rode lap of, als
het voertuig verlicht moet zijn, door verlichting of een van opzij zichtbaar oranje licht.
1.3 Toebehoren en documenten
Een gevarendriehoek, een brandblustoestel, een verbandetui, een veiligheidsvest en een aantal documenten zijn verplicht
in een auto. Zij moeten op verzoek getoond worden aan een bevoegd persoon. Bij elk voertuig horen ook andere zaken die
niet verplicht maar wel nuttig zijn, zoals een reservewiel en een toestel voor handenvrij bellen.
1.3.1 Toebehoren
Gevarendriehoek
In elke auto moet een gevarendriehoek aanwezig zijn. Een tweede gevarendriehoek wordt aanbevolen. De gevarendriehoek
wordt gebruikt als het voertuig of de lading een gevaar betekent voor de andere weggebruikers:
• bij een defect voertuig,
• bij een ongeval,
• bij geheel of gedeeltelijk verlies van lading.
De gevarendriehoek moet geplaatst worden vóór het voertuig in de richting van het naderend verkeer,
• op ten minste 100 meter op autosnelwegen,
• op ten minste 30 meter op gewone wegen en autowegen,
• binnen de bebouwde kom op plaatsen waar de afstand van 30 meter niet mogelijk is, op een kleinere afstand en
eventueel zelfs op het voertuig;
en zo dat hij zichtbaar is van op een afstand van ten minste 50 meter.
Verbandetui
In elke auto moet een verbandetui aanwezig zijn. In een taxi moet een verbandkist aanwezig zijn.
Brandblustoestel
In elke auto moet er zich een goedgekeurd brandblustoestel binnen het bereik van de bestuurder bevinden.
Het moet op een in het oog vallende en gemakkelijk te bereiken plaats worden aangebracht en het moet altijd bedrijfsklaar
zijn. De geldigheidsdatum op het blusapparaat mag niet zijn verstreken.
Retroreflecterende veiligheidsvest
In een auto moet een retroreflecterende veiligheidsvest aanwezig zijn.
5

6
1.3.2 Documenten
De volgende, originele, documenten moeten bij het voertuig bewaard worden en getoond worden op vraag van een bevoegd
persoon.
Het gelijkvormigheidsattest
Bij elke auto hoort een gelijkvormigheidsattest. De verkoper van een nieuw of gebruikt voertuig moet dit attest op het
ogenblik van de verkoop aan de koper overhandigen.
Het verzekeringsbewijs
Elk motorvoertuig moet tegen derden verzekerd zijn. De bestuurder kan dit bewijzen door middel van zijn door de verzekeringsmaatschappij
uitgereikte, internationale groene verzekeringskaart. Dit document moet altijd bij het voertuig aanwezig
zijn. Een aanhangwagen met een MTM van meer dan 500 kg heeft een eigen verzekeringsbewijs nodig.
Het kentekenbewijs of inschrijvingsbewijs
Bij elke auto en bij elke aanhangwagen met een MTM van meer dan 750 kg, moet een kentekenbewijs aanwezig zijn, dat
bewijst dat het voertuig bij de Dienst voor Inschrijving van de Voertuigen (DIV) is ingeschreven.
Bij verlies of diefstal moet onmiddellijk aangifte bij de politie worden gedaan. Bij verandering van woonplaats moeten de
nodige wijzigingen bij de gemeentelijke administratie worden aangevraagd. Bij verkoop blijft het bewijs bij het voertuig.
De kentekenplaat
Elke auto en elke aanhangwagen met een MTM van meer dan 750 kg moet achteraan zijn uitgerust met een eigen kentekenplaat.
Auto’s moeten vooraan uitgerust zijn met een reproductie ervan. Aanhangwagens met een MTM van minder dan
750 kg moeten achteraan zijn uitgerust met een reproductie van de kentekenplaat van het trekkend voertuig.
De kentekenplaat is persoonlijk en wordt uitgereikt op naam van de persoon die de inschrijving van het voertuig aanvraagt.
Zij kan door de houder niet worden afgestaan aan een ander persoon.
Bij verkoop van het voertuig moet de eigenaar de kentekenplaat terugsturen naar de Dienst voor Inschrijving van de Voertuigen
(DIV), als hij zich binnen vier maanden geen ander voertuig aanschaft. Bij verlief of diefstal moet hij onmiddellijk
aangifte doen bij de politie. De kentekenplaat mag niet overdekt worden, zelfs niet door een doorzichtige stof.
Het autokeuringsbewijs
Bij elk voertuig dat aan de technische controle is onderworpen en op de openbare weg rijdt, moet een geldig keuringsbewijs
zijn.
Het keuringsvignet
Een keuringsvignet vermeldt de geldigheidsduur van het keuringsbewijs voor bedrijfsvoertuigen. Dit vignet moet rechts op
de binnenzijde van de voorruit worden aangebracht, of voor aanhangwagens in de nabijheid van de kentekenplaat.

1.4 De bestuurder
1.4.1 Vereiste minimumleeftijd
Rijbewijs Voor bestuurders Minimumleeftijd
/
/
/
A3
G
/
B voorlopig
B voorlopig
B
B
B, C1, C of G
B
• van rijdieren, als ze begeleid worden
door een ruiter van minstens
21 jaar
• van niet-ingespannen trekdieren
• van last- of rijdieren of van vee
• van bromfietsen zonder passagier
• van landbouwtractoren met een
MTM van ten hoogste 20 ton
• van bespannen voertuigen
• die houder zijn van een voorlopig
rijbewijs met begeleider
• die houder zijn van een voorlopig
rijbewijs zonder begeleider
• van personenauto’s
• van driewielers of vierwielers met
motor
• van alle landbouwtractoren
• van auto’s voor bezoldigd vervoer
van personen, zoals taxi’s
12 jaar
14 jaar
16 jaar
17 jaar
18 jaar
21 jaar
Om hun leeftijd te kunnen bewijzen, moeten alle bestuurders en voetgangers die ouder dan 15 jaar zijn, op de openbare
weg steeds in het bezit zijn van hun identiteitskaart. Zij moeten dit document tonen op verzoek van elk bevoegd persoon.
1.4.2 Rijbewijs
Wie moet in het bezit zijn van een Belgisch rijbewijs?
• De bestuurder die op de openbare weg een motorvoertuig bestuurt en ingeschreven is in een Belgische gemeente.
• De bestuurder die in het buitenland woont en in België rijdt, zonder buitenlands nationaal of internationaal rijbewijs.
De bestuurder moet het rijbewijs steeds bij zich hebben en het tonen op verzoek van elk bevoegd persoon. Het rijbewijs
moet geldig zijn voor de categorie waartoe het bestuurde voertuig behoort. Bij verlies of diefstal moet de houder onmiddellijk
aangifte doen bij de politie, die hem een bewijs uitreikt waarmee een duplicaat kan worden afgehaald. Dit bewijs
(van verlies of diefstal) verleent echter geen toestemming om het bewuste motorvoertuig te besturen. De Belgische rijbewijzen
zijn internationaal erkend.
Moeten niet in het bezit zijn van een rijbewijs B:
• de leerling-bestuurder van een lesvoertuig van een erkende rijschool die wordt bijgestaan door een instructeur;
• de leerling-bestuurder met een voorlopig rijbewijs;
• de bestuurder die de opleiding volgt in een politieschool;
• de bestuurder van een legervoertuig met een militair rijbewijs.
Geldigheid van rijbewijzen
Categorie B is geldig
• voor auto’s met een MTM van ten hoogste 3 500 kg en met ten hoogste 8 zitplaatsen, de plaats van de bestuurder
niet inbegrepen. Aan deze voertuigen mag een lichte aanhangwagen (MTM hoogstens 750 kg) gekoppeld worden.
7

8
Aan deze voertuigen mag ook een zwaardere aanhangwagen worden gekoppeld op voorwaarde dat de MTM van
het samenstel (trekkend voertuig en aanhangwagen) niet meer dan 3 500 kg bedraagt en de MTM van de aanhangwagen
niet groter is dan de ledige massa van het trekkend voertuig (bv. een jeep met een ledige massa van 1 700
kg en een MTM van 2 200 kg plus een aanhangwagen met MTM van 1 300 kg).
• voor drie- en vierwielers met motor (trikes en quads).
• voor motorfietsen met een maximale cilinderinhoud van 125 cm 3 en een maximaal vermogen van 11 kW,
• indien het rijbewijs afgegeven is sinds ten minste twee jaar (voor bestuurders die hun rijbewijs hebben behaald
vóór 19 januari 2011);
• indien het rijbewijs afgegeven is sinds ten minste twee jaar, de bestuurder een opleiding van vier uur heeft gevolgd
en de code ‘372’ naast de categorie B is aangebracht op het rijbewijs (voor bestuurders die hun rijbewijs
hebben behaald vanaf 19 januari 2011).
• voor het leren besturen van voertuigen van categorieën B+E, C, C1 of D, D1 onder bepaalde voorwaarden.
• voor bromfietsen klasse B.
Het rijbewijs met de vermelding “automatisch” is slechts geldig voor het besturen van voertuigen uitgerust met een automatische
versnelling.
Categorie B+E is geldig voor auto’s van categorie B plus een aanhangwagen met een MTM van meer dan 750 kg, die niet
onder de hiervoor genoemde regel vallen.
Rijgeschiktheidsattest
De volgende personen moeten een geneeskundig onderzoek ondergaan en krijgen een rijbewijs van beperkte duur voor
bezoldigd personenvervoer:
• taxibestuurders,
• bestuurders van voertuigen verhuurd met chauffeur,
• bestuurders van een ziekenwagen,
• bestuurders van voertuigen voor leerlingenvervoer,
• instructeurs voor praktisch onderricht in rijscholen.
Bij het verstrijken van de geldigheid van het rijbewijs van beperkte duur (meestal 5 jaar) moet de houder een nieuw
geneeskundig onderzoek ondergaan, waarna hij een nieuw rijbewijs krijgt dat geldig is voor de duur die is vermeld op het
door de geneesheer uitgereikte attest.
Voorlopig rijbewijs
Het voorlopig rijbewijs is alleen geldig in België. Een kandidaat-bestuurder
• moet de letter ‘L’ achter op zijn voertuig aanbrengen;
• mag geen aanhangwagen trekken;
• mag geen goederen in commercieel verband vervoeren;
• mag niet rijden tussen 22.00 uur en 6.00 uur:
• op vrijdag, zaterdag en zondag,
• op de avond en de vooravond van een feestdag;
• mag op de autosnelweg rijden.
1.4.3 Lichamelijke geschiktheid
Elke bestuurder moet in staat zijn te sturen en de vereiste lichaamsgeschiktheid bezitten. Hij moet in staat zijn alle nodige
rijbewegingen uit te voeren. Een bestuurder - vooral van een motorvoertuig - mag niet lijden aan volgende kwalen:
• onvoldoende gezichtsvermogen,
• bewustzijnsverlies,
• duizeligheid,
• geestesziekten,
• hartkwalen,
• grote moeilijkheden bij bewegingen.
Als bij een bestuurder een van deze kwalen geconstateerd wordt, zoals epilepsie, moet hij uit eigen beweging zijn rijbewijs
inleveren. Een bestuurder kan ook tijdelijk lichamelijk ongeschikt zijn om te sturen wegens:
• te veel alcohol- of druggebruik,
• een overdosis geneesmiddelen,
• vermoeidheid,
• opwinding,
• ziekte,
• ...

1.4.4 Kennis en rijvaardigheid
Elke bestuurder moet de nodige kennis en rijvaardigheid bezitten om te kunnen sturen. Hij moet voortdurend zijn voertuig
of zijn dieren goed in de hand hebben.
Het volstaat niet het verkeersreglement goed te kennen. De bestuurder moet ook het voertuig voldoende kennen en beheersen.
Hij moet de belangrijkste delen en onderdelen van het voertuig die rechtstreeks of onrechtstreeks invloed hebben
op het goed besturen kunnen bedienen en naargelang de omstandigheden kunnen handelen. Dat is niet alleen noodzakelijk
tijdens het afleggen van de examens om het rijbewijs te verkrijgen, maar ook telkens hij een voertuig bestuurt.
De bestuurder mag zich tijdens het rijden niet laten afleiden.
Tips • Weet wat je doet in het verkeer: autorijden als je ziek bent, je niet goed voelt, verward bent … is geen goed idee.
Je denkt misschien dat je wel op automatische piloot kunt functioneren, maar net daarin schuilt het gevaar.
• Leg het retroreflecterend veiligheidsvestje altijd binnen handbereik in je auto, zodat je het al in je voertuig kunt
aandoen bij pech of een noodgeval.
• Rijden met de foute bandenspanning verhoogt het brandstofverbruik alleen maar. Controleer de spanning
daarom regelmatig en pomp indien nodig extra lucht in je banden. Dat kan gratis bij de meeste pompstations.
9

10
2 Openbare weg
2.1 Delen van de openbare weg
Rijbaan
Rijstrook
Verkeersgeleider
Middenberm
Fietspad
Fietssuggestiestrook
Trottoir
Gelijkgrondse berm
Verhoogde berm
Het verharde deel dat voor het verkeer van voertuigen in het algemeen is ingericht.
De verharding kan bestaan uit asfalt of beton, maar ook uit sintels, grind of
as.
Elk deel van een rijbaan die in haar langsrichting is verdeeld door een of meer
doorlopende of onderbroken witte strepen.
Een inrichting die op de rijbaan is aangebracht en die bestemd is om het verkeer te
kanaliseren.
Elke aanleg in de lengterichting om de rijbanen te scheiden, behalve wegmarkeringen.
Het deel van de openbare weg dat voor het verkeer van fietsen en tweewielige
bromfietsen klasse A is voorbehouden.
Het fietspad wordt aangeduid door
• verkeersbord D7,
• verkeersbord D9,
• twee evenwijdige witte onderbroken strepen op het wegdek.
Het fietspad maakt geen deel uit van de rijbaan, je mag er niet met de auto op
rijden.
Een strook op de rand van de rijbaan in een andere wegbekleding of kleur die de
plaats voor fietsers en bromfietsers aanduidt.
De fietssuggestiestrok maakt deel uit van de rijbaan en moet door autobestuurders
gebruikt worden om op te rijden.
Het deel van de openbare weg, al dan niet verhoogd aangelegd ten opzichte van
de rijbaan, ingericht voor het verkeer van voetgangers. Het trottoir is verhard en
de scheiding ervan met de andere gedeelten van de openbare weg is duidelijk herkenbaar
voor alle weggebruikers. Het feit dat het verhoogd trottoir over de rijbaan
doorloopt, verandert niets aan zijn bestemming.
De ruimte, op gelijke hoogte met de rijbaan, tussen de rijbaan en een sloot, een
talud of de grenzen van eigendommen.
De ruimte, hoger dan de rijbaan, tussen de rijbaan en een sloot, een talud of grenzen
van eigendommen.
Kruispunt Plaats waar twee of meer openbare wegen samenkomen.
Overweg
D7 D9
Verhoogde inrichting
A14 F87
Hele of gedeeltelijke kruising van een openbare weg met een of meer buiten de
rijbaan aangelegde sporen.
Snelheidsremmer bestaande uit een plaatselijke rijbaanverhoging om bestuurders
te vertragen tot een snelheid van hoogstens 30 km/u.
Ze wordt vooraf aangekondigd door verkeersbord A14, uitgezonderd in een
zone 30.
Bevindt de verhoogde inrichting zich niet op een kruispunt, dan wordt verkeersbord
F87 bij de verhoogde inrichting geplaatst.

Rotonde
Plein
Pad
Aardeweg
Straat
D5 B1 B5
Openbare weg
• waarop het verkeer in één richting geschiedt rond een aangelegd middeneiland,
gesignaleerd met verkeersborden D5;
• waarvan de toegangswegen voorzien zijn van verkeersbord B1 of B5.
Een open ruimte
• waarop een openbare weg uitkomt of meerdere openbare wegen samenkomen;
• waar de plaatsgesteldheid het mogelijk maakt dat het verkeer en andere activiteiten
er tezamen georganiseerd worden.
Smalle openbare weg die alleen verkeer toelaat van
• voetgangers,
• voertuigen die niet meer ruimte dan de voetgangers nodig hebben.
Openbare weg die breder is dan een pad, maar die niet voor verkeer van voertuigen
in het algemeen is ingericht, omdat het wegdek niet is verhard.
De aardeweg blijft een aardeweg als hij enkel bij zijn aansluiting met een andere
openbare weg is verhard.
Een openbare weg in een bebouwde kom die geheel of gedeeltelijk omgeven is met
bebouwing en met toegang tot activiteiten langs de weg. Een straat is gekenmerkt
door het gedeeld gebruik van de ruimte door verschillende soorten weggebruikers.
De wegen die gelegen zijn in een zone 30, ofwel in een woonerf of erf, zijn straten.
11

12
2.2 Gebieden en wegen aangeduid door verkeersborden
Bebouwde kom
Erf en woonerf
Zone met beperkte snelheid
Schoolomgeving
Autosnelweg
F1 F1a F1b
F3 F3a F3b
F12a F12b
A23 + F4a F4b
F5 F7
Gebied met bebouwing waarvan de in- en uitvalswegen
met verkeersborden F1 en F3 zijn aangegeven.
Een of meer speciaal ingerichte openbare wegen
waarvan de toegangen en de uitgangen met de
verkeersborden F12a en F12b aangegeven zijn.
Binnen de erven en woonerven:
• mogen de voetgangers de ganse breedte van de
openbare weg gebruiken;
• is spelen toegelaten;
• mogen de voetgangers het verkeer niet nodeloos
hinderen;
• mogen de bestuurders de voetgangers niet in
gevaar brengen of hinderen, indien nodig moeten
zij stoppen;
• moeten bestuurders dubbel voorzichtig zijn ten
opzichte van kinderen;
• is de snelheid beperkt tot 20 km/u;
• is het parkeren verboden, behalve:
• op de plaatsen waar de letter P op de
grond aangebracht is,
• op de plaatsen waar een verkeersbord het
toelaat;
• mogen de stilstaande of geparkeerde voertuigen
rechts of links ten opzichte van hun rijrichting
opgesteld worden.
Gebied waar de snelheidsbeperking geldt en dat
afgebakend is met verkeersborden, bijvoorbeeld zone
50.
Het begin van een schoolomgeving met snelheidsbeperking
tot 30 km/u wordt aangeduid door verkeersborden
F4a en A23, het einde van een schoolomgeving
met F4b.
De openbare weg waarvan het begin of de oprit met
het verkeersbord F5 en het einde met het verkeersbord
F7 is aangegeven.

Autoweg
Weg voor voetgangers, fietsers
en ruiters
Weg voor landbouwvoertuigen
voetgangers, fietsers en ruiters
F9 F11
F99a
F99b
F101a
F101b
F99c F101c
Deel van de openbare weg
voorbehouden voor het
verkeer van voetgangers en
fietsers D10
Verplichte weg voor voetgangers
D11
De openbare weg waarvan het begin met het verkeersbord
F9 en het einde met het verkeersbord F11
is aangegeven.
Deze wegen zijn voorbehouden voor voetgangers,
fietsers en/of ruiters naargelang het symbool op het
bord.
Een gedeelte van de weg is voorbehouden voor
voetgangers, fietsers en/of ruiters naargelang het
symbool op het bord.
Mogen deze wegen ook gebruiken:
• prioritaire voertuigen,
• bestuurders die houder zijn van een vergunning
voor
• voertuigen voor toezicht, controle en
onderhoud van de wegen,
• voertuigen voor vuilophaling,
• bewoners van aangrenzende eigendommen en
hun leveranciers.
De weggebruikers mogen elkaar niet in gevaar
brengen of hinderen of het verkeer nodeloos belemmeren.
Bestuurders moeten extra voorzichtig zijn voor kinderen,
want op deze wegen is spelen toegelaten.
Deze wegen zijn voorbehouden voor landbouwvoertuigen,
voetgangers, fietsers en/of ruiters naargelang
het symbool op het bord.
Mogen deze wegen ook gebruiken:
• voertuigen van en naar de aangrenzende percelen,
• niet-gemotoriseerde drie- en vierwielers,
• voertuigen voor onderhoud, vuilophaling, toezicht
en hulpverlening,
• prioritaire voertuigen.
Voetgangers, fietsers en ruiters mogen de hele
breedte van de weg gebruiken, maar mogen het
verkeer niet nodeloos belemmeren. De weggebruikers
mogen elkaar niet in gevaar brengen en niet
hinderen. Het gemotoriseerd verkeer moet dubbel
voorzichtig zijn voor voetgangers, fietsers en ruiters.
Voetgangers en fietsers moeten dit deel van de
openbare weg volgen. Ook bestuurders van voortbewegingstoestellen,
zoals skaters en rolschaatsers,
moeten hier rijden, ongeacht hun snelheid.
Voetgangers moeten deze weg volgen, net zoals
bestuurders van voortbewegingstoestellen als ze niet
sneller dan stapvoets rijden.
13

14
Voetgangerszone
Speelstraat
F103 F105
SPIELSTRASSE
Deze zones zijn voorbehouden voor voetgangers.
Mogen deze voetgangerszones ook gebruiken:
• prioritaire voertuigen,
• voertuigen voor toezicht, controle en onderhoud
van deze zones en voor vuilophaling,
• voertuigen voor geregelde diensten van gemeenschappelijk
vervoer (trams en bussen),
• voertuigen met een vrije doorgangskaart, bv.
voor garages, toeristische doeleinden, medische
verzorging.
Mogen deze voetgangerszones ook gebruiken als de
verkeersborden het toelaten:
• taxi’s als ze passagiers laten in- of uitstappen,
• voertuigen die moeten laden of lossen,
• fietsers.
In de voetgangerszones mogen voetgangers de volledige
breedte van de openbare weg volgen.
Bestuurders moeten stapvoets rijden, de doorgang
voor de voetgangers vrij laten en indien nodig
stoppen. Ze mogen de voetgangers niet in gevaar
brengen of hinderen.
Fietsers moeten, als ze deze zones mogen gebruiken,
van hun fiets stappen als het drukke voetgangersverkeer
hen de doorgang bemoeilijkt.
Spelen in deze zones is toegelaten.
Parkeren is verboden.
In speelstraten is de hele breedte van de openbare
weg voorbehouden om te spelen. Spelende kinderen
worden gelijkgesteld met voetgangers.
Mogen deze speelstraten ook gebruiken:
• bestuurders van motorvoertuigen die in een
speelstraat wonen of er een garage hebben,
• prioritaire voertuigen,
• voertuigen met een vergunning,
• fietsers.
Bestuurders moeten stapvoets rijden, de doorgang
vrij laten voor spelende voetgangers en indien nodig
stoppen.
Bestuurders mogen de voetgangers niet in gevaar
brengen of hinderen en moeten extra voorzichtig
zijn voor kinderen.
Fietsers moeten indien nodig afstappen.

