Mijn huishouden loopte op wieltjes - OCMW Heusden-Zolder

Samenvatting van opvallende uitspraken uit deze verhalen van huisvrouwen
1. Algemene uitspraken over de organisatie van het huishouden
Organiseren van het huishouden betekent voor mij:
o zorgen dat mijn huis op orde is en bijgehouden wordt en niets blijft liggen
o zorgen voor de kinderen
dat ze eten hebben
dat ze gewassen en gestreken kleren hebben
zorgen voor de school van de kinderen
zorgen dat de kinderen overal geraken
o zorgen voor de man
o zorgen voor de was en de strijk
o winkelen
o koken
o poetsen
o huishoudadministratie en regelwerk
o dat we er zijn voor onze ouders in goede en slechte dagen
o de tuin in orde houden
o zorgen dat de gezinsleden allemaal gelukkig zijn
BIJLAGE 1
Structuur
o ik doe alles op tijd: timemanagement
o soms moet ik zeggen – begin. discipline begint met uzelf
o ik wil de weekends zoveel mogelijk vrijhouden
o ‘s morgens als ik opsta dan werken mijn radertjes al
o als ge mensen iets wilt leren, dan moet ge een plan maken en dit altijd terug blijven
herhalen
o ik heb een vast schema
o als ik aan huishouden denk dan denk ik in eerste plaats aan structuur
o ik doe alles zelf maar niet heel vast
o ik heb er structuur in. maar als er iets tussenkomt dan blijft het werk liggen. de noodkreet
van buiten uit krijgt altijd voorrang
o als ik bezig ben wordt en onderbroken wordt dan is dat zo en dat is voor mij geen
probleem
o ik ben heel dikwijls met 101 zaken te gelijk bezig
o organisatie van het huishouden is: afspraken maken met de partner. wie doet wat ? Zorgen
dat alles wat op elkaar afgestemd wordt
Motivatie
o ik heb er plezier in als alles proper is en dat er lekker eten is en dat de was en strijk gedaan
is
o ik doe heel veel alleen in het huishouden en dat geeft me een gevoel van sterkte. Als ik er
ooit alleen zou komen voor te staan dan kan ik dat
o als ik altijd thuis zou zijn denk ik dat de motivatie om alles bij te houden iets moeilijker
zou zijn
o we moeten ons soms dwingen “het moet”
o ik heb wel het gevoel dat ik waardering krijg voor mijn huishouden
o in mijn ogen krijg ik weinig waardering, ze vinden het heel normaal

BIJLAGE 1
Gezelligheid
o het allerbelangrijkste is dat iedereen zich goed voelt in ons gezin
o liefde vind ik heel belangrijk – een warm nest - gezondheid – en dat we rondkomen
o een huis moet leefbaar zijn, het moet niet piekfijn zijn
o als ge een huis binnenkomt moet het aangenaam zijn. Dat de kinderen het goed hebben
vind ik heel belangrijk
2. Opruimen
Opruimen en kinderen
o kinderen moeten mee helpen om het opgeruimd te houden, “het moet netjes blijven”
o de speelkamer is het terrein van de kinderen maar één keer per week voor de poetsdag
moet ze opgeruimd zijn. Ik moet hen wel vragen om te helpen, de kinderen doen het niet
uit zichzelf. Als het niet opgeruimd is doe ik het zelf maar dan verdwijnt het opgeruimde
voor een tijdje in de kast
o als de kinderen thuis zijn mag het rommelig zijn maar ’s avonds wordt er opgeruimd
o de dochter heeft orde in haar slordigheid. Ze vindt dat ook niet belangrijk “laat het
allemaal maar liggen” zegt ze
o het domein van de kinderen is de kelder
o ik kan niet hebben dat het overvol speelgoed staat want dan spelen de kinderen minder,
waarschijnlijk omdat ze niet meer kunnen kiezen. Ik heb een opbergsysteem in dozen
maar om de 2 maanden doe ik hier grote kuis in. Ik wissel veel van speelgoed.
o als het me te gortig wordt dan hebben ze het ook geweten…. dan lukt het weer even wat
beter. (deze week heb ik nog een jas buiten gehangen)
o ik vind het heel erg dat ik moet blijven grommelen over jassen die op de stoel blijven
hangen, boekentassen die niet aan de kant gezet worden…
Wanneer ruim ik op
o ik douche ’s avonds het laatst en dan doe ik de opruim
o ’s avonds voor ik slapen ga doe ik mijn ronde
o alle dagen ruim ik op
o ’s morgens voor ik vertrek : altijd opruimen
o opruimen doe ik tussendoor
o heel de week mag het huis rommelig liggen, maar voor de poetsdag moet iedereen zijn
rommel opruimen zodanig dat we kunnen poetsen
o de badkamer wordt door iedereen na gebruik zelf opgeruimd.
o als ik boven poets dan moet ieder zijn kamer opruimen
Is een opgeruimd huis voor mij belangrijk?
o het huis moet in orde zijn maar er mag geleefd worden. het moet niet kraaknet zijn maar
ik heb zo mijn pijnpunten
o ik kan niet hebben dat er overal zo wat ligt. de man heeft dezelfde visie en heeft hier mee
aandacht voor
o alles heeft thuis een vaste plaats
o ik kan niet tegen rommel
o wij hebben thuis een grote kelder met veel rekken. Alles staat gesorteerd en op mijn
terrein weet ik alles zitten
o steeds opruimen, goed bijhouden. Als ik thuiskom moet het gezellig,overzichtelijk en
opgeruimd zijn
o ik voel mij goed in mijn huishouden maar het moet opgeruimd zijn

BIJLAGE 1
3. Poetsen
Wie poetst en hoe graag poets ik?
o ik poets graag en poets alles zelf
o mijn man heeft geen probleem dat ik zoveel bezig ben
o mijn man helpt heel goed
o de man is al bezig als ik thuiskom – soms heeft hij gedaan - anders doen we met 2 verder
o autowassen doe ik principieel niet. Dat is het enige wat de man doet
o ik heb er heel veel deugd aan als het proper is
o tijdens het poetsen moet er muziek opstaan. Ik vind dat leuker
o ik hou van doorwerken: rust erna uit met een tas koffie en heb dan tijd voor de kinderen
Wat is belangrijk voor mij?
o ik heb geen dingen die “ik echt niet kan zien”
o ik vind het belangrijk dat het huis door de band proper is
o de wc moet proper zijn
o in de badkamer moet de lavabo altijd in orde zijn
o de afwasbak in de keuken moet ’s avonds in orde zijn
o bad en lavabo worden alle dagen uitgedroogd
o ik doe boven alle weken met nat omwille van de allergie van de kinderen
o ik haat vies, vuil… en dat heeft consequenties
o ge moet plaats maken voor de dingen die ge wilt in uw leven. Ik kan niet tegen chaos en
alles moet regelmatig gezuiverd zijn, niet alleen op zicht maar ook de binnenkanten
Vensters wassen
o vensters wassen vind ik minder belangrijk
o om de 14 dagen was ik de vensters
o vensters was ik 1 maal in de maand en naargelang de weersomstandigheden
o ik poets de vensters alleen als ze vuil zijn. Ik zal ze nooit poetsen omdat het 14 dagen
geleden is
o als ik vensters was dan meestal binnen én buiten omwille van de eer. En beneden al meer
dan boven
Structuur
o het poetsplan is soms in de planning van de organisatie van het huishouden opgenomen.
Sommigen geven ook poetsvrije dagen aan
o het poetswerk gebeurt ook niet elke week hetzelfde:
1 week poets ik grondig : -vb boven op de kasten en de ander week veeg ik
gewoon
1 week stofzuigen/1week nat
de slaapkamers verdelen en afwisselend poetsen
de één week doe ik boven alles heel fatsoenlijk de ander week onder
o ik heb geen dingen die “ik echt niet kan zien”
o ik vind het belangrijk dat het huis door de band proper is
o ik heb een strak schema, dat moet af zijn want anders voel ik me niet goed het is een ramp
als er dan iemand aan de deur komt
o ik poets in stukken en brokken. De man helpt
o ik had een schema, maar wat ’s vrijdags niet rond is, daar wordt ik niet hysterisch van
o ik heb geen vast schema van poetsen. Poetsen gaat in stappen
o we hebben enigszins een weekplanning maar er wordt ook heel veel geschipperd
o voor poetsen heb ik geen vast schema

o ik doe heel veel ’s avonds maar het liefst ‘s morgens vroeg
o ik poetst als de kinderen slapen zijn
BIJLAGE 1
Grote poetswerken
o 1 maal per jaar vind ik wel dat alles eens een grote beurt moet gehad hebben. De man wast
dan de plafonds af. Ik begin in januari, maar dit jaar ben ik niet helemaal rond geraakt,
want de badkamer is er aan overgeschoten
o extra poetswerken gebeuren in de grote vakantie. Ook het wassen van de donsdekens en
dekens
o ik heb geen vast stramien voor grote kuis – maar ik doe dat tussendoor
o kasten uitwassen gebeurt mee doorheen het jaar, tegels afwassen om het half jaar
o ik kijk een beetje naar mijn gemak. Ik doe geen grote poets- de witte gordijnen worden
wel steevast 1 maal per jaar gewassen
o er zijn een aantal zaken die ik regelmatig doe: de frigo (1 maal per maand), de diepvries (2
keer per jaar)- de dampkap (2 keer per jaar), de zolder en de kelder 1 keer per jaar
o grote poets doe ik niet achtereen weg maar zoals het me uitkomt
o ik doe geen grote poets. maar als een schuif vol kruimels ligt was ik die uit
4. Wassen en strijken
Wanneer doe ik de was?
Wassen gebeurt door de meeste gezinnen ‘s avonds en tijdens de weekends (goedkoop
elektriciteitstarief)
o ik was als ik genoeg heb voor in het machine
o lakens worden gewassen om de 2 weken, in de zomer soms wat rapper.
o wij hebben altijd ons zelfde ritueel: ’s morgens na het opstaan de rolluiken omhoog; bed
opengooien, venster openzetten en als de lakens moeten gewassen, worden die ’s morgens
van bed afgetrokken en onmiddellijk in het wasmachine gestopt met de waspoeder erin,
klaar om ‘ s middags op te zetten als ik thuiskom.
o de was moet bij zijn. ik heb nooit meer dan één machine was. en eerst moet de was
opgeruimd zijn van het eerste machine voor ik het volgende doe
o ook poetsmateriaal wordt één keer per maand in het wasmachine gewassen.
Wie doet wat?
o iedereen moet zelf zorgen dat hun was in de wasmand ligt in de badkamer
o ieder kind moet ervoor zorgen dat zijn stapeltje in de kast ligt.
o strijken is uitgesproken mijn terrein.
o het enigste wat ik niet graag doe is strijken
o ik heb me geërgerd toen ik leerde strijken. het moet bij mij altijd vooruit gaan.
o mijn man mag de was niet meer ophangen.
o de man durft al eens te strijken maar dat heb ik liever niet.
o de droogkast wordt alleen in noodgeval gebruikt. er wordt heel veel was geplooid..
Waar strijk ik?
o strijken, ook naaiwerk en herstelwerk doe ik ’s avonds, meestal in de living dan kunnen
we nog praten
o de strijkplank staat heel de week open in de living – gebruiksklaar behalve op de poetsdag
en als we afgesproken bezoek hebben.
o de plooiwas gebeurt tussenin. ik strijk als de kinderen slapen.

BIJLAGE 1
o als ik voldoende heb om te strijken dan strijk ik maar ik wacht nooit tot het een berg is.
mijn mand bepaalt wanneer ik strijk. (ik heb nooit geen 2 manden staan) en de plooiwas
gebeurt altijd onmiddellijk.
o met was in de droogkast moet er minder gestreken worden.
o om het wat aangenamer te maken zorg ik dat het gene berg wordt en zet ik de tv op om
wat afleiding te hebben
o als de kleinste in bad zit dan doen ik mijn strijk in de badkamer. dan ben ik nog met hem
bezig maar ik kan toch voortdoen met mijn werk. maar de strijk kan evengoed in de living
gebeuren. ik verhuis de strijkplank naargelang de kinderen.
5 Winkelen
Tijdstip
o het tijdstip van winkelen is zeer verscheiden:
elke dag
elk weekend en eenmaal in de week voor de kleine dingen
eenmaal in de maand voor de grote aankopen en de rest tussenin
Ik winkel alleen
o ik winkel heel graag en alle weken
o met de fiets ga ik alles met stuk en brok halen
o boodschappen doe ik liever alleen (als de man mee gaat hebben we altijd teveel bij, die
laat zich te gemakkelijk verleiden)
o ik winkel het liefst zonder kinderen
o als ik alleen winkel ervaar ik dat als wat meer tijd voor mezelf hebben. Zonder de
kinderen ben ik rustiger.
o het weekend dat de kinderen bij de papa zijn ga ik iets meer op mijn gemak alleen
winkelen en dat neemt ook meer tijd in beslag
Samen met de kinderen
o ik doe gewoonlijk samen met de kinderen boodschappen
o boodschappen doe ik één keer per week, samen met mijn kindjes – te voet. Ze vinden dat
geweldig en nemen dan de boodschappentas met lijstje mee, ze mogen dan de
benodigdheden meenemen vb om te bakken
o ik hou vooral rekening met de kinderen, zeker rond drukte. Het ritme van de kinderen
bepaalt de verdeling
De man winkelt
o ik ga niet graag winkelen en koop zelf alleen de kleine tussendoortjes. De rest koopt mijn
man
o de man winkelt wekelijks
Samen
o de grote inkopen doen we ongeveer één keer in de maand maar dan in een grote winkel
met heel het gezin. Dan lopen we door alle rekken, zowel plezierig voor ons als voor de
kinderen. en daarna gaan we meestal een tas koffie drinken (of soms ontbijten)
o boodschappen doen we meestal samen
o mijn man vindt het fijn om met mij te shoppen. Eens iets meebrengen voor mezelf kan ik
mij, onder druk van mijn man, nu wel toelaten. hijzelf cijfert zichzelf nog al eens weg.
Tips

BIJLAGE 1
o voor poetsmateriaal laat ik me niet leiden door de reclamebons. Ik gebruik enkel de bons
voor de producten die ik wil
o ik maak eenmaal per week een boodschappenlijstje voor de hele week
o ik ga niet winkelen met honger
o ik heb ook reserve wat eten betreft: als ik een week niet naar de winkel zou kunnen heb ik
voorraad
6. Koken, eten, afruimen en afwassen
Menu
o in verschillende gezinnen is er een vaste “friet” of “spaghetti” dag
o ik kook niet graag
o koken is mijn hobby niet- het is thuis ook altijd heel gewoon. – het gebeurt omdat het
moet. We eten alle dagen warm
o er wordt altijd soep gekookt en een deel wordt ingevroren
o er wordt altijd een gerecht gemaakt waarvan een gedeelte in de diepvriezer kan
o ik vind het wel belangrijk dat ze alle dagen verse groenten eten en ik zorg ervoor dat ze
alle dagen een stuk fruit eten.
o maandagavond schil ik voor 3 dagen aardappelen
o ik kook met inspraak van het gezin
o waar ik niet op bespaar is voeding. Een variabel voedingspatroon vind ik heel belangrijk.
We bakken veel zelf brood in de oven – confituur maken – we hebben dit jaar alles
klaargemaakt voor een eigen tuin. We willen kleine dingen uitproberen
o de dag van vandaag zijn er veel alternatieven
o uit eten gebeurt soms wel voor de gezelligheid.
Praten en gezelligheid
o aan tafel zijn de praatmomenten (’s morgens en ’ s avonds)
o er is maar één avond in de week dat iedereen samen is
o samen eten vind ik heel belangrijk. En samen de afwas doen vind ik ook belangrijk, dat
zijn de momenten dat we bij-babbelen. Aan tafel gaat de meeste aandacht naar de
kinderen. Het afwasmoment is “ons” moment, vooral in het weekend
o zondag is de enigste dag dat we allemaal samen ontbijten. Als we samen zijn vind ik
samen eten heel belangrijk. We halen broodjes en dat is de dag dat er wat uitgebreider
gegeten wordt. (spek en eieren) Het is ’s zondags altijd iets meer. Om 8 uur ontbijten we
samen
o we bakken zelf brood, vooral in de winter (vooral voor de gezelligheid)
o vrijdagavond begint het weekend. We drinken dan een wijntje en voor de kinderen is het
chipsavond. met kaarsjes op tafel
o zondags als iedereen thuis is wachten we op mekaar om te eten. De kinderen komen
meestal ’s zondags. (niet alle zondagen) ’s Zondags probeer ik lekker eten te maken of er
wordt al eens iets uitgehaald als er weinig tijd is. Het moet dan vooral gezellig zijn
o ’s avonds aan het eten moet het gezellig zijn – even rustig aan tafel zitten
o zaterdag en zondag geniet ik van het samen rustig ontbijten
o om 17 u eten we samen als de kinderen thuiskomen van school. We blijven dan ook wat
hangen aan de tafel voor de verhalen van mekaar.
o ik strijk zondagvoormiddag terwijl de man kookt. Hij kookt dan uitgebreid.
Taken
o de man gaat werken en doet geen taken in het huishouden. (zondags helpt hij wel eens met
eten maken, dat doet hij graag)

BIJLAGE 1
o als ik in het weekend met iets bezig ben dan zal mijn man ook al eens koken
o als we samen gegeten hebben dan doet hij al eens de afwas
o ’s maandags ga ik sporten en de man doet de afwas en de opruim
o er is een schema gegroeid met huishoudelijke taken vooral rond het afruimen van de tafel
en de afwas doen
o een evenwichtige verdeling in de taken van de kinderen is van heel groot belang
o individueel ruimt iedereen zijn plaats op aan tafel
o de afwas moet altijd onder de voeten uit zijn, altijd direct na het eten in de mate van het
mogelijke (behalve als we ergens naar toe gaan) maar toch liefst de dag zelf. De gootsteen
en het aanrecht moet proper zijn. (boel afwassen vind ik maar niks)
o de oudste helpt met het opruimen van het eten
o na het eten is het dan weer samen opruimen
Organisatie
o voor ik ga werken staat het eten klaar. Ik doe alles zelf.
o ’s morgens sta ik met de man mee op om 7u15. Ik maak zijn boterhammen, ik zet koffie
en dek de tafel. Wij eten dan met ons twee samen omdat de man niet graag alleen eet ‘s
morgens en omdat hij het heel gezellig vindt, rustig onder ons 2 eten om de dag te
beginnen)
o als de school gedaan is om 15u30 is er thuis altijd een vieruurtje of iets voor te snoepenze
hebben dan behoefte aan even rust – tv kijken- knutselen
o ’s middags als de zoon thuis komt van school dan mag hij een filmpje kijken terwijl ik het
eten maak. Hij heeft dan de nodige aandacht gehad en neemt het ook dat ik mijn taken
doe. Ik kan dan rustig eten maken en de afwas doen want hij is tevreden
o ochtendritueel: ik sta op om 7u15 en ik maak koffie. de kinderen en ik ontbijten samen
om 7u30 aan tafel. ik maak de boterhammen voor ’s middags (de rest is klaar van de
avond tevoren- kleertjes liggen klaar – tassen voor school staan klaar- en de koffiezet staat
ook klaar van ’s avonds.
o ’s avonds zet de man wel altijd de ontbijttafel klaar
o in de examenperiode van de kinderen heb ik nog extra aandacht voor hun eten
o het ontbijt is belangrijk, voor mij is dat een must. Ik eet dan ook samen met de kinderen.
Als we ’s avonds eten probeer ik dat klaar te hebben tegen dat de kinderen thuis komen.
We eten dan zonder tv, computer. (als we niet onmiddellijk eten gaan ze aan het snoepen
want dan hebben ze honger)
o meestal als de kinderen s’ morgens de deur uit zijn dan ontbijt ik
7 Extra taken/afspraken voor/met de kinderen
Mogelijke taken tijdens de schoolperiode
o helpen tafeldekken
o helpen afruimen
o zorgen dat er drinken op tafel komt
o verantwoordelijk voor de eigen brooddoos
o instaan voor eigen spullen
o jas aan de kapstok
o schoenen op de plaats
o boekentassen op de plaats
o hun speelkamer opruimen

BIJLAGE 1
o speelruimte hebben ze in de living en ’s avonds voor ze gaan slapen moeten ze opruimen,
zo gezegd ieder hun eigen spullen
o als ik poets moeten ze opruimen.
o en soms moeten ze hun kamer opruimen…( vooral kleren, de oudste maakt huiswerk op
de kamer).
o de bureau waar ze studeren moeten ze regelmatig opruimen, onder de examen mag het wat
blijven liggen.
o boven moeten de kinderen wekelijks hun kamer opruimen
o ze moeten dan zelf de kleren in de wasmand gooien op de badkamer
o als ze kleren uitdoen, trekken ze die links om in de wasmand te gooien
o ik doe de strijk maar de kinderen moeten de kleren in hun kast leggen
o badkamer proper houden (uitspoelen van de douche, handdoeken ophangen, -pyjama’s
opruimen en zorgen dat de was in de wasmand wordt gegooid en niet op de grond blijft
liggen)
o de jongste is verantwoordelijk voor de rollekes wc papier (voorraad bijvullen)
o binnenzetten van fietsen en afsluiten fietsenhok
o de zoon helpt met het afrijden van het gras
o de grote dochter helpt mee om boodschappen te doen tussendoor.(zorgt al eens voor vlees,
brood…)
o de oudste moet de garage regelmatig opruimen, want hij heeft een scooter waar hij graag
aan knutselt maar wat voor nogal wat rommel zorgt !
Als de kinderen geen school hebben vraag ik meer hulp
o koken (pudding maken, cake bakken)
o (een beurtrol om) tafel op te dekken en afruimen, mee te helpen afwassen,.afwas
wegzetten
o ik verwacht dat ze ’s middags afgewassen hebben van wat ’s avonds is blijven staan én
van ’s morgens
o helpen opruimen
o eigen spullen opruimen
o stofzuigen o.a. salon, living
o de slaapkamers stofvegen
o kelder stofzuigen (omdat daar ook hun speelkamer is)
o uitborstelen van keuken, –toilet – gang
o was ophangen
o aparte kleine, gemakkelijke strijk
o gras maaien
o auto wassen
o het gebruik van de badkamer. Heel erg belangrijk in de periode van puberteit
We maken afspraken rond:
o wie het laatste verbruikt zorgt dat er nieuwe voorraad staat ( Wc-papier wisselen – laatste
melk gebruikt..)
o uur van slapengaan en stil zijn
o uitdoen van lichten op de slaapkamer
o laatste sluit af en doet de lichten uit

BIJLAGE 1
Uitspraken en weetjes
o om hun te kleden hebben ze de volledige vrijheid
o de badkamer is een twistpunt: de dochter is een opgeruimde, gestructureerde – de zoon is
de sloddervos
o ik leg dan een briefje met taken erop, zodat ik niet altijd moet commanderen
o de kinderen kunnen allebei hun plan trekken qua eten (hebben het heel hard in hun om het
zelf te doen).
o eigen speelgoed opruimen zorgt voor discussie… ze hebben hier hulp bij nodig
o om iets te doen moet hij wel altijd aangemoedigd worden. hij ziet het zelf niet. maar als
het hem gevraagd wordt doet hij het
o volgens hun mogelijkheden kunnen ze kleine huishoudelijke taken krijgen
o taken zijn altijd beperkt in tijd
o ik zoek voor hun plezante dingen om te doen in de keuken
o eigenlijk hebben de kinderen heel weinig taken.
o de kinderen helpen mee met opruimen., maar ik kan heel veel door de vingers zien
8. Huishoudadministratie en regelzaken
Wie maakt de brievenbus leeg
o ik maakt de brievenbus leeg
o de brievenbus wordt meestal leeggemaakt door de man
o wie het eerst thuis komt haalt de post uit
Openen en plaats van de post
o hij sorteert de post per naam en legt hem dan in de keuken op de tafel
o uitnodigingen liggen op een hoopje en worden regelmatig nagekeken en als het voorbij is
weggegooid
o alles wat binnenkomt wordt onmiddellijk gesorteerd en waar iets mee moet gebeuren ligt
in een vaste schuif
o de post leggen we op de hoek van de tafel
o de post, zonder de reclame, gaat altijd in één schuif. Die schuif wordt wekelijks
opgeruimd
o we hebben een gele map waarin alles gelegd wordt zoals het binnenkomt De map is apart
per rubriek, zowel wat rekeningen als aankoopbewijzen betreft
o wat voor de man is leg ik apart op de kast in de keuken
o de post wordt op de tafel of de kast gelegd. Er wordt eerst gezorgd voor eten. Na het eten
wordt de post bekeken
o er is een ouderwets postzakje. Ieder heeft zijn eigen zakje (met herkenning erop) en de
post wordt hierin verdeeld. Er is ook plaats voor tijdschriften. Het postzakje is ook de
verzamelplaats van alle belangrijke documenten (identiteitskaart/abonnementen..)
o alles wat nog nodig is gaat in het kastje onder de tv. Ik gooi niets onmiddellijk weg.
o wat niet moet bewaard worden gooi ik onmiddellijk weg. Ik bewaar heel weinig
o wat weg mag wordt onmiddellijk weggegooid. Wat niet weg mag gaat in het mandje op de
keukenkast.
Brieven openen
o ik moet de brieven openen (soms tot ergernis) en het niet belangrijke gaat onmiddellijk
naar de papierdoos
o wat op mijn naam staat doe ik open en de rest is voor de man
o niemand mag de brieven opendoen van iemand anders. We kijken wat het is

Reclame
o reclame wordt bekeken en onmiddellijk weggegooid
o reclame bekijk ik en leg het nadien onder de tv in de keuken
o reclamebladen kijk ik in en leg ik bij de telefoon
o reclame wordt aan de kant gelegd in het krantenrekje tot de week voorbij is
BIJLAGE 1
Wie doet de administratie?
o de man doet volledig de administratie (bankzaken, regelzaken)….
o de huishoudadministratie gebeurt door mezelf en mijn man
o de man regelt de bankzaken en werkt dat onmiddellijk af tot en met de brief onmiddellijk
wegbrengen. Ik ben niet zo stipt hierin als mijn man
o de huishoudadministratie is volledig de verantwoordelijkheid van mij. Ik vind het erg dat
de man hier geen interesse voor toont
o ik doe de paperassen. de man is niet zo thuis in papieren. Hij had vroeger leerproblemen
Betalingen
o in de keuken is er een kastje voorzien voor de betalingen
o de rekeningen worden op het prikbord opgehangen
o zondagavond worden de papieren gesorteerd en de betalingen klaargemaakt
o op rekeningen schrijf ik de betalingsdatum en dan worden ze apart gestoken tot het
betaald wordt
o de datum om te betalen is bepalend voor het bankwerk. Ik ga naar de bank wanneer het
moet betaald worden en ik breng het zelf in aan de terminal in de bank. We doen niet aan
homebanking
o de man gaat naar de bank en doet via selfbanking de betalingen
o betalingen gebeuren via homebanking
o we hebben veel domicilieringen
o betalingen in de winkel doen we met geld. Met de bankkaart betalen we enkel de benzine
van de auto
o we weten maandelijks hoe het zit. Ik weet wat we wanneer kunnen betalen en mijn man
houdt mij op de hoogte
o wat betaald is steekt hij in een kistje met sorteersysteem + klasseerbakjes
Bewaren
o de post wordt onmiddellijk in kaften gesorteerd en de afspraken onmiddellijk genoteerd
o de betalingen worden per rubriek en per jaar in de kaft bijgehouden. Per jaar wordt het in
de kelder bewaard en na een aantal jaren wordt het weggegooid
o alles heeft ook een vaste plaats. We hebben een aparte kast laten maken met een
hangklassement voor de dingen die moeten bijgehouden worden
o hij heeft een eigen klasseersysteem bedacht: een kaft per rubriek (per jaar bijgehouden).
Na 1 jaar gaat het in een archiefdoos in de kelder
o een mapje per rubriek (vroeger deed ik alles in één map) Ik vind het nu gemakkelijker.
o wat bewaard wordt, wordt ordelijk bewaard. De papieren in kaften, de uitnodigingen per
doos
o de betaalde facturen worden in een ringmap gestoken volgens datum betaling. 1 maal per
jaar wordt dit leeggemaakt en geklasseerd –ook de bankuittreksels – het teveel wordt
bijgehouden in de kelder
o als het betaald is doet hij een streep erdoor en dan worden ze in een doos bewaard. Elk
jaar wordt de doos leeggemaakt

BIJLAGE 1
o ik heb een doos waar alles in zit en het overzicht doe ik via de computer (document met
overzicht van de uitgaven per maand en per jaar) Ik maak maandelijks een overzicht om te
zien wat we kunnen uitgeven, de vaste kosten die iedere maand terugkomen en de
betalingen
o als het betaald is gaat het in een doos – die om de 2 jaar leeggemaakt wordt, dan wordt het
weggegooid
o de loonbriefjes worden allemaal bewaard
o bankuittreksels worden nagekeken en geklasseerd. (1 maal per maand op de zaterdag)
o we hebben nog alle bankuittreksels (ergens in een kast- daar zijn er geen van weggegooid
want dat zijn de betalingsbewijzen)
o verzekeringen zitten in een aparte kaft
o er is een aparte doos van alle aankopen
o nieuwjaarsbrieven heb ik bijgehouden. De verjaardagskaarten gooi ik na een jaar weg. Ik
kan goed opruimen. (te goed zegt ons ma)
Regelzaken
o de afspraken maken met alles wat buitenshuis is doe ik
o de belastingsbrief is het domein van de man, hij zorgt voor aangifte en ook voor de
bewaring van deze papieren (zitten ergens in een kast in een doos)
o als ik naar de ziekenkas moet gaan dan liggen de papieren die hiervoor nodig zijn 2 dagen
op voorhand klaar
o wat ik moet regelen steek ik samen. Ik heb thuis een kalender ophangen waar ik alles
opschrijf en meestal gaan de regelzaken naar een vaste dag
o de rekeningen hou ik bij tussen mijn bankuittreksels. Ik hou die jaar per jaar bij. Als het
mapje vol is leg ik het weg in een andere kast
o op het prikbord hangt ook een weekagenda. Daar wordt alles opgeschreven wat buiten het
dagdagelijkse is. Ook de uitnodigingen worden opgehangen tot na de festiviteit
o ikzelf zorg voor het ziekenfonds, abonnementen
o de abonnementen (trein-bus) houd ik in het oog
o schoolaangelegenheden worden verdeeld, afwisselend voor wie het beste uitkomt
o ik zou een huishoudboekje willen bijhouden maar dat zie dat nog niet onmiddellijk zitten
9. Tuin en klusjes
Wie?
o ik ben alleen met de kinderen en doe alles, binnen en buiten
Tuin
o als het mooi weer is durf ik het werk binnen te laten liggen want dan werk ik liever buiten.
Ik maai het gras en maak de hof proper. Ik hou rekening met groenafval en vuilzakken
o aan het gewone dagdagelijkse doet de man weinig mee omdat hij er niet is
o de tuin is het terrein van de man
o er zijn dingen die ik bewust niet doe, die ik overlaat aan de man: auto wassen – kleine
klussen in huis
o ik onderhoud de tuin, de man doet het gras af en het snoeiwerk
o in de zomer maai ik het gras. De rest doet de man buiten, maar meestal in het weekend.
o zaterdag is de dag dat we buiten werken (in het seizoen)

BIJLAGE 1
o het groot snoeiwerk doet de man, het snoeien van de tuin doe ik als ik alleen ben. Ik
sprokkel zelf hout en ik laat hout komen voor de houtkachel. Ik zaag zelf het hout
o tuin wieden we samen maar dat is in de namiddag maar een paar uren
o zaterdag doen we meestal klussen, maar wel geen grote dingen
o de siertuin verzorgt de man. De fijne afwerking gebeurt door mij
o schoonvader graaft de hof om – tuinieren doe ik zelf –onkruid uitdoen helpt mijn man.
Het grootste terrein van de man is buiten
o buiten werken in de zomer doe ik zoveel als de man maar ik doe dat ook heel graag
o de moestuin wordt verzorgd door de man. Het inmaken van de groenten doe ik
Klussen
o als ik iets wil gedaan hebben dan leg ik ’s morgens een briefje met een concrete vraag en
dan doet hij dat ook
o de man is een doe-het-zelver. Hij heeft alles zelf gedaan in het huis en doet ook al de
afwerkingen en veranderingen zelf
o de man doet het grote eerder grof werk en ik zorg voor het afwerken vb bij behangen doet
hij het papier af en ik behang
o tijdens vakantiedagen worden er nogal eens dingen overgeslagen
o de man zorgt voor de huisdieren, hij zorgt ook voor de grotere klussen in huis
o ook op zaterdag doen we de klussen zoals auto wassen - kelder opruimen
o de kinderen en ik geven de kippen eten
10. Sorteren en recycleren
Sorteren
o de man sorteert de spullen in de garage (glas/papier/plastiek/brikken/metalen)
o ik sorteer voor het containerpark (glas – plastiek – brik ––papier)
o het groen wordt gesorteerd in keuken en tuinafval VAM-vat
o in een keukenkast staan 2 emmertjes: één voor de kippen en één voor het compost
o het keukenafval gaat naar compost (daar komt elk jaar een fazant op).
o glas breng ik naar de glasbak
o papier wordt één keer per maand opgehaald
o we sorteren in dozen :oud papier, glas, plastiek
o brik wordt nooit gekocht
o metalen blikjes worden platgetrapt en mee in de vuilzak gestoken
o de oude niet herbruikbare kleren steken we in de vuilzak
Wegbrengen
o plastiek gaat in een zak aan de haak in de gang, als hij vol is brengen we het naar de
berging
o de vuilniszakken aan straat zetten is mijn taak maar de man doet dat wel als ik het hem
vraag ( hij houdt niet bij wanneer het ophaaldag is)
o ik zet de vuilzakken klaar, de man neemt ze ’s morgens mee naar buiten
o als die bakken vol zijn rijdt hij naar het containerpark.(meestal plastiek vol)
o mijn broer brengt het naar containerpark. (papier- plastiek- glas)
o om de paar weken ga ik naar het containerpark (ook voor mijn schoonouders)
o om de 14 dagen ga ik naar het containerpark. Als het te veel groot afval is (zoals het eerste
tuinafval) gaat de man met de remork
o 1 keer per maand ga ik naar het containerpark
o kleren die nog goed zijn worden naar een kledingcontainer gebracht. Als er speciale
knopen opstaan knip ik die eraf

o afgedankte kleren worden naar de kringloopwinkel gebracht tezelfdertijd als we naar
containerpark rijden
11. (School) activiteiten met/van de kinderen
BIJLAGE 1
Huiswerk
o alle dagen ben ik een half uur bezig met het helpen van de kinderen (vooral de kleinste)
zowel wat de muziekles als het schoolgebeuren betreft (bv in de voorleesweek hebben we
daar thuis ook aandacht voor)
o na het eten help ik met het huiswerk
o ieder zoekt verschillend zijn plek voor de schooltaken: beneden of boven in hun kamer
o de dochter heeft heel veel werk voor school. hier kan ik niets extra aan vragen
o helpen met huiswerk neemt heel wat tijd in beslag maar geeft ook voldoening en
ontspanning omdat het een vorm is van bijblijven (en soms dingen leren van de kinderen)
o kinderen moeten gestimuleerd worden om te doen wat ze moeten doen. de zoon moet ik
echt leren plannen voor school – ik moet dat in de gaten houden of het loopt mis. Toetsen
en huiswerk vind ik een zware taak, ik vind het heel stresserend
o onder de examens zijn de jongens absolute prioriteit: zorgen voor eens iets extra lekkers,
tijd maken om te luisteren
Contacten met de school
o er is steeds interesse in het schoolgebeuren dat ook getoond wordt aan de kinderen
o schoolse activiteiten, als ze belangrijk zijn, zoals rapporten, oudercontacten dat proberen
we samen te doen
o oudercontacten in het school die heb ik tot nu toe alleen gedaan. Maar als de kinderen naar
het middelbaar gaan wil ik dat samen doen met mijn man
o ik speel ook heel regelmatig spellekes met de kinderen
Bezig zijn met de kinderen
o de man vindt het heel leuk om samen met de kinderen iets te knutselen voor het
huishouden
o soms doen we iets samen; gezelschapsspel, we gaan al eens het dorp in om kleine
boodschappen te doen. De kinderen kijken graag tv maar dat proberen we te beperken. Ze
knutselen ook graag, verkleden zich graag, en met mooi weer zijn ze graag buiten met de
buurkinderen. ’s Zaterdags is er nog al eens uitwisseling van kinderen maar meer in de
zomer dan in de winter
o vrijdagavond blijven de kinderen wat langer op. Dat is de avond van tv kijken –
gezelschapsspelen – ons dochtertje is aan ’t leren breien. Maar ik ben zelf ook terug
begonnen omdat ik het fijn vind
o mijn dochter knutselt heel graag en is thuis ook altijd bezig met iets. Ze zit ’s avonds altijd
aan het salontafeltje en zij geniet er echt van als ik bij haar zit, een kommetje met wat fruit
dat ik schil voor haar en in de winter steken we een kaarsje aan. Dat vinden we allebei
supergezellig
o dan doen we 1 uur tot 1u30 samen dingen: themagericht knutselen, spelen aanvullend op
wat ze bezig zijn in school/ meegaan in de fantasie. Als ik dat doe dan kan ik mijn andere
activiteiten rustig doen want dan zijn ze tevreden
o we bakken ook samen dat vinden ze geweldig (wafels bracht mijn zoontje zelfs terug aan
de eet nadat hij ziek was)

BIJLAGE 1
o ze krijgen dikwijls verhaaltjes voor ze gaan slapen. We knutselen ook samen: nu voor
kerstmis hebben we zelf kaartjes geknutseld, ook voor de school, voor mijn pa en voor de
moeder van mijn overleden ma maken we dingen
o woensdagnamiddag als de zoon naar huis komt probeer ik iets te doen waar hij ook iets
aan heeft. Dan wil ik wat tijd doorbrengen met hem
o soms gaan we allemaal samen naar een speeltuin
o meestal wordt er ‘s avonds nieuws gekeken. Mijn man en zoon zijn voetbalfans en
bekijken alles samen wat daar mee te maken heeft. Ik en de dochter trekken dan meestal
naar boven, naar mijn knutselkamertje. De ene en de andere komt al eens hangen op mijn
kamertje. De dochter doet nog heel veel samen met mij. Als zij iets nodig heeft dan
zorgen we daar vaak samen voor
o de zoon trekt zich ’s avonds terug op zijn speelkamer ( staat nu zijn bureau-computer-tv)
o hij zit al eens graag alleen. Maar hij kijkt wel alle dagen nog naar Samson. Onze dochter
zit meer bij ons
o de zoon gaat voetballen, ook die tas maak ik klaar, ik steek er alles in
o de zoon is actief in de jeugdbeweging en hij is daar veel mee bezig
Brengen en halen van de kinderen
o volgens de werkuren halen ik of mijn man de kinderen aan school of in de kinderopvang
o ik maak minder gebruik van de officiële diensten. mijn ouders zorgen wel voor opvang als
het nodig is. Het grootste probleem is regelen met mijn werk als het kind ziek wordt
o in de vakantie is er kinderopvang. De grootouders kunnen niet zorgen voor opvang
o vrouw/man/beurtrol voor brengen en halen van de kinderen: school/ turnles/ zwemmen/
muziekles/ dansles/ voetbal/ tekenles/ bibliotheek/ spelotheek met al dan niet blijven
kijken
Avondritueel
o als ik ga sporten dan stopt de man de jongste in bed (nadat hij de afwas en de opruim
gedaan heeft). De oudste blijft op tot ik terug ben en dan stop ik die in bed
o de kinderen in bad zetten doe ik ook , de man denkt daar niet aan
o ik ben thuis voor het avondritueel van de jongste (dagelijks helpen douchen- toezien dat
zij haar tanden poetst) en dan gaat zij bed in
Omgaan met de kinderen
o ik ben een strenge mama: regels zijn regels en die zijn er om zich aan te houden. Zeker
door het feit dat ik heel veel alleen ben met de kinderen (straffen is kinderen ontnemen
van de dingen die ze graag doen – vb niet op internet of overslaan van training voor de
zoon – de dochter heeft nog weet van in de hoek zetten)
o kinderen loslaten tijdens het opvoedingsproces vind ik heel moeilijk. Opvoeding, zorgen
dat de kinderen het goed hebben is heel belangrijk
o we staan wat vroeger op omdat de zoon zijn tijd nodig heeft. hij moet nog heel even
kunnen spelen thuis. Hij is sowieso vroeg op school
o we hebben 2 heel gevoelige jongens. Ze praten veel met mij. Met hun probleempjes
komen ze naar mij maar naargelang ze ouder worden zie ik hen ook al eens meer naar
mijn man trekken. Thuis zijn heel open besprekingen , er wordt over alles gepraat, dat
vind ik ook heel belangrijk
Slapen gaan
o de jongste gaat tussen 19u en 19u30 slapen en de oudste rond 20u30

BIJLAGE 1
o 21u15 tanden poetsen en om 21u30 gaan de 2 samen slapen. De oudste kan dan nog wat
wakker liggen en hij mag dan nog wat lezen in bed (omdat hij de oudste is)
o om 10 uur ten laatste is iedereen in bed
o thuis is iedereen slapen tussen 10u en 10u30
12. Samenvatting Sociale contacten/ ontspanning
Algemene beschouwingen
o ik ontzeg me veel ten behoeve van de kinderen, hun opvoeding vind ik het belangrijkst
o ik vind het belangrijk dat iedereen content en gezond is. We hebben thuis een open huis.
Er komt redelijk wat volk over de vloer – ik vind het fijn als er andere kinderen komen
spelen thuis. Ik zie er ook niet tegen op als er thuis iets te vieren valt
o ik jog graag. Het doen is een probleem; ook omwille van praktische overwegingen, zoals
eten herregelen, vertrekken als je moe bent
o iedereen heeft al eens wat slechtere dagen. Maar als iedereen zich thuis goed voelt dan
voel ik me ook goed. Belangrijk is dat de jongens goed thuiskomen, het dagelijks leven
goed loopt, gezelligheid, gezin en familie vind ik heel belangrijk
o wij overleggen veel en mijn man vraagt altijd vooraleer hij dingen beslist
Thuis
o als ik thuis ben dan ben ik altijd bezig. Ik moet het huis uit om te stoppen met werken. Ik
kan niet genieten van in de zetel te zitten
o vrijdagavond is het begin van het weekend, dan is het platte rust
o tv kijken wordt begrensd en computerspelletjes wil ik niet in huis
o ik ben graag thuis met de kinderen
o aan tv kijken kom ik niet toe, hij staat wel eens op maar ik ga er niet bij zitten
o ik ben heel graag thuis. Mijn man is ook heel huiselijk
o zaterdagavond wordt er thuis gebabbeld – tv gekeken –in de winter hebben we gauw de
pyjama aan
o zondag sta ik op in mijn pyjama – dan kleed ik me niet direct aan – dan durf ik een paar
uur zo blijven lopen
o ’s avonds lees ik veel/ ik lees elke dag de krant op internet
o zaterdag slapen we wat langer – ontbijten we als het kan samen (dikwijls brunch)
Tijd voor mezelf
o ik heb niets voor mij alleen.(alleen naar de kapper gaan). Ik vind het erg belangrijk dat ik
er goed uit zie ook naar de kinderen toe. Ik wil dat de kinderen fier zijn op mij
o ik heb het voornemen om twee keer per week een uur voor mezelf te nemen. Ik wil dan
zelfs een babysit
o door de zorg voor mijn ouders zijn mijn hobby’s grotendeels weggevallen. Donderdag ga
ik samen met schoonzus naar mijn ouders in het rusthuis, we eten dan samen een broodje
en ’s avonds gaan we mee kienen in het rusthuis (feest voor ons ouders)
o ik zou graag iets meer tijd hebben voor mezelf en op dit moment is het een droom om
eens alleen op mijn gemakske te shoppen één dag in de week, zonder dat ik naar iets moet
kijken
o op mijn wekelijkse rustdag neem ik tijd voor mezelf als de kinderen slapen zijn (19u en
19u30). Ik relax dan en neem tijd om mezelf te verzorgen. Ik lees heel graag en dat
gebeurt meestal ’s avonds
o ik maak wel tijd voor mezelf. Ik kan wel zeggen: ik ga eens een halve dag naar de stad.
maar eerst moet het werk gedaan zijn en dan ga ik, anders kan ik niet genieten

BIJLAGE 1
o zaterdag is mijn vrije dag. dan zorgt de man voor het eten en voor de kinderen. Ik ga dan
winkels kijken in mijn eentje (dat was de afspraak toen we trouwden). Ik moet nog gaan
voor mijn rijbewijs. De vrijdagnamiddag daar vul ik op voorhand nooit iets op in. Vrijdag
is een beetje “mijn” dag. Als ik iets plan is dat ook voor mij. Dat is afsluiting van
werkweek
Sport en ontspanning van de vrouw
o ik heb geen hobby en ben in geen enkele vereniging
o sporten: joggen, spinnen, yoga, dans( eenmaal/tweemaal/driemaal per week)
alleen
en de man doet dan de afwas en de opruim
samen met mijn zus –en dan gaan we samen iets drinken en kletsen we bij.
samen met een vriendin, we blijven niet hangen maar zitten soms wel een half uur
te babbelen in de auto
o ikzelf ben bij 7 verenigingen
o een avond naar avondles/handwerken en knutselen
o om de 14 dagen gaan we met een groep vrouwen naar een praatcafé, wat bijbabbelen
o ik volg les bij de fanfare –twee maal per maand. Af en toe treden we op: carnaval, gouden
bruiloft, concert bij de fanfare
o mijn hobby’s zijn: fietsen, wandelen, winkelen en genieten, sfeer proeven. Ik kan echt
genieten van een vogeltje dat op een plankje zit te eten. Ik geniet van de pakjes onder de
kerstboom. Het zijn de kleine dingen die het fijn maken
o ik prul heel graag – naaien – verstelwerk …’s Avonds zit ik heel veel in mijn naaikamertje
– met van alles – nu ben ik mandjes aan het knutselen. Ik kijk naar sommige tv
programma’s
Ontspanning van de man
o de man gaat ook één avond per week naar de avondles
o hij doet nog vrijwilligerswerk, zit graag aan de computer en volgt geregeld
avondcursussen.(1 avond per week). Hij wil computerles volgen omdat hij beter mee wil
kunnen met de kinderen
o mijn man heeft als hobby fotografie (we hebben altijd de kodak bij als we ergens naar toe
gaan). Hij geeft ook training bij de voetbal 2 maal per week
o de man gaat donderdagavond met kameraden op stap
o zaterdag gaat mijn man mountainbiken
o mijn man gaat vaak met de wielertoeristen mee, zomer en winter. Ik fiets meer apart
(meestal alleen met koersfiets)
o de man gaat donderdag spinning doen maar gaat dan ook met vrienden wel iets drinken
o mijn man is gepensioneerd en heeft als hobby’s: fietsen en tuinieren en vrijwilligerswerk.
o zondag is de vrije dag van mijn man van half 12 tot 17 u. De hobby van de man is met de
motto rijden met 2 vrienden en met de metaaldetector van alles zoeken
o zondag ’s morgens vertrekken man en zoon samen naar de voetbal. Een avond heeft man
ook voetbaltraining
o zaterdag is een beetje dag van mijn man
Ontspanning samen
o we hebben geen vaste gezinsuitstappen. we zien hoe het uitkomt. We moeten ook een
beetje financieel kijken
o we gaan weinig weg met ons allen, ook weinig onder ons 2 (zouden we iets meer moeten
doen)

BIJLAGE 1
o zaterdagnamiddag zijn we bijna altijd weg – vrije tijd – het stad in – wandelen- zwemmen
o onze gezamenlijke hobby’s zijn: zwemmen – wandelen- shoppen
o in de zomer als we de tijd nog vinden gaan we fietsen
o wij hebben samen leren zwemmen en we gingen ’s woensdags maar het is weggevallen.
o de activiteit die we samen doen is naar de voetbal gaan van de zoon. Voor de rest zijn er
geen vaste dingen
o zondagnamiddag gaan we samen naar de voetbal bij de thuismatchen en we drinken dan
een pint
o soms gaan we op zaterdag uit eten
o zondag is onze gezinsdag. Tegen de middag eten we of gaan we al eens uit eten. We gaan
al eens wandelen, ontvangen bezoek…
o ’s zondagsnamiddags worden de agenda’s voor een week overlopen: waar we samen
naartoe gaan en waar we apart naartoe gaan
o tijdens de grote vakantie gaan mijn man en ik mee koken met de scouts en 1 maand
hebben we 2 pleegkinderen thuis
o paar keer per jaar sauna met man (ganse dag)
o dingen samen doen (vb eens onder onzen gaan bowlen)
Familiecontacten
o ik heb nooit gedacht dat familiebanden zo belangrijk zijn
o elke zaterdag/zondag naar moeder/vader/oma/bompa/schoonouders (dagelijks kwartiertje,
halve dag enz.)
o vaste zondag in de maand voor familiereünie
o familiereünie (dag,weekend, feestdagen, verjaardagen kinderen) (meestal eenvoudig en
gezellig)
o vaste dagen om te poetsen, eten maken, verzorging bij ouders/grootouders waarover
afspraken gemaakt worden bij andere familieleden
o vb. het gezin van de zoon komt als het gaat elke vrijdagavond mee frietjes eten. Kinderen
en kleinkinderen blijven af en toe nog slapen (vroeger meer). Elke eerste zondag van de
maand proberen we reünie te houden. Wij koken dan samen en de kinderen helpen met
afwas en opruim (voorbereidingen gebeuren vaak zaterdagavond).
o bij mijn broer gaan we meestal ’s zaterdags binnen. We passeren daar, zij komen iets
minder. We hebben een heel goede band met mekaar.
o ’s vrijdagsnamiddag om de 3 weken ga ik op stap met zus en ouders (fietsen of wandelen,
koffie drinken)
Sociale contacten
o thuis komt weinig volk en we gaan zelf ook weinig. Ik heb daar geen behoefte aan
o gewoon samen zijn vind ik fijn. Er wordt weinig tv gekeken. Er wordt wel gelezen
o ik heb veel contact met de buren
o naargelang de kinderen groter worden krijg ik zelf meer vrije tijd en merk ik dat ik nieuwe
sociale contacten leg (dat is wat moeilijker doordat ik van nul moet beginnen omdat
vroegere vriendinnen verder weg wonen)
o we hebben regelmatig bezoek van vrienden of gaan zelf op bezoek (altijd in het weekend)
o mijn vroegere sociale leven (scouts, vrijwilligerswerk) blijft een rol spelen. We komen
met een groepje 2 maal per maand samen om over sociale thema’s te praten
13 Invloed van het ouderlijk gezin
Structuur

BIJLAGE 1
o uitspraak van mijn moeder en dat gevoel heb ik soms ook : de waterkraan loopt niet rap
genoeg. De structuur van mijn gezin komt overeen met mijn oorspronkelijk gezin. Mijn
moeder stond op orde en netheid
o ma en pa hebben thuis altijd heel veel structuur gehad. Ik moet mijn structuur kunnen
houden want anders voel ik mij daar niet goed bij. Ik wil graag iets op tijd weten dan regel
ik daar mijn werk naar, ik sta er zelfs graag een uur vroeger voor op. Als er iets
onverwachts tussenkomst dan moet ik dat voor mezelf bijwerken
o ik ben zelf redelijk vrij opgevoed –maar met regels waar ik me toch moest aan houden en
datzelfde probeer ik in mijn gezin over te brengen
o ik kom zelf uit een kansarm gezin en ben er zelf ook door geraakt. Poetsen was thuis niet
belangrijk- het was bijzaak. Voor ons ma was het belangrijk, als de kinderen er goed uit
zagen. Er was thuis altijd eten. Thuis kwamen de mensen omwille van de hartelijkheid
van ons ma. Thuis is geld altijd een probleem geweest. Ons ma heeft nooit een beeld
gekregen over het geld uitgeven van onze pa. Als ge ouder wordt begint ge na te denken.
Problemen werden thuis doodgezwegen – ruzie hebben we thuis nooit gehoord – maar ma
had altijd verdriet… dat wil ik overstijgen
Orde en netheid
o ik wil geen troep. Dat zal ook te maken hebben met hoe je bent groot geworden. Ik had
een heel proper ma (soms een beetje te) Ge draagt dat mee
o ons moeder was een precieze, mooi hoopjes in de kast (en dat heb ik ook)
o als ik naar mijn eigen thuissituatie kijk, ons ma is ook een heel ordelijke. Onze pa hielp
binnen ook niet zoveel
Helpen
o in mijn ouderlijk gezin deed ons ma ook alles
o mijne energie haal ik uit mezelf. Ik denk echt dat ik dat van ons ma gekregen heb. We
waren een groot gezin waar iedereen moest helpen
o ik heb heel erg het programma van ma overgenomen
o thuis moesten we altijd helpen dat blijft. Alles was recht toe/recht aan – er speelde nooit
iets onderhuids. Een woord is een woord: nu ook als ge iets in de agenda schrijft dan doet
ge dat
o de grote klussen in huis doen wij samen, papier hangen, verven. Ik heb dat thuis allemaal
meegekregen en ik ben daar heel dankbaar voor
Verschillen
o de man is de jongste uit een gezin met 10 kinderen. Hij komt uit een boerengezin, thuis
was het deftiger. Dat heeft aanpassing gevraagd
o de man zijn ouders hebben commerce gehad. Hij is heel anders groot geworden want de
zaak ging altijd voor
o bij de man (gezin met 6 kinderen) was iets meer structuur dan bij ons gezin(4 kinderen)
o het systeem van poetsen komt voornamelijk van mijn kant. Bij de man thuis gaat het er
iets soepeler aan toe dan bij ons ma. Thuis ons ma is veel stipter. Ik hou de structuur van
mijn ma aan. Maar de man houdt de gewoontes van bij hem thuis aan: als hij stof veegt is
dat anders als dat ik het doe
o vensters sappen heeft hij maar één keer gedaan. Mijn commentaar en zijn gesmodder
hebben er voor gezorgd dat het in mijn takenpakket zit
Aandacht en karakter

BIJLAGE 1
o rust in ons gezin dat vinden wij heel belangrijk. Als kind vond ik het ook altijd heel fijn
dat ons ma altijd thuis was (ook al hadden de klanten in de winkel voorrang op ons)
o mijn ouders zijn ook echte natuurmensen. Ik heb het meegekregen en ik doe er iets mee
o ik ben opgegroeid in een gezin met een hele lieve pa. Van onze pa kan ik ook alles
verdragen. Hij heeft ons ma thuis altijd in alles geholpen. Ze deden altijd alles samen maar
ons ma is de chef. Ik wil het liefst vergeleken worden met onze pa.(hele zachte lieve man),
maar weet dat ik ook kantjes bezit van ons ma
o mijn ouders helpen niet veel maar dat heeft met karakter te maken. Zij willen dat ik vraag
om hulp maar ik ben heel zelfstandig en wat koppig om te vragen

Gesprekken met huisvrouwen (collega’s)
Bundeling van de gesprekken per thema
BIJLAGE 1.1
1. Algemene uitspraken over de organisatie van het huishouden
Over het algemeen gezien is een huishouden doen: poetsen, de was en de strijk, gaan
winkelen, koken en buiten werken
Ik ben tevreden met hoe het loopt. Soms erger ik er mij aan dat de man zo weinig doet. (maar
dat is niet bespreekbaar) Het huishouden wordt zwaar onderschat.
In mijn ogen krijg ik weinig waardering, ze vinden het heel normaal.
___________________________________________________________________________
Ik doe alles op tijd: time-management.
Ik wil de weekends zoveel mogelijk vrijhouden: dingen voorbereiden, combineren en samen
doen. Ik heb er plezier in als alles proper is en dat er lekker eten is en dat de was en strijk
gedaan is. Ik werk vooral naar het weekend toe
Ik neem steeds meer taken op omwille van de vanzelfsprekendheid maar besef dat ik op die
manier alles uit handen neem van de man. Alles is vanzelfsprekend. geworden en ik krijg er
geen waardering voor. Het rolpatroon is heel erg. Ik geloof niet in de nieuwe man en vindt het
niet erg om de grote taken te doen. Maar het zijn vooral de kleine dingen die voor ergernis
zorgen, als ik er geen waardering voor krijg.
Ik put veel energie uit de kinderen en wil voor iedereen goeddoen.
Ik doe heel veel alleen in het huishouden en dat geeft me een gevoel van sterkte. Als ik er ooit
alleen zou komen voor te staan dan kan ik dat.
Als ik altijd thuis zou zijn denkt ik dat de motivatie om alles bij te houden iets moeilijker zou
zijn.
___________________________________________________________________________
Het huishouden organiseren is er voor zorgen dat alles op wieltjes loopt. Het huishouden is
toch meer de taak van de vrouw. Ik heb wel het gevoel dat ik waardering krijg voor mijn
huishouden.
Het huishouden moet gebeuren, maar ge moet het zelf in handen nemen. Veel begint met hoe
ge opstaat – ge kleedt u aan en hangt uwe pyjama op…- ik heb ook niet altijd evenveel
goesting. Soms moet ik zeggen – begin. Discipline begint met uzelf. Ge straalt uit wie ge zijt.
Alles vertrekt vanuit wat ge zelf belangrijk vindt. Ik vind het belangrijk samen te zijn met
mijn gezin. ’ s Morgens als ik opsta dan werken mijn radertjes al. Thuis wordt ’s avonds alles
klaargemaakt wat kleren betreft. De boekentas moet klaarstaan, de werktas moet
klaarstaan…Ik wil ’s morgens geen toestanden.
Als ge mensen iets wilt leren, dan moet ge een plan maken en dit altijd terug blijven herhalen.
We moeten ons soms dwingen “het moet”.
Thuis is er geen verdeling van taken: de man doet niets in het huishouden. Hij werkt posten (
morgen- middag- nacht en moet ook weekends werken). Ikzelf werk halftijds.
___________________________________________________________________________
Organiseren van het huishouden betekent voor mij:
- zorgen dat mijn huis op orde is.
- zorgen voor de kinderen (valt bijna volledig op mij)
- zorgen voor warm eten
- zorgen voor de buiten.
Ik doe alles: ik regel alles, rekeningen hou ik bij, buiten doe ik alles- behalve schoffelen (dat
is voor de man).
Ik heb een vast schema: ik sta op om 6 uur – ik was me- ik eet – ik schil aardappelen – dan
stofzuig ik en ik maak de kinderen hun boterhammen. Om 7 uur haal ik de kinderen uit bed –

BIJLAGE 1.1
ze ontbijten – de oudste vertrekt om 7u40 – ik vertrek naar mij werk om 7u45- neem de
kleinste mee en zet die bij een buurvrouw af die hem mee naar school neemt.
___________________________________________________________________________
Organisatie van het huishouden dat is : de was en de plas, het zorgen voor de kinderen en
zorgen voor de man (de vrouw heeft een grote verantwoordelijkheid)
Ik heb er structuur in. Maar als er iets tussenkomt dan blijft het werk liggen. De noodkreet van
buiten uit krijgt altijd voorrang
Organisatie van het huishouden is voor mij:de poets, was en strijk, papieren, afval sorteren,
tuin, koken, boodschappen doen, zorgen voor de kinderen.
Ik doe alles zelf maar niet heel vast, maar toch krijgt alles zijn beurt en er zit toch wel
structuur in. Het allerbelangrijkste is dat iedereen zich goed voelt in ons gezin
___________________________________________________________________________
Huishouden dat is: eten maken, wassen, strijken, poetsen, zorgen dat die dingen die
regelmatig terugkomen in het huishouden gedaan geraken. Als ik bezig ben wordt en
onderbroken wordt dan is dat zo en dat is voor mij geen probleem.
Als ik aan huishouden denk dan denk ik in eerste plaats aan structuur.
Plannen van winkelen, boodschappen doen
Zondagsavond begin ik met mijn planning met een grote agenda. Ik schrijf daar alles in, ook
wie ik moet bellen – datums van bibliotheek –spelotheek – als ik het niet opschrijf zou ik het
niet kunnen onthouden.
Als mijn planning in het honderd loopt dan vind ik dat niet echt een probleem. Door het feit
dat ik mijn regelmaat hou is dat geen probleem. Ik hink nooit tegen achterstand op.
___________________________________________________________________________
Organiseren van het huishouden dat is: dat het proper is, er op tijd eten is, dat was en strijk
gedaan is, dat over een hele week alles gedaan is.
Maar ook liefde vind ik heel belangrijk – een warm nest - gezondheid – en dat we rondkomen.
___________________________________________________________________________
Een huis moet leefbaar zijn, het moet niet piekfijn zijn, hygiëne vind ik wel heel belangrijk.
Als ge een huis binnenkomt moet het aangenaam is. Dat de kinderen het goed hebben vind ik
heel belangrijk. Er moet eten voor de kinderen zijn, maar niet alleen het materiële (zeker niet)
is belangrijk.
___________________________________________________________________________
Organisatie van het huishouden betekent voor mij: zien dat de was en de strijk bijblijft,
poetsen, eten maken, elke dag opruimen, alles binnen en buiten bijhouden
Ik ben altijd de klok rond bezig.
___________________________________________________________________________
Een huishouden doen is alles bijhouden. Ik moet mij aan mijn structuur vasthouden, om alles
gedaan te krijgen wat ik wil doen.
Mijn filosofie is: niets laten liggen. Wat moet gedaan worden alle dagen bijhouden. Onder de
vakantie wordt bijgewerkt wat door het jaar wat blijft liggen.
De man helpt op vraag; Ik moet het bedenken en hij voert uit wat ik vraag. Hij helpt goed als
het hem uitkomt. Regelmatig maak ik briefjes voor mij en voor de man.
Ons motto is: alles wat vandaag kan laten we niet wachten tot morgen. Anders hoopt het zich
op.
Organiseren van huishouden is voor mij
- zorgen dat de gezinsleden allemaal gelukkig zijn/ ik vind het heel belangrijk dat
iedereen content is, dat iedereen gelukkig is.

BIJLAGE 1.1
- zorgen dat er eten is, dat de kinderen kleren hebben, gewassen en gestreken, zorgen
voor de school van de kinderen, zorgen de kinderen overal geraken
- dat we er zijn voor onze ouders in goede en slechte dagen
- zorgen dat het proper is, winkelen, de tuin in orde houden,
- huishoudadministratie en regelwerk (alles met de telefoon moet ik thuis doen)
Ik ben heel dikwijls met 101 zaken te gelijk bezig. Daarom schrijf ik ook heel veel op. Ik heb
altijd briefjes in mijn zakken van wat ik allemaal moet doen. Dan ben ik zeker en dan kan ik
doorstrepen. De man helpt zeer veel.
___________________________________________________________________________
Organisatie van het huishouden is: afspraken maken met de partner. Wie doet wat ? Zorgen
dat alles wat op elkaar is afgestemd:
o de vrijetijdsbesteding afgestemd op de activiteiten thuis.
o regelen van de boodschappen.
o praten met de kinderen.
___________________________________________________________________________
Als de man thuis komt zal hij nooit in de zetel gaan zitten als ik nog bezig ben, dan begint hij
te helpen.
___________________________________________________________________________
2. Opruimen
Kinderen moeten mee helpen om het opgeruimd te houden. “het moet netjes blijven” De
speelkamer is het terrein van de kinderen maar één keer per week voor de poetsdag moet ze
opgeruimd zijn. . Ik moet hen wel vragen om te helpen. De kinderen doen het niet uit zichzelf.
Als het niet opgeruimd is doe ik het zelf maar dan verdwijnt het opgeruimde voor een tijdje in
de kast.
___________________________________________________________________________
Heel de week mag het huis rommelig liggen, maar donderdagavond moet iedereen zijn
rommel opruimen (van schoenen in de schoenkast/sportzakken/boekentassen) zodanig dat we
vrijdag kunnen poetsen.
___________________________________________________________________________
Alle dagen ruim ik op. Als de kinderen thuis zijn mag het rommelig zijn maar ’s avonds wordt
er opgeruimd.
___________________________________________________________________________
Opruimen: schoenen weg, jassen weg. Ik kan niet hebben dat er overal zo wat ligt. De man
heeft dezelfde visie en heeft hier mee aandacht voor.
___________________________________________________________________________
De kinderen moeten meehelpen (ze mogen niet alles neergooien; ze moeten hun jas zelf
ophangen en hun boekentas leegmaken)
___________________________________________________________________________
’s avonds voor ik slapen ga doe ik mijn ronde. Ze zullen me niet rap voor verrassingen zetten.
Ik doe in het huishouden alles alleen. Niet omdat ze niet willen helpen, maar ik ben hun altijd
voor. Ik krijg nogal eens de opmerking “ ge geeft ons de kans niet”
___________________________________________________________________________
De vuile was wordt door iedereen in de linnenmand gegooid en de badkamer wordt door
iedereen zelf opgeruimd. Als ik boven poets dan moet ieder zijn kamer opruimen.
De zoon heeft veel meer orde dan mijn dochter. De dochter heeft orde in haar slordigheid. Ze
vindt dat ook niet belangrijk “Laat het allemaal maar liggen” zegt ze.
___________________________________________________________________________
Alles heeft thuis een vaste plaats.

BIJLAGE 1.1
Mijn inrichting is vrij sec. Niet teveel boven op de kasten, ik hou niet van prularia. (ik kan wel
hebben dat anderen dat anders zien, maar ik wil het zelf niet). Ik douche ’s avonds het laatst
en dan doe ik de opruim
___________________________________________________________________________
Ik kan niet tegen rommel – iets persoonlijks mag wel op de tafel liggen. Het domein van de
kinderen is de kelder. Op hun slaapkamer hebben ze ook een bureau.(om te kunnen leren)
maar de slaapkamer is om te slapen.
___________________________________________________________________________
Ik kan niet hebben dat het overvol speelgoed staat want dan spelen de kinderen minder,
waarschijnlijk omdat ze niet meer kunnen kiezen. Ik heb een opbergsysteem in dozen maar
om de 2 maanden doe ik hier grote kuis in. Ik wissel veel van speelgoed. Ik koppel wegdoen
vaak ook met opnieuw kopen. Maar we kopen regelmatig in de kringloopwinkel. Ik vind dat
geweldig.
__________________________________________________________________________
Ik vind het heel erg dat ik moet blijven grommelen over jassen die op de stoel blijven hangen,
boekentassen die niet aan de kant gezet worden…
Mijn man en ik ruimen wel direct op.
___________________________________________________________________________
’s morgens voor ik vertrek : altijd opruimen. Wij hebben thuis een grote kelder met veel
rekken. Alles staat gesorteerd en op mijn terrein weet ik alles zitten. Steeds opruimen, goed
bijhouden. Als ik thuiskom moet het gezellig,overzichtelijk en opgeruimd zijn. Ik betrap er
mij op dat ik niet altijd de gezelligste ben. Soms vervelend, omdat ik soms te veel hooi op
mijn vork neem. Hoor van anderen dat ik perfectionist ben. Met kerstmis moet het versierd
zijn, moeten er kaarsjes staan. Ook voor de kinderen..
___________________________________________________________________________
Het huis moet in orde zijn maar er mag geleefd worden. Het moet niet kraaknet zijn maar ik
heb zo mijn pijnpunten. Schoenen heb ik graag op hun plaats en de jas heb ik ook graag aan
de kapstok hangen. Als het me te gortig wordt dan hebben ze het ook geweten…. Dan lukt het
weer even wat beter. (Deze week heb ik nog een jas buiten gehangen)
___________________________________________________________________________
Opruimen doe ik tussendoor.
De man heeft alles graag recht – hij gaat heel vaak de dingen achter mij rechtzetten.
Ik kan niet hebben dat het rommelig is. Ik wil orde, dat is belangrijk voor mijn man. Mijn man
houdt van netheid.
___________________________________________________________________________
Ik voel mij goed in mijn huishouden maar het moet opgeruimd zijn.
___________________________________________________________________________
Er wordt tussendoor steeds opgeruimd.
3. Poetsen
Ik poets graag en poets alles zelf
Poetsplan
Maandag en dinsdag wordt er niet gepoetst
Woensdag : boven en de veranda
Donderdag : living en keuken en hal (dag dat ik thuis ben)
Vrijdag : de rest en als het niet gedaan is wordt ’s zaterdags doorgewerkt
’s Zaterdags wordt in de tuin gewerkt.
1 week poetst ik grondig : -boven op de kasten vegen- alles goed afvegen de ander week veeg
ik gewoon

BIJLAGE 1.1
Vensters wassen (1 maal in de maand en naargelang de weersomstandigheden)
__________________________________________________________________________
Belangrijk dat altijd in orde is : keuken, badkamer, toilet.
Poetsplan
Iedere week: woonkamer, douche, gang en toilet
Salon 1 week stofzuigen/1week nat
De slaapkamers worden verdeeld en afwisselend gepoetst
Grote poetswerken gebeuren in de grote vakantie. Ook het wassen van de donsdekens en
dekens.
___________________________________________________________________________
Ik hou van doorwerken: rust erna met een tas koffie en heb dan tijd voor de kinderen.
Ik kan 4 uur aan een stuk doordoen. en doe heel veel ’s avonds maar het liefst ‘s morgens
vroeg. Ik heb een strak schema, dat moet af zijn want anders voel ik me niet goed. Als ik iets
plan moet dat ook gebeuren. Het is een ramp als dan iemand aan de deur komt. Die me
kennen doen dat ook niet. Want anders moet ik achteraf altijd veel te hard werken om het bij
te krijgen. Als er iemand aan de deur komt dan hou ik dat zo kort mogelijk en als het iemand
is die ik ken dan doe ik verder.
Poetsplan:
Dinsdag stofzuigen.
Vrijdag: alles poetsen. Alles wordt goed bijgehouden. keuken afwassen- badkamer helemaal
afwassen- slaapkamers poetsen. Alles nat. En in het weekend nog eens met de
flipper/stofzuigen.
Bad en lavabo worden alle dagen uitgedroogd. Tijdens het poetsen moet er muziek opstaan. Ik
vind dat leuker.
Vensters wassen 1 maal per maand op de zaterdagvoormiddag.
Autowassen doe ik principieel niet. Dat is het enige wat de man doet.
___________________________________________________________________________
Ik heb geen vast ritme. Ik poets in stukken en brokken. De man helpt in het huishouden: klein
huishoudelijke taken ; stofzuigen, stofvegen
Poetsplan
Dinsdagavond en woensdagsavond probeer ik zoveel mogelijk af te wassen bv de badkamer
helemaal afwassen dan doe ik de grond mee donderdag (niet alle weken).
Donderdag is het poetsdag in de mate van het mogelijke.
Zaterdagvoormiddag is meestal ook poetsen. Als de vensters vuil zijn en er is mogelijkheid en
tijd worden ze gewassen. (boven iets minder dan beneden)
Kasten uitwassen gebeurt door het jaar door mee. Tegels afwassen om het half jaar.
___________________________________________________________________________
Al de verschillende poetsproducten hoeven niet. Ik kijk ook vaak financieel. Ik hoef niet iets
apart voor de vloer en voor de afwas. Als het maar proper is… Ge kunt veel tijd uitsparen. Ik
heb geen dingen die “ik echt niet kan zien”.
Poetsplan
Maandag poets ik boven
Vrijdag poets ik beneden, de ene week wat grondiger dan de andere week.
Het huis kan ook eens gepoetst met de stofzuiger, het hoeft niet altijd nat.
___________________________________________________________________________

BIJLAGE 1.1
Voor het poetsen had ik een vaste structuur tot mijn ouders ziek geworden zijn. Ik ben enige
dochter en ik woon het kortst bij de ouders. Ik had een schema, maar wat ’ s vrijdags niet rond
was daar werd ik niet hysterisch van.
Poetsplan
Keuken en living lopen in mekaar over en die worden ook altijd samen gepoetst.
De boven wordt op een andere dag gepoetst.
Belangrijk voor mij:
- de WC moet proper zijn
- in de badkamer moet de lavabo altijd in orde zijn.
- de afwasbak in de keuken moet ’s avonds in orde zijn.
- vensters wassen vind ik minder belangrijk
Ik kijk een beetje naar mijn gemak. Ik doe geen grote poets- de witte gordijnen worden wel
steevast 1 maal per jaar gewassen.
___________________________________________________________________________
Heel belangrijk vind ik dat het huis door de band proper is. In de zomer wordt er langer en
meer gepoetst.
Poetsplan
De één week doe ik boven alles heel fatsoenlijk de ander week onder.
Dinsdag poets ik de strijkkamer – wc – één slaapkamer (trek ik het bed af) De volgende dag
de badkamer – donderdag nog 2 slaapkamers
De ander week : dinsdag de hal, de WC, de bureau. Woensdag de living en de eetkamer en
donderdag keuken en de wasplaats en als ik de garage niet gedaan krijg dan doe ik dat ’s
vrijdags en het terras als het goed weer is.
Als ik vensters was dan meestal binnen én buiten omwille van de eer. En beneden al meer dan
boven. Kanarie zijn kooi wordt om de 14 dagen zaterdagnamiddag gepoetst.
___________________________________________________________________________
Ik haat vies, vuil… en dat heeft consequenties.
Mijn man heeft geen probleem dat ik zoveel bezig ben, hij heeft er weinig last van. Hij heeft
het ook wel graag proper. De hond mag thuis niet binnen. De dochter vraagt ook wel eens
regelmatig : gaat ge weeral poetsen maar als ik dan verwijs naar de desbetreffende TV
programma’s dan zijn de argumenten snel weggewuifd. Als ze mijn werk niet waarderen dan
krijgen ze de dweil in de nek….
Poetsplan
Woensdag poets ik boven (slaapkamers en badkamer)
Donderdag poets ik beneden en maak ik eten. Na het eten poets ik verder.
Ik poets alleen als het vuil is bv. de vensters zal ik nooit poetsen omdat het 14 dagen geleden
is. Vorige week heb ik alle vensters gewassen. maar zondag was er terug een venster vuil door
kleine vingertjes. Die venster was ik deze week opnieuw.
Als iets vuil is dan veeg ik, ik heb nu een hoogglanskeuken en alle avonden veeg ik daarover.
Ik doe geen grote poets. Maar als een schuif vol kruimels ligt was ik die uit…
___________________________________________________________________________
Ik plan in het begin van de week hoe de week er gaat uitzien.
Poetsplan
Elke morgen wordt er gestofzuigd als de mat vuil is en anders met de flipper erdoor.

