Behoud van houtconstructies - Monumentenwacht Limburg

8
Postbus 3519, 6017 ZG Thorn
T (0475) 56 39 99
F (0475) 56 47 66
Monumentenwachter Alan Vrancken over houtconstructies:
‘Droog en goed geventileerd,
dan kan er weinig misgaan’
Ze zitten aan vrijwel elk monument: houtconstructies. Kappen, vloeren, trappen, kozijnen,
ramen, deuren, luiken, gootlijsten, balustrades enzovoort. Vaak aangebracht in een
tijd dat staal, beton en kunststoffen nog niet voorhanden waren. Houtconstructies geven
een gebouw charme. En ze kunnen heel lang meegaan. Als ze tenminste niet worden
blootgesteld aan lekkages of aan een te hoge luchtvochtigheid. Monumentenwachter
Alan Vrancken weet daar alles van.
Hij is opgeleid als werkplaatstimmerman en
had al vroeg een voorkeur voor het restauratievak.
Met goed gereedschap, hoogwaardige
materialen en kennis van zaken de
klassieke houtconstructies vervaardigen.
Liefst voor historische panden. Bij een
kleinschalig timmerbedrijf deed hij in
zeventien jaar een schat aan ervaring op.
Toch wilde hij een keer wat anders. “Enkele
redenen waren dat ik mijn kennis wilde
verbreden en iets vaker op pad wilde zijn.”
Toen bleek, in weerwil van wat vaak wordt
beweerd, hoe fijn het kan zijn een schoonmoeder
te hebben. “Die van mij werkt voor
de lokale radio en hield een interview met
Noël Liégeois, inmiddels mijn collega hier
bij het depot Maastricht. Ze dacht direct:
monumentenwachter, dát is de perfecte
baan voor Alan. Ik heb toen een open sollicitatie
gestuurd en na een paar maanden, in
augustus 2008, werd ik aangenomen.”
Boenwas
Inmiddels heeft Alan zijn kennis over
monumenten(onderhoud) sterk uitgebreid,
maar het houtwerk blijft zijn specialisme.
E info@monumentenwachtlimburg.nl
I www.monumentenwachtlimburg.nl
Onlangs sloot hij met goed gevolg de tweedaagse
cursus ‘Adviseur houtbescherming’
van Monumentenwacht Nederland af. “Ik
heb daar erg veel van geleerd. Ik had me bijvoorbeeld
nooit gerealiseerd dat de larven
die de boorgangen maken, zich soms wel
tien jaar in het hout kunnen schuilhouden.”
De cursus wordt gehouden bij het Kenniscentrum
Dierplagen in Wageningen en
wordt gegeven door twee specialisten. Zij
vertellen van alles over de diverse soorten
houtaantastingen, hun oorzaken, het stellen
van een diagnose en de juiste bestrijding.
“Er komt flink wat theorie bij kijken,
maar wel met een praktische gebruikswaarde.
Je leert bijvoorbeeld hoe je de omvang
van een schade goed in kaart brengt, hoe je
boorgangen op de juiste wijze openlegt en
hoe je, door het aanbrengen van papier of
boenwas, kunt controleren of er nog (veel)
activiteit is.”
“Bij het onderdeel bestrijding gaat het onder
meer over het stofvrij maken van hout, het
verwijderen van beits- en verflagen, en de
verschillende behandelwijzen: bestrijken of
spuiten met lage druk. Ook komt aan de
orde wat een eigenaar eventueel zelf kan
doen, wat Monumentenwacht kan doen en
welke werkzaamheden je beter kunt overlaten
aan een gespecialiseerd bedrijf.”
Boormeel herkennen
Naast de theorie is er een interessant practicum.
Met de microscoop leer je verschillende
soorten boormeel onderscheiden en
daaruit kun je afleiden welk soort insect de
boosdoener is. Ook wordt in de cursus uitvoerig
stilgestaan bij schimmels en zwam-
men in hout. De kennis komt regelmatig
van pas. “De meeste problemen die ik bij
het inspecteren tegenkom, hebben te
maken met lekkages van goten en dakbedekking
of met onvoldoende ventilatie. Dat
laatste zie je veel bij achteraf geïsoleerde
daken. De luchtvochtigheid in binnenruimtes
wordt dan te hoog, waardoor de kans op
aantastingen sterk toeneemt.”
Geen paniek
Oplettendheid is steeds geboden, maar
mensen hoeven niet bij elk boorgaatje in
paniek te raken, relativeert Alan. “Veruit de
meeste sporen van houtworm en knaagkevers
zijn al oud. Bij twijfel onderzoeken
we of er nog activiteit is en zo nodig brengen
we ter plaatse wat verdelgingsmiddel
aan. Dat is bijna altijd voldoende.”
Natuurlijk zijn er uitzonderingen. Soms
worden dikke balken helemaal uitgehold
door larven van boktorren of knaagkevers.
“Dat gebeurt dan meestal op onbereikbare,
vochtige plaatsen. Bijvoorbeeld waar een
balk is opgelegd in een muur. Daarom is het
goed als houtconstructies regelmatig worden
geïnspecteerd op aantastingen. Door
Monumentenwacht, maar ook door de
gebruikers van het gebouw. Als een eigenaar
het niet vertrouwt, kan hij het best
eerst ons vragen om een onafhankelijk
advies. En pas daarna, als het echt nodig is,
een bestrijdingsbedrijf inschakelen.”
| juni 2010