2.3 Gebruik van de openbare weg
De weggebruikers moeten zich zo gedragen op de openbare weg dat ze geen hinder of gevaar veroorzaken voor
• andere weggebruikers,
• het personeel dat werkt aan de uitrusting en het onderhoud van de wegen,
• de diensten voor toezicht,
• de prioritaire voertuigen.
Het is verboden het verkeer te hinderen of onveilig te maken
• door voorwerpen of zwerfvuil op de openbare weg te werpen of achter te laten,
• door rook of stoom te verspreiden,
• door een obstakel aan te brengen.
De weggebruiker moet alle maatregelen treffen waardoor beschadiging van de weg kan vermeden worden. Daarom moeten
bestuurders, indien nodig
• hun snelheid matigen,
• de lading van hun voertuig verminderen,
• een andere weg volgen.
Het is verboden op de openbare weg snelheids- of sportwedstrijden te houden zonder speciale toelating van de overheid.
2.4 Plaats op de openbare weg
2.4.1 Algemene regel
Als de openbare weg een rijbaan heeft, dan moet een bestuurder die rijbaan volgen. Elke bestuurder die de rijbaan volgt,
moet zo dicht mogelijk bij de rechterrand blijven. Rechts rijden is namelijk de belangrijkste opdracht in het verkeer. Vele
andere verkeersregels zijn hierop gebaseerd, zoals rechts kruisen, links inhalen, links en rechts afslaan. Op basis van de
hoofdregel – rechts rijden – krijgt een regelmatig weggebruiker een wettelijke plaats op de openbare weg en wettelijke
bescherming. Als hij van deze plaats afwijkt, wordt hij een onregelmatige weggebruiker en is hij veel minder beschermd.
Blijf ook op autosnelwegen en wegen met meerdere rijstroken zoveel mogelijk in de rechterrijstrook. Dat zorgt voor een
vlot en veilig verkeer.
Er zijn vier grote uitzonderingen waarbij je niet zo rechts mogelijk moet blijven rijden:
• Op pleinen en rotondes
• Bij de verkeersborden F13 en F15
• Bij rijstrookkeuze binnen de bebouwde kom
• Bij druk verkeer
Pleinen en rotondes
• Op een plein waar het verkeer niet door verkeersborden of wegmarkeringen wordt gereglementeerd, moet je niet
zo dicht mogelijk bij de rechterrand van de rijbaan rijden.
• Ook op een rotonde moet de bestuurder niet zo dicht mogelijk bij de rechterrand van de rijbaan rijden, tenzij een
gedeelte van de openbare weg voor hem is voorbehouden. Hij moet wel de markeringen die de rijstroken afbakenen,
in acht nemen, maar hij mag de rijstrook volgen die het best aan zijn bestemming beantwoordt.
15

16
Verkeersborden F13 en F15
F13 F15
Bij de verkeersborden
• F13, keuze van rijstrook,
• F15, keuze van richting,
moet je de rijstrook of richting kiezen die je wilt volgen. Als je deze aanwijzingen
hebt opgevolgd, moet je je plaats rechts opnieuw innemen, zodra de omstandigheden
het toelaten.
Rijstrookkeuze
Binnen een bebouwde kom mogen bestuurders de rijstrook volgen die het best aan hun bestemming beantwoordt:
• op rijbanen met eenrichtingsverkeer in rijstroken verdeeld,
• op rijbanen met tweerichtingsverkeer, verdeeld in vier of meer rijstroken, waarvan er ten minste twee zijn bestemd
voor iedere rijrichting (2 x 2 rijstroken).
Druk verkeer
Bij druk verkeer mag in meerdere files gereden worden:
• op rijbanen met tweerichtingsverkeer verdeeld in vier of meer rijstroken, op voorwaarde dat alleen wordt gereden
op de rijstroken bestemd voor het verkeer in de gevolgde rijrichting (meestal rijbanen met 2 x 2 rijstroken, soms
ook 3 + 1),
• op rijbanen met eenrichtingsverkeer verdeeld in rijstroken,
• op rijbanen met eenrichtingsverkeer zonder verdeling in rijstroken,
• op rijbanen verdeeld in rijstroken waarboven verkeerslichten in de vorm van groene naar beneden gerichte pijlen
zijn aangebracht.
2.4.2 Meerdere rijbanen
Als de openbare weg twee of meer rijbanen omvat die duidelijk van elkaar gescheiden zijn, bijvoorbeeld door een effen
grond, een niet voor voertuigen toegankelijke ruimte, of een verschil in niveau, dan mogen de bestuurders de ten opzichte
van hun rijrichting links gelegen rijbaan niet volgen, behoudens plaatselijke reglementering.
D1
2.4.3 Verkeersgeleiders
Je moet dus de rechtse rijbaan kiezen, wat ter verduidelijking door verkeersbord D1
kan worden aangegeven.
Je moet de inrichtingen bestemd om het verkeer te leiden, zoals verkeersgeleiders en zuilen, rechts voorbijrijden, behalve
als
• verkeersbord D1 een andere richting verplicht,
• verkeersbord F21 een andere richting toelaat.
D1 F21
2.4.4 Busstrook
Je moet ook de vluchtheuvels rechts voorbijrijden, tenzij de behoefte van het verkeer
het rechtvaardigt om ze links voorbij te rijden. Verkeersbord D1 kan een bepaalde
richting verplichten.
Een busstrook is een rijstrook voor autobussen, taxi’s en voertuigen voor leerlingenvervoer. Mogen deze busstrook ook
gebruiken:
• prioritaire voertuigen wanneer hun opdracht het rechtvaardigt,
• fietsers, bromfietsers, motorfietsers en autocars als het bord F17 of een onderbord hen vermeldt met een symbool,
• andere voertuigen om:
• van richting te veranderen,
• omheen een hindernis op de rijbaan te rijden,
• een aangrenzende parkeerplaats of eigendom te verlaten
of te bereiken,
• een kruispunt dwars over te steken.
F17

2.4.5 Bijzondere overrijdbare bedding
Een bijzondere overrijdbare bedding, afgebakend door één of twee brede witte doorlopende strepen of dambordmarkeringen,
is voorbehouden voor trams en autobussen. Mogen deze bedding ook gebruiken:
• taxi’s als het bord F18 het woord TAXI vermeldt,
• fietsers, bromfietsers, motorfietsers en autocars als het bord F18 of een onderbord hen vermeldt met een symbool;
• prioritaire voertuigen wanneer hun opdracht het rechtvaardigt;
• andere voertuigen om:
• rond een hindernis op de rijbaan te rijden,
• een aangrenzende parkeerplaats of eigendom te verlaten of te bereiken,
• een kruispunt dwars over te steken.
F18
2.4.6 Carpoolstrook
Deze rijbaan of rijstrook is alleen toegankelijk voor voertuigen met ten minste twee of drie inzittenden, volgens de vermelding,
en voor autobussen.
De andere voertuigen mogen deze rijstrook enkel volgen
• om de op- en afritten te gebruiken,
• om van richting te veranderen,
• om een aanpalend eigendom te bereiken of te verlaten.
Tips
• Blijf zoveel mogelijk aan de rechterkant of op de rechterrijstrook rijden, en blijf niet op de linkerrijstrook hangen, als
dat niet nodig is.
• Zo rechts mogelijk rijden wil niet zeggen dat je rakelings langs de rechterrand van de rijbaan of de boordsteen moet
rijden. Hou rekening met andere weggebruikers, zoals fietsers en voetgangers, met bomen en struiken, stilstaande of
geparkeerde voertuigen …
17

18
3 Verkeerstekens
3.1 Verkeerslichten
Verkeerslichten
• regelen het verkeer
• aan kruispunten,
• aan oversteekplaatsen voor voetgangers en fietsers;
• boven de rijstroken van een rijbaan geven aan in welke richting op elke rijstrook mag worden gereden.
Driekleurige cirkelvormige lichten staan rechts van de rijbaan. Driekleurige pijlvormige lichten staan rechts of boven de
rijbaan.
3.1.1 Driekleurige verkeerslichten
Een rood licht betekent dat het verboden is
• de stopstreep,
• als er geen stopstreep is, het verkeerslicht zelf,
voorbij te rijden.
Een vast oranjegeel licht betekent dat het verboden is
• de stopstreep,
• als er geen stopstreep is, het verkeerslicht zelf,
voorbij te rijden, tenzij de bestuurder bij het aangaan van het licht zo
dicht is genaderd, dat hij niet meer op voldoende veilige wijze kan stoppen.
Als dit licht bij een kruispunt staat, mag de bestuurder die de stopstreep
of het licht in die omstandigheden is voorbij gereden, het kruispunt
slechts oversteken, op voorwaarde dat hij de andere weggebruikers niet
in gevaar brengt.
Een groen verkeerslicht mag worden voorbijgereden.

3.1.2 Ontruimingspijl op een kruispunt
3.1.3 Tweekleurige verkeerslichten voor voetgangers
Rode, oranjegele of groene pijlen hebben dezelfde betekenis als de
ronde lichten, maar het verbod of de toelating geldt voor de richtingen
die door de pijlen worden aangegeven.
Als de lichten het silhouet van een fiets voorstellen, dan gelden ze alleen
voor fietsers en bestuurders van tweewielige bromfietsen.
Rood of vast oranjegeel licht met één of meer groene pijlen: alleen
in de door de groene pijlen aangegeven richtingen mag worden voortgereden,
op voorwaarde dat voorrang wordt verleend aan de bestuurders
die op regelmatige wijze uit andere richtingen komen en aan voetgangers.
Deze ontruimingspijl is een naar links gerichte groene pijl, afzonderlijk
geplaatst bij het verlaten van een kruispunt.
De pijl geeft aan dat het tegemoetkomende verkeer wordt tegengehouden
door een rood licht, om het ontruimen van het kruispunt te vergemakkelijken.
Een rood licht betekent dat voetgangers zich niet op de rijbaan mogen
begeven.
19

20
3.1.4 Tweekleurige verkeerslichten aan een overweg
3.1.5 Verkeerslichten boven de rijstroken
Bij groen licht mogen voetgangers zich wel op de rijbaan begeven. Het
einde van deze toelating kan door knipperen van het groene licht aangekondigd
worden.
Een maanwit knipperlicht aan een overweg betekent dat het signaal
mag worden voorbijgereden of -gegaan.
Twee beurtelings knipperende rode lichten aan een overweg betekenen
dat geen enkele weggebruiker de stopstreep of, als er geen stopstreep
is, het verkeerslicht zelf mag voorbijrijden of -gaan.
Een naar beneden gerichte groene pijl boven een rijstrook betekent dat je
op deze rijstrook mag rijden.
Een rood kruis boven een rijstrook betekent dat je niet op deze rijstrook
mag rijden.

3.1.6 Oranjegele knipperlichten
3.1.7 Bijzondere verkeerslichten
Een oranjegele, 45° schuin naar beneden gericht pijl, al dan niet knipperend,
boven een rijstrook betekent dat je deze rijstrook zo snel mogelijk
moet verlaten in de richting van de pijl.
Oranjegele knipperlichten moet je uiterst voorzichtig voorbijrijden. Ze
veranderen niets aan de voorrangsregels, de borden betreffende de
voorrang blijven gelden.
De verkeerslichten in de vorm van balken, cirkels en driehoeken regelen het verkeer van trams, trolley- en autobussen,
meestal op een overrijdbare bedding. Je moet de betekenis van deze lichten kennen, want als je de bedding mag of moet
gebruiken, moet je ook de aanwijzingen van deze lichten opvolgen.
Een horizontale balk heeft dezelfde betekenis als een rood licht.
Een cirkel heeft dezelfde betekenis als een vast oranjegeel licht.
21

22
Een driehoek heeft dezelfde betekenis als een groen licht.
Bij een verticale balk mag je enkel rechtdoor rijden.
Bij een 45° schuin naar rechts gerichte balk mag je enkel naar rechts
doorrijden, bij een schuin naar links gerichte alleen naar links.

3.2 Verkeersborden
De verkeersborden zijn onderverdeeld in zes categorieën:
A gevaarsborden
B borden betreffende de voorrang
C verbodsborden
D gebodsborden
E borden betreffende het stilstaan en parkeren
F aanwijzingsborden
Onderborden kunnen de betekenis beperken of aanvullen.
3.2.1 Categorie A: gevaarsborden
De gevaarsborden staan rechts of hangen boven de rijbaan, op ongeveer 150 m vóór de gevaarlijke plaats.
A1a
A1c
A3
A7a
A7c
Rijbaanversmalling
Soms staan ze op een andere afstand, die dan met een onderbord aangeduid wordt.
De lengte van een gevaarlijk gedeelte van de openbare weg kan ook met een onderbord aangeduid
worden.
Gevaarlijke bocht naar links
Meerdere bochten, de eerste naar links
Gevaarlijke daling
Rijbaanversmalling langs rechts
A1b
A1d
A5
A7b
Gevaarlijke bocht naar rechts
Meerdere bochten, de eerste naar rechts
Steile helling
Rijbaanversmalling langs links
23

24
A9
A13
A15
A19
A21
A25
A27
A31
A33
A37
Beweegbare brug
Overdwarse uitholling of ezelsrug
Glibberige rijbaan (slipgevaar)
Vallende stenen
Oversteekplaats voor voetgangers
Oversteekplaats voor fietsers en bestuurders
van tweewielige bromfietsen of plaats waar
de bestuurders van een fietspad op de rijbaan
komen
Overstekend groot wild
Werk in uitvoering
Verkeerslichten
Zijwind
A11
A14
A17
A23
A29
A35
A39
Uitweg op kaai of een oever
Verhoogde inrichting(en)
Kiezelprojectie
Plaats waar vooral veel kinderen komen
Doortocht van vee
Overvliegen van vliegtuigen op geringe
hoogte
Verkeer toegelaten in beide richtingen na een
gedeelte van de rijbaan met eenrichtingsverkeer
(tegenliggers)

A41
A45
A49
A51
B1
B5
B9
B13
Overweg met slagbomen
Overweg met enkel spoor
Kruising van een openbare weg door één of
meer in de rijbaan aangelegde sporen
Gevaar dat niet door een speciaal symbool
wordt bepaald. Een onderbord duidt de aard
van het gevaar aan.
Gevaar: uitrit vrachtauto’s
3.2.2 Categorie B: borden in verband met de voorrang
Deze verkeersborden staan rechts.
Voorrang verlenen
Stoppen en voorrang verlenen
Voorrangsweg
Bord dat verkeersbord B11 aankondigt op de
benadering aangegeven afstand
A43
A47
B3
B7
B11
Overweg zonder slagbomen
Overweg met twee of meer sporen
Gevaar: uitrit fabriek
Voertuig voor leerlingenvervoer
Bord dat verkeersbord B1 aankondigt op de
bij benadering aangegeven afstand
Bord dat verkeersbord B5 aankondigt op de
bij benadering aangegeven afstand
Einde van voorrangsweg
25

26
B15a
B15c
B17
B19
C5
C7
Voorrangskruispunt met aansluiting links en
rechts
Voorrangskruispunt met aansluiting rechts
Kruispunt waar de regel rechts heeft voorrang
geldt
Smalle doorgang, gebod voorrang te verlenen
ten opzichte van de bestuurders die
uit de tegenovergestelde richting komen
3.2.3 Categorie C: verbodsborden
Deze verkeersborden staan rechts, of hangen soms boven de rijbaan.
3
Verboden toegang voor bestuurders van
motorvoer tuigen met meer dan twee wielen
en van motorfietsen met zijspan
Verboden toegang voor bestuurders van
motorfietsen (met of zonder zijspan)
B15b
B15d
B21
Voorrangskruispunt met schuine aansluiting
rechts
Een onderbord van dit model mag de verkeersborden B1,
B3, B5, B7, B9 en B15 aanvullen om het tracé van de
weg aan te geven waarop bestuurders aan het volgende
kruispunt voorrang hebben.
C9
Voorrangskruispunt met aansluiting links
Smalle doorgang, voorrang ten opzichte van
de bestuurders die uit de tegenovergestelde
richting komen
Een verbodsbord mag worden aangekondigd door een gelijkaardig bord, aangevuld met een onderbord dat
bij benadering de afstand aangeeft waarop het verbod begint, bv. 300 meter.
Verboden richting voor iedere bestuurder
C1 C3
C6
Verboden toegang, in beide richtingen, voor
iedere bestuurder
Verboden toegang voor bestuurders van
motorvoer tuigen met vier wielen, geconstrueerd
voor onverhard terrein, met een open
carrosserie, een stuur als op een motorfiets
en een zadel (quad)
Verboden toegang voor bestuurders van
bromfietsen (twee-, drie- of vierwielig)

C11
C15
C19
C22
C24b
C25
C29
C31a
Verboden toegang voor fietsers en andere
rijwielen
Verboden toegang voor ruiters
Verboden toegang voor voetgangers
Verboden toegang voor bestuurders van
autocars
Een onderbord kan het verbod beperken tot
voertuigen waarvan de massa in beladen
toestand hoger is dan de aangeduide massa.
Verboden toegang voor bestuurders van
voertuigen die bepaalde gevaarlijke ontvlambare
of ontplofbare goederen vervoeren
Verboden toegang voor bestuurders van
voertuigen of slepen waarvan de lengte,
lading inbegrepen, groter is dan de aangegeven
lengte
Verboden toegang voor bestuurders van
voertuigen waarvan de hoogte, lading inbegrepen,
groter is dan de aangegeven hoogte
Verbod aan het volgende kruispunt naar links
af te slaan
Een onderbord kan het verbod beperken tot
voertuigen waarvan de massa in beladen
toestand hoger is dan de aangeduide massa.
C13
C17
C21
C23
C24a
C24c
C27
C31b
C33
Verboden toegang voor bestuurders van
gespannen
Verboden toegang voor bestuurders van
handkarren
Verboden toegang voor bestuurders van
voertuigen waarvan de massa in beladen
toestand hoger is dan de aangeduide massa
Verboden toegang voor bestuurders van
voertuigen, gebruikt voor het vervoer van
zaken
Verboden toegang voor bestuurders van
voertuigen die bepaalde gevaarlijke goederen
vervoeren
Verboden toegang voor bestuurders van
voertuigen die bepaalde gevaarlijke verontreinigende
goederen ver voeren
Verboden toegang voor bestuurders van
voertuigen waarvan de breedte, lading inbegrepen,
groter is dan de aangegeven breedte
Verbod aan het volgende kruispunt naar
rechts af te slaan
Verbod te keren vanaf het bord tot en met
het volgende kruispunt
27

28
C35
C39
C43
C46
C47
2
Vanaf het bord tot het volgende kruispunt
verboden een gespan of een voertuig met
meer dan twee wielen, links in te halen
Vanaf het bord tot het volgende kruispunt
verboden voor bestuurders van voertuigen of
slepen, gebruikt voor het vervoer van zaken
waarvan de MTM meer dan 3 500 kg bedraagt,
een gespan of een voertuig met meer
dan twee wielen links in te halen
Vanaf het bord tot het volgende kruispunt
verboden te rijden met een hogere snelheid
dan de aangegeven snelheid
Einde van elk plaatselijk verbod opgelegd aan
voertui gen in beweging
Tolpost. Verboden voorbij te rijden zonder te
stoppen.
Een opschrift op een onderbord beperkt het
verbod tot de bestuurders van voertuigen
waarvan de maximale toegelaten massa
hoger is dan de aangeduide massa.
Begin en einde van een zone waar
het verboden is een gespan of een
voertuig met meer dan twee wielen
links in te halen
C37
C41
C45
C48
C49
Einde van het verbod opgelegd door bord C35
Einde van het verbod opgelegd door bord C39
Einde van de snelheidsbeperking opgelegd
door bord C43
Vanaf het verkeersbord tot het volgend
kruispunt, verbod de cruise control of kruissnelheidsregelaar
te gebruiken
Einde van het verbod opgelegd door verkeersbord
C48
Begin en einde van een zone waar een
snelheids beperking geldt

3.2.4 Categorie D: gebodsborden
Deze verkeersborden staan waar ze het best zichtbaar zijn. Ze kunnen aangekondigd worden door een gelijkaardig bord,
aangevuld met een onderbord dat bij benadering de afstand aangeeft tot het gebod.
D1 D1 D1 D1 D1 D1 D1
D3
D5
D7
D10
D13
Verplichting één van de door de pijlen aangegeven
richtingen te volgen
Verplicht rondgaand verkeer
Verplicht fietspad
Deel van de openbare weg voorbehouden
voor het verkeer van voetgangers en fietsers
Verplichte weg voor ruiters
3.2.5 Categorie E: borden in verband met stilstaan en parkeren
Er zijn vijf soorten:
• parkeer- en stilstandverbod,
• beurtelings parkeren,
• parkeertoelating of -regeling,
• beurtelings parkeren in heel de bebouwde kom,
• zonale geldigheid.
Borden betreffende parkeer- en stilstandverbod
Verplichting de door de pijl aangegeven richting te
volgen
D4
D9
D11
Verplichting voor voertuigen die gevaarlijke
goederen vervoeren om de door de pijl aangeduide
richting te volgen
Deel van de openbare weg voorbehouden
voor het verkeer van voetgangers, fietsers en
tweewielige bromfietsers klasse A (verplicht
fietspad links, voetgangers rechts)
Verplichte weg voor voetgangers
Borden E1 en E3 gelden op de rijbaan en op de berm aan de kant van de openbare weg waar zij staan, vanaf het bord tot
het volgende kruispunt of tot waar een andere parkeerreglementering begint.
29