BIJLAGE 1.1
s’ morgens leg ik de bedden open –zet de vensters open en maak boven alles in orde. Dan
kom ik beneden en breng de living terug op orde- met stofzuiger of flipper. dat is
dagdagelijks.
De grote poetsdag is donderdag of vrijdag
De keuken wordt elke week afgewassen.
Om de 14 dagen poets ik boven met nat, en anders stofzuigen.
De week dat ik boven niet nat poets, neem ik al eens een venster of een kast mee.
Om de 14 dagen wissel ik boven de lakens en dan pak ik boven een venster mee.
Grote poets doe ik niet achtereen weg maar zoals het me uitkomt Ik vind dat het allemaal wel
eens een grote beurt moet krijgen. Deze zomer heb ik de keuken, de badkamer, de kleerkasten
en de living grondig gedaan. De glazenkast gebeurt al eens iets meer. Het medicijnkastje
krijgt ook een jaarlijkse beurt.
___________________________________________________________________________
Ge moet plaats maken voor de dingen die ge wilt in uw leven. Ik kan niet tegen chaos en alles
moet regelmatig gezuiverd zijn, niet alleen op zicht maar ook binnenkanten. Het hoeft niet
kraaknet te zijn altijd, maar als er een week niets gebeurt omwille van omstandigheden dan
voel ik een tekort, daar voel ik me niet goed mee.
De mat schrobben, diepvries en frietketel proper maken dat doe ik echt niet graag.
Maar poetsen en vensters wassen doe ik eigenlijk wel graag.
Ik heb geen vast schema van poetsen. Poetsen gaat in stappen
Poetsplan
Stofvegen en meubels afwassen doe ik éénmaal per week, overdag, wanneer de kleinste erbij
is. Meestal heb ik graag gedaan. De keuken was ik elke week af. Het dweilen en vensters
wassen doe ik als de kleinste slapen is. De badkamer poets ik meestal als hij slaapt.
Om de 14 dagen poets ik boven wanneer de kinderen naar de papa gaan, voor de rest veeg ik
gewoon stof en stofzuig ik. Er zijn een aantal zaken die ik regelmatig doe: de frigo (1 maal
per maand), de diepvries (2 keer per jaar)- de dampkap (2 keer per jaar), de zolder en de
kelder 1 keer per jaar.
___________________________________________________________________________
Ik doe graag het huishouden. Ik heb er heel veel deugd van als het proper is
Poetsplan
Dinsdagnamiddag : poets ik boven alle weken met nat omwille van de allergie van de
kinderen
Woensdag : badkamer en om de 14 dagen de vensters.
Donderdag werk ik de ganse dag. Als ik thuis kom neem ik stof af in de living en was de
keuken af.
Vrijdag : vloer dweilen door heel het huis, boven ga ik opnieuw met de flipper rond.
___________________________________________________________________________
We hebben enigszins een weekplanning maar er wordt ook heel veel geschipperd.
Poetsplan
Maandag : stofvegen, stofzuigen, de strijk bijwerken.
Dinsdag: planten water geven, kelder stofvegen en stofzuigen.
Woensdag: de slaapkamers.
Donderdag is het poetsdag voor de rest van het huis .
De vensters worden 1 maal per maand of 1,5 maand gewassen als er een plekje is in de
agenda.
Autopoetsen gebeurt om de 14 dagen ergens tussenin

BIJLAGE 1.1
___________________________________________________________________________
Voor poetsen heb ik geen vast schema.
Mijn man helpt heel goed: ook binnen. Stofzuigen doet hij regelmatig – ook met opruimen
helpt hij. . Maar vensters wassen is helemaal mijn terrein, dat doet hij niet.
Poetsplan
In het begin van de week poets ik boven.
Op het eind van de week poets ik beneden zoals het me uitkomt.
Grote poets doe ik als het me uitkomt. Als ik een kamer grondig gedaan heb dan is kan ik
daar ook wel echt van genieten.
1 maal per jaar vind ik wel dat alles eens een grote beurt moet gehad hebben. De man wast
dan de plafonds af. Ik begin in januari, maar dit jaar ben ik niet helemaal rond geraakt, want
de badkamer is er aan overgeschoten.
___________________________________________________________________________
Het huis wat we huren is niet zo groot
Poetsplan
Poetsen doe ik als de kinderen slapen zijn. Meestal dinsdag en vrijdag. Dinsdag boven en
vrijdag beneden.
___________________________________________________________________________
Poetsplan
Poetsen gebeurt ’s dinsdags maar meestal is zaterdag de poetsdag.
Gebeuren ook regelmatig: vensters wassen – diepvries uitkuisen – frigo uitwassen (dingen die
regelmatig gebeuren maar niet elke week.)
___________________________________________________________________________
Poetsplan
Donderdag is het poetsdag.
De man is dan bezig als ik thuiskom – soms heeft hij gedaan - anders doen we met 2 verder.
Ik heb geen vast stramien voor grote kuis – maar ik doe dat tussendoor.
4. Wassen en strijken
Strijken is uitgesproken mijn terrein.
Strijken, ook naaiwerk en herstelwerk doe ik ’s avonds, meestal in de living dan kunnen we
nog praten
___________________________________________________________________________
Ik doe de was. Iedereen moet zelf zorgen dat hun was in de wasmand ligt in de badkamer
De droogkast wordt alleen in noodgeval gebruikt. Er wordt heel veel was geplooid.. Er
worden stapeltjes gemaakt per kind – ieder kind moet ervoor zorgen dat zijn stapeltje in de
kast ligt.
De strijkplank staat heel de week open in de living – gebruiksklaar behalve op de poetsdag en
als we afgesproken bezoek hebben.
___________________________________________________________________________
Dinsdag en woensdag steek ik was in de wasmachine. Als de man soms helpt dan geef ik daar
geen commentaar op behalve over de was:. Die mag hij niet meer ophangen.
De plooiwas gebeurt tussenin. Ik strijk als de kinderen slapen. Ik heb me geërgerd toen ik
leerde strijken. Het moet bij mij altijd vooruit gaan. Donderdagavond strijk ik vanaf 20u30 tot
de strijk gedaan is. Zondagvoormiddag wordt er ook gestreken terwijl de man kookt.
___________________________________________________________________________

BIJLAGE 1.1
Ik was als ik genoeg heb voor in het machine en als ik voldoende heb om te strijken dan strijk
ik maar ik wacht nooit tot het een berg is. Mijn mand bepaalt wanneer ik strijk. (ik heb nooit
geen 2 manden staan) en de plooiwas gebeurt altijd onmiddellijk. Lakens worden gewassen
om de 2 weken, in de zomer soms wat rapper.
Ook poetsmateriaal wordt één keer per maand in het wasmachine gewassen.
De man durft al eens te strijken maar dat heb ik liever niet.
___________________________________________________________________________
Als ik maandag gepoetst heb dan doe ik de was. Ook woensdag tussendoor en vrijdag ’s
middags was ik een machine was.
Dinsdagavond als de kinderen slapen is het mijn strijkavond. Met was in de droogkast moet er
minder gestreken worden.
___________________________________________________________________________
Wij hebben altijd ons zelfde ritueel: ’s morgens na het opstaan de rolluiken omhoog; bed
opengooien, venster openzetten en als de lakens moeten gewassen, worden die ’s morgens van
bed afgetrokken en onmiddellijk in het wasmachine gestopt met de waspoeder erin, klaar om ‘
s middags op te zetten als ik thuiskom.
De was en strijk moet bij zijn. Ik heb nooit meer dan één machine was. En eerst moet de was
opgeruimd zijn van het eerste machine voor ik het volgende doe.
___________________________________________________________________________
Maandagavond was ik met nachttarief.
’s Morgens hang ik dat uit en naargelang de tijd wordt het in de loop van de week gestreken.
Naargelang het wasmachine vol is wordt er gewassen maar altijd ’s nachts of in het weekend
(vanwege het voordelige tarief). Vrijdags strijk ik meestal
___________________________________________________________________________
Maandag : ik ruim de badkamer op – als de lakens moeten vervangen doe ik dat ’s maandags/
was en strijk. Het enigste wat ik niet graag doe is strijken. Om het wat aangenamer te maken
zorg ik dat het gene berg wordt en zet ik de TV op om wat afleiding te hebben
___________________________________________________________________________
Ik was altijd in het weekend – ik begin meestal op het eind van de week was in te steken en
zaterdag is het echt wasdag dan is het de ene machine na het andere.. Dinsdag strijk ik ( 1,5
uur ongeveer)
___________________________________________________________________________
In de badkamer staat de wasmand, de wasmachine en de droogkast. Als de kleinste in bad zit
dan doen ik mijn strijk in de badkamer. Dan ben ik nog met hem bezig maar ik kan toch
voortdoen met mijn werk. Maar de strijk kan evengoed in de living gebeuren. Ik verhuis de
strijkplank naargelang de kinderen. De was probeer ik wel in het weekend te doen (voor het
verbruik).
___________________________________________________________________________
De was en strijk moet bijgehouden worden: strijken wat de vorige dag gewassen is.
Ik heb thuis een vast schema waar ik heel moeilijk kan van afwijken.
Alle dagen wordt er een machine gewassen ook van de ouders mee. En de strijk wordt mee
bijgehouden. Zondag : wassen en strijken. Strijken is rustgevend.
___________________________________________________________________________
Alle dagen steek ik een was in de machine en de strijk probeer ik bij te houden. (strijken en
weghangen)
___________________________________________________________________________
Was en strijk: ik doe bijna dagelijks 1 machine (met nachtstroom) en de rest probeer ik zoveel
mogelijk in het weekend te doen. Als we ’s zondags nergens naar toe gaan dan strijk ik alles
weg.
___________________________________________________________________________

BIJLAGE 1.1
s’ Avonds steek ik de was in en strijk ik. (ik was 3 keer in de week)
___________________________________________________________________________
Ik zet de wasmachine aan telkens als ik een vol wasmachine heb. Strijken doe ik nu ’s
woensdags en in het weekend. ‘s Maandags werk ik de ganse dag en als ik dan thuiskom,
steek een machine was in als er dat is, dan eet ik en dan is mijn kaars uit.
___________________________________________________________________________
’s Maandags en ‘s woensdags na het ontbijt steek ik de sportwas in
Was en strijk gebeurt de heel week door.
Om de 14 dagen doe ik de was van mijn schoonouders in de droogkast en dan strijk ik voor
hun.
5. Winkelen
Ik ga alle dagen naar de winkel om alles te halen
___________________________________________________________________________
Winkelen doe ik niet op een vaste dag. 1 maal in de maand ga ik in het groot winkelen en de
rest wordt tussenin bijgehaald.
___________________________________________________________________________
Dinsdag ga ik niet werken, meestal doe ik dan de boodschappen
___________________________________________________________________________
Boodschappen doe ik liever alleen. (als de man mee gaat hebben we altijd teveel bij, die laat
zich te gemakkelijk verleiden). Dat gebeurt wel op vaste dagen en in vaste winkels.
Boodschappen gebeuren vrijdagnamiddag en zaterdagvoormiddag.
___________________________________________________________________________
Maandagnamiddag ga ik winkelen. Met de fiets ga ik stuk en brok halen. Ik maak ’s zondags
mijn winkelbriefje en ik wil alles hebben voor de ganse week. Brood wordt al eens tussendoor
gehaald.
Voor poetsmateriaal laat ik me niet leiden door de reclamebons. Ik gebruik enkel de bons
voor de producten die ik wil.
___________________________________________________________________________
Vrijdagnamiddag gebruik ik om te winkelen. Klederen kopen met de kinderen gebeurt op
zaterdag.
___________________________________________________________________________
’s Maandags ga ik winkelen en einde van de week ga ik opnieuw winkelen. Ik maak een
boodschappenlijstje en ga niet winkelen met honger. Ik winkel het liefst ook zonder kinderen.
Zaterdagnamiddag wordt er af en toe eens geshopt maar de rode draad op zaterdag is toch de
was.
___________________________________________________________________________
Zaterdag is boodschappendag
Gewoonlijk ga ik alleen of samen met de kinderen boodschappen doen, meestal in een grote
winkel. Als ik alleen winkel ervaar ik dat als wat meer tijd voor mezelf hebben. Zonder de
kinderen ben ik rustiger.
___________________________________________________________________________
Boodschappen doe ik één keer per week. (samen met mijn kindjes – te voet)
Ze vinden dat geweldig en nemen dan de boodschappentas met lijstje mee, ze mogen dan de
benodigdheden meenemen vb voor bakken.
Het weekend dat de kinderen bij de papa zijn ga ik winkelen in de GB (iets meer op mijn
gemak – neemt ook meer tijd in beslag)
Ik heb ook reserve wat eten betreft: als ik een week niet naar de winkel zou kunnen vind ik
dat geen probleem. Ik kijk naar wat er reeds gepland is en hou vooral rekening met de

BIJLAGE 1.1
kinderen zeker rond drukte (nooit 5 winkels op een dag) – het ritme van de kinderen bepaald
de verdeling.
___________________________________________________________________________
Boodschappen gebeuren 1 maal per week (vrijdagnamiddag of zaterdagvoormiddag) markt +
winkel (verse groenten + fruit). In het weekend voorzien we het eten voor door de week.
De dagen dat de man zorgt voor eten (3 keer per week) bewaak ik dat er alles
is.(boodschappen doen of zeggen wat er niet is)
___________________________________________________________________________
Ik ga niet graag winkelen en koop zelf alleen de kleine tussendoortjes
De man winkelt wekelijks. De grote inkopen doen we ongeveer één keer in de maand maar
dan in een grote winkel met heel het gezin. Dan lopen we door alle rekken, zowel plezierig
voor ons als voor de kinderen.
___________________________________________________________________________
Het winkelen door de week gebeurt door de man. Het grote winkelen doen we samen maar
niet op een vaste dag – naar noodzaak en gelijk het ons uitkomt.
___________________________________________________________________________
Zaterdag gaan we winkelen. Ik winkel heel graag en alle weken. We winkelen samen met een
boodschappenlijstje. En daarna gaan we meestal een tas koffie drinken (of soms ontbijten)
___________________________________________________________________________
Boodschappen doen we meestal samen. Meestal de zaterdag. De kleine tussendoortjes , brood
uithalen doe ik meestal.
___________________________________________________________________________
Vrijdagnamiddag is de vaste dag om te gaan winkelen (man is vrijdag ‘s middags thuis en dan
doen we dat samen, meestal in een vaste winkel.
___________________________________________________________________________
Mijn man vindt het fijn om met mij te shoppen. Eens iets meebrengen voor mezelf kan ik
mij, onder druk van mijn man, nu wel toelaten. Hijzelf cijfert zichzelf nog al eens weg.
___________________________________________________________________________
6. Koken, eten, afruimen en afwassen
Ik kook niet graag
Kookplan
We eten alle dagen warm (altijd verse soep van groenten uit de tuin van ouders)
Maandag maakt de man croque-monsieur
Dinsdag : kookt ook de man – maar heel gewoon – soep – aardappelen – groenten en vlees.
Woensdag en donderdag kook ik.
Vrijdag is het frietdag en zaterdag pasta of rijstdag.
Zondag steek ik meestal wat meer tijd in het koken en is het al eens iets uitgebreider.
___________________________________________________________________________
Er wordt altijd soep gekookt/ en er wordt altijd een gerecht gemaakt waarvan een gedeelte in
de diepvriezer kan.
Uit eten gebeurt niet functioneel (van we hebben niets in huis) maar wel voor de gezelligheid.
Chinees wordt gehaald 1 maal om de 3 maanden.
Bakken en koken gebeurt altijd samen: iedereen moet 1 maal per maand meehelpen.
Aan tafel zijn de praatmomenten (’s morgens en ’ s avonds)
Er is maar één avond in de week dat iedereen samen is.
Een schema gegroeid met huishoudelijke taken vooral rond het afruimen van de tafel en de
afwas doen. het schema wordt opgemaakt per 3 maanden – wie thuis is helpt – een
evenwichtige verdeling is van heel groot belang.

BIJLAGE 1.1
Individueel ruimt iedereen zijn plaats op aan tafel. Diegene die van (tafel)dienst is zorgt voor
de potten – altijd nadat de laatste gegeten hebben en altijd in het bijzijn van één van de
ouders.
___________________________________________________________________________
Maandag avond altijd spaghetti.
Maandagavond schil ik voor 3 dagen aardappelen: dinsdag kookaardappelen, woensdag
puree en donderdag opbakken. Vrijdag zijn het frietjes.
Ik strijk zondagvoormiddag terwijl de man kookt. Hij kookt dan uitgebreid.
Als we samen gegeten hebben dan doet hij al eens de afwas terwijl ik terug begin te strijken.
___________________________________________________________________________
Eten maken gebeurt elke dag na 17 uur.
Zondagsvoormiddag soep maken en diepvriezen, groenten maken en wat meer voor door de
week.
De afwas moet altijd onder de voeten uit zijn, altijd direct na het eten in de mate van het
mogelijke. (behalve als we ergens naar toe gaan) maar toch liefst de dag zelf. De gootsteen en
het aanrecht moet proper zijn. (boel afwassen vind ik maar niks).
___________________________________________________________________________
Als de kinderen het vragen mogen ze tv kijken en dan begin ik ondertussen aan het eten.
Dinsdag en donderdag werk ik later en haalt de man de kinderen af en zorgt voor het eten
De dagen dat ik halve dagen werk dan kook ik meer vers met inspraak van het gezin.
Voor mezelf is dat ook belangrijk dan moet ikzelf niet bepalen wat we eten. Soep eten ze
graag, soms eten ze dat ook met een boterham. De dag van vandaag zijn er veel alternatieven.
Als de man kookt is het vaak spaghetti of rijst.
Tegen 5 uur, half 6 als de man thuiskomt dan eten we allemaal samen.
’s Maandags ga ik sporten en de man doet de afwas en de opruim.
Samen eten vind ik heel belangrijk. En samen de afwas doen vind ik ook belangrijk, dat zijn
de momenten dat we bijbabbelen. Aan tafel gaat de meeste aandacht naar de kinderen. Het
afwasmoment is “ons” moment. Vooral in het weekend.
___________________________________________________________________________
Mijn ma kookt soep voor ons gezin.
Koken is mijn hobby niet- het is thuis ook altijd heel gewoon. – het gebeurt omdat het moet.
Wat belangrijk is in mijn huishouden is dat er alle dagen warm gegeten wordt.
Ik maak zijn boterhammen voor de man. Enkel als hij middagpost heeft dan zorgt hij dat het
eten klaargemaakt wordt, wat dan wel klaarstaat anders heeft hij geen warm eten.
Voor ik ga werken staat het eten klaar. Ik doe alles zelf.
___________________________________________________________________________
Ik wil graag dat ze alle dagen hun warm eten hebben.
Een paar keer per week maak ik verse soep tijdens de ander bezigheden. Zodanig dat we altijd
verschillende soepen hebt om niet alle dagen hetzelfde te eten.
De man gaat werken en doet geen taken in het huishouden. (zondags helpt hij wel eens met
eten maken, dat doet hij graag)
Het afwasmachine wordt ’s avonds opgezet (met klokske)
___________________________________________________________________________
Onze zoon verjaart vandaag en we hebben dat gisteren (zondag) gevierd. Ik heb voor 35 man
pitta gemaakt. Wij slachten zelf en ik heb altijd vlees in kleine porties in de diepvries zitten.
We eten niet alle dagen soep , meestal maar 2 of 3 keer in de week. Ik vind het wel belangrijk
dat ze alle dagen verse groenten eten (die halen we uit de hof van oma) en ik zorg ervoor dat
ze alle dagen een stuk fruit eten.
We eten verse groenten zoals de hof het biedt, ik steek ook graag zelf dingen in mekaar. Er
komt thuis zelden fast food in huis. We kopen pizzabodems en beleggen ze meestal in serie

BIJLAGE 1.1
(we steken dan ineens bv 20 pizza’s in de diepvries) We maken die samen, want dat doen de
kinderen graag. Dat is meestal weekend werk.
Zondag is de enigste dag dat we allemaal samen ontbijten. Als we samen zijn vind ik samen
eten heel belangrijk. We halen broodjes en dat is de dag dat er wat uitgebreider gegeten
wordt. (spek en eikes gebakken…) Het is ’s zondags altijd iets meer. Om 8 uur ontbijten we
samen. De oudste helpt met het opruimen van het eten.
___________________________________________________________________________
Ik kook verse soep, schil de aardappelen – zet de groenten klaar haal ik vlees uit zodanig dat
het kan klaargemaakt worden tegen 17 u. We bakken zelf brood, vooral in de winter (vooral
voor de gezelligheid).
’s Morgens sta ik met de man mee op om 7u15. Ik maak zijn boterhammen ik zet koffie en
dek de tafel. Wij eten dan met ons twee samen omdat de man niet graag alleen eet ’s morgens
en omdat hij het heel gezellig vindt, rustig onder ons 2 eten om de dag te beginnen) Als hij
vertrekt roep ik de kinderen op en ontbijten zij, ik blijf daar bijzitten en rond 8u30 gaan zij
naar de badkamer om zich klaar te maken.
Als de school gedaan is om 15u30 is er thuis altijd een vieruurtje of iets voor te snoepen- ze
hebben dan behoefte aan even rust – TV kijken- knutselen. Eten is om 17uur 10 omdat dan
het TV programma gedaan is waar de dochter na school naar kijkt. Als mijn man nog niet huis
is wordt het eten voor hem aan de kant gezet in de magnetron.
Vrijdagavond begint het weekend. We drinken dan een wijntje en voor de kinderen is het
chipsavond. Met kaarsjes op tafel.
___________________________________________________________________________
’s Middags als de zoon thuis komt van school dan mag hij een filmpje kijken terwijl ik het
eten maak. Hij heeft dan de nodige aandacht gehad en neemt het ook dat ik mijn taken doe. Ik
kan dan rustig eten maken en afwas doen want hij is tevreden.
Waar ik niet op bespaar is voeding. Een variabel voedingspatroon vind ik heel belangrijk. We
bakken veel zelf brood in de oven – confituur maken – we hebben dit jaar alles klaargemaakt
voor een eigen tuin. We willen kleine dingen proberen.
Ochtendritueel. Ik sta op om 7u15 en ik maak koffie. De kinderen en ik ontbijten samen om
7u30 aan tafel. Ik maak de boterhammen voor ’s middags (de rest is klaar van de avond
tevoren- kleertjes liggen klaar – tassen voor school staan klaar- en de koffiezet staat ook klaar
van ’s morgens.
s’ Middags eet ik en drink een tas koffie. Ik zet de middag klaar voor ’s avonds tegen een uur
of 5 half 6.Er is een verschil in seizoenen. In de zomer is het thuis veel drukker, maar dan
leven we ook buiten. Als het mooi weer is zitten we zo weinig mogelijk binnen.
___________________________________________________________________________
Er zijn thuis geen afgebakende taken, behalve het poetsen,wassen en strijken, maar als ik in
het weekend met iets bezig ben dan zal hij ook al eens koken.
Er wordt dagelijks gekookt. Alle dagen een fatsoenlijke middag, liefst vers. Verse soep (kook
ik ook voor schoonouders) Ik kook verschillende verse soepen per week. Verse groenten vind
ik belangrijk . een beetje seizoensgebonden. Ik ga ook halen bij pa uit eigen hof.
Er wordt dagelijks afgewassen. Ik laat geen hoop afwas staan.
___________________________________________________________________________
Eten koken is voor ons eten maken – afwassen en opruimen.
Soep kook ik wanneer er tijd is, altijd enkele soorten in de diepvries.
Door de week eten we ’s avonds samen met diegene die thuis is warm.
’s Avonds zet de man wel altijd de ontbijttafel klaar.
Zondags als iedereen thuis is wachten we op mekaar om te eten. De kinderen komen meestal
’s zondags, (niet alle zondagen) ’s Zondags probeer ik lekker eten te maken of er wordt al
eens iets uitgehaald als er weinig tijd is. Het moet dan vooral gezellig zijn.

BIJLAGE 1.1
’s Avonds aan het eten moet het gezellig zijn – even rustig aan tafel zitten
___________________________________________________________________________
Het begint met het ritueel van ’s morgens opstaan. Koffie zetten, kinderen oproepen en zorgen
dat ze op tijd kunnen vertrekken. Als ik ’s morgens naar het werk vertrek staat het eten klaar.
Ik maak heel veel tijd voor het eten. In de examenperiode van de kinderen heb ik er nog extra
aandacht voor.
Zaterdag en zondag geniet ik van het samen rustig ontbijten
___________________________________________________________________________
Koken doe ik : meestal met verse en seizoensgebonden groenten. (vb In de winter met spek en
worst en daarbij savooikool- witte kool- rode kool- meestal wat in reclame is.
___________________________________________________________________________
Het ontbijt is belangrijk, voor mij is dat een must. Ik eet dan ook samen met de kinderen.. Als
we ’s avonds eten probeer ik dat klaar te hebben tegen dat de kinderen thuis komen. We eten
dan zonder TV, computer. (als we niet onmiddellijk eten gaan ze aan het snoepen want dan
hebben ze honger)
Wat eten betreft : ik probeer elke dag een warme maaltijd behalve ’s maandags, dan is het
spaghetti. En ’s zondags eten we bij familie. Zaterdagavond eten we bij mijn vriend en dan
wordt er ook al eens anders gegeten (bv gewokt…)
___________________________________________________________________________
Meestal als de kinderen s’ morgens de deur uit zijn dan zijn ontbijt ik
Om 17 u eten we samen als de kinderen thuiskomen van school. We blijven dan ook wat
hangen aan de tafel voor de verhalen van mekaar.
Op donderdag, na het poetsen, maken we samen frietjes en koken we gelijk. Na het eten is het
dan weer samen opruimen.
7. Extra taken/afspraken voor/met de kinderen
De kinderen ruimen hun speelkamer op. Onder de vakantie krijgen ze extra taken buiten het
opruimen van de speelkamer:
o afwas wegzetten
o tafel gereed maken
o eigen spullen opruimen
o droogkast leegmaken
Als ze ’s avonds hun kleren uitdoen, trekken ze die links om in de wasmand te gooien.
___________________________________________________________________________
Boterhammen voor school hebben de kinderen zelf gemaakt vanaf het 2 de /3 de
leerjaar (vanaf
het moment dat ze hun boterhammen mee terugbrachten van het school omdat de toespijs niet
lekker was) Zij zijn verantwoordelijk voor hun brooddoos. (ze moeten zelf zorgen dat deze
ook afgewassen wordt)
De huishoudelijke taken gebeuren met hulp van de kinderen.
In de vakantie moeten de kinderen de was ophangen en volgens hun mogelijkheden kunnen ze
kleine huishoudelijke taken krijgen vb uitborstelen van keuken –toilet – gang, stofzuigen
van salon of slaapkamer, aparte kleine strijk (dit alles beperkt in tijd)
Om hun te kleden hebben ze de volledige vrijheid.
Er zijn afspraken rond:
o wie het laatste verbruikt zorgt dat er nieuwe voorraad staat ( Wc-papier wisselen – laatste
melk gebruikt..)
o het gebruik van de badkamer. Heel erg belangrijk in de periode van puberteit.
o uitspoelen van de douche
o binnenzetten van fietsen en afsluiten fietsenhok.
o uur van slapengaan en stil zijn

BIJLAGE 1.1
o uitdoen van lichten op de slaapkamer/
o laatste sluit af en doet de lichten uit.
___________________________________________________________________________
Ze maken zelf hun boekentas klaar en maken zelf hun boterhammen. Vuile kleren moeten ze
in de wasmand gooien. En soms moeten ze hun kamer opruimen…( vooral kleren, de oudste
maakt huiswerk op de kamer). Speelruimte hebben ze in de living en ’s avonds voor ze gaan
slapen moeten ze opruimen, zo gezegd ieder eigen spullen, maar dat zorgt voor discussie…
Ze hebben hier hulp bij nodig.
___________________________________________________________________________
De zoon helpt met het afrijden van het gras. Hij gaat ook bij de grootouders het gras afrijden.
Hij moet wel altijd aangemoedigd worden. Hij ziet het zelf niet. Maar als het hem gevraagd
wordt doet hij het.
Onder de vakantie vraag ik dat de dochter de gemakkelijke stukken strijkt. Ook krijgt ze
taakjes in de keuken ( pudding maken, cake bakken… de plezante dingen in de keuken)
___________________________________________________________________________
Taken van de kinderen :
Als het school is staan ze in voor eigen spullen:
- jas aan de kapstok, schoenen op de plaats.
- de kleinste helpt tafeldekken
- de oudste helpt afruimen als de papa vertrekt.
- ik wil dat ze alle avonden douchen en ze moeten dan zelf de kleren in de wasmand
gooien op de badkamer.
Als de kinderen geen school hebben vraag ik meer hulp:
- de jongste helpt met opruimen
- de oudste moet als hij verlof heeft de slaapkamers stofvegen
- de oudste helpt dan ook met grasmaaien – auto wassen- kelder stofzuigen (omdat daar
ook hun speelkamer is)
___________________________________________________________________________
Eigenlijk hebben de kinderen heel weinig taken. De zoon doet wel het opruimen van de tafel,
zeker het ontbijt. de dochter is veel nonchalanter. Na hun douche moeten ze ook eigen spullen
opruimen. Eigen rommel moeten ze ook zelf opruimen.
___________________________________________________________________________
Taken van de kinderen. In de vakantie moeten ze mee helpen. Ik leg dan een briefje met taken
erop : stofzuigen – auto wassen - was ophangen.
Er is een beurtrol om tafel opdekken en afruimen, mee te helpen afwassen,. Ik moet dat niet
altijd commanderen.
De badkamer is een twistpunt: de dochter is een opgeruimde, gestructureerde – de zoon is de
sloddervos.
___________________________________________________________________________
De kinderen moesten vanaf 12 jaar zelf hun kamer poetsen en de was opruimen in hun kast
leggen. Ik deed vanaf dan nog alleen de grond en de vensters. En af en toe wel eens alles
leeghalen om de kast uit te wassen.
De dochter die thuis nog woont helpt mee als we samen thuis zijn. En zij helpt mee om
boodschappen te doen tussendoor. (zorgt al eens voor vlees, voor brood…)
___________________________________________________________________________
De kinderen helpen mee met opruimen., maar ik kan heel veel door de vingers zien.
Boven moeten de kinderen wekelijks hun kamer opruimen.
Ik doe de strijk maar de kinderen moeten de kleren in hun kast leggen.
Als ik poets moeten ze opruimen.

BIJLAGE 1.1
En zij zorgen er ook voor dat er drinken op tafel komt.
___________________________________________________________________________
Mijn man heeft het graag netjes en wil ook dat de kinderen opruimen zowel de kleine als de
grote.
___________________________________________________________________________
Taken van de kinderen:
o badkamer proper houden (handdoeken ophangen, -pyjama’s opruimen en zorgen dat de
was in de wasmand wordt gegooid en niet op de grond blijft liggen)
o jassen in de kast hangen
o boekentassen op de plaats
o schoenen in de kast
o als ze verlof hebben verwacht ik dat ze ’s middags afgewassen hebben van wat ’s avonds
is blijven staan én van ’s morgens.
o de oudste moet de garage regelmatig opruimen, want hij heeft een scooter waar hij graag
aan knutselt maar wat voor nogal wat rommel zorgt !
o de bureau waar ze studeren moeten ze regelmatig opruimen, onder de examen mag het wat
blijven liggen.
o onder de vakantie verwacht ik dat ze ook eens stofzuigen.
o de jongste is verantwoordelijk voor de rollekes WC papier (voorraad bijvullen)
___________________________________________________________________________
’s Morgens is de dochter het eerst in de weer. Als zij van de badkamer komt staat de zoon op,
als hij uit de badkamer is dan sta ik op en ga ik naar de badkamer. Ze maken zelf hun
boterhammen voor school en ze eten ook vervolgens dat ze klaar zijn. Zij vertrekken allebei
met de bus.
De dochter is aan het studeren en heeft heel veel werk voor school- in de vakanties helpt ze
thuis.
De kinderen kunnen allebei hun plan trekken qua eten (hebben het heel hard in hun om het
zelf te doen).
8. Huishoudadministratie en regelzaken
Ik maakt de brievenbus leeg.
De man doet volledig de administratie (bankzaken, regelzaken)….
De rekeningen worden op het prikbord opgehangen. Op het prikbord hangt ook een
weekagenda. Daar wordt alles opgeschreven wat buiten het dagdagelijkse is. Ook de
uitnodigingen worden opgehangen tot na de festiviteit.
Alle andere post gaat altijd in één schuif. Die schuif wordt wekelijks opgeruimd.
Wat bewaard wordt, wordt ordelijk bewaard. De papieren in kaften, de uitnodigingen….per
doos. Reclame wordt bekeken en onmiddellijk weggegooid.
___________________________________________________________________________
De huishoudadministratie gebeurt door mezelf en mijn man
Wie het eerst thuis komt haalt de post uit en legt die op de hoek van de tafel.
Er is een ouderwets postzakje. Ieder heeft zijn eigen zakje (met herkenning erop) en de post
wordt hierin verdeeld. Er is ook plaats voor tijdschriften. Het postzakje is ook de
verzamelplaats van alle belangrijke documenten (identiteitskaart/abonnementen..)
In de keuken is er een kastje voorzien voor de betalingen, die gebeuren via home-banking.
De betaalde facturen worden in een ringmap gestoken volgens datum betaling. 1 maal per jaar
wordt dit leeggemaakt en geklasseerd –ook de bankuittreksels – het teveel wordt
bijeengehouden in de kelder.

BIJLAGE 1.1
De man regelt de bankzaken en werkt dat onmiddellijk af tot en met de brief onmiddellijk
wegbrengen. Ikzelf zorg voor ziekenfonds, abonnementen: De abonnementen (trein-bus)
houdt ik in het oog. Ik ben niet zo stipt hierin als mijn man
Schoolaangelegenheden worden verdeeld afwisselend voor wie het het beste uitkomt
___________________________________________________________________________
Zondagavond worden de papieren gesorteerd en betalingen klaargemaakt.
Elke dag haal ik de brievenbus leeg. Er is een gele map waarin alles gelegd wordt zoals het
binnenkomt De map is apart per rubriek, zowel wat rekeningen als aankoopbewijzen betreft..
Ik zou een huishoudboekje willen bijhouden maar dat zie dat nog niet onmiddellijk zitten. De
huishoudadministratie is volledig de verantwoordelijkheid van mij. Ik vind het erg dat de man
hier geen interesse voor toont.
___________________________________________________________________________
De brievenbus wordt leeggemaakt door mij omdat ik het eerst thuis ben. De post wordt op de
tafel of de kast gelegd. Er wordt eerst gezorgd voor eten. Na het eten wordt de post bekeken.
Reclame wordt aan de kant gelegd in het krantenrekje tot de week voorbij is. Op rekeningen
schrijf ik de betalingsdatum en dan dat in het krantenrekje apart gestoken tot het betaald
wordt.(meeste betalingen gebeuren via domicilieringen, de ander doen we meestal ’s
zaterdags naar de bank , het gebeurt naargelang de datum).
Betalingen in de winkel doen we met geld. Met de bankkaart betalen we alleen de benzine
van de auto.
Papieren worden gesorteerd, per rubriek, in kaftjes met een vaste plek in kast in de living (dat
doet de man) Mijn regelzaken vallen dikwijls op de donderdag of de zaterdagvoormiddag
(tandarts, kapper, voetverzorging). Maar de meeste zaken gaan rechtstreeks via de rekening.
Ik heb meer regelwerk voor mijn ouders dan voor mezelf.
___________________________________________________________________________
Ik doe de paperassen. De man is niet zo thuis in papieren. Hij had vroeger leerproblemen en
heeft Buso gedaan. Hij is op 18 jaar gaan werken.. Daarom is alles voor mij. Ik haal de
brievenbus leeg, ik moet de brieven openen (soms tot ergernis) Ik doe de betalingen. Ik heb
een doos waar alles in zit en het overzicht doe ik via de computer (document met overzicht
van de uitgaven per maand en per jaar) Ik maak maandelijks een overzicht om te zien wat we
kunnen uitgeven, de vaste kosten die iedere maand terugkomen en de betalingen.
Alles wat papieren is is voor mij. Ik doe dat gewoonlijk ’s maandags. Ook de afspraken
maken met alles wat buitenshuis is doe ik ook.
___________________________________________________________________________
De brievenbus wordt leeggemaakt door diegene die het eerst thuis is.
- het niet belangrijke gaat onmiddellijk naar de papierdoos.
- veel facturen worden rechtstreeks via de rekening afgehouden met domicilieringen en
permanente orders. Op de rekeningen die tussenin komen zet ik een datum op en de
man betaalt via de computer en er wordt pas betaald tegen de vervaldatum. Als het
betaald is gaat het in een doos – die om de 2 jaar leeggemaakt wordt, dan wordt het
weggegooid.
- de loonbriefjes worden allemaal bewaard
- de belastingsbrief is het domein van de man, hij zorgt voor aangifte en ook voor de
bewaring van deze papieren (zitten ergens in een kast in een doos)
- verzekeringen zitten in een aparte kaft.
- we hebben nog allemaal ons bankuittreksels (ergens in een kast- daar zijn er geen van
weggegooid want dat zijn de betalingsbewijzen)
Als ik naar de ziekenkas moet gaan dan liggen de papieren die hiervoor nodig zijn 2 dagen
op voorhand klaar
___________________________________________________________________________

BIJLAGE 1.1
Papierwerk wordt door de man gedaan.
De brievenbus wordt leeggemaakt door de mij. Reclamebladen kijk ik in en leg ik bij de
telefoon. Wat op mijn naam staat doe ik open en de rest is voor de man. En hij zorgt voor de
betalingen. en hij klasseert alles in mappen en per rubriek. Bankuittreksels worden nagekeken
en gesorteerd. (1 maal per maand op de zaterdag)
___________________________________________________________________________
Het papierwerk is voor mij.
Ik maak de brievenbus leeg. Datum van betaling is bepalend voor het bankwerk. Ik ga naar de
bank wanneer het moet betaald worden en ik breng het zelf in aan de terminal in de bank. We
hebben geen home-banking. Alles heeft ook een vaste plaats. We hebben in een aparte kast
laten maken met een hangklassement voor de dingen die moeten bijgehouden worden. Alles
wat binnenkomt wordt onmiddellijk gesorteerd en waar iets mee moet gebeuren ligt in een
vaste schuif. Na betaling wordt het onmiddellijk geklasseerd, ook de bankuittreksels. Wat niet
moet bewaard worden gooi ik onmiddellijk weg.
Ik bewaar heel weinig.
___________________________________________________________________________
Ik maak de brievenbus leeg, wat weg mag wordt onmiddellijk weggegooid. Wat niet weg mag
gaat in het mandje op de keukenkast.
Betalingen gebeuren via netbanking door de man. Hij heeft een eigen klasseersysteem
bedacht. Een kaft per rubriek (per jaar bijgehouden). Na 1 jaar gaat het in een archiefdoos in
de kelder.
___________________________________________________________________________
De huishoudadministratie doe ik via computer. Ik sorteer het onmiddellijk in mapjes. Een
mapje per rubriek (vroeger deed ik alles in één map) Ik vind het nu gemakkelijker.
___________________________________________________________________________
Diegene die eerst thuis komt maakt de brievenbus leeg. Niemand mag de brieven opendoen
van iemand anders. We kijken wat het is. Bankuittreksels worden direct geklasseerd. De
rekeningen worden betaald via homebanking. De facturen worden direct geklasseerd, per
rubriek bij mekaar. De verzekeringen zitten nog in een aparte kaft en er is een aparte doos van
alle aankopen.
Nieuwjaarsbrieven heb ik bijgehouden. De verjaardagskaarten gooi ik na een jaar weg. Ik kan
goed opruimen. (te goed zegt ons ma). Ons ma kan niets weggegooid krijgen. Sommige
stukken van speelgoed kan ik niet weggooien, maar ander dingen breng ik naar de sint
Vincentiusvereniging en de kringloopwinkel.
___________________________________________________________________________
De brievenbus wordt meestal leeggemaakt door de man. Hij sorteert de post per naam en legt
hem dan in de keuken op de tafel. Hij doet de betalingen via homebanking. De post wordt
onmiddellijk in kaften gesorteerd en de afspraken onmiddellijk genoteerd. Uinodigingen
liggen op een hoopje en worden regelmatig nagekeken en als het voorbij is weggegooid. De
betalingen worden per rubriek en per jaar in de kaft bijgehouden. Per jaar wordt het in de
kelder bewaard en na een aantal jaren wordt het weggegooid.
Ik wil alles direct weg ! We hebben daar thuis een paar schuiven voor.
___________________________________________________________________________
De brievenbus wordt leeggemaakt door diegene die het eerst thuis is. De post wordt per naam
op de tafel gelegd. Betalingen worden apart gelegd bij het hoopje van de man. Hij zorgt voor
de financiën (betalingen via homebanking) Als het betaald is doet hij een streep erdoor en dan
worden ze in een doos bewaard; Elk jaar wordt de doos leeggemaakt. We weten maandelijks
hoe het zit – ik weet wat we wanneer kunnen betalen en hij houdt mij op de hoogte.
Bankbriefjes worden geklasseerd door de man.

BIJLAGE 1.1
Reclame bekijk ik en leg het nadien onder de TV in de keuken. Alles wat nog nodig is gaat in
het kastje onder de TV. Ik gooi niets onmiddellijk weg.
___________________________________________________________________________
De brievenbus wordt leeggemaakt door diegene die thuis is.
Papierwerk doet de man. Als ik de brievenbus leegmaak leg ik wat voor de man is apart op de
kast in de keuken. De man gaat naar de bank en doet via selfbanking de betalingen. Wat
betaald is steekt hij in een kistje met sorteersysteem + klasseerbakjes
___________________________________________________________________________
Elke middag haal ik de post uit.
Rekeningen steek ik samen op een vaste plaats. Wat ik moet regelen steek ik samen. Ik heb
thuis een kalender ophangen waar ik alles opschrijf en meestal de regelzaken gaan naar
dinsdag.
Betalingen doe ik via internet – steek ik nadien in mijn mapke – de rekeningen hou ik bij
tussen mijn bankuittreksels. Ik hou die jaar per jaar bij. Als het mapke vol is leg ik het weg in
een andere kast.
Als ik papierwerk of regelwerk heb gebeurt dit ook meestal op mijn vrije dag.
___________________________________________________________________________
We sorteren alles per jaar in een farde, heel ordelijk Betalingen gebeuren thuis ook met
computer. Ons ma heeft veel domicilieringen. Van ons ma ligt alles apart in een bakje..
9. Tuin en klusjes
De tuin is het terrein van de man. Er wordt regelmatig gras gemaaid – er wordt thuis niet
zoveel belang gehecht aan de tuin. Hij heeft vooral aandacht voor creatieve klusjes (zelf
dingen maken)
___________________________________________________________________________
Er zijn dingen die ik bewust niet doe, die ik overlaat aan de man.
Auto wassen – kleine klussen in huis.
___________________________________________________________________________
Ik onderhoudt de tuin. De man doet het gras af en het snoeiwerk
___________________________________________________________________________
In de zomer maai ik ’s woensdagsnamiddag het gras. De rest doet de man buiten, maar
meestal in het weekend.
___________________________________________________________________________
Als het mooi weer is durf ik het werk binnen te laten liggen want dan werk ik liever buiten. Ik
maai het gras en maak de hof proper. Ik hou rekening met groenafval en vuilzakken
___________________________________________________________________________
De man zorgt voor de huisdieren : hond, kippen, vissen, konijnen. Hij zorgt ook voor de
grotere klussen in huis : verven – verstopping van waterleiding – kippenhok opkalfateren….
Aan het gewone dagdagelijkse doet hij weinig mee omdat hij er niet is. Als ik iets wil gedaan
hebben dan leg ik ’s morgens een briefje met een concrete vraag en dan doet hij dat ook.
Zaterdag is de dag dat we buiten werken (in het seizoen) – en de klussen doen zoals auto
wassen - kelder opruimen.
___________________________________________________________________________
In de zomer is het wekelijks gras maaien- tuin wieden- maar dat is in de namiddag maar een
paar uren. Het groot snoeiwerk doet de man.
Tijdens vakantiedagen worden er nogal eens dingen overgeslagen.
De man is een doe-het-zelver. Hij heeft alles zelf gedaan in het huis en doet ook al de
afwerkingen en veranderingen zelf.
___________________________________________________________________________
Ik woon niet groot – wel met 20a grond. Ik heb kippen, hanen , konijnen en poezen.

BIJLAGE 1.1
De kinderen en ik geven hun s’ middags eten (omdat het donker is ’s avonds)
Het snoeien van de tuin doe ik als ik alleen ben. Ik sprokkel zelf hout en ik laat hout komen
voor de houtkachel. Ik zaag zelf het hout.
___________________________________________________________________________
Zaterdag doen we meestal klussen, maar wel geen grote dingen
Buiten werken in de zomer ik doe zoveel als de man maar ik doe dat ook heel graag.
___________________________________________________________________________
De man doet het grote eerder groffe werk en ik zorg voor het afwerken. vb bij behangen doet
hij het papier af en ik behang.
De siertuin verzorgt de man. Fijne afwerking gebeurt door mij.
Moestuin wordt verzorgd door de man. Het inmaken van de groenten doe ik.
___________________________________________________________________________
Schoonvader graaft de hof om – tuinieren doe ik zelf –onkruid uitdoen helpt mijn man. Het
grootste terrein van de man is buiten.
___________________________________________________________________________
Ik ben alleen met de kinderen en doe alles, binnen en buiten.
10. Sorteren en recycleren
De man sorteert de spullen in de garage (glas/papier/plastiek/brikken/metalen) en als die
bakken vol zijn rijdt hij naar het containerpark.
___________________________________________________________________________
Afval wordt gesorteerd en mijn broer brengt het naar containerpark. (papier- plastiek- glas).
Brik wordt nooit gekocht en metalen blikjes worden platgetrapt en mee in de vuilzak
gestoken..
Kleren die nog goed zijn worden naar een kledingcontainer gebracht. Als er speciaal knopen
opstaan knip ik er die vanaf. De oude niet herbruikbare kleren steken we in de vuilzak.
___________________________________________________________________________
Ik sorteer voor het containerpark (glas – plastiek – brik ––papier) zelfs het groen wordt
gesorteerd in keuken en tuinafval. Vam vat
Zaterdag in de voormiddag om de paar weken ga ik naar het containerpark en naar de brouwer
(ook voor mijn schoonouders)
___________________________________________________________________________
Glas – papier- plastiek – blik en brik worden apart gehouden. En om de 14 dagen rijd ik naar
het containerpark (meestal als de plastiekbak vol is)
Het keukenafval gaat naar de kippen. De vuilniszakken aan straat zetten is ook mijn taak maar
doet de man doet dat wel als ik het hem vraag. ( hij weet niet de ophaaldag is).
Iets wat kapot is wordt onmiddellijk weggegooid , ik zal nooit iets laten liggen voor als…
De nieuwjaarsbrieven van de kinderen worden bijgehouden. Ik heb 2 dozen voor de kinderen
op zolder en daar wordt bewaard wat ik wil bewaren.
___________________________________________________________________________
We sorteren glas-papier-blik-brik-plastiek. Om de 14 dagen ga ik naar het containerpark. Als
het te veel groot afval is (zoals het eerste tuinafval) gaat de man met de remork.
Ik zet de vuilzakken klaar, de man neemt ze ’s morgens mee naar buiten.
_______________________________________________________________ ____________
Mijn garage is mijn containerpark. Ik vind het heel belangrijk om te sorteren en ik doe dat
zeer consequent. 1 keer per maand ga ik naar het containerpark.
___________________________________________________________________________
We sorteren blik- brik- glas- plastiek en papier. Om de 14 dagen gaan we naar het
containerpark.

BIJLAGE 1.1
___________________________________________________________________________
In een keukenkast staan 2 emmertjes. Eén voor de kippen en één voor het compost. En er is
een zak voor plastiek. Glas breng ik naar de glasbak. Papier wordt één keer per maand
opgehaald. En in de garage staan 2 grote zakken voor de plastiek en de andere voor de rest
van het containerpark.(ongeveer 1 keer per maand als de zakken met plastiek vol zijn)
Afgedankte kleren worden naar de kringloopwinkel gebracht tezelfdertijd als we naar
containerpark rijden.
___________________________________________________________________________
We sorteren in dozen :oud papier, glas, plastiek. Het keukenafval gaat naar compost (daar
komt elk jaar een fazant op).
___________________________________________________________________________
Afval wordt gesorteerd: plastiek in zak (aan de haak in de gang), als hij vol is naar de berging.
Voor de rest glas/papier/blik/brik in dozen. Ik ga één keer per maand (op dinsdag) naar het
containerpark. Papier geef ik mee langs de straat. Glas breng ik naar de glasbak.
___________________________________________________________________________
We sorteren heel veel. De man gaat ermee naar containerpark.
11. (School) activiteiten met/van de kinderen
Alle dagen ben ik een half uur bezig met het helpen van de kinderen (vooral de kleinste)
zowel wat de muziekles als het schoolgebeuren betreft. (bv in de voorleesweek hebben ze
daar thuis ook aandacht voor) Dit neemt heel wat tijd in beslag maar geeft ook voldoening en
ontspanning omdat het een vorm is van bijblijven (en soms dingen leren van de kinderen)
Ik speel ook heel regelmatig spellekes met de kinderen. De schoolactiviteiten doen de man en
ik meestal samen.
___________________________________________________________________________
In de keuken hangt een prikbord met het overzicht van de vrijetijdsactiviteiten van de
kinderen.
De man vindt het heel leuk om samen met de kinderen iets te knutselen voor het huishouden.
Ieder zoekt verschillend zijn plek voor de schooltaken: beneden of boven in hun kamer/ 1
zoon is chaos. Ze nemen zelf verantwoordelijkheid . Willen ze praten over schoolproblemen
dan moeten ze dat zelf aangeven. Met tips die vanuit het school gegeven worden wordt
rekening gehouden. Er is steeds interesse in het schoolgebeuren dat ook getoond wordt aan de
kinderen. Er is enige controle over het computergebruik. De kinderen moeten onderling
afspreken over het gebruik van de computer - schoolaangelegenheden hebben altijd voorrang.
___________________________________________________________________________
Schoolse activiteiten, als ze belangrijk zijn, zoals rapporten, oudercontacten dat proberen we
samen te doen.
Volgens de werkuren halen ik of mijn man de kinderen aan school of in de kinderopvang. Na
het eten help ik met het huiswerk. Op woensdag gaat de jongste naar de turnles (mee met een
buurvrouw) en ik ga ze halen om 15u. De oudste blijft thuis. Zaterdag hebben de kinderen
zwemles voormiddag, die moeten dan gebracht en gehaald. Zondagsnamiddag is het chironamiddag.
’s maandags ga ik sporten en de man stopt de jongste in bed (nadat hij de afwas en de opruim
gedaan heeft). De oudste blijft op tot ik terug ben en dan stop ik die in bed.
De kinderen in bad zetten doe ik ook , alhoewel er geen vaste dag voor is. de man denkt daar
niet aan. De jongste gaat tussen 19u en 19u30 slapen en de oudste rond 20u30.
Soms doen we iets samen; gezelschapsspel, we gaan al eens het dorp in om kleine
boodschappen te doen. De kinderen kijken graag TV maar dat proberen we te beperken. Ze
knutselen ook graag, verkleden zich graag, en met mooi weer zijn ze graag buiten met de
buurkinderen. ’s Zaterdags is er nog al eens uitwisseling van kinderen maar meer in de zomer

BIJLAGE 1.1
dan in de winter. In het weekend wil wat vrij zijn en doe ik ook wat minder in het huishouden:
als de kinderen rondlopen is dat ook gemakkelijker.
In de vakantieperiode is het kinderopvang. De ouders van weerszijden kunnen niet zorgen
voor opvang.
___________________________________________________________________________
Het schoolgebeuren wordt opgevolgd door mij en mijn man.
De zoon gaat voetballen, ook die tas maak ik klaar, ik steek er alles in en er is thuis een mand
waar alles bijeensteekt van de voetbal. En daar moet alles maar uitgehaald worden.
Zaterdagmiddag staat zijn valies klaar voor zondag.
___________________________________________________________________________
De zoon is actief in de jeugdbeweging. Zij vergaderen een avond en hebben vrijdag en
zaterdag activiteiten. Hij is daar veel mee bezig.
De dochter heel veel werk voor school. Ze gaat met de bus naar school wat maakt dat ze veel
tijd verliest met verplaatsen. Hier kan ik niets extra aan vragen. Zaterdagvoormiddag gaat ze
sporten voor ontspanning.
Het oudercontact in de school doen mijn man en ik samen. (is nu minder omdat de dochter
groot is)
___________________________________________________________________________
Ik haal de kleinste elke dag van school, op maandag vang ik ook een buurmeisje een uur op
omwille van het werk van haar mama . Ik help dan de kleinste met zijn huiswerk.
Op woensdag heeft de dochter dansles en dan blijf ik daar 3 kwartier bij. Daarna breng ik de
zoon naar de training van de voetbal. Dan rijd ik door mijn ma en ga ik daar opruimen en eten
maken. Tegen 19u30 zorg ik dat ik terug thuis ben voor het avondritueel van de jongste
(dagelijks helpen douchen- toezien dat zij haar tanden poetst en dan gaat zij bed in). De rest
van de avond is van mij en leg ik me neer in de zetel voor TV tot slaaptijd.
Donderdag is het bibliotheekmoment met de dochter (om de 14 dagen wisselen van boekjes)
Vrijdag moet de zoon terug trainen voor de voetbal. Als ik hem afgezet heb rij ik door naar
mijn ma om daar te helpen.
Vrijdagavond blijven de kinderen wat langer op. Dat is de avond van TV kijken –
gezelschapsspelen – dochtertje is aan ’t leren breien. Maar ik ben zelf ook terug begonnen
omdat ik het fijn vind. Maar ik brei enkel in het weekend. Om 10 uur is ten laatste iedereen in
bed.
Zaterdag half 12 gaat de dochter sporten tot 13 uur; op haar vraag blijf ik dan kijken.
Ik ben een strenge mama: regels zijn regels en die zijn er om zich aan te houden. Zeker door
het feit dat ik heel veel alleen ben met de kinderen.(straffen is kinderen ontnemen van de
dingen die ze graag doen – vb niet op internet of overslaan van training voor de zoon – de
dochter heeft nog weet van in de hoek zetten)
___________________________________________________________________________
De oudste (6 de
studiejaar) gaat vanaf dit jaar met de fiets naar school (overwinning op mij) en
de dochter breng ik weg.
Na het eten is het huiswerk maken. Kinderen moeten gestimuleerd worden om te doen wat ze
moeten doen. De zoon moet ik echt leren plannen voor school – ik moet dat in de gaten
houden of het loopt mis. Toetsen en huiswerk vind ik een zware taak, vind ik heel
stresserend.
Mijn zoon is een echte huismus, mijn dochter knutselt heel graag en is thuis ook altijd bezig
met iets. Ze zit ’ s avonds altijd aan het salontafeltje en zij geniet er echt van als ik bij haar zit,
een kommetje met wat fruit dat ik schil voor haar en in de winter steken we een kaarsje aan.
Dat vinden we allebei supergezellig.
21u15 tanden poetsen en om 21u30 gaan de 2 samen slapen. De oudste kan dan nog wat
wakker liggen en hij mag dan nog wat lezen in bed (omdat hij de oudste is).

BIJLAGE 1.1
We hebben een kalender op de keukendeur waar alle activiteiten worden op
bijgehouden.(onze agenda). De kinderen gaan elke 2 maal per week naar de muziekles en
moeten gebracht en gehaald worden. De zoon en de dochter gaan elk nog 1,5 u sporten. Ik
breng hen en als de man thuis is gaat hij hen halen en dan eten we ook wat later.
Oudercontacten in het school tot nu toe heb ik die alleen gedaan. Naar het middelbaar wil ik
dat samen doen met de man.
Kinderen loslaten tijdens het opvoedingsproces vind ik heel moeilijk. Opvoeding, zorgen dat
de kinderen het goed hebben is heel belangrijk.
___________________________________________________________________________
We vertrekken pas om 8u20 naar de school maar we staan wat vroeger op omdat de zoon zijn
tijd nodig heeft. Hij moet nog heel even kunnen spelen thuis. Hij is sowieso vroeg op school
als de poort opengaat. Ik begin om 9 uur beginnen te werken. Na mijn werk om 13u ga ik hem
halen, hij heeft dan gegeten.
Dinsdagavond om de 3 weken gaan we naar de spelotheek, als dat niet lukt gaan we
zaterdags. We gaan ook om de 3 weken naar de bib om boekjes te kiezen.(geen vaste dag
maar we proberen wel de zaterdag te vermijden- omwille van de drukte)
Dan doen we 1 uur tot 1u30 samen dingen: themagericht knutselen, spelen aanvullend op wat
ze bezig zijn in school/ meegaan in de fantasie. Als ik dat doe dan kan ik mijn ander
activiteiten rustig doen want dan zijn ze is tevreden.
1 weekend op de 2 gaan ze naar de papa.
We bakken ook samen dat vinden ze geweldig. (wafels bracht mijn zoontje zelfs terug aan de
eet nadat hij ziek was)
Ik ben in het oudercomité van de school maar de vergaderingen zijn niet zo frequent.
Ik maak minder gebruik van de officiële diensten. Mijn ouders zorgen wel voor opvang als
het nodig is. . Het grootste probleem is regelen als het kind ziek wordt, met mijn werk. Mijn
moeder is ziek en kan niet altijd waardoor ik al eens in een vervelende situatie kom.
___________________________________________________________________________
De zoon die voetbalt. Ook de dochter gaat sporten. Die doen dit nu zelfstandig. We moeten
daar niet meer voor rondrijden.
___________________________________________________________________________
De twee zonen sporten. We proberen zoveel mogelijk te gaan kijken bij wedstrijden. (nu iets
minders als toen ze jonger waren). Bij de voetbal gaan we wel samen naar de thuismatchen
kijken.
Onder de examens zijn de jongens absolute prioriteit. Zorgen voor eens iets extra lekkers. Tijd
maken om te luisteren.
We hebben 2 heel gevoelige jongens. Ze praten veel met mij. Met hun probleemkes komen
ze naar mij maar naargelang ze ouder worden zie ik hen ook al eens meer naar mijn man
trekken. Thuis zijn heel open besprekingen wordt over alles gepraat. Dat vind ik ook heel
belangrijk.
___________________________________________________________________________
De oudste moet na het eten 2 maal per week huiswerk maken.
Dan gaan de kinderen het bad in. Als de man morgenpost heeft helpt hij meestal de kinderen
wassen. Om half 7 gaat de kleinste slapen en om half 8 de oudste. Als de kleinste slaapt kijkt
de grootste nog wat TV.
Alle 3 weken ga ik naar de bibliotheek met de kinderen. Ze krijgen dikwijls verhaaltjes voor
ze gaan slapen. We knutselen ook samen. Nu voor kerstmis hebben we zelf kaartjes
geknutseld. voor de school, voor mijn pa (bompa) en voor de moeder van mijn overleden ma
(grote bomma).
De oudste gaat ’s woensdags naar de tekenles en zondag naar de chiro. Soms gaan we
allemaal samen naar een speeltuin.

BIJLAGE 1.1
___________________________________________________________________________
De jongste zoon is op internaat en gaat zondags naar de chiro. De oudste doet op dit moment
niets; hij is gestopt met chiro – hij gaat uit met vrienden.
Woensdagnamiddag als de zoon naar huis komt probeer ik iets te doen waar hij ook iets aan
heeft. Dan wil ik wat tijd doorbrengen met hem.
Vrijdagnamiddag moet ik al om 14 u vertrekken om op tijd te zijn om de zoon af te halen van
het internaat en dan zijn we meestal terug rond 16 uur.
1 dag in de week ( vrijdag of de zaterdag) gaan de zonen naar hun papa.
___________________________________________________________________________
Op de voetbaltraining van de zoon gaat de man mee
Meestal wordt er ‘s avonds nieuws gekeken. Man en zoon zijn voetbalfans en bekijken alles
samen wat daar mee te maken heeft. Ik heb geen vaste programma’s die ik bekijk. Ik en de
dochter trekken dan meestal naar boven, naar mijn knutselkamertje. De ene en de andere komt
al eens hangen op mijn kamerke. De dochter doet nog heel veel bij mij. Als zij iets nodig
heeft dan zorgen we daar vaak samen voor.
De zoon trekt zich ’s avonds terug op zijn speelkamer ( staat nu zijn bureau-computer-TV)
Hij zit al eens graag alleen. Maar hij kijkt wel alle dagen nog naar Samson. Onze dochter zit
meer bij ons.
Thuis is iedereen slapen tussen 10u en 10u30.
12. Sociale contacten/ ontspanning
Ik ga 3 keer per week lopen/één avond naar avondles/handwerken en knutselen.
De man gaat ook één avond per week naar de avondles.
We hebben regelmatig bezoek van vrienden of gaan zelf op bezoek (altijd in het weekend)
We hebben dagelijks contact met ouders en in het weekend met schoonouders. Voor de man
is het andersom.(hij loopt alle dagen na het werk een kwartiertje binnen sinds zijn ma alleen
is)
___________________________________________________________________________
Ik kom nu ook tot het besef van het kostbare van sociale contacten en ik heb nooit gedacht dat
familiebanden zo belangrijk zijn.
Ik kom uit een groot gezin waarbij heel veel nieuwe dingen niet konden. Maar naargelang de
kinderen groter worden krijg ik zelf meer vrije tijd en merk dat ik nieuwe sociale contacten
leg(dat is wat moeilijker doordat ik van nul moet beginnen omdat vroegere vriendinnen verder
weg wonen)
___________________________________________________________________________
Zaterdagnamiddag zijn we bijna altijd weg – vrije tijd – het stad in – wandelen- speeltuin –
zwemmen…
Zondagnamiddag zijn we ook weg : familiebezoek en andere leuke dingen.
Ik heb dat nodig en vindt dat dat moet kunnen want als ik thuis ben dan ben ik altijd bezig. Ik
moet het huis uit om te stoppen met werken. Ik kan niet genieten van in de zetel te zitten.
TV kijken wordt begrensd en computerspelletjes wil ik niet in huis. Onze gezamenlijke
hobby’s zijn: zwemmen – wandelen- shoppen. Ik heb niets voor mij alleen.(alleen naar de
kapper gaan). Ik vind het erg belangrijk dat ik er goed uit zie ook naar de kinderen toe. Ik wil
dat de kinderen fier zijn op mij. Vroeger deed ik 3 keer per week fitness. Ik heb het
voornemen om twee keer per week een uur voor mezelf te nemen. Ik wil dan zelfs een
babysit.
___________________________________________________________________________
Door de zorg voor mijn ouders zijn mijn hobby’s grotendeels weggevallen. De zorg voor mijn
ouders is nu veel draagbaarder en geruster omdat ze hun verzorging nu hebben en hun oppas
vanuit het rusthuis. Moeder geniet heel erg van de extra activiteiten. Donderdag ga ik samen

BIJLAGE 1.1
met schoonzus naar mijn ouders in het rusthuis, we eten dan samen een broodje en ’s avonds
gaan we mee kienen in het rusthuis (feest voor ons ouders).
In de zomer als we de tijd nog vinden gaan we fietsen, in de winter gebeurt dat minder. Wij
hebben samen leren zwemmen en we gingen ’s woensdags maar het is weggevallen. Het doen
is een probleem; ook omwille van praktische overwegingen, zoals eten herregelen, vertrekken
als ge moe zijt ..
Het gezin van de zoon komt als het gaat elke vrijdagavond mee frietjes eten. Kinderen en
kleinkinderen blijven af en toe nog slapen (vroeger meer). Elke eerste zondag van de maand
proberen we reünie te houden. Wij koken dan samen en de kinderen helpen met afwas en
opruim. (voorbereidingen gebeuren vaak zaterdagavond).
Bij de man (gezin van 11) proberen we elke laatste zondag van de maand even samen te
komen (tussen de 18 en de 20 man) in de namiddag (zonder al te grootse toestanden, wel
koffie, taart en sandwiches).
Bij mijn broer gaan we meestal ’s zaterdags binnen. We passeren daar, zij komen iets minder.
We hebben een heel goede band met mekaar.
Algemeen voel ik mij heel goed in mijn huishouden (vroeger is het anders geweest – de
relatie speelt hierbij een belangrijke rol)
___________________________________________________________________________
Ik ben graag thuis met de kinderen. ’s Maandags ga ik sporten en de man doet dan de afwas
en de opruim.
De man doet nog vrijwilligerswerk, zit graag aan de computer en volgt geregeld
avondcursussen.(1 avond per week). Hij wil computerles volgen omdat hij beter mee wil
kunnen met de kinderen.
Zondag is onze uitstapdag: familiebezoek zowel langs de kant van de man als langs mijne
kant. We hebben geen vaste gezinsuitstappen. We zien hoe het uitkomt. We moeten ook een
beetje financieel kijken.
Ik ben algemeen tevreden hoe het loopt. Ik zou graag iets meer tijd hebben voor mezelf en op
dit moment is het een droom om eens alleen op mijn gemakske te shoppen één dag in de
week, zonder dat ik naar iets moet kijken.
___________________________________________________________________________
Ik heb geen hobby en ben in geen enkele vereniging.
Mijn man heeft als hobby fotografie (we hebben altijd de kodak bij als we ergens naar toe
gaan). Hij geeft ook training bij de voetbal 2 maal per week. De zoon gaat ook 2 maal per
week trainen en 1 maal per week match. De activiteit die we samen doen is naar de voetbal
gaan van de zoon. Voor de rest zijn er geen vaste dingen.
Thuis komt weinig volk en we gaan zelf ook weinig. Ik heb daar geen behoefte aan.
Gewoon samen zijn vind ik fijn. Er wordt weinig TV gekeken. Er wordt wel gelezen. De zoon
zit nogal eens aan computer.
10 uur ’s avonds zijn thuis meestal de lichten uit.
___________________________________________________________________________
Maandag ga ik sporten. Dinsdagavond om de 14 dagen gaan we met een groep vrouwen naar
een praatcafé, wat bijbabbelen en ik volg les bij de fanfare –twee maal per maand. Af en toe
treden we op: carnaval, gouden bruiloft, concert bij de fanfare.
De man gaat donderdagavond met kameraden op stap.
Zondagnamiddag gaan we samen naar de voetbal bij de thuismatchen. We drinken een pint en
dan gaan we samen naar de ma van de man.
Thuis proberen we éénmaal per maand samen iets te doen. Elk jaar gaan we één weekend weg
met heel de familie. Met Nieuwjaar huren we een zaaltje, maken we zelf eten en worden
pakjes uitgewisseld. Kerstdag en Pasen brengen we door met de familie van de man. Als het

BIJLAGE 1.1
kermis is hebben we ook een zaaltje. We hebben hiervoor een familierekening. Met 2 zorgen
we voor het eten en een ander zus zorgt voor de graven van mijn ouders.
___________________________________________________________________________
Na de operatie van mijn moeder ga ik haar tijdelijk dagelijks helpen: stofzuigen + eten maken,
was en strijk. Ook zaterdag ga ik om 8u30 bij mijn ouders poetsen samen met mijn zus (tot 11
uur).
Dinsdag ga ik van mijn werk door naar mijn oma. Ik heb in de tijd beloofd dat ik haar zou
helpen als zij minder goed zou kunnen en beloofd is beloofd. Ik eet daar mijn boterham op en
dan poets ik daar tot 15u15 want dan ga ik door de kleinste aan de school halen.
Twee avonden ga ik om 9 uur bij de kinesist een half uur sporten.
Aan TV kijken kom ik niet toe, hij staat wel eens op maar ik ga er niet bij zitten. Het
dagdagelijkse nieuws krijg ik van mijn gezinnen waar ik werk.
Zaterdag ik met mijn dochter kijken naar de voetbalmatch van de zoon (als die thuis spelen)
en mijn man gaat dan mountainbiken.
Namiddag wordt er afgesproken met vrienden, gaan we op familiebezoek of blijven we
gewoon thuis. Soms gaan we op zaterdag uit eten.
Ik vind het belangrijk dat iedereen content en gezond is. We hebben thuis een open huis. Er
komt redelijk wat volk over de vloer – ik vind het fijn als er andere kinderen komen spelen
thuis. Ik zie er ook niet tegen op als er thuis iets te vieren valt.
___________________________________________________________________________
Ik lees elke dag de krant op internet. Woensdag is mijn sportdag. Dan ga ik sporten samen
met mijn zus – een uur in de voormiddag en dan gaan we samen iets drinken en kletsen we
bij.
We gaan weinig weg met ons allen, ook weinig onder ons 2 (zouden we iets meer moeten
doen). Zondag is onze gezinsdag. Voor 9 uur hebben we gegeten want om 9u gaat de dochter
sporten tot 10u30. Tegen de middag eten we of gaan we al eens uit eten. We gaan al eens
wandelen, ontvangen bezoek….
Bij verjaardagen van de kinderen komen grootouders, peter en meter, geen toestanden maar
gezelligheid.
Zaterdag gaat de man eens naar zijn ouders. Bij de man is het verzamelpunt de ouders. Bij al
de feestelijke gelegenheden is heel de familie samen: Kerstmis, Pasen, kermis, vaderdag,
moederdag… Bij verjaardagen aan de man zijn kant komen alleen de ouders.
Ik heb geen ouders meer. De familie komt samen met verjaardagen (maar eenvoudig, geen
toestanden).
___________________________________________________________________________
Om het leefbaar te houden ga ik om de 14 dagen wat bijwerken. Soms heb ik het gevoel dat
met de minste tegenslag ik onderaf gaan. Ik ontzeg me persoonlijk veel ten behoeve van de
kinderen, hun opvoeding vind ik het belangrijkst. Mijne rustdag is meestal woensdag of
donderdag. Dan neem ik tijd voor mezelf als de kinderen slapen zijn (19u en 19u30) Ik lees
heel graag en dat gebeurt meestal ’s avonds). Ik relax dan en neem tijd om mezelf te
verzorgen.
Ik heb veel contact met de buren – ik zorg voor de kinderen van familie – bezoek mijn ouders
zeker minstens 1 keer per week. Om de 14 dagen, het weekend de kinderen thuis zijn, gaan
we naar mijn grootouders. Ik vind dit belangrijk om te onderhouden. (het is vooral de
kinderen die moet komen)
Als er dingen gebeuren in het cultureel centrum omtrent zijn leeftijd spring ik daar ook graag
op in. (gebeurt nogal eens met of zonder anderen). Mijnvroegere sociale leven (scouts,
vrijwilligerswerk) blijft een rol spelen. We komen met een groepje 2 maal per maand samen
om over sociale thema’s te praten.
___________________________________________________________________________

BIJLAGE 1.1
In mijn verlof en als ik werken ga, werk ik thuis even hard. Ik spring ook bij bij mijn ouders
en schoonouders. Daarom wil mijn man een uithuis vakantie. Ik kan de knop niet omdraaien.
Als er iets onverwachts tussenkomt, kan ik wel iets laten vallen. Ik voel me dan wel niet goed
en het moet bijgewerkt worden.. Alle weken moet alles gedaan zijn.
Ik maak wel tijd voor mezelf, ik kan wel zeggen: ik ga eens een halve dag naar Hasselt. Maar
eerst moet het werk gedaan zijn en dan ga ik, anders kan ik niet genieten.
In de zomer ga ik zaterdags fietsen en dan familie bezoeken. Ook op zondag: familiebezoek.
Mijn man gaat vaak met de wielertoeristen mee, zomer en winter. Ik fiets meer apart (meestal
alleen met koersfiets).
Twee avonden per week ga ik sporten (spinning) samen met een vriendin. We blijven niet
hangen maar zitten soms wel een half uur babbelen in de auto. De man gaat donderdag
spinning doen maar gaat dan met vrienden wel iets drinken. Maar hij is ook heel huiselijk.
Ik ben ook heel graag thuis.
___________________________________________________________________________
’s Zondagsnamiddags worden de agenda’s voor een week overlopen. Waar we samen naartoe
gaan en waar we apart naartoe gaan.
Ikzelf werkt halftijds en ben bij 7 verenigingen. Mijn man is gepensioneerd en heeft als
hobby’s: fietsen en tuinieren en vrijwilligerswerk.
Tijdens de grote vakantie gaan mijn man en ik mee koken met de scouts en 1 maand hebben
we 2 pleegkinderen thuis.
’s Vrijdagsnamiddag om de 3 weken ga ik op stap met zus en ouders (fietsen of wandelen,
koffie drinken)
1 keer per jaar gaan we op weekend met de kinderen+partners en kleinkind.
Paar keer per jaar sauna met man (ganse dag)
1 weekendje per jaar met man alleen.
___________________________________________________________________________
Ik mag niet meer sporten wat ik vroeger veel deed. Mijn hobby’s zijn: fietsen, wandelen,
winkelen en genieten, sfeer proeven. Ik kan echt genieten van een vogeltje dat op een plankje
zit te eten. Ik geniet van de pakjes onder de kerstboom. Het zijn de kleine dingen die het fijn
maken.
Hobby’s van de man zijn: ’s zondags fietsen en 1 maal per jaar gaat hij met zijn
vrijwilligerswerk mee op weekend.
Iedereen heeft al eens wat slechtere dagen. Maar als iedereen zich thuis goed voelt dan voel ik
me ook goed. Belangrijk is dat de jongens goed thuiskomen, het dagelijks leven goed loopt,
gezelligheid, dingen samen doen (vb eens onder onzen gaan bowlen). Gezin en familie vind ik
héél belangrijk..
___________________________________________________________________________
Wij overleggen veel en mijn man vraagt altijd vooraleer hij dingen beslist.
Zaterdag is mijn vrije dag. Dan zorgt de man voor het eten en voor de kinderen. Ik ga dan
winkels kijken in mijn eentje (dat was de afspraak toen we trouwden). Ik moet nog gaan voor
mijn rijbewijs. ’s Avonds lees ik veel.
Zondag is de vrij dag van mijn man van half 12 tot 17 u. De hobby van de man is met de
motto rijden met 2 vrienden en met de metaaldetector van alles zoeken.
Zaterdagsavond gaan we altijd samen eten bij bompa. En om de 14 dagen gaan we naar grote
bomma.
___________________________________________________________________________
Ik heb yoga gedaan en steppen. Mijn hobby’s liggen op deze moment helemaal stil, ik ga
terug beginnen terug met dans en spinning (1 maal per week). De activiteiten doe ik altijd
alleen en ik ga onmiddellijk na de activiteit naar huis.

BIJLAGE 1.1
Meestal gaan we woensdagnamiddag op bezoek bij mijn ma. Vrijdagavond is het begin van
het weekend dan is het platte rust. Zaterdagavond vertrek ik met de kinderen naar mijn
vriend, daar logeren we tot zondagnamiddag ongeveer 15 uur. En dan gaan we samen naar
mijn ouders – komt iedereen samen. Als we terugkomen tussen 19u en 19u30 dan is het koffer
maken – wat bijeenzoeken en dan is het weekend om.
___________________________________________________________________________
Dinsdagavond en donderdagavond ga ik naar mijn ma (woont alleen en is zorgbehoevend)
(als ik ’s avonds naar mijn ma gaat, gaat de man ook naar zijn ma). Wij hebben thuis
verdeeld dat er elke avond iemand binnenloopt. De zorg voor mijn ma is tijd die van mijn
vrije tijd afgaat. Ik kijk of bij ma alles in orde is , zet de medicatie klaar en controleer of ze
alles gedaan heeft wat ze moest. Ik blijf korter of langer naargelang haar toestand. Ik doe voor
ons ma ook het regelwerk: alle dokterstoestanden-apothekerstoestanden-bankzakenziekenkas-papierwerk.
Zaterdagnamiddag ga ik met de kinderen naar ma. Het is dan
familiebijeenkomst en we eten (al wie kan) dan samen. Als we samen zijn dan doe ik ons ma
haar haren, mijn zus zorgt voor eten en er wordt wat bijgekletst.
Zaterdagavond wordt er thuis gebabbeld – TV gekeken – of er komen vrienden, of we gaan
eens bij vrienden. In de winter hebben we gauw de pyjama aan.
Zondag sta ik op in mijn pyjama – dan kleed ik me niet direct aan – dan durf ik een paar uur
zo blijven lopen. Zondag ’s morgens vertrekken man en zoon samen naar de voetbal. Dan
zorg ik voor het eten tegen dat de voetbal gedaan is. Om de 4 weken is mijn ma thuis
zondagnamiddag. Als zij niet thuis is, gaan we eens wandelen met de hond, of eens fietsen.
’s Avonds gaan we dan samen naar de ma van de man.
Dinsdag en vrijdag direct na mijn werk ga ik eerst een uurtje joggen.
Ik prul heel graag – naaien – verstelwerk …’s Avonds zit ik heel veel in mijn naaikamerke –
met van alles – nu ben ik mandjes aan het knutselen. Ik kijk naar sommige TV programma’s
vb “Sara”. Dinsdagavond heeft man ook voetbaltraining.
De vrijdagnamiddag daar vul ik op voorhand nooit iets op in. Vrijdag is een beetje “mijne”
dag. Als ik iets plan is dat ook voor mij. Dat is afsluiting van werkweek.
Zaterdag : is een beetje dag van de man. We slapen wat langer – ontbijten als het kan samen
(dikwijls brunch)
13. Invloed van het ouderlijk gezin
Ik heb heel erg het programma van ma overgenomen
___________________________________________________________________________
Bij de man (gezin met 6 kinderen) was iets meer structuur als bij ons gezin(4 kinderen)
De man vindt het belangrijk “voor wat hoort wat” Ik breng u vanavond waar ge moet zijn dus
moet gij nu ook iets doen voor mij. De man is vragende partij om de kinderen iets te leren…
Kinderen hebben er minder interesse voor. Als het doel er is doen ze het wel.
Bij ons thuis was pa altijd weg en moeder deed alleen het huishouden. Zij zorgde altijd voor
eten . Maar zij vroeg wel altijd om hulp in het huishouden. Broer moest zakdoeken strijken-
helpen met koken. Hij doet dit nog altijd…. Alles was recht toe/recht aan – er speelde nooit
iets onderhuids. Een woord is een woord: nu ook als ge iets in de agenda schrijft dan doet ge
dat.
___________________________________________________________________________
Het huishouden heb ik geleerd van mijn moeder maar ze is extremer dan ik met “tijd”.
___________________________________________________________________________
De organisatie van mijn huishouden komt het meest van mezelf. Thuis heb ik niet veel
moeten helpen. Blijkbaar heb ik toch dingen van ons moeder meegepakt. Ons moeder was een
precieze, mooi hoopjes in de kast (en dat heb ik ook)

BIJLAGE 1.1
Uitspraak van mijn moeder en dat gevoel heb ik soms ook : de waterkraan loopt niet rap
genoeg. Mijn ouders : pa werkte, ma deed het huishouden , pa ging bijwerken en ma ging
soms mee met pa om te helpen (verven en behangen) Mijn ma heeft ook voor haar ma
gezorgd. (als zij dan ging werken, hielp ik ook bij mijn grootmoeder)
___________________________________________________________________________
Ik was enig kind, mijn moeder is jong gestorven (51 jaar) en ik was maar 18 jaar toen. De
structuur van mijn gezin komt overeen met mijn oorspronkelijk gezin. Mijn moeder stond op
orde en netheid.
De man is de jongste uit een gezin met 10 kinderen. Hij komt uit een boerengezin, thuis was
het deftiger. Dat heeft aanpassing gevraagd. Wij eten met mes en vork…
___________________________________________________________________________
In mijn ouderlijk gezin deed ons ma ook alles
___________________________________________________________________________
Mijne energie haal ik uit mezelf. Ik denk echt dat ik dat van ons ma gekregen heb. Het zit
gewoon in me. Ik heb het van thuis meegekregen. We waren een groot gezin waar iedereen
moest helpen.
___________________________________________________________________________
Ik ben de oudste van 3 dochters, maar ik ben de enigste die zo vastzit aan structuur als mijn
ma, mijn andere 2 zussen zien het veel losser. Ma en pa hebben thuis altijd heel veel structuur
gehad. Ik moet mijn structuur kunnen houden want anders voel ik mij daar niet goed bij. Ik
wil graag iets op tijd weten dan regel ik daar mijn werk naar, ik sta er zelfs graag een uur
vroeger voor op. Als er iets onverwachts tussenkomst dan moet ik dat voor mezelf bijwerken.
De man zijn ouders hebben commerce gehad. Hij is heel anders groot geworden want de zaak
ging altijd voor.
___________________________________________________________________________
Rust in ons gezin dat vinden wij heel belangrijk. Als kind vond ik het ook altijd heel fijn dat
ons ma altijd thuis was (ook al hadden de klanten in de winkel voorrang op ons) Zelf mis ik
wel wat sociaal contact.
___________________________________________________________________________
Mijn ouders zijn biologisch beginnen te tuinieren, zijn bezig met kruiden. Ik vond dat heel
gezellig en ik heb daar veel van opgestoken en meegenomen. Mijn ouders zijn ook echte
natuurmensen. Ik heb het meegekregen en ik doe er iets mee.
Mijn ouders helpen niet veel maar dat heeft met karakter te maken. Zij willen dat ik vraag om
hulp maar ik ben heel zelfstandig en wat koppig om te vragen. Ik vraag nog liever de buren
die het financieel moeilijk hebben.
___________________________________________________________________________
Ik wil geen troep. Dat zal ook te maken hebben met hoe ge zijt groot geworden. Ik had een
heel proper ma (soms een beetje te) Ge draagt dat mee.
De grote klussen in huis doen wij samen, papier hangen, verven. Ik heb dat thuis allemaal
meegekregen en ik ben daar heel dankbaar voor.
___________________________________________________________________________
Het systeem van poetsen komt voornamelijk van mijn kant. Bij de man thuis gaat het er iets
soepeler aan toe dan bij ons ma. Thuis ons ma is veel stipter. Ik hou de structuur van mijn ma
aan. Maar de man houdt de gewoontes van bij hem thuis aan. Als hij stof veegt is dat anders
als dat ik het doe.
Vensters sappen heeft hij maar één keer gedaan. Mijn commentaar en zijn gesmodder hebben
er voor gezorgd dat het in mijn takenpakket zit.
Ik ben opgegroeid in een gezin met een hele lieve pa. Hij kan alles. Van onze pa kan ik ook
alles verdragen. Hij heeft ons ma thuis altijd in alles geholpen. Ze deden altijd alles samen

BIJLAGE 1.1
maar ons ma is de chef. Ik wil het liefst vergeleken worden met onze pa.(hele zachte lieve
man), maar weet dat ik ook kantjes bezit van ons ma.
___________________________________________________________________________
Ik ben zelf opgevoed – redelijk vrij maar met regels waar ik me toch moest aan houden en
datzelfde probeer ik in mijn gezin over te brengen.
___________________________________________________________________________
Ik kom zelf uit een kansarm gezin en ben er zelf ook doorgeraakt.
Poetsen was thuis niet belangrijk- het was bijzaak. Voor ons ma was de was en strijk
belangrijk, als kinderen moesten wij er goed uitzien. Eten was ook heel belangrijk. Er was
thuis altijd eten. We hebben ook ons verjaardagsfeestjes gekregen en dan bakte ons ma voor
iedereen pannekoeken. Thuis kwamen de mensen omwille van de hartelijkheid van ons ma.
Ons ma had ook een heel chique vriendin die heel regelmatig kwam omwille van de
hartelijkheid. Thuis is geld altijd een probleem geweest; als kind hebben we daar nooit last
van gehad. Maar ons ma heeft nooit een beeld gekregen over het geld uitgeven van onze pa.
Maar dat is financieel wel heel erg moeilijk. Als kind hadden wij niets tekort – wij hadden
altijd alles – maar als ge ouder wordt begint ge na te denken. Problemen werden thuis
doodgezwegen – ruzie hebben we thuis nooit gehoord – maar ma had altijd verdriet…
Dat wil ik overstijgen.
___________________________________________________________________________
Als ik naar mijn eigen thuissituatie kijk, ons ma is ook een heel ordelijke. Onze pa hielp
binnen ook niet zoveel.