30
E1
E5
E9a
E9c
E9e
E9g
Parkeerverbod
Een opschrift mag een periode aangeven.
Het verbod geldt van 7 tot 19 uur.
Borden betreffende beurtelings parkeren
Parkeerverbod vanaf de 1ste tot de 15de van
de maand
Parkeren toegelaten
Parkeren uitsluitend voor vrachtauto’s en
lichte vrachtauto’s
Verplicht parkeren op de berm of op het
trottoir
Verplicht parkeren op de rijbaan
E3
van maandag
tot vrijdag
du lundi
au vendredi
von Montag
bis Freitag
E7
E9b
E9d
E9f
Stilstaan en parkeren verboden
Het verbod geldt van maandag tot vrijdag.
Borden E5 en E7 gelden op de rijbaan aan de kant van de openbare weg waar zij staan, vanaf het bord tot het volgende
kruispunt.
Het veranderen van kant moet gebeuren op de laatste dag van elke periode tussen 19.30 uur en 20 uur.
Een onderbord waarbij de parkeerschijf is
afgebeeld, geeft aan dat de parkeertijd is
beperkt aan de kant waar parkeren toegelaten
is en dat de schijf moet worden
gebruikt.
Borden die parkeren toelaten of regelen
Parkeerverbod vanaf de 16de tot het einde
van de maand
Borden E9a tot E9i gelden aan de zijde van de openbare weg waar zij staan, vanaf het bord tot het volgende kruispunt of
tot waar een andere parkeerreglementering begint.
E9h E9i
Parkeren uitsluitend voor motorfietsen,
personenauto’s, auto’s voor dubbel gebruik
en minibussen
Parkeren uitsluitend voor autocars
Verplicht parkeren, gedeeltelijk op de berm of
gedeeltelijk op het trottoir
E9h Parkeren uitsluitend voor kampeerauto’s
E9i Parkeren uitsluitend voor motorfietsen

Opschriften en symbolen
30 min
maximum
Een opschrift of onderbord kan het volgende
vermelden:
• de maximumduur, bv. 30 minuten of
van 9 tot 12 uur;
• een parkeerbeperking, bv. uitgezonderd
maandag van 7 tot 19 uur;
• de categorie van voertuigen waarvoor
het parkeren voorbehouden is, bv.
taxi’s of 5T max.
Een rolstoel geeft aan dat parkeren is
voorbehouden voor voertuigen die door
personen met een handicap worden gebruikt,
als de speciale kaart is aangebracht tegen de
binnenkant van de voorruit of, als er geen
voorruit is, op het voorste gedeelte van het
voertuig.
Parkeerplaatsen voor fietsen en bromfietsen
Een onderbord met een fiets duidt
de plaatsen aan waar fietsen mogen worden
geplaatst.
BETALEND
PAYANT
ZAHLBAR
De vermelding ticket of betalend duidt een
geheel van parkeerplaatsen aan waarop
parkeren slechts is toegelaten volgens de
voorwaarden ter plaatse (gebruik van een
ticket of een betaalparkeerkaart).
Een parkeerschijf geeft aan dat de parkeertijd
is beperkt en dat de schijf moet worden
gebruikt. Bij de vermelding uitgezonderd
bewoners mag de bewonerskaart in plaats
van de parkeerschijf worden gebruikt.
Een onderbord met een fiets en bromfiets
duidt de plaatsen aan waar fietsen en tweewielige
bromfietsen mogen worden geplaatst.
Een onderbord met “autodelen”, “bewoners” of “parkeerkaart” duidt aan dat het
parkeren voorbehouden is voor voertuigen waarin respectievelijk de parkeerkaart
voor autodelen, de bewonerskaart of de gemeentelijke parkeerkaart is aangebracht.
Voorgaande borden in verband met stilstaan en parkeren kunnen worden aangevuld met de volgende pijlen:
begin van de reglementering einde van de reglementering
reglementering over een lange afstand
(verlenging tussen begin en einde reglementering)
reglementering over een korte afstand
31

32
Beurtelings parkeren in heel de bebouwde kom
E11
Dit bord staat boven borden F1, F1a en F1b.
Borden betreffende parkeren met een zonale geldigheid
Begin van een zone waar parkeren verboden
is van 9 tot 12 uur
van 9 tot 12 u van 9 tot 12 u
Begin van een zone met beperkte parkeertijd
(blauwe zone)
Het gebruik van de parkeerschijf is verplicht.
Begin van een zone waar parkeren voorbehouden
is voor voertuigen met een MTM van
hoogstens 3,5 ton
Begin van een zone waar parkeren toegelaten
BETALEND BETALEND is op voorwaarde dat er wordt betaald BETALEND BETALEND
Halfmaandelijks parkeren in heel de bebouwde
kom.
Het parkeren op de rijbaan is van de 1ste tot de
15de van de maand enkel toegelaten langs de
kant van de gebouwen met oneven nummers en
van de 16de tot het einde van de maand, langs
de kant van de gebouwen met even nummers.
Het veranderen van kant moet gebeuren op de
laatste dag van elke periode tussen 19.30 uur en
20 uur.
Einde van een zone waar parkeren verboden
is van 9 tot 12 uur
Einde van een zone met beperkte parkeertijd
(blauwe zone)
Einde van een zone waar parkeren voorbehouden
is voor voertuigen met een MTM van
hoogstens 3,5 ton
Einde van een zone waar parkeren toegelaten
is op voorwaarde dat er wordt betaald
De zonale reglementering geldt in heel de afgebakende zone, behalve op plaatsen waar door verkeerstekens een andere parkeerregeling
is voorzien.

3.2.6 Categorie F: aanwijzingsborden
Deze borden staan op de plaatsen die het meest geschikt zijn.
F1
F3
F4a
F5
F8
F9
F12a
F13
F14
Begin van een bebouwde kom
Einde van een bebouwde kom
30
Begin van een zone met een snelheidsbeperking
van 30 km/u
Begin of oprit van een autosnelweg
Tunnel met een lengte van meer dan
500 meter
Begin van een autoweg
Begin van een woonerf
Bord dat pijlen op de rijbaan aankondigt
en de keuze van een rijstrook voorschrijft
(voorsorteren)
Opstelvak voor fietsers en bestuurders van
tweewielige bromfietsen
F1a F1b
F3a F3b
30
F4b
F7
F11
F12b
F13b
Begin van bebouwde kom. Deze verkeersborden
kunnen met of zonder plaatsnaam
voorkomen.
Einde van bebouwde kom. Deze verkeersborden
kunnen met of zonder plaatsnaam
voorkomen.
Einde van een zone met een snelheidsbeperking
van 30 km/u
Einde van een autosnelweg
Einde van een autoweg
Einde van een woonerf
Bord dat bij het naderen van een kruispunt
voorsorteringsstroken voor fietsers en
bestuurders van tweewielige bromfietsen
aankondigt
33

34
F17
F19
F23a
F23c
F25
F29
F33a
F15
Aanduiding van rijstroken van een rijbaan
met een rijstrook voorbehouden voor autobussen
Nummer van een gewone weg
Nummer van een internationale weg
Voorwegwijzer
Wegwijzer
F18
Openbare weg met eenrichtingsverkeer Rechts of links voorbijrijden toegelaten
F21
Bewegwijzeringsbord op afstand: luchthaven,
univer sitair centrum, kliniek en ziekenhuis,
beurs- of tentoonstellingshal, haven, wijk,
ring, bedrijf, industriepark en commercieel
centrum
Politie/Police
F34a F34a
Bord dat de keuze van een richting aangeeft.
• Neerwaarts gerichte pijlen hebben betrekking op
doorgaande richtingen.
• Het aantal pijlen bepaalt het aantal rijstroken.
• Schuin opwaarts gerichte pijlen hebben betrekking op
afslaande richtingen.
F23b
F23d
F27
F31
Aanduiding van een bijzondere overrijdbare
bedding, voorbehouden voor het verkeer
van voertuigen van geregelde diensten voor
gemeenschappelijk vervoer
Nummer van een autosnelweg
Nummer van een ring
Voorwegwijzer
De reisweg gaat over een autosnelweg
De afstand in km kan op de wegwijzer aangeduid worden.
Bewegwijzeringsbord in de nabijheid van inrichtingen die
openbaar zijn of van algemeen belang
bv. luchthaven, bibliotheek, post- en telefoonkantoor, treinstation,
brandweer, museum, politiediensten, begraafplaats,
televisieomroep ...
De afstand in km kan op de wegwijzer aangeduid worden.

F39
F43
F45
F49
F50 bis
Tervuren
F34b1
F34c1
F35
F37
F57
F34b2
F34c2
Voorwegwijzer die een wegomlegging aankondigt
Plaatsnaambord (verschilt van F1)
Doodlopende weg
Oversteekplaats voor voetgangers
Bord dat de bestuurders die van richting veranderen
wijst op fietsers en bestuurders van
tweewielige bromfietsen en/of voetgangers
die dezelfde openbare weg volgen
Wegwijzer met de aanbevolen reisweg voor bepaalde categorieën
van weggebruikers
Wegwijzer met de aanbevolen reisweg naar een toeristische
bestemming voor bepaalde categorieën van weggebruikers
De afstand in km kan op de wegwijzer aangeduid worden.
Wegwijzer naar sportcentrum, plaats met een toeristisch of
ontspannend karakter, recreatie- of pretpark, cultureel park,
monument, merkwaardig landschap of VVV
Wegwijzer naar jeugdherberg, restaurant en vakantiedorp,
overnachtingsgelegenheden, kampeer- of caravanterrein
Waterloop
F50
F41
Wegwijzer via een omleggingsweg
Wegwijzer naar een alternatieve route die voertuigen met
bepaalde gevaarlijke goederen best volgen
F47
Einde van de werken
Oversteekplaats voor fietsers en bestuurders
van tweewielige bromfietsen
35

36
F51 F51
F52 bis
F55
F59
F61
F63
F67
F71
F75
F79
Ondergrondse of bovengrondse oversteekplaats
voor voetgangers
Vluchtroute: aankondiging van de dichtstbijzijnde
nooduitgang, in de aangeduide
richting in tunnels
Hulppost
Aankondiging van een parking
Telefoon
Tankstation
Restaurant
Kampeerterrein
Jeugdherberg
Voorwegwijzer die de vermindering van het
aantal rijstroken aankondigt
F52
F53
F56
F60
F62
F65
F69
F73
F77
F81
Aankondiging van een nooduitgang in tunnels
Verplegingsinrichting
Brandblusapparaat
Aankondiging van een overdekte parking
Noodtelefoon
Hotel of motel
Drankgelegenheid
Caravanterrein
Vereniging tot bevordering van het
vreemdelingen verkeer (VVV), trefpunt voor
toeristische informatie
Voorwegwijzer die een uitwijking aankondigt

F83
F87
F89
F93
F97
F99a
F99c
F101a
F101c
F103
Voorwegwijzer die een doorsteek van de
middenberm aankondigt
Verhoogde inrichting(en)
Voorwegwijzer die een gevaar of een
verkeersregel aankondigt die slechts van
toepassing is op één of meer rijstroken van
een rijbaan met verschillende rijstroken in
dezelfde richting
Radio-omroep die verkeersinformatie verstrekt
Verkeersbord dat een versmalling aangeeft
die de omvang van een rijstrook heeft
Weg voorbehouden voor het verkeer van
voetgangers, fietsers en ruiters
Weg voorbehouden voor landbouwvoertuigen,
voetgangers, fietsers en ruiters
Einde van de weg voorbehouden voor het
verkeer van voetgangers, fietsers en ruiters
Einde van de weg voorbehouden voor het
verkeer van landbouwvoertuigen, voetgangers,
fietsers en ruiters
Begin van een voetgangerszone
F85
F91
F95
F98
F99b
F101b
Verkeer toegelaten in beide richtingen op een
deel van de rijbaan met eenrichtingsverkeer
Verkeersbord dat een gevaar aangeeft of
een verkeersregel voorschrijft die slechts van
toepassing is op één of meer rijstroken van
een rijbaan met verschillende rijstroken in
dezelfde richting
Noodstopstrook
Vluchthaven
Weg voorbehouden voor het verkeer van
voetgangers, fietsers (en ruiters) met aanduiding
van het deel bestemd voor de soorten
weggebruikers
F99a, F99b en F99c mogen aangepast worden volgens de
categorieën van weggebruikers die zijn toegelaten.
Einde van de weg voorbehouden voor het
verkeer van voetgangers, fietsers (en ruiters)
F101a, F101b en F101c mogen aangepast worden volgens
de categorieën van weggebruikers die zijn toegelaten.
Uitgezonderd laden
en lossen
van tot u
F105
Einde van een voetgangerszone
37

38
F107
Vanaf dit bord tot aan het bord F 109 is het
voor de bestuurders van voertuigen en slepen
gebruikt voor het vervoer van zaken met een
MTM van meer dan 3,5 ton toegelaten om
een gespan, een 2-wielig motorvoertuig of
een voertuig met meer dan twee wielen links
in te halen.
F109
3.2.7 Onderborden voor of in verband met tweewielers
E9a + M1
uitgezonderd
C3 + M3
F19 + M5
verboden
D7 + M7
B17 + M9
Parkeerplaatsen bedoeld voor fietsen
Verboden toegang in beide richtingen voor
iedere bestuurder, uitgezonderd voor fietsers
en bestuurders van tweewielige bromfietsen
klasse A
Eenrichtingsverkeer voor alle bestuurders
maar tweerichtingsverkeer voor fietsers en
bestuurders van tweewielige bromfietsen
klasse A
Fietspad verboden voor tweewielige
bromfietsen klasse B
Opgelet voor fietsers die in de twee rijrichtingen
op de dwarslopende weg rijden, waaraan
je voorrang aan rechts moet verlenen.
uitgezonderd
C1 + M2
F19 + M4
verplicht
D7 + M6
E9a + M8
B1 + M10
Einde van de toelating om links in te halen
Verboden richting voor iedere bestuurder,
uitgezonderd voor fietsers
Eenrichtingsverkeer voor alle bestuurders
maar tweerichtingsverkeer voor fietsers
Fietspad verplicht voor tweewielige
bromfietsen klasse B
Parkeerplaatsen bedoeld voor fietsen en
bromfietsen
Opgelet voor fietsers en tweewielige bromfietsers
die in de twee rijrichtingen op de
dwarslopende weg rijden en waaraan je
voorrang moet verlenen.

3.2.8 Andere onderborden
Het onderbord duidt de afstand aan. Het onderbord duidt de lengte van een gevaarlijk
gedeelte van de weg aan.
C23 C31
C39 C43
2
C48
Het gevaar wordt nader bepaald
E9a
Het onderbord samen met verkeersbord C23 of C31 beperkt
het verbod tot voertuigen waarvan de massa in beladen toestand
hoger is dan de aangeduide massa.
Het onderbord samen met verkeersbord C39, C43, C48 of
E9a beperkt het verbod tot voertuigen waarvan de maximale
toegelaten massa (MTM) hoger is dan de aangeduide massa.
Uitgezonderd plaatselijk verkeer of
plaatselijke bediening: duiden op een openbare weg
die slechts toegankelijk is voor de voertuigen van de bewoners
van die straat en van hun bezoekers, de voer tuigen voor levering
inbegrepen; ook voertuigen voor onderhoud en toezicht,
de prioritaire voertuigen en fietsers en ruiters, hebben er
toegang.
Uitgezonderd 3+ (of uitgezonderd 2+): duidt het minimum
aantal inzittenden van het voertuig aan.
De rijbaan of de rijstrook is slechts toegankelijk voor
voertuigen met ten minste 2 of 3 inzittenden, naargelang de
vermelding.
IJzel of sneeuw Opspattend water, spoorvorming, aquaplaning
Uitrit fabriek Uitrit vrachtauto’s
39

40
F17 F18
3.2.9 Veranderlijke signalisatie
Wanneer hun symbool op het verkeersbord F17 of F18 of op
een onderbord wordt vermeld, mogen fietsers, bromfietsers,
motorfietsers en autocars de busstrook of de bijzondere
overrijdbare bedding gebruiken.
Als een verkeersbord slechts betrekking heeft op een uitrit
rechts van de rijbaan die in rijstroken is verdeeld, wordt het
met dit onderbord aangevuld.
Het onderbord met de letter B, C, D of E samen met verkeersbord
C24a of D4 beperkt het verbod of de verplichting
tot voertuigen die gevaarlijke goederen vervoeren en
waarvoor de toegang tot wegtunnels van respectievelijk
categorie B, C, D of E verboden is, zoals voorzien in het ADRreglement.
Verkeersborden kunnen ook op een signalisatiebord weergegeven
worden. Donkere en lichte kleuren worden dan vaak omgewisseld, maar
rode symbolen en randen blijven onveranderd.
De betekenis van de borden verandert natuurlijk niet.

3.3 wegmarkeringen
3.3.1 Witte of oranje strepen die de rijstroken aangeven
Doorlopende witte streep op de rijbaan:
• je mag deze streep niet overschrijden;
• je mag niet links van deze streep rijden als ze de twee rijrichtingen
scheidt.
Onderbroken witte streep op de rijbaan:
• je mag deze streep niet overschrijden, behalve om
• in te halen,
• links af te slaan,
• te keren,
• van rijstrook te veranderen.
Als de strepen van de onderbroken streep korter zijn en dichter bij elkaar
getrokken, dan kondigen zij het naderen van een doorlopende streep aan.
Als een doorlopende en een onderbroken streep naast elkaar zijn getrokken,
dan moet de bestuurder alleen rekening houden met de streep die
zich het dichtst aan zijn zijde bevindt.
Als bij werken oranje doorlopende of onderbroken strepen worden getrokken, gelden zij in plaats van de witte strepen.
Deze voorlopige strepen hebben dezelfde betekenis als de witte strepen. Zij kunnen ook gevormd worden door oranje
spijkers.
lll lll lll lll lll
lllllllllllllllllll
= onderbroken streep
= doorlopende streep
41

42
3.3.2 Witte of gele strepen op de rand van de rijbaan
3.3.3 Dwarse strepen
3.3.4 Fietspad
3.3.5 Opstelvak voor fietsers en bromfietsers
Een witte doorlopende streep op de werkelijke rand van de rijbaan, op de
trottoirband of op de boordsteen van een verhoogde berm verbiedt niets.
Ze wordt alleen aangebracht om de rand beter zichtbaar te maken.
Een brede witte doorlopende streep op de rijbaan geeft de denkbeeldige
rand van die rijbaan aan. Het deel van de openbare weg aan de andere
zijde van deze streep is voorbehouden voor stilstaan en parkeren, behalve
op autosnelwegen en autowegen.
Een stopstreep is een witte doorlopende streep, haaks op de rand van de
rijbaan. Ze duidt de plaats aan waar de bestuurders wegens verkeersbord
B5 of een verkeerslicht moeten stoppen en voorrang verlenen.
Een dwarsstreep gevormd door witte driehoeken, haaks op de rand van
de rijbaan, duidt de plaats aan waar bestuur ders indien nodig moeten
stoppen om voorrang te verlenen wegens verkeersbord B1.
Het deel van de openbare weg dat afgebakend is door twee evenwijdige
witte onderbroken strepen en dat niet breed genoeg is voor het autoverkeer,
is een fietspad.
Een opstelvak voor fietsers en bestuurders van tweewielige bromfietsen
is de plaats waar zij zich mogen opstellen als het verkeerslicht op rood
staat.

3.3.6 Oversteekplaatsen
3.3.7 Busstrook
3.3.8 Bijzondere overrijdbare bedding
Oversteekplaatsen voor voetgangers worden afgebakend door evenwijdig
met de as van de rijbaan getrokken witte banden.
De oversteekplaatsen voor fietsers en bestuurders van tweewielige bromfietsen
worden afgebakend door twee onderbroken strepen, bestaande
uit witte vierkanten of parallellogrammen.
Let op het verschil met een doorlopend fietspad, dat uit onderbroken
strepen bestaat, en niet uit vierkanten of parallellogrammen.
Een brede onderbroken witte streep op de rijbaan met het woord BUS
bakent een busstrook af.
Een of meer brede witte strepen bakenen een bijzondere overrijdbare
bedding af.
Ook dambordmarkeringen duiden de bijzondere overrijdbare bedding
aan, meestal op de plaatsen waar ze de rijbaan kruist.
43

44
3.3.9 Voorsorteringsstroken
3.3.10 Pijlen
3.3.11 Verkeersgeleiders en verdrijvingsvlakken
3.3.12 Halte van openbaar vervoer
Witte voorsorteringspijlen duiden de rijstrook aan die de bestuurders
moeten volgen om in de door de pijlen aangegeven richting te rijden. Op
het kruispunt moeten bestuurders een van de richtingen volgen die zijn
aangegeven op de rijstrook waarop zij zich bevinden.
Voorsorteringsstroken voorbehouden voor fietsers en tweewielige bromfietsers
worden aangegeven door het symbool van een fiets en pijlen die
de te volgen richting aanduiden.
De onderbroken streep die het naderen van een doorlopende witte streep
aankondigt, mag met witte rijstrookverminderings pijlen worden aangevuld.
Deze pijlen kondigen een vermindering van het aantal rijstroken
aan die in de gevolgde richting mogen worden gebruikt.
Verkeersgeleiders, aangeduid door witte evenwijdige schuine strepen,
moet je rechts voorbijrijden, tenzij een verkeersbord andere richtingen
toelaat of verplicht.
Verdrijvingsvlakken worden ook aangeduid door witte evenwijdige
schuine strepen.
Aan een halte voor autobus, trolleybus of tram kan de zone waar het
parkeren verboden is, aangeduid worden door witte opschriften.

3.3.13 Verhoogde inrichting
Tips
Korte en lange witte strepen op de hellingen maken een verhoogde
inrichting beter zichtbaar.
Zorg ervoor dat je de betekenis van de verkeerstekens goed kent. Ze geven je heel wat nuttige informatie, niet alleen
voor je veiligheid, maar ook voor je eigen comfort en ten voordele van het milieu. Enkele voorbeelden:
• Zie je een bord dat een gevaarlijke bocht aankondigt, dan weet je dat je het gaspedaal al kunt lossen en je auto
kunt laten vertragen op de motor, in versnelling. Zo spaar je je remmen én bespaar je brandstof.
• Ook een bord dat een verhoogde inrichting aankondigt, waarschuwt je dat je best vertraagt. Doe dat zoveel
mogelijk op voorhand door op de motor te remmen.
• Een verkeerslicht dat al een tijdje op groen staat, kan elk moment op oranje springen. Anticipeer daar zoveel
mogelijk op, opnieuw door indien nodig het gaspedaal los te laten.
• Een gevaarlijke daling rij je best af in dezelfde versnelling als je de helling omhoog zou rijden, zodat je op de
motor remt en er tegelijkertijd voor zorgt dat je remmen niet oververhitten.
45

46
4 BEVELEN EN OVERTREDINGEN
4.1 Bevoegde personen
Bevoegde personen kunnen het verkeer regelen en bevelen geven waaraan je onmiddellijk gevolg moet geven. Dit zijn de
belangrijkste:
Een arm of beide armen horizontaal uitgestrekt:
• weggebruikers vóór en achter de agent moeten stoppen;
• weggebruikers links en rechts van de agent mogen doorrijden
of -lopen.
Een arm recht opgestoken:
• alle weggebruikers die zich nog niet op het kruispunt bevinden,
moeten stoppen;
• alle weggebruikers die zich op het kruispunt bevinden, moeten
dat zo vlug mogelijk vrijmaken.
Heen en weer zwaaien met een rood licht: de bestuurders naar wie
het licht is gericht, moeten stoppen.

De belangrijkste bevoegde personen:
• de federale en lokale politie;
• de brugwachters van de in de openbare weg liggende bruggen, voor wat het verkeer op en in de nabijheid van de
brug betreft;
• de douanebeambten tijdens de uitoefening van hun dienst;
• de spoorwegpolitie binnen haar territoriale bevoegdheid;
• de Belgische militaire politie als zij tijdens de uitoefening van de dienst het verkeer regelt;
• bevoegd personeel van het openbaar vervoer voor het vaststellen van verkeersovertredingen in verband met:
• parkeren op minder dan 15 meter aan weerszijden van een bord dat een halte aangeeft,
• parkeren op plaatsen waar de doorgang van spoorvoertuigen kan worden belemmerd,
• bijzondere verkeerslichten,
• carpoolstroken,
• busstroken,
• bijzondere overrijdbare beddingen en dambordmarkeringen;
• de leden van brandweer en civiele bescherming die tussenkomen bij een ongeval, als er geen leden van de politie
aanwezig zijn.
Sommige personen mogen het verkeer niet regelen zoals een bevoegd persoon, maar kunnen wel aanwijzingen geven
waaraan je ook gevolg moet geven:
• gemachtigde militairen opgesteld bij verplaatsingen van legercolonnes;
• gemachtigde signaalgevers bij sportwedstrijden;
• gemachtigde opzichters opgesteld om kinderen, scholieren, personen met een handicap of senioren veilig te laten
oversteken;
• wegkapiteins opgesteld om de veiligheid van groepen fietsers en groepen motorrijders te verzekeren;
• groepsleiders die waken over het goede verloop van de tocht van een groep voetgangers of ruiters;
• werfopzichters die waken over de veiligheid van het personeel van werken op de openbare weg;
• begeleiders en verkeerscoördinatoren bij uitzonderlijk vervoer.
Deze personen maken gebruik van een verkeersbord C3 om het verkeer stil te leggen.
Weggebruikers moeten de door deze personen gegeven aanwijzingen opvolgen.
47

48
4.2 Rangorde van de verkeersvoorschriften
De verkeersvoorschriften hebben een hiërarchische volgorde:
1. bevelen van een bevoegd persoon
2. verkeerslichten
3. verkeersborden
4. verkeersregels
De verkeersregels zijn van toepassing.
De verkeersborden zijn van toepassing, zij gaan boven de verkeersregels.
De verkeerslichten zijn van toepassing, zij gaan boven de verkeersregels.
De verkeerslichten zijn van toepassing, zij gaan boven de verkeersborden.
De bevelen van de agent zijn van toepassing, zij gaan boven de verkeerslichten
en de verkeersborden.

4.3 Overtredingen
4.3.1 Sancties
Als een bevoegd persoon een overtreding vaststelt, dan kan hij
• een onmiddellijke inning voorstellen,
• een proces-verbaal opstellen.
Onmiddellijke inning:
Politieagenten kunnen bij het vaststellen van een verkeersovertreding de inning van een vastgestelde geldsom voorstel-
len. Het innen van de geldsom gebeurt door overschrijving, contant (alleen voor wie geen vaste verblijfplaats heeft in
België) of met bankkaart of kredietkaart.
Als de overtreder weigert of verzuimt de onmiddellijke inning binnen 5 werkdagen te betalen, wordt een proces-verbaal
opgesteld en volgt een minnelijke schikking of een veroordeling. Het voertuig kan in beslag genomen worden.
De onmiddellijke inning kan niet als:
• de overtreder jonger dan 18 jaar is;
• een van de vastgestelde overtredingen van de derde graad is;
• een snelheidsbeperking met meer dan 40 km/u wordt overschreden;
• een snelheidsbeperking met meer dan 30 km/u wordt overschreden binnen de bebouwde kom, in een zone 30, een
schoolomgeving, een woonerf of een erf;
• een overtreding van de vierde graad wordt vastgesteld;
• de totale som meer dan 300 euro bedraagt.
Onmiddellijke intrekking rijbewijs:
Een rijbewijs kan onmiddellijk ingetrokken worden voor 15 dagen. De procureur des Konings kan ten laste van de dader
van de overtreding een beschikking tot verlenging met ten hoogste drie maanden vorderen bij de politierechtbank.
Verval van het recht tot sturen:
Dit is een straf die een rechter aan een bestuurder oplegt wegens een verkeersdelict. Dit rijverbod kan tijdelijk of definitief
(bij herhaling) zijn. Voorbeelden van verkeersdelicten waarbij de rechter het verval kan uitspreken zijn:
• vluchtmisdrijf;
• dronkenschap of een alcoholconcentratie van ten minste 0,35 mg per liter uitgeademde lucht of 0,8 gram per liter
bloed achter het stuur;
• de aanwezigheid van een strafbare hoeveelheid drugs (THC, amfetamine, MDMA, MDEA, MBDB, morfine, cocaïne
...);
• weigeren een ademtest, ademanalyse, speekseltest of bloedproef te ondergaan;
• zich onttrekken aan het verbod of het toezicht van een bevoegd persoon, als dat werd opgelegd;
• rijden ondanks opgelegd rijverbod of zonder het verplichte examen te hebben afgelegd;
• rijden zonder rijbewijs of voorlopig rijbewijs of verkeerd gebruik ervan;
• rijden zonder wettelijke verzekering;
• een ernstig verkeersongeval veroorzaken;
• een nieuwe overtreding begaan binnen de drie jaar waarin men drie veroordelingen heeft opgelopen;
• een overtreding van de tweede, derde of vierde graad begaan;
• de toegelaten maximumsnelheid met meer dan 30 km/u overschrijden of met meer dan 20 km/u in een bebouwde
kom, in een zone 30, schoolomgeving, erf of woonerf;
• een toestel bij zich hebben dat de vaststelling van verkeersovertredingen bemoeilijkt, verhindert of opspoort;
• het aanzetten of uitdagen van een dronken persoon tot het besturen van een voertuig of rijdier;
• aan een dronken persoon een voertuig of rijdier toevertrouwen om te besturen.
49

50
Een verval dat als straf is uitgesproken, gaat in op de vijfde dag na de dag waarop het Openbaar Ministerie de veroordeelde
van het vonnis op de hoogte heeft gebracht. Dat gebeurt gewoonlijk door de politie.
Verval van het recht tot sturen moet worden uitgesproken in geval van lichamelijke of geestelijke ongeschiktheid. Het verval
wordt onmiddellijk na het vonnis van kracht en kan ten vroegste na 2 jaar beëindigd worden nadat een nieuw medisch
onderzoek het einde van de lichamelijke of geestelijke ongeschiktheid aantoont.
Een bestuurder die minder dan twee jaar houder is van het rijbewijs B zal verval van het recht tot sturen krijgen,
als hij:
• een overtreding begaat ivm alcohol en/of drugs;
• een radardetectortoestel bezit;
• een verkeersongeval met doden of zwaar gewonden veroorzaakt;
• vluchtmisdrijf pleegt;
• een overtreding van de derde of vierde graad begaat;
• een snelheidsovertreding begaat van meer dan 30 km/u of meer dan 20 km/u binnen de bebouwde kom, in een
zone 30, schoolomgeving, erf of woonerf;
• een overtreding i.v.m. het rijbewijs begaat (geen rijbewijs bezitten, een valse verklaring afleggen of een lichamelijk
gebrek hebben).
Het herstel van het recht tot sturen zal op zijn minst afhankelijk zijn van het slagen voor een theoretisch of praktisch
examen.
4.3.2 Soorten overtredingen
De overtredingen worden ingedeeld in 4 groepen:
Eerste groep: overtredingen ingedeeld in graden
Graad Sancties
1 ste graad: deze overtredingen brengen de veiligheid van
personen niet in gevaar
2 de graad: deze overtredingen brengen de veiligheid van
personen onrechtstreeks in gevaar
3 de graad: deze overtredingen brengen de veiligheid van
personen rechtstreeks in gevaar
4 de graad: deze overtredingen brengen de veiligheid van
personen rechtstreeks in gevaar en leiden bij een ongeval
bijna onvermijdelijk tot fysieke schade
onmiddellijke inning 50 euro
onmiddellijke inning 100 euro
onmiddellijke intrekking rijbewijs mogelijk
verval van het recht tot sturen mogelijk
onmiddellijke inning 150 euro
onmiddellijke intrekking rijbewijs mogelijk
verval van het recht tot sturen mogelijk
onmiddellijke inning is niet mogelijk
onmiddellijke intrekking rijbewijs mogelijk
verval van het recht tot sturen mogelijk

Tweede groep: overtredingen in verband met het rijbewijs
Voorbeelden zijn:
• een motorvoertuig besturen zonder houder te zijn van een rijbewijs of een voorlopig rijbewijs of zonder het document
bij zich te hebben of weigeren het te tonen op verzoek van een bevoegd persoon;
• een motorvoertuig besturen terwijl het rijbewijs of het voorlopig rijbewijs werd ingetrokken;
• een valse verklaring afleggen om een rijbewijs of een voorlopig rijbewijs te krijgen;
• een motorvoertuig besturen terwijl je lijdt aan bepaalde lichaamsgebreken of kwalen of als niet werd voldaan aan
het verplicht geneeskundig onderzoek;
• de reglementering rond het gebruik van het rijbewijs of het voorlopig rijbewijs niet in acht nemen;
• een motorvoertuig toevertrouwen aan een persoon, als je weet dat weet dat die persoon niet in het bezit is van
een rijbewijs of een voorlopig rijbewijs vereist voor dat voertuig.
Derde groep: snelheidsovertredingen
Waar? Snelheidsoverschrijding Sancties
binnen bebouwde kom
in zone 30
binnen schoolomgeving
in woonerf of erf
op andere wegen
tot 10 km/u
10 tot 20 km/u
20 tot 30 km/u
meer dan 30 km/u
tot 10 km/u
10 tot 30 km/u
30 tot 40 km/u
meer dan 40 km/u
• onmiddellijke inning 50 euro
• geldboete
• onmiddellijke inning 50 euro
+ 10 euro per km boven 10 km/u
• geldboete
• onmiddellijke inning 50 euro
+ 10 euro per km boven 10 km/u
• geldboete
• onmiddellijke intrekking rijbewijs
• verval van het recht tot sturen mogelijk
• onmiddellijke inning is niet mogelijk
• geldboete
• onmiddellijke intrekking rijbewijs
• verval van het recht tot sturen
• onmiddellijke inning 50 euro
• geldboete
• onmiddellijke inning 50 euro
+ 5 euro per km boven 10 km/u
• geldboete
• onmiddellijke inning 50 euro
+ 5 euro per km boven 10 km/u
• geldboete
• onmiddellijke intrekking rijbewijs
• verval van het recht tot sturen mogelijk
• onmiddellijke inning is niet mogelijk
• geldboete
• onmiddellijke intrekking rijbewijs
• verval van het recht tot sturen
51

52
Vierde groep: rijden onder invloed
Alcohol en een voertuig besturen gaan niet samen. Bij 0,5 promille heb je 2,5 keer meer kans op een dodelijk ongeval.
Bij 0,8 promille is dat 4,5 keer en bij 1,5 promille maar liefst 16 keer.
Een bevoegd persoon kan vaststellen dat je op een openbare plaats een voertuig of een rijdier bestuurt in staat van dron-
kenschap of in een vergelijkbare staat door het gebruik van drugs of geneesmiddelen.
De staat van dronkenschap kan aangetoond worden door te kijken naar de controle die je hebt over jezelf en wat je doet:
• kun je rechtdoor lopen;
• hoe gedraag je jezelf;
• hoe spreek je en wat zeg je;
• hoe zie je eruit?
Vaak zal een ademtest, ademanalyse of bloedproef volgen als er een vermoeden is van dronkenschap, of een gestandaar-
diseerde checklist, speekseltest, speekselanalyse of bloedproef bij vermoeden van druggebruik.
De ademtest, de ademanalyse, de speekseltest of zonder wettige reden de bloedproef weigeren wordt gelijkgesteld met
een alcoholgehalte van ten minste 0,8 gram alcohol per liter bloed of overschrijding van het strafbaar gehalte aan drugs
en wordt even zwaar bestraft.
De ademtest voor het alcoholgehalte
De ademtest bestaat uit blazen in een ademtesttoestel dat het alcoholgehalte in de uitgeademde alveolaire lucht aangeeft.
De ademtest kan worden gevorderd van
• de vermoedelijke dader van een verkeersongeval of iedereen die het mede heeft kunnen veroorzaken, zelfs als hij
het slachtoffer ervan is;
• iedereen die op een openbare plaats een voertuig of een rijdier bestuurt of een bestuurder begeleidt bij scholing;
• iedereen die aanstalten maakt om op een openbare plaats een voertuig of een rijdier te besturen of een bestuurder
te begeleiden bij de scholing.
Je mag een wachttijd van 15 minuten vragen.
Het toestel geeft als resultaat een letter.
Letter Betekenis Wat nu?
S Safe Geen verder gevolg.
A Alarm Er zal een ademanalyse volgen om het alcoholgehalte precies te bepalen.
P Positief Er zal een ademanalyse volgen om het alcoholgehalte precies te bepalen.

De ademanalyse voor het alcoholgehalte
De ademanalyse bestaat uit blazen in een ademanalysetoestel dat het alcoholgehalte in de uitgeademde lucht meet. Het
ademanalysetoestel bepaalt nauwkeurig het alcoholgehalte.
• 0,22 mg/l uitgeademde alveolaire lucht = 0,5 g/l bloed = 0,5 promille;
• 0,35 mg/l uitgeademde alveolaire lucht = 0,8 g/l bloed = 0,8 promille.
Alcoholgehalte Gevolgen en sancties
minder dan 0,22 mg/l
ten minste 0,22 mg/l en minder dan
0,35 mg/l
ten minste 0,35 mg/l
Controle op drugs
Geen, tenzij een met dronkenschap vergelijkbare toestand vastgesteld wordt
die te wijten is aan het gebruik van drugs of geneesmiddelen
• onmiddellijk tijdelijk rijverbod van 3 uur
• rijbewijs wordt gedurende 3 uur door de politie bewaard
• onmiddellijke inning of geldboete
• onmiddellijk tijdelijk rijverbod van 6 uur
• het rijbewijs wordt gedurende 6 uur door de politie bewaard
• mogelijke onmiddellijke intrekking van het rijbewijs
• geldboete
• na 6 uur nieuwe ademtest of analyse, met indien positief resultaat een
verlenging van het tijdelijk rijverbod, voor 3 uur (0,22mg/l of meer) of 6 uur
(0,35 mg/l of meer)
• bij herhaling binnen de 3 jaar gevangenisstraf van een maand tot twee jaar
• mogelijk verval van het recht tot sturen van 8 dagen tot 5 jaar
• mogelijk verplichte installatie van een alcoholslot in het voertuig
• mogelijke verplichting tot slagen voor examen(s) om het rijbewijs opnieuw
te verkrijgen
De gestandaardiseerde checklist is een lijst die een bevoegd persoon zal overlopen met betrekking tot je gedrag en uiterlijk.
Vermoedt hij dat je onder invloed van drugs bent, dan zal een speekseltest volgen. Is die positief, dan volgt er een speekselanalyse
in een erkend laboratorium.
Drugsgehalte Gevolgen en sancties
Beneden de wettelijk toegelaten
waarden
Meer dan de toegelaten waarden
• op de speekseltest
• op de speekselanalyse
Geen, tenzij dronkenschap of een strafbaar alcoholgehalte wordt aangetoond
• onmiddellijk tijdelijk rijverbod van 12 uur
• rijbewijs wordt gedurende 12 uur door de politie bewaard
• mogelijke onmiddellijke intrekking van het rijbewijs
• na 12 uur nieuwe test, met indien positief resultaat een verlenging van het
tijdelijk rijverbod met 12 uur
• geldboete
• bij herhaling binnen de 3 jaar gevangenisstraf van een maand tot twee jaar
• mogelijk verval van het recht tot sturen van 8 dagen tot 5 jaar
• mogelijke verplichting tot slagen voor examen(s) om het rijbewijs opnieuw te
verkrijgen
53

54
De bloedproef voor alcohol en/of drugs
De bloedproef bestaat uit het nemen van een bloedmonster uit een ader om het drug- of alcoholgehalte in het bloed te
meten. Dat gebeurt door een door de politie opgevorderde geneesheer. De ontleding gebeurt in een erkend laboratorium.
Een bloedproef is slechts verplicht in de volgende gevallen:
• als de ademtest ten minste 0,22 mg alcohol per liter uitgeademde alveolaire lucht aangeeft en een ademanalyse
niet kan worden uitgevoerd;
• als de ademtest en de ademanalyse niet kunnen worden uitgevoerd en de betrokkene duidelijke tekenen van alcoholopname
vertoont of terwijl hij in staat van dronkenschap verkeert of in een soortgelijke staat, onder meer ten
gevolge van het gebruik van drugs of van geneesmiddelen;
• als bij de vermoedelijke dader van een verkeersongeval of eenieder die het heeft kunnen veroorzaken, zelfs al is hij
het slachtoffer ervan, geen ademanalyse en -test kunnen worden afgenomen en niet kan worden nagegaan of er
duidelijke tekenen van alcoholopname zijn;
• op verzoek van de betrokken persoon bij wijze van tegenexpertise, als de derde ademanalyse ten minste 0,35 mg
alcohol per liter uitgeademde alveolaire lucht aangeeft;
• als de speekseltest aangeeft dat de betrokkene onder invloed van drugs of geneesmiddelen is en er geen speekselanalyse
kan uitgevoerd worden;
• als de speekseltest en -analyse niet kunnen worden uitgevoerd.
Tips
• Het bevel van een bevoegde persoon, zoals een politieagent, negeren, is een van de zwaarste overtredingen die
er zijn.
• Een voertuig besturen en alcohol en/of drugs gebruiken gaan niet samen. Alcohol en drugs verdoven de hersenen,
waardoor je trager reageert, je je moeilijker kunt concentreren, je remmingen verminderen en je jezelf gaat
overschatten. Door het tunneleffect zie je minder goed wat er aan de linker- of rechterkant van de weg gebeurt.
• Een combinatie van geneesmiddelen en alcohol of drugs verhoogt de intoxicatie!
• Het is belangrijk dat je je houdt aan de voorwaarden voor het voorlopig rijbewijs.

5 VOORRANGSREGELS
5.1 Algemene regel: voorrang aan rechts
Elke bestuurder moet voorrang verlenen aan de bestuurder die van rechts komt, behalve
• als hij zelf op een rotonde rijdt;
• als de andere bestuurder uit een verboden rijrichting komt.
De bestuurder die stopt en terug vertrekt, behoudt zijn voorrang.
B17
Op sommige kruispunten wordt dit verkeersbord geplaatst, om de bestuurder aan de
algemene regel te herinneren. Op die kruispunten geldt dus de voorrang aan rechts,
net zoals op de kruispunten waar geen borden zijn aangebracht.
5.2 Uitzonderingen op de algemene regel
5.2.1 De bestuurder dwarst een trottoir of een fietspad
Als een bestuurder een trottoir of een fietspad dwarst, moet hij voorrang verlenen aan de weggebruikers op dat trottoir of
dat fietspad, zowel de van links als de van rechts komende weggebruikers.
5.2.2 Een rijbaan heeft voorrang op een aardeweg of een pad
Als een bestuurder van een aardeweg of een pad komt gereden en een openbare weg met een rijbaan nadert, moet hij
voorrang verlenen aan alle bestuurders op de openbare weg, zowel diegenen die van links als van rechts komen. Het doet
er niet toe of die aardeweg of dat pad bij de aansluiting is verhard. Hij heeft geen voorrang.
5.2.3 Verkeersborden regelen het verkeer
B1
B5
Als je als bestuurder uit een weg komt met verkeersbord B1, een omgekeerde driehoek,
dan moet je voorrang verlenen aan alle bestuurders die rijden op de weg die je
oprijdt.
Als je als bestuurder uit een weg komt met verkeersbord B5, een stopbord, dan moet
je stoppen en voorrang verlenen aan alle bestuurders die rijden op de weg die je
oprijdt.
5.2.4 Verkeerslichten of een bevoegd persoon regelen het verkeer
Als verkeerslichten het verkeer regelen, dan
• geldt de algemene regel niet;
• gelden de verkeersborden betreffende de voorrang niet.
55

56
Als een bevoegd persoon het verkeer regelt, dan
• geldt de algemene regel niet;
• gelden de verkeersborden betreffende de voorrang niet;
• gelden de verkeerslichten niet.
5.2.5 Spoorvoertuigen
Een spoorvoertuig heeft voorrang op iedere weggebruiker. Alle weggebruikers, zowel bestuurders als voetgangers, moeten
voorrang verlenen aan tram of trein, ongeacht uit welke richting dit spoorvoertuig komt. De bestuurders moeten zich
altijd zo vlug mogelijk van de sporen verwijderen.
Bovendien mag geen enkele weggebruiker zich op een overweg begeven als
• de slagbomen in beweging of gesloten zijn;
• de rode knipperlichten branden (een maanwit knipperlicht wijst op een vrije doorgang);
• het geluidssein werkt.
Als er geen slagbomen of verkeerslichten zijn, mag de weggebruiker zich slechts op de overweg begeven, nadat hij heeft
gecontroleerd of er geen spoorvoertuig nadert.
Bestuurders mogen een overweg niet oprijden, als het verkeer zodanig is belemmerd, dat zij waarschijnlijk op die overweg
moeten stoppen.
5.2.6 Voorrang aan prioritaire voertuigen
Als prioritaire voertuigen, zoals
• ziekenwagens,
• politiewagens,
• brandweerwagens,
hun komst aankondigen met een speciaal geluidstoestel en een blauw knipperlicht, moet elke weggebruiker onmiddellijk
de doorgang vrijmaken, voorrang verlenen, en indien nodig stoppen.
Bestuurders van prioritaire voertuigen mogen ook een rood licht voorbijrijden, nadat ze eerst hebben gestopt en op voorwaarde
dat dat geen gevaar voor de andere weggebruikers betekent.
5.3 Voorrang bij een wegversmalling
B19
B21
Bij een wegversmalling moet de bestuurder die op zijn weg verkeersbord
B19 tegenkomt, voorrang verlenen aan de tegenligger.
Bij het inrijden van een wegversmalling moet je voorzichtig zijn en indien nodig vertragen,
ook als je verkeersbord B21 op je weg vindt en de tegenligger dus voorrang
moet verlenen aan jou.