Bijlage Bevraging verzorgenden over hun werksituaties
BIJLAGE 12
Op de meeste plaatsen breng ik dezelfde structuur aan als thuis. Ik probeer altijd alles rond te
krijgen op de tijd die ik heb.
De uren Gezinszorg zijn beperkt en we moeten prioriteiten stellen, soms in overleg en soms
moeten we het zelf doen. Het werk moet gedaan zijn op de tijd die ik heb in het gezin. Dat is
een groot verschil met thuis.
In de gezinnen gebruik ik materialen die er zijn.
___________________________________________________________________________
In mijn werk gebruik ik gemakkelijk mijn eigen systeem.
Ik heb mensen heel rap door, of ze eerlijk zijn of niet, en hoe hun karakter is.
___________________________________________________________________________
In de gezinnen waar ik werk maak ik een vaste planning en probeer die aan te houden.
___________________________________________________________________________
( Poetshulp)Ik doe mijn werk heel graag. De band die ik kan opbouwen met mensen vind ik
heel belangrijk. Ik vind het heel fijn dat ik het vertrouwen krijg om met mensen in hun privé
te mogen komen. Ik krijg grote zelfstandigheid. Ik heb geluk dat ik geen gezinnen heb die mij
opleggen hoe ik het precies moet doen. (ik werk in 5 gezinnen)
Ik vind het belangrijk dat het proper is als ik vertrek, ook al vind ik het de volgende week
precies hetzelfde terug. Ik heb een gezin waarvan ik weet dat 2 uur nadat ik er weg ben bijna
niet meer te zien is dat ik daar geweest ben. Ik moet soms mijne knop omdraaien en zeggen,
ge poetst hier, ge woont hier niet. Anderzijds vind ik waardering toch wel belangrijk en is het
plezant als je van het gezin te horen krijgt hoe goed je het doet. Of als ze zeggen “ de
maatschappelijk assistent zei dat het hier zo netjes was en ik heb gezegd dat gij die pluim
eigenlijk verdient” Het feit dat ze dat vertellen zorgt voor energie.
___________________________________________________________________________
Ik dring me nooit op – ik begin altijd met een vertrouwensrelatie op te bouwen –de zachte
aanpak. Soms zou ik waarschijnlijk wat kordater moeten zijn. Maar ik ben heel bang om
mensen aan te vallen. Ik heb intussen wel geleerd om de dingen te benoemen – en ook om op
te komen voor mezelf. Ik vraag naar de mening van de mensen. Ik vraag meestal aan de
mensen : Wat hebt ge graag dat ik vandaag doe? Het is telkens opnieuw de situatie
inschatten… Kijken hoe het moet…Het communicatieboekje waar wij mee werken vind ik
echt goed – ik schrijf daarin en ik merk dat er kinderen zijn van ouders die daar gebruik van
maken. Nu hebben de kinderen gevraagd dat ik een kerstboom zou zetten bij moeder. Het is
de eerste keer…
___________________________________________________________________________
Ik werk bij een bejaarde waar ze pas een budgetmeter voor elektriciteit hebben geplaatst. Ze
verbruikt maar 7 euro per week. Ik vind dat geweldig. De vrouw heeft heel veel geleerd
sindsdien en ze houdt heel bewust de meter in de gaten. Ze weet precies hoeveel elk toestel
verbruikt. Dat zou ik ook wel willen. Bij een financieel beperkt budget moet ge toch uitkijken.
Ik werk in 2 gezinnen waar ik mijn systeem van huishoudmapjes toepas. Ik merk dat ze hier
iets aan hebben. Ik doe dit in de mate dat ik dit mag doen. Voor 1 man breng ik de mapjes
zelfs mee naar de sociale dienst. Ik orden zelf ook heel veel en laat nooit iets samen komen.
Bij de mensen probeer ik dat ze een systeem krijgen.
Ik probeer ook te sorteren en te recycleren de gezinnen waar ik werk maar daar merk ik vaak
het plaatsgebrek – de onkunde – en wie doet het weg naar het containerpark?
___________________________________________________________________________
Ik doe mijn werk heel graag. Mijn werk is mijn hobby

BIJLAGE 12
Ik werk bij een koppel die in een psychiatrische instelling verbleven. Ze hadden een heel
chaotische structuur. Ik heb daar structuur opgebouwd – heel vasthoudend – sindsdien zijn ze
niet meer opgenomen.
De vrouw helpt mij met aardappelen te schillen en stofvegen. De man gaat wandelen en
fietsen en helpt met stofzuigen.
Ze geraken in paniek door dingen die maar af en toe voorkomen. Deze zaken bespreken we
dan ook niet meer op voorhand. Korte pijn, en ze kunnen zich niet bij voorbaat opjagen.
___________________________________________________________________________
In ben een gezin bij een alleenstaande vrouw. Ze heeft al een paar heel moeilijke relaties
achter de rug. Ik heb hier wel een ambetant gevoel omdat het om een heel intelligente vrouw
gaat die alles heel goed kan verwoorden. Maar haar praten en haar chaos passen niet bij
mekaar. Ze heeft zoveel capaciteiten. Ze wil zo graag haar huishouden gestructureerd zien. Ik
voel dat het moet lukken – maar we geraken niet door het gewone (zij is vooral gefocust op de
extra’s).
Voor de kinderen is ze heel goed. De kinderen gaan naar school met boterhammen die zij
gereed gemaakt heeft. Ze kan ook heel lekker koken, daar heb ik haar niets in te leren… is
eerder andersom. Maar haar keuken is nooit opgeruimd. En de was en strijk en de rommel is
een ramp.
We beginnen telkens met living opruimen. En de uitdaging is nu: de was en de strijk onder de
knie krijgen. Ik heb er altijd tijd tekort. En dat geeft heel veel druk.
Eerst moest ze zelf opschrijven wat ze deed, maar dat lukte niet. Nu is het schema aangepast
aan hoe ze het wou: ik heb zelf alles opgeschreven per dag en per uur en zij moet niets doen
dan doorstrepen wat ze gedaan hebben. Ze is dan blij en zegt: nu moet het lukken. Er is echt al
veel verbetering.
Maar het is heel moeilijk. In een gezin moet ge kijken naar wat haalbaar is en rekening
houden met hun waarden en normen.
___________________________________________________________________________
Mijn werk in de gezinnen maakt dat ik gelukkig thuiskom. Ik doe mijn werk met hart en ziel
en ge leert er heel veel uit.
Bij kansarmen kunt ge van alles (geleidelijk aan) bijbrengen, ge komt tot goede resultaten-
maar ge moet dikwijls opnieuw beginnen. Ik heb sommige mensen zelfs was moeten leren
insteken…Ge probeert heel veel tot ge niet meer kunt – er is wel een grens. De drijfveer is de
gedachte dat wat ge bijbrengt ze er altijd wel iets van meepakken. Iedereen krijgt graag een
schouderklopje. In de kansarme gezinnen is dat nog veel belangrijker. vooral als ze dingen uit
zichzelf doen… Kansarmen zitten meestal in een vicieuze cirkel – psychisch is het vaak heel
moeilijk. Hun leefwereld moet ge respecteren. Hun begrijpen en hun vertrouwen winnen is
belangrijk: hoe denken ze, hoe voelen ze, wat vinden zij belangrijk. Hun laten werken aan die
dingen die ze willen op hun momenten. We vertrekken vanuit hun eigen waardepatroon:
Bv. Vensters wassen met een spuitbus(zal ik thuis nooit doen)
Hoe langer ge er staat hoe meer inzicht dat ge krijgt – hoe meer ge kunt aanpakken: vb.
radiatorborstel gekocht– ze aanzetten om eens te behangen- dingen te doen….
___________________________________________________________________________
Ik werk bij een alleenstaande, 3 maal per week: ik moet er boodschappen doen – koken –
poetsen, wassen, strijken, de afwas doen, zorgen dat de vuilzakken buitenkomen en dat het
papier buiten wordt gezet.
Ik moet hem echt alles aanleren ! Materiaal heeft hij genoeg.(onder in de kelder is het een
echt magazijn) Hij vraagt niet veel – maar begint nu toch wel te vertellen. Eten maken dat
interesseert hem. Orde en opruimen is zijn droom en geen chaos meer hebben.

BIJLAGE 12
Deze man stapelt alles binnen op – hij heeft zo zijn eigen sorteersysteem. Hij zet alles op één
hoop in de keuken. Zijn keuken- en salontafel blijft nu al opgeruimd en we hebben al een
opgeruimde kast.
De afwas moet hij zelf doen. Was heb ik hem leren doen – hij kan nu een wasmachine
opzetten.
We hebben een vast schema opgemaakt voor elke dag.
Alle dagen komt nu de verpleegster en 2 maal per week gaat hij in bad. Hij ziet er al veel
netter uit en hij draagt nu ook regelmatig ander kleren.
___________________________________________________________________________
Problemen waar ik in mijn gezinnen tegen aan loop:
o probleem met papierwerk – ze krijgen het niet weg
o koken (maar op dit moment met mijn gezinnen niet)
o opvoeding van de kinderen(verschil met kleine kinderen)
o opruimen : vaste plaats geven en ruimte hebben of maken.
In mijn werksituatie werk ik al 7 jaar bij een alleenstaande moeder. Er is een psychiatrische
problematiek.. Ze is regelmatig depressief en in die momenten lukt er niets.
De kinderen hebben daar heel veel geleerd- ze zijn heel zelfstandig . Soms doen ze ook niets
omdat moeder niets doet –. Ik ben daar misschien wat overbezorgd voor de kinderen. Er is
totaal geen regelmaat.
Waar we ons nu op concentreren :
o alle dagen de post leegmaken
o was en strijk bijhouden
o 1 zoon moeite om uit bed te krijgen
o de andere zoon heeft heel veel administratieve rompslomp
In dat gezin is het altijd opnieuw zoeken waar gaan we mee beginnen.
___________________________________________________________________________
In een werksituatie zijn man en vrouw zijn allebei thuis en helpen ook als ik er ben.
Het is daar telkens opnieuw opruimen. Telkens was insteken. Maandag werken we daar
beneden en woensdag boven. Ze kunnen allebei heel veel. Daar kunnen we ook regelmatig
eens iets extra aanpakken.
Het is vooral de man die het huishouden belangrijk vindt. Het is omdat de man het zo graag
wil dat zij daar moeite voor doet. De dingen die hij kent zijn meestal de ruwere dingen
(dweilen- afwasmachine insteken en uithalen- aan hem kunt ge vragen wat ge maar wilt)
Ik heb geleerd dat je daar zeker niet dominant mag zijn. Ik zat ermee dat er veel fout liep
vooral naar de kinderen toe. Ik moet zorgen dat ik hun niet kwaad maak. Ik probeer soms wel
te praten over dingen die ik zie. Ik heb met haar al gepraat , maar nadien was ze heel stil. Ik
vind dat ik het moet proberen wat duidelijk te maken.
Ze laten niet gemakkelijk waardering blijken. De man laat het meer zien dan de vrouw. De
vrouw vindt alles veel meer normaal.
Zij is ook heel boos op het OCMW omwille van het budgetbeheer. Zij zegt soms: “zonder het
OCMW had ik deze problemen allemaal niet.
___________________________________________________________________________
Mijn taak is de mensen blij maken. Ik werk graag bij oudere mensen,dat is heel fijn.
Psychisch is het zwaarder met de kansarme gezinnen. Ze vinden het belangrijk dat er gepoetst
is maar willen ook wat babbelen. Ik doe mijn werk met heel mijn hart. Bij kansarmen voel ik
me heel nuttig.
In de kansarme gezinnen is het heel moeilijk om structuur te brengen. Soms missen ze
doorzettingsvermogen. Ge bereikt wel dingen – maar heel erg stapsgewijs.
Ik sta in een gezin waar de vrouw absoluut niet graag huishouden doet. Ze vindt de kinderen
heel belangrijk en toch scheept ze hen altijd af….

BIJLAGE 12
De vrouw heeft een hele warme band met haar zussen en broer. Door haar ziek zijn is ze
overbeschermd geweest. De vrouw komt uit een ontwricht gezin. Ma heeft 3 relaties gehad en
is gestorven op 48 jaar. De man komt ook uit een ontwricht gezin met stiefkinderen. Hij heeft
ook een crimineel verleden met gevangenis. Ze had vroeger een eigen huis, door de schulden
van hem zijn ze het kwijtgeraakt. Ze zien mekaar wel heel graag. Ge moogt hun niet
veroordelen. Het verleden is voorbij. Hij wil het goed doen en dat is belangrijk.
Ze heeft ook wel een zware rugzak van bij haar thuis meegekregen – en alhoewel ze het niet
wil zoals ze het bij haar thuis meekreeg vervalt ze toch in hetzelfde patroon. Ze heeft zoveel
hulpverlening achter de rug dat ze altijd weet welke juiste antwoorden ze moet geven. Ze
geeft perfecte antwoorden. Ze wekt bij iedereen compassie. Op dit moment zit het niet goed
met haar: ze heeft ook de hulpverlening afgehouden…
Deze gezinnen met problemen die draagt ge in uw hart, daar is meer uitdaging aan. In mijn
gezinnen is geen regelmaat. In een gezin waar de vrouw opnieuw zwanger is wil ik na de
geboorte opnieuw structuur brengen, haar dingen leren en met hun een plan opmaken. Tijdens
haar zwangerschap verlang ik niets van haar. Ik kijk ernaar uit om het samen met haar te
kunnen doen. Ze heeft een minderwaardigheidsgevoel, het gevoel het niet meer te kunnen. Ik
hoop dat ik haar terug eigenwaarde kan teruggeven.
Er is geen regelmaat, geen orde, ook in hun papieren is het chaos, er loopt daar veel mis. Ik
heb kaften meegenomen om hun te leren ordenen. (ze laten het toe)
Ze staan niet mee op met de kinderen, ze ontbijten niet of ongezond, drinken cola vanaf ’s
morgens. Vroeger heeft de vrouw altijd eten gekookt. Nu doet de man dat, maar ze eten niet
allemaal samen.
De aanpak is heel belangrijk. Ik prijs ze ook voor wat ze wel goed doen ! Als ik zeg allé man
nooit gekookt en toch lekker, ge wordt nog een echte huisman dan zien ge hem glunderen. Er
leeft heel sterk “we willen ons kinderen niets tekort doen”. Ze zijn wel heel warm met de
kinderen. Ik hoop dat de kinderen vanaf januari opnieuw naar school gaan. Van bij het eerste
gesprek klikte het tussen ons. Bij de kinderen klikt het ook heel goed. De man noemt mij
sergeant. De kinderen mag ik ook straffen als ze er bij mij overgaan. Zij is veel te zoet. Ze
zijn heel goed voor de kinderen, dat vind ik heel belangrijk. Belangrijk is de kinderen mee
taken te geven en waardering geven en krijgen.
Hij stofzuigt alle dagen het tapijt. Ze wassen alle dagen. Hij zou willen gaan werken maar kan
dit nu niet omdat zijn vrouw niet alleen kan blijven. Ik was een kast aan het leegmaken en ze
zeiden “wat een troep” En wie heeft de troep gemaakt? Je moet leren opruimen en leren
kleren uit de kast halen. Geen broodkorstjes met opzet op de grond laten gooien. Zij gaat
soms in tegen wat de man zegt. Ik zeg dan, je moet met 2 aan de zelfde koord trekken
Ge moet oppassen met wat ge zegt en doet, ge moet hun normen ook respecteren en soms ga
ik wel eens gefrustreerd naar huis. Ze worden heel vaak afgebroken, en altijd met hun neus op
het negatieve gedrukt. Het is heel belangrijk dat ze waardering krijgen. Ge gaat in hunne
privé, iets wat ge zelf heel dikwijls afschermt. Ze vertellen heel veel. De vrouw heeft er echt
behoefte aan, soms heb ik het gevoel dat ik de moederfiguur ben. Ik word gewaardeerd door
de mensen. Als ge voelt dat het maar van één kant blijft komen dan vind ik het heel zwaar. Ge
moet vooruitgang zien. Dan blijft het haalbaar.
___________________________________________________________________________

Bijlage 13 Fasen bij gedragsverandering
BIJLAGE 13
1. Voorbeschouwingfase: in deze fase zien vooral de anderen dat er iets zou moeten
veranderen. De cliënt zelf is zich er niet of nauwelijks van bewust. Er is nog geen echt
probleembesef. De cliënt heeft niet de intentie om iets te ondernemen om zijn gedrag
te veranderen.
In dit stadium zijn mensen vaak eerder defensief en is de weerstand het grootst: ze
ontkennen en minimaliseren het probleem, ze zoeken een rationele verklaring, ze
externaliseren,(leggen de oorzaak van het probleem bij anderen) of internaliseren in
zo’n mate dat ze een gedragsverandering als onmogelijk zien (ik ben zo…)
2. Beschouwing: De cliënt is zich er van bewust dat er een probleem is. Hij overweegt
om in de komende periode iets aan zijn gedrag te veranderen. Hij bekijkt de voor- en
nadelen van zijn huidige situatie. Soms situeert hij de oorzaak van het probleem nog
eerder buiten zichzelf. Toch is hij bereid te zoeken naar wat hij zelf kan veranderen
om het probleem aan te pakken. Deze periode kenmerkt zich vaak door ambivalentie
en twijfel.
3. Voorbereiding of beslissingsfase: er wordt gedacht aan concrete actie om iets te
veranderen. De cliënt kan hier verschillende kanten uit: hij kan er voor kiezen om niets
te veranderen, hij kan er voor kiezen enkele nadelen van zijn situatie te veranderen, of
hij kan er voor kiezen iets fundamenteels te veranderen.
4. Actiefase: cliënt is actief bezig om zijn gedrag te veranderen. Belangrijk is dat er een
concreet plan is, waarin haalbare doelen gesteld worden.
5. Stabilisatiefase: de bereikte veranderingen worden in het dagelijks leven
geïntegreerd.
6. Einde: Dit is het stadium waarin mensen geen enkele neiging meer voelen om in het
oude gedrag te hervallen. Het nieuwe gedrag is een deel van geworden. Veel mensen
bereiken dit stadium nooit, maar blijven in de stabilisatiefase hangen, waardoor er
altijd het risico blijft op een terugval.
Terugval: In elke fase is er het risico tot een terugval. Indien de verandering niet lukt is er
een nieuwe voorbeschouwing/beschouwing nodig om tot verandering te komen. In deze fase
is het belangrijk te leren uit voorgaande veranderingspoging, zodat er een spiraal naar
verandering ontstaat in plaats van een zich steeds herhalende cirkel. Een terugval is dan geen
mislukking maar een belangrijk leermoment om later alsnog tot de gewenste
gedragsverandering te komen.

Doorbreek je rommelgewoontes
de vijf belangrijkste tips (volgens simplyfy life)
BIJLAGE 2
Rommel heeft de hinderlijke gewoonte vanzelf te ontstaan en nooit spontaan te verdwijnen.
Als je even niet oplet, liggen de stapels weer opgetast, bezwijkt de eettafel onder items die er
beslist niet thuishoren en ligt er meer op en onder, dan ín je kasten. De vijf belangrijkste
rommelgewoontes, en hoe je ze doorbreekt.
1. Dingen geen plek geven
Het is heel simpel: dingen die geen plek hebben kun je niet opruimen. Ze eindigen onder een
kast of in een stapel, ergens. Rubriceer, categoriseer, koop mappen, opbergbakken, ordners,
hangmappen en kasten. Weet wat waar thuishoort en stop het daar ook in.
2. Uitstellen
Laat je mantra zijn: doe het NU. Als je boodschappen hebt gedaan, ruim dan alles meteen op.
Maak je post meteen open en maak geen stapels. Pak je tassen uit zodra je van vakantie terug
bent. Dan is het nog gemakkelijk. Als de dingen zich gaan opstapelen, wordt het steeds
lastiger eraan te beginnen!
3. Geen beslissing nemen
Als je niet weet wat te beslissen, is voor je uitschuiven een voor de hand liggende oplossing.
Je weet niet wat je met een uitnodiging aan moet, dus laat je ‘m dagen op je bureau liggen. Je
weet niet zeker of een bepaalde broek nog ooit gaat passen, dus prop je ‘m achterin de kast.
Probeer een DEADLINE te stellen. Beslis.
4. Teveel te lang bewaren
Vaak bewaar je dingen ‘voor het geval dat’. Op die manier hou je veel nutteloze dingen.
Vuistregel: als je iets langer dan een jaar of twee niet nodig gehad hebt, weg ermee. Zijn je
interesses veranderd, dan kan er ook veel weg. En kinderen groeien. Hun boeken, speelgoed,
fietsjes en andere spullen kun je weggeven of met Koninginnedag verkopen.
5. Teveel kopen / teveel aannemen
Elke dag worden we continu aan verleidingen blootgesteld die ons uitdagen om nog meer te
kopen, elke reclame vormt een belofte voor een nog beter leven. Bedenk of je iets wel echt
nodig heb, en sta kritisch ten opzichte van de fraaie beloftes van commercie. Wees tevreden
met wat je al hebt.

De grote opruimtest !
BIJLAGE 3
1. Welke stelling is het meest op jou van toepassing:
A Ik wil best opruimen, maar al mijn kasten zitten bomvol.
B Ik begin niet aan opruimen omdat het toch weer een rommeltje wordt.
C Soms ruim ik spullen niet op omdat het me te veel moeite kost om ze op te
bergen.
D Ik besteed dagelijks een kwartier aan opruimen, zo blijft het netjes.
2. Kies de beste omschrijving van je kledingkast:
A Volgepropt met tien jaar schoen- en kledinghistorie in drie maten.
B De meeste kleding ligt in de wasmand of hangt over een stoel in de
slaapkamer.
C Een deel van de kleding hangt netjes op hangertjes, de rest ligt op de
bodem
van de kast of is in laden gepropt.
D Kleding van dit seizoen hangt in setjes, schoenen, sokken en lingerie bewaar
ik
in dozen.
3. Hoe ga jij met je spullen om ?
A Ik bewaar vrijwel alles. Weggooien kan altijd nog.
B Ik berg soms spullen niet op om mezelf eraan te herinneren dat ik nog iets
moet
doen.
C Ik moet soms nieuwe spullen kopen omdat ik niet weet waar ik de oude heb
gelaten.
D Ik inventariseer mijn spullen regelmatig en geef of gooi weg wat ik niet
meer
nodig heb.
4. Dit doe ik met de dagelijkse post:
De grote test! 1

BIJLAGE 3
A Die leg ik op de stapels bij andere papieren, kranten en folders die ik nog
door
moet nemen.
B Ik open alleen de leuke brieven, rekeningen blijven weken op de keukentafel
liggen.
C Ik lees de belangrijke post en leg die op een stapel op het bureau. Eens per
jaar
prop ik alles in multomappen.
D Ik gooi de reclame weg, leg de belangrijke post in een bakje en handel die
eens
per week af.
5. Wat doe je met kledingmiskopen?
A Bewaren. Misschien komen ze ooit nog van pas.
B Ik neem me voor om ze zo snel mogelijk terug te brengen, maar meestal
kan ik
tegen die tijd de bon niet meer vinden of is de ruiltermijn verstreken.
C Die stop ik in een zak voor het Leger des Heils. Er staan inmiddels al jaren
vijf
zakken in de garage.
D Miskopen breng ik de volgende dag terug naar de winkel.
6. Welke stelling is het meest op jou van toepassing:
A Als ik begin met opruimen eindig ik meestal met een grotere bende dan
waar ik
mee begon.
B Ik schuif vervelende klusjes, zoals opruimen, liever voor me uit.
C Als ik iets nieuws koop weet ik soms niet waar ik het moet laten.
D Ik bedenk graag handige systemen om mijn spullen netjes op te ruimen.
De grote test! 2

BIJLAGE 3
7. Ik bewaar tijdschriften…
A Oneindig lang, ze liggen door het hele huis verspreid.
Er staan vaak leuke recepten en artikelen in waar ik nog wat mee wil doen.
B Een paar maanden, tot de stapels echt te hoog worden.
C Een paar weken. Ik scheur de leuke artikelen eruit en die liggen verspreid
over
het huis.
D Tot ik ze uitgelezen heb. Dan geef ik ze door aan een vriendin.
8. Wat doe jij met foto’s ?
A Die bewaar ik, net als de rest van de souvenirs (suikerzakjes, bustickects,
ijsparasolletjes) om er ooit een plakboek van te maken.
B Ik heb ze nog steeds niet laten afdrukken.
C Die verzamel ik in een oude schoenendoos. Die liggen te wachten om
ingepakt
te worden, net als de vakantiefoto’s van vorig jaar.
D Meteen afdrukken en inplakken na de vakantie; ik heb drie lege albums op
voorraad.
De grote test! 3

Antwoorden op
De grote test !
BIJLAGE 3
Voornamelijk A --------------------------------------------------
Jou levensmotto is waarschijnlijk ‘je weet maar nooit waar je het nog voor kunt
gebruiken’. Je bent bang dat je spijt krijgt als je iets weggooit. Daarom bewaar je alles
wat je ooit gekocht of gekregen hebt. Je hebt inmiddels vooral veel nutteloze
spullen: plastic boodschappentassen, oude kranten, kapotte apparaten en kleding
die je al jaren niet meer gedragen hebt. Opgeruimd! Helpt je onderscheid te maken
zodat je alleen de nuttige zaken overhoudt.
Voornamelijk B ----------------------------------------------------
Je weet best hoe je moet opruimen, maar dagelijks bijhouden is niet je sterkste
kant. Daardoor blijft de vaat te lang staan en heeft de stapel strijkwerk de
afmetingen van Mount Everest. Je bent veel te druk met belangrijke zaken om je
bezig te houden met zoiets onbenulligs als opruimen. Ontdek dat opruimen veel
minder tijd (en frustratie) kost dan zoeken. Met een paar minuten per dag kom je al
een heel eind.
Voornamelijk C ---------------------------------------------------
Hoewel je regelmatig opruimt slingeren er toch voortdurend spullen door huis. Je
was ligt op de vloer in plaats van in de wasmand, je papieren stapelen zich op je
bureau op en je kunt nooit een pen of blocnote vinden als je aan het telefoneren
bent. Je opbergplekken en –materialen sluiten blijkbaar niet goed aan bij je
behoeftes.
De grote test! 4

BIJLAGE 3
Voornamelijk D ---------------------------------------------------
Opruimen en je huis opgeruimd houden is voor jou geen probleem. Je
kledingkast is op kleur ingedeeld, je kunt binnen twee minuten je belastingsaangifte
van 2001 tevoorschijn toveren en je kruiden staan waarschijnlijk op alfabetische
volgorde. Hopelijk word je niet ongelukkig van
De grote test! 5

Vragenlijst met individuele doelstellingen en evaluatieschaal
BIJLAGE 4
Wat gaat er goed?
1. Wat loopt er goed in mijn huishouden en waarover ben ik tevreden? Met andere woorden:
wat wil ik zeker behouden in mijn huidige organisatie?
2. Waar ben ik goed in bij de organisatie van het huishouden, hoe komt dat en wat helpt me
daarbij?
Toekomstdromen
3. Is er iets wat ik zeer graag (het liefst) zou wil veranderen in de organisatie van mijn
huishouden?
4. Stel dat mijn droom uitkomt, hoe ziet dan de ideale gewenste situatie er volgens mij uit?
5. VERTROUWEN: in hoeverre geloof ik erin dat ik deze gewenste verandering zal
bekomen? (0 = ik geloof er helemaal niet in en 10 = ik heb er het volste vertrouwen in dat de
ideale gewenste situatie haalbaar is)
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
6. DOEL: hoever ben ik al geraakt in de verandering die ik wil?
(0 = nog nergens en 10 = alles opgelost)
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
7. Na 2 maanden: waar sta ik nu op deze schaal?
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
8. Hoe komt het dat ik nu hier sta?
Wat is er gelukt/ hoe is me dat gelukt/wat is er mislukt/ wanneer ging het al (iets) beter/
wanneer was het probleem (iets) minder?

Communicatie in het gezin rond taken
Linda Langenaeken CRMW
BIJLAGE 5
We hebben het al heel wat gehad over opruimen.
Hierbij hebben we gemerkt en gehoord dat wat en hoe opruimen voor iedereen
anders is.
Als we thuis willen opruimen en het daarna opgeruimd willen houden is dat niet
alleen onze verantwoordelijkheid, maar de verantwoordelijkheid van heel het gezin.
Daar zouden we willen toe komen, want we kennen allemaal de frustraties van iets op
te ruimen wat door de anderen dan niet gerespecteerd wordt.
Ook met onze partner kunnen we verschillen in wat we willen opruimen en
wegdoen, en hoe en wanneer we dat doen.
Hoe komt het dat we zo verschillen?
Verschillen in persoonlijkheid: mensen die eerder chaotisch zijn, het moeilijk
hebben om het dagelijks leven te structureren of mensen die heel
perfectionistisch zijn.
Het heeft te maken met onze eigen voorgeschiedenis = wat we thuis al of niet
geleerd hebben – dingen die we thuis ervaren hebben en ons een positief gevoel
gegeven hebben kunnen we gaan kopiëren en overnemen; maar dingen die ons
een negatief gevoel gegeven hebben, gaan we proberen anders te doen of te
vermijden. Bijvoorbeeld als ik in een gezin ben opgegroeid waarin niks opgeruimd
werd en alles verzameld werd, kan ik denken dat het zo moet en hetzelfde doen
of juist het compleet tegenovergestelde gaan doen en pietje precies worden.
Ook het rollenpatroon dat we van thuis uit meekrijgen, speelt hierin een
belangrijke rol. Als ik thuis gezien heb dat mijn moeder heel het huishouden
moest runnen dan kan ik als vrouw dat overnemen en als man dat normaal vinden
of juist niet.
Maar dit alles geldt ook voor onze partner. Hij/zij heeft ook zijn persoonlijkheid en
zijn voorgeschiedenis. Op het moment dat wij gaan samenwonen komen de twee
werelden samen en dat maakt het soms moeilijk.
Bijvoorbeeld: ik heb als vrouw reeds heel wat meegemaakt in mijn leven en mijn
energie is op. Het lukt mij niet meer om mijn huishouden te runnen maar ik heb een
partner die van thuis uit geleerd heeft dat huishouden een vrouwenzaak is, en dus
niks voor hem = dit kan voor heel wat conflicten zorgen.
Dingen kunnen wegdoen: ook dat kan voor conflicten zorgen tussen partners.
Sommige dingen kunnen voor ons een speciale betekenis hebben, vb iets wat we
gekregen hebben van iemand die wij graag hebben of juist niet – wat we dus al of

niet willen bewaren… Maar ook voor onze partner kunnen dingen een betekenis
hebben die wij niet kennen of begrijpen.
BIJLAGE 5
Het gaat dus over de verschillen die er zijn en met wat dat allemaal kan te
maken hebben. Het gaat niet over wie gelijk of ongelijk heeft, of wat goed of
slecht is.
Wat doen we met verschillen ?
PRATEN
Zoals we kunnen leren opruimen, zo kunnen we ook leren om te praten.
Praten over hoe wij al of niet willen opruimen.
Praten over de taakverdeling.
Praten over hoe het er vroeger bij mijn partner thuis aan toe ging en hoe hij/zij
dat ervaren heeft.
Praten over wat mag weggegooid worden en welke betekenis sommigen dingen
voor ons hebben.
Afspraken maken.
Belangrijke regels hierbij zijn:
Iets vragen in plaats van te eisen of verwijten te maken. VB: “Wilt ge dit of dat
doen? Ik zou graag hebben dat ge dit of dat doet in plaats van “ruim uw spullen
op” of “het is altijd hetzelfde met u…”
Als wij iets belangrijk vinden dit duidelijk maken aan de hand van “ikboodschappen”
in plaats van een algemene regel te stellen. VB “ik wil deze tassen
graag houden omdat ze van mijn moeder komen” in plaats van “dat is toch
normaal dat ge dat niet weggooit…”
Waardering geven – erkenning geven voor hetgeen je partner voor jou doet –
aangeven dat je het gezien hebt! Anders speelt het gevoel: het is toch nooit goed
– het wordt toch niet gezien.
Naar de kinderen:
Wat we zelf van thuis uit meegekregen hebben is heel belangrijk voor hoe wij
later in het leven staan – dat is dus ook voor onze kinderen zo.
Belangrijk dat kinderen van kleinsaf leren dat ze hun eigen spullen moeten
opruimen. Naargelang de leeftijd aangepaste taken geven.
Voorbeeldfunctie van de ouders is heel belangrijk voor de kinderen. Met kleine
kinderen beginnen we best met “samen opruimen”. Kinderen moeten leren hoe ze
moeten opruimen. Je kan van een kind niet verwachten dat het iets gaat doen wat

BIJLAGE 5
je als ouder zelf niet doet. Vb. jas aan de kapstok hangen of schoenen wegzetten
als die van jou ook in de living hangt.
Maar kinderen mogen van jou ook niet verwachten dat je alles voor hen blijft
doen en dat zij niks moeten doen.
Heel belangrijk:
Erkenning geven – waardering geven voor wat het kind doet: is heel belangrijk
voor het zelfbeeld van je kind.
Eerder het positief gedrag benoemen dan het negatieve: dat heb je al heel goed
opgeruimd, als je nu ook nog die blokken in de doos doet is het heel goed
opgeruimd in plaats van “die blokken zijn nog niet opgeruimd”
Dezelfde regel als bij partner
Vragen in plaats van eisen of verwijten
Ik- boodschappen gebruiken
Afspraken maken
Bij grotere kinderen: gezinsafspraken – een gezinsvergadering met een verslag
rond de taakverdeling – op zichtbare plaats ophangen.

Opruimen
BIJLAGE 6
Organiseren, opruimen en ordenen:
Dikwijls betekent het dat je spullen moet wegdoen en soms moet je er iets voor
aanschaffen, een opbergdoos of kastje (maar dat kan gratis, het hoeft zeker niet veel
geld te kosten).
Niet alleen het huis, ook uw humeur knapt er van op.
De basis
Opruimen en bijhouden
Misschien ben je altijd wel sloddervos geweest, maar nooit te oud om te leren…
Ook perfectionisten kunnen verdrinken in de rommel. Ze lopen vast in het bedenken
van systemen of willen er pas aan beginnen als alle omstandigheden perfect zijn.
Soms kan een ingrijpende gebeurtenis in je leven oorzaak zijn van de wanorde: je
huis weerspiegelt vaak je gemoedstoestand. Als je iets moeilijk hebt meegemaakt
(scheiding, overlijden…) kan het opruimen en bijhouden van de rommel net iets
teveel zijn. Dat is logisch, je hebt andere dingen aan je hoofd. Maar als je je leven
weer een beetje op orde hebt, kan het heel fijn zijn om ook je huis weer op orde te
maken. Een opgeruimd huis geeft namelijk rust in je hoofd.
Behoud de mooie, nuttige en waardevolle spullen. De rest neemt alleen maar
kastruimte in.
Neem een beslissing!
Organiseren dwingt je om na te denken.
Denk eraan dat al de spullen die je verzameld hebt plaats, tijd en
aandacht van je vragen.
Je moet ze ergens opbergen, je verplaatst van de ene ruimte naar
de andere, je moet ze proper maken, onderhouden en repareren.
Hoe meer je hebt, hoe meer tijd en energie je er moet insteken.
Het leven is veel eenvoudiger als je alleen maar bewaart wat je
echt nodig hebt.
Welke dingen zijn echt belangrijk voor je ?
Welke spullen gebruik je eigenlijk niet meer en hebben ook geen waarde ?
Over ieder voorwerp, iedere foto en ieder kledingstuk moet je een beslissing nemen.
Dat is niet simpel, maar hoe meer je het doet hoe gemakkelijker het wordt.
Tip Als het langer dan 60 seconden duurt om te beslissen of je iets

wilt houden, heb je het waarschijnlijk niet nodig.
BIJLAGE 6

Waar en wanneer begin ik ?
BIJLAGE 6
Het maakt niet uit waar je begint !
De meeste bevrediging haal je uit het opruimen van de ruimte waar je de meeste tijd
spendeert of als je begint aan je “grootste ergernis”.
Het is gemakkelijker om met kleine doelen te beginnen, zoals een (kleine) kast of
plank.
Smoes: ik heb geen tijd om op te ruimen.
Maak jezelf niets wijs!
Met 10 minuten per dag kom je al heel ver!
Heb je geen goesting om alle dagen op te ruimen spreek dan met jezelf af om drie
keer per week een half uur hiervoor tijd te maken.
Zorg dat wat je wil doen realistisch en haalbaar is.
Maak een plan !
Loop eens door het huis en noteer in iedere kamer wat er volgens jou moet
gebeuren.
Zo maak je een “te-doen” lijst (keuken opruimen, papieren ordenen, medicijnkastje
uitmesten, foto’s uitzoeken, kledingkasten opruimen).
Kies vervolgens waar je wil mee beginnen en maak het “te-doen” wat kleiner:
VB: Keuken: kastje per kastje, de frigo, de diepvries, de losliggende recepten)
Tip: opruimen gaat veel sneller als je het samen doet. Spreek met
je huisgenoten af om allemaal een kwartier op te ruimen
(iedereen zijn eigen spullen) en trakteer daarna op iets
lekkers.
Handige tijdstippen:
Plan het opruimen van garage of kelder vlak voor het
grofvuil wordt opgehaald.
Ruim de frigo of keukenkastjes uit op de avond voordat
de vuilnis wordt opgehaald.
Ruim je slaapkamer, keuken, zolder of garage op in de
weken voor een rommelmarkt
De veranderingen van seizoenen (bv. Herfst en lente) is
een prima moment om de kleren te sorteren en kleren die je lang niet hebt
gedragen weg te doen.
Sorteer de foto’s,cd’s, dvd’s… op een druilerige vakantiedag. Zet een leuk
muziekje op, schenk jezelf iets lekkers in en begin gewoon.

BIJLAGE 6
Januari is een goede tijd om eens na te kijken of er sommige oude spullen niet
weg kunnen. Waarschijnlijk heb je cadeautjes gekregen die weer een plaats
moeten krijgen.
April/mei: is een goed moment om de papieren op orde te krijgen. In juni moet
de belastingsaangifte verstuurd worden en daar worden heel wat stukken bij
gevraagd (attest invaliditeit, kadastraal inkomen, onderhoudsgeld,
levensverzekering, pensioensparen…).

Hoe maak ik een selectie ?
BIJLAGE 6
Uitmesten!
Wist je dat je slechts twintig procent van alles wat je in huis hebt, daadwerkelijk
gebruikt ? Om maar te zeggen dat je heel veel spullen bewaart waar je eigenlijk niks
aan hebt.
1. Bewaren.
Spullen die belangrijk of nuttig voor je zijn en die je zeker wilt bewaren. Dit zijn
dingen die je vaak gebruikt, die nuttig zijn of een grote (emotionele) waarde hebben.
Die verdienen een vaste plek in huis.
2. Weggooien.
Alles wat kapot is en waarvan je niet van plan bent om het te laten repareren.
Alles wat over vervaldatum is, zoals voedingswaren, medicijnen, make-up.
Oude kranten, weekbladen ouder dan een week,… Als je er iets uit wil bewaren,
scheur het dan onmiddellijk uit en geef het een vaste plaats.
Alle rommel waarvan je veel te veel hebt: plastic zakken, pennen die niet meer
schrijven, elastiekjes die je overal in alle schuiven hebt verzameld.
3. Weggeven of verkopen
Dan heb je nog de spullen die niet absoluut weggegooid hoeven worden, maar ook
niet noodzakelijk bij jou in huis moeten blijven.
Volgende vragen kunnen je hierbij helpen :
Is dit voorwerp de moeite waard om het te verhuizen?
Heb ik (of iemand anders in huis) dit in het afgelopen jaar nog gebruikt?
Heeft dit voorwerp een grote (emotionele) waarde voor mij?
Kan ik dit voorwerp op korte termijn gebruiken?
Gebeurt er iets verschrikkelijks als ik dit voorwerp weggeef?
Is het moeilijk of heel duur om het te vervangen?
Als je een aantal van deze vragen ‘nee’ hebt beantwoord,dan heb je niet veel redenen
om het voorwerp te bewaren. Misschien kan je het weggeven aan iemand die het
beter kan gebruiken als jij of kan je het verkopen.
Voorbeelden :
Spullen die veel ruimte innemen maar die je bijna nooit gebruikt.
Kleding en schoenen die je twee jaar niet aan hebt gehad.
Miskopen. Iedereen koopt wel eens iets wat tegenvalt. Maak er iemand anders blij
mee of probeer er nog wat aan te verdienen.

BIJLAGE 6
Cadeautjes die je lelijk vindt of waar je niks mee kunt. Zorg er dan wel voor dat je
het niet teruggeeft aan degene waarvan je ze hebt gekregen!
Spullen waar een dikke laag stof op zit. Blijkbaar gebruik je ze al heel lang niet
meer en vind je het ook niet de moeite waard om ze proper te houden.
Bedenk wie je er blij kunt mee maken en geef weg of breng het naar de
Kringloopwinkel of naar Sint-Vincentius.
De perfecte opruimmethode.
Troost u! De perfecte methode bestaat niet.
Er is maar één gouden regel: houd het zo simpel mogelijk!
Eigenlijk is opruimen niks anders dan alles een vaste en vooral logische plek in je huis
geven. Vraag je bij alles af: ‘in welke ruimte gebruik ik dit voorwerp het meest
en waar zou ik dit voorwerp het eerst zoeken?’ Je kunt je ook afvragen hoe
dikwijls je dit voorwerp gebruikt. Veelvuldig gebruikte voorwerpen moeten voor het
grijpen staan.
Methode 1: 10 minuten tijd.
Begin met een plank of lade. Haal alles eruit zodat je kunt zien wat er
allemaal inzit. Denk na over alles of je het wilt bewaren,
weggeven/verkopen of weggooien. Zet de vuilniszak klaar en zet de
spullen apart die je wilt weggeven of verkopen. Je kunt de “ik weet het nog
niet spullen” apart houden. Als je de “ik weet het nog niet spullen” apart
houdt en je hebt ze na een half jaar niet gemist kan je ze misschien toch weggeven of
verkopen.
Als je iedere dag een la uitmest heb je binnen een paar dagen je kast
gereorganiseerd.
Methode 2: uur tijd.
Een andere aanpak is het verzamelen van spullen die niet in een bepaalde
kamer thuishoren. Neem hiervoor een wasmand of een doos en verzamel
alle spullen die ergens anders horen, ook de rommel die in de vuilnisbak
mag. Leg vervolgens die spullen op hun plek of gooi ze in de vuilnisbak.
Als je zo iedere kamer doorwerkt liggen in ieder geval alle spullen in de juiste ruimte.
Nadien kun je de spullen sorteren en er een logische plek voor bedenken.
Methode 3: (halve) dag tijd
Plan een opruim(mid)dag met je huisgenoten. Bedenk welke plaats je wilt
aanpakken en stort je samen op die taak. Bedenk samen per kamer van
alles of je het wilt bewaren, weggeven/verkopen of weggooien. Zet een
vuilnisbak klaar en een doos voor de spullen die je wilt weggeven of
verkopen.

BIJLAGE 6
Maak niet de fout om spullen van een ander weg te gooien: laat iedereen zijn
eigen spullen sorteren.
Geef kinderen overzichtelijke taken: geef ze een doos en laat ze een speelgoedkast
opruimen. Alles wat in de doos past mag blijven, de rest gaat weg.
Als je alleen woont, kun je misschien afspreken met vrienden. Spreek afwisselend af
eerst bij de ene dan bij de andere Samen gaat het sneller en anderen kunnen
objectiever inschatten of een voorwerp nog bruikbaar is dan jij.
Doe het met aandacht
Hou je aan één ding. Als je een kast opruimt, hou je daar dan mee bezig en ga
ondertussen niet nog wat anders doen.
Laat je tijdens het opruimen niet afleiden door de spullen die je
tegenkomt. Als je je laat afleiden is de kans groot dat de rommel groter is dan
voor je ging opruimen. (Leg de foto’s die je tegenkomt apart en bekijk ze na het
opruimwerk!)
Logische opbergplekken
Doorgrond je gewoontes
Slingeren er voortdurend spullen los door het huis ?
Door goed rond te kijken.
Ontdek waar het schoentje wringt. Als er altijd een berg vuile was op de vloer van de
slaapkamer ligt, dan staat de wasmand blijkbaar niet handig in de badkamer. Ligt er
altijd een hoop oude kranten in de keuken, dan is dat blijkbaar een logische plaats
voor de papierbak. Het is nog altijd makkelijker om je opbergmogelijkheden te
verplaatsen dan je gedrag (en dat van anderen) aan te passen.
Groepeer je spullen
Bewaar spullen die bij elkaar horen dicht bij elkaar. Bijvoorbeeld rekeningen,
enveloppen, pennen en postzegels, of alle spullen die je nodig hebt voor te strijken.
Groepeer de spullen op een manier die logisch is voor jou. Neem een voorbeeld aan
je besteklade, waarin je bestek netjes geordend bij elkaar ligt, en pas dit systeem ook
toe op kleine spullen. Verzamel alle scharen, pennen, batterijen, flesopeners in huis
en leg ze bij elkaar. Zo kan je ook meteen zien wat je (drie)dubbel hebt.
Bewaar alleen de nieuwste of beste zaken en doe de rest weg. Als je weet wat je hebt
en waar het ligt hoef je niet steeds onnodig nieuwe spullen aan te schaffen.
Leg het voor het grijpen
De spullen die je regelmatig gebruikt bewaar je tussen nek- en kniehoogte, vooraan
op de plank of in de kast. Spullen die je minder vaak nodig hebt kunnen achterin
de kast en op de hoge of lage planken. Denk hierbij aan seizoensspullen zoals kerst-

BIJLAGE 6
en paasversiering, zomerkleding in de winter). Misschien heb je een goede kelder,
garage of andere plek waar je deze spullen kunt opslaan. Heb je niet genoeg ruimte
in je kasten, kijk dan of er nog plaats is onder je bed(rollende plastieken doos met
deksel voor de stof!) of de trap.
OPBERGEN KOST MINDER TIJD DAN ZOEKEN !

Opbergmaterialen
BIJLAGE 6
Handig hergebruiken
Je hoeft niet veel geld uit te geven aan opbergsystemen, je kunt ook heel veel doen
met spullen die bijna iedereen in huis heeft.
Foto’s kan je in schoendozen bewaren, kleine keukenspulletjes kunnen in een
diepvriesdoos (of een lege ijsdoos). Je pennen en potloden kunnen in een glas of een
tas.
Plak er een etiket op
Plak een etiket op de opbergdoos. Zeker als je nog moet wennen aan een nieuwe
opbergplek. Het is ook handig voor de andere huisgenoten.
Dozen, hangers&rekken
Je kan ook handige opbergdozen kopen, vergeet hierbij de kringwinkel niet.
Kartonnen dozen kosten doorgaans niet veel en zijn gemakkelijk in gebruik.
Doorzichtige plastieken dozen zijn ook handig: ze bestaan in verschillende formaten,
je kunt zien wat erin zit. En als je ze wat verder weg moet zetten in de garage zijn ze
stof- en waterdicht.
Tip : Denk goed na vooraleer je gaat kopen ! Zorg dat wat je koopt
ook past in de ruimte waar het moet staan.

BIJLAGE 6

Hoe houd ik het netjes ?
BIJLAGE 6
Help de rommel is weer terug!
Je kunt uw huis heel keurig inrichten met een handig systeem van dozen met
etiketten, maar de rommel komt onherroepelijk terug.
De spullen hebben geen pootjes… Als je na het opruimen alles weer als vanouds laat
slingeren, zit je binnen de week weer tot over je oren in de troep.
De kunst is een evenwicht te vinden tussen de hoeveelheid spullen in je huis
en de beschikbare opbergruimte en alles een vaste plek geven.
Opruimen en je huis netjes houden vereist een gedragsverandering. Niets is zo
moeilijk te veranderen dan onze gewoontes.
Het kost een mens gemiddeld 21 dagen om een nieuwe gewoonte aan te leren.
Dat zijn 21 dagen waarin je bewust je oude gedrag moet vermijden en jezelf moet
wennen aan een nieuwe manier van leven.
Iedere dag een beetje
Opruimen is een stuk gemakkelijker en minder tijdrovend dan de rommel te laten
bijeenkomen.
Als je al je spullen een vaste en handige plek hebt gegeven in de buurt waar je ze
gebruikt, kost het veel minder moeite om ze daar terug te zetten.
Als je in een opgeruimd huis wil wonen moet je er heel wat voor doen. In het begin
voelt het terugzetten van de tassen of het netjes ophangen van de jas als een
opdracht, maar na een tijd is het een gewoonte geworden.
Het resultaat is direct zichtbaar en je bent veel minder tijd kwijt aan het zoeken naar
je spullen.
TIP: Maak er een gewoonte van om per dag tien minuten op te
ruimen.
Je zult zien dat je in tien minuten tijd heel wat kunt doen !
Consuminderen.
Hoe minder spullen je mee naar huis sleept, hoe minder je hoeft op te ruimen.
Bedenk als je iets koopt ‘heb ik dit echt nodig en waar ga ik het laten?’
Probeer regelmatig nee te zeggen. De gratis spullen bij aankoop van meerdere stuks
(denk aan het lief beertje bij aankoop van 2 flessen wasverzachter). Al die spullen
moeten een plekje veroveren in je huis. Als je toch niet van plan bent om het te
gebruiken, weiger ze dan!

BIJLAGE 6
Maak voor de feestdagen wensenlijstjes en denk hierbij aan de kastruimte die je nog
hebt of niet hebt !
Bron “Opgeruimd!” Zamarra Oomes-Kok
Karakter Uitgevers BV 2006

Opruimen
BIJLAGE 7
Organiseren, opruimen en ordenen:
Dikwijls betekent het dat je spullen moet wegdoen en soms moet je er iets voor
aanschaffen, een opbergdoos of kastje (maar dat kan gratis, het hoeft zeker niet veel
geld te kosten).
Niet alleen het huis, ook uw humeur knapt er van op.
De basis
Opruimen en bijhouden
Misschien ben je altijd wel sloddervos geweest, maar nooit te oud om te leren…
Ook perfectionisten kunnen verdrinken in de rommel. Ze lopen vast in het bedenken
van systemen of willen er pas aan beginnen als alle omstandigheden perfect zijn.
Soms kan een ingrijpende gebeurtenis in je leven oorzaak zijn van de wanorde: je
huis weerspiegelt vaak je gemoedstoestand. Als je iets moeilijk hebt meegemaakt
(scheiding, overlijden…) kan het opruimen en bijhouden van de rommel net iets
teveel zijn. Dat is logisch, je hebt andere dingen aan je hoofd. Maar als je je leven
weer een beetje op orde hebt, kan het heel fijn zijn om ook je huis weer op orde te
maken. Een opgeruimd huis geeft namelijk rust in je hoofd.
Behoud de mooie, nuttige en waardevolle spullen. De rest neemt alleen maar
kastruimte in.
Neem een beslissing!
Organiseren dwingt je om na te denken.
Denk eraan dat al de spullen die je verzameld hebt plaats, tijd en
aandacht van je vragen.
Je moet ze ergens opbergen, je verplaatst van de ene ruimte naar
de andere, je moet ze proper maken, onderhouden en repareren.
Hoe meer je hebt, hoe meer tijd en energie je er moet insteken.
Het leven is veel eenvoudiger als je alleen maar bewaart wat je
echt nodig hebt.
Welke dingen zijn echt belangrijk voor je ?
Welke spullen gebruik je eigenlijk niet meer en hebben ook geen waarde ?
Over ieder voorwerp, iedere foto en ieder kledingstuk moet je een beslissing nemen.
Dat is niet simpel, maar hoe meer je het doet hoe gemakkelijker het wordt.
Tip Als het langer dan 60 seconden duurt om te beslissen of je iets

wilt houden, heb je het waarschijnlijk niet nodig.
BIJLAGE 7

Waar en wanneer begin ik ?
BIJLAGE 7
Het maakt niet uit waar je begint !
De meeste bevrediging haal je uit het opruimen van de ruimte waar je de meeste tijd
spendeert of als je begint aan je “grootste ergernis”.
Het is gemakkelijker om met kleine doelen te beginnen, zoals een (kleine) kast of
plank.
Smoes: ik heb geen tijd om op te ruimen.
Maak jezelf niets wijs!
Met 10 minuten per dag kom je al heel ver!
Heb je geen goesting om alle dagen op te ruimen spreek dan met jezelf af om drie
keer per week een half uur hiervoor tijd te maken.
Zorg dat wat je wil doen realistisch en haalbaar is.
Maak een plan !
Loop eens door het huis en noteer in iedere kamer wat er volgens jou moet
gebeuren.
Zo maak je een “te-doen” lijst (keuken opruimen, papieren ordenen, medicijnkastje
uitmesten, foto’s uitzoeken, kledingkasten opruimen).
Kies vervolgens waar je wil mee beginnen en maak het “te-doen” wat kleiner:
VB: Keuken: kastje per kastje, de frigo, de diepvries, de losliggende recepten)
Tip: opruimen gaat veel sneller als je het samen doet. Spreek met
je huisgenoten af om allemaal een kwartier op te ruimen
(iedereen zijn eigen spullen) en trakteer daarna op iets
lekkers.
Handige tijdstippen:
Plan het opruimen van garage of kelder vlak voor het
grofvuil wordt opgehaald.
Ruim de frigo of keukenkastjes uit op de avond voordat
de vuilnis wordt opgehaald.
Ruim je slaapkamer, keuken, zolder of garage op in de
weken voor een rommelmarkt
De veranderingen van seizoenen (bv. Herfst en lente) is
een prima moment om de kleren te sorteren en kleren die je lang niet hebt
gedragen weg te doen.
Sorteer de foto’s,cd’s, dvd’s… op een druilerige vakantiedag. Zet een leuk
muziekje op, schenk jezelf iets lekkers in en begin gewoon.

BIJLAGE 7
Januari is een goede tijd om eens na te kijken of er sommige oude spullen niet
weg kunnen. Waarschijnlijk heb je cadeautjes gekregen die weer een plaats
moeten krijgen.
April/mei: is een goed moment om de papieren op orde te krijgen. In juni moet
de belastingsaangifte verstuurd worden en daar worden heel wat stukken bij
gevraagd (attest invaliditeit, kadastraal inkomen, onderhoudsgeld,
levensverzekering, pensioensparen…).

Hoe maak ik een selectie ?
BIJLAGE 7
Uitmesten!
Wist je dat je slechts twintig procent van alles wat je in huis hebt, daadwerkelijk
gebruikt ? Om maar te zeggen dat je heel veel spullen bewaart waar je eigenlijk niks
aan hebt.
1. Bewaren.
Spullen die belangrijk of nuttig voor je zijn en die je zeker wilt bewaren. Dit zijn
dingen die je vaak gebruikt, die nuttig zijn of een grote (emotionele) waarde hebben.
Die verdienen een vaste plek in huis.
2. Weggooien.
Alles wat kapot is en waarvan je niet van plan bent om het te laten repareren.
Alles wat over vervaldatum is, zoals voedingswaren, medicijnen, make-up.
Oude kranten, weekbladen ouder dan een week,… Als je er iets uit wil bewaren,
scheur het dan onmiddellijk uit en geef het een vaste plaats.
Alle rommel waarvan je veel te veel hebt: plastic zakken, pennen die niet meer
schrijven, elastiekjes die je overal in alle schuiven hebt verzameld.
3. Weggeven of verkopen
Dan heb je nog de spullen die niet absoluut weggegooid hoeven worden, maar ook
niet noodzakelijk bij jou in huis moeten blijven.
Volgende vragen kunnen je hierbij helpen :
Is dit voorwerp de moeite waard om het te verhuizen?
Heb ik (of iemand anders in huis) dit in het afgelopen jaar nog gebruikt?
Heeft dit voorwerp een grote (emotionele) waarde voor mij?
Kan ik dit voorwerp op korte termijn gebruiken?
Gebeurt er iets verschrikkelijks als ik dit voorwerp weggeef?
Is het moeilijk of heel duur om het te vervangen?
Als je een aantal van deze vragen ‘nee’ hebt beantwoord,dan heb je niet veel redenen
om het voorwerp te bewaren. Misschien kan je het weggeven aan iemand die het
beter kan gebruiken als jij of kan je het verkopen.
Voorbeelden :
Spullen die veel ruimte innemen maar die je bijna nooit gebruikt.
Kleding en schoenen die je twee jaar niet aan hebt gehad.
Miskopen. Iedereen koopt wel eens iets wat tegenvalt. Maak er iemand anders blij
mee of probeer er nog wat aan te verdienen.

BIJLAGE 7
Cadeautjes die je lelijk vindt of waar je niks mee kunt. Zorg er dan wel voor dat je
het niet teruggeeft aan degene waarvan je ze hebt gekregen!
Spullen waar een dikke laag stof op zit. Blijkbaar gebruik je ze al heel lang niet
meer en vind je het ook niet de moeite waard om ze proper te houden.
Bedenk wie je er blij kunt mee maken en geef weg of breng het naar de
Kringloopwinkel of naar Sint-Vincentius.
De perfecte opruimmethode.
Troost u! De perfecte methode bestaat niet.
Er is maar één gouden regel: houd het zo simpel mogelijk!
Eigenlijk is opruimen niks anders dan alles een vaste en vooral logische plek in je huis
geven. Vraag je bij alles af: ‘in welke ruimte gebruik ik dit voorwerp het meest
en waar zou ik dit voorwerp het eerst zoeken?’ Je kunt je ook afvragen hoe
dikwijls je dit voorwerp gebruikt. Veelvuldig gebruikte voorwerpen moeten voor het
grijpen staan.
Methode 1: 10 minuten tijd.
Begin met een plank of lade. Haal alles eruit zodat je kunt zien wat er
allemaal inzit. Denk na over alles of je het wilt bewaren,
weggeven/verkopen of weggooien. Zet de vuilniszak klaar en zet de
spullen apart die je wilt weggeven of verkopen. Je kunt de “ik weet het nog
niet spullen” apart houden. Als je de “ik weet het nog niet spullen” apart
houdt en je hebt ze na een half jaar niet gemist kan je ze misschien toch weggeven of
verkopen.
Als je iedere dag een la uitmest heb je binnen een paar dagen je kast
gereorganiseerd.
Methode 2: uur tijd.
Een andere aanpak is het verzamelen van spullen die niet in een bepaalde
kamer thuishoren. Neem hiervoor een wasmand of een doos en verzamel
alle spullen die ergens anders horen, ook de rommel die in de vuilnisbak
mag. Leg vervolgens die spullen op hun plek of gooi ze in de vuilnisbak.
Als je zo iedere kamer doorwerkt liggen in ieder geval alle spullen in de juiste ruimte.
Nadien kun je de spullen sorteren en er een logische plek voor bedenken.
Methode 3: (halve) dag tijd
Plan een opruim(mid)dag met je huisgenoten. Bedenk welke plaats je wilt
aanpakken en stort je samen op die taak. Bedenk samen per kamer van
alles of je het wilt bewaren, weggeven/verkopen of weggooien. Zet een
vuilnisbak klaar en een doos voor de spullen die je wilt weggeven of
verkopen.

BIJLAGE 7
Maak niet de fout om spullen van een ander weg te gooien: laat iedereen zijn
eigen spullen sorteren.
Geef kinderen overzichtelijke taken: geef ze een doos en laat ze een speelgoedkast
opruimen. Alles wat in de doos past mag blijven, de rest gaat weg.
Als je alleen woont, kun je misschien afspreken met vrienden. Spreek afwisselend af
eerst bij de ene dan bij de andere Samen gaat het sneller en anderen kunnen
objectiever inschatten of een voorwerp nog bruikbaar is dan jij.
Doe het met aandacht
Hou je aan één ding. Als je een kast opruimt, hou je daar dan mee bezig en ga
ondertussen niet nog wat anders doen.
Laat je tijdens het opruimen niet afleiden door de spullen die je
tegenkomt. Als je je laat afleiden is de kans groot dat de rommel groter is dan
voor je ging opruimen. (Leg de foto’s die je tegenkomt apart en bekijk ze na het
opruimwerk!)
Logische opbergplekken
Doorgrond je gewoontes
Slingeren er voortdurend spullen los door het huis ?
Door goed rond te kijken.
Ontdek waar het schoentje wringt. Als er altijd een berg vuile was op de vloer van de
slaapkamer ligt, dan staat de wasmand blijkbaar niet handig in de badkamer. Ligt er
altijd een hoop oude kranten in de keuken, dan is dat blijkbaar een logische plaats
voor de papierbak. Het is nog altijd makkelijker om je opbergmogelijkheden te
verplaatsen dan je gedrag (en dat van anderen) aan te passen.
Groepeer je spullen
Bewaar spullen die bij elkaar horen dicht bij elkaar. Bijvoorbeeld rekeningen,
enveloppen, pennen en postzegels, of alle spullen die je nodig hebt voor te strijken.
Groepeer de spullen op een manier die logisch is voor jou. Neem een voorbeeld aan
je besteklade, waarin je bestek netjes geordend bij elkaar ligt, en pas dit systeem ook
toe op kleine spullen. Verzamel alle scharen, pennen, batterijen, flesopeners in huis
en leg ze bij elkaar. Zo kan je ook meteen zien wat je (drie)dubbel hebt.
Bewaar alleen de nieuwste of beste zaken en doe de rest weg. Als je weet wat je hebt
en waar het ligt hoef je niet steeds onnodig nieuwe spullen aan te schaffen.
Leg het voor het grijpen
De spullen die je regelmatig gebruikt bewaar je tussen nek- en kniehoogte, vooraan
op de plank of in de kast. Spullen die je minder vaak nodig hebt kunnen achterin
de kast en op de hoge of lage planken. Denk hierbij aan seizoensspullen zoals kerst-

BIJLAGE 7
en paasversiering, zomerkleding in de winter). Misschien heb je een goede kelder,
garage of andere plek waar je deze spullen kunt opslaan. Heb je niet genoeg ruimte
in je kasten, kijk dan of er nog plaats is onder je bed(rollende plastieken doos met
deksel voor de stof!) of de trap.
OPBERGEN KOST MINDER TIJD DAN ZOEKEN !

Opbergmaterialen
BIJLAGE 7
Handig hergebruiken
Je hoeft niet veel geld uit te geven aan opbergsystemen, je kunt ook heel veel doen
met spullen die bijna iedereen in huis heeft.
Foto’s kan je in schoendozen bewaren, kleine keukenspulletjes kunnen in een
diepvriesdoos (of een lege ijsdoos). Je pennen en potloden kunnen in een glas of een
tas.
Plak er een etiket op
Plak een etiket op de opbergdoos. Zeker als je nog moet wennen aan een nieuwe
opbergplek. Het is ook handig voor de andere huisgenoten.
Dozen, hangers&rekken
Je kan ook handige opbergdozen kopen, vergeet hierbij de kringwinkel niet.
Kartonnen dozen kosten doorgaans niet veel en zijn gemakkelijk in gebruik.
Doorzichtige plastieken dozen zijn ook handig: ze bestaan in verschillende formaten,
je kunt zien wat erin zit. En als je ze wat verder weg moet zetten in de garage zijn ze
stof- en waterdicht.
Tip : Denk goed na vooraleer je gaat kopen ! Zorg dat wat je koopt
ook past in de ruimte waar het moet staan.

BIJLAGE 7

Hoe houd ik het netjes ?
BIJLAGE 7
Help de rommel is weer terug!
Je kunt uw huis heel keurig inrichten met een handig systeem van dozen met
etiketten, maar de rommel komt onherroepelijk terug.
De spullen hebben geen pootjes… Als je na het opruimen alles weer als vanouds laat
slingeren, zit je binnen de week weer tot over je oren in de troep.
De kunst is een evenwicht te vinden tussen de hoeveelheid spullen in je huis
en de beschikbare opbergruimte en alles een vaste plek geven.
Opruimen en je huis netjes houden vereist een gedragsverandering. Niets is zo
moeilijk te veranderen dan onze gewoontes.
Het kost een mens gemiddeld 21 dagen om een nieuwe gewoonte aan te leren.
Dat zijn 21 dagen waarin je bewust je oude gedrag moet vermijden en jezelf moet
wennen aan een nieuwe manier van leven.
Iedere dag een beetje
Opruimen is een stuk gemakkelijker en minder tijdrovend dan de rommel te laten
bijeenkomen.
Als je al je spullen een vaste en handige plek hebt gegeven in de buurt waar je ze
gebruikt, kost het veel minder moeite om ze daar terug te zetten.
Als je in een opgeruimd huis wil wonen moet je er heel wat voor doen. In het begin
voelt het terugzetten van de tassen of het netjes ophangen van de jas als een
opdracht, maar na een tijd is het een gewoonte geworden.
Het resultaat is direct zichtbaar en je bent veel minder tijd kwijt aan het zoeken naar
je spullen.
TIP: Maak er een gewoonte van om per dag tien minuten op te
ruimen.
Je zult zien dat je in tien minuten tijd heel wat kunt doen !
Consuminderen.
Hoe minder spullen je mee naar huis sleept, hoe minder je hoeft op te ruimen.
Bedenk als je iets koopt ‘heb ik dit echt nodig en waar ga ik het laten?’
Probeer regelmatig nee te zeggen. De gratis spullen bij aankoop van meerdere stuks
(denk aan het lief beertje bij aankoop van 2 flessen wasverzachter). Al die spullen
moeten een plekje veroveren in je huis. Als je toch niet van plan bent om het te
gebruiken, weiger ze dan!

BIJLAGE 7
Maak voor de feestdagen wensenlijstjes en denk hierbij aan de kastruimte die je nog
hebt of niet hebt !
Bron “Opgeruimd!” Zamarra Oomes-Kok
Karakter Uitgevers BV 2006

Mijn poetsboekje

POETSEN
Schoonmaken kost inspanning: hoe langer je het vuil laat
liggen, hoe meer moeite het kost om alles schoon te krijgen.
Wanneer we de schoonmaak te lang uitstellen, hebben we
zwaardere middelen nodig, denk aan al de speciale producten
die in zoveel keukenkastjes te vinden zijn.

Algemene adviezen
Eerst opruimen, dan is het poetswerk snel gedaan.
Bij het schoonmaken werken we steeds van boven naar onder, van links naar
rechts met wijzers van de klok mee.
De minst vuile ruimten komen eerst aan de beurt.
Hoe vaak je iets poetst hangt af van het gebruik en hoeveel gezinsleden er
zijn.
Huisdieren zorgen voor extra werk! Dierenharen verwijder je bij het wassen
als je je kleding, net voor ze droog zijn, 5 minuten in de droogkast steekt.
De werking van microvezeldoekjes is heel goed. (10 km microvezel weegt 1
gram). Het kan droog en nat gebruikt worden. Heeft het voordeel dat er geen
chemisch product gebruikt moet worden. Microvezeldweilen zijn niet
aangewezen omdat ze geen of weinig vocht opnemen. Microvezeldoekjes
regelmatig wassen op minstens 40°C, maar ZONDER wasverzachter.

Materiaal
Basisuitrusting
2 emmers
1 aftrekker
1 vloerwisser met doekjes of stofzuiger
1 borstel
Handveger en blik
Oude tandenborstel
Zeemvel en spons
2 dweilen
Ruitenwisser
Oude doeken (vb. handdoeken die dun zijn geworden, kunnen in de
wasmachine mee gewassen worden)
Stofdoeken
1 toiletborstel
Doseerdop of bekertje, lepel
1 afwasborstel
1 radiatorborstel
Een flipper is heel handig. Als je beslist om een flipper aan te kopen, kan je
best investeren in een lange steel. De breedte minimum 40 tot 45 cm).
Zorg voor het materiaal
Geef het poetsmateriaal een vaste plaats (kast, garage).
Laat geen dweilen, doeken in water staan.
Spoel na gebruik dweilen uit.
Poetsdoeken in de wasmachine bij 60°C.
Droog gebruikte emmers af.
Giet vuil poetswater liefst in het toilet, nooit in de gootsteen, anders kan hij
verstoppen.
Stofzuigerzak regelmatig leegmaken.
Borstelharen regelmatig proper maken en de borstel ondersteboven
wegzetten. Dan blijft de borstel langer in vorm.

Recepten
Bruine zeep
D’Or Vaste Zeep: 1 opgehoopte soeplepel oplossen in heet water. Goed kloppen
met een klopper en dan bijvullen tot 1 liter. Giet dit in een gebruikte bus.
Bruine zeep mag niet gebruikt worden op geverfd materiaal. Ook op metaal
geeft het doffe vlekken.
Eigen notities
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................

Schoonmaakmiddelen
Basisuitrusting
Azijn
Allesreiniger
Afwasmiddelen
Soda – is een eenvoudig en goedkoop middel om te ontvetten en vuil los te
weken. Mag niet gebruikt worden op aluminium.
Bruine, groen zeep
Toiletreiniger
Schuurmiddel (vloeibaar of vast)
Maagzout (of bicarbonaat) ontgeurt en ontsmet. Is ook goed tegen zweet
onder de oksels. Je kan er mee schuren of iets ontvetten. Het is ook goed
voor afvoerleidingen: 1 lepel bicarbonaat + azijn door de afvoer doen – laten
weken en naspoelen met heet water.
Javel (bleekwater) hoort in het huishouden NIET thuis. Het is schadelijk
voor mens en milieu.
Laat je niet verleiden om voor iedere schoonmaakklus een ander product aan te
schaffen. De meeste schoonmaakmiddelen bestaan uit dezelfde ingrediënten
alleen de verpakking, geur of kleur is anders.
Bij poetsen is niet het product het belangrijkste: dat zorgt enkel voor het
oplossen van vet. Mechanisch reinigen (sponske, borstelke, …) is veel
belangrijker dan het product.
Bewaar schoonmaakmiddelen buiten het bereik van kinderen en in de originele
verpakking.
Meng schoonmaakmiddelen NOOIT.
Gebruik lauw water om te poetsen:
product lost op
aangenamer voor gebruiker
gebruik de juiste hoeveelheid product (meten met een lepel, maatbeker).
Meer is niet altijd beter.
Poetsen doe je met twee emmers (1 emmer met product + 1 emmer gewoon
water. Elke emmer heeft zijn eigen poetsdoek of dweil.
Dettol is ziekenhuismateriaal. Het is niet nodig in een privé-woning. Een
volledig clean huis zorgt ervoor dat er geen weerstand meer wordt
opgebouwd tegen ziektes.

Eigen notities
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................

..................................................................................................................

Woonkamer
Wekelijks stof afnemen.
Vloer: bij intensief gebruik dagelijks stofzuigen of flipperen. Minstens een
keer per week dweilen.
Ramen wassen, minimum 4 keer per jaar:
Hierbij is het gebruik van een goede aftrekker belangrijk. Je hebt aftrekkers
waarvan je de rubber kan vervangen! Om vensters te wassen: eerst het
raamwerk afwassen met lauw water en afwasproduct. Nadien het glas.
Drogen met een aftrekker: eerst van boven van links naar rechts. Nadien
vanuit het droog vlakken aftrekken van boven naar beneden en van links naar
rechts. Telkens de aftrekker tussenin afdrogen. Nadien het raam en de omtrek
van het glas met een droge doek (vb een afgedankt gastendoekje) drogen.
Een noodoplossing voor vensters: Na een hevige regenbui met een zeepsopje
over de vensters gaan (ze zijn dan al nat), dan heb je een snelle was!
Radiator stofzuigen en met sopje afwassen: 2 keer per jaar.
Een radiatorborstel is belangrijk; de tip mag niet beschadigd zijn. Dan is hij
scherp en maakt hij stukken. Dit kan verholpen worden door een kurkenstop.
Een radiator die niet goed onderhouden wordt, geeft na verloop van tijd
minder warmte af!
Tapijten minstens 2 keer per jaar luchten en uitkloppen.
Glasgordijnen twee keer per jaar wassen. Bij glasgordijnen een paar
handdoeken mee wassen. Zo geef je meer volume en wordt de waspoeder
beter opgenomen, waardoor je minder schuim in de wasmachine hebt.
Blauwsel bij de was doen zorgt voor witte gordijnen!
Overgordijnen uitkloppen en luchten: minsten een keer per jaar.

Eigen notities
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................

..................................................................................................................

Keuken
Klussen die dagelijks moeten gebeuren:
De vaat: vuile vaat is een broedhaard voor bacteriën, trekt tevens vliegen aan.
Verwijder eerst etensresten, was daarna af met heet water en afwasmiddel.
Spoel na met schoon water. Gebruik een afwasborstel en vervang die
regelmatig. Droog na gebruik de gootsteen en het aanrecht af.
De afwasborstel altijd goed uitspoelen en laten drogen. Hetzelfde geldt voor
sponsjes. Natte spullen wegbergen is de grootste broeihaard van bacteriën in
de keuken! Afwasborstel vervangen als de haren krom staan.
Producten werken beter als je ze even laat inwerken. We zijn vaak veel te
ongeduldig…
Kookplaat: veeg gemorst eten (bijvoorbeeld overkoken) onmiddellijk op,
zodat het niet inbrand. Hardnekkig vuil: vochtig schuursponsje met vloeibaar
schuurmiddel of poeder, eventueel tandpasta. Maak een papje van 3 eetlepels
maagzout en 2 eetlepels water en 1/3 koffielepel afwasmiddel. Maak de
kookplaat hiermee schoon. Spoel na met zuiver water en maak droog.
Was alle werkvlakken af met een sopje van detergent, spoel na met zuiver
water en maak droog.
Gebruik iedere dag een schone vaatdoek.
Verwijder afval.
Vloer stofzuigen en flipperen.

Eigen notities
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................

..................................................................................................................
Taken die wekelijks moeten gebeuren:
Buitenkant van de kastjes afwassen;
Afvalemmer leegmaken en zowel binnen- als buitenkant afwassen.
Keukenvloer dweilen en droogmaken.
Deurklinken en lichtknopjes met vochtige doek reinigen.
Na ieder gebruik: oven en microgolfoven afnemen met een sopje en nadrogen.
Taken die af en toe moeten gebeuren:
Koelkast reinigen:
Uitwassen met warme soda-oplossing (2 opgehoopte soeplepels in 5 liter
water) en naspoelen met zuiver water, droog maken.
Rubberdichting afwassen en insmeren met talkpoeder.
Achter en onder de koelkast stofzuigen.
Alle voedsel afgedekt in de koelkast zetten, zo is er geen smaakoverdracht en
ongewenste geur.
Diepvriezer:
Best in de winter uitwassen, etenswaren kunnen dan buiten staan in de
vriekou.
Dampkap:
Filter minstens om de drie maanden reinigen of vervangen. Metalen filter
weken in warme soda oplossing. Buitenkant afwassen met detergent.
Bij een dampkap die niet onderhouden wordt, vermindert de afzuigkracht.
Oven:
Hardnekkig vuil verwijderen door op vochtig schuursponsje ½ koffielepel
bruine zeep te verdelen, hiermee de ovenwanden insmeren en een nachtje
laten inwerken. Naspoelen met zuiver water.
Waterkoker en koffiezetapparaat:
Ontharden met azijn-wateroplossing (half om half). Giet de gebruikte
oplossing nadien door het toilet. Spoel de apparaten met zuiver water.

Eigen notities
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................

..................................................................................................................

Slaapkamer
Taken die wekelijks moeten gebeuren:
Na het opstaan beddengoed openslaan om bed te luchten. Indien nodig eerst
het bed verschonen.
Losse tapijtjes: uitkloppen of stofzuigen, eventueel buiten luchten.
Stof afnemen met droge of vochtige doek. Ook achter en onder het bed!
Vochtige doek heeft voorkeur: minder verplaatsing van stof.
Vergeet de vensterbanken, leggers en plintjes niet.
Daarna stofzuigen of flipperen (eventueel dweilen, afhankelijk van het soort
vloer). Let erop dat je grondig poetst achter en onder het bed, want daar
hoopt zich veel stof op.
Taken die af en toe moeten gebeuren:
Sop de verwarming af.
Was de ramen.
Verwijder stof- en spindraden.
Maak lampen schoon (oppassen met TL-lampen: best uitdraaien)
Was deur en klink af.
Reinig de kasten aan de binnenkant en ook bovenop.
Stofzuig de matras. Eén maal per jaar uitborstelen met kleerborstel en
azijnwater.

Eigen notities
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................

..................................................................................................................

Badkamer en douche
Taken die wekelijks moeten gebeuren:
Het onderhoud in de badkamer / douche is minder als iedereen na gebruik met
zijn handdoek de douchewand / bak of het bad afdroogt.
Matjes uitkloppen.
Stofzuigen en flipperen.
Wastafel, douchebak, badkuip, tegels reinigen met allesreiniger;
Naspoelen met water en drogen.
Bij hardnekkige kalkaanslag azijn (verstuiven) gebruiken en liefst 1 uur laten
inwerken.
Kalkaanslag op kranen en douchekop: keukenrol bevochtigen met azijn en
kraan/douchekop er mee inpakken, een nachtje laten inwerken.
Als laatste dweilen we de vloer met een sopje van allesreiniger en spoelen na
met zuiver water. Maak droog.
Douchegordijn: 4x per jaar wassen. (zelfde als bij glasgordijnen:
Badhanddoek bijsteken en wassen op 30°C).
Badkamerwanden en plafond minstens 2 x per jaar afwassen. Vocht en
warmte zorgen voor schimmel. “HG schimmelwerend” is een goed product
om schimmel weg te krijgen. Om schimmel te voorkomen: badkamer na
gebruik 15 minuten laten luchten.

Eigen notities
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................

..................................................................................................................

Toilet (aan het toilet kennen ze de mensen!)
Taken die twee maal per week moeten gebeuren:
Vochtige doek met allesreiniger, droge doek om te drogen.
Doekjes, gebruikt voor het reinigen van het kleinste kamertje, worden na de klus
gewassen op 60 graden.
De juiste volgorde:
1. Spoelbak, lichtknopjes, deurklink
2. Deksel: boven-, dan binnenkant
3. Bril: boven-, dan onderkant
4. Rand van het toilet
5. Buitenkant van de toiletpot.
Binnenkant van het toilet:
Spoel het toilet door.
Giet 1/3 tas azijn in het toilet en borstel grondig, ook onder de rand.
Liefst 1 nacht laten inwerken. Zet de borstel in het toilet.
Spoel de volgende ochtend door en spoel de borstel uit onder de
waterstroom.
Schud de borstel uit in het toilet en berg op in de houder.
Kijk of er nog voldoende toiletpapier is.
Als laatste dweilen we de vloer en drogen grondig na.
Toiletblokjes reinigen slecht het toilet: ze verdoezelen door hun geur en kleur
enkel het vuil. Dragen zeker niet bij tot hygiëne en zijn zelfs schadelijk voor
mens en milieu.

Eigen notities
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................

..................................................................................................................

Snelle poets
Als laatste onderdeeltje willen we je de snelle poets meegeven (als je geen tijd
hebt om grondig te poetsen)
Wat is dan belangrijk?
1. Alle vuilbakken leegmaken en proper maken (papiermanden- vuilbakje
keuken/WC/badkamer…).
2. Alle wasbakken en gootstenen leegmaken en proper maken (eerst met natte
doek en nadrogen met droge doek).
3. Alle vuile was bijeendoen.
4. Zorgen dat de WC ’s proper zijn en dat er WC papier aanwezig is.
5. Alles wat gesorteerd werd (papier, glas, plastiek…) zorgen dat dit op de
juiste plaats is.
6. Alle matten uitkloppen en indien nodig in de was.
7. Controleren op spinnenwebben.
8. Stofvegen.
9. Alleen dat wat vies is met een klamnatte doek wegnemen.
10. In de keuken: afwas doen. De gootsteen, aanrecht en fornuis opruimen en
proper maken.
11. Zorgen dat de tafel proper is.
12. In de woonkamer: salontafel en tafel proper maken.
13. In de slaapkamers: bedden opmaken of openleggen en slaapkamerramen
open om te verluchten.
14. De vloeren proper maken met borstel, flipper of stofzuiger… en de vieze
vlekken wegdoen met natte doek.
15. Ervoor zorgen dat de voordeur proper is. De spinnenwebben wegdoen.
16. Stoepje proper vegen en eventuele vuile vensterbanken proper maken.
17. Alle matten terugleggen.
18. Overal propere handdoeken hangen.

Eigen notities
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................

..................................................................................................................

Eigen notities
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................

..................................................................................................................

Documenten: Hoelang te bewaren?
BIJLAGE 9
Levenslang -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Rijbewijs.
Medisch dossier: röntgenfoto’s, resultaten van bloedonderzoek, gezondheidsboekje
van Kind & Gezin, inentingscertificaat, enz…
Bloedgroepkaart.
Trouwboekje.
Definitieve rechterlijke uitspraak over de echtscheiding.
Aangifte nalatenschap / testament.
Diploma’s.
Contract van levens- en/of overlijdensverzekeringen.
Tot de factuur is vereffend ----------------------------------------------------------------------------------------------------------
Bestekken en bestelbons voor kleine werkzaamheden, vb. loodgieterwerk,
schoorsteenvegen.
Tot het eerste pensioen werd uitgekeerd ------------------------------------------------------------------------------
Individuele rekening die de werkgever u jaarlijks bezorgt met uw loon.
Jaaruittreksel van de CIMIRe.
Tot u de individuele jaarrekening hebt ontvangen -----------------------------------------------------------
Maandelijkse loonfiches.
Zolang je het bezit ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Aankoopfactuur auto.
Inschrijvingsbewijs en gelijkvormigheidattest van je auto.
Verzekeringsbewijs (groene kaart) en keuringsbewijs van je auto.
Aankoopakte van een onroerend goed (huis of stuk grond).
1 maand ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Oproeping voor verkiezingen.
2 jaar --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Medische kosten, ziekenhuisfacturen en betalingsbewijzen ervan.
Waarborgbewijs (of tot de langere waarborgtermijn verstreken is).
Aankoopfacturen van elektrische huishoudtoestellen en meubels (alleen nuttig als
de aankoopsom vrij hoog lag, vb voor wasmachine, zitbank enz…).
(of zolang u het toestel bezit).

BIJLAGE 9
3 jaar --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Strookje van de postassignatie waarmee het pensioen werd uitgekeerd.
Contract van verzekering die geen levensverzekering is (woning, gezin, enz…).
Bewijs van de verzekeringspremie.
Brief waarin u een polis opzegt (zowel een kopie van de brief als het
ontvangstbewijs).
Contract van de verplichte autoverzekering.
5 jaar --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Betalingsbewijs van verkeersbelasting.
Kopie van de belastingsaangifte, bewijsstukken van uitgaven die u fiscaal hebt
ingebracht, alle documenten in verband met belastbare inkomsten
(beroepsinkomsten, onroerende inkomsten, enz…).
Aanslagbiljet, verzoek tot betalen, rappels, betalingsbewijs van allerlei belastingen
en heffingen.
Honoraria van advocaat.
Betalingsbewijs van kinderbijslag.
Betalingsbewijs van onderhoudsgeld.
Huurovereenkomst, plaatsbeschrijving bij intrede, betalingsbewijs van de
huurwaarborg, kopie van aangetekend verstuurde opzeggingsbrief met
ontvangstbewijs.
Facturen en betalingsbewijzen van gas, elektriciteit, water, vaste of mobiele
telefoon, kabel en internetverbinding.
Betalingsbewijzen van de huur.
Bewijs dat de werkloosheidsuitkering werd uitbetaald.
Bewijs dat het vakantiegeld werd uitgekeerd.
Bewijs dat een vergoeding voor een arbeidsongeval werd uitgekeerd.
Bewijs dat de kinderbijslag werd uitgekeerd.
Rekeningafschriften (10 jaar voor afschriften met het bewijs dat u een krediet hebt
afbetaald).
10 jaar ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Bewijs dat u niet-belastbare inkomsten hebt opgestoken: winst met Lotto,
schenking, verkoop van effecten, enz… (om niet alleen tegenover de fiscus maar
ook tegenover de banken en verzekeringsmaatschappijen te bewijzen dat het
geld wettig werd verkregen).
Documenten over een nieuwbouw of belangrijke renovatiewerkzaamheden, vb.
plaatsing van een verwarmingsketel.
Facturen van werkzaamheden aan de woning.

Akte van de hypotheeklening en bewijs van de terugbetaling.
Kredietovereenkomst en bewijs van terugbetaling.
Dossier van een schadegeval.
30 jaar ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Rechterlijke uitspraak (vonnissen rechtbank).
BIJLAGE 9

Ervaringsrapport: “Mijn huishouden loopt nu op wieltjes”
Empowerende groepswerking rond de organisatie van het huishouden
Gesubsidieerd kansenproject 2007 vanuit de Provincie Limburg
Thuiszorgdiensten en Sociale Dienst van het OCMW Heusden-Zolder
rSt Willibrordusplein 4
3550 Heusden-Zolder
Tel 011 45 61 50
e-mail: info@ocmwheusdenzolder.be
Contactpersoon: Marijke Bijloos

Inhoudsopgave
Deel 1 Start van het project
1. Inleiding ………………………………………………………………………… 3
2. Projectaanvraag ………………………………………………………………… 5
3. Eigen voorbereiding ………………………………………………………… 6
4. Bevraging huisvrouwen (collega’s) ………………………………………… 6
5. Stuurgroepwerking………………………………………………………………… 8
Deel 2 Groepswerking
1. Inleiding ………………………………………………………………………… 12
2. Werving deelnemers
2.1 Toeleiding van de deelnemers …………………………………………. 13
2.2 Individuele gesprekken met kandidaat-deelnemers …………………. 14
2.3 Overzicht van de deelnemers per groepsbijeenkomst …………………. 32
2.4 Door de deelnemers geformuleerde doelstellingen en gevraagde thema’s 33
3. Samenkomsten: samenvatting en groepsdynamiek
Dag 1 Kennismaking en bepaling van de inhoud door de deelnemers …….. 34
Dag 2 Opruimen ………………………………………………………… 37
Dag 3 Opruimen (vervolg) ………………………………………………… 41
Dag 4 Communicatie met gezinsleden rond taken en taakafspraken …..…. 45
Dag 5 Getuigenis van een ervaringsdeskundige ………………………… 51
Dag 6 Vervolg: opruimen / bewaren / weggooien /opruimsystemen … 51
Dag 7 Papierberg …………………………………………………….….. 55
Dag 8 Poetsen ………………………………………………………… 59
Dag 9 Evaluatie poetsles / klasseren en bewaren van documenten …….…. 63
Dag 10 Sorteren en recycleren / organisatie van het huishouden …………. 66
Dag 11 Organisatie van het huishouden / evaluatie / feestelijke afsluiting ….. 77
4. Evaluatie door de deelnemers
4.1 Stand van zaken in persoonlijke doelstellingen van de deelnemers tijdens
en na het groepsgebeuren …………………………………………………. 72
4.2 Evaluatie door de deelnemers over de deelnemers …………………. 87
4.3 Evaluatie door de deelnemers over het groepsgebeuren …………………. 90
4.4 Individuele nabespreking met de groepsleden …………………………. 90
5. Evaluatie door de stuurgroep …………………………………………………… 98
1

Deel 3 Aanzetten van groepsleden en verzorgenden tot verdieping van de
werking van de dienst gezinszorg in kansarme gezinnen
1. Inleiding ………………………………………………………………………… 99
2. Voorstelling van de dienst gezinszorg in kansarme gezinnen binnen
het OCMW van Heusden-Zolder ………………………………………………… 99
3. De verzorgende gezien door de bril van de groepsleden
3.1 Samenvatting van uitspraken uit de verhalen van de groepsleden …..…. 101
3.2 Belangrijke kwaliteiten van de verzorgende zoals verwoord
tijdens de individuele nabespreking met een aantal groepsleden ………. 102
4. Inbreng van de verzorgenden
4.1 Individuele bevraging verzorgenden voor de start van de groepswerking .….102
4.2 Werkgroep verzorgenden binnen het project
Dag 1: Situatieschets van werkervaringen van de verzorgenden 104
Dag 2: Voorbereiding van de thema’s voor de groepswerking 106
Dag 3: Terugkoppeling van de ervaringen van de groepswerking 110
Dag 4: Evaluatie en toekomstperspectieven van
gezinszorg in kansarme gezinnen ………………… 110
4.3 Individuele nabespreking met verzorgenden van de werkgroep ………… 112
4.4 Verzamelde knelpunten door verzorgenden en stappen tot oplossingen …….122
Deel 4 Nabeschouwingen
1. Start van het project ………………………………………………… 127
2. Groepswerking ………………………………………………………………… 128
3. Verdieping van de werking van de dienst Gezinszorg in kansarme gezinnen …. 133
Bijlagen
Bijlage 1 Samenvatting uitspraken van huisvrouwen
Bijlage 1. 1 Bevraging huisvrouwen per thema
Bijlage 2 Doorbreek je rommelgewoontes
Bijlage 3 De grote opruimtest
Bijlage 4 Vragenlijst met individuele doelstellingen en evaluatieschaal
Bijlage 5 Communicatie in het gezin rond taken
Bijlage 6 Opruimen – samenvattende nota
Bijlage 7 Mijn opruimboekje
Bijlage 8 Mijn poetsboekje
Bijlage 9 Termijnen te bewaren documenten
Bijlage 10 Die doet dat kalender
Bijlage 11 Bedankkaart
Bijlage 12 Bevraging verzorgenden over hun werk
Bijlage 13 Fasen bij gedragsverandering
2

Deel 1 Start van het project
1.Inleiding
Eerste vaststelling : de organisatie van een huishouden is in deze jachtige tijd een
moeilijk beroep voor IEDEREEN
1. 1 Door een gebrek aan waardering is het runnen van een huishouden een risicoberoep waar
demotivering, ontmoediging en dagelijkse sleur op de loer liggen.
Een huisman kiest ervoor om ‘huisman’ te zijn. Een huisvrouw daarentegen heeft daar
dikwijls niet echt voor gekozen. Toch krijgt bijna elke vrouw vroeg of laat de
verantwoordelijkheid voor het huishoudelijk werk en de verzorging van haar gezin en/of
familieleden al dan niet samen met buitenshuis werken. En ze voelt zich niet altijd gelukkig
met haar huisvrouwenbestaan, wat soms stress, spanning en zich ongelukkig voelen
meebrengt.
Enkele uitspraken van vrouwen over huishoudelijk werk:
o met huishoudelijk werk is het zo dat je wel de dingen ziet die je niet gedaan hebt. Maar
wat wèl gebeurt dat zie je niet. Ik zie soms zèlf niet wat ik gedaan heb.
o huishouden doe je omdat het moet. Er zit een sleur in..
o huishoudelijk werk is nooit klaar want er is altijd wel wat te doen. Je bent ten hoogste
klaar voor vandaag. Ik kom elke dag dezelfde dingen tegen.
o ik vind van mezelf dat ik thuis echt werk, maar ik krijg alleen waardering van mezelf. Als
je betaald wordt, dan pas werk je echt.
o ik vind een huishouden doen het zwaarste beroep dat er is. Je hebt altijd kopzorgen. Dat
werk gaat altijd door. Dat heb ik altijd afschuwelijk gevonden. We zijn altijd in de weer.
o huishoudelijk werk vraagt een voortdurende verantwoordelijkheid. Het kan niet zomaar
een tijd niet gedaan worden. Het is nooit af, het komt altijd terug. Het is eentonig. We
staan er meestal alleen voor. We krijgen geen loon maar ook geen waardering.
1.2. De organisatie van het huishouden is een moeilijk beroep
Gezocht: bekwame ondernemende persoon (man of vrouw)
o bereid om onbetaald minimum 60 u per week huishoudelijk werk te verrichten en te
organiseren en de kinderen op te voeden
o bereid zijn om de dagindeling aan te passen aan de werkuren van de gezinsleden en de
schooluren van de kinderen
o bereid zijn om het belang van het gezin steeds voorrang te geven
Kenmerken van het werk
o versnipperd tussen school en werkuren
o herhaling van steeds dezelfde bezigheden
o voortdurende verantwoordelijkheid, dus geen scheiding tussen werktijd en vrije tijd
o waardering weinig zichtbaar
o eenmanspost, weinig contacten met anderen
o geen promotiekansen
o geen ziekteverlof
Verdiensten: geen financiële vergoeding
3

1.3 Het is een beroep dat veel bekwaamheden vergt
o er zitten doekanten aan: schoonmaken, koken, naaien
o er zijn denkkanten aan: organiseren, huishoudgeld beheren, werk verdelen over de dag en
de week.
o tegelijk wordt er verwacht dat de huisvrouw/huisman kan zorgen en troosten, problemen
kan opvangen, gezelligheid kan scheppen, familiebanden en sociale contacten
onderhouden enz.
1.4 Organiseren is zeer belangrijk om tijd over te hebben voor andere dingen
Door allerlei hulpmiddelen kan er veel tijd bespaard worden in het huishouden. Ondanks
deze hulpmiddelen is schoonmaken voor weinigen een hobby. Het is iets geworden voor
tussendoor waarbij planning en organisatie onontbeerlijk zijn:
o het brengt orde, ruimte en rust in huis.
o het rekent af met chaos en frustraties en maakt het leven in huis aangenaam voor iedereen.
o bovendien blijft er tijd over voor andere fijne dingen! Investeren in het organiseren van het
huishouden is het waard.
o het kan inderdaad ook aangenaam zijn: “de afwas is bij ons het gezelligste moment van de
dag. Tijdens de afwas zetten we de radio op en hebben het grootste plezier. Een
afwasmachine wil ik niet, daar is de afwas veel te gezellig voor”
Tweede vaststelling: de organisatie van een huishouden is dubbel zo moeilijk voor
kansarmen
2.1 Huishoudelijke vaardigheden worden aangeleerd in het ouderlijk gezin
Er zijn grote verschillen in de meningen over huishoudelijke arbeid en hoe het uit te voeren en
hoe dikwijls. Men zweert dikwijls bij “zijn” manier van het voeren van het huishouden met
weinig toegevingen of inleving of respect voor andere opvattingen. Iedereen verricht
huishoudelijke arbeid volgens de eigen normen en nog belangrijker volgens de normen van
zijn eigen ouderlijk gezin. Kansarmen missen dikwijls dit laatste draagvlak.
2.2 Huishoudelijke vaardigheden: een vanzelfsprekendheid, ook voor kansarmen?
Een belangrijk punt is ook de vanzelfsprekendheid waarmee verwacht wordt dat vrouwen het
huishoudelijk werk doen. Men gaat ervan uit dat alle vrouwen in de wieg gelegd zijn om
huisvrouw te worden en over alle vaardigheden beschikken die daarvoor nodig zijn.
Vaardigheden die velen in onze samenleving evident vinden, zijn dat echter niet voor armen.
Voor de kansarme ligt dit tekort aan vaardigheid zeer gevoelig in tegenstelling met de
middenklasse. Kansarmen hebben gevoelens van schaamte en vernedering hierover die het
zelfbeeld negatief aantasten.
In het tijdschrift Antenne geeft Bart Demyttenaere, auteur van “In vrije val: Armoede in België” een
reflectie n.a.v. een aantal diepte-interviews uit zijn boek:
“…..Een heel hardnekkige kloof tussen de wereld van de armen en de wereld van de niet-armen is de
vaardigheidskloof. Wat doorsnee middenklassers als vanzelfsprekend ervaren in hun kunnen, omgaan
met of functioneren in onze samenleving, is dat voor armen totaal niet. Neem nu bijvoorbeeld het
huishouden runnen. Dat leer je doodgewoon in het gezin waarin je bent opgegroeid. Wanneer je niet de
kans hebt om op te groeien in harmonieuze omstandigheden, dan mis je daar al een heel belangrijke
vaardigheid. Men gaat ervan uit niemand te zijn”.
2.3 Huishoudelijke vaardigheden is meer dan poetsen
Op bijna elke Tv-zender lopen programma’s over “vervuilde huizen”, over “poetstornado’s”,
over “opruimacties” en op het einde wordt bijna steeds de vinger opgestoken met het
vermanende:”en zorg nu dat het proper blijft “. Misschien blijft het bij een aantal gezinnen
wel hangen “hoe” men moet poetsen. Maar waar men niet aan raakt en wat toch voorwaarden
zijn om de hulp te doen slagen zijn: de integrale zorg voor deze gezinnen, vertrekken bij wat
er wel goed gaat, de nood aan waardering. Terwijl de problemen in verband met de
huishoudelijke organisatie en vaardigheden wel benoemd worden in allerlei rapporten rond
kansarmoede is hier toch binnen de hulpverlening nog weinig aandacht voor.
4

2 Projectaanvraag
Waarom een project rond de organisatie van het huishouden?
Het project vertrekt vanuit de uitdrukkelijke vragen van kansarme cliënten: tijdens onze
begeleiding van kansarme gezinnen waar gezinszorg is ingezet gaf de doelgroep zelf de
aanzet om dit project in te dienen. Verschillende keren hoorden we de vraag/suggestie: “we
hebben nooit geleerd hoe we een huishouden moeten doen, help ons hierin”.
Het project vertrekt ook vanuit de signalen van hulpverleners (o.a. via lokaal cliëntoverleg)
rond het runnen van een huishouden.
Problemen rond huishoudelijke organisatie geven dikwijls conflicten, stigmatisering en
sociaal isolement. Mensen worden soms “gestraft” om dit gedrag vb. door uit huiszetting en
er wordt op hen neergekeken of ze worden “aangepakt” door familie en omgeving.
Waarom groepswerking?
Binnen ons OCMW hebben we de kracht van de groep ontdekt in de groepswerkingen rond
opvoedingsondersteuning, kookgroepje, groepswerking naar tewerkstelling en sinds kort ook
in de groepswerking rond budgetteren.
Nu willen we samen met de thuiszorgdiensten energie steken en structuur geven aan deze,
voor ons, nieuwe invalshoek rond de organisatie van het huishouden.
Doelgroep
Multiproblem-gezinnen
o die aangeven een gemis te hebben aan een aantal huishoudelijke basisvaardigheden
o waar het gevoel van machteloosheid voor de organisatie van het huishouden overheerst
o waar werd vastgesteld dat de wijze waarop het huishoudelijke werk gebeurt een negatieve
invloed heeft op het eigen functioneren en het functioneren van de andere gezinsleden.
Wat?
o vanuit de leefwereld van de cliënten hebben we, samen met de doelgroep en samen met
enkele andere partners, gezocht naar mogelijkheden om hun huishoudelijke vaardigheden
te vergroten en naar structuur in het huishouden om het geheel gesmeerd te laten verlopen.
Het effect van horen en leren van elkaar m.a.w. de kracht van de groep speelt hierbij een
grote rol. Het delen van ervaringen in een groep t.o.v. het meer "belerende" in een
individuele hulpverlening is belangrijk waarbij we steeds vertrekken vanuit de sterkten en
de vragen van de deelnemers
o we hebben ook gezocht om aangepast materiaal aan te reiken om de bijeenkomsten zo
boeiend mogelijk te houden
o er werden nieuwe aanzetten gegeven voor de werking van de gezinszorg in kansarme
gezinnen door bedenkingen en voorstellen zowel vanuit de groepswerking als vanuit de
flankerende werkgroep van verzorgenden.
Hoe?
De kern van de methodiek ligt in de betrokkenheid van de cliënten:
o volgens de maatzorg- en empowermentprincipes
o in een sfeer van veiligheid en respect
o volgens de keuzes en ritme van de deelnemers
o met regelmatig terugkoppeling naar de stuurgroep en de verzorgenden die ingeschakeld
zijn voor gezinszorg in kansarme gezinnen
5

3. Eigen voorbereiding
Bij de start van het project zijn we op zoek gegaan naar informatie over de organisatie van het
huishouden en wat erbij komt kijken:
o we deden een oproep via de mailing aan de yahoo-groep van de OCMW - maatschappelijk
werkers om knowhow van collega’s te kennen. Hierop kwam geen bruikbare reactie
o we zochten naar documentatie van vierde wereldbewegingen maar ook hier vonden we
geen onmiddellijk bruikbaar materiaal
o de cursus die gegeven wordt voor de opleiding voor polyvalent verzorgenden rond
“onderhoud van de woning” hebben we ter beschikking gekregen. We vonden hier enkel
technisch werkmateriaal
o er werd een stuurgroep samengesteld met hulpverleners die min of meer met deze materie
of doelgroep vertrouwd zijn
o er gebeurde een interview (gesprek) bij een 15-tal collega’s - huisvrouwen over hun eigen
organisatie van het huishouden (hiervan werken 10 geïnterviewden eveneens als
verzorgende of poetshulp bij bejaarden en/of bij kansarme gezinnen)
o aan verzorgenden die werkzaam zijn in kansarme gezinnen werd gevraagd om eventuele
deelname aan het project te introduceren in hun gezinnen
o de inleidende gesprekken met de mogelijke deelnemers heeft ook bijgedragen tot mogelijk
werkmateriaal
o en last but not least: via ons zoekwerk op internet over de organisatie van het huishouden
kwamen we op enkele bruikbare sites terecht. We kregen hun toestemming om de
informatie te gebruiken in onze groepswerking: www.simplifylife.nl en www.viva-svv.be
4. Bevraging huisvrouwen (collega’s)
Gezinssamenstelling en Bevraging in 15 gezinnen
werksituatie
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
Vr. alleenst, werkt dt verz. X X
Vr. werkt dt
X X X X X X X X
verz/poetshulp
Vr. werkt vt mw X X
Vr. werkt dt adm. X X
Vr. huisvrouw X
Man werkt X X X X X X X X X X X X
Man huisman X
Totaal aantal kdn 2 2 3 3 2 2 0 2 1 2 2 2 1 2 3
kleuter 2 1 1
lagere school 3 1 1 2 1 1
sec. onderw 2 3 1 1 1 1 1 2
hogeschool 1 1 1
werkend 1
Bij de voorbereiding van het project hoorden we allerlei vragen en opmerkingen van
collega’s, huisvrouwen, werkende vrouwen: “daar zou ik ook wel wat meer over willen
horen”, “met dat thema ben ik zelf veel bezig”, “ik doe mijn huishouden omdat het erbij
hoort, meer niet” “ik wil het huishouden zo efficiënt mogelijk doen, in zo weinig mogelijk
tijd”.
6

Gezien er weinig literatuur over het thema te vinden was hebben we dan besloten om deze
modale, (meestal drukbezette ) doorsnee-huisvrouwen te betrekken bij de aanzet en de start
van het project, uitgaande van het feit dat ze toch allemaal, als huisvrouwen, in meerdere of
mindere mate bezig zijn met en nadenken over de organisatie van hun huishouden. We
vroegen ons af of we iets van hen konden leren en of we bepaalde principes of werkwijzen
zouden terugvinden die als voorbeelden in de groep kunnen aangehaald worden.
De openheid waarmee deze mensen hun verhalen brachten was opmerkelijk en soms erg
ontroerend.
De huisvrouwen werden door de coördinator geïnterviewd rond een aantal thema’s:
1. Algemene uitspraken over de organisatie van het huishouden
2. Opruimen
3. Poetsen
4. Wassen en strijken
5. Winkelen
6. Koken, eten, afruimen en afwassen
7. Extra huishoudtaken/afspraken voor/met de kinderen
8. Huishoudadministratie en regelzaken
9. Tuin en klusjes
10. Sorteren en recycleren
11. (School) activiteiten van/met de kinderen
12. Sociale contacten/ ontspanning
13. Invloed van het ouderlijk gezin
De gesprekken werden verwerkt en gebundeld per thema. (zie bijlage 1:Samenvatting
bevraging van huisvrouwen en 1.1 Bevraging huisvrouwen per thema)
5 Nabeschouwingen
De meest opvallende vaststelling is toch wel de zeer grote verscheidenheid van aanpak en
aandachtpunten bij deze 15 (meestal werkende) huisvrouwen. Het versterkte ons
uitgangsstandpunt en het was eveneens een geruststelling dat we de deelnemers niets moesten
“leren” over “de” organisatie van “het” huishouden.
De rode draad bij de geïnterviewden bestaat er vooral in dat men:
o steeds het belang van het gezin centraal stelt
o veel belang hecht aan efficiëntie, structuren en aan aangename momenten.
o de erg negatieve voorstelling van huishoudelijk werk in de inleiding (zie1.1) zeker niet
door elke huisvrouw zo beleefd wordt. Integendeel vele huisvrouwen zijn fier op hun
prestaties en zijn blij hier eens over te kunnen praten. Deze gegevens kunnen een
ondersteuning voor de deelnemers zijn om “goesting” te krijgen om het huishouden te
organiseren en om na te denken over de aanpak in hun gezin.
We hebben de gebundelde interviews van deze “peer-group” meegenomen naar de
groepswerking als voorbeelden van mogelijke aanpakken en ook als geruststelling dat er
overal wel dingen mislopen en dat niemand perfect is.
7

5 Stuurgroepwerking
Het project wordt opgevolgd door een stuurgroep, samengesteld uit personen die meerdere
invalshoeken vertegenwoordigen. Zodoende is deze een belangrijk instrument om feedback te
geven vanuit de onderscheiden invalshoeken.
Onze kijk naar mensen, die we ook via het project willen uitdragen:
Laat hen zijn wie ze zijn
Laat leven
Een bloem een bloem
Een boom een boom
Niet telkens: dwingen, trekken anders willen,
Laat hen zijn wie ze zijn
Niet telkens: meten, vergelijken en eisen wat niet kan
Vissen blaffen niet
Laat hen zijn wie ze zijn,
Zichzelf
(Ad Goos)
5.1 Samenstelling
o de directrice en de technisch adviseur/ begeleidster van leerkrachten van het V.I.B.O. St.
Barbara te Beringen;
o de coördinator van de Dienst voor preventieve woonbegeleiding (de vroegere
“Bemoeizorg”);
o de coördinator van de Dienst Begeleid/Beschermd Wonen;
o medewerkers van het OCMW Heusden-Zolder die in de voorbereidende fase
brainstormden rond het concept en uitwerking ervan:
het diensthoofd (projectverantwoordelijke)
de verantwoordelijke van de Dienst voor Gezinszorg
de coördinator van het cliëntoverleg
de projectcoördinator, maatschappelijk werkster bij de Sociale Dienst – Dienst
Schuldbemiddeling.
5.2 Hoe stellen de leden van de stuurgroep zich voor / welke aspecten van de werking
van de organisaties kunnen van belang zijn voor het project ?
1. VIBO St. Barbara
Een belangrijke doelgroep binnen deze school zijn kinderen/jongeren die worden opgeleid tot
het beroep van verzorgende, keukenhulp, wasserij en poetsdiensten.
Ondanks schoolse methodieken en het gegeven dat men met jongeren werkt, heeft men
binnen deze school de knowhow om leerinhouden zeer laagdrempelig aan te brengen. Er
wordt heel veel aandacht gegeven aan (werk-) attitudes.
o De school heeft veel aandacht voor “organisatie van de huishouding”, vooral bij de
zwakste leerlingengroep. Hierbij is het meegeven van structuur zeer belangrijk.
o Er is veel aandacht voor positief bijsturen: de kleinste vooruitgang wordt positief en
stimulerend benoemd.
o Er is veel aandacht voor (het aanleren van) persoonlijke hygiëne.
o Enthousiaste leerkrachten werken concreet en praktisch; zij proberen de leerlingen
dagdagelijkse ervaringen bij te brengen en deze aan de praktijk te toetsen, bijvoorbeeld
winkelen, omgaan met een bankkaart, omgaan met openbaar vervoer, afval sorteren
8

(hiervoor heeft de school een “containerpark”), voorbereiden op het behalen van een
rijbewijs, …
o Bij heel wat leerlingen is er thuis eerder weinig structuur in het dagelijks leven en
evenmin goede organisatie van het huishouden.
2. De Dienst voor preventieve woonbegeleiding
Deze dienst biedt – op vraag of verwijzing - woonbegeleiding aan huis aan, o.a. bij een
dreigende uitzetting, omwille van onaangepast woongedrag en –cultuur.
Meestal heeft de hulp bij aanvang een verplicht karakter, wat echter vaak snel omkeert bij de
kleinste vorm van resultaat. De begeleiding geeft immers opnieuw woonzekerheid.
Bij de start van woonbegeleiding wordt er duidelijk onderhandeld over wat er dient te
gebeuren. Er wordt een contract opgemaakt; de huisvestingsmaatschappij (en /of een andere
opdrachtgever) doet afgesproken tussentijdse controles.
Er wordt geleidelijk en stapsgewijs gewerkt. Tussentijds worden nog contracten met de
bewoners gemaakt. Hierbij mogen zij zelf ook prioriteiten aangeven.
De begeleiding is beperkt in tijd, gemiddeld vier à vijf maanden. Als al de werkpunten, zoals
in het begin afgesproken, afgewerkt zijn stopt de begeleiding.
o De begeleiding is niet gratis, wat van belang is bij het engagement van de cliënten.
o Er is continue veel oog voor de (her)opbouw van het eigen netwerk en relaties met
hulpverleningsdiensten.
o Cliënten werkpunten laten kiezen en traag, stapsgewijs werken geeft de beste resultaten.
o Bij aanvang worden afspraken gemaakt waarbij de verantwoordelijkheid bij de cliënten
ligt.
o Cliënten putten veel energie uit de verantwoordelijkheid en het rekening houden met hun
prioriteiten en tempo.
o Vooral in de beginfase laten cliënten hun medewerking zien. Verderop in het proces gaan
oude gewoontepatronen vaak het veranderingsproces tegenwerken.
o Begeleiders ontdekken vaak latent aanwezige vaardigheden. Anderzijds zijn er mensen
aan wie zowat alles moet aangeleerd worden. In sommige gezinnen is blijvende zorg /
begeleiding nodig.
o Soms liggen de verwachtingen van de begeleiders te hoog; soms is er frustratie als er
bijvoorbeeld signalen zijn van (emotionele) verwaarlozing.
Het is belangrijk dat cliënten (opnieuw) krediet krijgen van de hulpverleners die geduldig
moeten zijn, zowel nabij zijn als afstand kunnen bewaren.
o Soms lukken afspraken niet omdat er onvoldoende afgestemd en / of onvoldoende
gepeild werd naar de betekenis van de opdracht voor de cliënt.
o Voor een aantal gezinnen zijn de maatschappelijke normen en verwachtingen
onbereikbaar. Hulpverleners proberen vaak allerlei maar moeten zich soms neerleggen bij
een “aanvaardbare leefwijze”.
o Waarden- en normenverschillen blijven moeilijk. Immers, iedereen denkt en handelt
vanuit de eigen context, vaak met veel evidenties. Het is van heel groot belang dit te
beseffen en de context van “de andere” te exploreren.
o De begeleiders hebben als uitgangspunten
- aandacht voor de kwetsbaarheid van kinderen, vb asbakken moeten op veilige hoogte
staan als er kleine kinderen in huis zijn
- er mag geen overlast zijn voor de buren
- bepaalde grenzen worden opgelegd door de eigenaar van de woning, vb een woning
wordt vochtig omdat er nooit verlucht wordt omwille van grote honden die in huis zijn
- de vloer moet “leeg” zijn.
9

3. De Dienst Begeleid / Beschermd Wonen
De doelgroep van de Dienst Begeleid / Beschermd Wonen bestaat voor 90% uit personen
met een mentale handicap die veelal een beperkt inzicht hebben. Aanwezige
basisvaardigheden zijn overnames van gewoonten uit het eigen opvoedingsmilieu.
De begeleiding – bij de gezinnen thuis - gebeurt gemiddeld 2 u per week. Er wordt vooral
ondersteund bij de praktische organisatie van het huishouden. Met elke “aparte” problematiek
proberen ze de mensen te laten functioneren op hun niveau, waarbij het begrip “functioneren”
vaak niet aansluit bij de “gangbare norm” in onze maatschappij.
Meestal gaat het om blijvende ondersteuning.
o Er bestaan geen specifieke opleidingen voor volwassenen over de organisatie van het
huishouden. Bij de begeleiding zit het thema “huishouding” nogal eens op de achtergrond
omwille van de veelheid van problemen.
o Jong volwassenen hebben weinig of geen notie van huishouding.
o Er is een verschil tussen gezinnen en alleenstaanden, ook in aanpak. Bij een alleenstaande
is veranderen vaak moeilijker omdat er geen of weinig “wederzijdse beïnvloeding” is. In
gezinnen beïnvloeden de gezinsleden elkaar en doen zij ook wel iets omdat de andere(n)
dit belangrijk vindt / vinden.
o Omdat er mentale beperkingen zijn, wordt de wijze van huishouding voeren van hun
ouders vaak niet overgenomen. Ouders van cliënten vragen wel eens aan de dienst om
hen hun “gewoonten” aan te leren.
o Occasioneel gaat de begeleider mee boodschappen doen.
4. Coördinator cliëntoverleg bij het OCMW
De maatschappelijk werkster – coördinator van het cliëntoverleg - coördineert eveneens de
intervisie binnen het OCMW. Invalshoeken hierbij zijn “empowerment” en “maatzorg”.
Zij begeleidt o.a. verzorgenden die in kansarme gezinnen worden ingeschakeld. De
werkbesprekingen met de verzorgenden gebeuren bij het betrokken gezin thuis. Hierdoor is
het contact met de gezinnen beter en is er een beter beeld of er al dan niet veranderingen
komen.
Vanuit deze werkbesprekingen werden de vragen van mogelijke deelnemers naar het project
toe gebundeld: “Wij hebben nooit geleerd hoe we een huishouden moeten doen ? Kunt gij
niets doen dat wij dat ergens zouden kunnen gaan leren ?”
5. Diensthoofd OCMW
Het diensthoofd kan vanuit haar functie het project duiden:
o binnen de sociale dienst wordt men vaak geconfronteerd met deze problematiek
o de thuiszorgdiensten hebben nood aan meer inzicht in deze problematiek
o met het project wordt de mogelijkheid gecreëerd om een jaar zeer intensief met deze
materie bezig te zijn
o hopelijk kan de knowhow van het project door de sociale dienst, de thuiszorgdiensten, het
opleidingscentrum voor verzorgenden) gebruikt worden
6. Verantwoordelijke van de Dienst voor Gezinszorg
De verantwoordelijke van de Dienst voor Gezinszorg maakt de werkplanningen van de
verzorgenden op en begeleidt hen in hun werk. Een aantal verzorgenden wordt ingeschakeld
bij kansarme gezinnen. Om juiste werkplanningen en begeleiding te kunnen aanbieden is het
nodig om voldoende voeling te hebben met de doelgroep “personen / gezinnen die problemen
hebben rond de organisatie van het huishouden”.
o Bij de start van een hulpverlening wordt nagegaan wat de wensen / verwachtingen van de
cliënten zijn = wat ervaren zij als problematisch, wat willen zij bijleren, … ?
10

o Verzorgenden zijn soms gefrustreerd als ze merken dat de energie die cliënten opbrengen
in hun aanwezigheid wegsmelt als zij er niet meer zijn.
o Al lijkt het niet zo, heel wat cliënten hebben nog echt wel hun dromen en wensen die zij
om allerlei redenen niet uitgevoerd krijgen.
6. Coördinator van het project
Bij de begeleidingen in het kader van schuldbemiddeling kwam deze maatschappelijk
werkster in het verleden vaak de problematiek “huishouding” tegen.
Zij start aan dit project met zeer weinig (externe) informatie. Zij hoopt onder meer van de
stuurgroep ondersteuning te krijgen bij de uitwerking van het project.
5.3 Samenkomsten van de stuurgroep
De stuurgroep kwam in de loop van het project vijf keer samen.
De leden werden telkens op de hoogte gehouden van de stand van zaken. Bij de besprekingen
brachten zij heel wat aandachtspunten, “wijze raad” en adviezen aan voor het project vanuit
de eigen werking.
Om hun werking beter te leren kennen bezocht de coördinator het V.I.B.O. Sint Barbara en
de Dienst Preventieve woonbegeleiding. Bij deze bezoeken werd vooral gekeken naar
mogelijke praktische inbreng voor het project en bruikbaar materiaal.
5.4 Tips van de stuurgroepleden m.b.t. de groepswerking
o kies voor een kleine groep met gelijkgestemde personen
o bied korte reeksen aan (vb vier samenkomsten) over een niet te lange periode
o werk vooral praktisch en doe samen dingen en buig een karwei om tot iets fijns. Bij het
opruimen zijn vensterbanken en commodes dankbare plaatsen omdat er vlug zichtbaar
resultaat is
o zorg voor een warm onthaal (koffie met taart)
o vraag inschrijvingsgeld, een heel kleine bijdrage die eventueel teruggegeven wordt na het
volgen van al de lessen ( hierover is geen consensus; sommigen menen dat dit voor
mogelijke kandidaten een deelname zal tegenhouden)
o betrek deelnemers bij de organisatie van de cursus en geef hen verantwoordelijkheid
o vraag aan de gezinnen die hulp krijgen van een verzorgende of ze willen getuigen over
wat ze goed vinden en wat ze geleerd hebben
o blijf beseffen dat de deelnemers hun limieten hebben en bepaalde dingen niet zullen leren
o breng structuur aan = belangrijke dingen op vaste momenten doen. Blijf hierbij wel
aandacht hebben voor de eigen keuze van mensen.
o blijf steeds dicht bij de vragen van de deelnemers
o wees alert voor wat de deelnemers écht belangrijk vinden; denk aan de valkuil “hoe het
zogezegd moet”, vaak van buiten uit opgelegd
o leg aan de groepsleden de vraag voor wat zij willen meegeven aan de kinderen naar later
toe, vanuit hun eigen ervaring
o complimenteer voor kleine resultaten en moedig aan om kleine taken van het begin tot het
einde uit te voeren, om telkens opnieuw te beginnen of verder te gaan. Mogelijk wordt dan
de spiraal van het niet afmaken va opdrachten doorbroken
o heb en toon respect voor de eigenheid van mensen
o blijf aandacht hebben voor het “ontschuldigen”. Geef mee dat “de norm” niet bestaat
o bied materiaalmogelijkheden aan, maar wel met de nodige voorzichtigheid. Het is immers
niet de bedoeling om deelnemers in de war te brengen of hun aan te zetten om dingen te
kopen die mogelijk achteraf niet gebruikt worden
o hou rekening met de invloed van ouders
11

Deel 2 Groepswerking
1. Inleiding
Enkele uitgangspunten uit de projectaanvraag
o focus op sterkte: succesdenken. Er zal gewerkt worden aan de versterking van het eigen
krachtenperspectief van de cliënt:
- enerzijds gaan we kijken we naar de huidige situatie en zullen we nagaan wat er goed
gaat en wat al bereikt is. Zo kunnen hun vaardigheden en competenties benoemd
worden en op die manier wekken we positieve energie op.
- anderzijds luisteren we naar bruikbare oplossingen en middelen die de deelnemer of
andere deelnemers reeds toepasten.
o de energie wordt niet gestoken in het zoeken naar de oorzaken van alles wat fout loopt
(probleemanalyse) , maar is gericht op het begrijpen en verduidelijken van de
veranderingsbehoefte en in het verder bouwen op de sterke punten.
o de groepswerking zal geen cursusvorm zijn maar een dynamisch groepsproces waarbij de
sturing door wederzijdse beïnvloeding plaatsvindt. Dit vertrekt van:
- de inbreng van en de wisselwerking tussen de deelnemers
- wat de deelnemers belangrijk vinden en van wat hen momenteel bezighoudt
o de begeleider van de groepswerking zal eerst in een individueel gesprek met het gezin
peilen naar de verwachtingen van het groeps- en leerproces en zullen de persoonlijke en
praktische knelpunten voor deelname besproken worden (checken van de
randvoorwaarden)
o de deelnemers zullen zelf het programma bepalen: via een individuele bevraging en een
groepsgesprek kunnen ze aangeven waarrond ze willen werken; wat de noden zijn, waarin
men vaardig wil worden, welke hulpmiddelen men wil leren kennen.…
o het benoemen van de eigen krachten en de meerwaarde hiervan voor de groep zal continu
bewaakt worden
o er moet binnen de groepswerking aandacht zijn voor zelfredzaamheid, een positief
zelfbeeld, waardering van de omgeving waarbij reflectie en wisselwerking tussen de
begeleiders en de deelnemers een constant gegeven is
o we willen de onzekerheid en angst wegnemen over een aantal basisvaardigheden
Welke veranderingen willen we met het project realiseren bij de doelgroep zelf?
o we willen het eigenwaardegevoel voor het huishoudelijk werk verhogen door:
- bewustwording van hun eigen kunnen
- het ervaren om iets te kunnen betekenen voor hun gezin
- hun vaardigheden en competenties te verhogen
- hun een goed gevoel te geven om het huishouden beter onder controle te hebben
o huishoudelijke vaardigheden vergroten om deelaspecten van zijn huishouden beter in
eigen handen te nemen
o inzicht geven aan de deelnemers dat organisatie en huishoudelijke vaardigheden door
iedereen anders kunnen ingevuld worden
o respect, begrip en medewerking van hun gezin bekomen
o door een goed gevoel op vlak van huishoudelijke organisatie te geven ook ruimte creëren
om te werken aan andere noden.
12

2 Werving van de deelnemers
2.1 Toeleiding van de deelnemers
De toeleiding naar het project gebeurde vooral door de maatschappelijk werkers van de
Sociale Dienst en de Thuiszorgdiensten (via gezinszorg in kansarme gezinnen).
Om de toeleiding zo goed mogelijk te laten verlopen werd wat volgt als voorbereiding
meegegeven aan de maatschappelijk werkers/ toeleiders:
Doel van het project
Het project wil mensen samenbrengen rond het thema “organisatie van het huishouden”, met
de bedoeling inzichten en vaardigheden bij te brengen, waarbij het groepsdynamisch proces
even belangrijk is als het praktisch eindresultaat.
Het is niet de bedoeling om een vooropgesteld lessenpakket aan te bieden; er zal vertrokken
worden vanuit de eigen ervaringen van de deelnemers. Deze ervaringen vormen de basis van
de inhoud van de samenkomsten.
Beoogde doelgroep
Er wordt in eerste instantie niet uitgegaan van de probleemsituaties van de cliënten als
dusdanig, maar er wordt wel gedacht aan:
o mensen die graag willen praten of iets bijleren over hun huishouden
o mensen die signalen geven over problemen in hun huishouden (vb bij een huisbezoek
zeggen “Let maar niet op de rommel”)
o kansarme gezinnen waar in het verleden gezinszorg werd gegeven
o gezinnen waar de hulpverlener problemen ervaart rond de organisatie van het huishouden
o mensen die graag aan groepswerking deelnemen omwille van de sociale contacten
Aandachtspunten en mogelijke ingangspoorten
o hoe een gezin best aangesproken wordt kan heel verscheiden zijn . De “ juiste” aanbreng
bestaat niet
o de positieve relatie van de hulpverlener met het gezin is de goede basis bij het aanspreken
van de cliënt
o het is van belang om aandacht te hebben voor het juiste moment om de cliënt aan te
spreken vb niet tijdens crisismomenten of ernstige familiale gebeurtenissen
vb wel als cliënt praat over opmerkingen die hij / zij vanuit zijn/haar omgeving krijgt.
Daarbij kan ingegaan worden op wat dit betekent voor hem / haar (weerstanden,
verdediging, verontschuldiging, …)
o het is belangrijk dat de hulpverlener oog heeft en openstaat voor de dagdagelijkse
huishoudelijke beslommeringen van de cliënt, met als aanknopingspunt de eigen
ervaringen hierover
o als de cliënt over het huishouden praat kan best vooral het positieve benoemd worden en
hierop inspelen. Dit kan hem immers bewust maken van de inbreng die hij / zij kan geven
in een groep = sterke kanten waar anderen iets kunnen van leren.
Mogelijke vragen in dit verband kunnen zijn:
o “van wie heb jij geleerd om je huishouden te doen ?”
o “wat betekent dat voor u om een huishouden te organiseren?”
o de hulpverlener kan positieve observaties benoemen om aan te geven dat de cliënt iets
voor de groep kan betekenen, bijvoorbeeld:
o je kinderen zijn altijd even netjes
o je bent stipt in uw afspraken
13

o je kan goed vooruit kijken
o je belt altijd op tijd om stookolie te bestellen
o het is belangrijk dat de hulpverlener het project introduceert en aangeeft dat het idee
gegroeid is vanuit cliënten die aanbrachten dat er niets zo moeilijk is als een huishouden
organiseren en dat dit in het onderwijs niet geleerd werd.
Als er interesse is om mee te doen aan de groepswerking
Wanneer een cliënt aangeeft interesse te hebben zal de hulpverlener uitleggen dat de
projectcoördinator een afspraak zal maken voor een huisbezoek. Zij zal dan meer informatie
geven over het project en navragen of er verwachtingen zijn over de groepswerking, en welke
deze zijn. Er zal ook nagegaan worden op welke manier de gezinnen kunnen of willen
meewerken.
2.2 Individuele gesprekken met kandidaat-deelnemers
Er werd door 21 personen aangegeven dat de coördinator van het project op bezoek kon
komen om meer informatie te geven.
Tijdens deze gesprekken zegden 15 personen / gezinnen toe deel te nemen aan de
groepswerking.
De gesprekken verliepen zeer verschillend. Vaak was er ook nood aan ventileren over allerlei
problemen die men in het verleden had of momenteel heeft.
Over de 15 personen / gezinnen die toezegden volgt hierna beknopt en enigszins
gestructureerd de inhoud van het gesprek.
Andere dan huishoudelijke problemen worden geduid. Dit is belangrijk omdat deze, dikwijls
zware individuele problemen, een rol blijven spelen tijdens de groepswerking en dikwijls ook
maken dat de huishoudelijke organisatie op de tweede plaats komt.
1. Antonia
Beschrijving
o Antonia is een alleenstaande gescheiden vrouw van 55 jaar
o Zij woont samen met een zoon van 23 jaar; hij volgt een opleiding
o Zij woont in een huurappartement
o Zij heeft slechts weinig schoolse opleiding
o Er zijn problemen rond de recente verhuis n.a.v. een scheiding en de inrichting van de
woning
o Het contact met het OCMW kwam via een andere kandidaat-deelnemer en vroegere
deelname aan groepswerking
Observatie
Antonia leidt me langs een donkere trappenhal naar boven, een woning boven een winkel
waarvan de meeste mensen niet weten dat het om een bewoond appartement gaat. Aan de
onuitgepakte dozen is te zien dat de verhuis nog niet helemaal rond is.
14

Problemen
Antonia is het derde kind in een Italiaans gezin met 9 kinderen. Haar vader, waar Antonia
een hele goede band mee had, is vorig jaar overleden. Moeder is zwaar zorgbehoevend en
bedlegerig en wordt verzorgd door een inwonende zoon. Antonia is als dertienjarige moeten
thuisblijven van school omdat moeder ziek was. Al de kinderen helpen moeder zoveel
mogelijk (ons gesprek wordt 3 keer onderbroken door telefoon van haar broer en zus).
Antonia heeft drie kinderen en drie kleinkinderen. Zij is sinds drie jaar feitelijk gescheiden;
haar man heeft nu de echtscheiding aangevraagd. (zij hebben elk de helft van het
gezinspensioen).
Toen ze trouwden wou zij gaan werken maar haar man liet dit niet toe. Antonia heeft nooit
iets geweten over de financiën, dat deed de man; zij was tot bij de scheiding nog nooit op de
bank geweest.
Zij hadden een eigen huis. Er was betalingsachterstand gekomen en er kwamen meer en meer
deurwaarders aan de deur, uiteindelijk is het huis openbaar verkocht aan een zeer lage prijs.
Antonia heeft dan een huis gehuurd dat ze twee maanden geleden heeft verlaten omdat ze het
huis niet meer kon verwarmen omwille van geldtekort.
Antonia heeft 730 euro per maand aan inkomen. Zij huurt een appartement voor 500 euro per
maand (stookkosten inbegrepen).
De zoon heeft werklozensteun als samenwonende en betaalt hiervan zelf zijn studies en zijn
auto (die hij gekocht heeft om stage te kunnen doen).
Zij kijkt heel bang naar de toekomst als de inkomsten na de scheiding nog gaan verminderen.
Antonia is diabetespatiënte en heeft dagelijks insuline-inspuitingen nodig. In de moeilijke
periode met haar man is ze helemaal onderuit gegaan, zowel fysisch, psychisch als financieel.
Zij werd opgenomen op de A-dienst van een ziekenhuis, verbleef er drie maanden en was
nadien nog in dagtherapie.
Antonia is heel zwaar ontgoocheld in het leven en is bang voor de toekomst. “Er wordt haar
meer en meer afgepakt”. De kinderen proberen haar steeds te steunen en doen heel veel voor
haar. De kinderen hebben ook nog altijd een band met de vader, wat ze goed kan accepteren.
Problemen rond het huishouden
Antonia brengt aan dat er nog heel veel werk is in en aan de woning. Ze heeft de living
bewoonbaar gemaakt maar om de rest in orde te brengen heeft ze de energie nog niet. En de
ijver is ver weg omdat ze waarschijnlijk weer opnieuw zal moeten verhuizen.
Mogelijk deelname aan de groepswerking
Vanuit het ziekenhuis heeft Antonia haar leven weer wat in handen genomen. Ze is bij
Basiseducatie de cursus “opkomen voor jezelf”gaan volgen, ze heeft de “euro-cursus”
gevolgd op het OCMW, en een cursus over voeding. Intussen volgt zij Nederlandse les,
startte een computercursus maar heeft hier moeten afhaken. Ze gaat opnieuw starten met een
cursus bij Basiseducatie.
Bij Basiseducatie leerde ze Giselle kennen. Ze hebben intussen een heel goede band en
Giselle “sleurt haar overal mee naartoe” en zorgt ook altijd voor vervoer.
Vanuit deze context komt ons project (eindelijk) aan de orde. Antonia vraagt wat het precies
inhoudt en zegt na de informatie onmiddellijk “ja”.
15

2. Carmella
Beschrijving
o Carmella is 34 jaar
o Samenwonend echtpaar met 3 kinderen (lagere en middelbare school)
o Het gezin bewoont een huurwoning via het Sociaal Verhuurkantoor.
o Er is sprake van verslavingsproblematiek
o Er is contact met het OCMW bij de Dienst schuldbemiddeling.
Observatie
Bij aankomst blijkt Carmella ziek te zijn. Er zou ’s morgens een briefje afgegeven zijn op het
OCMW om de afspraak te verzetten maar dat bericht heb ik te laat ontvangen. We maken een
nieuwe afspraak en tijdens dat bezoek wachten Carmella en haar man mij samen op.
Problemen
o Carmella en haar man hebben veel en vaak meningsverschillen over de opvoeding van de
kinderen. Mijnheer vertelt dat Carmella voortdurend de strijd aangaat met de kinderen en
hierbij heel hard roept. Hij vraagt of er geen cursus gegeven wordt over zelfbeheersing.
Hij benoemt zichzelf als veel rustiger dan Carmella.
o Er zijn ook de perikelen met het huis, de huisbaas en het Sociaal Verhuurkantoor.
o Er is budgetbeheer. Zij willen in de toekomst een woning aankopen.
o Zij vragen om de belastingsbrief te lezen en uit te leggen.
o … en dan pas komt het huishouden aan bod.
Problemen rond het huishouden
o Er is niets van het huishouden dat Carmella graag doet. Op de vraag wat ze onder
huishouden verstaat antwoordt ze: “poetsen”. Ze kan wel heel goed opruimen (volgens
haar man kan zij heel goed / te goed weggooien).
o Beiden vinden het verschrikkelijk dat mensen bij hun zoveel oude spullen binnenbrengen.
Onlangs hebben ze voor zichzelf uitgemaakt dat ze van niemand nog iets aannemen.
Mijnheer heeft verf gekregen van de huisbaas; hij is hierdoor heel erg op zijn ziel getrapt,
hij geraakt immers toch niet aan het verven.
o De commentaren van de familie blijven niet uit. Carmella ’s moeder geeft altijd
opmerkingen omdat Carmella de vensters niet wast. “Maar de ramen zijn rot en ik was niet
graag vensters. Ik doe het enkel als ik vind dat het niet meer anders kan.”
o Hetzelfde met strijken. Carmella strijkt echt niet graag maar kan het ook niet hebben dat
anderen voor haar strijken. Meestal laat ze het op een hoop bijeenkomen en strijkt dan
uren aan een stuk door. Zij is heel verontwaardigd dat de zoon heeft leren zakdoeken
strijken op school. “Hij zaagt me nu de oren van mijn hoofd om thuis te mogen zakdoeken
strijken. Maar ik strijk de zakdoeken niet, ik was ze en steek ze nadien samen in een zak”.
o De dochters willen wel in de keuken helpen. “Maar ze maken er dan zo een zootje van
waar ik niet tegen kan”. De kinderen doen dit echt graag en gaan dan maar helpen bij haar
moeder, die wordt daar niet zenuwachtig van.
Mogelijke deelname aan groepswerking
Na het beluisteren van de informatie over de groepswerking zegt mijnheer niet mee te willen
doen. Carmella is wel geïnteresseerd. Ze ziet het wel zitten om in groep over het huishouden
te praten. De vraag of zij graag rond een bepaald thema wil werken kan ze niet echt
beantwoorden. Lachend zegt ze : “Hoe kan iemand mij goesting doen krijgen om vensters te
wassen ?”
16

3.Elisa
Beschrijving
o Samenwonend echtpaar – beiden zwakbegaafd – met drie schoolgaande kinderen (lagere
school en BUSO)
o Elisa is 44 jaar
o Het gezin bewoont een sociale woning die hun eigendom is.
o In het verleden maakte zij gebruik van de Thuiszorgdiensten (gezinszorg in kansarme
gezinnen)
Observatie
Elisa zit me op te wachten aan de tafel in een mooi opgeruimde living. Zij lijkt een beetje
afwachtend naar wat het gesprek zal brengen.
Problemen
o De kinderen
- een dochter van 16 jaar “die heel braaf is, wel eens naar een film gaat met een vriendin
maar nog niet uitgaat”
- een zoon van 13 jaar, autistisch en schoolgaand bij het KIDS te Hasselt
- een zoon van 11 jaar.
Elisa vertelt met heel veel warmte over de kinderen; zij is bewust met hen bezig en krijgt
heel veel ondersteuning van de maatschappelijk werker van het ziekenfonds
o Tegen haar dochter vertelt Elisa dat ze niet te veel kinderen moet zorgen als ze later wil
gaan werken: “twee kinderen vind ik genoeg: kinderen zorgen voor stress tussen man en
vrouw”
o Mijnheer werkt in een beschermde werkplaats.
o Elisa is invalide ten gevolge van een hartziekte; zij is vlug moe.
Problemen rond het huishouden
o Elisa zegt dat haar man vindt dat ze een luxeleventje heeft. Zij is het niet met hem eens.
We praten over het beroep van huisvrouw die alles doet vanuit vanzelfsprekendheden en
die werkt van ’s morgens tot ’ s avonds en nooit verlof heeft. Elisa bevestigt dat ze nog
nooit kaboutertjes gezien heeft… en dat ze de “moetens” toch wel behoorlijk zwaar vindt.
o In het huishouden strijkt ze liever dan poetsen. De gestreken was moet ook netjes
opgeruimd in de kast liggen op gelijke stapeltjes. “Dat mag op alle momenten bekeken
worden”. Voor de jongens haalt ze zelf de kleren uit de kast. De dochter en de man hebben
respect voor haar stapeltjes en zorgen zelf voor hun kleren. “Die doen dat zoals ik dat
wil!”
Op de vraag hoe haar dat lukt zegt ze: “Omdat ik dat echt wil, dat komt van mezelf. Ik heb
dat nooit geleerd en niemand heeft me dat ooit verteld. Ik ben maar tot mijn zestiende naar
school geweest, ik ben opgegroeid in een MPI. Ik heb nooit iets kunnen vragen. Ik heb het
allemaal zelf moeten leren. Nu probeer ik wel mijn kinderen wat mee te geven.”
o Drie kinderen zorgen voor heel veel werk: wassen, strijken, poetsen, eten maken… “En of
je moe bent of niet, het moet altijd”
Mogelijke deelname aan de groepswerking
Elisa heeft met haar man gepraat over de groepswerking maar ze is bang voor de eerste stap.
Zij nam eerder deel aan het “oudergroepje” (heeft pas dit jaar afgehaakt) en heeft al een
cursus gevolgd bij Basiseducatie.
17

Bij het overlopen van namen blijkt dat ze heel veel deelnemers kent, wat haar geruststelt en
waarbij ze de indruk geeft meer zin te krijgen om deel te nemen.
Als mogelijk thema bij de groepsgesprekken brengt Elisa het onderwerp “inrichting van de
woning” aan. Zij kijkt altijd naar het programma “Makelaar” op tv, niet om een huis te kopen,
maar wel om te zien hoe de huizen ingericht zijn.
4.Giselle
Beschrijving
o Samenwonend echtpaar met een mindervalide zoon die bij hen inwoont.
o Giselle is 62 jaar
o Het gezin bewoont een woning die hun eigendom is
o Er zijn problemen rond de huishoudadministratie
o Er is contact met het OCMW bij de Dienst schuldbemiddeling
o In het verleden maakte zij gebruik van de Thuiszorgdiensten
Observatie
Mevrouw en mijnheer wachten me op in de living; ze hebben speciaal de open haard
aangemaakt. De zoon voorziet ons van koffie en koekjes. Vooral Giselle vertelt honderduit.
Problemen
o Giselle is invalide; Guillaume is gepensioneerd als arbeider.
o Giselle vertelt over het budgetbeheer, over haar verdriet over hun mindervalide zoon en
over haar positie in haar ouderlijk gezin. Ze vertelt ook over haar dromen, over een
nieuwe keuken, eetkamer, nieuw ramen, carport, …
o “Ik had vroeger nooit tijd” vertelt ze, “ ik deed nergens aan mee. Dat is veranderd. Ik heb
nu contact met de buurvrouw waarmee ik ga zwemmen en fietsen”.
Problemen rond het huishouden
o Giselle doet het huishouden en doet dat heel graag. Sinds ze sukkelt met een knie is haar
man een heel grote hulp in het huishouden. Ze voelt zich ook niet meer schuldig als ze de
zoon om taken vraagt.
o “Hoe komt het dat sommige vrouwen op 1 dag gedaan hebben en ik nooit gedaan krijg”?
o Giselle vindt het heel belangrijk dat alles proper en netjes is. Ze kent wel niets van het
opruimen van papieren.
Mogelijke deelname aan de groepswerking
Giselle nam bij het OCMW deel aan groepswerking (budgetgroepje); sindsdien komt zij veel
meer onder de mensen. Zij heeft Basiseducatie leren kennen en volgt hier nu cursussen. Er
start daar een nieuwe cursus waar zij zich op ingeschreven heeft. Ze heeft nu ook contacten
met mensen met wie ze een cursus volgt. Ze zorgt zelfs voor het vervoer van een vrouw die
zonder haar niet op de cursus kan geraken. Ze vraagt of die vrouw ook mag deelnemen aan
het huishoudgroepje, want ze hebben er blijkbaar al over gepraat.
Als mogelijk thema bij de groepsgesprekken wil Giselle inbrengen “hoe het komt dat
sommige vrouwen op 1 dag gedaan hebben en ik nooit gedaan heb, dat houdt me bezig”. Ook
over “orde in de papieren” wil ze graag meer horen.
18

5. Halil
Beschrijving
o Halil is een alleenstaande man van 46 jaar
o Minderbegaafd
o Hij huurt een sociale woning
o Hij heeft problemen rond opruimen
o Er is contact met het OCMW bij de Dienst schuldbemiddeling en groepswerkingen
o Hij maakt gebruik van de Thuiszorgdiensten (gezinszorg in kansarme gezinnen)
Observatie
Buiten op het terras staat zijn sorteersysteem: bakken met gekleurde deksels.
Halil zegt dat hij nog héél veel moet opruimen. We gaan boven kijken en er is inderdaad nog
veel opruimwerk. Zijn honger naar orde en structuur wordt getoond door zijn nieuwe rekken
en tal van doosjes om te sorteren.
Problemen
Halil is niet taalvaardig en beheerst het Nederlands niet volledig. Halil beschikt over een heel
klein sociaal netwerk. Hij leeft in ruzie met zijn broer die in de buurt woont. Hij heeft wel een
goede relatie met zijn zus in Brussel waar hij jaarlijks op vakantie gaat.
Problemen rond het huishouden
Halil kan zeer moeilijk uiten wat hij echt zelf wil buiten het feit dat hij aangeeft dat hij orde
wil vb. “tafel leeg”. Op de vraag wat hij belangrijk vindt in het huishouden antwoordt hij
prompt “opruimen; wat ik niet meer nodig heb gooi ik in de container”.
Op de vraag wat hij graag doet zegt hij “Ik fiets graag”
Mogelijke deelname aan de groepswerking
Halil kent de groepswerkingen van het OCMW. Deelname aan de kookgroep vond hij heel
fijn. Als mogelijke te behandelen thema’s brengt hij aan dat hij wil leren dweilen en wil
praten over opruimen.
6. Jaak en Annie
Beschrijving
o Jaak, 41 jaar en Annie, 33 jaar vormen een nieuw samengesteld gezin
o Er zijn 5 kinderen (2 kinderen van de vrouw en 3 van hen beiden)
o Het gezin huurt een sociale woning
o Problemen liggen op het vlak van het onderhoud van de woning
o Er is contact met het OCMW bij de Dienst schuldbemiddeling
o In het verleden maakten zij gebruik van de Thuiszorgdiensten (gezinszorg in kansarme
gezinnen)
Observatie
Als Annie mij binnenlaat zit Jaak aan de computer. Ze komen samen aan de tafel zitten in de
living, die vrij vol staat, maar waar toch wel opgeruimd is. De koffie staat klaar.
19

Problemen
o Een twaalfjarige zoon van Annie woont bij zijn vader; tijdens het weekend verblijft hij bij
hun.
o Twee kinderen van resp. 9 en 8 jaar volgen beiden buitengewoon onderwijs. Zij gaan
samen te voet naar school en maken zelf hun boterhammen.
o Een zoon van 7 jaar heeft heel wat operaties achter de rug omwille van een open
verhemelte. Hij is op internaat van maandag tot vrijdag. Hij is daar heel graag.
o Een dochtertje van 5 jaar wordt dagelijks opgehaald met de schoolbus. Zij krijgt ’s
middags op school warm eten.
Problemen rond het huishouden
o Er is een taakverdeling voor het poetswerk: Annie poetst boven, Jaak poetst beneden,
behalve vensters wassen. Zij poetsen tijdens de week als de kinderen niet thuis zijn.
o Jaak strijkt meestal op zondag. Hij is er lang mee bezig, van ongeveer 10 u tot 16u, tot
zijn programma op TV begint.
De strijk op zondag is nodig om de zoon die op internaat is ’s maandags zijn kleding te
kunnen meegeven.
Mogelijke deelname aan de groepswerking
Jaak en Annie zijn “Maria en Sien” fans en hebben al heel wat middeltjes uitgeprobeerd, vb
o afwasproduct in een schoteltje doen, daar ’s nachts drijfkaarsjes in laten branden. ’s
Morgens zijn al de kattenvlooien weg.
o om de frietketel schoon te maken: water met waspoeder in de frietketel koken
o scheerschuim gebruiken om te voorkomen dat de spiegel aandampt
o tandpasta gebruiken om de randen van de ijskast proper te maken
Op de vraag waarom de groepswerking hun aanspreekt antwoorden ze dat ze het “interessant
vinden om te horen hoe ander mensen het oplossen”. Opruimen vinden ze ook een interessant
thema. De manier waarop je de kinderen daarin kan betrekken spreekt vooral Annie aan.
Jaak vraagt of het thema “winkelen” ook aan bod komt. Dit is niet als dusdanig voorzien. Het
kan wel een thema zijn, maar het is ook een onderdeel in het budgetgroepje (waar zij zich
ook kandidaat voor gesteld hebben).
Het gesprek wordt afgerond als familieleden van Jaak binnenkomen.
7. Jan
o Jan, 58 jaar en zijn vrouw zijn een “jong senioren”-echtpaar
Beschrijving
o Zij hebben een volwassen mindervalide zoon en een volwassen dochter die samenwoont
met een 15 jaar oudere man
o Zij zijn huurder van een sociale woning
o Er waren vroeger verslavingsproblemen
o Het gezin wordt ondersteund door Dienst begeleid wonen
o Hun woning was erg onderkomen. Er werd toen gezinshulp van het OCMW ingeschakeld
(project gezinszorg in kansarme gezinnen)
o Momenteel genieten ze gezinszorg via de reguliere werking van de Thuiszorgdiensten
20

Observatie
De woning oogt heel netjes en is mooi opgeruimd ( er is regelmatig hulp van een
verzorgende). Het verschil met hoe de woning er ca 10 jaar geleden uitzag is heel groot.
Mevrouw ligt ziek op de zetel en de man vertelt vanuit zijn zetel. We praten in het salon zodat
mevrouw kan deelnemen aan het gesprek.
Problemen
De man stelt- wat lachend - : “In ons leven hebben we heel wat stadia doorlopen, wat hebben
we eigenlijk niet meegemaakt ? Ziek, handicap, incest, relaties, financieel problemen….”
“En hoe kijk ik nu op mijn situatie?
o het is wat “saai” aan het worden, als de TV uitvalt hebben we niets meer
o ik mis mijn drinkebroers van de vijver. Er werd gekaart – gespeeld – gebabbeld en ook
wel gedronken…
o er is nu veel minder te doen. We hebben geen auto meer. En ik doe wel alles met de fiets
maar nu kan Mia ook nergens meer naar toe
o ik zou heel graag alle dagen opnieuw willen stenen kuisen… Toen had ik tenminste veel
om handen
o om de 2 maanden ga ik nu “gecontroleerd” drinken. Maar als ik wat lang wegblijf heb ik
hier wel ambras, want Mia kan niet meer mee…”
Problemen rond het huishouden
Vroeger had hij de kracht en de zin niet om met het huishouden bezig te zijn. Ze hadden veel
te veel andere problemen. Werken gaan, geld verdienen en rekeningen betalen, dat was
belangrijk, veel belangrijker dan poetsen.
“Ge moet het voor uw eigen doen. Als ge gaat werken en ge komt dan thuis en ge moet dan
het thuiswerk nog doen als ge moe zijt! Ik denk dat er daardoor veel koppels uit mekaar gaan.
Ik wil het proper hebben maar ik werk toch liever met de schop !”
Mogelijke deelname aan de groepswerking
Jan wil wel in de groepswerking stappen, maar dan vooral om de anderen te vertellen hoe ze
met hulp vooruit gegaan zijn. Hij kent groepssamenkomsten, o.a. door deelname aan een
groep op de A-dienst van het ziekenhuis (2,5 jaar).
Het aantal deelnemers speelt voor hem geen rol. “Vreemde personen leert ge wel kennen”.
8. Juanita
Beschrijving
o Juanita is 47 jaar ; zij is sinds 12 jaar weduwe
o Zij woont samen met een schoolgaande dochter van 17 jaar
o Zij huurt een sociale woning
o Zij is analfabete
o Er is sprake van een problematische opvoedingssituatie
o Juanita is erg gedreven v .w. b. poetsen; zij heeft problemen met huishoudadministratie
o Er is contact met het OCMW via vroegere groepswerkingen.
Bij het binnenkomen tref ik de woning kraaknet aan; om 9 uur ’s morgens is al alles gepoetst.
Observatie
Er brandt een kaarsje op de kast bij de foto van de overleden echtgenoot (bij het overlijden
was de jongste dochter vijf jaar).
21

Problemen
Juanita vertelt haar levensverhaal en dat van haar 3 kinderen. Eén dochter woont nog thuis
maar is via het CBJ in een MPI op internaat geplaatst. Juanita heeft haar tegen advies terug
naar huis gehaald. Nu is het CGG ingeschakeld. De dochter komt bij het gesprek en doet ook
haar verhaal: zij slaapt bij moeder, zij heeft hier geen vriendinnen, ze heeft het op school toch
wel moeilijk, …
We maken ook kennis met de vriend van Juanita die bij het einde van het gesprek
binnenloopt.
Problemen rond het huishouden
Juanita zegt dat anderen haar zien als poetsziek. Ze zegt er ook onmiddellijk bij “ik heb ook
mijn slechte dingen: ik ben héél slordig in de papieren. Ik doe ze zelfs niet bijeen. En als ik
iets nodig heb dan moet ik altijd zoeken. De papieren dat deed de man. En ik werk ook nog bij
een bakker”.
Mogelijke deelname aan de groepswerking
Juanita nam deel aan het oudergroepje; dit is inmiddels stopgezet. Ze vindt dat heel spijtig.
De maatschappelijk werkster stelde haar de nieuwe groepswerking voor.
Juanita neemt ook deel aan een vrouwengroep bij het CGG.
Zij geeft de dagen en uren door waarop zij zich niet kan vrijmaken omwille van haar werk en
de vrouwengroep.
Juanita wil graag een uitnodiging voor de groepswerking krijgen en hoopt dat het thema
“opruimen van papieren” aan bod komt.
9. Madeleine
Beschrijving
o Madeleine is 35 jaar; zij is gehuwd
o Het echtpaar heeft een zoon van 6 jaar; mevrouw is zwanger van een tweede kind
o Het gezin woont in bij de Italiaanse ouders van de man
o Er zijn relatieproblemen
o De organisatie van het huishouden verloopt problematisch
o In het verleden maakte zij gebruik van de Thuiszorgdiensten (gezinszorg in kansarme
gezinnen)
Observatie
Madeleine laat me binnen in de eetkamer waar ze staat de strijken. De tafel ligt vol met
gestreken linnengoed; er staan nog meerdere manden met wasgoed.
Ze maakt plaats aan de tafel en haalt koffie voor ons beiden waarna ze bij mij komt zitten
voor het gesprek.
Problemen
o Madeleine is 20 weken zwanger. Zij wacht op de uitslag van een bloedonderzoek. In de
loop van deze week weet zij het resultaat. Ze zegt dat in het slechtste geval de
zwangerschap moet onderbroken worden…
o Ze heeft met haar man heel vaak ruzie over hun zoon. Als zij hem iets verbiedt, zegt de
papa meestal dat het wel mag. Ze hebben de jongen niet meer in de hand en op school zijn
er ook problemen. Als hij iets doet wat ze niet graag heeft begint Madeleine te roepen;
22

tegelijkertijd weet ze dat het fout is, maar het is sterker dan haarzelf.
Ze ziet het helemaal niet meer zitten.
o Madeleine voelt zich in dit huis niet op haar gemak. Ze wil graag als gezin onafhankelijk
zijn maar haar man is een “familieman”, zijn familie klit aan mekaar. Hij is als enige zoon
hier en zijn ouders dringen zich op en moeien zich met alles volgens Madeleine. Zelf heeft
ze weinig of geen contact met haar familie, wat haar man erg stoort.
o In het begin van hun relatie konden Madeleine en haar man nog babbelen; nu ligt dat
moeilijk. Ze zijn allebei koppig: zij wil onafhankelijk zijn en hij kan zijn familie niet
loslaten.
o Het gezin heeft een collectieve schuldenregeling; ze vernemen hierover heel weinig van
hun advocaat. Ze hebben geen zicht meer op de procedure.
Hun leefgeld wordt beheerd op de Dienst schuldbemiddeling van het OCMW.
Afspraak met Madeleine is dat ik de problemen die ik van haar gehoord heb mag bespreken:
o met de dienst schuldbemiddeling
o met de dienst gezinszorg met de vraag of de hulp opnieuw kan aangewezen zijn
o met het CAW dienst Relatie en Welzijn om bekijken of er opnieuw mogelijkheid is
gesprekken te hebben i.v.m. het schoolprobleem van de zoon en de relatie met haar man.
Problemen rond het huishouden
o Madeleine wil wel van alles maar “de energie moet er zijn”. Sinds een paar dagen gaat het
haar helemaal niet meer.
o Het huishouden is een twistpunt tussen haar man en haarzelf. Hij vindt dat ze niet goed
genoeg is in het huishouden. “Andere vrouwen gaan werken, hebben meerdere kinderen
en toch is het huishouden daar altijd piekfijn in orde. En zij kan dat niet…”
o Als ze er niet op let stapelt de was zich op. Nochtans als ze eens aan het strijken is dan
strijkt ze wel graag.
o Madeleine doet liever iets fijn met haar zoontje. Ze vindt het belangrijker een fijne dag te
hebben dan om het huishoudelijk werk te doen.
o Eens alleen gaan winkelen in Hasselt en het voornemen dat ze iets voor zichzelf zal kopen
is voor Madeleine een echte beloning. Meestal heeft ze dan wel iets bij voor de zoon maar
niet voor haarzelf. Ze is gelukkig als ze iemand gelukkig kan maken.
o Haar man is in het buitenland geweest, zij was toen alleen met haar zoontje en eigenlijk
ging dat beter. Haar zoontje hielp vaak (met tafeldekken, met opruimen…) en hij doet dat
graag. De papa vindt hem hiervoor te klein. Hij vindt dat hij dat zelf ook niet moet doen.
“Maar dat is vanuit zijn Italiaanse cultuur. Zijn vader doet helemaal niets in het
huishouden. En mijn man vindt dat het eigenlijk zo hoort”. Toch heeft hij haar goed
geholpen toe ze zwanger was.
Madeleine nam deel aan een oudergroepje dat inmiddels gestopt is.
Mogelijke deelname aan de groepswerking
Het huishouden interesseert haar wel. Ze wil deelnemen aan de groep om te kijken hoe
anderen het doen en om een gemakkelijke manier te vinden om het huishouden aan te pakken,
kijken om iets bij te leren.
Ze wil graag het huishouden in het algemeen beter leren doen. Ze heeft geen voorkeur voor
een thema.
23

10. Marie-Louise
Beschrijving
o Marie-Louise is 51 jaar
o Met haar huidige partner vormt zij een nieuw-samengesteld gezin met twee kinderen
o Het gezin bewoont een huis dat eigendom is
o Het gezin ervaart dat de opvoedingssituatie problematisch is
o Marie-Louise heeft “verzamelwoede” en kan moeilijk zaken weggooien
o Er is contact met het OCMW via begeleiding vanuit de Sociale Dienst en vroegere
groepswerking
o In het verleden maakte zij gebruik van de Thuiszorgdiensten (gezinszorg in kansarme
gezinnen)
Observatie
Marie-Louise laat me binnen via de hal die duidelijk gebruikt wordt als bergplaats. De living,
waar ze me uitnodigt om aan tafel te zitten, is opgeruimd. Maar ook hier valt het op hoeveel
ze verzamelt van allerlei dingen zoals video’s, kleine spullen om op de kast te zetten…
Ze heeft koffie voor ons klaar gezet.
Problemen
o Marie-Louise vertelt uitvoerig over haar verleden en de problemen die nu met de kinderen
aan de orde zijn: “Ge had vroeger eens moeten komen. Toen de kinderen klein waren was
het huis een ramp. Ik kon niet nee zeggen tegen de kinderen, het was voortdurend
“mama”, “mama”, “mama”. Ik voelde me echt slecht als ik niet inging op hun vragen”.
Er werd constant beroep gedaan op haar als moeder waardoor de huishoudelijke taken van
ondergeschikt belang geraakten. Alles wat ze deed in het huishouden moest snel gaan.
o Als ze kan kijkt ze elke dag om 17u55 naar een poetsprogramma op TV om hiervan iets te
leren.
o Marie-Louise zegt nu in een positie te zitten dat ze zich constant wil verdedigen. Zij is
overgevoelig geworden aan onrecht (bv. ze wordt echt kwaad op de bus als een jongere
zijn boekentas op de zetel zet en hierdoor een oud vrouwtje moet rechtstaan)
Ze wil iedereen te hulp schieten en probeert iedere minuut nuttig te gebruiken.
o Marie-Louise volgt nog computerles tot februari.
Problemen rond het huishouden
o Om het huishouden te doen moet je tijd hebben en dat is niet altijd het geval. Ze wil veel
doen, maar komt nooit rond. “Hoe kunt ge poetsen als ge weinig tijd hebt ? Als er geen
tijd is blijft het liggen. Als ge zeurende, lastige kinderen hebt hoe doet ge dan nog uw
werk ?”
o Ze wil leren hoe geuren van putjes en uit leidingen van bad en gootsteen kunnen
voorkomen worden, hoe het toilet proper krijgen en welke goedkope middelen er zijn om
vuile dingen toch proper te krijgen.
Mogelijke deelname aan de groepswerking
Marie-Louise heeft na ons gesprek vandaag nog vier afspraken. Maar ze wil wel in een groep
stappen en dan vooral om hulpmiddelen te leren kennen om het huishouden te
vereenvoudigen.
24

11. Sonja
Beschrijving
o Sonja is 43 jaar en vormt met haar huidige partner een nieuw samengesteld gezin
o Mevrouw heeft drie kinderen; zij is zwanger van een vierde kindje
o Mogelijk wordt het gezin volgend jaar nog uitgebreid met kinderen van haar huidige
partner
o Het gezin huurt een sociale woning
o Er is sprake van een problematische opvoedingssituatie
o Ze maakt ze gebruik van de Thuiszorgdiensten (gezinszorg in kansarme gezinnen)
omwille van het niet aankunnen van het huishouden.
Observatie
Sonja laat me binnen en neemt me mee naar een heel propere, gezellige living. Ze vertelt
onmiddellijk dat het een paar maanden geleden heel anders oogde. De verzorgende is vandaag
in de voormiddag geweest.
Het gesprek kan niet te lang duren want binnen een klein uur komt een hulpverlener van een
Thuisbegeleidingsdienst i.v.m. de oudste dochter.
Problemen
o Sonja is stomapatiënte.
o Met een eerste partner, die leed aan schizofrenie, heeft zij twee kinderen van resp. 19 en
14 jaar. Het derde kind wordt 7 jaar en is van haar tweede man.
Ze vertelt dat ze opnieuw zwanger is van haar derde partner. De man heeft nog te zorgen
voor twee kinderen die in Afrika leven. Het gaat om een kind van hem en een kind van
een overleden broer. Hij probeert deze kinderen bij hun thuis te krijgen.
o Het koppel krijgt veel commentaar op de zwangerschap:“Weet je wel waar je aan begint?,
Wat als het kindje gehandicapt is”, … Ze hebben er samen bewust voor gekozen. Zelfs als
er vooruitzichten op een handicap zouden zijn willen ze dit kindje.
Ze hebben vandaag de bevestiging gekregen dat hun kindje tot nu toe gezond is.
o Sonja heeft een cursus gevolgd rond bewustwording. Daar heeft ze geleerd bewust te zijn
dat zij het waard is om op de wereld te staan, daar heeft ze respect gekregen voor haarzelf.
Ze heeft geleerd : “Ik ben het waard, ik ben mooi, ik ga recht vooruit en ik heb geleerd te
accepteren wie ik ben”.
Zij vertelt dat deze cursus hier vrij ver in ging, er werd verwacht het geleerde toe te
passen. Op een keer moesten zij defileren in een modeshow.
o Haar grote droom is om ooit een vzw op te richten die acties onderneemt ten voordele van
Kongo. Binnen deze vzw zou ze willen bezig zijn met kinderen, bijvoorbeeld meditatie
geven in hangmatten, jambe spelen aanleren, … om hun op die manier meer
zelfvertrouwen te geven. “Als ge aanvoelt dat het goed zit dan groeit het zelfvertrouwen.
Dat leer je niet zomaar…”
Problemen rond het huishouden
o Vele kleine details zorgen voor heel veel rommel…
Als Sonja vroeger een kop koffie nam haalde ze melk uit de ijskast, liet die op tafel staan,
ze nam haar kop mee naar de living; als haar koffie leeg was liet ze de kop staan op de
salontafel. Nu oefent ze om de melk onmiddellijk terug in de ijskast te zetten en als haar
koffiekop leeg is deze in de gootsteen te zetten. “En eigenlijk voelt dat wel goed. Als ge
direct opruimt kijkt ge niet meer tegen een grote massa op”.
25

o De living is nu op orde, maar dat is anders geweest. Alles werd opgestapeld, zelfs de
vensterbanken lagen vol. En oude gewoontes leer je ook zo maar niet af…
o Voor de grote kuis moet er nog structuur komen. Structuur heeft te maken met hoe ge het
thuis geleerd hebt, met zelfzekerheid krijgen en ook met karakter.
o Sonja heeft gewerkt in een organisatie voor kansarmen. Het is haar daar opgevallen hoe de
zelfzekerheid van mensen wegebt als ze problemen hebben. De beoordeling vanuit de
buitenwereld werkt dit nog in de hand en “ge meent dat die andere het altijd bij het rechte
eind heeft”.
Zij is intussen gegroeid en houdt minder rekening met die buitenwereld. Ze kijkt vooral
bij zichzelf waar ze zich goed bij voelt.
o Sonja zegt dat ze de bovenverdieping wil opruimen als het huishouden draait zoals zij het
graag wil.
o Sonja heeft bij haar thuis gezien hoe het huishouden georganiseerd kan worden. Zij wil het
goed doen en het ook aan haar kinderen meegeven.
Als ze in haar eerste huwelijk een goeie man had gehad dan zou ze het huishouden wel
aangekund hebben. “Hij had mij in zijn macht, ik werd geleefd. Hij heeft mijn
zelfvertrouwen helemaal ondermijnd. Kritiek die men krijgt kan heel verschillend zijn:
ge hebt goede kritiek, slechte kritiek en bezorgde kritiek”.
o Sonja kookt en strijkt graag; ze vindt vensters wassen ook geen lastige karwei.
Mogelijke deelname aan de groepswerking
Sonja wil in de groepswerking stappen en leren rond:
o tips over vlug en goed poetsen
o wat te doen om de belangrijkste dingen te doen ?
12 Stella
Het individuele gesprek kon niet plaatshebben omwille van haar verblijf in het buitenland. Zij
was de eerste vragende partij voor dit project. De week voor de eerste samenkomst heeft ze
telefonisch toegezegd om mee te doen met de groepswerking.
Beschrijving
o Stella is 45 jaar; zij is gescheiden
o Zij heeft twee zonen
o Zij huurt een sociale woning
o Stella is depressief door de echtscheiding
o Zij ervaart lichamelijke problemen omwille van een handicap
o In het verleden maakte zij gebruik van de Thuiszorgdiensten (gezinszorg in kansarme
gezinnen)
Observatie( bij de individuele nabespreking)
De woning is heel eenvoudig ingericht. Er staat enkel een tv- kast, een salon en een tafel met
stoelen. Buiten wat familiefoto’s op de kast en één schilderij aan de muur staat of hangt er
niets.
Problemen
Haar zonen gaan naar een Europese hogere school in Maastricht. Zij hebben daar een
appartement gehuurd waar ze door de week in verblijven.
26