5.4 Gedrag aan kruispunten
5.4.1 Het kruispunt naderen
Volgens het verkeersreglement moet de bestuurder die een kruispunt oprijdt, dubbel voorzichtig zijn. Deze waarschuwing
geldt zowel voor de bestuurder die voorrang moet verlenen als voor de bestuurder die voorrang heeft.
Zo moet je in bebouwde kommen en op alle plaatsen waar het zicht beperkt is, een kruispunt met aangepaste snelheid
oprijden en rekening houden met andere weggebruikers, zelfs als je op basis van verkeerslichten of voorrangsborden voorrang
hebt.
5.4.2 Het verkeer op het kruispunt wordt belemmerd
Je mag een kruispunt niet oprijden, zelfs als de verkeerslichten of borden het toelaten, als het verkeer zodanig is belemmerd,
dat je waarschijnlijk op het kruispunt moet stoppen en zo het dwarsverkeer hindert.
5.4.3 Het kruispunt vrijmaken
Elke bestuurder die een kruispunt is opgereden waar het verkeer wordt geregeld door een bevoegd persoon of door
verkeerslichten, mag dit kruispunt vrijmaken en verder rijden, zonder te wachten tot het verkeer is opengesteld in de
richting die hij wil nemen, behalve als op de weg die hij gaat volgen, een aan zijn rechterzijde geplaatst rood licht hem dat
verbiedt.
Tips
• Nader je een kruispunt, dan moet je al op voorhand weten hoe de voorrangsregeling er in elkaar zit, zodat je daarop
kunt anticiperen. Moet je bijvoorbeeld stoppen en/of voorrang verlenen, laat je auto dan al in versnelling op de
motor afremmen.
• De juiste kijktechniek bij het naderen van een kruispunt is de ALR-techniek: achter - links - rechts.
• Kom je aan een kruispunt met voorrang aan rechts, schakel dan op tijd terug, zodat je klaar bent om voorrang te
verlenen en om daarna opnieuw vlot te vertrekken.
• Let op voor fietsers en bromfietsers die in de twee rijrichtingen aan één kant van de dwarsweg rijden.
Dat kan aangegeven worden door dit bord, maar dat is niet verplicht. Kijk bij het rechts afslaan dus
niet enkel naar links, maar ook naar rechts.
57

58
6 SNELHEID
6.1 Relatieve snelheidsbeperkingen
6.1.1 Relatieve snelheidsbeperking
Overdreven snelheid is één van de belangrijkste oorzaken van ongevallen. Ook de ernst van het ongeval stijgt naarmate de
snelheid hoger ligt. Je moet je snelheid daarom altijd aanpassen aan
• de andere weggebruikers,
• de weersomstandigheden,
• de situatie ter plaatse,
• de verkeersdrukte,
• de zichtbaarheid,
• de staat van de weg,
• de staat van je auto,
• de lading van je auto.
Je snelheid mag geen oorzaak zijn van ongevallen, noch het verkeer hinderen. Je mag een bestuurder nooit tot overdreven
snelheid aansporen of uitdagen.
Het is ook verboden andere bestuurders te hinderen door abnormaal traag te rijden zonder geldige reden.
Je moet in alle omstandigheden voor een voorzienbare hindernis kunnen stoppen. Spelende kinderen langs een rijbaan zijn
een voorzienbare hindernis, vooral als zij met een bal spelen.
De gevaarsborden wijzen vaak op een goede reden om je snelheid te verminderen.
Je moet vertragen als je trek-, last- en rijdieren of vee op de openbare weg nadert. Als de dieren tekenen van angst vertonen,
moet je stoppen.
6.1.2 Volgafstand: de tweeseconderegel
Om een veilige volgafstand ten opzichte van je voorligger te handhaven, kun je de tweeseconderegel toepassen:
• kies een referentiepunt voor je, zoals een verlichtingspaal of een verkeersbord;
• zodra je voorligger dat punt passeert begin je twee seconden te tellen: eenentwintig, tweeëntwintig;
• passeer je zelf pas daarna het referentiepunt, dan heb je een veilige volgafstand.
Op die manier is de volgafstand in meter ongeveer gelijk aan de helft van je snelheid in km/u.
Om helemaal safe te spelen en zeker in geval van slechtere rijomstandigheden, houd je best een afstand van drie seconden.
Zo creëer je nog meer ruimte voor jezelf, en ook voor je achterliggers.

6.2 Absolute snelheidsbeperkingen
6.2.1 Snelheidsbeperking binnen de bebouwde kom
F1 F1a F1b
6.2.2 Snelheidsbeperking buiten de bebouwde kom
6.2.3 Snelheidsbeperking door verkeersborden
30
C43
C45
C43 + F1
30
C43
C45
Binnen een bebouwde kom is de snelheid beperkt tot 50 km/u.
Als het verkeersbord C43 met de aanduiding 30 km/u geplaatst is boven het bord F1
(begin bebouwde kom), dan is de snelheid beperkt tot 30 km/u in heel de bebouwde
kom.
Dit geldt enkel voor de snelheidsbeperking van 30 km/u.
Op autosnelwegen en wegen verdeeld in vier of meer rijstroken, waarvan
ten minste twee voor iedere rijrichting, en waarbij de rijrichtingen door
een middenberm zijn gescheiden, is de snelheid beperkt tot 120 km/u.
Op de andere wegen, ook op wegen verdeeld in vier of meer rijstroken,
waarvan twee of in iedere rijrichting, maar met rijrichtingen die alleen
gescheiden zijn door wegmarkeringen, en op autowegen, is de snelheid
beperkt tot 90 km/u.
Het verkeersbord C43, rechts van de weg geplaatst, kan een andere snelheidsbeperking
opleggen. Je mag dan niet sneller rijden dan het bord aangeeft.
De snelheidsbeperking geldt tot
• aan het eerstvolgende kruispunt,
• aan de eerstvolgende oprit,
• het verkeersbord C45,
• de plaats waar een andere snelheidsbeperking begint.
Een andere snelheidsbeperking kan ook door een zonebord opgelegd worden. Je mag
dan in de hele zone niet sneller rijden dan het bord aangeeft.
59

60
30
6.2.4 Specifieke snelheidsbeperkingen
A14
F12a
F103
6.2.5 Snelheidsbeperkingen voor voertuigen
De zonale snelheidsbeperking wordt opgeheven door
• het bord einde zone,
• het begin van een andere zone,
• het begin van een bebouwde kom,
• het begin van een andere snelheidsbeperking. Die geldt dan enkel tot aan het
volgende kruispunt, daarna geldt opnieuw de zonale snelheid.
Op verhoogde inrichtingen is de snelheid beperkt tot 30 km/u.
In erven en woonerven is de snelheid beperkt tot 20 km/u.
In voetgangerzones en speelstraten moeten bestuurders stapvoets rijden.
• Een bromfiets klasse A mag niet sneller dan 25 km/u, een bromfiets klasse B niet sneller dan 45 km/u. Een ‘bromfiets’
die op een horizontale weg sneller kan rijden dan 45 km/u, is geen bromfiets, maar een motorfiets.
• Sleep je een defecte aanhangwagen of een defect voertuig, door middel van een nood- of hulpkoppeling, dan mag
je niet sneller rijden dan 25 km/u. Voor slepen met meer dan één aanhangwagen geldt dezelfde snelheidsbeperking.
• Bij het gebruik van spijkerbanden is de snelheid buiten de bebouwde kom beperkt
• tot 60 km/u op gewone wegen,
• tot 90 km/u op autosnelwegen en wegen verdeeld in vier of meer rijstroken, waarvan minstens twee in elke
rijrichting.
6.3 Remmen
F87
F12b
SPIELSTRASSE
De remmen van een voertuig moeten in goede staat zijn.
6.3.1 Plots remmen
Het is verboden andere bestuurders te hinderen door plots te remmen, behalve als dat om veiligheidsredenen nodig is.

6.3.2 Reactieafstand
De reactietijd is de tijd tussen het zien van het gevaar en het ogenblik waarop het rempedaal wordt ingedrukt. Voor de
meeste bestuurders bedraagt de reactietijd ongeveer 1 seconde.
Gedurende de reactietijd leg je een bepaalde afstand af. Dat is de reactieafstand.
Snelheid Reactieafstand bij een reactietijd van 1 seconde
30 km/u 8 m
50 km/u 14 m
70 km/u 19 m
90 km/u 25 m
120 km/u 33 m
6.3.3 Remafstand
De afstand die je aflegt in de tijd tussen het ogenblik waarop je het rempedaal indrukt en het moment waarop je tot
stilstand komt, is de remafstand. Die afstand wordt langer bij een hogere snelheid, een nat wegdek, versleten remmen of
banden.
6.3.4 Stopafstand = reactieafstand + remafstand
Een eenvoudige vuistregel geeft een veilige indicatie voor de totale stopafstand: deel de snelheid in km/u door 10 en vermenigvuldig
dit getal met zichzelf. Het resultaat is een veilige schatting van de stopafstand in meter.
Voorbeeld: 60 km/u:
Deel de snelheid in km/u door 10: 60/10 = 6
Vermenigvuldig dit resultaat met zichzelf: 6 x 6 = 36
De stopafstand bedraagt in dit voorbeeld 36 m.
Bij nat wegdek is de stopafstand groter. Een goede schatting krijg je door bij de einduitkomst 36 het tussenresultaat 6 op
te tellen. De stopafstand op nat wegdek is dus 42 m.
Snelheid Stopafstand op droog wegdek Stopafstand op nat wegdek
30 km/u 9 m 12 m
50 km/u 25 m 30 m
70 km/u 49 m 56 m
90 km/u 81 m 90 m
120 km/u 144 m 156 m
Tips
• Anticipeer zo veel mogelijk, zodat je je remmen zo weinig mogelijk moet gebruiken. Kijk ver voor je uit en begin
ruim op voorhand en indien mogelijk te remmen op de motor, door geen gas meer te geven en je voertuig in
versnelling te laten uitrollen.
• Rem, en schakel indien nodig terug, vóór de bocht of het kruispunt, en niet in de bocht of op het kruispunt.
• Houd je altijd aan de geldende snelheidsbeperkingen.
61

62
7 Manoeuvres en bewegingen
7.1 Manoeuvres
Als je een manoeuvre uitvoert, zoals
• van rijstrook of van file veranderen,
• de rijbaan oversteken,
• een parkeerplaats verlaten of oprijden,
• uit een aangrenzend eigendom komen (bv. een garage),
• keren of achteruitrijden,
dan moet je voorrang verlenen aan alle andere weggebruikers.
De wegcode vermeldt niet hoe je een manoeuvre moet uitvoeren. Je mag het enkel uitvoeren als dat kan zonder gevaar
voor ongevallen. Je moet daarbij rekening houden met de plaats van de andere weggebruikers, hun snelheid en de afstand
waarop zij zich bevinden.
Er zijn twee uitzonderingen:
• Als binnen de bebouwde kom een auto- of trolleybusbestuurder een halteplaats wil verlaten en dat te kennen
geeft met de richtingaanwijzers, dan moet elke andere bestuurder die dezelfde richting als de bus volgt, aan de
busbestuurder voor rang verlenen.
• Een fietser of bromfietser die op het einde van het fietspad de rijbaan oprijdt, voert geen manoeuvre uit. Als bestuurder
moet je hem voorrang verlenen.
7.2 bewegingen
De bewegingen worden door de wegcode wel nauwkeurig omschreven. Je moet ze dus ook uitvoeren volgens de voorschriften
van het verkeersreglement.
Er zijn vier bewegingen:
1. Kruisen van een ander voertuig: als je een voertuig ontmoet dat uit de tegenovergestelde richting komt, dan
kruis je elkaar.
2. Inhalen van een ander voertuig: als je een voertuig dat in jouw rijrichting rijdt, wilt voorbijrijden, dan haal je in.
3. Rechts afslaan: als je de rijbaan waarop je rijdt naar rechts verlaat, om een andere weg of een private inrit of
eigendom op te rijden, dan sla je rechts af.
4. Links afslaan: als je de rijbaan waarop je rijdt naar links verlaat, om een andere weg of een private inrit of eigendom
op te rijden, dan sla je links af.
7.2.1 Kruisen
Als twee voertuigen die uit een tegenovergestelde richting komen, elkaar ontmoeten, dan kruisen ze elkaar.
Bij het kruisen moeten de volgende punten in acht worden genomen:
• het kruisen gebeurt rechts; iedere betrokken bestuurder moet daarom zo ver mogelijk rechts rijden;
• de bestuurder moet aan de linkerzijde voldoende ruimte laten voor tegenliggers en moet indien nodig naar
rechts uitwijken.

Als wegens de breedte van de rijbaan niet gemakkelijk kan worden gekruist, mag je uitwijken op de gelijkgrondse berm, op
voorwaarde dat je de weggebruikers die zich erop bevinden, niet in gevaar brengt.
Kun je niet naar rechts uitwijken vanwege een hindernis, zoals een stilstaand of geparkeerd voertuig, of vanwege andere
weggebruikers, zoals fietsers op de rijbaan, dan moet je vertragen en indien nodig stoppen om de tegenliggers door te
laten.
Ook spoorvoertuigen die de rijbaan volgen moet je rechts kruisen.
Spoorvoertuigen mogen alleen links worden gekruist, als het rechts niet kan wegens
• de engte van de doorgang,
• een stilstaand of geparkeerd voertuig,
• een andere vaste hindernis,
op voorwaarde dat de tegemoetkomende weggebruikers niet gehinderd worden of in gevaar worden gebracht.
Ook op kruispunten moeten voertuigen elkaar rechts kruisen. Slaan ze allebei linksaf, dan moeten ze dus achter elkaar
doorrijden.
Alleen als wegmarkeringen in de vorm van pijlen je daartoe verplichten, moet je de tegenligger links kruisen.
7.2.2 Inhalen
Inhalen gebeurt – op twee uitzonderingen na – links.
Inhalen gebeurt ten opzichte van een voertuig dat in beweging is. Een stilstaand of geparkeerd voertuig voorbijrijden, is
dus niet inhalen, behalve bij spoorvoertuigen.
Indien nodig mag je, buiten de bebouwde kom, het geluidssignaal gebruiken als je een bestuurder die je wilt inhalen moet
waarschuwen. Geluidssignalen moeten zo kort mogelijk zijn.
In twee gevallen gebeurt inhalen rechts:
• als de in te halen bestuurder te kennen heeft gegeven dat hij van plan is links af te slaan of zijn voertuig op te stellen
aan de linkerzijde van de weg en als hij zich naar links heeft begeven om deze beweging uit te voeren;
• bij een spoorvoertuig.
Als rechts inhalen van een spoorvoertuig onmogelijk is vanwege
• de engte van de doorgang,
• een stilstaand of geparkeerd voertuig,
• een andere vaste hindernis,
dan mag je links inhalen, op voorwaarde dat je het tegemoetkomende verkeer niet hindert.
Op een eenrichtingsweg mag een spoorvoertuig links worden ingehaald, als de behoefte van het verkeer dat rechtvaardigt.
Wat wordt niet als inhalen beschouwd?
Het feit dat voertuigen op de ene rijstrook of in de ene file sneller rijden dan op of in de andere, wordt niet als inhalen
beschouwd (behalve bij het naderen van een oversteekplaats voor voetgangers of voor fietsers en bromfietsers!)
• als de bestuurders de aanwijzingen van borden F13 of F15 opvolgen,
F13 F15
• als het verkeer in een bebouwde kom in rijstroken verloopt,
63

64
• als bij verkeersdrukte in meer files wordt gereden,
• als motorrijders bij traag of stilstaand verkeer tussen de rijstroken of files doorrijden.
Verplichtingen vóór je inhaalt
1. Kijk of de weg over voldoende afstand vrij is, zodat er geen gevaar ontstaat.
Je moet er zeker van zijn dat er geen tegenligger komt opdagen, die inhalen onmogelijk maakt of bemoeilijkt. Je moet
ook nagaan of het in te halen voertuig niet naar links moet uitwijken voor een hindernis, bijvoorbeeld een stilstaand of
geparkeerd voertuig.
2. Ga na of geen andere bestuurder achter jou al met inhalen is begonnen.
Als een achterligger al naar het midden van de rijbaan is uitgeweken en zijn richtingaanwijzer in werking heeft gezet,
moet je die bestuurder de inhaalbeweging laten voltooien.
3. Controleer of je je normale plaats opnieuw kunt innemen zonder andere bestuurders te hinderen.
Er moet voldoende ruimte zijn vóór het voertuig dat je wilt inhalen, zodat de voorligger niet wordt verplicht te vertragen
of zelf naar rechts uit te wijken. Slecht uitgevoerde inhaalbewegingen verplichten andere weggebruikers bruusk te remmen,
en dat kan aanleiding geven tot kettingbotsingen.
4. Ga na of het inhalen in zeer korte tijd kan gebeuren.
Je moet de snelheid van je voertuig aanzienlijk kunnen opvoeren om niet te lang naast het voertuig dat je inhaalt te moeten
blijven rijden.
5. Zet de linkerrichtingaanwijzer aan.
De richtingaanwijzer aanzetten is verplicht bij elke zijdelingse verplaatsing.
6. Wijk voldoende ver uit naar links.
Ga dus niet te dicht naast het voertuig rijden dat je inhaalt. De rechtse bestuurder moet ongehinderd verder kunnen
rijden. Als je wegens de breedte van de rijbaan niet gemakkelijk kunt inhalen, dan mag je de gelijkgrondse berm volgen, op
voorwaarde dat je de weggebruikers die zich daarop bevinden, niet in gevaar brengt.
7. Zet de linkerrichtingaanwijzer af.
Dat moet gebeuren zodra de zijdelingse verplaatsing is uitgevoerd.
Verplichtingen bij het einde van het inhalen
8. Zet de rechterrichtingaanwijzer aan, vooraleer terug naar rechts te rijden.
De richtingaanwijzer aanzetten is verplicht bij elke zijdelingse verplaatsing.
9. Rijd opnieuw rechts op de rijbaan, zodra dat zonder gevaar voor de andere bestuurders kan.
Je moet deze verplichting niet naleven, als je onmiddellijk een nieuwe inhaalbeweging wil uitvoeren
• op rijbanen met eenrichtingsverkeer,
• op rijbanen met tweerichtingsverkeer, in vier of meer rijstroken verdeeld, als alleen wordt gereden op de rijstroken
die zijn bestemd voor het verkeer in de gevolgde rijrichting.
10. Zet de rechterrichtingaanwijzer af.
Zodra je de zijdelingse verplaatsing hebt uitgevoerd, moet je de rechterrichtingaanwijzer afzetten.
Verplichtingen als je ingehaald wordt
• Wijk zover mogelijk naar rechts uit.
• Versnel niet.
• Als je, op het ogenblik dat je ingehaald zult worden, moet uitwijken voor een hindernis of een stilstaand of geparkeerd
voertuig, heb je in principe voorrang op het voertuig dat jou wil inhalen. Let toch goed op en wees voorzichtig
om aanrijdingen te voorkomen.