Problemen rond het huishouden
Stella deed enkele jaren geleden een aanvraag voor gezinshulp. Haar zonen wilden
verandering in huis: ze zagen het niet zitten om anders iemand mee op bezoek te brengen.
Stella gaf aan wel te weten hoe ze moest poetsen en wat ze in het huishouden moest doen
maar ze gaf aan niet te weten hoe ze dit moest georganiseerd krijgen. Ze benoemde zichzelf
als heel chaotisch en ze hoopte dat de verzorgende haar duidelijk kon leren hoe ze structuur
kon krijgen in haar huishouden. Ze wilde leren! Stella gaf aan dat je rond alles een cursus
kunt volgen behalve rond het huishouden doen. Ze stelde de vraag of het OCMW dit niet kon
organiseren.
13. Suzanne
Beschrijving
o Suzanne is 39 jaar; zij is weduwe
o Zij heeft twee zonen van resp. 16 en 10 jaar; beiden zijn intern in een MPI
o Het huis dat zij bewoont is eigendom
o Sonja heeft nood aan ondersteuning
o Er is contact met het OCMW bij de Thuiszorgdiensten (Suzanne was mantelzorger van
haar inmiddels overleden moeder). Zij heeft vroeger al deelgenomen aan
groepswerkingen.
Observatie
De toestand van het huis is zeer slecht, de meest indrukwekkende situatie die ik binnen dit
project tegenkwam.
Suzanne verontschuldigt zich voor de toestand van de woning die eerder een bouwwerf is.
Het huis voelt ook heel koud en kil aan. Met één houtkachel (onlangs gekocht op afbetaling)
zou ze heel de woning moeten verwarmen.
In de woonkamer kijk je tegen de onderkant van de dakpannen aan.
Blijkbaar is Suzanne al zes jaar bezig met het verbouwen van haar huis.
Problemen
o Er zijn heel wat problemen met de kinderen.
Werner van 16 jaar verblijft tijdens de week in een internaat van een MPI . Hij is
vanmorgen niet vertrokken. “Hij had geen zin want hij had een zwaar weekend gehad en is
nu hier zijn kamer aan het installeren”.
Suzanne krijgt tijdens mijn bezoek telefoon van de school over Werners afwezigheid. Ik
verneem dat het heel moeilijk gaat met de opvoeding van Werner en dat de
jeugdrechtbank ingeschakeld is.
Bas is 10 jaar en verblijft ook op internaat in een MPI. Hij sputterde vanmorgen ook tegen
maar is toch vertrokken.
o Suzanne zegt momenteel een longontsteking te hebben, haar stem klinkt heel zwaar.
o Gisteren is men een energiescan komen doen.
- er is isolatie aangebracht achter de verwarming
- er is een spaardouchekop geïnstalleerd
- er zijn spaarlampen aangebracht
Er is beloofd dat er een overzicht gemaakt zal worden over wat er nog allemaal dient te
gebeuren.
27

o In het najaar is de moeder van Suzanne overleden.
Er is heel veel ruzie in de familie. De nalatenschap wordt afgehandeld door een notaris
maar Suzanne vindt dat alles heel moeizaam verloopt.
De briefwisseling op naam van haar overleden moeder wordt inmiddels naar haar adres
verstuurd.
Suzanne antwoord bevestigend op mijn vraag of ik hierover melding mag maken bij de
collega van de Sociale Dienst.
o Een zus van Suzanne verblijft in een instelling voor gehandicapten; haar
gezondheidstoestand gaat achteruit. Suzanne geeft aan dat het in haar situatie onmogelijk
is dat haar zus bij haar komt wonen.
o Vorige week kreeg ze bericht dat een vriend zelfmoord pleegde.
Suzanne heeft het heel moeilijk… Het gesprek wordt regelmatig onderbroken door tranen…
Ze heeft nood aan ondersteuning over allerlei zaken die haar bezighouden, o.a. over
opvoeding van kinderen, wat zij heel belangrijk vindt. We hebben het even over zakgeld van
de kinderen. Daar zou ze het ook wel eens over willen hebben want “wat doet ge met grotere
kinderen ?”
Problemen rond het huishouden
Tijdens ons gesprek krijgen we gezelschap van de peter van Suzanne en diens vrouw. Als ze
even verdwijnt zegt de peter : “Er is niets aan te zeggen! Ze doet gewoon haar goesting, maar
ze is altijd met alles tegelijk bezig en ze laat zich altijd in het zak zetten”.
Mogelijke deelname aan de groepswerking
Suzanne nam eerder deel aan het oudergroepje bij het OCMW.
Op de vraag wat haar aanspreekt in groepssamenkomsten antwoordt ze “Om er eens tussenuit
te zijn”
Ik mag haar uitnodigen voor de groepswerking.
14. Yanya
Beschrijving
o Yanya is een gescheiden vrouw van 45 jaar
o Zij heeft twee kinderen die lagere onderwijs volgen
o Zij huurt sinds kort een sociale woning
o Zij ervaart zichzelf als depressief
o In het verleden maakte zij gebruik van de Thuiszorgdiensten (project gezinszorg in
kansarme gezinnen)
Observatie
Yanya komt behoorlijk opgejaagd samen met mij bij haar huis aan. Ze is de hele voormiddag
op een kantoor in Hasselt geweest i.v.m. een mogelijke tewerkstelling als
vertegenwoordigster.
Haar ogen schitteren want “Ze hebben mij verteld dat ik de geknipte persoon ben en ik heb dit
altijd al willen doen”. Ze zegt dat ik als geroepen kom zodat zij “eens kan aflopen”.
De living waarin ik word ontvangen oogt netjes. Er hangt enkel wat ongestreken was over de
stoelen. Terwijl Yanya koffie maakt kijk ik de keuken in. Hier is het alles behalve netjes…
28

Problemen
o Het gesprek gaat over de periode waaruit zij komt, “een heel diep dal”.
Yanya zegt dat ze “op 25 februari 2007 geboren is” toen ze definitief een punt zette achter
de relatie met Mario.
Ze heeft het afgelopen jaar heel veel meegemaakt en had niet de tijd om het allemaal te
verwerken; ze moest letterlijk en figuurlijk vechten tegen haar ex-partner omdat hij haar
bleef lastigvallen.
Drie weken na het uit elkaar gaan kreeg ze een sociale woning - waarop ze al heel lang zat
te wachten - aangeboden. Ze was er heel blij mee, maar dan kwam de verhuis, de kinderen
moesten van school veranderen, zij moesten ook verwerken dat mama en papa niet meer
samen waren, … Het was echt allemaal teveel.
o Yanya heeft veel ondersteuning gekregen bij het CGG. Toen ze “zichzelf tegenkwam”
werd er benadrukt dat ze dat moest toelaten. Ze duwde toen iedereen weg, zelfs de mensen
die heel veel voor haar deden en het ook echt goed met haar bedoelen, met name de
verzorgende, de maatschappelijk werkster die haar begeleidde.
Ze is blij dat er nog een cliëntoverleg is afgesproken zodat ze dit kan duiden.
o Ze voelt zich nu beter dan ooit maar ze voelt ook dat ze nog heel veel tijd nodig heeft
voor zichzelf. En die tijd wil ze ook nemen.
Problemen rond het huishouden
o Yanya vindt huishouden belangrijk. Ze wil graag meer routine krijgen in haar huishouden.
Ze zegt dat de routine moeilijk is “omwille van haar lichaam dat haar regelmatig
tegenhoudt en haar vaak achteruit zet”.
o Men heeft haar gezegd dat ze best oppakt wat ze kan en dat ze moet proberen zich niet
schuldig te voelen over hetgeen er niet is.
o We praten over de voorbeeldfunctie als ouder. Ze wil voor haar kinderen een bescherming
zijn en ze wil er in alle omstandigheden en altijd voor haar kinderen zijn. Zelf is zij in de
steek gelaten door haar moeder. Ze was enig meisje in het gezin en in haar gevoel hadden
de vier broers veel meer betekenis.
We hebben het over de mogelijke taken van de kinderen in het huishouden. Ze vindt het
boeiend om erover te praten.
Mogelijke deelname aan de groepswerking
Yanya wordt heel goed ondersteund door het CGG en de vrouwengroep waaraan ze
deelneemt. Ze heeft er Juanita leren kennen die haar over ons groepswerk aansprak.
Aan de maatschappelijk werkster had Yanya meegedeeld dat ze even wou passen voor
groepswerk. We bespreken dit en ik benadruk dat ze dit groepswerk niet hoeft te doen noch
om anderen te plezieren. Als ze deelneemt is dit haar eigen keuze.
Yanya zal nog nadenken of ze klaar is om deel te nemen. Zo ja, dan wil ze graag volgende
thema’s behandeld zien:
o een schema (evenwel niet te strak) om routine in het huishouden te krijgen
o hoe kunt ge met weinig tijd en energie toch nog behoorlijk poetsen ?
15. Yildia
Beschrijving
o Yildia is een gescheiden vrouw van 39 jaar
29

o Zij heeft drie schoolgaande kinderen
o Zij huurt een sociale woning
o De opvoedingssituatie is problematisch
o Er is contact met het OCMW via de Thuiszorgdiensten (aanvraag gezinszorg voor het
organiseren van het huishouden)
Observatie
Haar huis is piekfijn in orde.
Problemen
de
o De oudste zoon volgt het 3 jaar beroepsonderwijs (lassen, verwarming). Hij gaat graag
naar school.
De tweede zoon heeft de diagnose ‘ADHD’ gekregen. Hij is in begeleiding bij het CGG.
Hij volgt lager onderwijs en gaat na schooltijd naar een dagcentrum waar Yildia ook
wekelijks gesprekken heeft.
Het derde kind zit in het eerste leerjaar en doet het tot nu toe heel goed.
De ouders worden regelmatig uitgenodigd om te zien hoe er in de klas met de kinderen
gewerkt wordt zodat zij hun thuis ook beter kunnen begeleiden.
o Yildia vertelt dat ze benaderd is door haar ex-man en zijn familie om terug samen te gaan
wonen. De kinderen zouden dat heel graag hebben. Zij heeft het daar heel moeilijk mee.
o Ze is dankbaar voor de opvang door de dienst schuldbemiddeling en deze week nog heeft
ze een afspraak met het Centrum voor Levens- en Gezinsvragen waar ze hoopt haar
verhaal en haar gevoelens kwijt te kunnen.
o Ze vindt het zwaar om alle verantwoordelijkheid voor de kinderen alleen te dragen…
Huishoudelijke problemen
o Yildia ervaart haar situatie als “ tegelijkertijd moeder en vader” te moeten zijn. Ze moet al
het werk alleen doen, binnen en buiten en vindt dit heel zwaar.
o Opruimen, stofzuigen en stofvegen zijn dagelijkse activiteiten; wassen en strijken doet ze
graag, in tegenstelling tot poetsen wat ze minder graag doet. Haar huishouden is piekfijn
in orde, maar het kost haar veel moeite…
Mogelijke deelname aan de groepswerking
Yildia staat open voor de groepswerking, vooral om dingen van mekaar te leren.
Ze geeft aan kandidate te zijn als ze tijd heeft en als ze vrij is.
16. Denise
Beschrijving
o Denise is 37 jaar en vormt met haar partner een nieuw samengesteld gezin met 2 kinderen
o Het gezin huurt een privéwoning
o Er zijn verslavingsproblemen
o Zij heeft na verblijf in de gevangenis reclasseringsvoorwaarden opgelegd gekregen;
o De huishouding is problematisch maar voor haar heel belangrijk
o De groepswerking zou haar sociale vaardigheden kunnen verhogen
o Er is contact met het OCMW bij de Dienst schuldbemiddeling
Zij is niet gestart omwille van opname in psychiatrisch ziekenhuis.
30

17. Gerard
Beschrijving
o Gerard is een alleenstaande man van 56 jaar
o Er is sprake van psychiatrische problematiek
o Hij zoekt sociale contacten
o Hij huurt een privéwoning die sterk vervuild was, wat verbeterde na het inschakelen van
gezinszorg
o Hij had eerder gezinzorg vanuit het OCMW (project gezinszorg in kansarme gezinnen) en
deed reeds mee aan groepswerkingen binnen het OCMW
o Er is contact met het OCMW via budgetbeheer.
Hij is niet gestart omdat het tijdstip van de samenkomsten voor hem moeilijk was.
18. Ibrahim
Beschrijving
o Ibrahim is een alleenstaande man van 26 jaar
o Hij huurt een appartement via het Sociaal Verhuurkantoor
o Hij wil nog veel leren in het huishouden
o Er is contact met het OCMW bij de Dienst schuldbemiddeling
Hij is niet gestart omwille van het starten van een opleiding bij de VDAB.
19. Laura
Beschrijving
o Laura is 46 jaar en woont samen met haar partner
o Zij bewonen een privé appartement dat eigendom is
o Zij is een mentaal zwakkere persoon die ondersteund wordt door de Dienst Begeleid
wonen
o Huishoudelijke problemen liggen vooral op het vlak van opruimen
o Er is contact met het OCMW via budgetbegeleiding en vorige groepswerkingen
Zij is niet gestart omwille van deelname aan een cursus bij Basiseducatie waar ze reeds
ingeschreven was en waarvan de samenkomsten samenvallen met deze van de
groepswerking.
20. Perlihan
Beschrijving
o Perlihan is een gescheiden vrouw van 36 jaar
o Zij woont samen met een opgroeiende dochter
o Zij huurt een sociale woning
o Er is sprake van psychiatrische problematiek
o Zij heeft nood aan sociale contacten
o Er is contact met het OCMW bij de Dienst schuldbemiddeling
Zij was niet te overtuigen tot deelname aan de groepswerking.
21. Ria
Beschrijving
o Ria is een gescheiden vrouw van 60 jaar
o Zij woont samen met een volwassen zoon die uit werken gaat.
o Zij huurt een sociale woning
o Er zijn (volgens de hulpverleners) problemen rond het onderhoud van de woning
o Er is contact met het OCMW bij de Dienst schuldbemiddeling
Zij was niet te overtuigen tot deelname aan de groepswerking.
31

2.3 Overzicht van de deelnemers per groepsbijeenkomst
A= aanwezig V= verwittigd Af= afwezig
20/03 7/04 14/04 28/04 05/05 19/05 26/05 02/06 09/06 16/06 23/06 Totaal
A Af A V Af A V Af A V Af A V Af A V Af A V Af A V Af A V Af A V Af A V Af A V Af % A
1. Antonia 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 9 2 82
2. Elisa 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 10 1 91
3. Giselle 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 11 100
4. Halil 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 11 100
5.1.Jaak 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 10 1 91
5.2. Annie 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 8 3 73
6. Jan 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 11 100
7. Juanita 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 9 2 82
8. Marie-
Louise 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 11
100
9. Stella 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 6 2 3 55
10. Suzanne 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 8 3 73
11. Yanya 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 8 3 73
TOTAAL 12 0 11 1 0 11 1 0 10 1 1 8 3 1 12 0 0 11 0 1 9 2 1 8 3 1 9 2 1 11 1 0 112 14 6
% 100 92 92 83 67 100 92 75 67 75 92 85 11 4 85
4 deelnemers kwamen 1, 2 of 3 keer en hadden ernstige redenen om af te haken. Ze werden niet in de hogere percentages opgenomen
A Af A V Af A V Af A V Af A V Af A V Af A V Af A V Af A V Af A V Af A V Af A V Af % A
12. Carmella 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2 8 9
13. Madeleine 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2 7 2 18
14. Sonja 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 3 5 3 27
15. Yildia 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2 8 1 18
Carmella: in deze periode werd kinderreuma vastgesteld bij haar dochter en werd ze zelf ook gehospitaliseerd (kwam 1X)
Madeleine: is in juni bevallen van een zoon; heeft afgehaakt omdat ze zich niet goed voelde (kwam 2X)
Sonja: is in april vroegtijdig (op 6 maanden) bevallen van een zoon (kwam 3X)
Yildia: haar ex-man is overleden (kwam 2X)
Stella: bij een nichtje werd een heel zwaar gehandicapt kindje geboren; Stella springt veel in om te helpen (kwam 6X)
32

2.4 Overzicht en samenvatting van de aanvankelijk geformuleerde doelstellingen en
gevraagde thema’s.
Er werd tijdens de huisbezoeken aan de kandidaat-groepsleden gezegd dat zij de inhoud van
het programma zullen bepalen. De uitgangspositie is: we gaan het hebben over het
huishouden.
Volgende thema’s – zoveel mogelijk weergegeven met de woorden van betrokkenen - werden
door hen aangebracht:
o Ik wil een getuigenis afleggen dat de grote aanpak kan met een verzorgende maar slechts
als betrokkene zelf vragende partij is.
o Ik wil graag hulpmiddelen om vuile dingen op een eenvoudige manier proper te krijgen.
o Ik wil leren hoe ge met weinig tijd toch nog fatsoenlijk kunt poetsen.
o Ik wil leren opruimen, sorteren en ook leren afscheid nemen.
o Ik wil mijn sociale contacten vergroten en ik heb heel goede herinneringen aan de andere
groepswerkingen waarin ik heb deelgenomen (budgetgroepje, kookgroepje).
o Ik wil een weekschema leren maken om mijn huishouden te organiseren zonder dat ik er
ambetant van wordt.
o Ik wil graag leren hoe ik mijn papieren kan opruimen en niet meer moet zoeken als ik iets
nodig heb.
o Ik zou een schema willen krijgen en leren hoe ik me hieraan kan houden.
o Ik wil van anderen afkijken en een gemakkelijkere manier vinden om het huishouden aan
te pakken.
o We zouden het interessant vinden om te horen hoe andere mensen het oplossen in hun
huishouden.
o Ik wil bijleren over het thema opruimen en hoe je kinderen hierin kan betrekken.
o Hoe kan iemand mij goesting doen krijgen om vensters te wassen ?
o Het houdt me bezig hoe het komt dat sommige vrouwen op één dag alles gedaan krijgen
en dat ik nooit gedaan heb.
o Ik wil bijleren over het opruimen van papieren.
o Wat doet ge met grotere kinderen ?
o Ik wil dingen van de anderen leren.
o Ik wil leren dweilen en ik wil het hebben over opruimen.
o Hoe kunt ge met weinig tijd en weinig energie toch nog fatsoenlijk poetsen ?
o Ik wil dingen leren die het huishouden vereenvoudigen en die de taken minder zwaar
maken.
o Ik wil graag tips rond “vlug en goed”.
o Wat kan ik doen om de belangrijkste dingen te doen ?
o Het thema “inrichting van de woning” mag voor mij aan bod komen.
o Ik wil weg tussen deze 4 muren.
Samengevat zijn de grote lijnen van hun interesse voor de groepswerking in te delen in 4
groepen:
1. getuigen dat men met hulp én een vraag voor hulp zijn huishouden opnieuw aankan
2. belang van de groep: sociaal contact, horen hoe anderen iets doen, hoe het gezin
betrekken, motivatie vinden om alles aan te pakken
3. bijleren betreffende poetsen:
a. met weinig tijd toch goed poetsen
b. middelen leren kennen om het vuil gemakkelijk weg te krijgen
4. leren opruimen, sorteren, afscheid nemen
33

3 Samenkomsten: samenvatting en groepsdynamiek van de samenkomsten
Dag 1 Kennismaking en bepaling van de inhoud door de deelnemers
Dag 2 Opruimen
Dag 3 Opruimen (vervolg)
Dag 4 Communicatie met gezinsleden rond taken en taakafspraken
Dag 5 Getuigenis van een ervaringsdeskundige
Dag 6 Vervolg: opruimen / bewaren / weggooien /opruimen
Dag 7 Papierberg
Dag 8 Poetsen
Dag 9 Evaluatie poetsles / klasseren en bewaren van documenten
Dag 10 Sorteren en recycleren / organisatie van het huishouden
Dag 11 Organisatie van het huishouden (vervolg) / evaluatie / feestelijke afsluiting
Dag 1 - Kennismaking en bepaling van de inhoud door de deelnemers
Deelnemers
Er zijn 15 personen aanwezig; 1 persoon is afwezig zonder te verwittigen.
Het aankomst- en vertrekuur was nogal verschillend. Dit had te maken met tijdstippen van het
openbaar vervoer en met het moment van samenkomen.
Welkom
De begeleiding verkleed als ‘Sien en Maria’ stellen zich voor met de inhoudelijke boodschap:
“Op deze manier willen we jullie geen huishouden leren, we hebben zelf niet de wijsheid in
pacht, we kunnen geen kant en klare cursus geven, maar we gaan samen zoeken, vanuit ieders
ervaring en de inbreng van de verzorgenden van de thuiszorgdienst, op welke manier we het
huishouden zouden kunnen aanpakken”.
De deelnemers worden verwelkomd met de tekst van Ad Goos.(zie Deel 1: 5
stuurgroepwerking)
Nadien worden er praktische afspraken gemaakt aangaande de groepswerking met specifieke
aandacht voor het gezamenlijk beroepsgeheim.
Voorstelling en kennismaking van de deelnemers
Elke aanwezige stelt zich voor, gewoon met zijn of haar naam.
Om de spanning van zo’n eerste samenkomst te doorbreken vragen we hen iets te doen:
iedereen tekent een plattegrond van het eigen huis en geeft daarbij aan welke plaatsen moeten
onderhouden worden.
We rekenen hierbij op spontane interactie. We willen weten in welk soort woning zij het
huishouden moeten organiseren: is er een garage, al dan niet aangebouwd aan huis (belangrijk
bij het recycleren); is er een kelder of een zolder? (belangrijk bij het opruimen)…
We willen ook weten voor wie ze moeten zorgen en vragen de deelnemers te vertellen voor
hoeveel personen zij thuis moeten zorgen, of ze huisdieren hebben en in welke kamer van het
huis zij het liefst vertoeven.
34

Aantal personen Huisdieren Lievelingsplaats
1 5 4 hondjes, kat, vissen, ratje Living
2 6 tot7 3 katten Living
3 3 plus 1 op komst plus 1 kat, 3 schildpadden, 7 hamsters, 2 Living
schoonouders
ganzen
4 2 4 zwerfkatten buiten
5 1 /in weekend 3 Geen Living
6 3 Jonge hond en kippen Keuken
7 4 Geen (kinderen willen wel) Living
8 2 Geen Keuken
9 3 Geen - droomt van een puppy Afhankelijk van stemming
10 5 plus 1 op komst plus 2 Kippen (hond weggedaan omwille Living (als ze netjes is)
zonen van man op komst van het vele werk)
11 2 Hondje en een vis (poes weggedaan
– appartement)
Living
12 4 2 honden en pas 2 puppies, hamster,
cavia en hangoorkonijntjes
Living
13 1 1 kat Living
Thema: wat betekent “mijn huishouden loopt op wieltjes” ?
Praktisch
o als ge routine kunt doen
o als alles een vaste plaats heeft (2 x)
o als alles gedaan is, dat heb ik van mijn moeder meegekregen
o als eerst de hoofdtaken gebeuren, bedden opmaken, vensters openzetten. De papieren
komen het laatst; ik ben dan te moe en ze blijven altijd liggen
o als ’s avonds de afwas gedaan is
o als er één keer per dag warm eten is voor de kinderen, ik vind dat dit moet
o we hebben thuis één routine, dat is strijken. Dat gebeurt steeds op zondag
o ik zou het wel willen maar met veel kinderen is het moeilijk om routine te hebben
Emotioneel
o ge moet goed gezind zijn om het huishouden te doen
o als ik niet goed gezind ben dan belandt alles op de trap; anders doe ik moeite om het op
zijn plaats te doen
o als uw hoofd vol zit dan zijt ge vooral met problemen bezig en dan werkt ge niet goed
o als ik me slecht voel dan geraak ik niet aan de gang; in mijn hoofd blijft dan precies een
plaat hangen “crush, crush,…”
o soms heb ik een schop onder mijn gat nodig
o strijken doe ik niet graag; ik zet muziek op om dingen te doen
o als ik strijk zet ik muziek op, ik draai dan een cassette die ik graag hoor
o naar aanleiding van taken doen komt ook “ belonen” aan bod, vb langs de winkels lopen
Alleen of samen met
o met z’n tweeën gaat het beter
o het is niet fijn om alleen te werken; samen met de kinderen bezig zijn voelt heel goed
o van de zoon wordt verwacht dat hij opruimt (de deelneemster geeft toe dat zij zelf
moeilijk kan opruimen en wegdoen)
35

Groepsleden ondersteunen elkaar
o kinderen betrekken bij het huishouden: “ Ze doen alleen maar iets voor zichzelf”
Heel wat groepsleden bevestigen deze uitspraak en zijn blij te horen dat het in andere
gezinnen ook niet van een leien dakje loopt
o iemand zegt “Ik wacht met stof afnemen tot ik het kan doen “met schup en kruiwagen”.
Een andere deelnemer reageert: “Dan hebben wij toch iets gemeen”
o iemand zegt dat hij geen afscheid kan nemen van de dingen. Hij krijgt hierin bevestiging
van anderen
o de groep is het erover eens dat opruimen een heel belangrijke taak is in het huishouden.
o Een deelneemster zeg bij het thema “uzelf belonen” dat zij niets fijn kan opnoemen. Het is
even pijnlijk stil als een andere deelneemster vraagt ”Kunt ge u geen fijne tijd meer
herinneren en wat ge toen graag deed ?” Het antwoord – gegeven na een stilte en met
betraande ogen - is: “Ik kan mij dat niet meer herinneren”
o een deelnemer vraagt naar het uitwisselen van adressen, telefoonnummers en e-mail
adressen om mekaar ook buiten de groepswerking te ondersteunen
o het gesprek wordt heel geanimeerd en er wordt door elkaar gepraat. Het is bijna niet meer
mogelijk hen om beurt aan het woord te laten
Een opdracht rond persoonlijke doelstellingen:
Iedereen geeft zichzelf een opdracht om een taak in het huishouden – best een die al lang
vooruitgeschoven wordt – uit te voeren.
De opdracht wordt twee keer opgeschreven: één kaartje nemen ze mee naar huis als
geheugensteuntje, één kaartje wordt door de begeleiding bewaard.
De stand van zaken rond deze persoonlijke doelstellingen wordt tijdens de volgende
bijeenkomsten regelmatig én vrijblijvend bevraagd en besproken.
De evolutie van elke deelnemer wordt in kaart gebracht:
Zie 4.1 Stand van zaken qua persoonlijke doelstellingen van de deelnemers tijdens en na
het groepsgebeuren
o er is veel enthousiasme in de groep
Nabeschouwingen van de begeleiders
o er blijkt al snel dat er stof genoeg is voor de cursus! Iedereen is akkoord dat we beginnen
met het thema “opruimen”
o de groep wil wekelijks samenkomen
o er wordt gezocht naar het best geschikte moment voor de samenkomsten. Na wat zoeken
blijkt dit de maandagvoormiddag te zijn.
36

Dag 2 - Opruimen
Deelnemers
Er zijn 14 aanwezigen; 2 deelnemers verwittigden over hun afwezigheid
Stand van zaken rond persoonlijke doelstellingen: zie 4.1
Thema: wat betekent “huishouden doen” ?
o alle dagen stofzuigen en afwassen
o achter iedereen zijn gat opruimen
o altijd poetsen
o zorgen dat de kinderen niets tekort hebben; dat het huis proper in orde is, maar doe dat
maar eens met zoveel kinderen.
o huishouden is altijd hetzelfde en iedereen heeft zijn manier om het huishouden te doen
o opruimen is belangrijk
o altijd eerst de routinezaken doen en dan wat erbij komt
o opruimen als ’s morgens de kinderen weg zijn
o ’t belangrijkste is te zorgen dat iedereen alles heeft. Bedden opdekken, opruimen, wassen,
strijken, koken.
o Koken, opruimen en papieren in orde maken
o ik zou willen dat het huishouden terug een verlangen werd; nu is het een verplichting.
Alleen met koken heb ik geen probleem
o ik kan heel slecht alles weggooien, vooral postuurkes wil ik graag houden
o alle dagen voor warm eten zorgen (een dag zonder soep kan thuis niet), de afwas
onmiddellijk doen.
Vroeger kon ik mijn stress kwijt bij het poetsen maar sinds mijn gezondheid het niet meer
toelaat moet ik dat overlaten aan mijn man. Vroeger streek ik niet graag; nu doe ik dat
liever omdat het iets is wat ik zelf nog kan.
Ik heb vroeger eens een tip gekregen dat je ervoor moet zorgen dat de keukentafel leeg is
o de was bijhouden
o waar ik eerst aan denk moet het eerst gebeuren.
Ik heb hulp gehad van een verzorgende en die heeft mij geleerd hoe ik het moest
aanpakken: altijd eerst de routinezaken en dan de rest.
Tips en informatie
We geven de groepsleden mee:
o vijf belangrijke tips in verband met opruimen en doorbreken van “rommelgewoontes”
(zie bijlage 2: Doorbreek je rommelgewoontes)
o een overzicht wat voor andere huisvrouwen “organiseren van het huishouden” betekent
(vanuit de bevraging van huisvrouwen zie Deel 1 punt 4)
Thema: “Wat gaat er goed in mijn huishouden en waarover ben ik tevreden”?
De deelnemers zoeken in groepjes van twee of drie personen antwoorden op de vraag : “Wat
gaat er goed in mijn huishouden en waarover ben ik tevreden” ? Met andere woorden: wat wil
ik zeker behouden in mijn huidige organisatie?”
Nadien vertellen ze aan de andere deelnemers wat de andere(n) antwoordden.
37

Groep 1
Carmella kan goed weggooien. Ze doet dit meestal als de man niet thuis is omdat er nogal
wat discussie over is. Ze krijgen ongevraagd veel spullen, zowel tweedehands als nieuw.
Carmella heeft dit echt niet graag.
Madeleine strijkt graag maar eraan beginnen is soms toch wel moeilijk. Ze krijgt er geen
complimentjes voor.
Juanita is (te) goed in poetsen. Ze voelt zich maar goed als het huis proper is.
Groep 2
Giselle is goed in koken en bakken. Zij krijgt heel vaak complimenten, vooral over haar
biscuits.
Antonia is goed in “trekken en versleuren”. Ze heeft graag poppen rond zich, het geeft haar
een gevoel van gezelligheid en het doorbreekt haar eenzaamheidsgevoel.
Groep 3
Marie Louise is goed in wassen en strijken. Ze vindt het heel fijn als alles netjes gestreken is.
Sonja is goed in koken, strijken en naaien. Ze is hierin heel creatief.
Groep 4
Elisa is heel goed in het bijhouden van ordelijke kleerkasten (soms tot ergernis van de pubers
in huis).
Annie ruimt ’s morgens op als de kinderen weg zijn. Dat geeft haar een goed gevoel.
Groep 5
Jaak kookt heel graag.
Jan is heel goed in het op orde houden van papieren.
Groep 6
Stella houdt heel goed haar papieren bij; ze vindt het belangrijk dat alles in orde is voor de
zonen.
Halil is heel goed in winkelen en prijzen vergelijken en dat doet hij ook graag.
Suzanne is goed in lijstjes maken en in het uitvoeren ervan.
Thema: wat betekent “opruimen”
De groep wordt in twee gesplitst. In kleinere groepjes wordt gebrainstormd over wat
opruimen betekent voor ieder van hen. Wat volgt is een geordende opsomming.
Taken verdelen
o kinderen inschakelen
o ieder moet z’n eigen spullen opruimen
Wassen, strijken,kleding opruimen
o vuile was in de wasmand
o strijk uit de wasmand in de kast opbergen
o lakens allemaal bij elkaar leggen
o kleren apart in de kast hangen / leggen
o kleren in dozen doen
38

Uitzicht van de kamers
o gordijnen opendoen
o schoenen niet in de gang laten staan
o jassen aan de kapstok hangen
o pyjama’s uit de zetel wegdoen
o alles snel opruimen
o speelgoed opruimen
o de kastlade met het vele speelgoed uitruimen
o papieren op hoopjes leggen
o trappen vrijmaken
o dozen gebruiken
o snoeppapiertjes wegdoen
Een vaste plaats voor alles
o ieder heeft zijn eigen schuif
o we hebben veel moeite om alles een plaats te geven
o het is leuk om vaste plaatsen voor alles te hebben
o wij hebben van een slaapkamer een bergruimte gemaakt en hierin rekken geplaatst
o het huis is te klein, we hebben geen plaats genoeg
Keuken
o de tafel afvegen
o de gootsteen proper maken
o de afwas bij mekaar zetten
o de afwas doen
o de soep al opzetten
o de afwasmachine leegmaken en vullen
Poetsen
o de asbakken leegmaken
o de wc controleren
o stofzuigen
o als ge stofzuigt ook afstoffen
o zorgen dat het stof weg is
o spinnenwebben wegdoen
o dweilen
o de grond moet proper zijn
o de tapijten in de living ruim ik in de zomer op, in de winter leg ik ze terug omwille van de
warmte
Wegdoen en sorteren
o elke dag sorteren
o opruimen is sorteren en afscheid nemen
o wegdoen naar de kringwinkel
o meegeven aan VZW Sint Vincentius
o wat kapot is direct weggooien
o kleren meegeven naar Polen en Senegal of naar de Kringwinkel brengen
39

Een goed gevoel krijgen
o als ge de vensters openzet
o als alle afwas gedaan is, de strijk aan de kant is en de post bekeken
o als ge vaak opruimt
o als het fris ruikt
o als het proper is kan ik thuis tot rust komen
Groepsleden ondersteunen elkaar
o de uitspraak “als de kinderen thuis zijn doe je veel minder” wordt onmiddellijk en stevig
bevestigd door deelnemers met kinderen
o Stella is blij; ze voelde zich vorige keer erg gesteund en is begonnen met zaken wegdoen
o Carmella vraagt tips over hoe ze met meer plezier de vensters kan wassen
o het brainstormen en het relaas daarna is erg prettig. Iedereen hoort immers in grote groep
vertellen waar hij / zij goed in is. Het zijn leuke verhalen over creativiteit, maar ook van
moeizaamheid
o een deelneemster ruimt de kamer van haar dochter niet meer op. Vanuit de groep komt de
reactie: “Voor een pietje precies als gij moet dat verschrikkelijk zijn”. Zij verdedigt zich:
“Ik ben al geminderd. In plaats van drie keer per dag dweil ik nu maar één keer meer!”
o een deelneemster heeft problemen met haar papieren. Jan zegt daarop: “Dat is eigenlijk
het enige waar ik echt goed in ben”
De grote test
Om de bijeenkomst op een aangename manier af te sluiten doen de deelnemers een
“organisatietest” (te vinden in het boek “Opgeruimd” van Zamarra Oomes-Kok).
De uitslag van deze test geeft een beeld over de opruimsystemen.
Er zijn 4 categorieën:
A. Alles bewaren want je weet nooit waarvoor het nog gebruikt kan worden
B. Hoe moet opgeruimd worden is gekend, maar het dagelijks bijhouden is niet de
sterkste kant
C. Er zijn geen vaste opbergplaatsen voor het materiaal
D. Pietje precies in het opruimen
Elke deelnemer vulde de test in en nam de eigen score (en conclusie) mee naar huis.
(zie bijlage 3:De grote opruimtest)
Nabeschouwingen van de begeleiders
o het brainstormen per twee of drie, met naderhand relaas in de groep, werkt goed.
Het is een opdracht waarbij ze elkaar helpen en ondersteunen om de dingen positief te
benoemen.
o De weinige groepsleden die de thuisopdracht van vorige keer uitvoerden hebben hierover
een heel goed gevoel.
o Omdat er over deze thuisopdracht weinig succesverhalen zijn vragen we ons af
• was de doelstelling niet te hoog gegrepen ?
• is het mogelijk om zo’n taak haalbaar te maken, vb een schuif opruimen in plaats van
de volledige kast ?
• is al het materiaal wel aanwezig om de taak uit te voeren ?
• is het tijdstip om de taak uit te voeren goed gekozen?
40

Dag 3 - Opruimen (vervolg)
Deelnemers
Er zijn 12 aanwezigen; 2 deelnemers verwittigden over hun afwezigheid; 2 deelnemers zijn
afwezig zonder verwittigen
Verzorgende Ann komt als ervaringsdeskundige vertellen wat verzorgenden in hun vorming
als voorbereiding voor de groepswerking hadden samengebracht omtrent “opruimen”. Ze zal
ook de door de begeleiding meegebrachte“opruimsystemen” voorstellen.
Stand van zaken rond persoonlijke doelstellingen - zie 4.1
Na rondvraag in de groep geven we tips mee:
o een opgeruimd huis brengt rust in je hoofd!
o gun jezelf ook vrije tijd. Ondanks drukke bezigheden doe je best eenmaal per week een
uur iets voor jezelf, iets wat je heel graag doet. Je moet er nieuwe energie kunnen uithalen.
o Piekeren ontneemt energie.
o Zoek voor jezelf middelen die het werk wat aangenamer maken, vb zet bij vervelende
klussen lievelingsmuziek op, het verlicht het werk.
Giselle en Jaak beamen wat er gezegd wordt. Zij zetten beiden muziek op als ze strijken.
Yanya vraagt of we geen CD kunnen maken over alles wat we vertellen over opruimen. Het
zou haar echt helpen om ’s morgens te beginnen, het zou haar aanzetten om iets te
veranderen.
De grote test - vervolg
We komen terug op de grote test uit vorige bijeenkomst en vragen of ze zich herkennen in het
type dat ze hebben gescoord.
De deelnemers herkennen zich in hun type, voor sommigen is het confronterend. Het
bevestigt de verscheidenheid naar aanpak van het huishouden bij de groepsleden.
Thema: wat zijn mijn eigen doelstellingen?
Aan de hand van een vragenlijst (zie bijlage 4:vragenlijst met individuele doelstellingen en
evaluatieschaal) staan we stil bij de doelstellingen en toekomstperspectieven van de
deelnemers.
De vragenlijst wordt vraag per vraag overlopen en dan door elk apart ingevuld (sommigen
worden daarbij geholpen).
Inhoud:
o wat er goed gaat
o wat ik graag wil veranderen
o in hoeverre ik erin geloof dat er iets kan veranderen
Dezelfde bevraging gebeurt nog eens met de meeste deelnemers tijdens de individuele
nabespreking na afloop van de samenkomsten.
We doen een oefening met de bedoeling de deelnemers bewust te maken
Thema: wat bewaar ik, wat gooi ik weg, waarover twijfel ik?
o dat er bij opruimen heel wat denkwerk komt kijken
o dat niet iedereen dezelfde keuzes maakt
In het lokaal staan 3 stokken met respectievelijk het plaatje: “bewaren” “weggooien” en “ik
weet het nog niet”.
Aan de hand van getoonde voorwerpen kiest iedereen en gaat bij het gekozen plaatje staan.
Volgende voorwerpen worden getoond:
41

o een kindertekening
o verroeste nagels
o een strijkijzer dat half kapot is
o een weekblad
o overschotten van gordijnstof
o een lege confituurpot
o een winkelbonnetje van kaas
o een sleutelhanger met licht waarvan het slot stuk is maar het lichtje nog brandt
o een mooi plastieken doosje
o een handleiding
o kerstkaarten, nieuwjaarsbrieven
De reacties van de deelnemers zijn zeer verscheiden: sommigen bewaren alles en sommigen
bewaren niets. Daartussen ligt een heel gamma van keuzes en opvattingen die ervoor zorgen
dat er grote groepsdynamiek op gang komt.
Sommigen overwegen niet waarom ze iets bewaren en anderen hebben hierover wel een
uitgesproken mening. Bij de beslissing al dan niet te bewaren zijn er legio overwegingen:
o bewaren uit respect voor de kinderen
- jonge kinderen geven vaak zelf aan hoelang iets mag bewaard worden
- oudere kinderen kunnen betrokken worden in de beslissing om dingen al dan niet te
bewaren
o geen rommel willen
o niet weggooien maar naar het containerpark brengen
o tijdschriften worden bewaard: zo maar / om er nog eens iets uit te halen / om ongelezen
artikels later nog te kunnen lezen / om prentjes te hebben als de kinderen er nodig hebben
op school
o bewaren als knutselmateriaal
o bewaren van confituurpotten om ze te gebruiken als overzichtelijk opruimsysteem voor
nagels (een nagel door het deksel schroeven en het potje opgehangen in een houten balk).
o winkelbonnen gebruiken, weggeven of niet bekijken
o de ringen van de sleutelhangers gebruiken als ritssluitingen stukgaan
o handleidingen worden meestal bewaard
o wenskaarten / nieuwjaarsbrieven worden al dan niet bewaard, afhankelijk van de
emotionele waarde die ze hebben.
Tips en informatie
o het afsluiten van een fase in je leven kan extra aanzetten om dingen uiteindelijk toch weg
te gooien.
o gooi nooit iets weg wat niet van jezelf is zonder toelating van de eigenaar!
42

Thema: de “hot spot” in huis !
Op de Nederlandse website www.flylady.net., vindt men bij “coaching op huishoudelijk
vlak” de (voor ons) nieuwe term “hot spot”. Deze term wordt gebruikt voor een heel
herkenbaar probleem. We willen de inhoud zeker niet onthouden aan de deelnemers.
Flylady vergelijkt een hotspot met een bosbrand: als die niet geblust wordt brandt het
hele bos uiteindelijk af.
Dit is hetzelfde als wat er in onze huizen gebeurt. Als je de “hot spot” niet opruimt
neemt die de hele kamer over en je huis ziet er daardoor niet uit. Loop je de kamer
binnen dan is de hot spot het eerste wat je ziet. Je ogen blijven op de hot spot gefixeerd.
Over de jaren heen is mijn hot spot verhuisd. Als kind was het een stoel in mijn
slaapkamer. Ik propte hem vol tot aan het plafond. Op dit moment heb ik twee hot spots:
de eettafel en het extra bed in de logeerkamer.
De eettafel is een verzamelplek;, ongeopende brieven leggen we daarop en spullen die
in de kelder thuishoren. Soms is het tafelblad niet te zien. Dit is het eerste wat ik zie
wanneer ik in de keuken kom.
Goed, de hoop ligt er pas sinds gisteravond maar als ik het niet als eerste opruim in de
ochtend is het vanavond een nog grotere troep.
TROEP TREKT TROEP AAN ! ! !
Het bed in de logeerkamer is precies hetzelfde. Ik leg daar alles neer dat geen vaste
plaats heeft.
Heb jij een hot spot in je huis die maar blijft groeien? Ziet de rest van het gezin dit als
een plek waar ze alles kunnen neerkwakken, omdat ze geen zin hebben om het op te
ruimen waar het hoort?
Het is onze taak om dit probleem in de kiem te smoren. Ruim de stapels op, zoek de
onderliggende oppervlakte en voorkom dat de hot spot een complete chaos wordt.
Flylady
Elke deelnemer zoekt de hot spot in het eigen huis. Daarna volgt bespreking in groepjes van
drie personen en nadien in twee groepen.
Hierna de aangebrachte hot spots:
o bij Annie en Jaak zijn het de berging, de kelder en de stoel aan het bureel. De kinderen
leggen alle jassen op de stoel
o bij Antonia zijn het tupperwaredoosjes. Zij heeft er zeer veel, een aantal nog niet
uitgepakt. Ze kan er geen afscheid van nemen ook al gebruikt ze de doosjes weinig of
niet… en Tupperwarespullen zijn niet goedkoop…
o bij Elisa staan er altijd veel schoenen van de dochter vóór de schoenenkast in de gang.
o bij Giselle is de logeerkamer een rommelkamer geworden
o bij Marie-Louise is de garage volgepropt met glas en plastic. Ze beschikt niet over een
auto en weet geen glasbak staan.
o bij Halil zit de kelder overvol. Hij heeft het als “erfenis” van zijn overleden moeder.
o bij Jan zijn er intussen geen hot spots meer
o bij Stella is de strijkkamer de hot spot
o bij Suzanne liggen de tafel en de stoelen in de living altijd vol met wasgoed en met
papieren. Ook de reclameblaadjes blijven op de tafel liggen.
Zij heeft vorige week dozen in de veranda gezet om het papier te verzamelen!
o bij Yanya is de woonkamer haar hot spot. Maar ook de garage en de kelder zijn
“overrompeld” met dozen die na de verhuis niet geopend zijn. Deze bevatten slechte
herinneringen uit het verleden. Yanya voelt zich nog niet sterk genoeg om hieraan te
beginnen. Zij wil starten de living: alles een plaatsje geven zodat het er opgeruimd uitziet.
o bij Yildia ligt de hot spot onder de trap. Zij heeft wel te weinig opbergruimte in huis.
43

Thema: opruimsystemen en “opruimen” volgens de verzorgenden
In de korte tijd die nog rest vertelt de verzorgende wat zij tijdens hun vorming als
voorbereiding op de groepswerking onder “opruimen” verzamelden.
Zij toont ook voorbeelden van opruimsystemen (meegebracht door de verzorgende en door de
groepsbegeleiders): kartonnen dozen, plastic dozen in alle maten en vormen, koffieblikken,
glazen bokalen, mandjes…
Groepsleden ondersteunen elkaar
o Yanya brengt in dat opruimen ook vaak met emoties te maken heeft.
Giselle herkent zich in het verhaal van Yanya. In haar kelder staan al twee jaar dozen
die van haar overleden schoonmoeder kwamen, ongeopend…
o er worden tips uitgewisseld over het wegdoen van spullen:
• verkopen via ebay op internet
• naar een tweede handswinkel voor kleding weg te brengen
• verkopen op de tweede handsbeurs van de Gezinsbond
• verkopen of weggeven aan de kinderen of mogelijke geïnteresseerden
• naar het Kringloopcentrum brengen
o plaatsen binnen de gemeente waar glas- en kledingcontainers staan worden doorgegeven
o het adres van een babyzaak waar babyspullen verkocht kunnen worden wordt
doorgegeven
o de groepsleden vinden elkaar in hun interesse voor de tuin en wisselen ideeën uit
o Elisa krijgt van de groepsleden opruimtips over de rommel van de dochter:
• hang een papier op de schoenenkast met de tekst “ A. zet uw schoenen in de kast”. Als
het lukt zet je een kruisje. Spreek af voor hoeveel kruisjes er een beloning komt, vb
chocomousse
• zet de schoenen van je dochter buiten.
Iemand paste dit systeem toe met rondslingerende sigarettenpakjes van haar man.
Telkens zij een pakje vond legde ze dit buiten op de vensterbank. Nu laat haar man de
pakjes niet meer rondslingeren.
• een kast zonder deurtjes vraagt minder inspanning dan een kast met deurtjes. En ’t
gaat vlugger in een open kast ….
• op de plaats waar ik de pantoffels vind zet ik de schoenen
o als Halil zegt dat alles uit de kelder weg moet krijgt hij een bewonderende reactie van
Antonia “Kunt gij dat zomaar weggooien?”
o aan Yildia worden alternatieven aangereikt als ze zegt dat ze te weinig plaats heeft:
• kan de garage bekeken worden
• heb je plastic dozen of bakken om spullen op te bergen
o er worden gsm nummers uitgewisseld
44

Nabeschouwingen van de begeleiders
o de groepsleden hebben elkaar gevonden
o de deelnemers verschillen erg van mening rond wat ze al dan niet willen bewaren
o twee deelnemers zijn opvallend stil. Een ervan gaf aan dat er thuis problemen zijn.
o de bijeenkomst was weer veel te kort:
• de verzorgende had naar ons gevoel onvoldoende tijd om haar verhaal te vertellen.
• de getuigenis van Jan kwam niet aan bod, noch het bespreken van de eigen
opbergsystemen
• de deelnemers hadden onvoldoende ruimte om hun verhaal te doen
o twee deelnemers verwittigden niet over hun afwezigheid
Bij telefonisch contact bleek:
• dat een ervan naar Duitsland was geweest en te laat was thuisgekomen zodat zij niet
meer kon verwittigen.
Zij vroeg wel heel geïnteresseerd naar de inhoud van de voormiddag. Zij vertelt ook
dat ze heel de kelder heeft opgeruimd
• dat de andere in de wachtzaal bij de huisarts zat
Dag 4 - Communicatie met gezinsleden rond taken en taakafspraken
Deelnemers
Er zijn 10 aanwezigen; 2 deelnemers verwittigden over hun afwezigheid; 4 deelnemers zijn
afwezig zonder verwittigen.
Stand van zaken rond persoonlijke doelstellingen zie 4.1
Thema: communicatie in het gezin rond taken
Zie bijlage 5 “Communicatie in het gezin rond taken”
Een medewerker van een CAW dienst Relatie en Welzijn begeleidt vandaag dit thema. Zij
sluit met de inhoud aan op wat in vorige samenkomsten besproken werd: “Wat en hoe
opruimen, is anders voor iedereen”. Er wordt heel aandachtig geluisterd.
We kunnen heel wat verschillen met onze partner over wat we willen opruimen en wegdoen
en hoe en wanneer we dat doen. Ieder heeft zijn verantwoordelijkheid.
De begeleidster vertelt vanwaar die verschillen kunnen komen:
o verschillen in persoonlijkheid
o ieders eigen voorgeschiedenis = wat we thuis al dan niet geleerd hebben
o het rollenpatroon dat we van thuis uit meekrijgen speelt een belangrijke rol.
Als ik thuis gezien heb dat mijn moeder heel het huishouden moest runnen dan is het
waarschijnlijk dat ik als vrouw deze manier overneem of dat ik als man deze manier maar
heel normaal vind
Maar dit alles geldt natuurlijk ook voor onze partner ; hij/zij heeft ook zijn / haar
persoonlijkheid en zijn / haar voorgeschiedenis. Op het moment dat wij gaan samenwonen
komen de twee werelden samen en dat maakt het soms moeilijk.
De begeleidster leert ons hoe we kunnen omgaan met deze verschillen en welke regels
belangrijk zijn. Als je verantwoordelijkheid geeft aan een ander om een taak uit te voeren
moet je ook respecteren dat de andere deze taak misschien op een ander manier uitvoert dan
dat jezelf doet. Nadien wordt gekeken op welke manier kinderen kunnen betrokken worden
bij de taken in het gezin.
45

Reacties van deelnemers:
o Annie en Jaak
Annie vertelt over de plaatsing van de kinderen. Ze hadden hulp gevraagd omdat er
moeilijkheden waren rond de opvoeding van de kinderen. Als reactie werd haar kind
geplaatst en kreeg zij de boodschap “Ge zijt een slechte moeder”.
Reacties vanuit de omgeving waren ook niet positief: “Ge krijgt commentaar van uw
eigen ouders…en eenieder heeft een andere mening die ze u willen opdringen…”
Jaak heeft thuis weinig “complimentjes” gekregen en heeft nu nog steeds moeite om die te
ontvangen.
Tijdens de pauze laten ze foto’s kijken van de kinderen tijdens een gezinsuitstap naar
Plopsaland
o Antonia zegt dat “moetens” niet werken. Als zij hoort “ge moet” dan klapt ze dicht.
Andere gezinsleden uit haar ouderlijk gezin zijn hier ook gevoelig aan. Haar jongste broer
heeft om die reden niet geholpen aan het dakwerk van zijn oudere broer. “Ge moet niets”
Ze heeft het ook over de druk die de samenleving oplegt aan de gezinnen. Haar
schoondochter is zo opgejaagd als ze de kinderen komt halen. En daar krijgt Antonia het
van ! “Maar dat hebben we te danken aan de dikkoppen van Brussel. Die ministers maken
de druk op de gezinnen veel te groot.”
o Elisa vertelt over haar puber (de oudste), die toch wel heel braaf is en die ook heel goed
meehelpt. De tweede zoon wordt ontzien omwille van zijn handicap (hij is autistisch en
volgt bijzonder onderwijs). De kleinste probeert “er onderuit te muizen”; hij moet altijd
naar het toilet als er moet afgewassen worden en blijft weg tot de afwas gedaan is…
o Giselle vertelt over haar zoon Jos die minderbegaafd is. Zij heeft er nog altijd moeite mee
om hem bepaalde taken te laten doen in het huishouden, bv. zij vindt het gevaarlijk dat hij
groenten snijdt met een aardappelmesje.
Uit vroegere besprekingen met hulpverleners heeft zij onthouden dat Jos maar een bepaald
niveau van “kunnen” kon bereiken. Zij heeft in de loop van de jaren wel ondervonden dat
hij eigenlijk meer kan dan zij dacht.
Giselle vertelt over de verschillen met haar man. “Hij kan niets weggooien. Zijne pa hield
zelfs de kapotte schoenen bij. Bij zijn overlijden stond de zolder vol met kapotte
schoenen.”
Guillaume heeft dit blijkbaar overgenomen… Ze ziet nu in hoe dat komt.
Guillaume kan volgens Giselle geen enkele taak afmaken zonder dat zij erbij is ! “Ik ben
baas in de keuken; hij is baas in de garage. Maar als hij gaat opruimen dan is hij nog maar
even bezig of hij roept al: “komt ge dit eens afwassen”, “hebt ge een doosje om dit in te
doen”… Giselle kan het dan niet laten om te zeggen “Zou je dat nu wel houden?”
o Jan vertelt dat zijn vrouw Mia door haar ziekte altijd op de zetel ligt. Zij zegt hoe het
huishouden dient te gebeuren.
Mia kan niets weggooien, maar ”Ik moet wel alles stofvegen”.
Uit respect voor de verzorgende deed hij huishoudelijke taken; maar door het te doen
heeft hij het nu ook graag proper.
Hun dochter nam als kind al heel vroeg taken op zich. Ze kroop op de stoel om mee te
helpen koken.
Jan vertelt over het aanvaardingsproces dat hun zoon, inmiddels 23 jaar, een handicap
heeft. Als ouders droom je dat de kinderen in alles meekunnen. Als blijkt dat die
verwachtingen niet kunnen ingelost worden omwille van mentale en/of lichamelijke
beperkingen is dat heel moeilijk. Bovendien krijg je bovenop het verwerkingsproces
ongevraagd een hoop diensten thuis die zich - goedbedoelend - komen inmengen in het
opvoedingsproces. Hij vertelt hoe moeilijk het was dat allemaal te aanvaarden. Inmiddels
verblijft hun zoon al lange tijd in een MPI. Jan en Mia vinden het erg dat ze hem zo
46

weinig zien, vaak maar eens om de 3 weken.
Jan is als kind nooit geknuffeld, hij heeft dat zelf ook niet gedaan met zijn kinderen maar
benadrukt wel dat hij zijn kinderen echt wel graag ziet.
o Juanita vertelt over haar dochter die thuis geen grenzen respecteert. Ze doet enkel wat zij
zelf wil zonder veel rekening te houden met Juanita. Ze houdt bv. geen rekening met uren
van thuiskomst, ze heeft geen respect voor gestreken kleding, ze voert geen taken uit en
heeft als smoes “ik ben moe”.
Juanita werd als kind ook nooit geknuffeld . Zij heeft er heel veel moeite mee als haar
dochter vraagt: “knuffel mij eens”.
o Marie-Louise vertelt dat haar kinderen op hun kamer kaarsen branden. Zij vindt dat heel
gevaarlijk. Maar als zij er iets over zegt reageren de kinderen: “Ge hebt geen vertrouwen
in mij”
Marie-Louise vraagt De begeleidster hoe zij dan moet reageren om toch een goede moeder
te blijven.
Afgelopen weekend hadden ze met het gezin een gezellige namiddag; het was mooi weer
en ze speelden samen met waterballonnen.
o Stella vertelt dat ze als kind altijd naar de winkel gestuurd werd als ze thuis kwam van
school. Ze maakte zich dan de bedenking: “En mijn ma is de hele dag thuis…” maar ze
durfde er geen opmerkingen over maken. Zo werd ze ook regelmatig “tot babysit
gebombardeerd”. Haar mening werd nooit gevraagd als kind!
Het werd een aandachtspunt in de opvoeding van haar kinderen. Zij heeft haar zonen
nooit naar de winkel gestuurd… En zij gebruikt niet echt “ moetens”. Ze gebruikt vaak “
Wil je? Kan je?..”.als ze haar zonen vraagt om taken uit te voeren. Nu de zonen op een
studentenkamer wonen ziet ze dat de “ patronen van opruimen” die thuis gebruikt worden,
zich herhalen bij haar zonen.
o Halil neemt weinig het woord. Bij navraag blijkt dat hij het onderwerp iets minder van
toepassing vindt omdat hij alleen woont. Hij heeft wel goed geluisterd, veel koffie
gedronken en de chocoladecake alle eer aan gedaan…
Als afsluiter schrijven de deelnemers op een kaartje wat er van deze bijeenkomst voor
hun is bijgebleven. We vragen hen om in de volgende week “iets uit te proberen” van
wat ze vandaag geleerd hebben.
Dit vonden we terug op hun kaartjes:
o Halil: als ik iets echt wil dan moet ik praten. Wat ik verder op de zolder wil opruimen
moet ik bespreken met de verzorgende.
o Jan: dat er afspraken moeten gemaakt worden onder elkander.
o Annie: de zoon leren opruimen en hem leren om te luisteren als we iets vragen.
o Jaak: mij anders uitdrukken tegen de kinderen (niet op zijn Antwerps)
o Elisa: samen met zoon zaterdag en zondag zijn bed opmaken en helpen om de tafel af te
ruimen.
o Marie-Louise: weet het wel maar wil proberen meer samen met de kinderen op te
ruimen, zeker de slaapkamers. Iets vragen en niet van moeten.
o Juanita: mijn dochter doet heel moeilijk.
o Giselle: met de zoon afspraken maken gaat heel goed, met de man gaat het minder.
o Antonia: vanaf dat wij op het appartement wonen hebben we soms problemen om wie de
hond uitlaat.
o Stella: volwassen worden door verantwoordelijk te zijn voor uw taken. Respect voor u en
de medebewoners. Opgroeien met huishouden, heb je helder zicht, leef je in een
opgeruimd huis dan hebt ge meer rust in u.
47

Groepsleden ondersteunen elkaar
o Jaak vertelt dat hij altijd eerst afwacht in een groep tot hij zich veilig voelt om iets over
zichzelf te vertellen. Hij kan dit nu in deze groep
o In verband met het probleem van Giselle om haar zoon verantwoordelijkheid te geven bij
het uitvoeren van taken krijgt ze van Jan feedback. Hij geeft haar het voorbeeld op welke
manier ze hun zoon geleerd hebben om met de bus te gaan werken vanuit de instelling tot
aan de beschermde werkplaats. Het hele proces heeft 3 maanden geduurd maar hij doet het
nu alleen !
o Juanita krijgt reactie op het negatief gedrag van haar dochter: “als mijn dochter dan zou
vragen iets voor haar te doen zou ik ook antwoorden “ik ben moe”
o ondanks de gevoeligheden die het thema oproept als er verwezen wordt naar het verleden
en hierdoor persoonlijke kwetsuren van de groepsleden naar boven komen is er veel
respect wanneer er verhalen loskomen.
Nabeschouwingen van de begeleiders
o er is een heel goede sfeer in de groep
o blijkt dat om allerlei redenen de voorgenomen doelen bij de meesten niet zijn bereikt.
o het lag wat moeilijker om door te vragen in de groep omwille van de voorkennis die De
begeleidster heeft. Zij kent verschillende mensen vanuit individuele therapie.
o het is voor ons de meest indringende samenkomst. We schatten vooraf in dat de
deelnemers vooral over hun huisgenoten zouden praten. Het liep totaal anders: de
persoonlijke kwetsuren van de groepsleden kwamen bovendrijven, vooral in welke
omstandigheden zij opgroeiden.
o Opvallend – en door de groepsleden zeer herkenbaar - is dat zowat iedereen op jonge
leeftijd taken op zich nam, omwille van allerlei redenen, bv. het ontbreken van een
“moederfiguur”, door ziekte, overlijden…
o Heel indringend was het moment dat een deelneemster vertelde dat haar dochter haar
vroeg om eens te knuffelen en dat zij reageerde: “Ik kan dit écht niet! Ik heb dat zelf ook
nooit gehad” . Zij kreeg van zowat heel de groep herkenning en erkenning.
Als begeleidster was ik echt sprakeloos door te horen dat de helft van de groep niet wist
wat knuffelen betekende omdat ze het zelf gemist hebben…
Dag 5 - Getuigenis van een ervaringsdeskundige
Deelnemers
Er zijn 8 aanwezigen; 6 deelnemers verwittigden over hun afwezigheid; 2 deelnemers zijn
afwezig zonder verwittigen
De start van de groepswerking begint wat moeizaam. De groep is heel wat kleiner dan de
vorige keren…
De verzorgende, die uitgenodigd was om haar verhaal te vervolledigen, meldde zich ziek
vanmorgen.
Deelnemer Jan, die wil getuigen, was de vorige bijeenkomsten steeds als eerste aanwezig;
vandaag komt hij door omstandigheden later binnen.
Stand van zaken rond persoonlijke doelstellingen zie 4.1
48

Thema: getuigenis van Jan
Bij het huisbezoek, voorafgaand aan de groepswerking, vertelde Jan dat hij niet echt behoefte
had om iets bij te leren. Hij wilde in groep wel getuigen dat je na de beslissing “ik wil mijn
huishouden terug aanpakken” van heel ver kan terugkomen, tenminste als je hulp aanvaardt.
Het verhaal van Jan.
Vóór 1978 waren zowel ik als mijn vrouw zo ver afgegleden dat ons leven volledig bepaald
werd door de drank.
In september 1978, nadat we allebei zo ver weg waren dat we dikwijls niet meer wisten waar
we waren, besloten we om een ontwenningskuur te gaan volgen. We waren hiervoor samen 2
maanden opgenomen.
Als je dan naar huis mag kijk je thuis tegen iets op waar je absoluut niet meer ziet over te
geraken. We kregen toen poetshulp. Die mensen komen hun werk doen maar dat brengt niets
bij.
In die tijd ging ik nog werken. Ik was niet thuis als de poetshulp kwam, maar toen kon Mia
nog meehelpen. Het liep niet echt goed en vanuit de dienst kregen we de boodschap: “probeer
het maar eens alleen.”
De gezondheid van Mia ging achteruit en in het huishouden ging ook alles achteruit.
Drie jaar geleden vroeg ik gezinshulp, ik was toen écht vragende partij. Er kwam toen een
verzorgende die mij op een heel subtiele manier van alles aanleerde.
We overliepen samen wat er moest gebeuren. Zij stond er ook op dat “het er netjes uitzag!”
Voor mij was dat veel minder belangrijk: thuis kwam niemand en of dat behangpapier daar
hing of niet, voor mij maakte dat niet uit.
Maar uiteindelijk ben ik er toch aan begonnen… Heel langzaam: een stuk afdoen, de rest
laten liggen… Ik beloofde wel maar deed het niet. Ik kreeg dan te horen “Ge zijt niet van uw
woord”. Maar als ik dan toch wel iets deed zei de verzorgende : ”Da ’s toch veel schoner”, en
eigenlijk is dat ook wel zo.
Met de verzorgende heeft alles zijn plaats gekregen. Alles ligt soort bij soort in de kasten We
hebben een slaapkamer omgebouwd tot bergruimte. Die ruimte hebben we volledig ingedeeld
met rekken. En alles wat niet in kasten kan, zit in dozen met een post-it erop.
Ik ben geen huismens en ik doe het nu nog niet graag. Maar als de wil er is kunt ge heel veel.
Nu heb ik nog een verzorgende thuis als steun in de rug. En dat is meer dan propere grond.
Dat is ook uw verhaal eens kwijt kunnen…
Mijn vrouw ligt de hele dag op de canapé en kan niets meer, haar hersenen zijn aangetast door
de ziekte van Korsakov. Zij heeft meer schade dan ik van vroeger, ik ben er nog goed onderuit
gekomen.
Mijn papieren zijn altijd in orde geweest. Dat moest!
Reacties van deelnemers
o Yanya vertelt dat zij een vriendin heeft die heel veel “Duvelkes” drinkt als ze samen een
uitstap maken. Ze vraagt of haar vriendin dan ook alcoholist is en of zij iets kan doen.
Jan vertelt heel plastisch en indringend over alcoholisme en wanneer je alcoholist bent; je
kan dan op geen enkel moment van de dag zonder drank.
Als een alcoholist zelf niet wil geholpen worden is hij ook niet te helpen… Er moet eerst
een vraag zijn…
o Juanita vertelt hoe zij als kind mishandeld werd door haar vader die alcoholist was. En
dat terwijl ze als lagere schoolkind, als de oudste van vijf, heel de verantwoordelijkheid
had voor het gezin. Zij zet haar verhaal kracht bij door te vertellen dat ze als kind ook al
had voorkomen dat haar moeder zelfmoord pleegde door haar uit de koord te halen op de
slaapkamer.
49

Thema: opruimsystemen en “opruimen” volgens de verzorgenden
Omdat de verzorgende afwezig is wordt samen overlopen wat de verzorgenden hebben
samengevat over “opruimen”.
Jaak reageert gevat: “Dat alles een vaste plaats moet krijgen, dat komt altijd terug”.
Thema: “opruimen” - onze samenvattende nota voor de groep. (zie bijlage 6)
De nota wordt in groep overlopen. Als begeleiders ervaren we de nota als een herhaling van
wat eerder al ter sprake kwam. De groepsleden luisteren echter alsof het de eerste keer is dat
ze het horen.
o Giselle heeft moeite met de uitspraak “Met 10 minuten per dag kom je al heel ver!”
Volgens haar is dat onmogelijk. De andere groepsleden maken haar bewust dat zij de 10
minuten ook voor haar man en zoon invult: zij ruimt hun spullen ook altijd maar op, zij
vult heel veel in voor de anderen en kan heel moeilijk loslaten…
o de eigen opbergsystemen komen niet echt aan bod. Enkel het systeem van de vacuüm
getrokken plastic zakken om kleding en dekens weg te bergen komt ter sprake. Drie
deelnemers kennen en gebruiken dit systeem. Zij geven de raad niet te hard te stofzuigen
want dan verkreuken de dingen wel heel hard…
o De tijd is weer tekort…
o Op vraag vanuit de groep overlopen we volgende keer de nota verder.
En we geven dan aanzetten voor het ordenen van papieren.
Groepsleden ondersteunen elkaar
o n.a.v. de werkzaamheden aan de onthaalbalie van het OCMW meldt de groep een
structureel probleem, met de vraag dit door te geven aan “onze bazen”
Ze vragen of de buitendeur niet kan vervangen worden. Deze is erg zwaar zodat mensen
die moeilijk te been zijn en mensen met een handicap heel moeilijk binnen geraken. Dit is
voor hun zeer belangrijk !
(Deze opmerking is na afloop van de bijeenkomst doorgegeven aan voorzitter en
secretaris die onmiddellijk een schriftelijke reactie gaven.
Een week later was de deurmat, die mee vlot binnenkomen verhinderde, weggedaan; het
automatisch pompsysteem van de deur werd lichter ingesteld zodat de deur vlotter
opengaat.)
o aan de lichaamstaal van de groepsleden is te merken dat het verhaal van Jan heel
indringend is. Individuele verhalen en / of vragen – zoals deze van Yanya en Juanita -
roepen bij de andere groepsleden heel wat emotie op.
Wanneer we het verhaal van Juanita proberen af te stoppen reageert Stella: ” Het is goed
dat we mekaars verhaal kennen. Dat schept een band en het geeft aan dat we allemaal heel
veel hebben meegemaakt. Dat helpt voor uzelf, waar ge dikwijls toch het gevoel hebt dat
ge het maar alleen aan de hand hebt…”
o “Buiten strijken! Dat is nog eens een idee”! Jaak heeft er nog nooit aan gedacht.
o Het voorstel om volgende keer na de samenkomst bij de Vierde wereldbeweging “Anker”
soep te gaan eten wordt door iedereen enthousiast onthaald. Halil wil tomatensoep met
balletjes…
50

Nabeschouwingen van de begeleiders
o de groep groeit in samenhang en openheid
o de groepsleden voelen zich veilig bij elkaar en bij de begeleiders. Ze vertellen wat ze
kwijt willen. Ze weten ook dat ze niet aangespoord worden om dingen te vertellen waar ze
niet klaar voor zijn.
o een groepslid bracht een heel mooi succesverhaal over het opruimen van de garage waarin
nog heel veel spullen stonden van haar overleden moeder.
o de geplande eigen doelen lopen voor het overige heel moeizaam. Plannen worden
voordurend doorkruist door allerlei omstandigheden en worden telkens opnieuw uitgesteld
o Giselle vond het een heel interessante bijeenkomst en Marie-Louise is bij haar vertrek
komen zeggen “het was heel, heel, heel fijn”
o Halil, die heel weinig zegt, is toch heel alert en volgt goed mee. Als het op prijzen
aankomt weet hij correct wat in welke winkel hoeveel kost !
o het verhaal van Jan was indringend, maar had zeker ook een positieve inslag: “hoe diep je
ook zat, je kan er altijd uitkomen, maar je moet het wel echt willen”.
Hij brengt hoop voor een aantal mensen.
o Er komt terloops ter sprake dat het OCMW deelneemt aan een actie van de Provincie
Limburg: een stappenmeter gebruiken om meer te bewegen. De prijs is € 5; de
deelnemers worden uitgenodigd om mee te doen. Iemand weet dat zo’n stappenteller in de
Wibra maar € 1 kost !
Dag 6 – Vervolg: opruimen / bewaren / weggooien / opruimsystemen
Deelnemers
Er zijn 12 aanwezigen; 3 deelnemers verwittigden over hun afwezigheid; 1 deelnemer is
afwezig zonder verwittigen
Stand van zaken rond persoonlijke doelstellingen - zie 4.1
Nota van opruimen (vervolg)
Thema: sorteersystemen
De deelnemers halen volgende sorteersystemen aan:
o boxen
o schoendozen (vb voor foto’s, papieren)
o opvouwbakken
o doorschijnende dozen
o bananendozen (worden volgens Jan niet meer meegegeven maar herbruikt)
o kartonnen dozen
o ijsdozen (vb voor veters, apotheekspullen)
o boterdoosjes (vb als knopenbakje, als bakje waaruit de vogels kunnen drinken)
o plastic tabaksdozen
o plastic doosjes van pralines
o eierdoosjes en isomo bakjes (vb om in te zaaien)
o glazen potten
o bestekbakjes
o ladeboxen
o hangmandjes die onder een legger bevestigd kunnen worden
o een hangmandje aan de binnenkant van de kast
o plastic of rieten mandjes
51

o rekken
o een gordijn voor de rekken
o legplanken
o hangrekken voor kleding
o plastic zakken (allemaal samen in één zak met een verdeler aan de binnenkant van een
kastje
o vacuüm zakken
o documententas (gebruikt in het vroegere “budgetgroepje”)
Marie-Louise kocht er een bij in de Carrefour,
o We hebben “mijn opruimboekje” (zie bijlage 7 ) samengesteld en uitgedeeld aan de
groepsleden. Doel van het boekje is tijdens een rondgang door het huis al de op te ruimen
plaatsen te noteren .
o Het boekje wordt enthousiast onthaald. Sommigen kunnen het niet nalaten er onmiddellijk
in te beginnen schrijven nog tijdens de bijeenkomst.
Thema: bevraging rond post, briefwisseling en administratie
We geven aan dat het gaat om “alles wat via de brievenbus binnenkomt”.
o Halil
De postbode komt rond de middag.
Halil maakt de brievenbus leeg na 1 à 2 dagen.
Hij kijkt de reclameblaadjes na en maakt met zijn GSM een foto van wat hem interesseert.
De blaadjes gooit hij dan weg.
De rekeningen gaan in een plastic kaftje om naar het OCMW te brengen. De te bewaren
rekeningen doet hij in schuifjes van een ladekast die boven op een kamer staat.
De documenten over gedane betalingen worden - per jaar geklasseerd - in een ringmap
met onderverdeling bijgehouden.
Bepaalde papieren bewaart hij in de kast in de living.
o Jan
De postbode komt rond 10 uur. Jan maakt alle dagen de brievenbus leeg. Hij legt de
kranten samen op een stoel in de living; eenmaal per week brengt hij ze naar de garage.
De reclame wordt niet nagekeken.
Op het voorstel dat hij een sticker kan plakken en het papier met de afvalomhaling
meegeven antwoordt hij resoluut.” Neen! Ik sponsor de fanfare” .
Yanya vraagt uitleg. Zij leert dat verenigingen een vergoeding krijgen voor het ophalen
van papier; zo wordt hun verenigingskas gespijsd. Jan doet brieven onmiddellijk open.
De betalingen steekt hij tussen boeken in de wandkast volgens de datum van betaling.
Als hij een betaling doet scheurt hij het bovenste van de rekening af en bewaart die in een
kartonnen doos. Hij doet de betalingen bij het postkantoor; de betalingsbewijzen bewaart
hij tussen zijn bankuittreksels in een ijzeren doosje.
Hij benadrukt dat bankuittreksels het echte betalingsbewijs zijn en niet de stempel die de
bank op een overschrijving zet !
Hij weet intussen hoeveel tijd hij documenten moet bewaren. Als de dozen overvol zitten
sorteert hij. Per jaar legt hij een papier met het jaartal tussen de rekeningen.
Hij gebruikt ook een ringmap met plastic mapjes, handig omdat je erdoor kan lezen. In
deze ringmap bewaart hij waarborgdocumenten, de papieren van invaliditeit, contracten,
enz. Alles zit in de kast van de living, behalve zijn trouwboekje dat apart ligt in een lade.
Jan geeft de boodschap : “Hou het alle dagen bij, dan is het geen klus !”
52

o Giselle
Giselle weet niet op welk moment de postbode komt.
Jos of Guillaume halen elke dag de brievenbus leeg. Giselle noemt zichzelf gemakzuchtig
maar Guillaume wil het ook persé zo. Bij haar thuis zorgde moeder voor de papieren; In
haar huwelijk mag Giselle niet meehelpen bij het papierwerk.
De briefwisseling wordt tussen de microgolfoven en de kast gelegd.
Guillaume bekijkt de reclame en laat hem dan liggen tot zij tijd heeft om het te bekijken.
Persoonlijke brieven worden apart gelegd. De rest van de papieren ligt ongeordend op een
kast in de living. Als er bezoek komt worden ze in een schuif gelegd.
Giselle zegt dat ze “uitstelgedrag” heeft. Zij vertelt als voorbeeld dat, toen ze gebeld werd
om mee soep te gaan eten bij het “Anker”, de brief waarin stond om een seintje te geven
nog ongeopend op de kast lag!
Haar afspraken houdt ze wel bij. Belangrijke afspraken in het ziekenhuis zitten in een
plastic kaftje. Dat is voor haar heel duidelijk.
Contracten en polissen van verzekeringen worden bijgehouden op een vaste plek in de
living en de slaapkamer, maar wel door mekaar.
In de groep ontstaat er discussie over de plaats van het ziekenboekje. Het wordt duidelijk
dat een ziekenboekje niet meer nodig is, wel de SIS kaart.
o Stella
De postbode komt om 11 uur.
Stella maakt de brievenbus dagelijks leeg. En ze is heel blij als er niets in zit!
’s Woensdags als de reclame komt kijkt ze na of er geen brieven tussengeraakt zijn. Ze
doet de reclameblaadjes in een doos in de keuken. Om niet beïnvloed te worden bekijkt
Stella de reclameblaadjes enkel wanneer ze iets nodig heeft.
Zij doet de briefwisseling onmiddellijk open. De betalingen steekt ze in haar handtas.
Betalingen gebeuren aan de bankautomaat. Als ze een rekening niet begrijpt vraagt ze
uitleg aan het loket in de bank.
Thuis heeft zij in de gang een kast met drie laden, één voor elk gezinslid.
De post van de zonen steekt ze er ongeopend in.
In haar lade ligt aan de linkerkant haar ziekenboekje, boekje van het syndicaat en de
bankuittreksels. Aan de rechterkant heeft ze twee grote mappen. In een ringmap “2008”
heeft ze een genummerde onderverdeling voor water, elektriciteit. Na betaling krijgen de
facturen een plaats in de kaft. De andere ringmap is voor de verzekeringen.
Ze heeft nog een aparte rode map voor de boetes (die ze nog moet afrekenen met haar
zonen).
Stella heeft tien mooie, door een bedrijf afgedankte, ringmappen gekocht voor een prikje
in de Kringloopwinkel. De zonen hebben er zich al enkele toegeëigend.
Alles van de voorgaande jaren wordt bewaard in de kast in de strijkkamer.
Stella benadrukt heel erg “dat ze het geleerd heeft”!
53

Groepsleden ondersteunen elkaar
o Halil krijgt applaus van de groep als hij vertelt dat hij met zijn GSM een foto maakt van
de reclame die hem interesseert
o op het verhaal van Jan pikt Giselle onmiddellijk in met “na zo een goed lopend systeem
zal ik een slecht verhaal brengen”
o op vraag van enkele deelnemers worden aan al de groepsleden briefjes uitgedeeld i.v.m.
de zitdagen van de belastingdienst
o Op het einde van de bijeenkomst krijgen Marie-Louise en Juanita telefonisch bericht dat
er problemen zijn met de respectievelijke dochters. De dochter van Juanita is niet op
school aangekomen.…
o na de vergadering eten we samen (met 11 personen) soep bij het “Anker” Halil is de enige
man in het gezelschap; hij gaat aan een aparte tafel zitten ondanks het protest van de
vrouwen.
De sfeer is een beetje speciaal omwille van het verdriet van Juanita i.v.m. haar dochter. Er
is oprechte bezorgdheid vanuit de groep.
Nabeschouwingen van de begeleiders
o In verband met de ernst van de situatie van de dochter van Juanita hebben we, op haar
vraag, contact opgenomen met het CGG en de schoolpsycholoog.
o er zijn toch weer een paar deelnemers die hun individueel doel bereikten, anderen blijven
wat hangen…
o we kregen zeer diverse verhalen over het omgaan met wat in de brievenbus belandt
o we hebben een stevige groep met veel inventieve mensen. Iedereen denkt mee, we leren
echt van mekaar.
o de deelnemers zijn bezorgd voor inhoud en verloop van de groepswerking. Een voorbeeld:
de begeleidster belde Jan om te vragen of hij mee soep zou gaan eten. Hij wilde dit liever
niet omdat zijn Mia dan te lang alleen zou zijn. Hij vroeg spontaan: “Heb je het document
voor bewaartermijnen?” Een paar weken geleden was in dat verband een artikel over
“Hoe lang moet ik welke documenten bewaren” verschenen. Hij had het uitgeknipt voor
de groepswerking wetende dat dit thema nog aan bod zou komen!
o er is heel veel respect voor mekaar. Na zes samenkomsten is er nog geen negatief woord
gevallen!
o ondanks (of dankzij) de eigen moeilijke leefsituatie hebben de deelnemers een groot
inlevingsvermogen en leven ze echt mee met de anderen.
o van de twaalf aanwezigen kwam er één stevig te laat omdat ze zichzelf heel erg moest
motiveren om naar de samenkomst te komen. Maar ze is er wel!!!
Er wordt een groepslid opgeroepen voor een dringend doktersbezoek en een andere
deelneemster wordt door de school gebeld met de boodschap dat er gespijbeld is!
Redenen genoeg om de GSM aan te laten staan tijdens de samenkomst. En toch
verontschuldigen zij zich hiervoor…
54