• Rijd je op een rijbaan met rijstroken, of wordt er in meer files gereden, dan moet je de bestuurders die op de linkerrijstrook
of in de linkse file rijden eerst doorlaten, vooraleer zelf op die rijstrook of in die file te rijden om een vaste
hindernis of een stilstaand of geparkeerd voertuig voorbij te rijden.
Inhaalverboden
1. Algemeen inhaalverbod
Links inhalen, ook van fietsers, is verboden:
• als je de tegemoetkomende weggebruikers niet van voldoende ver kunt zien om het inhalen zonder gevaar voor
ongevallen uit te voeren;
• over een doorlopende witte streep;
• op verhoogde inrichtingen.
2. Specifieke inhaalverboden
De volgende inhaalverboden gelden voor het links inhalen van
• een gespan,
• een bromfiets,
• een motorfiets,
• een voertuig met meer dan twee wielen.
Je mag niet inhalen
• op overwegen zonder slagbomen en verkeerslichten;
• op kruispunten
• waar ‘voorrang aan rechts’ geldt,
• waar je voorrang moet verlenen door verkeersbord B1 of B5,
• waar je van een aardeweg of pad komt;
• bij het naderen van de top van een helling en in bochten, als de zichtbaarheid onvoldoende is, behalve als het
inhalen kan zonder de doorlopende witte streep te overschrijden, die het voor de tegenliggers bestemde deel van
de rijbaan aflijnt.
• als de bestuurder die je wilt inhalen, zelf een ander voertuig dan een fiets, een tweewielige bromfiets of een tweewielige
motorfiets inhaalt. Het zogenaamde tripleren is verboden.
Deze regel geldt niet als de rijbaan drie of meer rijstroken heeft die zijn bestemd voor het verkeer in de gevolgde
rijrichting.
• als de bestuurder die je wilt inhalen een oversteekplaats voor voetgangers of fietsers nadert of ervoor stopt. Dit
verbod geldt ook als er in verschillende rijstroken in dezelfde richting gereden wordt.
Deze regel geldt niet op plaatsen waar het verkeer wordt geregeld door een bevoegd persoon of door verkeerslichten.
3. Inhaalverbod door verkeersbord C35
Verkeersbord C35 verbiedt het links inhalen van
• een gespan,
• een voertuig met meer dan twee wielen.
Je mag bijvoorbeeld wel een fiets, een bromfiets of een motorfiets inhalen.
B1 B5
C35
65

66
7.2.3 Rechts afslaan
Rechts afslaan lijkt een eenvoudige beweging. Toch gebeuren er vrijwel dagelijks verkeersongevallen met voertuigen die
rechts afslaan en fietsers of bromfietsers die rechtdoor rijden.
Hoe rechts afslaan?
• Je moet zeker weten dat je dit kunt doen zonder gevaar voor andere weggebruikers. Houd ook rekening met de
vertragingsmogelijkheden van de achterliggers.
• Maak je voornemen op tijd kenbaar: zet de richtingaanwijzer aan.
• Blijf zo dicht mogelijk bij de rechterrand van de rijbaan, sla niet rechtsaf vanuit een andere rijstrook. Blijf ook op
een rotonde bij de rechterrand als je wil afslaan. Enkel bij voorsorteringspijlen mag je vanuit een andere rijstrook
rechts afslaan.
• Verleen voorrang aan voetgangers, fietsers en bromfietsers die de andere delen van dezelfde openbare weg volgen
of op de rijbaan rijden die je wilt verlaten.
• Voer het rechts afslaan op het kruispunt met matige snelheid en zo kort mogelijk uit, dan kun je de ingeslagen
weg onmiddellijk rechts oprijden. Rechts rijden op de ingeslagen rijbaan moet niet bij keuze van rijstrook in een
bebouwde kom of als bij druk verkeer in meer files wordt gereden.
• Verleen ook voorrang aan de voetgangers die de rijbaan die je wilt inslaan, oversteken, ook als er geen oversteekplaats
voor voetgangers is.
7.2.4 Links afslaan
Dagelijks gebeuren er zware verkeersongevallen met voertuigen die links afslaan op het ogenblik dat zij door een ander
voertuig worden ingehaald. Beide bewegingen zijn gereglementeerd en beide bestuurders hebben dus specifieke rechten
en plichten. Ongevallen gebeuren slechts als een van de bestuurders nalatig of onvoorzichtig is en de beweging niet uitvoert
zoals het verkeersreglement ze voorschrijft.
Hoe links afslaan?
• Je moet zeker weten dat je dit kunt doen zonder gevaar voor andere weggebruikers. Houd ook rekening met de
vertragingsmogelijkheden van de achterliggers.
• Kijk of een achterligger niet al met inhalen is begonnen. Wie met een inhaalbeweging is begonnen (richtingaanwijzer
aangezet en al uitgeweken), heeft voorrang op iemand die links wil afslaan.
• Maak je voornemen op tijd kenbaar: zet de richtingaanwijzer aan.
• Rijd op een rijbaan met eenrichtingsverkeer naar de linkerrand. Houd rekening met fietsers of bromfietsers in straten
met beperkt eenrichtingsverkeer.
• Begeef je op een rijbaan met tweerichtingsverkeer zo ver mogelijk naar links zonder de tegenliggers te hinderen.
• Verleen voorrang aan tegenliggers op de rijbaan die je wilt verlaten.
• Voer het links afslaan op het kruispunt met matige snelheid en zo ruim mogelijk uit, zodat je de ingeslagen weg
rechts oprijdt. Rechts rijden op de ingeslagen rijbaan moet niet bij keuze van rijstrook in een bebouwde kom of als
bij druk verkeer in meer files wordt gereden.
• Verleen voorrang aan fietsers en bromfietsers die het fietspad gebruiken, dat naast de rijbaan ligt die je gaat
verlaten. Denk er aan dat op sommige fietspaden fietsers en bromfietsers in twee richtingen kunnen rijden. Verleen
ook voorrang aan de voetgangers die de rijbaan die je wilt inslaan, oversteken, ook als er geen oversteekplaats voor
voetgangers is.

8 ZWAKKE WEGGEBRUIKERS
8.1 Fietsers en bromfietsers
8.1.1 Algemene regels
Je mag een fietser of bromfietser niet in gevaar brengen.
• Je moet dubbel voorzichtig zijn ten aanzien van fietsende kinderen en senioren.
• Je moet een zijdelingse afstand van ten minste 1 meter laten tussen je voertuig en de fietser of bromfietser.
• Bij het naderen van een groep renners die aan een wielerwedstrijd deelnemen, moet je onmiddellijk uitwijken en
stoppen.
• De regels die je moet naleven ten opzichte van fietsers gelden eveneens ten opzichte van gebruikers van voortbewegingstoestellen
die sneller dan stapvoets rijden.
8.1.2 Oversteekplaatsen voor fietsers en bromfietsers
Oversteekplaatsen voor fietsers en bromfietsers worden
A25 F50
De volgende regels gelden aan deze oversteekplaatsen.
• aangekondigd door verkeersbord A25;
• aangeduid door verkeersbord F50.
• Je mag een bestuurder die een oversteekplaats nadert of ervoor stopt, niet inhalen.
• Je mag een oversteekplaats slechts met matige snelheid naderen en de weggebruikers die zich erop bevinden, niet
in gevaar brengen of hinderen, als zij de rijbaan met normale snelheid oversteken. Indien nodig moet je stoppen
om hen te laten doorrijden.
• Je mag een oversteekplaats niet oprijden, als het verkeer zodanig druk is, dat je er waarschijnlijk op moet stoppen.
8.1.3 Fietsers en bromfietsers op kruispunten
F50 bis
Fietsers en bromfietsers kunnen in de twee rijrichtingen rijden op het fietspad dat jij
wilt oversteken. Dit witte onderbord wijst je daarop.
Als je van richting verandert, wijst verkeersbord F50 bis op fietsers, bromfietsers, en
eventueel ook voetgangers, die dezelfde openbare weg volgen. Zij hebben voorrang!
67

68
8.2 Voetgangers
8.2.1 Algemene regels
Je mag voetgangers niet in gevaar brengen.
• Je moet ten minste 1 meter laten tussen je voertuig en een voetganger die op wettelijke wijze op de rijbaan gaat.
Als dat niet kan, moet je vertragen, stapvoets rijden en zo nodig stoppen.
• Als je een hindernis voorbijrijdt waar voetgangers rond moeten gaan en daardoor op de rijbaan komen, moet je een
vrije ruimte van ten minste 1 meter langs die hindernis laten. Als dat niet kan en een voetganger ter hoogte van de
hindernis gaat, dan mag je die hindernis niet sneller dan stapvoets voorbijrijden.
• De regels die je moet naleven ten opzichte van voetgangers gelden ook ten opzichte van gebruikers van voortbewegingstoestellen
die stapvoets rijden.
• Je moet dubbel voorzichtig zijn ten aanzien van kinderen, bejaarden of personen met een handicap. Je moet vertragen
en zo nodig stoppen. Spelende kinderen zijn een te voorziene hindernis waarvoor je moet kunnen stoppen.
• Je moet dubbel voorzichtig zijn ten aanzien van blinde en slechtziende weggebruikers. Zij kunnen op straat gebruik
maken van een witte stok of een blindengeleidehond. De blindengeleidehond is herkenbaar aan een harnas met
een beugel. Een blinde of slechtziende voetganger die zich door een blindengeleidehond laat begeleiden, heeft niet
noodzakelijk een witte stok bij.
8.2.2 Oversteekplaatsen voor voetgangers
Oversteekplaatsen voor voetgangers worden
A21
F49
• aangekondigd door verkeersbord A21;
• aangeduid door verkeersbord F49.
• Waar het verkeer niet wordt geregeld door een bevoegd persoon of door verkeerslichten, mag je een oversteekplaats
voor voetgangers slechts met matige snelheid naderen.
• Je moet voorrang verlenen aan voetgangers die zich op de oversteekplaats bevinden of op het punt staan zich erop
te begeven.
• Je mag een bestuurder die een oversteekplaats voor voetgangers nadert of ervoor stopt, niet inhalen op plaatsen
waar het verkeer niet geregeld wordt door verkeerslichten of een bevoegd persoon.
• Je mag een oversteekplaats niet oprijden, als het verkeer zodanig druk is, dat je er waarschijnlijk op moet stoppen.
8.2.3 Overstekende voetgangers buiten de oversteekplaatsen
• Voetgangers mogen de rijbaan niet zomaar oversteken, ze moeten voorzichtig zijn en rekening houden met
naderende voertuigen. Toch moet ook jij voorzichtig zijn, want de overstekende voetganger kan een voorzienbare
hindernis vormen, voor wie je moet kunnen stoppen.
• De bestuurder die op een kruispunt komt en rechts of links wil afslaan, moet de voetgangers die de rijbaan oversteken
die hij wil oprijden, voorrang verlenen.
8.2.4 Voertuigen waar reizigers in- of uitstappen
• Je moet je snelheid matigen als je langs een autocar, autobus, minibus of tram rijdt die stilstaat om reizigers te laten
in- of uitstappen. Als je langs de zijde waar de reizigers in- of uitstappen rijdt en er geen vluchtheuvel is, moet
je stoppen om het in- of uitstappen mogelijk te maken. Je mag slechts langzaam opnieuw vertrekken.
• Je moet extra voorzichtig zijn bij het naderen van een voertuig voor leerlingenvervoer. Je moet je snelheid aanzienlijk
matigen en indien nodig stoppen, als de bestuurder de vier richtingaanwijzers aangezet heeft om aan te geven
dat de kinderen in- en uitstappen.

8.2.5 Groepen
Je mag niet tussen of door de volgende groepen rijden:
• een marcherende groep soldaten of een voertuigenkonvooi;
• een groep kinderen, scholieren, personen met een handicap of bejaarden die, in rijen en vergezeld door een leider
of onder controle van een gemachtigd opzichter, de rijbaan oversteekt;
• een stoet, een samenkomst naar aanleiding van een cultureel, sportief of toeristisch evenement of een processie;
• een groep voetgangers;
• een groep renners die aan een wielerwedstrijd deelneemt;
• een groep deelnemers aan een niet gemotoriseerde sportwedstrijd of -competitie.
8.2.6 Woonerven en speelstraten
• Binnen erven en woonerven mag je de voetgangers niet in gevaar brengen of hinderen. Indien nodig moet je stoppen.
• In een speelstraat moet je stapvoets rijden. Je moet de doorgang vrijmaken voor spelende kinderen, voorrang verlenen
en zo nodig stoppen.
Tips
Aandacht voor zwakke weggebruikers doe je niet alleen vanuit je auto, maar vertrekt ook vanuit het beleid, nl. een
duurzaam mobiliteitsbeleid. Een heel belangrijk principe daarbij is het STOP-principe, waarbij je aandacht bij elke
beleidsbeslissing in volgorde uitgaat naar deze categorieën weggebruikers:
• S Stappen: voorrang voor voetgangers
• T Trappen: daarna de fietsers
• O Openbaar vervoer
• P Privévervoer: komt pas op de laatste plaats
Je bent hier
te voet
tot 1 km
met de fiets
1 km - 10 km
met het openbaar vervoer of met de
auto
69

70
9 AUTOSNELWEG EN AUTOWEG
9.1 Autosnelwegen
F5
F7
E9a
Snelheid op autosnelwegen
Verkeersbord F5 duidt het begin en de oprit van een autosnelweg aan.
De minimumsnelheid bedraagt 70 km/u, de maximumsnelheid 120 km/u.
Verkeersbord F7 duidt het einde en de afrit van een autosnelweg aan. Alleen via die
op- en afrit mag je de autosnelweg oprijden of verlaten.
Toegelaten op autosnelwegen:
• enkel voertuigen die op een horizontale weg een snelheid van 70 km/u kunnen
bereiken.
Verboden op autosnelwegen:
• voetgangers, stoeten, betogingen en samenscholingen,
• bestuurders van dieren,
• bestuurders van rijwielen, van bromfietsen en van motorvierwielers zonder
passagiersruimte,
• voertuigen die op een horizontale weg geen snelheid van 70 km/u kunnen
halen,
• reclamestoeten van voertuigen,
• technische proeven met prototypes van voertuigen,
• sportwedstrijden,
• voertuigen die met een nood- of hulpkoppeling worden gesleept.
Op autosnelwegen is het verboden
• de dwarsverbindingen te gebruiken;
• te keren, achteruit of in tegenovergestelde rijrichting te rijden;
• stil te staan of te parkeren, behalve op de parkeerstroken aangeduid door
verkeersborden van het type E9;
• om het even welk voorwerp te verkopen of te koop aan te bieden, tenzij met
toelating van de bevoegde minister of zijn gemachtigde.
Voertuigen die een defecte auto of defecte aanhangwagen slepen moeten de autosnelweg bij de eerstvolgende afrit
verlaten.

9.2 Autowegen
F9
F11
E9a
Het begin van een autoweg wordt aangeduid met verkeersbord F9.
De regels op de autowegen gelden tot het bord F11 of tot het volgende kruispunt.
Toegelaten op autowegen: alle motorvoertuigen en hun aanhangwagens met
uitzondering van:
• bromfietsen,
• vierwielers met motor zonder passagiersruimte,
• landbouwvoertuigen,
• slepen van kermisvoertuigen.
Op autowegen is het verboden
• de dwarsverbindingen te gebruiken;
• te keren, achteruit of in tegenovergestelde rijrichting te rijden;
• stil te staan of te parkeren, behalve op de parkeerstroken aangeduid door
verkeersborden van het type E9;
• om het even welk voorwerp te verkopen of te koop aan te bieden, tenzij met
toelating van de bevoegde minister of zijn gemachtigde.
Snelheid op autowegen
Hier gelden dezelfde regels als op gewone wegen:
• er is geen verplichte minimumsnelheid;
• op autowegen binnen een bebouwde kom: hoogstens 50 km/u, tenzij een
lagere snelheid wordt opgelegd of een hogere wordt toegelaten;
• op autowegen buiten een bebouwde kom:
• maximaal 90 km/u;
• maximaal 120 km/u op rijbanen met vier of meer rijstroken, als er ten
minste twee zijn voor elke rijrichting en de rijrichtingen gescheiden
zijn door een middenberm.
9.3 Gebruik van de retroreflecterende veiligheidsvest
Wanneer de bestuurder van een pechvoertuig op een autosnelweg of autoweg op een plek terechtkomt waar hij niet mag
stilstaan of parkeren, moet hij een retroreflecterende veiligheidsvest dragen, zodra hij zijn voertuig verlaat. De verplichting
beperkt zich tot de bestuurder, maar het is natuurlijk voor iedereen die zich te voet op de autowegen of autosnelwegen
begeeft, bijvoorbeeld om hulp te bieden of om de gevarendriehoek te plaatsen, aangeraden om zo’n vestje te dragen.
71

72
10 VERLICHTING EN SIGNALEN
10.1 Lichten
10.1.1 Verlichting van een personenauto
Je mag enkel de lichten gebruiken die in het verkeersreglement of de technische reglementen van auto’s zijn voorgeschreven.
De belangrijkste lichten van een personenauto zijn:
aan de voorzijde:
• dagrijlichten (bij nieuwe auto’s),
• grootlichten,
• dimlichten,
• standlichten,
• parkeerlichten,
• richtingaanwijzers,
• witte reflectoren,
• voormistlichten,
aan de achterzijde:
• rode achterlichten,
• stoplichten,
• parkeerlichten,
• richtingaanwijzers,
• rode reflectoren,
• kentekenplaatverlichting,
• achteruitrijlicht(en),
• mistachterlicht(en).
10.1.2 Voertuigen in beweging
Wanneer moet je de lichten gebruiken?
Je moet het dimlicht, of eventueel het grootlicht, gebruiken:
• tussen het vallen van de avond en het aanbreken van de dag;
• in alle omstandigheden wanneer je niet meer duidelijk kunt zien tot op een afstand van ongeveer 200 meter.
Wanneer mag je de grootlichten niet gebruiken?
• Bij het naderen van een tegemoetkomende weggebruiker, dus ook een voetganger, en zeker zodra een bestuurder
met het grootlicht knippert om te kennen te geven dat hij wordt verblind;
• bij het naderen van een spoorvoertuig of een boot waarvan de bestuurder of stuurman door het grootlicht verblind
zou kunnen worden;
• als je een ander voertuig op minder dan 50 meter afstand volgt, behalve bij het inhalen;
• als de rijbaan doorlopend en voldoende is verlicht, zodat je duidelijk kunt zien over een afstand van ongeveer
100 meter.
Wanneer gebruik je de mistlichten?
• Het voormistlicht mag enkel bij mist, sneeuwval of felle regen worden gebruikt. Het voormistlicht mag het dimlicht
of het grootlicht vervangen of gelijktijdig met deze lichten branden.
• Als het voertuig een achtermistlicht heeft, moet het worden gebruikt bij:
• mist of sneeuwval die de zichtbaarheid verminderen tot minder dan ongeveer 100 meter,
• felle regen.

10.1.3 Stilstaande of geparkeerde voertuigen
Wanneer moet je een stilstaand of geparkeerd voertuig signaleren?
Voertuigen die op de openbare weg stilstaan of parkeren moeten de lichten gebruiken:
• tussen het vallen van de avond en het aanbreken van de dag;
• in alle omstandigheden wanneer je niet meer duidelijk kunt zien tot op een afstand van ongeveer 200 meter.
Je moet de lichten niet gebruiken als de openbare verlichting toelaat het voertuig van op ongeveer 100 meter duidelijk te
zien.
Je gebruikt voor het stilstaan of parkeren
• vooraan: twee witte of gele standlichten;
• achteraan: twee rode lichten.
Bij mistig weer, sneeuwval of felle regen mogen de dimlichten of de voor- of achtermistlichten worden gebruikt.
Het parkeerlicht mag worden gebruikt als aan al deze voorwaarden voldaan is:
• het voertuig staat binnen de bebouwde kom;
• het voertuig staat evenwijdig met de aslijn van de rijbaan;
• er is geen aanhangwagen aangekoppeld;
• alleen het parkeerlicht aan de kant van de rijbaan brandt.
10.1.4 Gebruik van de richtingaanwijzers
Vooraleer je een zijdelingse verplaatsing of een verandering van richting uitvoert, zoals bij
• het links of rechts afslaan,
• het voorbijrijden van een vaste hindernis of van een stilstaand of geparkeerd voertuig,
• het inhalen,
• het opnieuw naar de rechterrand van de rijbaan bewegen,
• het keren,
moet je je voornemen op tijd kenbaar maken met de richtingaanwijzer.
De vier richtingaanwijzers mogen alleen worden gebruikt als:
• de gevarendriehoek moet worden geplaatst;
• er dreigend gevaar voor een ongeval bestaat.
Er zijn twee uitzonderingen waar de richtingaanwijzers niet moeten worden
gebruikt:
• bij het volgen van een voorrangsweg die een bocht maakt;
• bij het oprijden van een rotonde.
73

74
10.2 Bijzondere lichten
Takelwagens en landbouwtractoren moeten met een of twee oranjegele zwaailichten zijn uitgerust, die zo zijn geplaatst
dat ze in alle richtingen zichtbaar zijn.
Bepaalde voertuigen mogen met een of twee oranjegele zwaailichten zijn uitgerust, die zo zijn geplaatst dat ze in alle
richtingen zichtbaar zijn. Het gaat om voertuigen voor wegenhulp, voor wegenbouw en het onderhoud ervan, voor de
vuilophaaldienst, trage voertuigen voor landbouwgebruik en voertuigen voor uitzonderlijk vervoer.
Voertuigen met oranjegele zwaailichten hebben geen voorrang. Zij wijzen de weggebruikers alleen op mogelijk gevaar of
verkeershinder terwijl ze specifieke taken uitvoeren.
Prioritaire voertuigen zijn uitgerust met een of meer blauwe knipperlichten en een speciaal geluidstoestel. De blauwe
knipperlichten moeten gebruikt worden bij een dringende opdracht. Ze mogen gebruikt worden bij de uitvoering van elke
andere opdracht. Het speciaal geluidstoestel mag slechts gebruikt worden bij dringende opdrachten.
10.3 Geluidssignalen
Elke auto moet uitgerust zijn met een goedgekeurde geluidshoorn die een ononderbroken geluid met een vaste toonhoogte
voortbrengt.
• Geluidssignalen zijn alleen toegelaten om een noodzakelijke waarschuwing te geven om een ongeval te voorkomen
en als je buiten de bebouwde kom een bestuurder moet verwittigen die je wilt inhalen.
• De geluidssignalen moeten zo kort mogelijk zijn.
• Tussen het vallen van de avond en het aanbreken van de dag, behalve bij dreigend gevaar, moeten de geluidssignalen
worden vervangen door kortstondig knipperen met het grootlicht.