Dag 7 – Papierberg
Deelnemers
Er zijn 11 aanwezigen; 3 deelnemers verwittigden over hun afwezigheid; 2 deelnemers zijn
afwezig zonder verwittigen.
Elisa vraagt naar de datum van de laatste samenkomst. Na rondvraag blijkt alleen zij niet te
kunnen op 23 juni. Zij heeft dan een afspraak in een psychiatrisch centrum. We bekijken of
een ander moment mogelijk is maar we vinden geen andere gepaste datum.
Tijdens de pauze wordt er contact opgenomen met het psychiatrisch centrum om te vragen of
de afspraak verplaatst kan worden. Gelukt! Iedereen kan erbij zijn de laatste samenkomst!
Voordat de bespreking van het thema start wordt er geventileerd over “hondendrollen”.
Bij het wijkspeelpleintje in de buurt van Elisa hangt een verkeersbord waarop staat dat het
verboden is hondendrollen achter te laten met daarbij een vermelding: “boete van 250 euro”.
Er ontstaat discussie over wat kan, mag, niet kan, niet mag, … Uiteindelijk blijven een aantal
vragen onbeantwoord. De begeleidster zal informatie opvragen en de antwoorden
terugkoppelen.
Stand van zaken rond persoonlijke doelstellingen - zie 4.1
Thema: bevraging rond post, briefwisseling en administratie (vervolg).
o Jaak en Annie
De postbode komt niet op een vast uur.
Jaak maakt alle dagen de brievenbus leeg en geeft de papieren aan Annie. Soms halen de
kinderen de post uit. Af en toe gaat er iets verloren.
Jaak zorgt dat belangrijke papieren ingevuld worden, ook de brieven van de school. Hij
doet dit meestal onmiddellijk. Annie vertelt dat hij mooier kan schrijven waarop. Jaak
fronsend reageert: “anders duurt het ook allemaal veel te lang!”
Annie klasseert alle papieren in een plastic bakje met een hangklassement. Ze heeft
etiketjes aangebracht op de hangmappen om rubrieken te maken. Het bakje staat langs de
computer. De betaalde rekeningen zitten geklasseerd in het bakje.
De reclameblaadjes worden nagekeken. Jaak scheurt er de kookgerechten uit en steekt die
in een kaft. Kookboeken en ringkaften met recepten zitten in de kast van Jaak en niemand
mag er aankomen!
Jaak zit veel achter de computer. Hij vertelt dat hij het programma “Budget”kocht voor 5
euro. Aan de hand van dit programma probeert hij het gezinsbudget onder controle te
houden. Hij stelt voor om het mee te brengen om te tonen in de groep.
Annie houdt de onbetaalde rekeningen samen en brengt ze om de 14 dagen naar het
OCMW.
Jaak bewaart waarborgpapieren. Hij klasseert deze deels in een boek dat hij bij zijn
computer bewaart. De kastickets die dienen als garantiebewijs bewaart hij in zijn
portefeuille. Hij signaleert het risico dat na verloop van tijd de inkt verdwijnt.
Jaak heeft ooit problemen gehad met zijn ziekenhuisfacturen. Hij vertelt dat hij na een
betaling enkel de overschrijvingsbewijzen bewaarde. Het andere deel van het document
verscheurde hij of gooide het weg. Tot hij een schadegeval had waarbij een verzekering
diende tussen te komen. Toen wees men hem op het feit dat het factuur in zijn geheel
belangrijk is, als bewijsstuk. Het vermeldt immers gegevens die nodig zijn om de bron
van het document te herkennen (vb referentieperiode, klantnummer, gedetailleerde
bedragen, …)
55

o Juanita
Juanita maakt alle dagen de brievenbus leeg.
Sinds kort legt zij alle briefwisseling in een schoenendoos. Fier vertelt ze dat ze deze
morgen voor het eerst niet lang heeft moeten zoeken naar een bankuittreksel dat ze nodig
had. De bankuittreksels zitten nog tussen de briefwisseling. Haar doel is ze te klasseren in
mapjes.
Alles wat ze moet betalen steekt ze aan de zijkant van de autodeur. Als ze onderweg haar
bank passeert gaat ze de betaling doen.
Reclameblaadjes worden onmiddellijk weggegooid na ze bekeken te hebben.
Juanita vertelt heel plastisch over haar ervaring met het doorgeven van de meterstand van
het leidingwater. Ze wilde de stand telefonisch doorgeven maar kreeg verbinding met een
“mechanische lijn” die zei: “Sluit af met het hekje”, waarop Juanita reageerde: “Hekske,
hekske, ik weet niet wat dat is”… Uiteindelijk gaf zij de meterstand toch maar
schriftelijk door. De andere groepsleden barsten uit in schaterlachen.
o Marie-Louise
De postbode komt rond kwart na 10.
Marie-Louise haalt elke dag zelf de brievenbus leeg. Nu en dan doet de dochter dit.
Marie-Louise legt de post op het salontafeltje; zij kijkt het niet onmiddellijk na.
Kortgeleden diende zij extra kosten te betalen omdat zij een factuur was kwijtgeraakt
tussen de post. Sindsdien hangt ze de betalingen op een prikbord.
Reclame krijgt zij bijna nooit.
Nadat betalingen gebeurd zijn legt Marie-Louise de documenten – per rubriek - in een
klasseerkoffertje dat ze heeft uit een eerder gevolgde groepswerking.
In het gezin is zij de verantwoordelijke voor het papierwerk. Ze is echter wat verloren
gelopen in haar systeem. Ze voelt zich schuldig omdat de belangrijke papieren niet meer
bij elkaar liggen en omdat ze niet weet waar ze haar verzekeringspolissen zou moeten
zoeken.
o Elisa
De postbode komt tussen 11u30 en 13u30.
Meestal haalt zij de post uit; tijdens de schoolvakanties doen de kinderen het.
Elisa neemt de post onmiddellijk door. Wat niet van belang is brengt ze naar de papierbak
in het tuinhuis.
Betalingsformulieren en briefwisseling waarop gereageerd moet worden, bewaart ze in
een (door de kinderen zelf gemaakte) brievenhouder. Twee keer per maand kijkt ze dit na
en vult de nodige betalingen in. Haar man doet de betalingen op de post. Nadien kijkt
Elisa de bankuittreksels na om zeker te zijn van de betaling. Ze bewaart enkel het
overschrijvingsdocument, het andere gedeelte van een factuur gooit ze weg. Zij bewaart
alle paperassen, betalingsbewijzen, verzekeringspolissen, … in een koekjesdoos. Als de
doos vol is bekijkt ze het terug.
Nadat we het hadden over bewaren en bewaartijden van documenten maakt Elisa zich de
bedenking dat ze teveel weggooit. Ze zegt dat ze haar systeem in de toekomst wil
veranderen.
56

o Suzanne
Suzanne gaat twee keer per dag naar de brievenbus. ’s Morgens haalt ze de krant en rond
het middaguur de overige post.
De betalingen doet ze via selfbanking: elke maand de 10 de met de kinderbijslag en de 14 de
met haar pensioen. De uittreksels met vermelding van datum en uur van betaling bewaart
ze samen met de bankuittreksels in mapjes gedurende tien jaar.
Als meerdere groepsleden heel verwonderd reageren benadrukken we dat bankuittreksels
inderdaad tien jaar moeten bewaard worden. Suzanne vult – correct - aan dat
belastingspapieren ook vijf jaar moeten bewaard worden.
Betalingsdocumenten legt ze samen in de keuken tot ze weggaat met de fiets, want dan
verhuizen haar papieren naar haar fietstas. Uit haar verhaal blijkt dat ze al haar
belangrijke papieren in haar fietszakken bewaart. Heel wat groepsleden vinden dat ze te
veel vertrouwen heeft maar Suzanne verdedigt zich door te zeggen dat ze nog nooit iets is
kwijtgeraakt.
Zij bewaart de betalingsbewijzen in een kast met schuifjes waarop ze klevertjes heeft
geplakt om te rubriceren.
Ze maakt steeds boodschappenlijstjes waarop ze ook schrijft waar ze overal moet zijn. Ze
doet alle boodschappen met de fiets. Ze heeft wel een bromfiets maar gebruikt die niet
omwille van de hoge benzinekosten.
o Antonia
De postbode komt in de voormiddag.
Antonia maakt altijd de brievenbus leeg.
De reclame op naam versnippert ze in een papierversnipperaar, gekocht bij Aldi.
Ze bekijkt de betalingen en legt ze op de kast.
De briefwisseling van de zoon legt ze op zijn kamer.
Kort na haar scheiding vond ze zichzelf heel slordig in het bijhouden van de papieren. Zij
moest altijd zoeken naar de betalingen. Soms verdwenen ze zelfs tussen de reclame of
werden ze weggegooid.
Na de verhuis naar het appartement heeft de zoon de verantwoordelijkheid over de
papieren overgenomen omdat ze beiden akkoord waren dat het niet meer verder kon zoals
tot dan toe.
Inmiddels doet de zoon de betalingen via homebanking. Hij heeft een ringmap gekocht en
bewaart daarin de betalingen, geklasseerd op datum. Deze map heeft een vaste plaats op
zijn slaapkamer.
Antonia heeft van haar zoon een magneetbord gekregen. Het hangt op in de keuken en de
rekeningen kunnen hierop gehangen worden. Aanvankelijk had ze hiermee moeite omdat
iedereen die binnenkwam de rekeningen ook kon zien. Inmiddels heeft ze wel een
tevreden gevoel bij haar nieuw systeem.
Zij krijgt van een groepslid de tip om de rekeningen omgekeerd tegen het bord te hangen!
o Halil
Halil winkelde afgelopen week samen met een vriend in de Macro. Hij heeft er de
interessante vuilbakken (met een verdeling voor papier / plastic / restafval) die in ons
vergaderlokaal staan gevonden. Hij heeft wel de prijs ervan niet gevonden.
57

o Yanya
Yanya is heel stil… Iedereen heeft zijn of haar verhaal verteld; zij kan ze er niet meer
onderuit… Ze vertelt als laatste over haar systeem en dit gaat niet zonder emotie…
Zij vertelt: “De postbode komt rond 12u30 en ik haal meestal de post zelf uit. Vroeger
deed ik zelf de betalingen en ik deed dat heel correct uit tot er iets is tussengekomen. Nu
doet de budgetbeheerster en de schuldbemiddelaar dat.
Ik heb drie maanden geleden een nieuwe brievenhouder gekocht met de bedoeling de
briefwisseling onmiddellijk een vaste plaats te geven als het binnenkomt. Het staat er nog
altijd ingepakt!
Ik kijk de brieven wel na. Ik steek de papieren voor betalingen samen in een enveloppe.
Als ik er een aantal bij mekaar heb schrijf ik aan de buitenkant de naam van de
maatschappelijk werker erop en steek ze in de brievenbus bij het OCMW. Alles wordt
door de maatschappelijk werkster geregeld.”
Yanya stem trilt regelmatig….
Afronding
Briefwisseling opruimen is denkwerk!
We hebben van elkaar gehoord welke systemen er allemaal zijn. De groepsleden die geen
“echt systeem” hebben en er toch een willen moeten voor zichzelf een keuze maken.
Er zijn ook mensen die aangeven dat ze hun systeem willen veranderen.
Aan wie wil starten met een systeem of veranderen wordt gevraagd om alle papieren die in
huis rondslingeren te verzamelen op één plaats.
Om een extra duwtje te geven spreekt de groepsbegeleidster een engagement uit: bij wie er
werk wil van maken en alles bij elkaar gezocht heeft wil ik tijdens een huisbezoek samen
starten met het gekozen systeem.
Groepsleden ondersteunen elkaar
o groepsleden geven elkaar de raad om een kopie te maken van aankooptickets die ook
waarborgbon zijn om te voorkomen dat het ticket na een tijd onleesbaar wordt
o de mannen in de groep geven Juanita het advies om haar dochter wat “harder aan te
pakken”. Elisa komt tussen: “Mannen zijn harder dan vrouwen, een moederhart kan daar
niet tegen”.
De vrouwen in de groep halen aan dat ze meestal zelf instaan voor de gevolgen, bv. “Als
ik de donsdeken van de dochter buiten gooi moet ik het toch weer zelf wassen”.
o Yanya toont aan Juanita waar op een gsm het “hekje” staat
o als Marie-Louise vertelt dat zij rekeningen kwijt raakt tussen reclameblaadjes zien we aan
reacties dat verschillende groepsleden het probleem herkennen
o men is bekommerd om Suzanne omdat ze haar betalingen samen met haar belangrijke
papieren continu in haar fietstas laat zitten.
o Suzanne doet alle verplaatsingen met de fiets. Yanya maakt de bedenking dat ze toch ook
wel meer zou moeten fietsen! Goed voor lichaamsbeweging en haar portefeuille.
o de zoon van Antonia waakt nu over de regelzaken. Yanya vraagt hoe oud hij is. Als ze
hoort dat hij 24 jaar is maakt ze de bedenking: “Wat als uw zoon binnen vijf jaar het gezin
verlaat?” Jan repliceert: ” Ge moet niet zoveel denken aan later. Ik denk alleen aan
vandaag. Er zijn veel goede mensen waar ge kunt op rekenen als het nodig is. Ge kunt een
aanvraag doen bij een thuisbegeleidingsdienst en die helpen u goed verder. Ik doe thuis nu
ook al de regelzaken en Mia kent hier ook niets van, maar ik ben gerust, als mij iets zou
overkomen wordt ze zeker verder geholpen”!
58

o Yanya zegt jaloers te zijn op de energie van Suzanne. Nadat ze het verhaal van Suzanne
hoorde, hoe die haar zelfopgelegde taken oplijst en nadien afwerkt, maakt ze hardop de
bedenking “Yanya ge zijt schandalig t.o.v. de andere dames hier”.Jan reageert op haar
uitspraak: “ik kan naar de Olympische spelen en anderen kunnen dat niet… dat is toch
ook niet voor iedereen”
o Yanya vraagt of ze niet een te grote moeial is. Antonia zegt: “Maar nee, ge geeft toch
alleen maar goede raad !” Yanya vraagt dit meermaals en de anderen ontkrachten het
steeds.
o het feit dat de deelnemers meer en meer aansluiting vinden bij mekaar zorgt ervoor dat er
sommige momenten door mekaar gepraat wordt. Hierdoor dreigde o.a. het verhaal van
Elisa verloren te gaan. Maar heel positief is dat Annie het initiatief nam om aandacht te
vragen voor Elisa.
Nabeschouwingen van de groepsbegeleiders
o de voorgenomen doelen: ze zijn er mee bezig… maar het blijft moeizaam
o bij de deelnemers die vragende partij zijn om hun papieren op orde te krijgen stellen we
vast dat er gebrek is aan vaardigheden….Het voorstel een huisbezoek te brengen om een
aanzet te geven voor een systeem valt bij een aantal deelnemers in goede aarde. De
groepsbegeleider zal tijdens het huisbezoek vooral proberen een brugfunctie te zijn naar
de maatschappelijk werkers van de sociale dienst.
o we moeten overwegen om dit thema na de groepswerking opnieuw op te nemen in onze
reguliere groepswerking.
o het ervaringsgericht werken zorgt ervoor dat het afgrenzen van verhalen soms moeilijk is
voor de groepsbegeleiding.
o over de individuele doelen wordt door de deelnemers herhaald dat de dingen die vooraf
voor het meest ergernis zorgen achteraf voor de grootste voldoening zorgen Aan de reactie
van de deelnemers merken we dat ze er allemaal op hun manier toch mee bezig zijn….
o er zijn een aantal vragen geformuleerd waarvoor de groepsbegeleider nog navraag zal
doen
• informatie opvragen over de regels rond hondendrollen
• een lijstje maken van diensten waarop men beroep kan doen voor vervoer naar het
containerpark
• navragen of er beroep kan gedaan worden op de fietsenherstelplaats. Zo ja, onder
welke voorwaarden.
• navragen wat de gevolgen zijn van verlies van het elektronisch paspoort of het
kwijtraken van de code ervan
o Stella was afwezig zonder verwittigen. Bij navraag bleek dat er om 9u iemand zou komen
om in de tuin te werken. Deze persoon arriveerde echter veel later.
Dag 8 - Poetsen
Deelnemers
Er zijn 9 aanwezigen; 5 deelnemers verwittigden over hun afwezigheid; 2 deelnemers zijn
afwezig zonder verwittigen.
Een markant verhaal vooraf:
Annie moest zorgen voor dochter Katty omwille van een dag schoolverlof. Omdat het
uitvoeren van doelen bij Jaak en Annie zo moeizaam verloopt schreef de groepsbegeleidster -
in overleg met hen beiden - een brief aan Katty. Hierin vroeg zij of het kon dat mama en
59

dochter samen de kamer van de dochter zouden opruimen in de tijd dat papa de poetsles
kwam volgen. De brief vermeldde uiteraard iets over een beloning.
’s Morgens vóór de samenkomst komen Jaak, Annie en Katty samen binnen. Katty wil graag
kennismaken met de briefschrijfster. Na het onthaal van de andere deelnemers en na een
drankje vertrekken Annie en Katty terug naar huis.
Voor de samenkomst rond “poetsen” is er een lesgeefster gevraagd. Deze is moeder van vijf
kinderen en freelance verbonden aan meerdere vormingsinstellingen.
Ze heeft ervaring met de doelgroep vanuit eerdere vorming rond “lenteschoonmaak”, die ze
gaf bij het OCMW van Beringen. We vernamen vooraf dat deze vorming zeer succesvol was
verlopen.
Bij de voorbereiding van de bijeenkomst namen de groepsbegeleiders met de lesgeefster de
doelstellingen en de door groepsleden gevraagde thema’s door.
De inhoud van deze interactieve “les” is naderhand gebundeld in een “Poetsboekje” (zie
bijlage 8) met volgende inhoud:
o algemene adviezen rond poetsen
o materiaal
• basisuitrusting
• zorg voor materiaal
o schoonmaakmiddelen
o dagelijkse / wekelijkse taken en taken die af en toe moeten gebeuren
• woonkamer
• keuken
• slaapkamer
• badkamer en douche
• toilet
o snelle poets
Uitgangspunten van de lesgeefster:
o poetsen is een noodzakelijk iets waaraan je toch zo weinig mogelijk tijd wil verliezen
o zoek geen excuses om niet te moeten poetsen . Zoek manieren die voor jou wel kunnen.
Zet bv. een klokje en beloon jezelf als je iets klaar hebt wat je wilde afwerken
o wat proper is voor de ene, is dat niet altijd voor de andere. Maar dat moet ieder voor zich
uitmaken. De grens is dat je geen overlast mag bezorgen aan anderen
o een vast schema om alles te doen vereenvoudigt het poetsen, maar je moet ook flexibel
kunnen schuiven
Inbreng van de deelnemers:
Als er huisdieren zijn heb je extra werk
De discussie over huisdieren is erg geanimeerd.
o Vooral Elisa neemt het heel erg op voor haar hond. Het dier geeft haar zoveel vriendschap
dat ze de extra taken hiervoor niet als klus ervaart.
o Bij Marie-Louise mogen de honden niet binnenshuis komen.
o Giselle kamt haar hond alle dagen.
o Er wordt gepalaverd over honden die veel haren verliezen en honden die minder haren
verliezen.
o Antonia vertelt dat ze van haar dierenarts geleerd heeft dat hondenharen best met bruin
zeep gewassen wordt (wat ze sindsdien ook doet).
60

Schoonmaakmiddelen
De lesgeefster geeft belangrijke doordenkers mee.
De basis van alle schoonmaakproducten is hetzelfde. Maar we worden heel erg beïnvloed
door reclame en slimme verkoopstechnieken. De producent en de verkoper hebben er alle
belang bij dat wij veel verbruiken; onze portemonnee heeft er alle belang bij dat we enkel
gebruiken wat we nodig hebben. We gebruiken bij het schoonmaken vaak veel teveel product,
we hebben graag schuim… Meer schuim reinigt niet beter!
Van wasproducten is de basis ook hetzelfde; enkel geur en kleur zorgen voor verschillen.
Schoonmaken is “verplaatsen van vuil”: je gebruikt een chemisch (soms ook wel afbreekbaar)
product dat sowieso in de kringloop van het milieu terechtkomt. We moeten hier heel bewust
mee om proberen te gaan, zeker als we denken aan de generaties achter ons…
o Jan bevestigt wat de lesgeefster zegt. Hij haalt aan dat hij is overgeschakeld naar een
goedkoop waspoeder dat even goed wast.
o Giselle vertelt dat ze thuis regelmatig woorden heeft met Guillaume omdat ze teveel
product gebruikt. En het verhaal dat je het schuim niet meer uit de dweil krijgt wordt door
velen in de groep herkend.
Zij vertelt ook dat haar zoon Jos heel veel afwasproduct gebruikt! Ze krijgt de tip om maar
precies klaar te zetten wat hij in het water mag doen !
o Jaak heeft ook graag heel veel schuim in het water.
o Giselle gebruikt Javel om het mos tussen de klinkers te verwijderen. Javel is echter
schadelijk voor mens en milieu. Giselle voelt zich wat schuldig. De lesgeefster benoemt
mos als bij de natuur horend. “Maar mijn man denkt daar heel anders over” zegt Giselle.
Wassen
Witte was die grauw en grijs wordt is de kleur blauw uit de vezels kwijt. Met blauwsel kan
witgoed terug witter gemaakt worden. Ook om witte glasgordijnen mooi wit te houden doe je
best blauwsel in het laatste spoelwater.
o Als Marie-Louise vraagt wat blauwsel is blijkt dat heel wat deelnemers er nooit van
gehoord hebben.
Poetsmateriaal
Voor je nat poetst kan je best stofzuigen of flipperen met droge doekjes.
o Jaak: weet niet wat een flipper is. De lesgeefster toont haar flipper en geeft een
demonstratie. Ze benadrukt wel dat je zuinig moet omgaan met de doekjes.
Jaak herkent het maar maakt onmiddellijk de opmerking dat de doekjes duur zijn. Zij
hebben het ooit willen aanschaffen maar deden het niet omwille van de prijs.
o Jan gebruikt een keerborstel. Om hem proper te houden kamt hij regelmatig de haren uit.
Er wordt opgemerkt dat je met borstelen voor een deel het stof verplaatst. Jan reageert: “Ik
weet dat maar ik heb tijd zat. Als ik regelmatig borstel is dat geen probleem”.
Ramen wassen
Voor het wassen van ramen is een goede aftrekker heel belangrijk.
o Marie Louise heeft dat nog nooit kunnen vinden! Zij weet niet dat er aftrekkers bestaan
waarvan je de rubber kan vervangen. Zij wast de vensters met puur Instanet.
o Antonia vertelt dat ze de vensters bij haar ouders altijd moest nablinken met
krantenpapier!
o Giselle doet azijn in het water
o Suzanne werkt met Instanet nadat ze de vensters gewassen heeft.
o Antonia gebruikt Hara.
o Bij Jan worden de vensters 1 keer per maand of per 2 maanden gewassen.
61

Radiatoren
o Jan doet één keer per jaar de achterkant van de radiatoren met de tuinslang. Hij heeft
blijkbaar een muur die dat kan verdragen. Hij deed de vensterbank boven de verwarming
weg omdat de warmte anders niet genoeg de ruimte in kan en omdat de ruimte tussen
radiator en vensterbank altijd vuil was.
o Giselle vindt het heel fijn om iets dat heel vuil is proper te maken.
Slaapkamer
o Jan geeft aan dat TL-lampen voorzichtig moeten afgewassen worden omwille van
aanwezige gifstoffen. Best worden ze uitgedraaid om af te wassen.
o Antonia vertelt dat ze de matras af en toe met azijnwater uitborstelt. De lesgeefster zegt
dat dit prima is.
o Giselle heeft oude lakens aan mekaar gestikt om rond de matras te doen. Daarboven ligt
een matrasbeschermer en dan de lakens.
Toilet
De juiste volgorde van het poetsen van het toilet wordt aangegeven.
o Giselle zegt een verkeerde volgorde te hebben…
o Marie-Louise zegt dat we zeker moeten noteren “Aan het toilet kennen we de mensen”!
Keuken
o Halil weet dat bij Blokker een afwasborstel een halve euro kost.
o Marie-Louise vertelt dat de dampkap lekt en dat ze geen doeken vindt voor de filter. Ze
heeft er geen idee van hoe het moet. Ze hebben de dampkap nochtans zelf gekocht; ze zijn
het instructieboekje wel kwijtgeraakt..
o de rubberen sluiting van de ijskast kan men insmeren met talkpoeder. Dit voorkomt
verduren.
o Halil weet niet hoe hij moet dweilen. Hij leert het en voordat de bijeenkomst afgelopen is
heeft hij een deel van de lokaalvloer gedweild. Hij leert ook wringen. Hij ervaart dat een
oranje dweil met gaatjes gemakkelijker hanteerbaar is dan een dikke katoenen dweil – die
met de Belgische vlag op - die hij nog heeft uit de erfenis van ma.
Groepsleden ondersteunen elkaar
o de tips die aan elkaar gegeven worden hebben te maken met onderhoudsproducten en
poetsgewoonten. Ze worden er door de andere groepsleden niet op aangekeken.
Groepsleden hebben er blijkbaar geen moeite mee om toe te geven dat ze bepaalde zaken
niet kennen of verkeerd gebruiken.
• wat is blauwsel
• wat is een flipper
• ik poets het toilet in een verkeerde volgorde
• ik gebruik bleekwater
• ik gebruik teveel was- en afwasmiddel
• Halil leert dweilen
o Marie-Louise vertelt aan Giselle dat er op VTM een poetsprogramma is waarin veel tips
gegeven worden over poetsen. Ze haalde een “Dag allemaal” boven om aan Giselle te
tonen dat het poetsprogramma om 17u55 op tv komt.
62

Nabeschouwingen
o deelnemers komen met persoonlijke vragen voor de groepswerking start. Bv. Jan vraagt
naar de betekenis van het woord: “palliatief”, n.a.v. zijn moeder die ziek is en waarmee hij
ongewild geen contact meer heeft
o de lesgeefster bleek heel milieu- en kostenbewust; ze speelde erg goed in op de groep
o de bijeenkomst was heel geanimeerd en de lesgeefster werd overstelpt met vragen. Zij was
er door verrast. Zij merkte op dat er veel interactie is in de groep en dat iedereen zijn
gedacht kan zeggen. Ze voelde aan dat het een “echte” en hechte groep is die begeleid
wordt.
o Jan is de plezante noot in de groep, hij zorgt regelmatig voor een grapje.
o Halil was erg stil maar toch heel aanwezig. Hij zuchtte nogal wat... Maar als hij iets
inbrengt is het raak.
o Yanya vraagt veel bevestiging; ze wil graag horen dat ze het goed doet.
o Antonia weet waarover het gaat. Zij heeft het boek “Tips van tante Kaat”.
Verdriet rond de verhuis en het wonen op het appartement drijft nog boven. Ze heeft bv.
nog altijd onuitgepakte dozen staan en ze vindt het heel erg dat ze geen was meer kan
buitenhangen.
Positief is wel dat ze haar gevoelens kwijt kan in gesprekken met haar zoon.
o bij Giselle drijven de discussies met Guillaume boven. Blijkt dat zij nogal vaak het
onderspit delft. Ze is ook erg getekend door de handicap van haar zoon.
Ze probeert het overmatig poetsen altijd te vergoelijken: ‘t is omwille van de hond, ’t is
om altijd wel een reden. Maar ze groeit, ze durft al eens iets loslaten…
Giselle vond de poetsles trouwens super - interessant.
o Elisa was minder actief dan vorige keren. Ze nam het wel op voor huisdieren. Zij was
vragende partij voor een pauze en gaf aan dat het tijd was om te stoppen.
o Marie-Louise was heel actief. Ze vroeg heel veel naar tips.
Ze vond het vandaag weer heel boeiend. Volgens haar zou haar man zich ook goed
gevoeld hebben in deze bijeenkomst, vooral omdat er zoveel aandacht was voor het
milieu. En haar dochter zou het ook heel fijn gevonden hebben, want die is op het
ogenblik veel bezig met poetsen.
o Suzanne was al aanwezig om 10u20, waar ze meestal pas rond 11 u arriveert. Ze was heel
actief en maakte zelfs notities.
o Jaak kwam geïnteresseerd over. Tijdens de pauze kwam hij zeggen dat hij erg
nieuwsgierig was naar de opdracht van Annie en Katty…
Zoals altijd weer veel te kort….
Dag 9 Evaluatie poetsles / klasseren en bewaren van documenten
Deelnemers
Er zijn 9 aanwezigen; 5 deelnemers verwittigden over hun afwezigheid; 2 deelnemers zijn
afwezig zonder verwittigen.
Sonja, die teruggekomen is, krijgt extra aandacht. In april werd na 6 maanden zwangerschap
een zoontje geboren; hij woog 920 gram. Hij verblijft nog steeds op de afdeling voor
premature baby’s in het ziekenhuis. Sonja wou graag terug aansluiten bij de groep; zij ervaart
de samenkomsten als ondersteunend.
63

Stand van zaken rond persoonlijke doelstellingen zie 4.1
Reflecties op het thema “poetsen
o Halil leerde dweilen. Hij heeft het thuis overgedaan.
o Sonja en Giselle gebruiken oude badhanddoeken om te dweilen omdat dit minder strepen
maakt en gemakkelijker dweilt en wringt.
o Jan geeft aan dat de lesgeefster heel erg milieugericht was, maar toch raadde ze
wegwerpdoekjes aan voor de flipper! “Daar moeten veel bomen voor sneuvelen” zegt hij.
Hij vond het wat raar maar heeft zijn opmerking aan de lesgeefster ingeslikt. Hij heeft
geleerd om blauwsel te gebruiken bij het wassen van de gordijnen. Dit nieuwtje deelde hij
inmiddels met zijn gezinsverzorgende, die het ook niet kende.
o Giselle heeft vooral geleerd te relativeren, vb dat het ook kan om “slechts” vier keer per
jaar vensters te wassen!
Blauwsel gebruiken voor de gordijnen was nieuw voor haar. Ze ontkalkte de waterkoker
met azijn; voorheen deed ze dit met bruistabletten. Ze maakte vloeibare zeep om te
dweilen.
Ze vond het een heel interessante bijeenkomst.
o Sonja vertelt dat ze in de keuken heel veel soda gebruikt om te ontvetten, ook voor de
vloertegels.
o Antonia zegt spontaan: “bij mij is er niks blijven hangen”. Veel van de middeltjes “op
grootmoeders wijze” kende zij al van thuis uit.
o Marie-Louise vond het een geweldige bijeenkomst, zeker ook omwille van de vele tips.
Zij wacht met ongeduld op het “Poetsboekje” (dat een weergave zal zijn van de notities
van de vorige week).
Zij waste tijdens de afgelopen week gordijnen samen met een paar badhanddoeken. Zij
gebruikte geen blauwsel omdat ze dat niet kende.
Zij maakte de toiletten schoon door er een nacht azijn in te laten staan. De toiletten en de
toiletborstel (die ze in een toilet had gelegd) waren heel proper. Ze denkt dat ze wel
overdreven heeft met het product.
Zij had al gehoord over soda en maagzout, maar kende deze producten niet.
De bijeenkomst was voor haar zo geweldig omdat ze erg milieubewust is en omdat het
milieu het stokpaardje van haar man is.
Ze vraagt of haar dochter ook een poetsboekje mag hebben.
o Sonja vertelt dat ze gordijnen nooit centrifugeert maar ze nat ophangt omdat ze dan
mooier uithangen.
o Jan laat de gordijnen een beetje zwieren, want anders heeft hij plassen in de living en
moet hij die ook nog poetsen…
o Elisa heeft onthouden dat je met weinig producten toch heel goed kunt poetsen. En dat ge
niet met heet water moet poetsen.
We overlopen nog even producten en prijzen: schimmelreiniger, soda, natriumbicarbonaat,
blauwsel.
Bij het benoemen van een schimmelproduct krijgen we andere middeltjes aangereikt. Jan
gebruikt tandpasta en een borsteltje om voegen proper te krijgen. Giselle heeft het over
voegenverf. Sonja vertelt dat haar buurvrouw elke week met een borsteltje al de voegen
proper maakt, zowel die van de badkamer als van de keuken, zelfs de witte stenen rond de
vijver. Sonja vindt dit er toch “helemaal over”!
64

Thema: systemen om documenten te klasseren
o Sonja zou haar oude systeem opnieuw willen oppakken, t .t .z. de papieren wekelijks
nakijken.
Zij zet binnengekomen briefwisseling op een vaste plaats maar laat het vaak ongeopend.
Ze vindt dat het te lang duurt voor de papieren op de juiste plaats belanden. Zij wil twee
ringmappen: één - met tussenmapjes - voor de betaalde facturen en één voor de te betalen
facturen. Als ze dat onder controle heeft wil ze terug een kasboek bijhouden.
Zij merkt op dat het zo moeilijk is omdat het op alle terreinen misloopt.
o Jan vertelt dat hij de kasticketten wekelijks nakijkt om te zien wat hij nog kan met het
resterend maandinkomen.
Hij zegt ook “Als ik van systeem zou veranderen vrees ik dat ik terug in de soep geraak”.
o Juanita wil een ringmap met plastieken kaftjes. Maar ze vertelt (nu pas) dat ze niet kan
lezen.
o Giselle wil ook een ringmap met plastic tussenschotten. Ze wil wel wat doen met haar
papieren.
Ze vertelt over zondagavond: Jos en Guillaume kijken naar voetbal op tv. Guillaume zegt:
“Ge kunt de was opplooien en eten klaarmaken…” Maar zelf wou zij papieren opruimen
en heeft dat ook gedaan. Ze heeft kranten nagekeken.
Ze zegt problemen te hebben met het bijhouden van interessante informatie buiten de
rekeningen, bv. informatie over diabetes, cursussen die ze volgt, keukenrecepten…
Ze krijgt de raad om het allemaal in een doos te steken en haar naam erop te schrijven. Ze
wil zelf het poetswerk doen en het “prullenwerk” overlaten aan Guillaume. Maar die doet
dat ook niet graag…
Antonia vindt het fijn dat haar zoon het administratiewerk overgenomen heeft; zij is
tevreden met het huidig systeem.
De tip van groepsleden om de rekeningen omgekeerd op het prikbord te hangen, past ze
toe. Ze voelt zich daar beter bij.
o Suzanne wil haar systeem niet veranderen. Ze zou wel een koffertje willen zoals eerder
getoond werd.
o Marie-Louise wil haar koffertje uit het vroegere budgetgroepje terug in gebruik nemen.
Ze heeft echter moeite met de indeling. Ze weet ook niet wat ze best doet met oudere
rekeningen.
o Elisa is tevreden over hoe het systeem van betalingen momenteel is. Ze wil haar systeem
om de belangrijke papieren op te bergen wel veranderen. Het gaat dan over wat samen
hoort en wat apart moet, bv. het trouwboekje + de notarisakte van het huis /
verzekeringspolissen.
o Halil heeft zijn papieren in de kast in sorteerbakjes gelegd. Hij zal er volgende week een
foto van meebrengen.
o Elisa vraagt naar het reglement m.b.t. honden. We zeggen dat de wetgeving opgevraagd is
maar toch komt er opnieuw geanimeerde discussie: al dan niet honden aan de leiband, al
dan niet hondenpoepzakjes gebruiken, in andere gemeenten zijn er zakjesautomaten voor
honden…
Afwijkend van het thema gaat het over de huidige duurte van het leven, over het gebruik van
kraantjeswater i.p.v. water in flessen, over plastic flessen met statiegeld in Nederland, …
De discussie wordt afgeremd omdat ze uitwijkt naar privézaken waar groepsleden niets
kunnen van leren, vb kinderbijslag voor geplaatste kinderen, aangifte belastingen na
overlijden van moeder, onduidelijke facturen bij geplaatste kinderen, …
65

Thema: bewaartermijnen van documenten (zie bijlage 9)
We overlopen de bewaartermijnen van verschillende documenten en delen de nota hierover
uit (deze nota stelden we samen aan de hand van informatie die Jan aanbracht, samen met
informatie uit Testaankoop).
De inhoud ervan wordt weer erg levendig door al de verhalen…
Groepsleden ondersteunen elkaar
o er worden verder tips rond poetsen en sorteren uitgewisseld
o Halil heeft vaak pijn aan een elleboog. Anderen geven hem tips over dweilpersen die in de
handel te vinden zijn
o Antonia, Giselle en Juanita gaan na de samenkomst samen nog iets drinken in het cafetaria
van het seniorencentrum “De Zandloper”.
Nabeschouwingen van de groepsbegeleiders
o de sessie over poetsen heeft indruk gemaakt! Het zette mensen ook aan om daadwerkelijk
iets te doen en uit te proberen.
Eén deelneemster die steeds vaag bleef over het uitvoeren van haar doelen kan nu heel
concrete dingen brengen. En ze is heel enthousiast, zowel over de inhoud van de les over
poetsen als over de aandacht voor het milieu. Ze vraagt naar het poetsboekje
o als we vragen naar de systemen om papieren te bewaren is er veel minder enthousiasme.
De verhalen komen heel moeizaam en elke aanleiding is goed om van het onderwerp af te
wijken.
o er werd zoveel tussendoor gepraat dat sommige deelnemers ingrepen om iedereen terug bij
het onderwerp te krijgen.
o als we de lijst overlopen van “bewaren van documenten” is er meer interesse maar het lokt
tezelfdertijd heel wat commentaren uit. De één bewaart teveel, de ander te weinig…
Dag 10 - Sorteren en recycleren / organiseren van het huishouden
Deelnemers
Er zijn 9 aanwezigen; 5 deelnemers verwittigden over hun afwezigheid; 2 deelnemers zijn
afwezig zonder verwittigen
Vooraf
Om de sorteersystemen voor papieren aantrekkelijker te maken zochten we via internet
afbeeldingen (rekening houdend met diegenen die niet kunnen lezen) die kunnen dienen voor
etikettering. De voorbeeldetiketten zijn klaar en tijdens het onthaal mogen de deelnemers die
het wensen aanduiden welke etiketten zij willen. We zullen hen deze later bezorgen.
Thema: sorteren / recycleren.
We komen met de boodschappen thuis en we staan in de keuken. Wat doet we met het afval ?
o Marie-Louise haar echtgenoot sorteert alles heel erg netjes, achter in de tuin, tot ze
vervoer hebben naar het containerpark.
Zij heeft in de keuken een plastic zak hangen waarin ze alle plastic verzamelt. Papier
wordt in de hal in een doos gelegd.
o Elisa verzamelt binnen niets; alles wordt naar het tuinhuis gebracht.
Buiten staan twee grote zakken waarin plastic (eerst klein gemaakt met een toestelletje)
gegooid wordt. Papier komt in een grote doos en glas wordt in een emmer gegooid.
66

o Annie doet het glas buiten in een bak; maakt de plastic flessen plat en oud papier wordt
verzameld in een doos.
o Jan verzamelt alles in de garage. Papier blijft liggen op een stoel in de living en wordt op
vrijdag naar de garage gebracht. Daar staat ook een grote doos waarin plastic verzameld
wordt. Jan koopt weinig in glas; leeg glas wordt in een mand gegooid en regelmatig met
de fiets naar de glasbak gebracht.
o Halil heeft buiten een sorteersysteem staan. Bakken voor glas, metaal en plastic. Plastic
flessen maakt hij klein; soms “smelt” hij de flessen boven warm water.
o Giselle heeft in een hoek op het terras drie grote zakken staan: voor plastic en
drankkartons. Papier wordt in de garage bewaard en het glas wordt in een oude emmer
verzameld.
o Yanya verzamelt plastic in een zakje in de keuken en brengt het nadien naar de garage.
Voor het papier nam zij een idee uit de groep mee en heeft ze een kleine doos in de
keuken gezet. Als die vol is brengt ze het weg naar een grotere doos in de garage. Glas
verzamelt ze in een kleine doos die ze van de winkel meebrengt.
o Wat gebeurt er met frituurolie?
Een aantal antwoorden er niet op, sommigen brengen de gebruikte olie naar het
containerpark, al dan niet in de originele verpakking.
o We hebben het ook over batterijen, inktpatronen en lampen.
De grote meerderheid zwijgt hierover. Sommigen zeggen dat ze het in de vuilzak steken.
Hoe en wanneer gaat men naar het containerpark?
o Yanya zet het papier buiten voor de omhaling; ze brengt het weinige glas dat ze heeft
naar de glasbak. Plastic brengt ze in twee grote zakken met de auto naar het containerpark.
o Marie-Louise moet wachten tot ze vervoer heeft om naar het containerpark te gaan.
Intussen brengt haar man het glas wel naar de glasbak in de buurt.
o Elisa’s echtgenoot rijdt wekelijks of veertiendaags naar het containerpark en neemt dan
alles mee.
o Jan brengt het glas weg met zijn fiets. De laatste zaterdag van elke maand zet hij het
papier buiten voor de omhaling. Om plastic weg te brengen gaat de begeleidster van de
thuisbegeleidingsdienst mee. Hij geeft tafelafval aan zwerfkatten en aardappelschillen
steekt hij in de vuilzak.
o Annie en Jaak zetten papier buiten als ze eraan denken. Kleding wordt in een
kledingcontainer in de buurt gebracht. De kinderen brengen het glas naar de glasbak.
Annie brengt plastic naar het containerpark als ze beroep kunnen doen op vervoer. Hun
tafelafval gaat naar de composthoop.
o Halil brengt alles, inclusief karton, met zijn fiets naar het containerpark. Hij doet dat 1 à 2
keer per week. Hij weet niet dat karton ook mag meegegeven worden met het papier!
Etensresten geeft hij aan de kippen en de ganzen van de buren.
o Giselle haar echtgenoot gaat elke vrijdag naar het containerpark. Hij neemt dan alles mee,
ook het papier. Tuinafval en gemaaid gras gaan naar het kippenhok.
o Juanita brengt glas en plastic naar het containerpark. Tafelafval geeft ze aan de kippen in
de buurt en grasmaaisel gooit ze in het bos (zoals alle buurtbewoners blijkbaar doen).
67

Allerlei
o we overlopen de brochure van de klussendienst “Duizendpoot” en delen ze uit met de
meedeling dat aanvragen bij het OCMW kunnen ingediend worden
o iedereen is er heel tevreden over dat er in de wijken bakken geplaatst worden om
afgevallen bladeren te verzamelen
o de groep is vragende partij om omhaling van plastic te organiseren via de gemeente. Op
hun vraag is er een brief opgemaakt voor de burgemeester.
o iedereen zegt voldoende vuilzakken te hebben. Blijkt wel dat niemand de kostprijs per zak
kent. Ze zijn erg verrast als ze de prijs vernemen…
o we vragen of iemand een compostvat heeft. Dit is weinig of niet gekend. Halil is heel erg
geïnteresseerd in de prijs.
o we delen een lijst uit van de plaatsen waar glascontainers staan
o we kijken op de website van het gemeentebestuur hoe de papieromhaling geregeld is.
Hier vinden we antwoord op de vraag waarom het papier van Antonia niet meegenomen
wordt; zij woont blijkbaar net tussen twee zones.
o we delen de afvalkalender uit
Thema: aanzetten tot het organiseren van het huishouden in het algemeen.
Is er een vaste dag om te winkelen?
o Giselle laat haar man winkelen met een winkelbriefje, meestal op woensdag en tussendoor
voor broodbeleg.
o Jan winkelt alle dagen, zonder briefje. Hij telt in de winkel het aantal stuks: als hij bv 5
stuks moet bijhebben loopt hij rond tot hij die heeft.
o Yanya heeft geen vaste dag om te winkelen; zij maakt haar briefje thuis op en schrijft de
producten op in de volgorde zoals ze in de winkelrekken staan.
o Jaak brengt altijd veel te veel mee van de winkel en mag daarom niet zo vaak winkelen
o Elisa stuurt meestal haar man en de dochter naar de winkel. Zij maakt twee briefjes voor
twee winkels. Er wordt meestal ’s zaterdags gewinkeld.
o Yanya probeert winkelen op zaterdag te vermijden omwille van de drukte. Ze heeft een
hekel aan drukte!
o Marie-Louise stuurt de kinderen vaak naar de winkel. Ze maakt wel een lijstje maar de
kinderen wijken er vaak van af…
Hebben de deelnemers een vast weekschema
o Giselle heeft een vast schema. Ze strijkt meestal op woensdagnamiddag. Op donderdag
doet ze voorbereidend werk: als het kan de keukenkastjes afwassen, vensters wassen, de
badkamer poetsen. Er wordt dan ook meestal al gekookt voor ‘s anderdaags. Vrijdag is het
poetsdag.
o Juanita dweilt alle dagen beneden (vroeger 3 keer) en poetst elke dag een gedeelte van
het huis. Er wordt elke dag gewassen en meestal op woensdag en donderdag gestreken.
Ze wast bijna alle weken de vensters. Alles moet blinken, ook de vensterbanken aan de
buitenkant.
Een keer per maand doet ze grote poets (tapijt op de draad, alle meubels verplaatsen en
volgens haar normen goed poetsen) Die dag is zij ongeveer zes uur bezig met poetswerk.
Gemiddeld werkt zij 1 à 2 u per dag aan het huishouden.
o Yanya heeft geen schema. Ze is er erg ongelukkig over.
Ze zegt dat ze vandaag weer een “crossdag” heeft: eerst groep, dan komt de verzorgende
tot ze de kinderen van school moet halen, dan moet ze met het zoontje naar de logopedist
in Hasselt.
68

Op de vraag of ze al weet wat ze vanavond gaat eten antwoordt ze eerst ontkennend en
herpakt ze zich dan: we zullen een boterham met een spiegelei eten, want er is geen tijd…
o Halil heeft een vast schema omdat er een verzorgende komt. Zaterdag en zondag zijn
voor hem wasdagen.
o Jan heeft ook een schema omdat er op dinsdag een verzorgende komt. De ene week wordt
er boven gepoetst en de andere week beneden. Om de veertien dagen wordt er gestreken.
Borstelen, stofvegen en winkelen zijn dagelijkse bezigheden van Jan. Hij voorziet vandaag
eten voor morgen.
o Jaak en Annie hebben geen vast weekschema voor de meeste huishoudelijke activiteiten.
Er wordt wel dagelijks een of twee keer geborsteld en op zondag wordt er altijd gestreken.
Ze geven de boodschap: “Als ge poetst als het regent is het onmiddellijk terug vuil als de
kinderen thuis komen”.
o Elisa had vroeger wel een vast schema, nu niet meer. Ze ziet wel wat ze moet doen, dag
per dag.
Elke dag doet zij een machine was. En de strijk moet wel bijgehouden worden – zeker
twee tot drie keer per week - dat zit zo in haar hoofd . En wat de kinderen nodig hebben
krijgt prioriteit, dat MOET, bv. turnkleren moeten altijd gewassen en gestreken mee naar
school kunnen. Iemand reageert dat ze dat maar één keer per trimester doet…
o Marie-Louise heeft geen vast schema. Ze doet taken wanneer het haar uitkomt!
Er wordt wel dagelijks gewassen omdat er veel was is. Ze heeft ook veel te strijken. Soms
geraakt ze er niet onderuit… Ze vertelt dat ze vaak kleding strijkt op het moment dat het
nodig is.
Wanneer hebben we het meest energie om iets te doen ? (als we dat weten kunnen we hiermee
rekening houden bij het plannen van activiteiten)
o Giselle is een ochtendmens
o Juanita werkt het liefst ’s morgens als ze alleen is
o Yanya: werkt niet graag ’s morgens; zij is eerder een avondmens
o Halil is een avondmens
o Jan ligt heel graag in bed. Opstaan kost hem altijd veel moeite. Om rond 9u op te staan
moet hij een wekker laten aflopen. Hij kan het best werken in de namiddag. Hij begint aan
zijn taken na het voormiddagprogramma van TV- Limburg en na het VRT-programma
“Blokken”.
o Jaak heeft gemiddeld maar 4 à 5 uren slaap nodig
o Annie geraakt pas goed op gang in de namiddag
o Elisa werkt het liefst in de voormiddag. Ze zegt dat het heel wat trager gaat als de
kinderen thuis zijn
o Marie-Louise heeft ’s morgens tijd nodig om aan de gang te geraken. Zij slaapt meestal
van 1u tot 6u. Op zondag mogen de kinderen haar niet wakker maken vóór 9 uur.
o Vanuit de bevraging van collega’s/huisvrouwen brengen wij aan dat “uit werken gaan”
heel wat structuur geeft. Er moet dan immers goed gepland en georganiseerd worden.
Deze collega’s gaven ook aan dat het tijdens de verlofperiodes heel wat moeizamer gaat
om de dagdagelijkse dingen bij te houden.
o Het onderwerp “plannen” is blijkbaar ook actueel in de cursus bij Basiseducatie die
Giselle momenteel volgt. Zij moet wekelijks een plan maken en inkleuren wat ze wanneer
doet. Uit haar verhaal horen we dat ze dit huiswerk nog nooit heeft gemaakt. Nu moet ze
het mee inplannen…
69

o Naar aanleiding van dit verhaal komt aan bod dat je bij het plannen zeker moet kijken naar
andere aspecten, o.a.
- eigen activiteiten
- wanneer moet er eten zijn
- activiteiten van de huisgenoten
- afspraken buitenshuis
o We delen de gemeenteagenda uit en geven er uitleg bij. Tot ieders verrassing stellen we
vast dat in deze agenda ook een afvalgids voorzien is. We vinden er heel wat antwoorden
op vragen, bv. mogen aardappelschillen in de vuilzak.
We stellen hun voor om in de volgende week – ondanks de drukte van einde schooljaar -
te proberen de gemeentegids te gebruiken om afspraken te noteren.
o We geven hen een eenvoudig weekschema mee en vragen om een planning van volgende
week te maken en deze ingevuld mee te brengen naar de laatste bijeenkomst.
Groepsleden ondersteunen elkaar
o de groepsleden ondertekenen een brief aan de burgemeester i.v.m. hun vraag over
omhaling van plastic. In die brief vragen zij ook om de kalender van de papieromhaling
te vereenvoudigen.
o Giselle zegt tegen Juanita, die heel veel poetst, dat het vroeger voor haar ook altijd
“moest”. Maar met de leeftijd en de daaraan gekoppelde lichamelijke ongemakken heeft
ze moeten leren relativeren.
Jan reageert: “Er is een spreekwoord dat zegt: “ge moet werken om te leven en niet
leven om te werken”.”
Nabeschouwingen van de begeleiders
o sorteren en recycleren gaat volgens hun verhalen heel goed. Ze zijn vrij goed op de
hoogte en doen (bijna) allemaal heel goed mee. In elk geval weten ze hoe het moet!
o ze ondertekenen een brief voor de burgemeester i.v.m. opmerkingen die ze hadden over
plastic- en papierophaling met vooraf besproken argumenten:
• zonder auto in een gezin is het moeilijk, zeker als je naar het containerpark moet. Je
moet dan altijd rekenen op goodwill van anderen
• als in andere gemeenten plastic kan opgehaald worden, kan dat dan ook niet voor onze
gemeente.
• de omhaling van papier levert problemen op. Op de wijk Lindeman wordt niet alles
meegenomen en sommigen weten niet wanneer de omhaling van papier in hun buurt
gebeurt
o organiseren van het huishouden ligt moeilijker.
We stimuleren tot nadenken over hoe ze organiseren. We merken dat dit voor velen een
moeilijke oefening is. Blijkt dat bij wie zich goed organiseert met een vast schema alles
beter onder controle is dan bij wie geen vast schema heeft…
o bij deelnemers met ondersteuning van een verzorgende is meer structuur en organisatie
o we worden opnieuw geconfronteerd met onze eigen waarden en normen en ervaren nog
maar eens hoeveel evidenties we hebben door de routine.
Kanttekening: ondanks onze routine blijven er ook in ons huishouden veel onafgewerkte
taken.
o organiseren houdt veel meer in dan opruimen, poetsen, sorteren en recycleren. We
hebben een aantal gebieden van het huishouden nog niet besproken: eten, koken,
wassen, strijken, persoonlijke hygiëne, zorg voor de kinderen…
70

Dag 11 - Organisatie van het huishouden (vervolg) / evaluatie / feestelijke afsluiting.
Deelnemers
Er zijn 11 aanwezigen; 3 deelnemers verwittigden over hun afwezigheid; 2 deelnemers zijn
afwezig zonder verwittigen
Thema: organisatie van het huishouden (vervolg)
De begeleidster vraagt naar de weekplanningen. Blijkt dat niemand er nog aan gedacht heeft,
de meesten hebben het zelfs niet terug meegebracht.
“Gewoonten zijn niet eenvoudig te veranderen”… De begeleidster verwijst naar een tekst
omtrent gedragverandering in zes 6 fasen. Ze herinnert eraan dat het gemiddeld eenentwintig
dagen kost om een nieuwe gewoonte aan te leren. (Zie bijlage 13)
Evaluatie van de groepswerking (zie 4.2 evaluatie door de deelnemers over de deelnemers)
Aan iedere deelnemer werd gevraagd: ”Wat neem je mee van iedereen uit de groep. Als je die
persoon ziet, waaraan zul je dan later terugdenken?”
Informatie die nog wordt meegegeven
o een tekst i.v.m. communicatie in het gezin rond taken.
o de “die-doet-dat”- kalender (uitgegeven door ziekenfonds de Voorzorg – een
overzichtskalender van “wie doet wat wanneer in het gezin”?) (zie Bijlage 10)
o de gemeenteraadsbeslissing omtrent hondenpoep.
o info in verband met het elektronisch paspoort.
We ronden af met een etentje (koninginnenhapje en chocomousse)
Na de evaluatie verrassen we de deelnemers met een etentje in een apart lokaal waar de tafel
feestelijk gedekt is.
Als afsluiting krijgen de deelnemers een “geluksplantje” (klavertje vier) mee.
Antonia, Giselle en Suzanne helpen na afsluiting met afwassen en opruimen.
Nabeschouwingen van de begeleiders
o niemand vulde het weekschema in. Eén iemand heeft er aan gedacht (maar die was ook
aan het leren plannen bij Basiseducatie). Het opmaken van een weekplanning blijkt een
heel moeilijke denkoefening te zijn.
o de feedback aan de andere groepsleden wordt erg warm gebracht en is zeer verrassend.
71

4 Evaluatie door de deelnemers
4.1 Stand van zaken in de persoonlijke doelstellingen van de deelnemers tijdens en na
het groepsgebeuren
Aan de deelnemers werd bij de aanvang van de groepswerking gevraagd naar wat er goed
loopt en naar hun persoonlijke doelstellingen en toekomstdromen.
De stand van zaken over hun persoonlijke doelstellingen werd tijdens de verschillende
bijeenkomsten steeds opnieuw bevraagd en besproken. We hebben getracht om per deelnemer
deze evolutie in kaart te brengen.
Na de groepswerking had de coördinator aan huis een individuele nabespreking met elke
deelnemer. Het was de bedoeling om volgende vaste items als persoonlijke evaluatie aan bod
te laten komen:
1. wat heb je voor jezelf bijgeleerd op praktisch vlak ?
2. welke plannen heb je nog ?
3. overlopen van het evaluatieformulier
Bij een aantal deelnemers was het onmogelijk om deze evaluatie te doen tijdens het
huisbezoek omdat de problemen van dat ogenblik het gesprek overheersten.
Annie en Jaak
Wat loopt er goed in mijn huishouden, waarover ben ik tevreden, waarin ben ik goed ?
Annie: s’ morgens opruimen als de kinderen weg zijn, de was doen en direct opplooien,
ramen wassen
Jaak: opvoeding van de kinderen en koken
Toekomstdromen
Annie: structuur in ons dagelijks leven
Jaak: dat alles terug op zijn plaats ligt en alles geverfd en netjes is, dat alles gewoon is
o Dag 1: Persoonlijke doelstelling: Jaak gaat de tuin opruimen. Annie heeft op haar kaartje
geschreven “was”
o Dag 2:Voor Annie was het hels geweest met de kinderen. Zij is heel blij dat de vakantie
voorbij is. Jaak heeft de afgelopen weken de trappenhal geverfd .
Jaak zegt dat zijn opdracht gelukt is. Met hulp van de kinderen is er opgeruimd in de tuin.
o Dag 3: Annie heeft gewassen. Ze doet dit graag in tegenstelling met strijken wat ze
helemaal niet graag doet. Maar de opdracht is gelukt (anders kon Jaak ook niet strijken).
Jaak heeft de helft van de strijk gedaan (de was van de kinderen die terug mee moest naar
het internaat) maar gaat de rest vandaag afwerken. Ze hebben het heel druk met de
schilderwerken die dan ook nog tegenvallen. De verf is losgekomen van de plafond. De
motivatie is hierdoor afgezwakt, mede door het bericht van de huisvestingsmaatschappij
die heeft laten weten dat ze de zolder komen isoleren. Tezelfdertijd zouden zij de traphal
afwerken met plastieken latjes tegen het plafond.
o Dag 4: ze zijn in de living stukje per beetje aan het behangen en verven. Zij hopen klaar te
zijn voor de grote vakantie. Ze hebben een deel spullen klaargezet die naar het
containerpark mogen, wegbrengen moet nog wel gebeuren.
o Dag 5: Annie is nog niet kunnen beginnen aan de kast want zij moet Jaak altijd helpen. De
spullen die ze uit de livingkast haalden moeten er volgens hun opnieuw ingelegd worden
omdat iemand van de school op bezoek komt ! “En dan willen we dat het er netjes uitziet
want anders hebben we weer praat achter onze rug”!
o Jaak heeft in de tuin riet geplaatst om de “vervelende inkijk van de buurman” te
voorkomen. Hij heeft nog veel werk. De helft van het tuinwerk dat hij wou doen is
gedaan. De voortuin is klaar. Omwille van beperkingen met zijn rug is het “haagwerk”
niet gedaan. Het “haagwerk” is zwaar maar hij is ook een beetje gedemotiveerd omdat de
72

uurman het tuinwerk laat liggen. Jan geeft hem raad : “Ge moet uw buurman uitnodigen
om naar uw kant te komen kijken om het resultaat te laten zien. Misschien zet het hem aan
om er iets aan te doen!”
o Dag 7: Annie blijft vaag over haar doel. Ze heeft in de keuken “wat” gedaan. Ze had de
was opgeruimd. Naar aanleiding van het plooiwerk van de was, maken Jaak en Annie
reclame voor een plaat die ze op de tv-reclame zagen, een handig hulpmiddel om strijk te
plooien. Jaak wil de werking van de plank eens wat beter bekijken. Volgens hem zou het
makkelijk zelf te maken zijn want op tv kost het 50 euro! Jaak heeft het de afgelopen
week wat laten afweten. Hij heeft niet meer doorgedaan aan de haag. De moed is in zijn
schoenen gezonken omdat zijn buurman niet meewil en intussen hebben de vogels een
nest gemaakt in zijn haag en wil hij de vogels rust gunnen.
o Dag 10: Jaak heeft naar aanleiding van de poetsles de wc proper gemaakt met azijn. Hij is
heel tevreden over het resultaat!
Stand van zaken na de groepswerking.
o Wat bijgeleerd?
“Alles is blijven hangen”, de sfeer in de groep zowel als de thema’s.
De die-doet-dat kalender hangt op tegen de kast van de living en wordt momenteel
gebruikt om de taken te verdelen tijdens de vakantie.
De vraag naar de bereikte doelen, iedere bijeenkomst, vonden ze leerrijk. Door de
rondvraag in groep hoorden ze telkens van de andere deelnemers hoe die de taken
uitvoeren. Op die manier leert ge veel. “Thuis zit ge er zo alleen mee”!
o Plannen?
Aan Annie voel ik dat ze iets wil vertellen. Mits wat aanmoediging en toestemming van
Jaak krijg ik hun verhaal. Ze hebben een brief ontvangen van de huisvestingsmaatschappij
met een dreigende uit huiszetting. Er is klacht ingediend over de rommel binnen- en
buitenshuis. De dienst preventieve woonbegeleiding is ingeschakeld. Afgelopen week
hebben ze een eerste gesprek gehad en volgende week start de begeleiding. Er zal gewerkt
worden met contracten om de werken op te volgen vanuit de huisvestingsmaatschappij.
De preventieve woonbegeleiding zal hun ondersteunen met de werkzaamheden en met
materiaal zoals verf, papier, meubels… die ze kunnen bekomen via hun centrum. Ze
hebben reeds gekozen om eerst de buiten met de garage op te ruimen zodat de fietsen van
de kinderen terug binnen kunnen staan. Ze zijn verplicht een container te huren.
Als hen gevraagd wordt naar de betekenis van dit ingrijpen volgt er een heel emotioneel
gesprek waarbij ze voor zichzelf besluiten “We zijn de verkeerde weg opgegaan; we
voelden dat we afgleden in het huishouden maar we hebben ons nooit bijeengenomen om
er iets aan te doen. Nu kunnen we er niet meer onderuit. Misschien is dit wel de kans voor
een nieuw begin.”
We overlopen wat we in groep hebben geleerd en ik moedig hen aan om ons
“opruimboekje” eens ter hand te nemen. Ik stimuleer hen om na te denken zich te laten
ondersteunen door een verzorgende van de thuiszorg.
Het ergste vindt Jaak “dat iedereen erover praat en niemand het met hun bespreekbaar
maakt”
73

Overlopen van de vragenlijst met individuele doelstellingen en evaluatieschaal.
Jaak vindt dat hij heel veel stimulansen gekregen heeft in de groepswerking maar dat hij
niet is vooruitgegaan. Hij heeft er wel heel veel zitten aan denken. In overleg quoteren we
hem op de evaluatieschaal “verandering” van 7 naar 8.
Annie was heel graag in de groep omwille van de deelnemers. Zij heeft inhoudelijk van de
thema’s minder opgestoken omdat ze minder belang hecht aan de huishoudelijke taken.
Het was ook zij die in het verhaal de uitspraak deed: “Jaak heeft mijn weg gevolgd en ik
niet de zijne”. Bij Annie thuis was geen orde. Bij Jaak thuis was heel veel orde.
Haar beoordeling om op 7 van de evaluatieschaal van “verandering” te blijven staan (op
huishoudelijk vlak) is heel eerlijk. Persoonlijk is ze wel gegroeid. De groep heeft haar
gestimuleerd om deel te nemen aan een groepswerking binnen het CGG. Ze beseffen dat
hun nog een moeizaam proces te wachten staat… Het feit dat het bespreekbaar is
geworden geeft hun nieuwe kansen!
Antonia
Wat loopt er goed in mijn huishouden, waarover ben ik tevreden, waarin ben ik goed ?
Ik kan mijn huis heel gezellig maken.
Toekomstdromen.
Ik zou willen gezelligheid brengen in mijn appartement. Ik droom terug van een huis met
een tuin (zodat de hond buiten kan).
o Dag 1 Persoonlijke doelstelling: “leren weggooien”
o Dag 3: Antonia heeft een deel van haar achterstallige strijk gedaan en de kleinkinderen
bijgehouden. Ze heeft het gezellig gehad.
o Dag 4: heeft nog niets gedaan met haar tupperware-potjes.
o Dag 6: Antonia heeft samen met haar zoon kleren gesorteerd en in een zak gedaan om
weg te brengen. Zij heeft plastieken dozen gekocht om haar zakdoeken en sokken in op te
bergen.
o Dag 7: Antonia heeft al twee maal het papier buitengezet sinds ze op het appartement
woont en al twee keer onverrichter zake terug moeten binnenhalen. Ze krijgt de raad om
te kijken naar de afvalkalender (die helemaal niet duidelijk is – het probleem is inmiddels
gemeld aan de milieudienst- ze hebben ons beloofd de nodige informatie te bezorgen)
o Dag 9: Antonia heeft spullen ingepakt om weg te brengen naar de Kringloopwinkel en het
containerpark. De thuisverpleegster heeft haar de raad gegeven haar oud papier mee te
nemen naar het containerpark.
Individuele nabespreking.
o Wat bijgeleerd?
Ze weet wanneer ze het papier moet buitenzetten!
Ze is heel erg bezig met opruimen: ze denkt nu bewust na wat ze met haar spullen gaat
doen. Het deel dat ze klaargelegd heeft voor de Kringloopwinkel zorgt voor discussie met
haar zoon. Hij vindt het principieel moeilijk dat zij er gratis afstand van doet en dat andere
mensen voor hetzelfde dienen te betalen. Misschien kan het verhaal van “sociale
tewerkstelling” straks voor haar zoon een aanmoediging zijn.
Op de vraag of ze heeft leren afscheid nemen (wat haar vraag naar de groep was)
reageert ze nogal verwonderend over zichzelf: “Eigenlijk is het waar – sommige dingen
vind ik nu wel prullen. Ik kan inderdaad beter afscheid nemen”!
74

o Plannen?
Op dit ogenblik maakt ze geen plannen. Ze heeft op deze moment zodanige problemen
met de eigenaar van het appartement dat het huurdersyndicaat hun voorgesteld heeft om te
procederen.
Ze droomt nog altijd heel erg van een huis met een tuin. Op dit ogenblik voor haar een
moeilijk waar te maken droom omwille van de hoge huurprijzen en de geringe financiële
middelen die ze heeft.
Ook haar gezondheid laat het momenteel wat afweten waardoor er van plannen maken
weinig in huis komt.
Wel is ze kandidaat om samen met de andere vrouwen uit de groep mee te gaan naar de
fuchsiashow. Ze verwacht dat Giselle haar op de hoogte houdt.
Overlopen van de vragenlijst met individuele doelstellingen en evaluatieschaal.
Tijdens de groepsbijeenkomsten had ze zich op 5 gequoteerd op de evaluatieschaal van
“verandering”. Bij de nabespreking is het evaluatieformulier niet meer aan de orde
geweest.
Elisa
Wat loopt er goed in mijn huishouden, waarover ben ik tevreden, waarin ben ik goed ?
Mijn klerenkast moet heel mooi zijn en alles moet netjes liggen. Ik ben goed in strijken en
schooltassen nakijken
Toekomstdromen
Ik wou dat mijn veranda mooi was en dat je naar de tuin kon kijken en dat er tafels en
stoelen zijn.
o Dag 1 Persoonlijke doelstelling: één keukenkastje
o Dag 2: geeft aan “met de kinderen thuis doe je minder”.
o Dag 3: diende vorige week te bekomen van schoolvakantie. Ze moest herademen Ze heeft
haar keukenkast niet uitgewassen. Met wat doorvragen blijkt het een heel karwei te zijn en
horen we ook dat ze het niet graag doet. Ze heeft wel haar man buiten in de tuin geholpen.
o Dag 4: ze heeft al de schoenen van haar dochter in de kast gezet (waar ze voorheen één
paar liet staan) en is hierover in gesprek gegaan met haar puber.
o Dag 6: er is een waterlek geweest en Elisa is noodgedwongen aan haar kasten begonnen.
Ze heeft er twee gedaan
o Dag 7: ze blijft vaag over haar doel, maar zegt dat ze een nieuw doel wil nemen. Ze wil de
veranda opruimen.
o Dag 9: ze heeft nog niet aan haar nieuwe doel gewerkt. Ze heeft het voornemen eraan te
werken als de nieuwe kast in de veranda komt.
Individuele nabespreking.
o Wat bijgeleerd?
Elisa vertelt trots dat ze een klein kastje gekocht heeft en op haar slaapkamer gezet. Ze
heeft alle belangrijke papieren verzameld en geklasseerd. Zelfs haar man weet ze nu
allemaal te vinden!
Ze onthield de tip van de confituurpotjes waarin nagels kunnen gesorteerd worden. Jan
heeft haar ook geleerd dat ze oude dekens moet bewaren.
Ze leerde ook dat belastingspapieren 5 jaar moeten bijgehouden worden! Ze benadrukt
nogmaals dat ze “alle belangrijke papieren nu allemaal bij elkaar heeft zitten”.
Van de poetsles heeft ze onthouden dat ge met weinig poetsproducten en lauw water ook
goed kunt poetsen; dat witte gordijnen wit blijven door blauwsel toe te voegen in het
75

water. Ze heeft soda leren kennen. En dat dierenharen van kleren na het wassen weggaan
door de kleren even in de droogkast te steken als ze bijna droog zijn. Maar dat had ze in
feite al geleerd door ondervinding.
o Plannen?
Ze wacht nog op een kast die ze van een nicht gaat krijgen om in de veranda te zetten. Dan
gaat ze volledig opruimen. Ze neemt mij mee om haar veranda te laten zien en uit te
leggen wat ze wil veranderen. Ze heeft al wat opgeruimd. Een grote dierenkooi werd via
de computer te koop gezet. Er moeten heel wat spullen naar de Kringloopwinkel en naar
het containerpark.
Het idee is er…
Ze vraagt nog naar het recept van de chocomousse bij de afsluiting; de dochter kookt
graag en wil het proberen. De dochter volgt de afdeling Sociaal Technische
Wetenschappen en leert dus koken. Elisa kookt niet graag!
Overlopen van de vragenlijst met individuele doelstellingen en evaluatieschaal.
Elisa verandert haar quotering van de evaluatieschaal “verandering” van 7 naar 8. Haar
doel was de veranda in orde te krijgen, maar dat is nog niet gelukt. Ze heeft er zin in, maar
ze wacht nog op de kast.
Giselle
Wat loopt er goed in mijn huishouden, waarover ben ik tevreden, waarin ben ik goed ?
De afwas wordt na het middagmaal dadelijk gedaan. De was en de strijk moet bijgehouden
worden en er moet alle dagen warm eten zijn .
Toekomstdromen
Ik wil dat mijn papieren goed op orde liggen en ik wil de kranten gaan opruimen. Ideaal is
als alles een vaste plaats heeft en alles kraakproper is.
o Dag 1 Persoonlijke doelstelling: kast in de gang aanpakken
o Dag 2: ze vertelt dat ze haar opdracht niet heeft gedaan, ook al had zij zich voorgenomen
het zeker te doen. Toen ze er gisteravond nog aan wilde beginnen is er bezoek
binnengekomen en is het niet gelukt. Maar ze heeft wel andere dingen gedaan.
o Dag 3: de afgelopen week was heel druk. Ze was drie keer in het ziekenhuis voor
onderzoeken. Daardoor is zelfs haar routinewerk niet gedaan geraakt. Ze is teleurgesteld
dat de helft van de strijk nog ligt.
o Dag 4: ze heeft weer andere dingen gedaan dan wat ze zich had voorgenomen. Ze heeft
een kast opgeruimd.
o Dag 5: Giselle is al meerdere keren begonnen aan de halkast, maar ze wordt steeds
afgeleid: of door bezoek of door commentaar van Guillaume. “Er komt altijd van alles
tussen”.
We staan er bij stil hoe we kunnen plannen op een tijdstip waarop we zo goed als zeker
niet gestoord of afgeleid kunnen worden. En dat we het dan ook wel moeten uitvoeren!
Giselle vertelt dat ze vroeger ook “werkverslaafd” was. Omwille van lichamelijke
beperkingen kon het steeds minder. Ze kon dit moeilijk aanvaarden en nog steekt dit
regelmatig de kop op.
Met mooi weer leeft Giselle graag buiten. Ze werkt dan in de tuin. Klussen die buiten
kunnen gebeuren (strijken, schoenen poetsen)probeert ze dan ook buiten te doen.
o Dag 6: Ze krijgt de kast in de gang niet gedaan! Ze krijgt opmerkingen van Guillaume dat
ze “aan het prullen is”. En ze wordt voortdurend afgeleid. Ze volgt momenteel een aantal
opleidingen waardoor ze minder thuis is. En de dingen die voor haar prioritair zijn moeten
eerst gebeuren; wassen, strijken, koken, afwassen en het dagelijkse opruimen. Door het
76

mooie weer doet ze ook gemakkelijker andere dingen. Zij vindt het heel gezellig als er
onverwacht bezoek komt.
Bij doorvragen waarom haar doel niet bereikt geraakt blijkt dat er op deze moment dingen
zijn die ze eigenlijk liever doet.
Een kast om op te maken roept! De randvoorwaarden om dit te doen liggen blijkbaar
moeilijk: er moet extra huishoudgeld gevraagd worden om verf te kopen! En dit is niet
simpel omdat de prioriteiten van Guillaume en Jos anders liggen. Maar ze wil er wel voor
gaan ! Er wordt benadrukt dat het doel klein genoeg moet gehouden worden. Ze gaat
proberen tegen volgende week één schuif gedaan te hebben !
o Dag 7: Giselle geeft opnieuw aan dat “de papieren” een probleem is. Zij heeft niet aan
haar doel gewerkt, maar heeft intussen een stukje van de halkast gedaan, wat ze had als
eerste doel. Het opruimen speelt heel erg in haar hoofd. Ze heeft deze week al de kranten
die ze aan de kant had liggen om nog eens te lezen weggegooid met de bedenking: “Ik
krijg dat toch nooit gelezen. Het gaat ook wat minder goed met mijn ogen; en met ouder
worden gaat alles wat minder snel. Ik krijg zelfs de nieuwe dingen niet gelezen”.
Er staan twee fietsen klaar om weg te doen.
Ze heeft uit de cursus geleerd om gezinsleden te betrekken bij taken. Met deze gedachte
vroeg ze aan Jos om de zakdoeken te plooien die zij gestreken had. Temeer omdat hij vaak
opgeplooide zakdoeken in de wasmand gooit. Ze wil hem ook nog dingen leren ondanks
kritiek die ze krijgt uit haar omgeving. Mensen vinden dat Jos moet ontzien worden
omwille van zijn handicap. Hij had haar geholpen, maar gekreund…
Giselle hoopt dat hij in het vervolg gaat nadenken vooraleer hij nog opgeplooide
zakdoeken in de was gooit.
o Dag 9: Giselle heeft samen met Jos zijn bekers (trofeeën van de voetbal) op zijn
slaapkamer opgeruimd. Heel zijn kamer stond er vol mee. Het was voor haar een hele klus
om ze bij elke poetsbeurt telkens af te stoffen. Naar aanleiding van een bespreking in de
groep waar ze het probleem aanbracht sprak ze met Jos af dat hij er twee of drie mocht
houden. Het resultaat was dat hij er drie koos en opnieuw een plaats gaf op zijn kamer. De
andere bekers wikkelde hij in krantenpapier en bracht ze in een grote doos naar de kelder. .
Ze werkte in de afgelopen week ook hard in de tuin: bloempotten afgeschrobd, netels aan
het kippenhok weggekapt. Ze keek ook nog kranten na en ruimde ze op.
Giselle maakt de bedenking dat de zomer voor meer werk zorgt.
Ze besloot voor zichzelf ook dat ze te weinig kasten heeft om alles wat ze wil bijhouden in
op te bergen.
Individuele nabespreking.
o Wat bijgeleerd?
Bij het uitvoeren van taken hield ze altijd rekening met inmengingen van anderen.
Afgelopen maanden kreeg ze tips om dingen te doen zonder zichzelf te verliezen.
Ze vertelt heel fier over het opruimen van de bekers en het feit dat ze dit samen met Jos
kon doen.
Ze leerde veel praktische zaken bij, o.a. blauwsel gebruiken om de gordijnen opnieuw wit
te krijgen, minder waspoeder gebruiken.
Qua papieren is ze “geweldig slordig” maar ze heeft vorige week een brievenhouder
gekocht. Als nu de brievenbus wordt leeggehaald, steekt ze de brieven onmiddellijk in de
brievenhouder, daar waar die voorheen bij de hoop op de kast werden gelegd.
Het thema opruimen heeft grote indruk op haar gemaakt. Ze heeft er veel over nagedacht.
Ze kon ook heel moeilijk opruimen en dingen wegdoen o.a. die van haar overleden
schoonmoeder. Nu kan ze beter afstand doen.
Onder impuls van de groep heeft ze de kanten doekjes (die ze niet graag zag en niet
77

gebruikte) meegegeven aan haar schoonzus die ze wel gebruikt. Op het moment zelf deed
het een beetje pijn, maar achteraf was het een opluchting.
Ze heeft geleerd dat ze anderen eigen verantwoordelijkheid moet geven bij het uitvoeren
van hun taken, vb. als Guillaume sorteert moet ze hem gerust laten.
Ze hoorde graag de verhalen van anderen en heeft de goede tips voor zichzelf
meegenomen. Vroeger had ze geen tijd, nu maakt ze tijd !
o Plannen?
Ze is niet goed in het uitvoeren van administratie en het bijhouden van documentatie. Ze
weet niet goed hoe beginnen. Hier wil ze nog in bijleren.
We spreken af dat ze de papieren gaat verzamelen zodat ze kan kijken wat ze allemaal
heeft en wat ze wil / moet bijhouden. Het engagement van haar maatschappelijk werkster
om samen de lopende facturen te bekijken heeft zij al. Maar er is nog veel meer… de
cursussen die zij volgt, de papieren van man en zoon, …
Overlopen van de vragenlijst met individuele doelstellingen en evaluatieschaal.
Giselle quoteert zich op de evaluatieschaal van “verandering” van 6 naar 8.
Halil
Wat loopt er goed in mijn huishouden, waarover ben ik tevreden, waarin ben ik goed ?
Ik ruim altijd mijn papieren direct op, dat komt op de eerste plaats. Pas daarna komt het
huishouden.
Toekomstdromen
Meer orde en structuur, vooral in de kelder, maar ook in de keuken en de living
Ideaal is als alles zijn vaste plaats heeft. In de tuin wil ik veel bloeiende bloemen.
o Dag 1 Persoonlijke doelstelling: bloemen planten
o Dag 3: Halil heeft zijn bloemen geplant. Zijn opdracht is dus gelukt. Hij heeft honderd
knolletjes geplant. Hierop volgt in de groep een geanimeerd gesprek over planten en
bloemen.
o Dag 4: hij heeft negen zakken opgeruimd in de kelder en naar het containerpark gebracht.
Hij heeft er duidelijk plezier in dat het gedaan is !
o Dag 6: Halil moet een nieuw doel nemen want zijn bloemen komen al uit !
o Dag 7: Halil werkte in zijn bloementuin . Hij heeft het onkruid gewied met een “klauw”
(gekocht voor 5 euro op de zwarte markt van Tessenderlo).
Maar hij wil ook nog wat opruimen in de kelder, tegen volgende week nog drie à vier
zakken wegdoen. Hij schrijft iets op zijn kaartje en gaat het laten kijken aan een van de
groepsbegeleidsters.
o Dag 9: Halil heeft nog vijf zakken gevuld voor het containerpark.
Individuele nabespreking.
o Wat bijgeleerd?
Hij heeft heel veel geluisterd in de groep.
Hij is op het idee gekomen om zijn papieren anders te sorteren en laat de bakjes zien die
hij in de livingkast plaatste.
Hij leerde dat hij karton bij het papier buiten mag zetten en hij leerde het gebruik van een
compostvat.
Hij heeft goed geluisterd en veel geleerd van het thema opruimen.
Hij ruimde echt wel veel op in de afgelopen drie maanden.
Wanneer ik naar zijn bloemen vraag neemt hij me mee naar de tuin.
78

o Plannen?
Hij wil de kelder verder opruimen en daarvoor beroep doen op de klussendienst
“Duizendpoot”. Hij bespreekt het thans met zijn maatschappelijk werker.
De huisvestingsmaatschappij nam contact met hem op i.v.m. dakisolatie op zolder. Als die
werken uitgevoerd zijn wil hij opnieuw behangen in de living.
Overlopen van de vragenlijst met individuele doelstellingen en evaluatieschaal.
Halil verandert zijn evaluatieschaal van “verandering” van 3 naar 7!
Want hij heeft al veel opgeruimd.
Jan
Wat loopt er goed in mijn huishouden, waarover ben ik tevreden, waarin ben ik goed ?
Alles is goed zoals het nu is. Ik ben goed in papieren.
Toekomstdromen.
Geen
o Dag 1 Persoonlijke doelstelling: afgevallen bladeren opruimen
o Dag 2: Jan heeft nog aan zijn opdracht gedacht : afgevallen bladeren opruimen. Hij kwam
er niet toe omdat de afgelopen periode erg hectisch was. De verzorgende is niet gekomen
en hij staat voor alles alleen.
o Dag 3:Jan heeft op zondag de afgevallen bladeren opgeruimd. Gelukt!
Hij vertelt dat zijn vrouw wilde dat het gebeurde. En dat hij – in tegenstelling tot zijn
vrouw - graag naar wielerwedstrijden kijkt op tv. Omdat er een belangrijke wedstrijd
uitgezonden werd bedacht hij dat zijn vrouw hem niet kon weerhouden van te kijken als
hij eerst de bladeren opruimde. Aldus gebeurde en uiteindelijk waren beide partijen
tevreden.
o Dag 4: hij geeft aan dat hij af en toe toch moeite heeft om te doen wat moet omdat hij er
alleen voor staat. Hij vertelt hoe het vroeger was, over het verschil tussen hem en Mia en
hoe hij ermee omgaat. Hij brengt een mooi voorbeeld in als inleiding op het thema van
vandaag: hij kookt eten en vraagt aan Mia dat zij het komt kruiden (omdat hij te fel kruidt
volgens haar).
o Dag 6: Jan heeft het mos tussen de terrastegels verwijderd en de voegen opnieuw
opgevuld met witte zand. Hij vindt dit wel geen prestatie wan hij doet dit elk jaar.
Meestal doet hij zijn taken op de zondag “want dan is er niets op tv”. Door de week kijkt
hij elke voormiddag naar tv-programma’s. Namiddag doet hij zijn taken en ’s avonds kijkt
hij opnieuw tv.
De week die komt gaat hij plastic flessen kleiner maken om ze naar het containerpark te
brengen!
o Dag 7: Jan heeft een deel van de flessen weggedaan. Er ligt nog een aantal flessen in de
garage maar dat stoort niet.
In de afgelopen week snoeide hij klimop die over de afsluiting groeide. Hij werkte dit niet
af omdat de dochter onverwacht binnenkwam. Hij schiet vol als hij dit vertelt; de dochter
komt maar heel weinig op bezoek.
o Dag 9: Jan heeft met hulp van zijn thuisbegeleidster een deel plastic naar het
containerpark gebracht. Hij heeft zijn tuin in orde gebracht en moet hem nu enkel
bijhouden.
79

Individuele nabespreking.
o Wat bijgeleerd?
Waar hij bij aanvang zei niets te willen bijleren, heeft hij toch heel wat bijgeleerd!
Van de poetsles onthield hij o.a. dat ge met blauwsel opnieuw de gordijnen wit krijgt, dat
ge minder schuim in de wasmachine hebt als ge gordijnen wast met een paar
badhanddoeken erbij, en dat ge de gordijnen kunt laten weken in de wasmachine door het
programma stil te leggen (en al de toestanden rond het weken van gordijnen in de badkuip
kunt omzeilen, …) Hij heeft het geleerde aan zijn verzorgende doorgegeven “want die
wist dit ook niet”!
Jan neemt me mee naar buiten om te kijken naar het “geluksplantje” uit de groep. Het
heeft een ereplaats gekregen op zijn mooi verzorgd koertje.
o Plannen?
Hij heeft niet onmiddellijk plannen maar als we de groep opnieuw zouden samenbrengen
mogen we hem zeker niet vergeten uit te nodigen!
Overlopen van de vragenlijst met individuele doelstellingen en evaluatieschaal.
Vermits hij tevreden was over de gang van zaken in het huishouden had hij zichzelf op 10
gequoteerd op de evaluatieschaal van “verandering”.
Zijn aanwezigheid in de groep en de manier waarop hij zijn ervaringen deelde met de
groepsleden was voor ons van onschatbare waarde.
Juanita
Wat loopt er goed in mijn huishouden, waarover ben ik tevreden, waarin ben ik goed ?
Ik poets graag en dweil elke dag. Eén keer per maand doe ik grote kuis.
Toekomstdromen.
o Dag 1 Persoonlijke doelstelling: Juanita heeft niets op haar kaartje geschreven
o Dag 4: Juanita heeft het heel moeilijk met haar dochter. Zij ziet het niet meer zitten. Ze
was vorige keer afwezig omdat ze ziek was. Ze heeft intussen al haar kasten aan de
binnenkant uitgewassen want ze heeft die graag op orde.
o Dag 5: Juanita zit er ongemakkelijk bij omdat ze deze morgen niet heeft kunnen dweilen.
Ze heeft zelfs moeite om haar gedachten bij de bespreking te houden.
Een groepslid vertelt: “Wanneer Juanita en ik een tas koffie gaan drinken om er eens
tussenuit te zijn, is het eerste wat Juanita ziet “het is hier niet proper”. Ze kan het niet
laten om onder haar tas en die van haar tafelgenoot te vegen.”
o Dag 6: Juanita lijkt meer ontspannen. Bij het binnenkomen vertelt ze dat haar
huishouden weer in orde is, opgeruimd en gedweild. Ze stuurde een buurvrouw, die
nieuws uit de buurt wou vertellen, door. Ze is fier over haar poetswerk; tegelijkertijd
relativeert ze met “Ik heb problemen met de papieren.”
o Dag 7: “Ik heb geen poetsproblemen, wel heel grote problemen met mijn dochter. En ik
kom niet aan mijn papieren uit”…
Juanita heeft de papieren, ook de bankuittreksels, intussen al wel in een schoenendoos
verzameld. Ze neemt zich voor om de bankuittreksels te klasseren in het kaftje dat ze
hiervoor op de bank kreeg.
o Dag 9: Naar aanleiding van het horen van de verhalen omtrent de poetsles zegt Juanita het
heel spijtig te vinden dat ze er niet bij was.
80

Individuele nabespreking.
o Wat bijgeleerd?
Bij het thema “sorteren en recycleren” werd Juanita er zich van bewust dat huisvuilzakken
heel duur zijn.
De gemeentegids ligt nu bij de telefoon en ze heeft hem al gebruikt voor het opzoeken van
de openingsuren van het containerpark. Ze is verbaasd over de informatie die de agenda
bevat .
Ze is ervan overtuigd dat alle papieren een vaste plaats moeten hebben.
Juanita neemt me mee naar haar slaapkamer en toont me dat ze alle betalingen heeft
verzameld in verschillende schoenendozen. Ze heeft (bijna) al de bankuittreksels
geklasseerd in het kaftje van de bank en deed zelfs een poging om ze op nummer te
ordenen.
o Plannen?
Juanita vraagt verder hulp om haar administratie te regelen en te ordenen.
Inmiddels is er afspraak dat de maatschappelijk werkster van de Sociale Dienst haar
hierbij zal helpen vanaf september.
Voor de problemen met de kinderen wordt ze begeleid door het CGG, CBJ en de
schoolpsychologe.
Ze wil nog een cursus “geheugentraining” volgen bij Basiseducatie.
Overlopen van de vragenlijst met individuele doelstellingen en evaluatieschaal.
Bij de evaluatieschaal van “verandering” quoteert ze zich van 4 naar 7.
Marie-Louise
Wat loopt er goed in mijn huishouden, waarover ben ik tevreden, waarin ben ik goed ?
Dat iedereen op tijd eten heeft en de kleren op tijd gewassen en gestreken zijn. Ik zorg er
goed voor dat de kinderen niks tekort komen, kleding en eten.
Toekomstdromen
Alles op tijd doen en alles netjes op zijn plaats. Ideaal is dat het hele huis fris en netjes is
en alles in orde, zoals papieren enz.
o Dag 1 Persoonlijke doelstelling: Marie-Louise heeft niets op haar kaartje geschreven
o Dag 3: Marie-Louise kreeg gisteren bezoek en heeft om die reden haar strijk die
opgehoopt in de living lag, gedaan . Meer vertelt ze niet want ze voelt zich niet goed
vandaag.
o Dag 4: Marie-Louise zegt niets; blijkbaar zit er een en ander moeilijk…
o Dag 5: Zij vertelt hoe de twee dochters hun slaapkamer opruimden. “Maar er is in huis
nog veel opruimwerk”.
Ze verwacht zondag bezoek waar ze op de één of andere manier heel erg tegenop ziet.
o Dag 6: zondag kwam haar zoon onverwacht op bezoek. Dit doorkruiste haar plan om met
de dochter, die alleen op zondag thuis is, de kast van haar slaapkamer op te ruimen.
o Dag 7: ze vertelt niet over haar eigen doel maar wel dat Sandra haar slaapkamer
opruimde. De kleerkast werd grondig aangepakt: kleding die ze niet meer draagt werd in
een zak gedaan, wat ze wel nog draagt heel mooi opgehangen of gestapeld. Marie-Louise
is heel trots hoe Sandra en zij het aanpakte. “Sandra weet wat ze wil!”
Haar eigen doel om spullen naar het containerpark te brengen is moeilijk te bereiken. Zij
moet altijd beroep doen op een vrijwilliger van de St. Vincentiusvereniging. Als die
langskomt met de auto ligt de aanhangwagen al half vol en kan er niet meer zoveel bij…
(Haar garage staat blijkbaar overvol en wat mee kan is beperkt omdat meerdere mensen
geholpen worden bij het wegbrengen van afval naar het containerpark)
Dag 9: Marie-Louise heeft de gordijnen gewassen zoals op de poetsles werd gezegd. Ze
81

heeft de toiletten en de toiletborstel proper gemaakt met azijn. Het resultaat mocht echt
gezien worden! De dochters hebben samen kleerkasten opgeruimd. Eén van de dochters
wil nu haar eigen kamer helemaal in orde!
Individuele nabespreking.
o Wat bijgeleerd?
Het meest indrukwekkende voor haar was de poetsles. Ze was erg enthousiast over de
lesgeefster omwille van het milieubewuste waarmee het thema werd gebracht en omdat er
goede tips om het huis te poetsen gegeven werden. Vooral het overtuigende van de
lesgeefster dat ge met goedkope middelen toch uw huis kunt proper maken. Al die dure
producten zijn niet nodig. De lesgeefster deed haar denken aan de tijd dat ze hulp kreeg
van een verzorgende.
De uitspraak: “een opgeruimd huis brengt rust in je hoofd” heeft ze heel goed onthouden.
o Plannen?
“Ze zouden mij eens een jaar alleen moeten laten, zonder de kinderen. Ik zou mij hier
binnen niet vervelen”…
Tijdens het huisbezoek voor de nabespreking stond het koffertje waarin ze haar papieren
wil klasseren klaar. Op de vraag om de papieren van de afgelopen maand te verzamelen
sloeg ze in paniek. Ze wist niet waar te beginnen.
We ruimden samen een keukenschuif op: we hadden een uur nodig om voor de inhoud
van de lade een plaats te zoeken. Uiteindelijk vonden we maar drie facturen van de
afgelopen maanden!!
Marie-Louise is akkoord om het probleem van haar papierwerk te bespreken met de
maatschappelijk werkster van de Sociale Dienst.
Ze wil graag mee naar de fuchsiashow als er vervoer geregeld kan worden.
Overlopen van de vragenlijst met individuele doelstellingen en evaluatieschaal.
Dit is niet kunnen gebeuren omwille van de veelheid van problemen die op het ogenblik
van het huisbezoek ( dat drie keer werd uitgesteld omwille van problemen in het gezin)
aan de orde waren.
Sonja
Wat loopt er goed in mijn huishouden, waarover ben ik tevreden, waarin ben ik goed ?
Ze is goed in koken, strijken en naaien. Ze is hierin heel creatief
Toekomstdromen
Ze zou graag haar huis op orde krijgen.
o Dag 1 Persoonlijke doelstelling: in de livingkast de lades opruimen
o Dag 2: Sonja nam zich voor een kast en een lade in de living op te ruimen.
Ze heeft dit zelf gedaan, wel in aanwezigheid van de verzorgende.
Ze deed heel hard haar best om de tijd te vinden om dit te doen en “het voelt zaaaaalig”.
Ze zocht drie dozen: 1 - moet ik houden, 2 - moet weg, 3 - ik weet het nog niet.
Het was niet gemakkelijk om bij het werk te blijven, vb. bij het vinden van oude foto’s.
o Dag 9: Sonja is niet echt meer bezig geweest met de doelen. De vroeggeboorte van de
baby en al de beslommeringen daarbij waren belangrijker dan wat dan ook.
De kinderen hebben goed geholpen om de situatie thuis wat onder controle te houden.
Sonja wilde de kast van de dochters opruimen. Ze begon er twee keer aan maar de dochter
haalde twee keer “alles opnieuw dooreen”.
82

Individuele nabespreking.
o Wat bijgeleerd?
Sonja was slechts enkele keren aanwezig. Bijgebleven is dat het organiseren van het
huishouden iets is dat op een heel natuurlijke manier moet kunnen gebeuren en dat ge het
doet omdat het zo hoort.
Ge moet uzelf steeds motiveren, motiveren…
o Plannen?
Ze heeft zich voorgenomen om elke dag een kwartier te strijken. Ze wil aan haar dochter
vragen dat zij haar eigen kleding strijkt op zaterdag.
Overlopen van de vragenlijst met individuele doelstellingen en evaluatieschaal.
Dit is met Sonja niet gebeurd omdat ze slechts weinig aanwezig was.
Stella
Wat loopt er goed in mijn huishouden, waarover ben ik tevreden, waarin ben ik goed ?
“Ik ben goed in alles opschrijven, inzicht, overzichtslijst maken – van iets klein beginnen
en verder door de hele kamer
Belangrijk voor mij is iets doen wat me stimuleert, zoals deze bijeenkomst”.
Toekomstdromen
Meer tijd voor mezelf hebben. Ideaal vind ik: ’s morgens het huishouden doen en
namiddag vrij voor mezelf om vb. te gaan werken.
o Dag 1 Persoonlijke doelstelling: opruimen van de garage. Maar naar het containerpark
gaan vind ik mannenwerk.
o Dag 2: Stella voelt zich gesteund door de vorige groepsbijeenkomst. Zij is blij. Ze is
begonnen met zaken weggooien
o Dag 5: Stella begint met een succesverhaal. Nadat zij zich voornam om de garage op te
ruimen is ze na de bijeenkomst rechtstreeks naar het PWA gefietst om hulp te vragen.
Bleek dat in de garage nog heel wat spullen stonden van haar vorig jaar overleden moeder.
Ze haalde er drie dingen uit: een herinnering voor haar en voor haar 2 zonen. De rest liet
ze wegbrengen door de klussendienst “Duizendpoot”. Tachtig procent van de garage is
gedaan en deze week volgt de rest. Het geeft haar een goed gevoel: de garage proper en
plaats in haar hoofd (ze zat hier al heel lang aan te denken). Ze begon aan deze karwei
door de “duw die ze kreeg vanuit de groepswerking”!
o Dag 6: Stella heeft het met haar zonen gehad over het 10-minuten systeem om hun kot op
te ruimen. Ze heeft hen meegegeven dat ze het niet in één keer moeten doen maar wel in
stukjes opsplitsen en dan 10 minuten per keer werken.
Individuele nabespreking.
o Wat bijgeleerd?
Ze heeft initiatief genomen thuis om de tuin in orde te brengen. De aanzet gebeurde door
het gras helemaal te laten wegdoen, maar dan is het blijven liggen. “Kijk naar mijn tuin.
Eigenlijk heb ik daar 100 euro weggegooid.”.
Ze heeft veel geleerd over al dan niet weggooien en over de verschillende
opbergsystemen. “Het feit dat we dat van iedereen konden horen en dat konden bespreken
gaf nieuwe ideeën.”
o Plannen?
Sinds ik niet meer geweest ben is het ook wat stilgevallen
Overlopen van de vragenlijst met individuele doelstellingen en evaluatieschaal.
Stella kan niet quoteren op het evaluatieformulier maar zegt wel “de groep zette aan om
dingen te doen!”.Ze gaat het nakijken en als ze gelegenheid heeft zal ze nog commentaar
doorgeven.
83

Suzanne
Wat loopt er goed in mijn huishouden, waarover ben ik tevreden, waarin ben ik goed ?
Organisatie, plannen, opschrijven , papieren in orde brengen. Ik zorg ervoor dat de
kinderen in hun valies alles mee hebben voor de ganse week.
Toekomstdromen
Alles netjes houden en alles een vaste plaats geven. Ideaal is een goed gevoel hebben, als
alles zijn vaste plaats heeft en als de living afgewerkt is met verbouwing.
o Dag 1 Persoonlijke doelstelling: grote was en strijken
o Suzanne was 8 keer aanwezig maar kwam telkens zo laat opdagen dat we nooit iets
hoorden over haar doelen.
Individuele nabespreking.
o Wat bijgeleerd?
Het valt onmiddellijk op hoe hard het veranderd is in huis!
Er staan geen dozen meer in de hal. In de living kijkt ge niet meer tot tegen het dak, maar
is een mooi verlaagd plafond gemaakt met spotjes in. Enkel het verfwerk moet nog
gebeuren.
Er staan 2 stoelen met op ene haar hoopje kleren dat nog moet gestreken en op de andere
het hoopje van haar zoon. De strijkplank staat er open bij. In de zetel ligt een mooi
stapeltje gestreken was.
Suzanne neemt me mee naar de badkamer die blijkbaar al eerder helemaal gerenoveerd
was. Ze deed al de kleren uit de badkamer weg; ze is nu van mening dat kleding niet
thuishoort in de badkamer.
In de keuken is er gereorganiseerd. In het weekend heeft ze een nieuw rekje bijgezet
omdat ze te weinig kastruimte had. Alle eetwaren staan nu in een gesloten kast. Al het
huishoudgerief, potten en pannen, borden en tassen zijn afgewassen en in de open rek
gezet. Suzanne vertelt trots dat groepslid Jan haar op het idee bracht om er een gordijntje
voor te maken!
Dan neemt ze me mee naar haar slaapkamer. Het plafond is pas geverfd en op twee
panden na zijn de muren behangen. Ze kocht een grote kleerkast waarin ze stilaan alles
een plaats geeft…
Ze vertelt trots “ Ik had zeker 60 bananendozen doorheen heel het huis staan, 45 ervan zijn
er nu van weg!”
“Het idee om dingen te verkopen heeft mijn pa (die opdaagde bij het begin van de
groepswerking) ondersteund. Ik ben samen met hem en mijn zoon op de rommelmarkt
spullen gaan verkopen.” Ze stimuleerde en motiveerde haar zoon om te helpen door af te
spreken dat de opbrengst van zijn eigen spullen voor hem zou zijn. De opbrengst van haar
spullen zou ze zelf houden. Op die manier hadden ze samen al voor 70 euro verkocht!
De aanzet hiertoe was het opruimboekje van de groepswerking. Ze kreeg hulp van haar
vriendin “die heel goed kan opruimen” en haar vader ondersteunde haar met vervoer naar
het containerpark.
“En ik ben de rommel nu ook echt beu – het moet allemaal zijn plaats krijgen. Ik ben
continue bezig met die dingen.”
Wat haar ook deed nadenken is “Jan met zijn kamertje waar alles zijn plaats heeft”. En dat
alles een plaats moet krijgen en ook daar moet liggen, bv. kleding moet niet in de
badkamer liggen maar op de kamer van de jongens; wat in de keuken gebruikt wordt moet
in de keuken blijven; schoenen staan intussen samen op een schoenenkast in de veranda.
84

Suzanne leerde ook veel over systemen om iets te bewaren. Op de zolder stonden veel
lege dozen (vanuit haar vroegere tewerkstelling in een winkel). Ze nam dozen in gebruik
en plakte er etiketten op. In de dozen liggen nu stiften, kleurpotloden, batterijen, lampen.
Documenten voor o.a. betalingen zitten niet meer in haar fietstas maar in haar handtas (die
ze prompt gaat halen om het te bewijzen)
Suzanne vond de poetsles heel interessant en plezant; ze kreeg er andere inzichten door v.
w. b. manieren van poetsen.
Suzanne wordt gestimuleerd door haar vriendin en door haar vader. Beiden komen
regelmatig langs en steken een handje toe. Een vriendin van haar overleden moeder is haar
aan het leren om goedkoop te winkelen.
o Plannen?
Op de tafel ligt een hoop papieren die zij momenteel sorteert. Ze toont mij het systeem
dat ze wil gebruiken om te klasseren.
Ze gaat spullen die ze niet meer gebruikt verder verkopen op de rommelmarkt samen met
haar vader.
Ze gaat nog een gordijntje maken voor haar rek in de keuken.
Overlopen van de vragenlijst met individuele doelstellingen en evaluatieschaal.
Haar quotatie van evaluatie van “verandering”: in januari 4 en in juli 7! (voor de verraste
coördinator verdient ze zeker 9!)
Yanya
Wat loopt er goed in mijn huishouden, waarover ben ik tevreden, waarin ben ik goed ?
Yanya vulde dit niet in omdat ze de eerste bijeenkomst niet aanwezig was.
Toekomstdromen.
Vanuit het eerste huisbezoek weten we dat ze ervan droomt om “routine in de
huishoudelijke taken” te krijgen.
o Dag 1 Persoonlijke doelstelling: afdak opruimen + kuisen
o Dag 3: Yanya zegt veel energie te verspillen aan “het niet kunnen doen”.
“In mijn hoofd blijft een kapotte plaat hangen”…
Het is heel belangrijk te beseffen dat je alleen zelf iets kan doen om dit te doorbreken.
o Dag 5: Yanya vertelt hoe schuldig zij zich voelt omdat ze haar voorgenomen doel nog
altijd niet heeft aangepakt. Afgelopen zondag heeft ze met haar zoontje van 14u tot 20u in
de tuin gewerkt om bloemen te planten. Ze gaf haar een heel fijn gevoel om dat samen te
doen; ze is ’s nachts opgestaan om haar zoontje nog eens te strelen.
Ze vertelt ook dat ze heel veel van bloemen houdt!
o Dag 6: Yanya heeft gewerkt aan haar doel.
De aanzet waren de kinderen. Zij kwamen na het bezoekrecht bij de papa thuis en toonden
een - volgens haar gevoel - vijandige houding ten opzichte van haar. Ze was zo aangedaan
dat ze begon te huilen. Vanuit “schuldgevoelens” namen de kinderen toen het initiatief om
het afdak op te ruimen en zelfs te poetsen.
Terwijl de kinderen bezig waren maakte Yanya bij zichzelf de opmerking: “Nu spring ik
er in”. Nadien heeft ze nog een gedeelte van de tuin proper gemaakt met de schop ( zij
vindt dit wel mannenwerk kijkt tijdens haar verhaal verlangend naar Jan en Halil; de
mannen laten zich evenwel niet inpakken en bieden haar geen hulp aan).
Yanya verzucht dat ze “buiten kan werken als een paard maar dat het binnen in huis een
puinhoop blijft!”. Zij ervaart dat buitenwerk meer waardering krijgt; ze vertelt trots dat ze
in de buurt bekend staat als een harde buitenwerkster. Zij beaamt dat ze gevoelig is aan
waardering van mensen. Het werk dat ze binnen doet ziet niemand, daar krijgt ze geen
waardering voor.
85

Ze zegt dat ze vaak denkt aan de “10 minutenmethode” van het thema opruimen en dat dit
soms helpt om aan de gang te geraken.
o Dag 7: Yanya heeft weer in de tuin gewerkt. De bloembollen die ze samen met haar zoon
plantte beginnen uit te komen. Ze had haar zoontje geroepen om mee te genieten van “hun
resultaat”.
Yanya verzucht wel dat ze binnen niet verder geraakt. Ze geeft Juanita een zoen wanneer
die zegt dat ze buiten wel een heel mooi bloemenhofje heeft. En Annie en Jaak die haar
bloemenhofje zagen, hebben er haar ook al voor geprezen, wat ze heel fijn vindt.
Ze neemt deze week als doel al het overtollige papier uit huis te dragen.
Ze wil al de papieren, van haar en van de kinderen, nakijken en sorteren; wat weg mag zal
tegen volgende zaterdag in een doos zitten voor de omhaling van het oud papier.
Individuele nabespreking.
o Wat bijgeleerd?
De 10 minutenmethode – het is niet veel – maar dat is de push in haar rug. “Spijtig dat ik
uw CD niet gekregen heb”!
Over poetsen heeft ze geleerd dat dure producten niet nodig zijn om een proper huis te
hebben. Azijn, bicarbonaat, soda zijn voor haar nieuwe producten, die ze zeker nog wil
uitproberen. Ze heeft een nieuwe kijk op poetsen en is heel blij dat ze aanwezig was op de
bijeenkomst over poetsen.
De bijeenkomst: “bewaren – weggooien – ik weet het nog niet” heeft ook indruk
gemaakt.
Vorige week heeft ze samen met de kinderen de dressingroom opgeruimd. Ze is niet
helemaal klaar, maar de winterdekens en de wollen dekens zijn ingepakt en op de kast
gelegd zodat er geen stof meer aankan. De winterkleding is in dozen opgeruimd en de
kleding die niet meer gebruikt wordt is in twee grote zakken gestopt. Die staan in de hal,
klaar om weg te doen. Ze troont mij mee naar de gang om te bewijzen dat het echt is!
o Plannen?
Dat er telkens naar de doelen gevraagd werd in de groepsbijeenkomsten vond ze niet erg,
voor haar was het een stimulans. Nu begint de WIL te komen om er werk van te maken.
Over opruimmethodes heeft ze veel geleerd. Ze heeft er wel nog niet zoveel mee gedaan.
Ze ontdekte in de afgelopen maanden ook andere indringende dingen bij zichzelf. Ze
werd getest bij de VDAB; het resultaat was dat ze de intelligentie heeft voor een A1
opleiding, terwijl ze van thuis het beeld meekreeg (en er in geloofde) “een lompe koe” te
zijn. Ze wil opnieuw gaan studeren op een niveau dat ze momenteel aankan. Ze had zich
nooit kunnen voorstellen dat de gevoelens over de uitslag van de test haar zo zouden
overrompelen. Ze heeft afspraken om het “opnieuw studeren” te bespreken op de VDAB
en met haar begeleidende psychologe van het CGG.
“Papieren” was een heel interessant thema maar voor haar te kort; zij zou dit thema graag
verdiept zien in een verdere groepswerking. Ze heeft uit dit thema niets meegenomen om
er concreet mee te werken. Hiervoor vraagt ze een meer gedetailleerde opleiding.
Ze heeft haar huishouden nog niet helemaal onder controle.
Het goed gevoel dat ze meenam uit de groepswerking heeft haar persoonlijk doen groeien.
Ze voelt dat ze haar zelfvertrouwen stilaan aan het opbouwen is.
Ze wil graag de organisatie voor de uitstap naar de fuchsiashow op zich nemen want ze
wil heel graag de mensen van de groep opnieuw ontmoeten.
Overlopen van de vragenlijst met individuele doelstellingen en evaluatieschaal.
Dit is in de nabespreking niet meer aan bod geweest.
Volgens de coördinator is ze echt wel persoonlijk gegroeid in de laatste maanden.
86

4.2 Evaluatie door de deelnemers over de deelnemers
o De deelnemers kregen tijdens het huisbezoek bij de individuele nabespreking een
bedankkaart (zie bijlage 11) waarop de uitspraken stonden die ze in groep over elkaar
deden bij de evaluatie tijdens de laatste bijeenkomst.
Gegevens met een * zijn aanvullingen die tijdens de individuele nabesprekingen
opgetekend werden.
o Vanuit de vraag “wat neem je mee van iedereen uit de groep. Als je die persoon later ziet,
waaraan zul je dan terugdenken?” kwamen volgende bedenkingen:
Annie
o ik vind haar lief en ik praat graag met haar (Elisa)
o ze is veel te stil, ik ben dat niet gewoon (Jan)
o ik vind het fijn dat ze samen met Jaak naar het groepje gekomen is. (Giselle)
o er schuilen heel veel gevoelens binnen in haar, ik heb het gevoel dat ze vlucht (Yanya)
o ze is meer open gebloeid in de groep
Antonia
o ze is een fijn vrouwke, ik kan heel goed praten met haar; ze geeft haar mening. Ik vind het
fijn dat ik haar heb leren kennen (Juanita)
o ze is heel jong van geest met al haar kleinkinderen (Giselle)
o ze is altijd even vriendelijk (Yanya)
o ze is altijd content (Elisa)
o *Antonia, die altijd haar papier verkeerd buiten zette! (Annie)
o *Antonia die niet gelukkig was met haar woonst (Sonja)
Elisa
o ik vind haar een heel fijne, eerlijke vrouw die vb. niet liegt dat ze haar kastjes niet heeft
uitgewassen (Giselle)
o het verhaal van de dochter die haar schoenen nooit in de kast zet is mij bijgebleven
(Annie)
o (te) goede mama voor de kinderen (Giselle)
o ze was in het begin van de groepsbijeenkomsten wat gesloten maar is nadien helemaal
losgekomen (Yanya)
Giselle
o fijne lieve dame (Yanya)
o wie is dat ? (Jaak)
o dat ze die trofeeën heeft opgeruimd samen met haar zoon! (Elisa)
o ze heeft moeite met het opruimen van de spullen van schoonmoeder; ontroerend om te
voelen dat ze daar zo een goede band mee had (Yanya)
o dat ze haar man overal moet nalopen; fijn dat ze dat in de groep zo open bracht (Jan)
o haar man gromt veel op haar en dat verdient ze niet (Antonia)
o *dat Giselle voor Basiseducatie alles moest opschrijven (Juanita)
Halil
o is een journalist, hij weet alles van import en export (Yanya).
o dat hij met zijn gsm foto’s maakt van de reclame (Annie, Elisa, Juanita)
o hij is een koffiemijnheer (Elisa)
o het is een goede werker, hij gaat overal helpen (Juanita)
87

o ge ziet hem overal fietsen (Jan)
o hij was in het begin heel stil maar hij is heel open gebloeid in de groep (Elisa)
o hij is gelijk de bloemen; ge moet eerst een knolletje planten en dan gaat het bloeien
(Yanya)
o ik vind het heel moedig van de mannen dat ze blijven komen zijn (Giselle)
o hij heeft ons heel veel goede tips gegeven. Hij weet heel veel waar ge alles goedkoop kunt
krijgen en hij kent zoveel prijzen! (Antonia)
o fijn dat hij in de groep was (Juanita)
o *Halil kende ik al! (met een grote glimlach want dat was in de groep zijn linkerbuur die
hij meermaals heeft geholpen) (Jan)
o *Turkse man (Halil): daar hoeft het precies allemaal niet zo nauwkeurig voor te zijn
(Sonja)
Jaak
o ik heb nooit zo een ‘plaaggedrag’ verwacht van zo’n een gentleman (Yanya)
o de man die strijkt voor zijn kinderen (Giselle)
o en dat hij ook kookt voor de kinderen (Elisa)
o dat hij zijn vrouw heel veel helpt (Juanita)
o fijn dat ge het samen doet voor de kinderen (Antonia)
o veel mannen zeggen dat ze dat niet kunnen, maar er zijn er ook veel die het niet
willen.(Juanita)
o * met Jaak heb ik gelachen – die doet alles- ik denk dat die vrouw werkt (Jan)
Jan
o herinner ik me van de papieren (Giselle)
o ik wil hem meepakken naar thuis voor de papieren. Ik zal dan voor hem poetsen (Juanita)
o ik vind dat chique dat hij voor zijn zieke vrouw blijft zorgen, dat doen ze niet
allemaal.(Elisa) Ze krijgt heel veel bijval van de groep
o hij heeft heel veel respect en liefde voor zijn vrouw; ik bewonder dat (Yanya)
o ik heb van hem geleerd : de tips van het opbergen van nagels en dat ge geen dekens moogt
weggooien (Elisa)
o ik heb onthouden dat hij de poezen buiten eten geeft (Juanita)
o ik vind het een heel fijne gevoelige mens (Yanya)
o Jan is een krak in het papierwerk (Annie)
o Mia heeft een heel goeie man die goed kan sorteren (Marie-Louise)
o * man met de grijze baard: moet vroeger toch een grote verzamelaar geweest zijn (Sonja)
o * en dat hij nu zo positief in het leven staat (Yanya)
Juanita
o poetsmadam (Jaak)
o ze heeft dezelfde problemen met de papieren als ik. Ik hoop dat ze het poetsen nog wat
afleert (Giselle)
o poetsziek noem ik dat ! (Jan en Sonja)
o ze toonde haar verdriet maar ook haar plezier; ze is ondanks al haar problemen altijd
blijven komen (Elisa)
o zij kan haar emoties uiten en dat vind ik heel goed (Annie)
o een goed mens met een héél goed hart (Yanya)
o ik vind haar een fijne vrouw die zich heel sterk houdt , ik hoop dat ze het nog wat
gemakkelijker krijgt (Antonia)
o hopelijk leert ze later het huishoudelijk werk meer te relativeren(Giselle)
88

Madeleine
o * die vroegtijdig is afgehaakt maar die ook zwanger was (Sonja)
Marie-Louise was niet aanwezig bij deze evaluatie; de begeleiders verwezen haar naar
de Sociale Dienst ivm dringende problemen rond bezoekrecht en vakantieregeling
o * ik heb heel erg te doen met Marie-Louise en haar problemen (Juanita)
o * ik had bewondering voor haar aanwezigheid in de groep ondanks de grote problemen
die ze thuis had. Ik vraag me af waar zij haar energie blijft halen. (Sonja)
Stella
o * dat ze afgehaakt heeft omwille van de vroeggeboorte van haar nichtje, dat heeft me
geraakt. Het deed me herinneren aan ons eigen verhaal (Jan)
o * dat ze weggevallen is vond ik heel spijtig ! (Juanita)
o * ik vond haar een heel fijne vrouw (Suzanne)
Sonja
o * dat Sonja ook een dochter heeft die moeilijk doet (Juanita)
Suzanne (die intussen binnengekomen is)
o dat ze altijd te laat is (Giselle en Juanita)
o een heel actieve dame, heel energiek (Yanya)
o veel onderweg (Annie)
o ik vraag me af waar ze haar pillekes koopt (dit slaat op haar oeverloze energie) (Jan)
o ze is iemand die ‘s nachts strijkt en wast (Juanita)
o * vrouw met de blonde haren en het brommerke (Sonja)
Yanya
o moeial (Jaak)
o plezant; ze zei altijd iets waardoor we haar mening kenden (Antonia)
o we wisten wanneer ze er was en wanneer niet. Ge hebt een grote klep (Annie)
o gevoelig mens (Jan)
o met ups en downs (Annie)
o groot inlevingsvermogen (Giselle)
o veel inzet naar de mensen; ik denk dat ze de problemen mee naar huis neemt (Antonia)
o * dat Yanya uitleg vroeg rond het drankprobleem is me bijgebleven (Jan)
o * Yanya met haar lange zwarte haren. Ze durft eerlijk te antwoorden en zij durfde ons
zeggen hoe we in mekaar zitten. Dat is ook het liefste wat ik heb dat ze eerlijk zijn en dat
was ook in de groep zo (Suzanne)
89

4.3 Evaluatie door de deelnemers over het groepsgebeuren
Tijdens het afsluitend etentje proberen we de groep te evalueren; hierna een aantal uitspraken
over het groepsgebeuren:
o het was echt een heel fijne groep
o we werden gerustgesteld omdat we niet de enigen zijn die soms problemen hebben met het
huishouden
o we werden gestimuleerd om toch dingen te doen…
o we zijn er nu veel meer mee bezig, ge denkt er meer over na
o we kregen energie vanuit de groep
o ik ken hier in de gemeente niemand en het was fijn om ’s maandags naar hier te komen,
het gaat vreemd zijn als dat wegvalt (Jaak)
o kunnen ze in oktober niet opnieuw starten met een groep?
o ik heb mij nooit gerealiseerd dat een huishouden zoveel met opruimen te maken heeft
4.4 Individuele nabespreking met de groepsleden
De individuele nabesprekingen gebeurden bij de deelnemers thuis, tijdens een aangekondigd
huisbezoek.
Bij dit bezoek ontvingen ze hun persoonlijke bedankkaart van de begeleiders, met de
persoonlijke boodschappen, uitgesproken door de andere deelnemers tijdens de evaluatie.
Deze kaart werd heel positief onthaald. En iedereen drukte nogmaals grote tevredenheid uit
over de groepswerking.
Een deel van deze individuele nabespreking werd verwerkt in:
o Deel 2 4.1 - Stand van zaken rond persoonlijke doelstellingen tijdens en na het
groepsgebeuren (Wat bijgeleerd? - Plannen? - Overlopen van het evaluatieformulier)
o Deel 3 3 2 De verzorgende, gezien door de bril van de groepsleden. / Belangrijke
kwaliteiten van de verzorgende, verwoord tijdens de individuele nabespreking
(dit werd vooral aangebracht door groepsleden die ervaring hebben met gezinszorg).
Samenvatting van de individuele nabesprekingen per deelnemer over de thema’s en het
groepsgebeuren
1. Annie (was 8 van de 11 bijeenkomsten aanwezig) en Jaak (was 10 van de 11
bijeenkomsten aanwezig)
Evaluatie van de groepswerking op zich
Positieve elementen
De groepsgeest was buitengewoon. De afwachtende houding in de beginfase maakte plaats
voor het durven uiten van hun mening, omwille van de veiligheid en het respect dat ze in de
groep voelden.
Storende elementen
Jaak vond het soms vervelend dat Juanita telkens de problemen van haar dochter in de groep
aanbracht.
90

Nog interesse in groepswerking?
Jaak vindt dat er een vervolg moet op komen. Hij stelt voor de groep na een aantal maanden
terug samen te brengen om te zien : ”wat is er nu van gekomen?”
De vraag of Annie nog aan het voorstel van Yanya (deelname aan de vrouwengroep van het
CGG) had gedacht werd niet negatief onthaald.
Top 3 van de bijeenkomsten
De top 3 voor Jaak
o poetsles
o eerste bijeenkomst
o afsluiting
De top 3 voor Annie
o afsluiting (dat was eens wat anders dan een receptie)
o de ludieke kennismaking door de begeleiders en het blij weerzien van bekenden uit
eerdere groepswerkingen
o opruimen in het algemeen
Nog contact met deelnemers?
Ze hebben Antonia nog ontmoet in de winkelstraat en zijn samen blijven hangen om een
praatje te doen. Dat was heel plezant.
Ook Sonja hebben ze nog toevallig ontmoet. Met haar hadden ze ook “een hele leuke babbel”.
Annie wil graag naar de fuchsiashow. Jaak engageert zich om bij de kinderen te blijven.
2. Antonia (was 9 van de 11 bijeenkomsten aanwezig)
Antonia heeft het tijdens het huisbezoek emotioneel heel moeilijk. Ze heeft problemen met
haar woonsituatie en de echtscheidingsprocedure. Daar bovenop kampt ze met lichamelijke
klachten waarvoor ze door haar huisarts verwezen werd naar een specialist.
Evaluatie van de groepswerking op zich
Positieve elementen
Alles was fijn en interessant, zowel de thema’s als de groepsleden.
Evaluatie begeleiding
Ook de begeleiding was fijn. Het is heel goed gegaan.
Nog interesse in groepswerking?
Een nieuwe samenkomst met deze groepsleden geniet haar voorkeur.
Top 3 van de bijeenkomsten
o poetsgebeuren
o de eindverrassing vond ik heel tof
o de ervaringsuitwisseling van de deelnemers zorgden voor bijkomende kennis over diverse
thema’s
Nog contact met deelnemers?
Ze wil Juanita opnieuw ontmoeten omwille van haar tip omtrent een positieve ervaring bij een
psycholoog.
Ze wil graag naar de fuchsiashow.
91

3. Elisa (was 10 van de 11 bijeenkomsten aanwezig)
Evaluatie van de groepswerking op zich
Positieve elementen
“Het huishoudgroepje vond ik heel fijn. Het is erg dat het gedaan is. Het waren zo’n fijne
mensen. Het was fijn dat je van mekaar kon horen: ik doe het zo, de andere anders…”
Het deed haar relativeren. Iedereen in de groep had kleine en grote problemen:”ge hoort dat
het niet overal rozengeur en maneschijn is”.
Storende elementen
Geen
Evaluatie begeleiding
Volgens haar vond iedereen de begeleiding fijn. Het feit dat iedereen aan bod kwam was heel
positief.
Nog interesse in groepswerking?
Zeker in een vervolg van deze groepswerking. Ze zegt lachend, “Gij zijt een goei, eerst brengt
ge ons samen en als het heel goed is, laat ge ons in de steek!”
Er is ook een duidelijke wens naar nieuwe bijeenkomsten van het oudergroepje.
Top 3 van de bijeenkomsten
o poetsen
o de bijeenkomst die begeleid werd door De medewerker van de Dienst Relatie en Welzijn:
hoe kan je kinderen betrekken in huishoudelijke taken.
o de afsluiting (dat was een fijne verrassing, niemand had dat gedacht)
Nog contact met deelnemers?
Heeft geen contacten meer gehad.
Ze is geïnteresseerd voor de fuchsiashow.
4. Giselle (was 11 van de 11 bijeenkomsten aanwezig)
Evaluatie van de groepswerking op zich
Positieve elementen
“Het was allemaal heel boeiend. De lessen zijn meer dan de moeite geweest. Het heeft mijn
verwachtingen helemaal overtroffen. Ik vond het heel fijn, het was heel ontspannend”.
Storende elementen
Het gebabbel tijdens de bijeenkomst rond administratie was storend.
Evaluatie begeleiding
Het enthousiasme van de begeleiders was positief. Bij één bijeenkomst werd aan de
babbelaars teveel ruimte gegeven.
Ze zat soms verveeld bij de steeds terugkerende bevraging van de realisatie van de doelen
omwille van het feit dat het haar niet lukte. Toch vond ze de bevraging goed. Ze durfde niet
alles benoemen: het feit dat ze in de living geen kasten heeft durfde ze niet zeggen.
Anderzijds besefte ze dat ze het financieel toch wel beter heeft dan de meeste anderen en
daarover voelde ze zich soms schuldig.
Nog interesse in groepswerking?
Ze wil bijleren in alles wat haar persoonlijk kan doen groeien.
92

Top 3 van de bijeenkomsten
o poetsen
o opruimen
o afsluiting
De ludieke kennismaking en de verrassende afsluiting vond ze geweldig.
Nog contact met deelnemers?
De afspraak om de andere vrouwelijke deelnemers terug te ontmoeten is nog niet gelukt .Ze
zegt erbij: “Mijn voornemens op dat vlak zijn altijd groot, maar ik ben absoluut geen
initiatiefneemster”.
Ze zou wel graag meewillen naar de fuchsiashow.
5. Halil (was 11 van de 11 bijeenkomsten aanwezig)
Hij is geen grote prater maar het valt me op dat ik in tegenstelling met het eerste huisbezoek
oogcontact heb met hem en dat hij me blijft aankijken tijdens het gesprek.
Evaluatie van de groepswerking op zich
Positieve elementen
De koffie met taart en koekjes vond hij goed.
Bij de afsluiting vond hij de chocomousse lekker!
Storende elementen
Storend voor hem waren de momenten dat er over kinderen werd gepraat, ook als dit niet bij
het thema hoorde.
Evaluatie begeleiders
Alles was perfect. Zij hebben volgens hem heel veel uitgedacht!
Nog interesse in groepswerking?
Hij wil nog graag kooklessen.
Top 3 van de bijeenkomsten
o sorteersystemen bij het papierwerk
o sorteren en recycleren
o poetsen
Nog contact met deelnemers?
o hij heeft Antonia ontmoet en met haar gepraat
o hij heeft Stella gezien van op zijn fiets.
o van Madeleine heeft hij van ver een groet gekregen
6. Jan (was 11 van de 11 bijeenkomsten aanwezig)
Evaluatie van de groepswerking op zich
Positieve elementen
Het waren echt fijne mensen. De sfeer en de mensen, dat is hem het meest bijgebleven.
Als het nu regent denkt hij aan de mevrouw van de poetsles:”vensters wassen in de regen, dat
is er toch echt wel over”!
Dat er zoveel mensen zijn die met hun papieren niet overweg kunnen is hem ook
bijgebleven.(hij was dan in de groep ook “specialist administratie”!)
Hij keek ernaar uit om ’s maandags te komen.
93

Storende elementen
In de groep heeft hij geen enkele slechte dag gehad en heeft hij zich aan niets gestoord.
Mia had het iets minder graag omdat ze dan thuis te lang alleen was.
Evaluatie begeleiding
De begeleiding vond hij heel goed. Om in een groep te zitten is in het begin altijd wat vreemd.
Maar in deze groep was volgens hem heel vlug sfeer.
Nog interesse in groepswerking?
Als ze de groep terug samenbrengen wil hij zeker uitgenodigd worden!
Top 3 van de bijeenkomsten
Alle bijeenkomsten waren goed, voor hem was er geen echte top 3
Nog contact met deelnemers?
Hij heeft niemand meer ontmoet van de groep
Overlopen van het evaluatieformulier
Hij was geen vragende partij voor verandering.
Het mogen brengen van zijn persoonlijke getuigenis was voor hem een opsteker, waarvoor
hij veel waardering kreeg van de groepsleden.
7. Juanita (was 9 van de 11 bijeenkomsten aanwezig)
Evaluatie van de groepswerking op zich
Positieve elementen
Ze vond het echt heel fijn, de tijd was te kort. Het was een fijne groep die zeker nog mocht
verder blijven samen komen.
Het samen soep eten bij “Het Anker” was voor haar een leuke herinnering.
Storende elementen
Ze heeft niets storend ervaren.
Evaluatie begeleiding
Ze vond de begeleiding goed; heeft hierover geen opmerkingen.
Nog interesse in groepswerking?
Ze wil graag dat dezelfde groep opnieuw opgestart wordt.
Top 3 van de bijeenkomsten
o de eerste samenkomst, toen de begeleiders binnenkwamen met een schort en
handschoenen, vond ze heel fijn
o ze vraagt of de poetsles niet kan overgedaan worden omwille van het enthousiasme van de
deelnemers
o de afsluiting was een heel fijne verrassing, die blijft haar bij.
Nog contact met deelnemers?
Met Halil sprak ze af om zijn sorteerbak voor haar papieren over te kopen. Ze heeft hem nog
niet opnieuw ontmoet.
Ze wil graag mee naar de fuchsiashow en gaat hiervoor contact opnemen met Yanya
94

8. Marie-Louise (was 11 van de 11 bijeenkomsten aanwezig)
Evaluatie van de groepswerking op zich
Positieve elementen
Marie-Louise heeft goede herinneringen aan al de groepswerkingen op het OCMW waaraan
ze deelnam. Ook deze groepswerking was heel leerrijk, ze hoopt trouwens op een vervolg.
Ze maakt de bedenking dat ze in de eerste groep waaraan ze deelnam erg stil was, maar nu
toch wel mondiger is geworden. Heel veel gevoelens van kwaadheid en woede vanuit haar
voorgeschiedenis komen naar boven bij het horen van de ervaringen van andere deelnemers.
Storende elementen
Het beginuur, op maandagmorgen paste voor haar niet echt. Ze zat ermee dat ze telkens het
begin miste omwille van de thuissituatie.
Evaluatie begeleiding
Ze is tevreden over de hulp die ze kreeg van de begeleiders, vooral op de momenten dat ze het
heel moeilijk had en bij het doorverwijzen naar andere diensten.
Ze is bang dat de begeleiders wat teleurgesteld zijn in haar omdat ze volgens haarzelf het
huishouden niet goed aanpakt.
Nog interesse in groepswerking?
Ze wil graag betrokken worden bij alles wat het OCMW organiseert.
Top 3 van de bijeenkomsten
o poetsles
o tips in verband met de administratie
o de nummer 3 krijgt ze niet benoemd. Ze zegt: “Mijn hoofd zit zo vol en ik heb de
afgelopen week zoveel stress gehad. Ik moet nu even bekomen”
Nog contact met deelnemers?
Ze heeft niemand van de deelnemers nog gehoord of gezien. Ze wil graag mee naar de
fuchsiashow als vervoer kan geregeld worden.
9. Sonja (was 3 van de 11 bijeenkomsten aanwezig)
Evaluatie van de groepswerking op zich
Positieve elementen
Haar uitstraling in de groep is anders dan het beeld dat ze over zichzelf heeft. Meerdere
groepsleden spraken haar aan over “dat zij zoveel weet”.
Ze vond het een heel fijne groep. In een groepswerking laat ge uw persoon raken, ge wordt
met uzelf geconfronteerd.
De groepsleden accepteerden hun tekortkomingen in het huishouden, maakten ze zelfs
bespreekbaar. Volgens haar had dit te maken met de sfeer in de groep.
De groepswerking motiveerde haar om na te denken over het huishouden. Ze begon terug te
hunkeren naar “een gestructureerd huishouden”. Het huishouden vraagt heel veel energie.
Evaluatie begeleiding
Dit is niet ter sprake geweest.
Nog interesse in groepswerking?
Indien de groepswerking omtrent het huishouden opnieuw zou starten, wenst ze zeker
uitgenodigd te worden
95

Top 3 van de bijeenkomsten
Omwille van de beperkte aanwezigheid is het haar niet gevraagd.
Overlopen van het evaluatieformulier
Is bij haar niet gebeurd.
Nog contact met deelnemers?
Ze vraagt of er geen adressen en telefoonnummers zijn uitgewisseld in de groep.
Ze vraagt om haar telefoonnummer door te geven aan Yanya, om mee uitgenodigd te worden
voor de fuchsiashow .
10. Stella (was 6 van de 11 bijeenkomsten aanwezig)
Evaluatie van de groepswerking op zich
Positieve elementen
De groepswerking was een nieuwe start om daadwerkelijk doelstellingen, die tot op heden
niet lukten, aan te pakken.
De ervaringen en de tips uit de groep deden haar nadenken en relativeren.
Het gevoel niet de enige te zijn die huishouden doen moeilijk vindt was voor haar zeer
positief. “Het doet goed dat ge ergens bij hoort”.
Het feit dat haar eigen problemen binnen de groep konden besproken worden en het “geven
aan anderen” gaf haar energie.
Omwille van familiale omstandigheden kon ze slechts 6 bijeenkomsten aanwezig zijn. “De
groep zette aan om dingen te doen. Als je uit de groep bent verzwakt dat terug”.
“Het stopt niet met de groep” zegt ze ! “We konden genieten van het geven aan de anderen.
Als je geen tijd hebt gekregen om te groeien omdat je een tik van de hamer op je kop hebt
gekregen - en ik had het gevoel dat dit voor al deze mensen zo was - dan ben je altijd maar
bezig met jezelf. Ik werd vroeger lichamelijk altijd ziek, en ziek zijn creëert op zich
problemen; En als er dan een groep is waar je het gevoel hebt dat de dingen kunnen
besproken worden, dan geeft dat energie. Vroeger had ik het gevoel gehad dat ik heel erg
alleen was..”
Evaluatie begeleiding
Stella vond de begeleiding goed.
Nog interesse in groepswerking?
Ze is zeer enthousiast over de kracht en de waarde van een groep. Maar de stap zetten is
steeds moeilijk.
Top 3 van de bijeenkomsten
o weggooien/bewaren/ik weet het niet.
o opbergsystemen
o “ge weet echt niet wat zo een groep voor ons betekent”
Nog contact met deelnemers?
Suzanne is na de groep eens meegefietst naar bij haar thuis. Ze hebben wat gekletst en
Suzanne heeft mee koffie gedronken met haar en is een uurtje blijven hangen.
Ze kan niet mee naar de fuchsiashow omdat ze op vakantie vertrekt.
96

11. Suzanne (was 8 van de 11 bijeenkomsten aanwezig)
Evaluatie van de groepswerking op zich
Positieve elementen
Fijn ! De vriendschap die is blijven hangen. De groep heeft haar rustiger gemaakt en ze heeft
veel bijgeleerd. Ze praat vaak tegen zichzelf en ze heeft de bedenking gemaakt: “Ge hebt
zoveel nest, ruim dat eens op, en de tafel moet leeg gemaakt worden. Ge weet niet meer waar
ge het moet zetten”…. De groepswerking doet haar nadenken.
Ze vond het fijn als iedereen in de groep vertelde hoe hij de dingen aanpakt. Ze heeft daar
veel van onthouden.
Fijn was ook dat er telkens iets lekkers bij de koffie was.
Storende elementen
Voor Suzanne waren er geen storende elementen.
Evaluatie begeleiding
De begeleiding vond ze oké. Ze heeft geen tips om het beter te doen.
Nog interesse in groepswerking?
Als deze groep zou doorgaan wil ze zeker meedoen.
Top 3 van de bijeenkomsten
o de afsluiting
o sorteersystemen: ze heeft er veel uit geleerd en is daardoor gaan sorteren
o poetsles
Maar vooral de groep op zich is bijgebleven.
Nog contact met deelnemers?
Ze vertelt over het koffie drinken bij Stella na een groepsbijeenkomst.
Ze heeft Antonia nog ontmoet en ze vond het fijn om haar te kennen. “Ge hebt weer iemand
meer om mee te babbelen”
Ze wil heel graag mee naar de fuchsiashow.
12. Yanya (was 8 van de 11 bijeenkomsten aanwezig)
Positieve elementen
De sympathie van de mensen, de warmte, ook van de begeleiders,de vriendschap. Ze vond in
de groep terug fijngevoelige vriendschap en “dat doet een mens echt goed”.
Door de verhalen van anderen te horen ga je relativeren. Elke deelnemer heeft dingen
meegemaakt en de anderen waren vaak geschokt door de verhalen. Nu kregen we weer een
duwtje in onze rug om toch weer door te kunnen met wat ons geraakt heeft, maar ook om
onze huishouding terug te organiseren.
“Je had de juiste mensen in de groep. We zijn toch sterke mensen die het gedaan hebben hé”?
Storende elementen
Voor haar waren er geen storende dingen, “echt waar niet”
Evaluatie begeleiding
De begeleiding kon niet beter.
Nog interesse in groepswerking?
Het eerste wat zij vraagt is : “Komt er een vervolg? Kunnen wij niet aan uw bestuur of aan de
burgemeester vragen of jij dit wat langer mag doen ?”
Top 3 van de bijeenkomsten
o getuigenis van Jan: ik bewonder hem dat hij dat deed in de groep
o poetsen
o de afsluiting was echt een aangename verrassing
Nog contact met deelnemers?
Ze heeft niets meer gehoord van iemand van de groep.
Ze engageert zich om de organisatie van de fuchsiashow op zich te nemen.
97

Afsluiting van de groepswerking:
Het OCMW kreeg vrijkaarten voor een bezoek aan een fuchsia - bloemenshow. Deze kaarten
werden uitgedeeld tijdens de huisbezoeken. De vrouwen wilden graag mee. Ze werden
aangemoedigd om zelf te zorgen voor de organisatie van deze gezamenlijke uitstap.
De uitstap is doorgegaan. Acht vrouwen en de uitgenodigde begeleiders waren een hele
namiddag samen voor een bezoek aan de fuchsiashow en om na te praten.
5.Evaluatie door de stuurgroep
De groepswerking heeft grote indruk gemaakt op de stuurgroepleden: zowel het proces als de
bereikte doelen, als de positieve neveneffecten van het groepsgebeuren, als het aangereikte
werkmateriaal werden positief geëvalueerd.
Werkmateriaal
Er is aan de deelnemers geen kant en klaar pakket aangeboden. Het materiaal is gegroeid
vanuit hun vragen en hun ervaringen, ondersteund met materiaal dat we extern vonden.
Bereikte doelen
o de leden van de werkgroep gingen niet uit van directe effecten; uit de verhalen blijkt
evenwel dat de groepsleden heel veel leerden en probeerden toe te passen
o men merkt dat - ondanks de korte periode (3 maanden effectieve groepswerking) – de
groepssamenkomsten bij de deelnemers heel wat heeft losgemaakt.
Er wordt gevraagd of de groepswerking kan verder gezet worden.
o “we hebben zelf ook weer meer het besef dat evidenties geen evidenties zijn voor
iedereen”
o “organisatie van het huishouden” is een heel moeilijk thema, vooral voor mensen met een
mentale beperking. Zij hebben het vaak heel moeilijk om de dagdagelijkse dingen aan te
leren (vb. de post op een vaste plaats leggen in huis)
o het V.I.B.O. neemt als aandachtspunt mee naar de opleiding in de school: een goed
georganiseerd huishouden heeft als basis opruimen en alles een vaste plaats geven. De
school kan dit niet genoeg benadrukken bij de leerlingen, vooral omdat vele jongeren
thuis het voorbeeld niet krijgen.
o Opruimen en het aanleren van nieuwe gewoonten en routines vergt heel wat
voorbereidend denkwerk.
De positieve effecten van het groepsgebeuren
o de groepsleden hebben respect en heel veel positieve waardering van de anderen gekregen,
ondanks de onderlinge verschillen. Dit is zeer waardevol en van enorm belang voor het
eigenwaardegevoel
o de verschillen tussen personen en de heterogeniteit van de groep hebben gemaakt dat ze
heel veel van mekaar hebben geleerd
o kennis van de leefwereld van de kansarmen, ervaring en enthousiasme van de begeleiding
worden aangehaald als basiselementen voor het slagen van groepswerking.
98

Deel 3 Aanzetten van groepsleden en verzorgenden tot verdieping van de
werking van gezinszorg in kansarme gezinnen
1.Inleiding
Motivering zoals vermeld in onze projectaanvraag
Door de koppeling van de groepswerking aan de werking van onze dienst gezinszorg in
kansarme gezinnen hopen we nieuwe kansen te creëren voor deze vorm van hulpverlening:
o voor onze thuiszorgdiensten is deze groepswerking volledig nieuw en is deze manier van
werken weer een stap verder in het empowerend werken binnen het OCMW
o de groepswerking kan een aanzet geven om de dienst gezinszorg in kansarme gezinnen
aan te vullen. Deze dienst werd opgestart met de bedoeling om tijdens een korte periode
het gezin te begeleiden om terug zelfstandig het huishouden in handen te nemen. In
praktijk is het een lang traject waarbij het een voortdurend balanceren is tussen “taken
overnemen” of “taken begeleiden”
o door de inbreng van de verzorgenden en de groepsleden hopen we een ruimer zicht op de
knelpunten en aanpak van de huishoudelijke problemen bij gezinszorg in kansarme
gezinnen te krijgen
o door verzorgenden in het project te betrekken kunnen ze nieuwe stimulansen naar inzet
krijgen en raken ze meer vertrouwd met het “samen” werken met het gezin i.p.v. werken
“voor” het gezin
o het project is een kans om de wisselwerking rond kansarmoede tussen de
thuiszorgdiensten en de sociale dienst versterken
2. Voorstelling van de dienst gezinszorg in kansarme gezinnen binnen het OCMW van
Heusden-Zolder
1.2 Historiek
In 1997 startte op de Thuiszorgdiensten van het OCMW het maatzorgproject gezinshulp in
kansarme gezinnen met SIF middelen. Momenteel is deze werking ingebed in de reguliere
werking van de dienst Gezinszorg.
Door inschakeling van gezinshulp biedt de verzorgende samen met de cliënt, via een
voorbeeldfunctie, hulp in het huishouden.
Deze gezinsondersteunende hulp wordt aangeboden aan kansarmen als onderdeel van een
volledig hulpverleningsproces .
2.2 Ondersteunende methodiek
Er wordt gebruik gemaakt van de Maatzorgmethodiek die speciaal ontwikkeld werd voor het
werken met kansarmen.
De maatzorgmethodiek is gebaseerd op de volgende basisprincipes:
o - positieve hulpverlening:
• de cliënt staat centraal: wat zijn de wensen van de cliënt
• er moet een vertrouwensrelatie worden opgebouwd
• op maat van de cliënt, op zijn tempo en afgestemd op zijn specifieke behoeften
o Integrale hulpverlening: een hulpverlening die oog heeft voor alle levensdomeinen, de
tekorten en de mogelijkheden en met oog voor alle gezinsleden
o Participatie: er moet actieve betrokkenheid zijn op maat van de cliënt
99

o Gestructureerde hulpverlening: de complexe problematiek vraagt om ordening
• Er wordt doelgericht gewerkt aan de door de cliënt gevraagde werkpunten.
• Op huishoudelijk vlak trachten we structuur aan te brengen in de huishoudelijke taken
aan de hand van een weekplanning die kan worden opgenomen in een huishoudboekje
o -gecoördineerde hulpverlening: als onderdeel van een hulpverleningsproces is het
noodzakelijk dat de verzorgende mee betrokken wordt in het case-gebonden overleg.
Binnen het Lokaal Cliëntoverleg is de inbreng van de verzorgende zeer belangrijk.
Ook de empowermentgedachte wordt sterk benadrukt. Doelstellingen hierbij zijn:
o het versterken van de maatschappelijke weerbaarheid
o het aanscherpen van het kritisch bewustzijn
o het stimuleren van participatie
2.3 Intake van de aanvragen
De verantwoordelijke van de dienst Gezinszorg onderzoekt samen met de verantwoordelijke
voor Maatzorg de aanvraag voor gezinshulp. Op huisbezoek peilen ze naar de
verwachtingen van het gezin. Het doel van de hulp en de methodiek worden duidelijk
gemaakt, en er worden concrete afspraken gemaakt in verband met de hulp.
Bij de intake gaat er speciale aandacht naar de participatie van de cliënt en zijn gezinsleden.
Participatie is naast hun wens tot verandering een voorwaarde waarmee de gezinsleden
dienen akkoord te gaan.
Er wordt dan ook stilgestaan bij de huishoudelijke toestand van de woning en het aanwezige
huishoudmateriaal.
2.4 Opstarten en uitvoering van de hulp
De verantwoordelijke van de dienst Gezinszorg en de maatzorgverantwoordelijke selecteren
samen de meest geschikte verzorgende voor het gezin.
Voor de start van de gezinshulp is er een voorbereidende werkbespreking met de verzorgende
waarbij de gezinsituatie en het verwachtingspatroon naar de hulp worden voorgesteld.
Er is een inloopperiode waarbij de vertrouwensrelatie tussen cliënt en verzorgende
opgebouwd wordt en de cliënt indien nodig tot rust kan komen. Nadien wordt er samen met
de cliënt, de verzorgende en de maatzorgverantwoordelijke een bespreking gehouden omtrent
de doelstellingen en de wensen van de cliënt. Hun werkpunten worden genoteerd in het
huishoudboekje.
2.5 Werkbegeleiding van de verzorgenden in kansarme gezinnen
Het werken in een kansarm gezin houdt een grote mentale belasting in voor de verzorgende
waardoor er extra ondersteuning voor hen nodig is. Hiervoor worden er extra
werkbesprekingen gehouden .Het is ook belangrijk dat ze bevestiging en waardering krijgen
om dit werk vol te houden. Tijdens het werkoverleg worden werkpunten en het al dan niet
lukken ervan overlopen en wordt er methodisch bijgestuurd.
Om ervoor te zorgen dat de cliënt centraal blijft en zijn participatie zoveel mogelijk
gegarandeerd wordt, is er voor gekozen om de verzorgenden en de gezinnen te ondersteunen
door middel van maandelijkse huisbezoeken in het gezin .Deze huisbezoeken hebben als
voordeel dat er meer voeling is met het gezin en er inbreng kan zijn van alle betrokkenen. De
geboden hulp kan geëvalueerd en bijgestuurd worden.
In het verleden waren er jaarlijks ook een 4-tal extra vormingsmomenten voor deze
verzorgenden, waar gezamenlijk gewerkt werd vanuit hun ervaringen.
Naast de huisbezoeken blijft de nood aan gezamenlijke vormingsmomenten bij de
verzorgenden en de mogelijkheid voor extra werkbesprekingen indien ze dit wensen.
100

3 De verzorgende gezien door de bril van de groepsleden
3.1 Samenvatting van opvallende uitspraken uit de verhalen van de groepsleden
Het is ons huishouden en inmenging is moeilijk
o als er een vreemde binnenstapt in uw huishouden dan is het echt wel heel moeilijk
o verzorgenden doen het huishouden vaak op hun eigen manier
o we zijn het huishouden wel altijd op onze eigen manier blijven doen
o ik ben heel beschaamd over de hulp omdat ik ganse dagen thuis ben en niet werken ga
o de verzorgende heeft heel lang moeten zagen om te verven, voor mij was het goed genoeg
o maar ze vroeg van mij dingen, waar ik eerlijk gezegd het nut niet van inzie
o ik moest dat en dat doen… en ik kon dat echt niet, ik had echt de kracht niet
o maar de verzorgende werd hier wild van
o als de verzorgende binnenkwam had ik het gevoel dat ik in een hoekje wou kruipen met
mijn armen over mijn gezicht en dan dacht ik maar één ding. “laat me alstublieft gerust”
o de verzorgende was juist een tornado: mijn karakter is veel kalmer en mijn werk zal
sowieso op een rustiger tempo gebeuren
o ze benadrukt ook het belang van mensen niets op te dringen
Ik heb veel geleerd van de verzorgende
o ik ben aan het oefenen, ze heeft me geleerd om ……
o ik heb al heel veel opgeruimd met mijn verzorgende
o het is een gewoonte die de verzorgende ons heeft aangeleerd
o ik wist ook wel waar het fout zat. “Ik moest een schop onder mijn gat krijgen om terug in
gang te geraken”
o die heeft me geleerd om streeploos vensters te wassen (ik doe het nog altijd op die
manier).
De verzorgende zorgde voor regelmaat
o tijdens de aanwezigheid van de verzorgende aten de kinderen ’s morgens wel.
o de verzorgende heeft er voor gezorgd dat we regelmatig onze taken uitvoerden. Regelmaat
is belangrijk
o nadien hebben we samen een schema gemaakt dat tegen de muur ophing en waar ik me
moest proberen aan te houden en dat werkte wel
De verzorgende gaf ondersteuning
o de verzorgende hielp poetsen maar was ook met de kinderen bezig. Ik vond dat heel fijn
o door haar hulp kreeg ik wat meer tijd voor mezelf
o de verzorgende was voor ons een ondersteuner
o ik kon heel goed met haar babbelen
o en als er tijd was dan deden we eens iets gezelligs
o wat ze hier gepresteerd heeft is niet te betalen en ik ben haar daar ontzettend dankbaar
voor. Ik weet zelfs niet hoe ik die dankbaarheid moet omzetten want woorden zijn
hiervoor niet genoeg
o de verzorgende vroeg altijd: wat gaan we vandaag doen
o ze heeft ons in gang helpen lopen, zonder zich op te dringen, want we hebben het toch
zelf gevraagd
o maar waar ze beginnen met hulp in het huishouden in de gezinnen zouden ze tezelfdertijd
moeten opstarten met iemand die hun begeleid in de opbouw van zelfvertrouwen
101

3.2 Belangrijke kwaliteiten van de verzorgende zoals ze verwoord werden tijdens de
individuele nabespreking met een aantal groepsleden
Vraag: welke kwaliteiten moet iemand hebben die je komt helpen?
o ze moeten helpen om alles een vaste plaats te geven
o ze moet me leren organiseren
o ze moet me leren koken
o ze moet trachten “goed overeen te komen”
o de verzorgende moet bevragen wat er moet gedaan worden en de manier waarop
o de verzorgende moet zich ook durven openstellen en eens iets durven vertellen vanuit haar
persoonlijke ervaringen
o ze moet meer zijn als een poetsvrouw, ze moet ons helpen om het huishouden te doen
o ze mag geen dwang uitoefenen om verandering te bekomen
o bij hulp van buitenaf is het wenselijk dat er gepoetst wordt op de manier van de cliënt
o een poetshulp moet het zwaardere werk aanpakken: plafonds afwassen, vensters wassen
o het belangrijkste is dat ze nauwgezet en proper werken, eerder iets minder, maar wel
grondig. De vloer, de WC en de badkamer moeten proper zijn, de afwas en de was moeten
ook proper gebeuren.
o ze moeten niet op onze fouten wijzen
o ze mogen niet veroordelen, ons niet beschuldigen omdat het niet lukt
o ze moeten ons de eindverantwoordelijkheid geven. Ze moeten in ons geloven.
o Men moet rekening houden met ochtend- of avondmensen
o er moet eens samen gezeten worden om te kijken; hoe loopt het hier? Is iedereen
tevreden?
o ze moeten ons zelf laten bepalen – in kleine stukken – niet alles tegelijk. We moeten
zoveel op allerlei vlakken. Voor ons is alles puin! Het kost ons heel veel energie om
opnieuw op te bouwen. In het begin als de hulp komt mogen ze wat meer de touwtjes in
handen nemen maar naar het einde toe zou het andersom moeten zijn.
o ze moet begrip hebben voor het moment hoe mensen zich op dat ogenblik voelen.
o Ze mag niet direct pushen – tijd maken voor een gesprek.
o ze moet het ritme van de mensen zelf volgen.
4. Inbreng van de verzorgenden
4.1 Samenvatting van opvallende uitspraken uit de verhalen van verzorgenden
(zie bijlage 12:Bevraging verzorgenden over hun werk)
Verzorgenden bij bejaarden
o de uren gezinszorg zijn beperkt en we moeten prioriteiten stellen
o ik heb een vaste planning / ik heb mijn eigen systeem/
o ik heb een gezin waar ik mijn systeem van huishoudmapjes toepas
o ik orden zelf ook heel veel en laat nooit iets samen komen
o bij de mensen probeer ik dat ze een systeem krijgen
o ik heb geleerd om de dingen te benoemen – en ook om op te komen voor mezelf
o ik vraag meestal aan de mensen : wat hebt ge graag dat ik vandaag doe?
o ik probeer ook te sorteren en te recycleren in de gezinnen waar ik werk. Maar daar merk
ik vaak het plaatsgebrek – de onkunde – en wie doet het weg naar het containerpark?
o waardering is toch wel belangrijk
o het feit dat ze vertellen dat het zo netjes is door mij zorgt voor energie
102

Verzorgenden in kansarme gezinnen
Vaardigheden die ik mis in mijn gezinnen omtrent:
o Opvoeding
o opruimen : alles een vaste plaats geven en hiervoor de ruimte creëren
o Administratie
o Koken
o Poetsen
o organiseren
Structuur
o ik heb daar structuur opgebouwd – heel vasthoudend – sindsdien zijn ze niet meer
opgenomen in de psychiatrie
o we hebben een vast schema opgemaakt voor elke dag
o in de kansarme gezinnen is het heel moeilijk om structuur te brengen. Soms missen ze
doorzettingsvermogen. ge bereikt wel dingen – maar heel erg stapsgewijs
o deze gezinnen met problemen die draagt ge in uw hart, daar is meer uitdaging aan. In mijn
gezinnen is geen regelmaat
o ik wil opnieuw structuur brengen, hun dingen leren en samen een plan opmaken
o er is geen regelmaat, geen orde, ook in de papieren is het chaos, er loopt daar veel mis. Ik
heb kaften meegenomen om hun te leren ordenen. (ze laten het ook toe)
o de kinderen hebben daar heel veel geleerd- ze zijn heel zelfstandig . Soms doen ze ook
niets omdat moeder het laat afweten. Er is totaal geen regelmaat
o je moet leren opruimen (vooral kleren uit de kast wegdoen)
Waardering en respect
o iedereen krijgt graag een schouderklopje. In de kansarme gezinnen is dat nog veel
belangrijker, vooral als ze dingen uit zichzelf doen
o je mag hen niet veroordelen. Het verleden is voorbij. Ze willen het goed doen en dat is
belangrijk
o hebben een minderwaardigheidsgevoel, het gevoel het niet meer te kunnen. Je hoopt dat
je hun terug eigenwaarde kan geven
o de aanpak is heel belangrijk. Hen prijzen voor wat ze goed doen doet hun glunderen
o soms ga je wel eens gefrustreerd naar huis. Ze worden heel vaak afgebroken, en altijd
met hun neus op het negatieve gedrukt. Het is heel belangrijk dat ze waardering krijgen
o ze laten zelf ook niet gemakkelijk waardering blijken
o je mag daar zeker niet dominant zijn
o hun begrijpen en hun vertrouwen winnen is belangrijk
o hun laten werken aan die dingen die ze willen op dat moment
o het schema is aangepast op hun vraag en ze geloven erin dat het nu gaat lukken
o in een gezin moet je kijken naar wat haalbaar is en rekening houden met hun waarden en
normen
o je gaat diep in hun privacy, iets wat je zelf meestal afschermt
Het is moeilijk en we moeten veel geduld hebben en kleine stappen zetten
o je raakt niet door het gewone dagdagelijkse werk. De focus ligt bij het gezin op de extra
taken.
o je komt tot goede resultaten- maar je moet dikwijls opnieuw beginnen
o de drijfveer is het geloof in het feit dat ze altijd wel iets zullen meedragen van wat hun
wordt bijgebracht.
o tijdens depressieve periodes lukt er zeer weinig
103

o de dingen die opvallen bespreekbaar maken door het heel concreet te benoemen en uit te
leggen maakt indruk.
o Zolang er vooruitgang is blijft het haalbaar
o ze willen het vooral niet zoals ze het thuis gezien hebben, toch hervallen ze vaak in
hetzelfde patroon.
o Door de vele hulpverleningscontacten kunnen ze vaak verwoorden wat hulpverleners
verwachten maar dit komt niet tot uiting in de realiteit.
o Je moet tevreden zijn met kleine resultaten: een opgeruimde keuken- en salontafel,het
bedienen van een wasmachine.
Kinderen
o er leeft heel sterk “we willen ons kinderen niets tekort doen”. Ze zijn wel heel warm met
de kinderen
o belangrijk is de kinderen mee taken te geven maar er ook waardering voor te geven
o ze vinden de kinderen heel belangrijk en toch worden ze vaak afgescheept….
o ze geven toestemming om ook aan de kinderen grenzen te stellen
o ze zijn niet altijd eensgezind over de manier van opvoeden van hun kinderen.
4.2 Werkgroep verzorgenden binnen het project
Deze werkgroep is samengesteld uit 7 verzorgenden die ruime ervaring hebben in het werken
met kansarme gezinnen volgens de maatzorgmethodiek.
Binnen de 4 samenkomsten werd er getracht hun zoveel mogelijk te betrekken bij de
voorbereiding, tijdens de groepswerking en bij de nabespreking.
Dag 1:De verhalen van de verzorgenden over hun huidige werkgezinnen met hun
reflecties en bedenkingen
Aanwezig: 5 verzorgenden, 1 MW Thuiszorg en begeleiders project
Als start van de werkgroep situeren de verzorgenden de kansarme gezinnen waarin ze
momenteel werkzaam zijn.
Gezin 1
Gezinssituatie
Gescheiden vrouw met 2 kinderen
Reden van opstarten van hulp/ hulpvraag/hulpverleningsproces
Psychische gezondheidsproblematiek. Aanvraag via huisarts na ongeval.
Hoe moet ik het huishouden doen ? Ik heb dat nooit geleerd? Wat moet ik in welke kast doen?
Gezin 2
Gezinssituatie
Nieuw samengesteld gezin met 3 dochters (2 dochters uit 1 ste huwelijk, 1 dochter uit 2 de
huwelijk)
Lichamelijke handicap.
Goede relatie met nieuwe partner
Intelligente zachte, mondige vrouw. Er is misbruik geweest. Er komen veel hulpverleners aan
huis.
Reden van opstarten van hulp/ hulpvraag/ hulpverleningsproces
Vraag om hulp via cliëntoverleg: aanleren structuur om het huishouden onder controle te
krijgen en hulp bij de taakverdeling van de kinderen
104

Ze is van kleins af aan aanzien als gehandicapte. Ze kan heel goed koken en doet dat ook
graag. De rest is chaos. Ze wil heel veel en toch lukt het niet.
Gezin 3
Gezinssituatie
Alleenstaande gescheiden man ( heeft 2 volwassen kinderen). Was vroeger
handelsvertegenwoordiger
Reden van opstarten van hulp/ hulpvraag
Psychische gezondheidsproblematiek. Wil huishoudvaardigheden en huishoudplanning
aanleren
Man heeft drankprobleem – ziekte van Korsakov. Vanuit psychiatrie was de boodschap dat
het onmogelijk was om alleen te wonen.
Door de gezinszorg en het creatief gebruik van heel veel kleine hulpmiddelen lukte dit toch
geruime tijd zeer goed . Nu het drankprobleem niet langer onder controle is , maar ontkend
wordt, voelt de verzorgende zich met de rug tegen de muur. Er wordt geen vooruitgang meer
geboekt en de samenwerking verloopt stroef. Ze heeft het gevoel dat er soms vlugger van
verzorgende moet gewisseld worden.
Gezin 4
Gezinssituatie
Alleenstaande ongehuwde man. Man is zwak begaafd. Hij is heel lief en vriendelijk.
Reden van opstarten van hulp/ hulpvraag/hulpverleningsproces
Wil huishoudvaardigheden aanleren en vooral orde op zaken krijgen
Schouder gaat telkens uit de kom waardoor hij geen zwaar werk kan doen
Totale chaos als hij geen hulp heeft. Zijn motto is: “ik wil orde” Hij wil ook leren koken.
Gezin 5
Gezinssituatie
Alleenstaande gescheiden vrouw met 3 kinderen.
In het gezin kampen verschillende gezinsleden met psychiatrische problemen. Jongste dochter
gaat naar school en één van de kinderen is onlangs verhuisd naar Beschut Wonen. Een zoon is
recent beginnen werken. De vrouw is meerdere malen opgenomen geweest in de psychiatrie.
Reden van opstarten van hulp/ hulpvraag/hulpverleningsproces
Psychische gezondheidsproblematiek:vrouw heeft depressieve neigingen. Wil structuur
krijgen in haar huishouden.
Ze wonen in een huis dat totaal niet in orde is. De verzorgende heeft de verhuis meegemaakt.
Ze werkt er al 5 jaar. De hulp is gestart als ondersteuning. De vrouw had niet meer de energie
om het zelf te doen. Er zijn heel veel hulpverleners die zich bezighouden met het gezin.
De hulp is tijdelijk gestopt maar op vraag van de kinderen opnieuw opgestart.
Gezin 6
Gezinssituatie
Gezin met 2 kinderen.
De man is analfabeet. Hij was zeer jong wees en verbleef in een instelling. Zowel man als
vrouw hadden een eerdere relatie. Naar aanleiding van opvoedingsproblemen worden ze
ondersteund door een thuisbegeleidingsdienst.
Reden van opstarten van hulp/ hulpvraag/hulpverleningsproces
Psychische overbelasting van de vrouw . Wil het huishouden onder controle krijgen. De man
wil een proper huis
105

De hulp is gestart naar aanleiding van de zware last veroorzaakt door de moeilijke en
onregelmatige werkuren van man en vrouw.
Inmiddels is de man thuis omwille van ziekte. Hij werkt goed mee met de verzorgende.
Hij zou het liefst huisman zijn. Hij houdt meer van orde en netheid. De vrouw wil uit huis
werken (doet niet graag het huishouden).
Er is heel veel te leren: wassen, koken, winkelen, poetsen, omgaan met de kinderen.
Ze willen heel veel. Ze willen het ook leren.
Dag 2:Voorbereiding van de thema’s voor de groepswerking
Aanwezig: 7 verzorgenden en 2 begeleiders van het project
Er wordt in 2 groepjes gewerkt rond de grote huishoudthema’s. Nadien werden de resultaten
van hun brainstorming samengebracht in de grote groep.
1. Opruimen
o opruimen en sorteren hangen wat samen
o alles moet een vaste plaats hebben vb. sleutels, papieren (soort per soort)
o opruimen moet elke dag gebeuren
o alles moet terug op zijn plaats (’s avonds)
o materialen om op te ruimen zijn nodig (schoendozen…)
o overtollig gerief vb huishoudgerief verder wegbergen (kelder..)
o wat we willen bijhouden heeft soms emotionele waarde
o afval zoals plastiek of tetra horen niet thuis op het aanrecht in de keuken
o leeggoed meteen sorteren
o opruimen is: zaken die er niet horen wegleggen (vb vuilzakken niet op het aanrecht maar
in een bak en afgedekt)
o vuile was niet laten rondslingeren
o in de badkamer de vuile kleren in de mand doen
o gewassen en gestreken kleren in de kast wegbergen
o als ieder zijn eigen badhanddoek heeft kan die meermaals gebruikt worden
o het principe hanteren : als de kast vol zit: selecteren en wegdoen.
o de kleerkast 2 maal per jaar nazien.
o kleding niet laten rondslingeren
o als ge kleren 2 jaar niet hebt aangehad, ze wegdoen
o De dingen een vaste plaats geven in de buurt waar ge ze gebruikt
o samen afspreken in het gezin waar wat gelegd wordt zodanig dat iedereen ook weet
waar wat ligt.(living/keuken/wasplaats)
o niet verplaatsen maar onmiddellijk een plaats geven
o tafels moeten steeds proper en opgeruimd zijn
o na elk eten de tafel afruimen - afwassen en aanrecht opruimen of afwas samen zetten en
eenmaal per dag doen bij voorkeur ’s avonds (ge begint met een beter gevoel ’s morgens
als ge in een opgeruimd huis kunt beginnen)
o samen met de kinderen op een speelse manier opruimen
o speelgoed opruimen als ze er niet meer mee spelen
o niet teveel kopen – niet meer kopen dan je kan plaatsen
o asbak dagelijks leegmaken
o vuilbak leegmaken als hij vol is
o als ge alle dagen opruimt dan is het poetswerk al een heel stuk gevorderd
106