11 LADING
11.1 Algemene regels
De lading van een auto en van een aanhangwagen moet zo geplaatst, vastgemaakt of overdekt worden, dat ze
• de zichtbaarheid van de bestuurder niet kan hinderen;
• geen gevaar voor de bestuurder, de vervoerde personen en andere weggebruikers kan vormen;
• geen schade aan de openbare weg of aan de openbare of private eigendommen kan veroorzaken;
• niet op de openbare weg kan vallen of erover slepen;
• de stabiliteit van het voertuig niet in het gedrang kan brengen;
• de lichten, de reflectoren en de kentekenplaat niet onzichtbaar kan maken.
Alles wat dient om de lading vast te maken of te beschutten moet in goede staat zijn en correct worden gebruikt. Elk
onderdeel dat de lading omsluit, zoals een ketting, een dekzeil, een net ... moet de lading nauw omsluiten. De lading
en de voorwerpen die dienen om de lading vast te maken, mogen geen lawaai voortbrengen dat het publiek kan hinderen,
ongemak veroorzaken of dieren doen schrikken.
Als de zij- of achterdeuren uitzonderlijk moeten openblijven, moeten ze zodanig vastgezet worden dat zij niet uitsteken
buiten de grootste zijomtrek van het voertuig.
11.2 Afmetingen
• Breedte: een auto of een aanhangwagen mag, lading of andere uitstekende delen inbegrepen, niet breder zijn dan
2,55 meter.
• Hoogte: een auto of een aanhangwagen mag, lading inbegrepen, niet hoger zijn dan 4 meter.
Uitstekende lading
• Vooraan: de lading mag vooraan niet buiten het voertuig uitsteken.
• Achteraan: de lading mag niet verder dan 1 meter buiten het achtereinde van het voertuig uitsteken. Ook een
fietsendrager mag maximaal 1 meter uitsteken.
Als de lading uit lange ondeelbare stukken bestaat, mag het uitstekend gedeelte maximaal 3 meter bedragen.
Een lading die meer dan 1 meter achter het voertuig uitsteekt, moet als volgt duidelijk herkenbaar worden aangegeven:
• overdag door een vierkant bord met een zijde van 0,50 meter en met afwisselend reflecterende
witte en rode strepen,
• ’s nachts, of als het voertuig moet verlicht zijn, door hetzelfde vierkant bord als overdag, met een
naar achter gericht rood licht en aan elke zijkant een oranje reflector. Indien nodig moeten zijreflectoren
op de lading worden aangebracht.
75

76
11.3 Speciale ladingen
Ondeelbare stukken die verder dan 3 meter achter het voertuig uitsteken of ladingen van uitzonderlijk gewicht of afme-
tingen mogen slechts met toelating van de bevoegde minister worden vervoerd.
Op voertuigen die gevaarlijke goederen vervoeren, moet een gevaarsetiket aanwezig zijn dat de aard van het vervoerde
product aangeeft, met daarbij een gevarencode die de gevaarlijke eigenschappen van het vervoerde product vermeldt.
Enkele voorbeelden:
brandbare
vloeistoffen
Tips
giftige
stoffen
bijtende
stoffen
Weggebruikers kunnen hiermee rekening houden als zo’n voertuig bij een ongeval
betrokken raakt. Uiterste voorzichtigheid is dan geboden.
• Let op dat je je voertuig nooit overlaadt. Dat is niet alleen erg gevaarlijk voor jou, maar ook en vooral voor de
andere weggebruikers.
• Als je fietsen vervoert, doe dat dan zoveel mogelijk met behulp van een fietsendrager achteraan je auto, en niet
op het dak. Achteraan is de meest milieuvriendelijke manier.

12 STILSTAAN EN PARKEREN
12.1 Algemene regels
Waar moet het voertuig worden opgesteld?
De rijbaan is bedoeld voor het rijdende verkeer. Daarom moet je zoveel mogelijk buiten de rijbaan stilstaan of parkeren.
Stel het voertuig op:
• rechts van de rijrichting, behalve
• op een rijbaan met eenrichtingsverkeer, of
• op toegelaten plaatsen binnen een woonerf,
waar het zowel links als rechts mag worden opgesteld,
• binnen de bebouwde kom op de gelijkgrondse berm,
• buiten de bebouwde kom op eender welke berm,
• gedeeltelijk op de rijbaan en de berm als de berm niet breed genoeg is,
• op de rijbaan als er geen bruikbare berm is.
Als het voertuig volledig of gedeeltelijk op een berm wordt opgesteld, moet langs de buitenkant van de openbare weg een
begaanbare strook van ten minste 1,5 meter voor voetgangers beschikbaar blijven.
Hoe moet het voertuig worden opgesteld?
Als het voertuig volledig of gedeeltelijk op de rijbaan moet worden opgesteld, gebeurt dat:
• zover mogelijk van de aslijn van de rijbaan;
• evenwijdig met de rand van de rijbaan;
• in één enkele file.
Als speciale parkeerplaatsen haaks of schuin op de rijbaan werden aangelegd, dan parkeer je binnen die aanduidingen.
Elke bestuurder van een stilstaand of geparkeerd voertuig moet dat voertuig verplaatsen, zodra hij daartoe door een
bevoegd persoon wordt aangemaand. Als de bestuurder weigert of afwezig is, mag de bevoegde persoon ambtshalve voor
de verplaatsing van het voertuig zorgen. De verplaatsing gebeurt op risico en op kosten van de bestuurder en de burgerlijk
verantwoordelijke personen, behalve als de bestuurder afwezig is en het voertuig reglementair is geparkeerd.
77

78
12.2 Stilstaan- en parkeerverbod
12.2.1 Algemene principe
Stilstaan en parkeren zijn verboden op elke plaats waar het voertuig
• een gevaar voor de andere weggebruikers kan betekenen;
• andere weggebruikers onnodig kan hinderen.
Dat is vooral het geval:
• op trottoirs,
• op verhoogde bermen binnen bebouwde kommen, tenzij op aangeduide parkeerplaatsen,
• op oversteekplaatsen voor voetgangers,
• op fietspaden,
• op oversteekplaatsen voor fietsers en bestuurders van tweewielige bromfietsen,
• op overwegen,
• op verkeersgeleiders en verdrijvingsvlakken,
• op dambordmarkeringen,
• op verhoogde inrichtingen,
• op autosnelwegen en autowegen, behalve op door verkeersbord E9a aangegeven plaatsen.
12.2.2 Stilstaan- en parkeerverbod op de rijbaan
Je mag op de rijbaan niet stilstaan of parkeren:
• op minder dan 5 meter vóór een oversteekplaats voor voetgangers;
• op minder dan 5 meter vóór een oversteekplaats voor fietsers en bestuurders van tweewielige bromfietsen;
• in onderbruggingen en in tunnels;
• onder bruggen, behalve op plaatsen aangeduid door een verkeersbord van het type E9;
• nabij de top van een helling en in een bocht, als de zichtbaarheid onvoldoende is.
12.2.3 Stilstaan- en parkeerverbod op de rijbaan en op de berm
Stilstaan en parkeren zijn verboden op de rijbaan én op de berm:
• in de nabijheid van kruispunten, op minder dan 5 meter van de verlenging van de naastgelegen rand van de dwarsrijbaan,
behoudens plaatselijke reglementering;
• op minder dan 5 meter van de plaats waar fietsers en bromfietsers verplicht zijn het fietspad te verlaten om op de
rijbaan te rijden of de rijbaan te verlaten om op het fietspad te rijden;
• op minder dan 20 meter voor verkeerslichten op kruispunten, behoudens plaatselijke reglementering, bv. speciaal
daarvoor aangelegde parkeerplaatsen;
• op minder dan 20 meter voor verkeerslichten buiten kruispunten of voor verkeersborden (dit verbod geldt niet voor
voertuigen waarvan de hoogte, lading inbegrepen, niet meer dan 1,65 meter bedraagt, als de onderkant van het
verkeerslicht of het verkeersbord zich ten minste 2 meter boven de rijbaan bevindt);
• waar het verkeersbord E3 het verbiedt.
E9a
E9a

12.3 Parkeerverbod
12.3.1 Algemene regels
Parkeren is verboden:
• op minder dan 1 meter vóór en achter een ander stilstaand of geparkeerd voertuig;
• op minder dan 15 meter aan weerszijden van een bord dat een autobus-, trolleybus- of tramhalte aangeeft;
• op plaatsen waar het voertuig het instappen in of het wegrijden van een ander voertuig kan verhinderen;
• vóór de inrit van eigendommen, tenzij de kentekenplaat leesbaar bij de inrit is aangebracht;
• op plaatsen waar voetgangers, fietsers en bromfietsers op de rijbaan moeten komen om een hindernis te nemen;
• op plaatsen waar de doorgang van een spoorvoertuig wordt belemmerd;
• op parkeerplaatsen waar een rolstoel afgebeeld is, tenzij je beschikt over een speciale kaart;
• op plaatsen waar de toegang tot buiten de rijbaan aangelegde parkeerplaatsen wordt verhinderd;
• binnen woonerven, behalve waar wegmarkeringen of verkeersborden dit toelaten;
• waar het verkeersbord E1 het verbiedt.
12.3.2 Parkeerverbod op de rijbaan
Parkeren is verboden op de rijbaan
• die in rijstroken is verdeeld, behalve op plaatsen met verkeersbord E9a of E9b;
• langs een gele onderbroken streep;
• als de vrije doorgang minder dan 3 meter breed wordt;
E9a E9b
• tegenover een stilstaand of geparkeerd voertuig, als twee andere voertuigen daardoor elkaar moeilijk kunnen
kruisen;
• op de middelste rijbaan van een openbare weg met drie rijbanen.
12.3.3 Parkeerverbod buiten de bebouwde kom
Buiten de bebouwde kom mag je niet parkeren:
• op de rijbaan van een openbare weg met verkeersbord B9 (voorrangsweg);
• aan de linkerzijde van een rijbaan van een openbare weg met twee rijbanen;
• op de middenberm van een openbare weg met twee rijbanen.
B9
79

80
12.4 Parkeerbeperkingen
12.4.1 Langdurig parkeren
Het is verboden te parkeren op de openbare weg:
• langer dan 24 uur na elkaar voor motorvoertuigen die niet meer kunnen rijden en aanhangwagens;
• langer dan 3 uur na elkaar voor reclamevoertuigen.
12.4.2 Beurtelings parkeren
Het halfmaandelijks beurtelings parkeren wordt door deze verkeersborden opgelegd. Ze gelden alleen op de rijbaan.
E5: van de 1ste tot de 15de dag van de maand mag je niet parkeren op de rijbaan aan de kant waar het bord is
aangebracht.
E7: van de 16de dag tot het einde van de maand mag je niet parkeren op de rijbaan aan de kant waar het bord
is aangebracht.
Verplaatsen van het voertuig naar de andere kant moet gebeuren op de laatste dag van elke periode tussen 19.30 uur en
20 uur.
Beurtelings parkeren in heel de bebouwde kom
Deze regeling is van toepassing op alle rijbanen van de bebouwde kom, maar geldt niet op plaatsen buiten
de rijbaan of met een andere regeling.
Parkeren is toegelaten op de rijbaan
• van de 1ste tot de 15de dag van de maand aan de kant van de gebouwen met oneven huisnummers;
• van de 16de dag tot het einde van de maand aan de kant met even huisnummers.
Als aan kant A van de rijbaan geen huizen staan, of de huizen daar geen nummers hebben, en de gebouwen aan kant B
even nummers hebben, dan wordt kant A gelijkgesteld met de kant van de oneven nummers, en omgekeerd. Verplaatsen
van het voertuig naar de andere kant moet gebeuren op de laatste dag van elke periode tussen 19.30 uur en 20 uur.
12.4.3 Beperkte parkeertijd
Een zone met beperkte parkeertijd wordt ook wel blauwe zone genoemd.
In deze zones en op plaatsen met bord E5, E7 of E9a tot g aangevuld met een onderbord met een
afgebeelde parkeerschijf moet de bestuurder die op een werkdag, tussen 9 uur en 18 uur, een auto
parkeert, op de binnenzijde van de voorruit een parkeerschijf plaatsen. Zaterdagen gelden als werkdagen.
De parkeerkaart of de speciale kaart voor gehandicapten mag de parkeerschijf vervangen en dan geldt de beperkte
parkeertijd niet. Voertuigen die geparkeerd staan voor de inrit van eigendommen, waarop hun kentekenplaat vermeld is,
moeten de parkeerschijf niet plaatsen.
E5
E7

Hoe moet de parkeerschijf gebruikt worden?
• De bestuurder moet de aanduiding van het uur of van het halfuur volgend op zijn aankomst doen verschijnen.
• Het voertuig moet de parkeerplaats verlaten hebben uiterlijk bij het verstrijken van de vergunde parkeerduur.
• De maximale parkeerduur is twee uur, tenzij anders aangegeven.
• Het is verboden onjuiste gegevens op de schijf aan te brengen. De gegevens op de schijf mogen niet worden gewijzigd,
voordat het voertuig de parkeerplaats heeft verlaten.
• Als in de blauwe zone een van de verkeersborden E9a tot E9i (parkeren toegelaten) is aangebracht, moet de parkeerschijf
niet worden gebruikt, tenzij die borden een onderbord hebben waarop een parkeerschijf is afgebeeld.
Parkeermeters of parkeerautomaten
• Op plaatsen met parkeermeters of parkeerautomaten is de parkeertijd beperkt. Het voertuig moet uiterlijk bij het
verstrijken van de aangegeven tijd de parkeerplaats hebben verlaten, tenzij een parkeerkaart tegen de voorruit van
het voertuig werd aangebracht.
• Bij parkeerautomaten gebeurt het parkeren volgens de aanduidingen op het toestel.
• Bij een parkeerautomaat die tickets aflevert moet de bestuurder het ticket op de binnenzijde van de voorruit aanbrengen.
Hij moet de parkeerschijf niet gebruiken.
• Als de parkeermeter of -automaat buiten gebruik is, moet de parkeerschijf worden gebruikt.
Sms-parkeren
Bij sms-parkeren moet de bestuurder de nummerplaat van het voertuig sms’en naar een op de automaat vermeld nummer
om de parkeertijd te laten beginnen. De bestuurder kan de parkeertijd zelf beëindigen door ‘q’ te sms’en naar hetzelfde
nummer. Doet hij dat niet, dan wordt de parkeertijd automatisch beëindigd als de toegestane tijd verstreken is.
Personen met een handicap
Een onderbord of opschrift met het symbool van een rolstoel geeft aan dat parkeren is voorbehouden voor voertuigen die
door personen met een handicap worden gebruikt, als de speciale kaart is aangebracht tegen de binnenkant van de voorruit.
De persoon met een handicap mag bestuurder of passagier zijn.
Andere voertuigen mogen hier niet parkeren.
De beperkte parkeerduur geldt niet voor voertuigen die de speciale kaart hebben geplaatst.
Gemeentelijke parkeerkaart
Elke gemeente kan een parkeerkaart uitreiken voor:
• bewoners,
• autodelen (het systeem waarbij auto’s op standplaatsen staan en tegen betaling gebruikt kunnen worden),
• bepaalde doelgroepen zoals dokters of thuisverplegers.
Deze kaart, achter de voorruit geplaatst, geeft de bestuurders de mogelijkheid om te parkeren:
• op plaatsen die specifiek voor hen voorbehouden zijn;
• binnen de blauwe zone zonder de parkeerschijf te plaatsen en zonder beperking in tijd;
• bij parkeermeters of betaalautomaten, waarop dit gemeld wordt, zonder te betalen.
81

82
12.5 Achterlaten van voertuigen
12.5.1 Voorzichtigheid bij in- en uitstappen
Het is verboden het portier van een voertuig te openen of open te laten, of in of uit te stappen, zonder dat de bestuurder
of de passagier heeft gekeken of dit andere weggebruikers niet in gevaar brengt of hindert.
12.5.2 Voorzorgsmaatregelen bij het achterlaten van het voertuig
De bestuurder die zijn voertuig achterlaat, moet de nodige voorzorgen nemen om ongevallen of misbruik te voorkomen,
zoals de handrem optrekken, de wielen blokkeren ...
Hij moet er ook voor zorgen dat niemand verkeerd gebruik kan maken van zijn voertuig, de contactsleutels meenemen en
de deuren sluiten.
Als het voertuig met een antidiefstalinrichting is uitgerust, moet die worden gebruikt.
Het is ook veiliger om de boordpapieren niet bij het voertuig te laten, maar mee te nemen.
Vergeet niet de gevarendriehoek te plaatsen bij een defect voertuig of een ongeval als het voertuig niet als een geparkeerd
voertuig kan opgesteld worden en bij een verloren lading die niet onmiddellijk kan opgeruimd worden.

13 ONGEVAL EN VEILIGHEID
13.1 Stoffelijke schade
Verplichtingen van elke bij een ongeval met stoffelijke schade betrokken persoon
1. Hij moet de nodige maatregelen nemen om de veiligheid en de vlotheid van het verkeer te verzekeren. De bestuurders
moeten indien mogelijk de voertuigen onmiddellijk verplaatsen, nadat ze hun posities met krijt hebben
aangegeven. Als verplaatsen niet mogelijk is, wordt de gevarendriehoek geplaatst en mogen alle richtingaanwijzers
gelijktijdig gebruikt worden.
2. Als hij ouder dan 15 jaar is, moet hij zijn identiteitskaart of het als zodanig geldende bewijs aan andere bij het
ongeval betrokken personen tonen, als die dat wensen.
3. Hij moet ter plaatse blijven om samen met de andere betrokkene(n) de nodige vaststellingen te doen en een aanrijdingsformulier
invullen. Hij is niet verplicht bij de politie aangifte van dit ongeval te doen.
Als geen akkoord tussen de partijen tot stand komt, kun je een beroep doen op de politie. Dan moet je ook ter plaatse
blijven om de bevoegde persoon toe te laten de gebruikelijke vaststellingen te doen. Als een bevoegd persoon niet binnen
een redelijke tijd kan worden bereikt, mogen de betrokken personen zodra mogelijk aangifte doen van het ongeval in het
meest nabije politiebureau of in dat van hun woon- of verblijfplaats.
Als een partij die schade heeft geleden niet aanwezig is, moeten de personen die bij het ongeval zijn betrokken, ter plaatse
hun naam en adres meedelen (als dat mogelijk is). Zij moeten in elk geval deze inlichtingen zo vlug mogelijk rechtstreeks
of door tussenkomst van de politie aan de tegenpartij meedelen.
13.2 Gewonden of doden
Verplichtingen van elke bij een ongeval met gewonden en/of doden betrokken persoon
1. Hij moet de nodige maatregelen nemen om de veiligheid en de vlotheid van het verkeer te verzekeren. De voertuigen
mogen, maar moeten niet verplaatst worden. Wacht op de toelating van de politie. Als de voertuigen op de
openbare weg voor andere weggebruikers een hindernis vormen, moet de gevarendriehoek geplaatst worden en
mogen alle richtingaanwijzers gebruikt worden.
2. Hij moet indien nodig hulp aan de gewonden bieden.
3. Als hij ouder dan 15 jaar is, moet hij zijn identiteitskaart of het als zodanig geldende bewijs aan andere bij het
ongeval betrokken personen tonen, als die dat wensen.
4. Hij moet ter plaatse blijven om een bevoegd persoon toe te laten de nodige vaststellingen te doen. In verband met
deze ongevallen moet in principe dus steeds een bevoegd persoon de gebruikelijke vaststellingen ter plaatse doen.
Maar ook hier kan een aanrijdingsformulier worden ingevuld.
Als een bevoegd persoon niet binnen een redelijke tijd kan worden bereikt, moeten de betrokken personen aangifte doen
van dit ongeval, uiterlijk binnen 24 uur, in het meest nabije politiebureau of in dat van hun woon- of verblijfplaats.
De persoon die zich tijdelijk van de plaats van het ongeval verwijdert om hulp te verlenen aan gewonden of om een beroep
te doen op een bevoegd persoon, onttrekt zich niet aan de verplichting ter plaatse te blijven. Hij doet er echter goed
aan zijn naam en adres aan een van de aanwezigen mee te delen.
83

84
13.3 Europees aanrijdingsformulier
In te vullen door de
bestuurder 1:
• Algemene inlichtingen
over het ongeval
• Gegevens over de
verzekerings nemer
(die niet de bestuurder
hoeft te zijn)
• Gegevens over het
voertuig
• Gegevens over het
verzekeringscontract
• Gegevens over de
bestuurder
• Gegevens over de
schade aan het
voertuig
• Opmerkingen
In te vullen door de
bestuurder 2:
• Algemene inlichtingen
over het ongeval
• Gegevens over de
verzekerings nemer
(die niet de bestuurder
hoeft te zijn)
• Gegevens over het
voertuig
• Gegevens over het
verzekeringscontract
• Gegevens over de
bestuurder
• Gegevens over de
schade aan het
voertuig
• Opmerkingen
Zorg dat je een aanrijdingsformulier bij je hebt. Weten hoe het moet worden ingevuld kan achteraf veel narigheid voorkomen.
Een correct ingevuld formulier kan de afhandeling van het ongeval vergemakkelijken. De omstandigheden van het
ongeval moeten aangeduid worden: borden, wegmarkeringen en verkeerslichten zijn daarbij zeer belangrijk. De vakjes in
het middenstuk moeten aangekruist worden om te verduidelijken wat beide bestuurders deden op het ogenblik van het
ongeval. Ook een tekening is dikwijls nuttig.
Door het formulier te handtekenen verklaar je je akkoord met alles wat op het voorblad vermeld staat. Hierna mag
er niets meer veranderd worden. Eventuele getuigen moeten op dit formulier vermeld worden! Het formulier bestaat uit
twee bladen (die ingevuld worden door doordrukken en dus identiek zijn) waarvan een voor elke bestuurder. Het formulier
is in alle talen op dezelfde manier opgesteld. Heb je een aanrijding met een anderstalige, dan kan je jouw en zijn formulier
dus naast elkaar leggen. Op de achterzijde kunnen nog bijkomende inlichtingen gegeven worden.

13.4 Hulp aan gewonden
Het verkeersreglement verplicht elke persoon die betrokken is bij een ongeval dat lichamelijk letsel heeft veroorzaakt, hulp
te verlenen aan de gewonden indien nodig. Hij moet de nodige maatregelen nemen om de veiligheid van het verkeer te
verzekeren.
Het strafwetboek vermeldt: “Kan worden gestraft, hij die verzuimt hulp te verlenen of te verschaffen aan iemand die in
groot gevaar verkeert, indien hij deze hulp kan verlenen zonder ernstig gevaar voor zichzelf of voor anderen.”
Waaruit moet deze hulpverlening bestaan? De gewonde is er niet bij gebaat dat omstanders de hulpdiensten verwittigen
als hij nood heeft aan onmiddellijke hulp. Het verwittigen van de hulpdiensten mag geen gebaar zijn waarachter men zich
kan verschuilen om zijn verantwoordelijkheid te ontlopen.
Op basis van een richtlijn van de EG bestaat de verplichte hulpverlening uit het verlenen of verschaffen van de meest dringende
en praktisch toe te passen eerste zorgen. Bij elk ongeval met gewonden verloopt een tijd tussen het ogenblik dat
het ongeval gebeurt en het ogenblik dat gespecialiseerde hulp ter plaatse komt. Die paar minuten kunnen levensbelangrijk
zijn voor zwaargewonden. In bepaalde omstandigheden beslist alleen het onmiddellijke en kordate optreden van degene
die het eerst bij het slachtoffer is over leven of dood.
Als tijdens die periode, die gewoonlijk 10 tot 20 minuten duurt, iemand ter plaatse de nodige dringende hulp kan bieden,
kunnen veel levens worden gered en zware, blijvende gevolgen worden voorkomen. Het is van groot belang dat elke weggebruiker
de meest elementaire begrippen van eerste hulp bij ongelukken in de praktijk kan toepassen! Dat is een morele
plicht.
13.4.1 Schat de situatie in
Elk ongeval is anders. Daarom moet je eerst goed kijken wat er in feite is gebeurd en waar je je bevindt. Je moet onmid-
dellijk vaststellen of er personen in gevaar verkeren, want hulp aan gewonden is van het grootste belang.
13.4.2 Zorg dat de situatie niet verergert
Het allerbelangrijkste, ook bij een ongeval zonder gewonden, is dat er geen bijkomend gevaar voor jezelf of anderen ont-
staat. Probeer dat gevaar zo klein mogelijk te houden of te verhelpen.
• Waarschuw daarom allereerst het naderende verkeer: baken de omgeving af door de vier richtingaanwijzers van je
eigen of andere auto’s te ontsteken en door de gevarendriehoek te plaatsen.
• Verbied omstanders te roken.
• Zet het contact van de nog draaiende motor af.
• Koppel eventueel de accukabels los.
• Haal het slachtoffer uit de auto, als er brand of brandgevaar is.
• Zorg er voor dat een inzittende wiens kleren vuur hebben gevat, niet begint te lopen. Rol hem in het zand of dek
hem met een deken af.
• Verplaats geen slachtoffers, tenzij dat voor hun veiligheid absoluut noodzakelijk is.
• Neem de helm van een motorrijder niet af.
85

86
13.4.3 Verzorg de slachtoffers
Wat is op korte tijd levensbedreigend?
• Verstikking.
• Ademstilstand.
• Hartstilstand.
• Ernstige bloedingen.
Achtereenvolgens uit te voeren handelingen
1. Zorg er altijd voor dat de luchtwegen van het slachtoffer vrij zijn. Verwijder braaksel of slijm uit de keel. Trek de
achterover gevallen tong naar voren. Verwijder het losgekomen gebit. De luchtwegen vrijmaken kan al levensreddend
zijn. Geef een zwaargewonde in afwachting van medische hulp geen drank.
2. Als de luchtwegen vrij zijn en het slachtoffer toch niet ademt, is er onmiddellijk gevaar door zuurstoftekort.
Hierdoor kan het hart snel stilvallen en een ernstige hersenbeschadiging kan het gevolg zijn. Maak vastzittende
kledingstukken en de halsboord los. Als een persoon niet meer ademt, moet iemand anders dat voor hem doen.
Mond-op-mondbeademing moet onmiddellijk worden gestart. Zo komt er weer zuurstof in het bloed, waardoor
hersenen en hart verder blijven werken. Ga door met kunstmatige ademhaling tot de persoon zelf weer ademt of
iemand anders je taak overneemt.
3. Soms staat niet alleen de ademhaling, maar ook de bloedsomloop stil door onvoldoende of afwezige hartwerking
(hartstilstand). Dat leidt op 5 minuten tot de dood of blijvende hersenbeschadiging. Begin onmiddellijk met hartmassage
samen met kunstmatige ademhaling. Hartmassage zonder kunstmatige ademhaling is onvoldoende.
4. Zwaar bloedverlies kan ook snel tot de dood leiden. Elke bloeding kan echter worden gestopt door stevig te drukken
op de plaats van de bloeding. Dek met een prop textiel, zoals een handdoek, de wonde af en druk goed. Breng
indien nodig nog een stevig verband aan.
5. Bovenstaande handelingen zijn meestal dringender dan het verwittigen van de hulpdiensten. Laat indien nodig die
taak aan anderen over.
13.4.4 Verwittig de hulpdiensten
Kies met een vaste telefoon het nummer 100 of 112, je wordt dan verbonden met de hulpverlenende dienst. Met een
mobiele telefoon vorm je 112, het internationale noodnummer. Langs de autosnelweg gebruik je de praatpaal, de operator
kent dan meteen jouw exacte plaats.
Spreek luid maar kalm. Dikwijls is wie telefoneert te opgewonden, onduidelijk of verward. Daardoor gaan belangrijke
gegevens of tijd verloren.
Wat moet je melden?
Verstrek alle noodzakelijke gegevens.
Voorbeeld
Mevrouw, mijnheer, ik ben Jan Peeters. Ik meld een verkeersongeval met één lichtgewonde en twee zwaargewonden. Ik
bevind mij in de Kerkstraat te Lommel, nabij huisnummer 17. Twee personen zitten geklemd in het voertuig. Het voertuig
staat in brand. Heeft u alles goed begrepen? Heeft u nog meer informatie nodig?
Duid op een autosnelweg de richting van het verkeer aan. Vermeld ook of de gewonden in ademnood verkeren. Wacht nog
even en beëindig het gesprek.
In afwachting van de komst van de hulpdiensten blijf je het slachtoffer controleren. Ga na of de plaats van het ongeval
goed is aangegeven en ook zo blijft. Zorg ervoor dat andere voertuigen de komst van de ziekenwagen tot bij het slachtoffer
niet hinderen. Verstrek de hulpdiensten de nodige inlichtingen na hun aankomst.

13.5 Vluchtmisdrijf
Wie is schuldig aan vluchtmisdrijf?
Elke
• bestuurder van een voertuig of van een dier, die weet dat zijn voertuig of dier oorzaak van of aanleiding tot een
ongeval op een openbare plaats is geweest;
• persoon die weet dat hij - zelfs als het ongeval niet zijn schuld is - oorzaak van of aanleiding tot een verkeersongeval
op een openbare plaats is geweest,
maar de vlucht neemt om zich aan de nodige vaststellingen te onttrekken.
Mogelijke gevolgen van een vluchtmisdrijf bij een ongeval met stoffelijke schade:
• gevangenisstraf,
• zware geldboete.
Mogelijke gevolgen van een vluchtmisdrijf bij een ongeval met gewonden of doden:
• gevangenisstraf,
• zware geldboete,
• verval van het recht een voertuig te besturen.
Vervolging wegens vluchtmisdrijf gebeurt op basis van twee elementen:
• weten dat men de oorzaak of aanleiding van een ongeval is geweest;
• de bedoeling hebben gehad zich aan de nodige vaststellingen te onttrekken.
Het opzet zich aan de nodige vaststellingen te onttrekken moet bijgevolg worden bewezen.
Weggaan om hulp te halen wordt dus niet beschouwd als vluchtmisdrijf. De plaats van het ongeval verlaten om te voorkomen
dat een bevoegd persoon dronkenschap kan vaststellen, is voldoende om wegens vluchtmisdrijf te worden vervolgd,
zelfs indien je je naam en adres ter plaatse hebt meegedeeld.
13.6 Tunnels
Een tunnel langer dan 500 m wordt aangeduid door een bord. De lengte mag eronder aangegeven worden.
13.6.1 Inrijden van een tunnel
• Ontsteek je dimlichten bij het inrijden van een tunnel, zo ben je beter zichtbaar.
• Zet je zonnebril af.
• Verminder geleidelijk je snelheid.
13.6.2 In een tunnel
• Houd voldoende afstand.
• Keer nooit om en rijd nooit achteruit.
• Stop in een tunnel alleen in noodsituaties.
• Zet de vier richtingaanwijzers aan bij file. Zet de motor af als het verkeer stilstaat, zo verminder je de uitlaatgassen.
• Blijf in de auto en luister naar de verkeersberichten.
F8
87

88
13.6.3 Bij pech of ongeval
• Zet de vier richtingaanwijzers aan.
• Stop op een pechstrook, vluchthaven of zo veel mogelijk rechts, zo hebben de hulpdiensten vrije doorgang.
• Zet de motor af en verlaat de auto. Wees voorzichtig.
• Verwittig de hulpdiensten via de noodtelefoon. Volg de instructies van het tunnelpersoneel op.
• Verleen bij een ongeval hulp aan de gewonden.
13.6.4 Rook of brand in je auto
• Probeer eerst de tunnel uit te rijden. Doe dat altijd vooruit, keer nooit! Zet de vier richtingaanwijzers aan.
• Is dat niet mogelijk, verlaat dan de auto zo snel mogelijk.
• Laat de auto zo ver mogelijk rechts staan. Laat de sleutels in het contact zitten.
• Probeer alleen een beginnende brand te blussen. Als dat niet lukt, loop dan weg.
• Verwittig de hulpdiensten via de noodtelefoon. Volg de instructies van het tunnelpersoneel op.
• Verlaat de tunnel zo snel mogelijk via een vluchtweg of nooduitgang.
• Verleen hulp aan de gewonden.
Als een andere auto brandt, houd je zoveel mogelijk afstand en zet je onmiddellijk de vier richtingaanwijzers aan. Parkeer
op een pech- of vluchtstrook en ga naar een nooduitgang of schuilplaats.
13.6.5 Borden in een tunnel
F52
F52 bis
F56
F62
F98
13.6.6 Uitrijden van een tunnel
Aankondiging van een nooduitgang
Bij brand verlaat je de tunnel zo snel mogelijk via de nooduitgang. Vuur en
rook zijn levensgevaarlijk. Breng jezelf in veiligheid en niet je auto!
Vluchtroute
Volg deze aanduidingen naar de dichtstbijzijnde nooduitgang.
Brandblusapparaat
Blus de brand alleen zelf in het beginstadium. Laat het anders aan de
hulpdiensten over en verlaat onmiddellijk de tunnel!
Noodtelefoon
Gebruik deze telefoon om de hulpdiensten te verwittigen en niet je gsm. Via de
noodtelefoon kom je in contact met de regelkamer van de tunnel, die onmiddellijk
weet vanuit welke positie je belt. Volg de aanwijzingen op!
Vluchthaven
Zet je auto bij voorkeur op een vluchthaven als er geen pechstrook is,
hulpdiensten hebben dan vrije doorgang.
Bij het uitrijden van een tunnel moet je rekening houden met de weersomstandigheden buiten, vooral in de bergen. De
toestand van de weg kan anders zijn dan in de tunnel, denk daarbij aan regen, wind, sneeuw, ijzel ...

14 TECHNISCHE KENNIS
14.1 Controlehandelingen
Laat de onderhoudsbeurten van de auto op de voorgeschreven tijden uitvoeren. Daarnaast moet je ook zelf een aantal
controlehandelingen regelmatig uitvoeren.
De dagelijkse controle begint met het kijken naar de verklikkerlichtjes op het instrumentenpaneel van de auto. Als één van
de lichtjes brandt, kun je in het instructieboekje van de auto lezen welk probleem zich stelt en wat je moet doen.
14.2 Banden
De banden moeten voorzien zijn van een E of e-goedkeuringsnummer en bandaanduidingen.
14.2.1 Bandaanduidingen
Op de zijwangen van banden staan allerlei gegevens vermeld, bijvoorbeeld 205/65 R15 94 H:
• 205 = breedte van de band in mm;
• 65 = hoogte/breedteverhouding = 65%;
• R = radiaalband;
• 15 = diameter van de velg is 15 duim;
• 94 = belastingsindex: het maximale draagvermogen wordt aan gegeven door de belastingsindex. Er is een relatie
tussen de belastingsindex en het gewicht in kg; een belastingsindex van 94 wil zeggen dat deze band 670 kg kan
dragen bij de maximale snelheid die aangegeven wordt door het snelheidssymbool. Een overbelaste band kan
leiden tot een klapband met ernstige gevolgen.
• H = snelheidssymbool: laat de maximale snelheid van de band zien. H komt overeen met 210 km/u.
De maximumsnelheid en het draagvermogen van de band moeten gelijk zijn aan of groter dan die opgenomen in het
instructieboekje van het voertuig.
De productiedatum van de band kan je controleren aan de hand van de DOT-code. De code 2605 betekent dat de band
geproduceerd werd in de 26ste week van 2005. De DOT-code is een Amerikaanse code en is niet verplicht.
14.2.2 Verschillende merken of typen van banden
Omdat banden van een verschillend merk of type verschillende eigenschappen hebben, moeten de banden op eenzelfde as
van hetzelfde merk en type zijn.
Als de temperatuur beneden 7°C daalt zijn winterbanden een aanrader. Winterbanden blijven door hun speciale rubbersamenstelling
en profielopbouw altijd elastisch en flexibel. Ze profileren zich door een ongeëvenaarde grip op zowel koude,
natte als besneeuwde wegen. Door de betere grip wordt de remweg verkort en neemt de beheersbaarheid van de auto
toe. Monteer vier winterbanden en niet alleen maar twee op de aangedreven wielen, anders kan de auto onbestuurbaar
worden of kan er bij het remmen een gevaarlijke toestand ontstaan.
89

90
14.2.3 Reservebanden
Moet je een reserveband monteren, dan mag je van de voorschriften afwijken in afwachting van de vervangende of gerepareerde
band. In dat geval is het wel aangeraden:
• de snelheid te matigen, vooral bij regen en sneeuw;
• zo spoedig mogelijk de juiste band terug te (laten) monteren.
14.2.4 Bandenspanning
Banden moeten, afhankelijk van de belasting, een bepaalde spanning hebben. Je vindt de correcte bandenspanning in het
instructieboekje, en vaak ook op de auto zelf, bijvoorbeeld op de benzineklep of op (de deurstijl van) het bestuurdersportier.
Meet de bandenspanning als de banden koud zijn en gebruik een goede spanningsmeter. Als de bandenspanning
langzaam daalt, wijst dit op een lek.
In tegenstelling tot wat men wel eens denkt, wordt de grip op de weg niet beter door de bandenspanning te verlagen. Bij
een te lage spanning staat het loopvlak immers hol. De band buigt ook meer door, wat meer wrijving, een abnormaal hoge
temperatuur en sterke slijtage tot gevolg heeft. Als de spanning 20% te laag is, bedraagt de levensduur nog slechts
75%. Andere negatieve gevolgen zijn een verhoogd brandstofverbruik en groter gevaar voor aquaplaning omdat de groeven
in het loopvlak meer dichtgedrukt worden.
De bandenspanning voor normaal gebruik moet meestal met 0,3 bar worden verhoogd bij zware belasting of voor het
afleggen van lange trajecten met hoge snelheid. Controleer de wangen van de band nauwkeurig. Er mogen geen beschadigingen
te zien zijn.
14.2.5 Profieldiepte
Meet regelmatig de diepte van het profiel, zowel in het midden als aan de zijkanten. Je ziet dan onmiddellijk of een band
scheef afslijt of te weinig profiel heeft. Een nieuwe band heeft meestal 8,5 mm profieldiepte. De wettelijk verplichte minimale
profieldiepte bedraagt 1,6 mm.
Met het oog op aquaplaning is het niet verstandig minder dan 2 mm over te laten. In de meeste banden zijn slijtageindicatoren
aangebracht. Je vindt ze in de hoofdgroeven en ze duiden een profieldiepte van 1,6 mm aan. Komen deze
indicatoren gelijk met het loopvlak, dan is het de hoogste tijd om de band te vervangen.
Oorzaken van abnormale slijtage kunnen zijn:
• te lage of te hoge bandenspanning,
• slechte wielvlucht,
• slechte uitlijning,
• overdreven snel optrekken,
• overdreven krachtig remmen,
• slechte schokdempers,
• slechte montage van de band op de velg,
• slechte montage van het wiel,
• breuk in het karkas van de band,
• foute voorgeschreven velg of bandenmaat.
Als er sprake is van abnormale slijtage moet de oorzaak gevonden worden.

14.3 Remmen
14.3.1 Remmen
Remmen laten de auto vertragen en stoppen. Daarom moeten de remmen in goede staat verkeren. Goed contact tussen
remblokken en remschijven of tussen remschoenen en remtrommels is daarom absoluut noodzakelijk.
14.3.2 Antiblokkeersysteem
Veel ongelukken gebeuren op een natte weg, omdat de remmen de wielen laten blokkeren en de auto gaat schuiven. Als
dat gebeurt, wordt de remweg veel langer en is de auto onbestuurbaar. Als de wielen blokkeren, is het daarom verstandig
het rempedaal even los te laten en opnieuw te remmen. Het ABS, of antiblokkeersysteem, doet dat automatisch: het
zorgt ervoor dat de remdruk snel stijgt en daalt, zodat een groot aantal keren per seconde pompend geremd wordt. Het
systeem is computergestuurd: als een sensor registreert dat een wiel blokkeert, verlaagt de druk in de leiding, tot het wiel
weer draait. Daarna krijgt de remcilinder weer de volle druk tot het wiel weer blokkeert.
ABS zorgt er niet voor dat je sneller stopt. Op een droog wegdek kan de remweg zelfs langer zijn. Een auto met ABS blijft
tijdens het remmen wel controleerbaar. Op het ogenblik dat het ABS tussenbeide komt hoor en voel je een gekraak in het
rempedaal. Dat is volstrekt normaal. Onervaren bestuurders lossen soms om die reden het pedaal. Je doet er dus goed aan
om op een veilige plek eens een noodstop te maken zodat je vertrouwd raakt met de reactie van je auto.
Remmen met ABS op een nat wegdek zal een langere remweg geven dan remmen met ABS op een droog wegdek.
14.4 Motorolie
Controleer het oliepeil met de peilstok. Doe dat bij voorkeur als de motor koud is of als het voertuig al enkele minuten
stilstaat met afgezette motor. Op de oliepeilstok staan meestal twee strepen. De bovenste geeft het hoogste of maxi-
mumniveau van de olie aan, de onderste het laagste of minimumpeil. Zorg ervoor dat het peil tussen de twee strepen staat
en voeg olie bij, als je van plan bent een lange rit te maken en het peil (bijna) op het minimum staat.
14.5 Koelvloeisof
Controleer het koelvloeistofpeil als de motor koud is. Meestal is er een expansievaatje dat met de radiator verbonden is.
Op dat vaatje staat zowel het minimum- als het maximumniveau aangegeven. In een auto zonder expansievaatje moet
de koelvloeistof iets boven de lamellen van de radiator of tot de onderkant van de vulpijp staan. Vul bij met een antivriesmengsel
of met zuivere koelvloeistof.
91

92
14.6 Remvloeistof
Zoals bij het oliepeil moet ook hier het niveau tussen twee strepen staan. Gebruik uitsluitend nieuwe, zuivere remvloeistof
van het juiste type om bij te vullen. Als bijvullen nodig is, moet het remsysteem gecontroleerd worden.
14.7 koppeling
Bij auto’s met een hydraulisch bediende koppeling vormt het reservoir meestal één geheel met het remvloeistofreservoir.
Als dat niet het geval is, moet het peil gecontroleerd worden en indien nodig bijgevuld. Als er vaak bijgevuld moet
worden, is er een defect aan het systeem en moet het gecontroleerd worden. Hou je voet tijdens het rijden niet op het
koppelingspedaal. Een slippende koppelingsplaat verslijt snel.
14.8 katalysator
De katalysator zet tot 95 % van de schadelijke bestanddelen in de uitlaatgassen om in onschadelijke gassen. Onverbrande
of gedeeltelijk verbrande brandstof uit de motor kan de katalysator beschadigen. Daarom moet je vermijden om de benzinetank
volledig leeg te rijden of het voertuig te starten door het te slepen of van een helling te laten rijden.
14.9 accu
Elke auto heeft een accu, die wordt opgeladen als de auto rijdt. Hij zorgt voor elektriciteit als de motor niet draait, en
levert de energie die nodig is om de startmotor te doen draaien zodat de motor kan starten. Dat betekent dat de accu een
groot aantal keren geladen en ontladen moet kunnen worden, zonder dat hij capaciteit verliest. Bovendien moet de accu
tijdens het starten gedurende korte tijd zeer veel energie leveren. Als de auto niet goed wil starten, is dat het eerste teken
dat de accu aan vervanging toe is. Koude heeft een negatieve invloed op de capaciteit van de accu. Als de accu niet in
goede staat is, zal hij het daarom meestal in de winter laten afweten.
14.10 verlichting
Ga na of alle lampen en richtingaanwijzers, remlichten, achteruitrijlichten en dergelijke zuiver zijn en functioneren. Een
defecte gloeilamp vervangen is meestal een eenvoudige klus. Volg de gebruiksaanwijzing in de handleiding. Zorg voor een
set reservelampjes.

14.11 De luchtfilter
Reinig of vervang regelmatig de luchtfilter. Een vuile luchtfilter kan de oorzaak zijn van zwarte rook.
14.12 Winternazicht
• Zuivere ruiten zijn beslist nodig als de winterzon laag staat. Goede ruitenwissers en ruitensproeiervloeistof zijn
daarbij noodzakelijk. Vervang indien nodig de ruitenwissers en gebruik alleen water met een antivriesmiddel voor
de ruitensproeiers.
• Het koelsysteem dient van voldoende antivriesmiddel voorzien te zijn. Kijk of er voldoende koelvloeistof aanwezig
is.
• Laat de accu testen, want hij krijgt het hard te verduren.
• Vanaf oktober wordt winterdiesel verdeeld die bij buitentemperaturen tot ongeveer -25°C wordt gebruikt. Zomerdiesel
kan in de winter beginnen vlokken, waardoor de brandstoffilters verstopt geraken.
• Strooizout kan de wielkasten en bodemplaat aantasten.
• Vocht dat binnendringt onder de motorkap kan elektronische componenten aantasten en ontstekingsproblemen
veroorzaken. Laat de motorkap niet openstaan als het regent, ook niet in geval van motorpech.
Tips
• Zorg altijd voor een goed onderhouden voertuig. Regelmatige controle kan veel ongemakken onderweg voorkomen.
Bovendien is een slecht onderhouden voertuig gevaarlijk, en schadelijk voor het milieu.
93

Vlaamse Stichting Verkeerskunde
Louizastraat 40, 2800 Mechelen
Tel. 015 44 65 50
Fax 015 44 65 59
info@verkeerskunde.be
www.verkeerskunde.be