2. Poetsen
o vaste dagen kiezen voor steeds terugkomende taken. het werk verdelen
o een schema opstellen en er u aan houden – niet afwijken
o eerst stofdraden– spinnenwebben wegdoen indien nodig
o na opruimen –stofvegen – borstelen of stofzuigen- dweilen
o alles wat zichtbaar vuil is zeker poetsen
o kasten van de keuken wekelijks mee aan de buitenkant afwassen
o wc regelmatig poetsen en wekelijks één keer met borstel en product (aan de WC herkent
men de mensen)
o 1 maal in de week de living stofvegen
o vast tapijt met kinderen – elke dag stofzuigen
o de badkamer: bad en douche uitwassen en één keer per week het vuilbakje leegmaken
o de vloer met nat dweilen voor wat betreft: de keuken, de badkamer en de wc
o boven om de week afwisselend met nat en droog poetsen
o koelkast regelmatig uitwassen (één keer per 2 maanden)
o verwarmingselementen regelmatig mee proper maken
o ramen en vensters op regelmatige basis wassen(één keer in de 2 maanden maar indien er
gerookt wordt 1 keer per maand)
o kasten uitwassen
o met dieren in huis iedere dag borstelen – flipperen of stofzuigen
o kattenbak 1 maal per week schoonmaken
o hondenhok: alle dagen strontjes wegdoen – 1 maal per week water met bleekwater door
het hok gieten
o na de poets; het water uit de emmers weggieten en uitdrogen, spons en zeemvel proper
maken, dweilen proper maken.
o Al het poetsgerief samen wegzetten op een vaste plaats
o als iets volledig afgewerkt is jezelf belonen
o In de zomer ook de terrassen en buitenmeubels poetsen
o het huishoudboekje van de thuiszorg is voor sommigen een hulpmiddel
3. Was en strijk
o niet altijd meteen wassen; verluchten is soms voldoende
o duidelijk een onderscheid maken; wat in de kast ligt is proper- wat uit de kast ligt is vuil
o een vaste plaats geven om de vuile was te verzamelen (kan op meerdere plaatsen in
huis)
o was in de wasmand bijhouden
o voor het wassen: eerst sorteren
o regelmatig wassen : telkens als je kan wassen met een volle machine.
o indien nachttarief aanwezig is: ’s avonds en in het weekend wassen.(energiebesparend)
o binnen de week moet al de was gewassen en gestreken worden
o na het wasprogramma liefst onmiddellijk was uithalen en ophangen om te drogen
o goed opgehangen was vergemakkelijkt het strijken.( was opschudden,niet dubbel
hangen, ophangen met wasknijpers ‘die er vaak niet of onvoldoende zijn’)
o droge was - opplooien – wegleggen (wat niet weggelegd wordt komt vaak opnieuw in
de was zonder dat het gedragen is)
o strijkwerk liefst onmiddellijk doen, zeker niet laten opstapelen.
o gestreken was terug op zijn plaats leggen.
107

4. Organisatie kook- en eetgebeuren
o één keer in de week menu opstellen voor de hele week en een boodschappenlijst maken
om te voorkomen dat je dikwijls moet gaan winkelen
o menu op tijd plannen, ’s morgens overdenken voor een aantal dagen zodanig dat er maar
1 à 2 keer per week moet gewinkeld worden
o hoe meer je gaat winkelen hoe meer je aan de verleiding moet weerstaan
o vooraleer ze een menu opstellen en vooraleer ze boodschappen doen eerst kijken wat
nog in voorraad is
o memo of briefje hangen of leggen om de ontbrekende dingen onmiddellijk te noteren als
men vaststelt dat het er niet of bijna niet meer is
o je aan het boodschappenlijstje houden
o geen te grote hoeveelheden inkopen
o bij het thuiskomen onmiddellijk uitpakken en boodschappen op de juiste plaats leggen
o koelkast wekelijks nazien en wegdoen wat niet meer goed is
o vervaldatum in het oog houden
o ontbijt is heel belangrijk – “samen”-moment van maken.(ook als ouders niet mee-eten
toch mee samen aan tafel zitten)
o proberen 1 keer per dag een volledige maaltijd te bereiden
o de te bereiden producten tijdig uit de diepvries halen
o vast tijdstip van middageten inbouwen – liefst snel nadat de kinderen thuiskomen van
school om het snoepen te voorkomen waardoor de eetlust weg is
o bewust worden van gezonde voeding
o verse groenten gebruiken
o koken met de producten bekomen uit de gratis voedselpakketten
o overschotjes meteen in de diepvries doen of de dag nadien verwerken
o af en toe restjesdag houden (fruitsla maken…)
o koken met kinderen kan gezellig zijn
o samen tafel afruimen
o ‘s avonds als de kinderen slapen de voorbereidingen treffen voor de dag nadien (soep
koken – spaghettisaus maken)
o voldoende grote porties koken om een gedeelte in te vriezen
5. Sorteren en recycleren
o sorteren en recycleren is een onderdeel van opruimen
o bij het sorteren vertrekken we van: papier – plastiek- glas - brik
o nadenken over de randvoorwaarden : is er ruimte ? is er materiaal om in te sorteren? hoe
geraken we op het containerpark?
o het kunnen sorteren. wat hoort waar bij ? karton is dat ook papier?
o alle afval van die dag moet weg in bakken of zakken die droog en fris staan. (mag met
tussenstappen)
o tafelresten verzamelen voor de kippen of de composthoop of het containervat
o plastiek kleiner maken
o brikken plat duwen
o éénmaal per maand naar de glasbak gaan
o éénmaal per maand papier buitenzetten voor de papierophaling
o nadenken of er geen sticker op de brievenbus kan “geen reclame”
o regelmatig het afval naar het containerpark brengen
o sorteermateriaal dat buiten staat moet toe en/of afgedekt zijn.
o als de sorteerbakken te ver staan wordt er minder goed gesorteerd
o gebruik maken van de gemeente agenda en van de huisvuilkalender
108

6. Huishoudadministratie
o heeft ook te maken met opruimen en sorteren
o het begint met de brievenbus leeg te maken. liefst dagelijks
o brieven openmaken en afspreken wie wat doet
o reclame mag weggegooid worden
o papier dat weg mag onmiddellijk wegdoen
o wat moet bewaard worden apart houden
o betalingen apart houden
o op de omslag van de brief de datum van betaling noteren en op volgorde van
betaaldatum in brievenhouder sorteren. en als het betaald is klasseren
o bankuittreksels onmiddellijk klasseren in mapjes
o er zijn verschillende klasseermogelijkheden: 1 doos of map per jaar, een map met
vakjes, een sorteerdoos, een ladebak.
o briefwisseling en betalingen in aparte kaftjes klasseren per rubriek
o stickers gebruiken op dozen of kaften
o lijst opmaken van bewaartijden
o minstens 1 maal per jaar doos of lade uitsorteren
o proberen te bezuinigen op abonnementen
o aankopen bij postorderbedrijven proberen te beperken
o afblijven van de spelletjes op tv om dure telefoonrekeningen te voorkomen
o mensen die een budgetmeter hebben blijken veel meer voeling te hebben met
elektriciteitsverbruik!
o agenda gebruiken om alle afspraken te noteren,ook die van de kinderen
o deze agenda moet binnen handbereik liggen
o dingen die je niet mag vergeten onmiddellijk noteren
o dingen die moeten gebeuren goed zichtbaar op een vaste plaats zetten
Basis poetsmateriaal
o emmer
o dweil
o aftrekker
o allesreiniger
o spons
o zeemvel
o keerborstel
o wc borstel
o doek
o blikje + handborstel
Extra :
o schrobborstel
o aftrekkertje voor vensters
o stofzuiger
o wc-product
o schuurmiddel
o schuursponsje
o extra emmer
109

Dag 3: Terugkoppeling van de ervaringen van de groepswerking
Aanwezig: 7 verzorgenden, 1 mw. Thuiszorg en 2 begeleiders van het project
De ervaringen van de 7 bijeenkomsten van de groepswerking worden overgebracht aan de
verzorgenden.
Als mogelijk antwoord op hun veelgestelde bedenkingen waarom veranderen van gewoonte
in de gezinnen zo moeilijk is, brengen we een visie op gedragsverandering .
Een gedragverandering verloopt in 6 fasen Zie bijlage: 13
Wat is bijgebleven ?
De interesse en de aandacht waren bij de verzorgden bijzonder groot.
De verhalen zijn hen heel herkenbaar en hun persoonlijke ervaringen komen ook aan de orde.
Uitspraken:
o het is toch moeilijk om u in te leven in hun leefwereld
o wat wij bewaren dat heeft waarde, maar zij hebben zoveel rommel!
o hoe vaker je moet verhuizen, hoe minder rommel dat je bewaart!
o ik bewaar ook veel te veel, maar in dozen met etiket op de zolder…
Ze waarderen de manier waarop aandacht gegeven wordt aan de groepsleden.
Er wordt stilgestaan bij het belang van een positieve benadering omwille van het laag
zelfbeeld van kansarmen.
Ze zijn er zich van bewust dat veel kansarmen enkel worden aangesproken op wat hun niet
lukt en dat het geven van positieve erkenning zeer belangrijk is.
Door hun ervaringen en de bijkomende informatie over de leefwereld van kansarmen kunnen
ze hun cliënten beter ontschuldigen.
Dag 4: reacties van de verzorgenden naar aanleiding van de groepswerking en
brainstorming over toekomstperspectieven van hun dienst
Aanwezig: 6 verzorgenden en 2 begeleiders
De 4 laatste bijeenkomsten van de groepswerking worden overlopen en ze ontvangen het
gebruikte lesmateriaal.
We brengen hun de samenvatting van opvallende uitspraken uit de verhalen van de
groepsleden en de door hun gevraagde kwaliteiten omtrent gezinszorg. (Zie hoger 3.1 en 3.2)
Reacties van de verzorgenden:
o verwondering over de verwachtingen van de groepsleden t.a.v. de verzorgenden.
o waardering voor de groepswerking en de nieuwe kansen die hierdoor geboden worden
aan de deelnemers.
o ze vinden het evident dat de groepswerking kan worden verder gezet, vooral omwille
van het enthousiasme van de deelnemers die heel intens met de inhoud ervan bezig zijn.
o er is heel veel begrip voor de cliënten en wat ze allemaal meemaken.
o ze zijn er zich van bewust dat ze aandacht moeten hebben voor de waarden en normen
van de gezinnen en ze hebben moeite om hun eigen waarden en normen aan de kant te
zetten
o ze beseffen dat ze vaak voorbijgaan aan wat het betekent voor de gezinnen om hulp te
aanvaarden. Er moet meer aandacht besteed worden aan het feit dat cliënten vaak een
laag zelfbeeld hebben en een gevoel van schaamte over het feit dat ze hulp “moeten”
aanvaarden.
110

o werken vanuit de vraag en op maat van cliënten vergt een aanpassing omdat
verzorgenden meestal vertrekken vanuit de opdracht iets te moeten presteren en iets te
moeten “doen” voor de mensen
o de verzorgenden willen zelf ook nog samenkomen, om de aanpak van de problemen
binnen hun gezinnen samen te bespreken: in de gezinnen staan ze er steeds alleen voor
en er is zeer weinig contact met andere collega’s. De verzorgenden benoemen dat ze zelf
ook veel geleerd hebben in hun samenkomsten.
o in kansarme gezinnen werken geeft een grote voldoening ondanks het feit dat het
emotioneel heel zwaar is. Verzorgenden houden van uitdagingen om met kleine stapjes
vooruitgang te bekomen. Ze hebben ook geleerd dat ze hun verwachtingspatroon
voortdurend moeten bijstellen.
o in gezinnen waar het zeer moeilijk loopt zijn het vaak de kinderen die hun motiveren
om het vol te houden.
Brainstorming over de toekomstige werking van de dienst gezinshulp in kansarme
gezinnen.
Wat is nodig vooraleer een verzorgende in een kansarm gezin tewerkgesteld wordt?
o vorming en info over kansarmoede en de maatzorgmethodiek.
o ze willen graag informatie over het gezin, maar ze hoeven niet alles te weten: ze willen
het liefst onbevooroordeeld beginnen in het gezin. Ze willen op een positieve manier
starten.
o ze willen ook graag de vraag en de verwachtingen van het gezin kennen.
o bij aanwezigheid van psychiatrische problematiek willen ze graag wat meer weten over
het ziektebeeld en hoe ermee omgaan
o voor de aanvang van de hulp willen ze liefst niet deelnemen aan een SIT overleg samen
met de voor hun nog onbekende cliënt.
o in uitzonderlijke omstandigheden kan een basispakket poetsmateriaal, tegen betaling, ter
beschikking gesteld worden als blijkt dat het gezin totaal geen poetsgerief heeft en er
ook niet voor kan zorgen
o gevraagde hygiënische ondersteuning:
o een ontsmettingsmiddel voor de handen
o extra handschoenen en kleding
o ruimte en werktijd om zich te wassen en om te kleden
o informatie over veiligheid (vb wat met vlooien, vlooienbandjes voor mensen?)
o wat met overdreven rookruimtes?
o wat met erg vervuilde huizen waar men enkel kan zitten in een zetel
doordrenkt van kattenpis?
o in heel extreme vervuilde situaties met 2 verzorgenden samen de hulp opstarten
Zijn er voorwaarden die moeten gesteld worden naar cliënten toe ?
o mensen moeten goed geïnformeerd worden over de taken en het beroepsgeheim van de
verzorgenden
o de voorwaarden naar het gezin toe voor de opstart van de hulp moeten individueel
bekeken worden
o indien het gezin niet meewerkt moeten er duidelijke consequenties mogelijk zijn.
o het gezin moet akkoord zijn met begeleiding aan huis . De verzorgenden verkiezen
onaangekondigde huisbezoeken op voorwaarde dat de cliënt hiervan op de hoogte werd
gesteld.
o er moet voldoende poets- en opruimmateriaal aanwezig zijn.
111

Wat is nodig aan ondersteuning?
o de meeste verzorgenden vinden het belangrijk dat er maandelijkse werkbesprekingen
aan huis gebeuren samen met het gezin en de verzorgende. Enkelen gaven aan dat
huisbezoeken ook nadelen kunnen hebben omdat de problemen en aanpak van de
verzorgende onvoldoende aan bod kunnen komen
o alle verzorgenden vinden het gewenst dat ze naast de werkbesprekingen aan huis,indien
nodig, op de dienst terecht kunnen
o ook deelname aan een hulpverlenersoverleg en cliëntoverleg is voor de verzorgenden
belangrijk omdat je als verzorgende vele rollen moet opnemen ( opvoeder- psycholoog-
opruimer…)
Manier van werken ?
o meer faciliteiten voor de nodige contacten met de cliënt bij opname in het ziekenhuis of
bij bevallingen.
o flexibelere werkuren vooral bij afbouw van de hulp: vb blokken van 2 werkuren of ’s
morgens/ ’s middags/ ’s avonds korte hulp bieden
o gestructureerde hulp bieden voor een bepaalde opdracht of periode om de mensen ook
terug ademruimte te geven of zelf zaken te laten proberen vb de keuken aanpakken en
als die klaar is een maand onderbreken
o de voorwaarden voor opstarten, heropstarten en afbouw van de hulp moeten duidelijk
besproken zijn met het gezin en moeten duidelijk zijn voor alle betrokkenen
o zo weinig mogelijk wisselen van verzorgende in deze gezinnen. De verzorgenden
moeten zelf kunnen aangeven wanneer en welke wijzigingen er moeten gebeuren.
Gevraagde info
Volgende documentatie zou nuttig kunnen zijn voor al de collega’s – verzorgenden:
o plaats van glas- en kledingcontainers binnen de gemeente
o info over hoelang documenten moeten bewaard worden
o de die doet dat kalender (taakverdeling binnen het gezin)
4.3 Individuele nabespreking met verzorgenden van de werkgroep
Aan de verzorgenden werd na de vier vormingsmomenten gevraagd:
o of de vorming zinvol was
o of het project haar iets bijbracht
o wat zij als boodschap meegeeft aan een verzorgende die voor het eerst hulp gaat
bieden aan een “kansarm gezin’?
Verzorgende 1
o Ik vond de vorming heel interessant, vooral om de verscheidenheid van aanpak door
ieder van ons. Ik heb er veel van geleerd.
o Achtergrondinformatie over het gezin is belangrijk, maar ook niet teveel om
onbevooroordeeld te kunnen beginnen met de hulp
Bij het eerste contact probeer ik te weten te komen wat het gezin belangrijk vindt, zonder
een oordeel te geven hoe ze leven. Ik zal nooit zeggen: “Amai hoe ligt het hier gesteld”,
want het zal altijd wel een reden hebben. Ik probeer te beginnen met de huishoudelijke
taken die zij aangeven als belangrijk.
o Een vertrouwensrelatie opbouwen
Je vertrekt vaak met een welomschreven opdracht vanuit de dienst.
Maar praten met de mensen vind ik heel belangrijk; ze moeten hun verhaal kwijt kunnen.
112

Ik kan niet pushen. Mijn ervaring is dat mensen afhaken als er teveel druk uitgeoefend
wordt om taken uit te voeren. Ik pak het op de ‘zachte manier’ aan, eerder vragend
“Zullen we? – Willen we nu eens…”
o Beroepsgeheim benadrukken
Het is van groot belang om vertrouwen op te bouwen en te stellen dat niets doorgezegd
wordt.
Met mijn privé hebben de cliënten geen zaken, ik vertel zo weinig mogelijk uit mijn
persoonlijke levenssfeer. Ik wil dit wel relativeren, want soms zeg ik iets vanuit mijn
eigen ervaring vb. “dat doen de pubers thuis ook”)
o Inleven
Het is heel belangrijk om in hun leefwereld te komen, stap voor stap. Je moet proberen
goed contact te krijgen en interesse te tonen in hun leefwereld. In elk gezin is het uniek,
maar kansarme mensen reageren vaak vooral vanuit negatieve ervaringen.
o Ondersteunen
Schouderklopjes geven en begripvol zijn is van groot belang. Door samen dingen te doen
help je hun angsten te overwinnen. ’t Is wel zo dat je vaak een stap vooruit gaat en dan
weer drie stappen achteruit…
o Creatief zijn
Ik maakte bij een cliënt ooit een boekje waarin ik opschreef welke producten ik waarvoor
gebruikte in het huishouden. Hij keek daar ooit wel in maar er waren ook periodes dat hij
er geen gebruik van maakte.
Je kan proberen de sfeer aangenaam te maken door vb. humor te gebruiken, muziek op te
zetten, eens met hen te dansen, ….
Je kan ook tips geven, tenminste als de mensen ervoor open staan.
o Op de dienst terecht kunnen
De nood aan besprekingen rond het werken met ‘kansarme gezinnen’ is groter dan bij
‘gewone gezinnen’ omdat de problemen vaak veel complexer zijn.
Verzorgende 2
o Gemotiveerd zijn
Het is een uitdaging om een kansarm gezin te stimuleren om terug aan te sluiten met het
dagdagelijkse, “gewone” leven. Er zijn zoveel problemen in deze gezinnen dat het ene
probleem zorgt voor het andere.
o Vertrouwensband
Het gezin waar ik nu werk heeft een erg “zwart – witte” kijk. Om dit te beïnvloeden moet
je vertrouwen hebben in hun maar zij ook in u.
Ik kan heel goed met hen praten; ik hou ze spiegels voor, in alle eerlijkheid.
Soms word ik wat kwaad op het koppel en dan zeg ik wel eens: “Ge laat me in de steek,
ge veegt er uw kas aan”. Maar ze zien het ook echt niet meer zitten.
De man wil wel, maar de vrouw heeft het - met heel haar gezondheidstoestand - naar mijn
aanvoelen helemaal laten afweten. De man heeft heel veel begrip voor haar en veel geduld
maar hij wordt het moe. De man doet heel het huishouden. Zij laat alles liggen.
Toen ik laatst aankwam was het opgeruimd. Ik hoorde dat het voor mij gedaan was…
Mijn aanwezigheid is heel belangrijk in het gezin maar voor hun is dat soms toch te
zwaar, er is “een vreemde” in huis.
o Belang van hulp voor de kinderen
In een gezin waar ik werk gaat de moeder nooit mee aan tafel zitten als de kinderen eten.
Ze speelt niet met de kinderen. Zij is heel passief naar de baby toe, ze kijkt er niet naar
om. Mevrouw krijgt vaak zware aanvallen van epilepsie. Dat gebeurt zo dikwijls dat de
113

kinderen gewoon over haar heen stappen als ze een aanval krijgt.
Buitenschoolse kinderopvang ligt emotioneel zeer gevoelig en omwille van
vervoerprobleem is dit ook moeilijk te realiseren. Nu, tijdens de vakantie en omdat het
opgelegd werd vanuit de jeugdrechtbank, doe ik de kinderen met de fiets (in twee beurten)
naar de opvang, maar dat is wel heel tijdrovend.
Ze wachten me op, ze vragen of ik met hen samen iets ga doen, ze vragen ook: “Komt gij
het terug proper maken?”
Ouders willen hoe dan ook goede ouders zijn voor hun kinderen. Ze verwennen hun
kinderen maar doen dit door hun totale vrijheid te geven zonder grenzen te stellen.
Kinderen hebben structuur nodig, eigenlijk hunkeren ze ernaar…
In zo’n gezin hulp verlenen is een uitdaging en soms voelt het als vechten tegen de
bierkaai. Ik kan het werk grotendeels volhouden omwille van de kinderen.
o Creatief zijn
’t Is vaak hard zoeken naar middelen om hun aan te moedigen om huishoudelijke taken op
te nemen. Ik moet ze telkens stimuleren, letterlijk elke keer opnieuw.
o Inleven
Om in vertrouwen te kunnen werken is het nodig je in te leven in hun leven, wat voor hen
belangrijk is. De mensen willen heel graag een “normaal” leven. Ze kijken op naar
mensen die in hun ogen “gewoon” zijn maar vertalen het op een heel andere manier dan
wij het doen. Ze willen zichzelf belonen maar doen dit met dingen die wij niet gebruiken,
vb. allerhande computerspellen, regelmatig een gsm met de laatste snufjes, allerlei dat ze
zien op reclameblokken op tv, …. Ze proberen zichzelf hiermee op te krikken.
Het is van belang je eigen waarden en normen opzij te zetten;
o Vorming
Ik zou graag vorming krijgen waarbij handvatten aangereikt worden om te werken met
kansarmen. Ik heb nog het gevoel dat ik “erin gegooid” ben, zonder veel kennis en
achtergrond.
o Overleggen
Soms wordt er in een overleg tussen hulpverleners geen oplossing gevonden voor
problemen binnen het gezin. Dan stel ik me wel een vragen bij de zinvolheid van het
overleg. Dit werkt immers deprimerend voor het gezin, het duwt hun nog wat dieper weg.
o Op de dienst terecht kunnen
Je moet op de dienst alles kwijt kunnen, je moet ook kunnen vertellen hoe ernstig het
gesteld is in het gezin.
Soms heb ik het gevoel dat mijn werk onderschat wordt en dat mijn zienswijze “niet au
serieus” genomen wordt.
o Het is heel zwaar, je moet zelf voldoende stevigheid hebben
Mijnheer zegt: “Ik wil mijn vrouw van vroeger terug, ik wil weer eens kunnen lachen…”
Zijn draagkracht is op dit moment heel klein, hij heeft zijn vrouw nog zes maanden
gegeven om zich te herpakken. De vrouw weet dat hij het ernstig meent. Het heeft haar
aangezet om zich opnieuw aan te kleden, haar haren te wassen en te kammen.
Het is een heel zware psychische belasting, een zwaar zieke moeder die het laat afweten,
in de eerste plaats voor het gezin, maar ook voor de verzorgende.
Mijn hart leeft mee met het gezin, ik heb er nachten wakker van gelegen; maar ik heb wel
moeten leren afgrenzen en voldoende loslaten.
114

Verzorgende 3
(deze verzorgende was een keer aanwezig bij een samenkomst van de cliëntengroep)
o Het project
Het project heeft me vooral opnieuw doen nadenken. “ Ge hebt uw huishouden en dat
loopt; als vanzelfsprekend gaat ge ervan uit dat het zo hoort. En met die ingesteldheid gaat
ge ook werken. Ge vergeet wat hulp voor die gezinnen betekent.”
o Iedereen is verschillend
Ik leerde veel tijdens de samenkomst over “bewaren –weggooien – ik weet het nog niet”.
Onze opdracht vanuit gezinszorg vertalen we meestal in “ik moet dit en dat gedaan
krijgen”… Bij de cliënten luisteren we soms niet goed en staan er niet bij stil dat iedereen
anders is. Ik maak me nu de bedenking: “Wie ben ik om dat weg te gooien”. Ik probeer
nog meer te luisteren naar wat ze precies bedoelen.
o Groepswerking is verrijkend of aanvullend
In zo een groep komen emoties los. De deelnemers toonden allemaal hun “binnenkant”.
Het zijn allemaal verschillende mensen die toch iets gemeenschappelijks hebben.
Door de herkenning en erkenning zat iedereen op dezelfde golflengte waardoor mensen
dingen gingen bespreken. Het effect dat ik in de groep zag, dat is uitzonderlijk in de
individuele situatie. In het gezin zelf mag je van geluk spreken als je door een gesprek
inkijk krijgt op wat hun echt bezighoudt.
o Werken met kansarmen doet je nadenken
Sinds ik met die gezinnen werk ben ik mezelf gaan verdiepen in verschillende thema’s: ik
ben gaan lezen over alcoholproblematiek – psychiatrische problematiek… Het is dus ook
een positieve verrijking voor mezelf.
o Hoe begin je in zo’n gezin
In een “gewoon” gezin zegt de cliënt: “Ik zou graag dat en dat hebben”… Je mag daar de
kasten in, je neemt het materiaal en je begint.
In kansarme gezinnen is dat helemaal anders; je moet bij het uitvoeren van taken veel
meer vragen. Ik was al een jaar bij X eer ik een kast mocht uitwassen. Ik had er iets
uitgedaan en kreeg onmiddellijk de reactie “Wat hebt ge weggegooid?”
Hoe je start is heel verschillend, het hangt af van persoon tot persoon. Het begint meestal
met opruimen, eerst de kamers waarin ze leven. En vooral de keuken als daar alles vuil
ligt. Ik begin met de grond vrij te maken, dan ruim ik “op zicht” op en later pas de
binnenkanten van de kasten. Alles tegelijk gaat niet, dat heb ik al afgeleerd.
In heel problematische situaties heb ik van de verantwoordelijke van Maatzorg eens een
goede tip gekregen: “Zorg dat ge de eerste keer iets zichtbaar doet.”
o Het belang van de eerste indruk
Het is belangrijk dat de eerste indruk wederzijds goed is. Je moet voorzichtig zijn en je
zou “neutraal” moeten kunnen binnenstappen. Het is belangrijk om te weten dat er
problemen zijn, maar zonder ze precies te kennen. Als je op voorhand heel het verhaal
hoort ga je de cliënt op een andere manier, niet meer onbevooroordeeld, bekijken.
Het duurt ook altijd even vooraleer je weet wat belangrijk is in een gezin; je weet vaak
niet goed wat je het best kan doen.
o Vertrouwen
Het duurt soms lang voordat je vertrouwen krijgt; het wantrouwen komt vaak vanuit
ervaringen uit het verleden. Vertrouwen is echter nodig om vooruitgang te maken. Vaak
zijn er onderliggende problemen waarover ze toch willen praten. Dan moet je durven gaan
zitten om te luisteren.
115

o Kleine opdrachten / positief benoemen
Ik probeer bij cliënten een regeling in hun hoofd te krijgen door samen met hen praktische
dingen te doen en altijd opnieuw heel concrete, praktische tips te geven.
Bij X werkte ik met de gemeentegids. Ik schreef op wat hij moest doen: de tafel
afruimen, de afwas doen, …. Hij hield zich daar echt aan.
o Resultaat
Je moet de situatie nemen zoals ze voorkomt, elke keer opnieuw. Je mag niet teveel
verwachtingen stellen. Het is vaak moeizaam, het is echt een groeiproces
Zelf wil je altijd vooruit. Vb. je hebt de living helemaal in orde en je denkt: “Dit moeten
ze toch fijn vinden”. Als je de volgende keer terugkomt vind je de living helemaal
opnieuw overhoop terug.
Als ik ergens binnenkom heb ik wel eens het gevoel “Ik zou hier “knip” moeten doen, of
we zouden ons hier met vier of vijf moeten aanzetten om het helemaal in orde te brengen,
dat zou toch fijn zijn voor hun” Maar ik merk dat het stapje per stapje moet.
o Op de dienst terecht kunnen
In moeilijke situaties heb je als verzorgende ook meer ondersteuning nodig.
Bij X had ik een periode waarin het echt moeilijk was. Je staat alleen in zo’n gezin en je
hebt geen collega’s waarbij je kan ventileren. Dat maakt het bijkomend zwaar.
Bij X had ik vragen over alles en nog wat. Toen miste ik overleg.
Je zit met je werksituatie maar je hebt natuurlijk ook je privé-leven. Als het echt niet ging
kon ik wel bij de verantwoordelijke terecht. Maar ook dat is niet zo eenvoudig: buiten de
werkuren (ik kreeg er wel overuren voor), met eigen telefoon, en je hebt dan toch ook nog
je eigen praktische beslommeringen vb. je kind op de school halen, of ergens moeten zijn.
Bij zo zware situaties in gezinnen zou een werkbespreking altijd moeten kunnen buiten de
tijd van de cliënten, want daar kan je eigenlijk ook geen tijd missen…
Verzorgende 4
o Vorming
Tijdens de vorming merkte ik dat ik niet alleen met vragen zit; ik merkte dat anderen ook
problemen hebben, zelfs al werken ze al lang met kansarme gezinnen.
o Het project
Via het project heb ik meer houvast om structuur te krijgen.
Bij X probeer ik nu om een weekstructuur te verkrijgen, elke week hetzelfde. Vroeger
dacht ik “dat doen we morgen wel”.
o Afspraken
de vloer borstelen en de afwas bijhouden (deze week was het volgens hem echter te warm
geweest en hij had niets gedaan; hij begon er wel onmiddellijk aan als ik er was)
hij doet de was, hangt hem boven op en helpt plooien
hij ruimt de keukentafel nu altijd op
eten maken is voor hem heel belangrijk. Hij maakt meestal simpele dingen en soms haalt
hij er een kookboek bij.
Het is voor mij heel fijn dat hij vriendelijk is en goed meehelpt; hij aanvaardt wat ik zeg.
o Terugkomende problemen
- ik vind opruimen en sorteren belangrijk. Maar X heeft boven de kamers die waren
opgeruimd helemaal terug overhoop gezet; ik weet niet met welke bedoeling, maar de
dozen waren allemaal open en niet teruggezet.
- er zijn maden op het terras…
- er zijn veel katten die niet proper zijn, dat is een probleem
- het terras is de verzamelplaats van dingen die hij zelf meebrengt of die anderen hem
brengen.
116

o Aanvaarden
We moeten de mensen niet willen veranderen en onze eigen gewoontes opleggen. We
kunnen hen wel heel wat aanleren, beetje bij beetje. We mogen niet verwachten dat het
direct lukt.
o Cliëntnetwerk
Het netwerk van X is zeer beperkt. Hij heeft een zus in Brussel die hij normaal één keer
per jaar bezoekt (maar dit jaar niet). Met een broer die ergens in de buurt woont heeft hij
omwille van ruzie geen contact meer. Met de wijkverpleegster en de huisarts heeft hij af
en toe contact.
o Waarde van de groepsbijeenkomsten
X heeft een aantal dingen uit de groepsbijeenkomsten in praktijk omgezet. Hij leerde veel
over de poetsproducten. Hij liet mij het opruimboekje zien, maar zijn poetsboekje niet.
Verzorgende 5
o Het project
Door het project heb ik geleerd niet te snel te gaan. Ik wilde alles te snel op orde zetten. Ik
probeerde altijd mijn tempo in hun leven te brengen. Dat was echt fout ! “Ge moet echt de
knop in uw kop omdraaien”.
De gezinnen geven ook aan dat ze het schoon en opgeruimd willen. Ik denk dan “ ik ga ze
blij en gelukkig maken en als het in orde is zullen zij het bijhouden”. Dat is wel niet altijd
het geval….
Ik ben iemand die recycleert, alles krijgt een nieuwe bestemming. Ik ben een
“kringloopmens”. Ik zou willen dat ik dat ook mocht bij de cliënten, zeker bij deze
mensen die dikwijls maar geringe financiële mogelijkheden hebben. Ik mag dat niet en dat
vind ik heel erg.
o Geduld
Elke cliënt is anders en moet ook anders aangepakt worden. Hun voorgeschiedenis is wel
heel erg belangrijk. Maar het duurt soms heel lang vooraleer je die kent. Luisteren is
hierbij heel belangrijk.
Geduld is ook: niet er invliegen, maar stukje per stukje aanpakken, vaak met één stapje
vooruit en weer twee achteruit…
o Inleven, proberen te denken hoe zij denken.
Ik heb onthouden dat ze de hele dag bezig zijn met denken en regelen. Hun dagelijks
leven is anders dan het onze, niet “gewoon”, maar voor hen wel gewoon. Zij hebben altijd
zoveel aan de hand, veel meer dan wij. Alles wat bij ons vanzelfsprekend is, is dat bij hun
niet. Dat alles maakt het moeilijk voor ons als verzorgende…
Ik ondervond ook dat ze geen compassie willen, ze willen als volwaardig mens behandeld
worden.
Wat ik ook moeilijk vind is: het is moeilijk als we hun achtergrond niet kennen voordat
we hulp gaan bieden; maar als we hun achtergrond wel kennen is dat ook niet altijd goed.
o Vorming
De verhalen van de andere verzorgenden bleven mij bij, zeker wat ik hoorde over hoe
collega’s dingen voor mekaar krijgen met simpele middelen. Ik leerde daar veel uit.
Ik vond deze vorming echt heel nodig. Een draaiboek voor de verzorgenden zou ik fijn
vinden. Je kan wel niet alles vastleggen op papier maar een aantal richtlijnen en
aandachtspunten kunnen wel meegeven worden.
Door de vorming heb ik ervaren dat ik er niet alleen voor sta. En we hebben het OCMW
en de coördinator waar we kunnen op terugvallen en bij wie we met onze vragen terecht
kunnen.
117

o Zin van groepswerking
De groepswerking is heel zinvol. De deelnemers horen het ook eens van andere mensen
en hebben het gevoel dat ze er niet alleen voor staan. De cliënten die deelnamen aan de
groepswerking mogen ons ook feedback geven over de aanpak van problemen waar wij
mee worstelen in de gezinnen.
Verzorgende 6
o Het project
Ik vond het project heel goed, gewoon al om er eens over na te denken en te horen hoe
anderen het doen.
o Luisteren
Y kijkt heel erg uit naar het moment dat ik kom. Elke keer als ik bij haar kom moet ik een
kwartiertje gaan zitten om haar verhaal over de afgelopen week te beluisteren. Dan pas
kunnen we aan het werk beginnen. Ze zegt: “Als gij komt dan geraak ik wel aan de
gang”.
Bij het luisteren moet ik het verhaal toch ook kunnen relativeren. Y ervaart blijkbaar
“gewone” problemen veel sterker dan ikzelf; soms heb ik zoiets van “ zó een verhaal voor
uiteindelijk maar dat…”
o Onze mening niet opdringen.
Het is de bedoeling dat we vanaf de eerste dag samenwerken met het gezin. Dat vraagt bij
ons aanpassing, vb. qua tempo, de manier waarop we het werk aanpakken, …
Ik denk dat deze gezinnen dominante verzorgenden niet aanvaarden De eerste keer
binnenkomen en dadelijk zeggen “we gaan het zo en zo doen” zonder iets te vragen,
zonder dat de cliënt zelf iets te zeggen heeft. Dat zou niet werken want ze hebben veel
minder energie.
We moeten vertrekken van wat voor hun belangrijk is.
o Op hun niveau staan
Ik probeer me zo neutraal en bescheiden mogelijk op te stellen. Ik ga zeker niet uitpakken
met vb eigen duurdere aankopen als Y me fier vertelt dat zij iets goedkoop op de kop
heeft getikt.
Ik deel niet mijn zorgen met Y maar ik laat wel voelen dat het thuis ook niet altijd perfect
draait met mijn pubers. Soms zeg ik iets over hoe ik het aanpak met mijn jongens. Op die
manier geef ik tips vanuit mijn eigen ervaring. Ik merk dat dit werkt bij haar. Maar ik
vertrek altijd vanuit de gedachte: wat is voor haar nu belangrijk.
o Observeren.
We moeten aandacht hebben voor alle terreinen van het dagelijks leven. Daarom
observeer ik: wat loopt hier fout - wat gaat hier goed - hoe loopt het hier met koken – wat
doen ze met hun papieren – hoe loopt het met wassen en strijken - …?.
o Opruimen, sorteren en structuur brengen
Na mijn verlof heeft Y weer alles verplaatst en volgepropt! Zo gaat dat… Als ik
regelmatig in het gezin kom hou ik dat tegen maar als ik er niet ben doen ze wat ze willen.
Ik probeer dingen een plaats te geven en structuur te brengen.
Probleem bij de gezinnen is vaak dat het zo vol staat dat ze niet meer weten wat ze waar
moeten zetten. Ik begin meestal kamer per kamer; meestal komt er dan wel plaats vrij...
o Plannen met kleine stapjes
Y kan niet plannen. We hebben dan samen een weekschema gemaakt en ermee gewerkt,
wat heel goed lukte. Er stonden vooral kleine dingen op. Dat is belangrijk want je mag
niet te veel ineens vragen, Y maakt zich over alles en nog wat kopzorgen.
Met het weekschema werken ging heel goed, ook omdat we er tekeningetjes bijgezet
118

hadden (smilies). Y is heel creatief en vond het een leuk systeem.
Het schema is weggevallen bij haar verhuis, die verschrikkelijk is misgelopen: op het
ogenblik van de verhuis verbleef Y in het ziekenhuis. Na haar ontslag hebben we kamer
per kamer terug op orde gekregen. Een aantal dozen staan nog onuitgepakt op de zolder.
Op voorhand plannen bij Y lukt niet, vb. zeggen dat we volgende donderdag de
keukenkastjes gaan uitwassen, dat werkt op de een of andere manier niet.
Maar haar laten meewerken op de moment zelf werkt wel, vb. als zij aangeeft dat we de
keuken gaan doen en ik maak dan een kastje leeg en nadien doe ik nog een kastje.
Dan lukt het. Soms zegt ze dan: “Ge hebt er me weer ingeluisd”.
o In het begin doen ze zich beter voor dan alles in werkelijkheid is
In de beginperiode van de hulp stellen mensen hun situatie anders voor dan hun
dagelijkse werkelijkheid. Je wordt soms in de luren gelegd. Ze proberen zich voor te
doen alsof alles goed gaat, maar na een paar weken vallen ze door de mand.
Zoals bij Z, waar ik onlangs drie weken geweest ben. Zij liet uitschijnen dat er niets aan
de hand was, maar ik wist dat de relaties niet juist zaten en dat er grote spanningen waren
tussen Z en haar schoonmoeder. Ze wou geen hulp tijdens mijn verlof en liet dan weten
dat ze geen hulp meer wenste.
o Elke mens heeft kwaliteiten
Y bracht voortdurend aan dat” niets meer ging” , daar moest ik voortdurend zeggen:
“Maar dit gaat goed en dat gaat goed”… Y is heel goed in het winkelen, daar kan ik van
leren.
o Grenzen stellen
Er zijn bij de hulpverlening afspraken gemaakt met de Dienst. En wij hebben ons privéleven.
Y respecteert dat. Ze is helemaal niet bang om mensen aan te spreken met de vraag om
haar te helpen. Op mij heeft zij nooit beroep gedaan buiten mijn werkuren. Ook de
afspraken die gemaakt zijn vanuit de dienst respecteert ze, bv. volgens mijn werkschema
mag ik met Y om de 14 dagen gaan winkelen. Zij heeft mij nog nooit gevraagd om
tussentijds naar de winkel te gaan.
o De werkbesprekingen
De werkbesprekingen in het gezin zijn voor mij heel belangrijk, zelfs onmisbaar. De
ondersteuning, zowel voor mij persoonlijk als voor het gezin, is heel belangrijk om het
werk in het gezin vol te houden.
Dat de werkpunten besproken worden in het gezin vind ik heel goed. Op deze manier is er
ook opvolging van de werkpunten en dat werkt.
Als ik aan Y vraag om de wasmand op te ruimen komt dat heel anders over dan dat de
verantwoordelijke voor Maatzorg dit bespreekbaar maakt als werkpunt. De begeleidster
brengt dat ook heel goed aan, ze werkt heel ondersteunend in het gezin.
Ik heb zelf ook nood om mijn verhaal kwijt te kunnen. De bemoediging van “je bent goed
bezig” geeft energie, voor mij is dat belangrijk om mijn batterij terug op te laden.
o Zin van de groepswerking
De groepswerking is zeker ondersteunend. Het gevoel niet alleen te zijn met problemen
en de ondersteuning die ze van elkaar krijgen zijn zeer belangrijk.
Verzorgende 7
o Het project
Door het project werd ik me er meer van bewust dat deze mensen minder kansen kregen,
dat ze hun gaven niet konden ontwikkelen.
Ik heb ook geleerd dat we hun niet moeten bekijken als “anders”. Het zijn mensen zoals
wij, met gevoelens en wensen. Maar ze hebben veel minder kansen gekregen, meestal
119

vanuit hun opvoeding.
Ik word tegenwoordig heel kwaad over uitspraken: “ze zoeken het zelf”. Neen ze zoeken
het niet zelf !!!
Wat ook opvalt is dat er in veel van de gezinnen waar wij helpen psychiatrische
problematiek aanwezig is.
o Kinderen
Ik besef meer dan ooit dat “hoe kinderen kunnen opgroeien”, vooral de eerste jaren,
immens belangrijk is voor het latere leven. Opvoeden is immers de basis voor hoe je later
in de samenleving terechtkomt.
Als opvoeden niet goed lukt moeten we ook niet zomaar de schuld geven aan de ouders.
Je kan immers maar doorgeven wat je zelf gekregen hebt…
Die kinderen geraken soms in een vicieuze cirkel en om hen eruit te krijgen is
ondersteuning nodig in het gezin. De school is ook belangrijk, maar als er van thuis geen
ondersteuning gegeven wordt lukt het daar vaak ook al niet…
o Ze krijgen zoveel begeleiding van buitenaf.
Bij veel kansarme gezinnen is er een “overvloed” aan hulpverlening. Al die verschillende
instanties, soms wordt het echt teveel. De gezinnen kunnen op de duur niet meer
“gewoon” zijn.
De hulpverlening kan beter op elkaar afgestemd worden. De begeleiding zou wat meer
gecentraliseerd kunnen worden in één centrale begeleider. Misschien kunnen wij als
verzorgende – mits coaching – ook meer oppakken dan nu het geval is. Uiteraard blijven
specialisten nodig, en verzorgenden zijn dat niet. Maar sommige taken kan een
verzorgende, mits ondersteuning, mee opnemen.
o Onze invloed
Ik was verbaasd te horen wat de groepsleden vertelden over de verzorgenden. Ik heb nooit
gedacht dat ze gewoonten van ons overnemen en die ook nog als positief benoemen. Ik
had eigenlijk meer negatieve dingen verwacht.
o Zin van de groepswerking
De groepswerking heeft duidelijk effect! X is maar een paar keer geweest, maar elke keer
zette het haar aan om dingen daadwerkelijk te doen. Ze stelde zich tot doel voor de
groepswerking om de kast in de living in orde te maken. Ze heeft dit ook uitgevoerd.
o Voorstel voor de hulpverlening
Ideaal voor deze gezinnen zou volgens mij zijn:
- in het begin heel intensief starten. Elke dag, zodat we rustig structuur kunnen brengen
- dan langzaam verminderen naar 4 en 3 dagen tot zelfs naar een paar uren per dag
- als we elke dag daar zijn, ook al is het maar korte tijd, kunnen we veel beter
ondersteunen.
o Vertrouwen en openheid
Als we het vertrouwen van de cliënten gewonnen hebben laten ze heel veel zien en zijn ze
heel open.
We moeten ook de dingen die niet goed lopen durven benoemen. Om dat te kunnen is er
vertrouwen nodig.
We moeten de mensen serieus nemen!
Wat ik ook geleerd heb is dat we nooit mogen zeggen “dat is normaal!” We mogen nooit
de dingen normaal vinden!
o Op hun tempo
In de loop van het project en de vormingsmomenten is het belang van op hun ritme te
blijven voor mij duidelijker geworden. Dat is voor ons als verzorgende heel moeilijk! En
doordat we er zo weinig zijn is dat nog moeilijker. Soms heb ik het gevoel dat we veel te
veel in de gaten moeten houden.
120

We kunnen niet op alles ingaan; we kunnen wel met kleine stapjes vooruitgang boeken.
Ik vind daarbij onze voorbeeldfunctie heel belangrijk. Mensen vragen vaak: “hoe doet gij
het?”
o Vorming
De vorming was heel zinvol, maar vier uur was voor mij soms te lang. Ik kan moeilijk
stilzetten en ik denk dan: het gaat ten koste van de mensen…
Extra vorming is welkom, niet alleen op het vlak van kansarmoede, ook op vlak van
andere domeinen vb. palliatieve zorgen…
Communicatie is heel belangrijk op alle vlakken
o Ondersteuning
Ik vind dat we heel goed ondersteund worden; ik vind dat ook heel belangrijk. Het is ook
aan ons om contact op te nemen als we het nodig vinden.
De werkbesprekingen heb ik nodig om niet telkens op hol te slaan, ze houden mij alert.
Zowel de besprekingen in het gezin als deze op kantoor zijn heel belangrijk.
o De boodschap aan verzorgenden die voor het eerst naar een kansarm gezin gaan
- besef dat de gezinnen echt hun best doen.
- neem de mensen serieus in alles wat ze zeggen en doen.
- probeer je in te leven in hun situatie.
- bewaak je grenzen, ga op je strepen staan als het nodig is:
geef je adres / telefoonnummer / andere privé-zaken niet door
blijf niet langer dan de afgesproken tijd
- sta open voor gevoelens, durf ook te laten zien dat het in je eigen leefsituatie ook niet
altijd op wieltjes loopt
- laat de mensen hun eigen verantwoordelijkheden houden
- probeer hun altijd te begrijpen (wat niet betekent dat je altijd moet goedkeuren)
- pas bij jezelf op dat je hen niet negatief bekijkt
- probeer zoveel mogelijk ondersteuning te geven.
121

4.4 Verzamelde knelpunten door de verzorgenden en stappen tot oplossingen
Knelpunten Mogelijke taken/stappen tot oplossingen voor verzorgenden
Huisvesting en organisatie huishouden
Organisatie en planning
o de daginvulling is vaak overvol door alle
regelzaken en/ of hulpverlening
o in een gezin is men te lang bezig met alleen
maar koken (en intussen roken)
o het lukt niet om de dingen op hun plaats te
houden ondanks het feit dat men orde wil
o er wordt niet gepland: men weet niet
waaraan te beginnen in het huishouden
o structuur hebben lukt niet
o taken één voor één afwerken is heel
moeilijk: ze willen vaak alles tegelijk
aanpakken
o een taakverdeling afspreken of volhouden
met hun gezinsleden lukt niet
o excuses geven voor wat niet gedaan is
• naar containerpark gaan
• afwassen
• wassen en strijken
• opruimen
o belangrijke zaken uitstellen
o het lukt hen om hun huishouden te doen als
de verzorgende er is, maar zonder deze
ondersteuning lukt het niet en blijft alles
liggen
Woning
o vaak zijn het woningen met veel gebreken
o te kleine woning voor aantal bewoners
Huisgerief
o meubels en huishoudgerief zijn vaak
versleten of ontbreken
Opruimen – opruimen - opruimen
o er is heel veel chaos,het geraakt nooit
opgeruimd
o plastieken flessen worden verzameld op het
aanrecht
o we vinden overal lege flessen en brikken
o kinderen laten alles rondslingeren
Huisvuil sorteren en wegbrengen
o huisvuil sorteren is moeilijk
o er zijn geen vuilzakken
o vuilzakken worden vergeten buiten te zetten
o het vuil geraakt niet op het containerpark
o geen vervoer om naar containerpark te gaan
o motiveren om een agenda te zorgen en die samen
invullen
o benadrukken wat goed gaat
o samen zoeken om ruimte te creëren binnen bestaande
woning
o praktische vaardigheden aanleren, modelleren en
inoefenen
o spiegelen aan de maatschappijnormen
o huishoudelijk werk leren plannen per dag, per week,
per maand
o samen een taakverdeling opmaken voor al de
gezinsleden
o hulpmiddelen voor planning aanreiken
(huishoudboekje)
o kleine opdrachten geven
o ontschuldigen
o navragen waarom er iets niet lukte en opnieuw
afspraken maken, rekening houdend met de wensen
van cliënt
o blijven motiveren om de overeengekomen taken uit te
voeren
o even rust gunnen om nadien samen opnieuw te
beginnen
o gezin warm maken en blijven stimuleren om samen
met de hulpverleners naar verbeteringen te zoeken (vb
energiescan, aanpassing woning, sociale woning)
o samen op zoek gaan naar ontbrekende materiële zaken
( vb poetsgerief, een kast)
o samen naar de kringloopwinkel gaan
o alles een vaste plaats geven
o mee zoeken naar praktische systemen om te kunnen
selecteren en oplossingen zoeken
o leren selecteren door het samen te doen en dit blijven
herhalen tot het een vaste gewoonte is geworden
o ouders en kinderen aanzetten tot opruimen
o aanmoedigen om huisvuilzakken te gaan kopen of hen
verwijzen naar de sociale dienst indien er een
financieel probleem is
o hulpmiddeltjes zoeken ( vb post-its, noteren in
agenda) ter herinnering aan de huisvuilomhaling
o samen een taakverdeling bespreken met de kinderen
122

Knelpunten Mogelijke taken/stappen tot oplossingen voor verzorgenden
ivm de huisvuilzakken buitenzetten
o samen zoeken naar oplossingen voor vervoer naar
containerpark , en eventueel samen naar het
containerpark gaan
Poetsen
o bijeengeveegd vuil blijft liggen
o kennis over poetstechnieken en - materialen
ontbreekt
Winkelen
o boodschappenlijstje maken lukt niet
o Er wordt vaak weinig bewust en
georganiseerd gewinkeld (zonder
boodschappenlijstje, te grote hoeveelheden)
Keuken
o afwas blijft dagen staan
o afwas wordt niet afgedroogd maar blijft
staan
Kleding
o er is vaak overvloed aan kleding waardoor
men het overzicht van het al dan niet
bruikbare verliest (krijgen en kopen veel)
o herstellen van kleding gebeurt weinig
o propere kleren vinden is soms moeilijk
o dikwijls is men ’s morgens niet aangekleed
als de verzorgende binnenkomt
De was is overal een probleem
o kennis over sorteren van was ontbreekt vaak
o kennis over de wasprogramma’s is beperkt
o er is veel te veel was (vaak ten onrechte)
o de was gebeurt niet op regelmatige basis
Strijk
o als het gewassen is raakt het niet gestreken
o als het gestreken is dan geraakt het niet in de
kast omdat men ofwel niet voldoende kasten
heeft ofwel omdat men de fut niet heeft om
het in de kast te leggen.
Tuin
o de tuin geraakt niet in orde, of men is geen
tuin gewoon en weet niet wat ermee te doen
o trachten rust te brengen in huis en in hun gevoel van
chaos ( vaak eigen aan mensen in een
achterstellingsituatie) door samen een planning op te
maken en de taken stapsgewijs aan te pakken
o modelleren en samen uitvoeren
o samen een boodschappenlijstje opmaken (wat is het
menu, wat is er nog in voorraad?)en eventueel samen
boodschappen gaan doen
o modelleren en gewoontes inoefenen
o samen kleding uitsorteren en herstellen
o leren neen zeggen tegen onnodige koopjes
o vaardigheden aanleren en oefenen over al de facetten
van wassen en strijken
o planning opmaken in kleine stappen
o blijven motiveren om het vol te houden
o onderverdeling met stickers aanbrengen in de kasten
o info geven en hen eventueel verwijzen naar diensten
die tuinonderhoud doen
123

Huisdieren
o huisdieren (hond, rat, vogel, kat,…) zijn
geliefd
o er zijn problemen om de huisdieren te
verzorgen: vb kattenbak wordt niet proper
gemaakt
o hulpmiddelen en vaardigheden aanleren ivm
verzorging van dieren
Psychische en lichamelijke gezondheid
Knelpunten zoals verwoord door verzorgenden Mogelijke taken/stappen tot oplossingen voor verzorgenden
Voeding
o het belang van gezonde voeding is
onvoldoende gekend: kinderen gaan naar
school zonder te ontbijten
o voedselpakketten van Sint Vincentius
worden niet geopend of gebruikt
o kennen onvoldoende het belang van
gezonde voeding
o er wordt slecht of niet ontbeten door ouders
en kinderen
o er is weinig variatie in kookgewoonten.
o de gratis uitgedeelde voedingspakketten
beantwoorden vaak niet aan hun
voedingsgewoonten, zowel wat betreft de
inhoud als de hoeveelheden
o verse groenten en fruit zijn niet hun
prioritaire aankopen.
Hygiëne
o gangbare normen van hygiëne zijn niet
gekend
Psychische gezondheid
o psychiatrische problematiek is soms
aanwezig maar door hen niet gekend
Gemoedstoestand
o last hebben van grote stemmingswisselingen
o hun energie is vaak helemaal op
o soms afhaken als het te zwaar wordt of als
er teveel van hen gevraagd wordt
Aandacht
o vragen allemaal tegelijk aandacht
o doen hun best voor de verzorgende en
ruimen op tegen dat zij komt
o ontbijt klaarmaken voor de kinderen
o het belang van verse groenten en fruit benadrukken
o samen dozen uitpakken en de producten gebruiken bij
het koken. De zin van het aanvaarden van de
voedselpakketten bespreekbaar stellen
o samen koken om hun vaardigheden te vergroten
o informatie en uitleg verschaffen en spiegelen aan
maatschappijnormen
o stimuleren om het nodige verzorgingsmateriaal aan te
schaffen( vb tandenborstel)
o kinderen een bad geven
o er mee voor zorgen dat de kinderen netjes naar school
gaan
o ondersteuning geven over specifieke aanpak
o verwijzen naar professionele hulpverlening
o aandacht hebben voor gevoelens door te luisteren en
te bevragen
o een luisterend oor zijn voor alle gezinsleden (ook
naar de kinderen)
o je moet ze allemaal proberen te betrekken bij de
huishoudelijke taken
124

Financies en administratie
Knelpunten Mogelijke taken/stappen tot oplossingen voor verzorgenden
o soms is er geen verwarming (behalve een
elektrisch vuurtje) tijdens het koude weer
o leefgeld binnen budgetbeheer is erg krap: er
is geen geld voor extra’s
o er is geen budget voor herstellingen:
herstellingen blijven liggen (bv wc)
o Financiële problemen wegen zwaar: ze
hebben vaak vermijdingsgedrag: brievenbus
wordt niet leeggemaakt,belangrijke
betalingen blijven liggen (dikwijls
verzekeringen)
o zien vaak op tegen regelzaken en
administratie , laten dit liggen zodat sociale
vergoeding niet in orde is
o paperassen ordenen is problematisch
o inkomende post wordt op een hoopje
gelegd, niet op een vast plaats
o zien het nut niet in om bankuittreksels te
sorteren
o koopgedrag is niet aangepast aan hun
beschikbaar budget
Opvoeding en onderwijs
o samen zoeken naar oplossingen
o bij financiële problemen doorverwijzen naar de sociale
dienst
o samen zoeken naar creatieve oplossingen
o hen motiveren en eventueel samen stappen zetten
naar diensten
o hen op de gevolgen wijzen van de dingen die hen niet
lukken
o de papierberg samen uitsorteren door de reclame
tussen de belangrijke post uit te halen
o samen zoeken naar het meest geschikte systeem voor
de cliënt om zijn briefwisseling te klasseren en
blijvend stimuleren om eraan te werken
o voor hulp i.v.m. administratieve problemen verwijzen
naar de sociale dienst
Knelpunten Mogelijke taken/stappen tot oplossingen voor verzorgenden
o er is geen gezamenlijk eetmoment
o niet op de hoogte zijn van de
ontwikkelingsstappen van kinderen: de
kinderen worden overal in betrokken
o kinderen worden vaak overvraagd of hun
taak komt niet overeen met de
verantwoordelijkheid die bij de leeftijd past
(vb kleuters worden ’s morgens vroeg naar
de bakker gestuurd terwijl ze over een heel
drukke baan moeten)
o kinderen moeten hun plan trekken
o verwachten van de kinderen wat ze zelf niet
doen, waar zij in falen
o willen goede ouders zijn maar durven geen
grenzen stellen naar de kinderen. (soms kan
alles vb het vriendje dat zonder meer komt
inwonen)
o durven soms geen kleine taken geven aan de
kinderen
o missen een aantal communicatieve
vaardigheden: er wordt veel geroepen op de
kinderen
o samen spelen met de kinderen is niet altijd
evident
o kinderen worden niet goed opgevolgd in het
schools gebeuren
o het belang van kleuteronderwijs wordt
onderschat
o de tafel dekken, hen laten ervaren dat samen eten
gezellig kan zijn
o samen overleggen rond taken voor de kinderen,
rekening houdend met hun leeftijd
o bijbrengen van kennis en inzicht betreffende de
ontwikkeling en opvoeding van kinderen
o ouders erkennen en stimuleren in hun ouderrol
o ouders wijzen op hun verantwoordelijkheid en hen
helpen om hun gezagsfunctie te installeren of te
behouden
o hen motiveren om deel te nemen aan groepswerking
omtrent opvoedingsondersteuning
o samen met ouders en kinderen gezelschapsspelen
doen
o ruimte creëren om kinderen huistaken te laten maken
o voorbeeldfunctie geven in de hulp bij de huistaken
van de kinderen
o interesse tonen en hen motiveren tot deelname aan
oudercontacten en schoolactiviteiten
o meehelpen aan de randvoorwaarden om kleuters naar
school te sturen
125

Sociale en Culturele Participatie
Knelpunten Mogelijke taken/stappen tot oplossingen voor verzorgenden
o hebben geen vertrouwen in jeugdbeweging:
kinderen hangen vaak rond op straat
o missen sociale contacten
o weten hun vrije tijd zonder TV niet in te
vullen
o aansluiting bij vereniging is vaak te duur
Arbeid
o VZW Kameleon vragen hen toe te leiden naar
sportactiviteiten of jeugdbeweging
o motiveren om aan te sluiten bij de
vierdewereldbeweging
o verwijzen naar de Sociale Dienst voor aanvraag
tussenkomst van Sociaal Participatiefonds
Knelpunten Mogelijke taken/stappen tot oplossingen voor verzorgenden
o hebben onvoldoende kennis van de
verplichtingen van een werknemer waardoor
ze hun werk verliezen
o hebben weinig vertrouwen in hun kansen
op de arbeidsmarkt
Blijvende vragen :
o hoe kunt ge leren structuur aanbrengen?
o hoe kunt ge nieuwe gewoontes bestendigen?
Periode van hulp
De hulp zou tijdelijk moeten zijn :
o er moet vooruitgang zijn
o de verzorgende moet aanwezig zijn zolang ze kunnen leren
o jongvolwassen kinderen mee uit bed roepen en
motiveren om naar het werk te gaan
o aanzetten om de werkgever te verwittigen bij ziekte
o motiveren om te solliciteren en hen aanmoedigen
126

Deel 4 Nabeschouwingen
1 Start van het project
De bevraging van huisvrouwen
Bij de voorbereidende interviews van huisvrouwen is de meest opvallende vaststelling dat er
een grote verscheidenheid is qua aanpak van het huishouden bij deze vijftien (meestal
werkende) huisvrouwen. Het versterkte ons uitgangspunt en het was tegelijkertijd een
geruststelling dat we de deelnemers niets moesten “leren” over “de” organisatie van “het”
huishouden.
Toch was er ook een rode draad doorheen de interviews:
o het belang van het gezin staat centraal bij iedere geïnterviewde
o er is veel aandacht voor efficiëntie, structuur en aangename momenten
o de erg negatieve voorstelling van huishoudelijk werk in de inleiding (zie 1.1) wordt zeker
niet door elke huisvrouw zo beleefd. Integendeel vele huisvrouwen zijn fier op hun
prestaties en zijn blij er eens over te kunnen praten. Deze gegevens kunnen een
ondersteuning voor de deelnemers zijn om “goesting” te krijgen om het huishouden te
organiseren en om na te denken over de aanpak in hun gezin.
We hebben de gebundelde interviews van deze “peer-group” meegenomen naar de
groepswerking als voorbeelden van mogelijke aanpak en tegelijkertijd als geruststelling dat er
overal wel eens wat misloopt en dat niemand perfect is.
Bekommernissen vanwege de stuurgroep
De tips, door de stuurgroepleden aangebracht, bleken zeer belangrijk te zijn tijdens de
groepswerking en/of tijdens de gezinszorg in kansarme gezinnen. Deze methodische
aandachtpunten zijn bovendien zeer waardevol bij elke vorm van zorg aan of ondersteuning
van kansarmen:
positief ondersteunen
o geef complimenten; benoem de kleinste vooruitgang positief en stimulerend
o moedig van begin tot einde aan om kleine taken uit te voeren, telkens opnieuw te
beginnen of verder te gaan.
o besteed extra aandacht bij de aanpak bij een alleenstaande. Omwille van het ontbreken
van gezinsleden is er minder beïnvloeding vanwege anderen in het dagelijks leven. Vaak
is er geen of slechts een klein netwerk.
In gezinnen beïnvloeden de gezinsleden elkaar en doen zij ook wel iets omdat de
andere(n) dit belangrijk vindt / vinden.
vertrekken vanuit de prioriteiten van cliënten
o werk traag en stapsgewijs om meer kans op resultaat te hebben
o maak bij aanvang afspraken waarbij de verantwoordelijkheid bij de cliënt ligt
o breng structuur aan, m.a.w. doe belangrijke dingen op vaste momenten mits blijvende
aandacht voor de eigen keuzes van mensen.
blijven zoeken naar hun vaardigheden
o zoek continue naar vaak latent aanwezige vaardigheden
o blijf beseffen dat de deelnemers hun limieten hebben en bepaalde dingen niet zullen leren
127

aanvaarden van waarde- en normenverschillen
o besef dat iedereen denkt en handelt vanuit de eigen context, vaak met veel evidenties.
Het is zeer belangrijk om de context van “de andere” te exploreren.
o blijf aandacht hebben voor het “ontschuldigen”. “De” norm bestaat niet
o aanvaard dat voor een aantal gezinnen bepaalde maatschappelijke verwachtingen
onbereikbaar zijn. Hulpverleners proberen allerlei dingen maar moeten zich soms
neerleggen bij een “aanvaardbare” leefwijze.
praktische tips
o werk vooral praktisch
o buig een karwei om tot iets fijns
o bied materiaalmogelijkheden aan, maar wel met de nodige voorzichtigheid. Het is immers
niet de bedoeling om deelnemers in de war te brengen of hun aan te zetten om dingen te
kopen die mogelijk achteraf niet gebruikt worden
o vraag aan de gezinnen die hulp krijgen van een verzorgende of ze willen getuigen over
wat ze goed vinden en wat ze geleerd hebben
o zorg voor een warm onthaal (koffie met taart)
2 Groepswerking
Toeleiding van de deelnemers
Het is ons niet bekend hoeveel mensen door de hulpverleners van de Sociale Dienst
aangesproken werden over mogelijke deelname aan de groepswerking. De collega’s van de
Sociale Dienst signaleerden dat het moeilijk was om de juiste ingangspoort te vinden bij hun
cliënten. Er was extra duiding nodig om het onderwerp bespreekbaar te stellen: niet vanuit het
slecht runnen van het huishouden, wel vanuit een positieve vraag.
Van de eenentwintig gezinnen waarmee we na de toeleiding een inleidend gesprek voerden,
waren er twaalf waar eerder gezinszorg was ingeschakeld. Er startten vijftien gezinnen in de
groepswerking; bij elf ervan was er in het verleden gezinszorg.
Waarom de “gezinszorg – cliënten” blijkbaar eerder / gemakkelijker dan anderen over hun
huishoudelijke problemen praten is voor ons nog onduidelijk:
o was de eerste stap die gezet was via gezinszorg een zelfoverwinning en werden ze
sterker om erover te praten ?
o waren ze meer vertrouwd met de werking van het OCMW via de dienst gezinszorg ?
o hadden ze zelf al meer nagedacht over hun huishoudelijke verbeterpunten ?
Individuele gesprekken met kandidaat-deelnemers
Alle kandidaat – deelnemers werden aan huis bezocht; het bezoek was vooraf aangekondigd.
Bij zowat alle bezochte gezinnen bleek er zeer snel vertrouwen te zijn. Wellicht kwam dit
omdat het bezoek aangekondigd en voorbereid was door de hulpverleners van de Sociale
Dienst / Thuiszorgdienst. Voor vele kandidaat – deelnemers is de coördinator van het project
trouwens een vertrouwde medewerker van het OCMW.
Er werd bewust gekozen om voldoende tijd te nemen om te luisteren naar de verhalen van de
betrokken mensen. En deze verhalen kwamen er ook onmiddellijk, ongevraagd en over andere
dan huishoudelijke problemen. Het ging vaak over zware, ernstige, individuele problemen die
trouwens ook een rol speelden bij de beslissing om al dan niet aan de groepswerking deel te
nemen. Als er ernstige problemen zijn komt huishoudelijke organisatie nogal eens op de
tweede plaats. Voor de begeleiders van de groepswerking is het belangrijk weet te hebben van
de problematiek bij de deelnemers. Alertheid en aandacht voor mogelijke signalen en
problemen is aangewezen !
128

Overzicht van de deelnemers per groepsbijeenkomst
Van de zestien deelnemers (vijftien gezinnen) haakten er vier deelnemers na één, twee of drie
samenkomsten - omwille van ernstige redenen - af. De overige deelnemers waren zeer
regelmatig - met een gemiddelde van 85% - aanwezig.
75% van de deelnemers verwittigden zeer stipt over de reden van afwezigheid.
Zelfs de vier deelnemers die afhaakten reageerden nog om hun afwezigheid uit te leggen. Wij
interpreteren dit als een teken van betrokkenheid bij de groep.
Doelstellingen van de deelnemers en gevraagde thema’s
De redenen waarom de deelnemers in de groepswerking stapten waren zeer verscheiden:
sociale contacten hebben, praktijk leren, leren snel poetsen, opruimen, sorteren. Bij het
uitwerken van de thema’s hebben we hiermee rekening houden.
De thema’s, gevraagd door de aanwezige groepsleden, zijn aan bod geweest.
Een niet onbelangrijke kanttekening: aangezien bij de groepsgesprekken het tempo bepaald
werd door de deelnemers zijn een aantal thema’s, voorbereid door de begeleiders, niet aan
bod gekomen. Lessen in consequent zijn met de uitgangspunten….
Wie waren de deelnemers
De groep was erg gevarieerd qua samenstelling. Dit maakte dat mensen veel kansen hadden
om van elkaar te leren. Bij enkele thema’s voelden sommige deelnemers zich minder
betrokken. Bijvoorbeeld: een alleenstaande man zonder kinderen gaf wel eens blijk van
minder interesse voor sommige thema’s, o.a. “communicatie in het gezin”.
De betekenis van: “Mijn huishouden loopt op wieltjes”
Reeds vanaf de start kwam naar voor - zoals trouwens bij de peer-groep van “huisvrouwen” -
dat een huishouden runnen ook te maken heeft met emotionele aspecten, zich goed voelen en
het fijn en aangenaam maken. Niet enkel het uitvoerend werk, maar vooral waardering
krijgen voor wat men presteert werd als belangrijk aangehaald.
Voor hulpverleners moet dit een continu aandachtspunt zijn.
Creativiteit bij de uitwerking van de bijeenkomsten
Om de aandacht gaande te houden werd er gezocht naar heel concrete doe - momenten
waarbij de deelnemers individueel gaan nadenken over hun eigen situatie. Bijvoorbeeld:
o de begeleiders verkleden zich als poetsvrouwen om duidelijk te maken waarover het
“niet” zou gaan
o de deelnemers tekenen de plattegrond van hun huis
o bij “de grote test” wordt het duidelijk welk type opruimer men is
o bij het stellingspel “wat bewaar ik, wat gooi ik weg, waarover twijfel ik?”, met concrete
en soms ludieke materialen blijkt hoe verschillend mensen hierop reageren
o iedereen duidt de “hotspot” (de rommelplek) in huis aan
o met twee of drie samen nadenken over het thema voor de bespreking in de grote groep.
Communicatie in het gezin rond taken
Deze samenkomst was voor ons de meest indringende. We schatten vooraf in dat de
deelnemers vooral over hun huisgenoten zouden praten. Het liep echter totaal anders: de
persoonlijke kwetsuren van de groepsleden kwamen bovendrijven, vooral in welke
omstandigheden ze opgroeiden. Er werd gepraat over opvoeding, invloed van het ouderlijk
gezin, waarden en normen die ze meekregen, het al dan niet tonen van emoties… Bij het
werken met een groep is het belangrijk om als begeleider erop voorbereid te zijn dat er hevige
emoties kunnen ontstaan en ermee om te gaan op een respectvolle manier.
129

Het verhaal van Jan
De getuigenis van Jan, een “succesverhaal” van een ervaringsdeskundige, heeft meer invloed
dan hetzelfde verhaal, gebracht door een begeleider.
Het verhaal van Jan was indringend, maar had zeker ook een positieve inslag: “hoe diep je
ook zit, je kan er altijd uitkomen, maar je moet het wel echt willen”. Hij brengt hoop voor een
aantal mensen. Een deelneemster vat het goed samen: ” Het is goed dat we mekaars verhaal
kennen. Dat schept een band en het geeft aan dat we allemaal heel veel hebben meegemaakt.
Dat helpt jezelf, waar je dikwijls toch het gevoel hebt dat je het maar alleen aan de hand
hebt…”
Nachtmerries van de deelnemers rond administratie
De samenkomst rond het thema “huishoudadministratie” was zeer rumoerig; de deelnemers
bleven heel moeilijk bij het onderwerp. Het stemt tot nadenken:
o mogelijk hebben de deelnemers eerder weinig inzicht in administratie.
o briefwisseling / documenten ordenen en opruimen vereist denkwerk! En de deelnemers
zijn meestal doeners.
o mogelijk brachten we dit thema voor deze doelgroep onvoldoende creatief en visueel.
o we denken dat we de deelnemers overtuigden van het belang van het ordenen en bewaren
van documenten. Maar de uitvoering laat nog op zich wachten…
o we stellen vast dat er gebrek is aan vaardigheden. Veel inoefenen in een eenvoudig en
duidelijk systeem is belangrijk. De opleiding hierin was te kort.
o er moet nagedacht worden om “een eenvoudig systeem” te gebruiken waarbij er snel een
goed resultaat - en een goed gevoel - kan zijn.
o het is te overwegen om dit thema opnieuw te promoten binnen andere diensten:
o financiële hulpverlening binnen de Sociale Dienst
o de Dienst Schuldbemiddeling
o de groepswerking schuldbemiddeling
o Gezinszorg in kansarme gezinnen
o Basiseducatie
Poetsles
De sessie over poetsen maakte indruk ! De deelnemers werden aangezet om daadwerkelijk
iets te doen en uit te proberen. Bijna alle deelnemers hebben de theorie onmiddellijk in
praktijk gebracht en hun resultaat enthousiast teruggekoppeld in de volgende
groepsbijeenkomst.
Het grote succes van deze sessie was ook te danken aan de lesgeefster en aan de manier
waarop zij het thema bracht. Ze had voeling met de doelgroep, bracht eenvoudige, goedkope
manieren aan om goed te poetsen en ze was daarbij zeer milieubewust. Ze gaf vele praktische
tips die onmiddellijk bruikbaar waren.
Sorteren en recycleren
De deelnemers geven aan dat sorteren en recycleren heel goed gaat en dat zij goed weten hoe
het moet. In tegenstelling hiermee beluisterden we verzorgenden die aangeven dat in
kansarme gezinnen het sorteren en recycleren zeer moeilijk volgehouden wordt. Zij maken de
bedenking dat de randvoorwaarden om te sorteren en recycleren niet voldaan zijn.
De tegenstelling heeft mogelijk te maken met een verschil in perceptie. Alles heeft immers
betekenis vanuit onze eigen invalshoek, eigen context, eigen normen…. Onze fameuze - vaak
niet besefte - gekleurde bril.
130

Plannen van de huishoudelijke taken ligt moeilijk
We merkten dat planning en structuur voor vele deelnemers moeilijk is.
Structuur (dag, week, ..) wordt vaak doorkruist met een veelheid van acute problemen en / of
activiteiten.
Structuur aanbrengen kan versterkt worden als mensen waardering krijgen van gezinsleden of
externen. Verzorgenden kunnen hierin een rol spelen.
Dit thema kon niet grondig uitgediept worden en wordt meegenomen naar onze gezinshulp in
kansarme gezinnen en naar mogelijke vormingsmomenten.
Top 3 bij de thema’s
Thema Aantal keren
aangeduid
Poetsen 7
De afsluiting met het verrassend etentje 7
De eerste bijeenkomst met ludieke binnenkomst van de begeleiders 3
De ondersteuning van de groep 2
Opruimen 2
Sorteren en recycleren 2
Sorteersystemen voor administratie 1
Opbergsystemen 1
Bewaren en weggooien 1
Taken van Gezinsleden 1
De getuigenis van Jan 1
o het etentje was een succes; er werd nog lang over nagepraat. Men voelde het aan als een
erkenning en het blijft een goede herinnering
o bij de “poetsles” waren er slechts negen aanwezigen; toch heeft deze bijeenkomst het
meeste indruk gemaakt
o ook de eerste bijeenkomst bleef hangen bij de deelnemers waarbij het onverwacht ludieke
optreden van de begeleiders een rol speelde. Het ijs was op die manier onmiddellijk
gebroken
o de voorkeur voor de andere bijeenkomsten lag zeer verspreid
Huiswerk: werken aan individuele doelstellingen
De groepsleden bepaalden bij de aanvang van de groepswerking hun individuele doelstelling.
Bij het begin van elke bijeenkomst werd gevraagd naar de stand van zaken. De deelnemers
vonden deze terugkomende rondvraag niet erg:
o het was een stimulans om er verder werk van te maken.
o de weinige succesverhalen in het begin gaven de deelnemers veel energie om door te
gaan.
Omdat er in het begin weinig succesverhalen waren vragen we ons af:
o of de doelstelling niet te hoog gegrepen was?
o of al het materiaal wel aanwezig is om de taak uit te voeren ?
o of het tijdstip om de taak uit te voeren goed gekozen is?
Plannen werden voordurend doorkruist door allerlei omstandigheden en werden telkens
opnieuw uitgesteld. Het werken naar de geplande doelen van de deelnemers verliep heel
moeizaam tijdens de groepswerking.
131

Bij de individuele nabesprekingen aan huis merkten we een grote vooruitgang in de meeste
woningen, vergeleken met het moment van de voorbereidende huisbezoeken. De deelnemers
hebben daadwerkelijk aan hun doelstellingen gewerkt en benoemden ook de vooruitgang en
de stappen die ze nog zullen zetten in de toekomst.
Een deelneemster duidt het probleem van doorzetten: ” Sinds ik niet meer naar de groep
geweest ben, is het ook wat stilgevallen”. Zij ervaart ook dat buitenwerk meer waardering
krijgt en beaamt dat ze gevoelig is voor waardering van andere mensen.
Ook de “10 minutenmethode “ (10 minuten per dag opruimen) is voor haar een stimulans om
met kleine stapjes toch resultaat te bekomen.
Groepsdynamiek
Een aantal randvoorwaarden voor het welslagen van de groepsdynamiek waren aanwezig.
o de groepsbegeleiders hadden ruime ervaring opgebouwd in vroegere groepswerkingen
binnen het OCMW. Voor de meeste deelnemers waren zij al een “bekend” gezicht, ofwel
via hulpverlening ofwel door hun deelname aan één of meerdere groepswerkingen van het
OCMW.
o door de ruime kennis van de achtergrond en de leefwereld van de deelnemers kon er
gerichter ingegaan worden op de signalen die werden gegeven.
o een aantal deelnemers kenden mekaar. Ook het OCMW-gebouw was voor hen al bekend
terrein.
o van bij de aanvang was er veel enthousiasme en openheid in de groep, wat bevorderlijk
was voor de grote betrokkenheid op mekaar. Gaandeweg gingen ze samen
oplossingsgericht werken bij elkaars dagdagelijkse problemen . Hierdoor steeg hun
zelfwaardegevoel omdat ze iets konden betekenen voor de anderen.
o de duidelijke keuze om de groepsbijeenkomsten gezellig te maken (ontvangst met koffie /
tijdens de pauze koffie met wat lekkers) zorgden voor een aangename en ontspannen
sfeer.
o de gehanteerde methodieken werden goed onthaald, zelfs het brainstormen per twee of
drie, met naderhand terugkoppeling in de groep, werkte goed. Het was een opdracht
waarbij ze elkaar hielpen en ondersteunden om de dingen positief te benoemen. Iedereen
hoorde in grote groep vertellen waar hij / zij goed in is. Het waren leuke verhalen over
creativiteit, maar vaak ook van moedeloosheid
o de groepsleden voelden zich veilig bij elkaar en bij de begeleiders. Er werd geen druk
uitgeoefend om dingen te vertellen waar ze niet klaar voor waren.
o er was een grote mate van herkenning; dit bevorderde de samenhorigheid en werkte
geruststellend: “We zijn niet de enigen die soms problemen hebben met het huishouden”
“Het doet goed dat ge ergens bij hoort.” “Maar als je uit de groep bent verzwakt dat
terug”. “ We zijn toch sterke mensen die het gedaan hebben hé?”
o de groepswerking motiveerde en stimuleerde om na te denken over het huishouden.
Sommigen begonnen terug te verlangen naar “een gestructureerd huishouden”.
o na enige tijd namen groepsleden zelf het heft in handen om het groepsgebeuren in een
goede richting te sturen. Bijvoorbeeld: vanuit hun leergierigheid maakten ze de
begeleiding attent op de noodzaak van het afgrenzen van de individuele verhalen.
o de groepsleden waren zeer dankbaar over de uitwerking van de door hun aangebrachte
thema’s.
o de vraag naar het verder zetten van de groepswerking kwam regelmatig terug.
o de wens om mekaar terug te ontmoeten was bij iedereen aanwezig.
132

Ervaring met een verzorgende in de groep
Bij de voorbereiding werd veel rekening gehouden met de inbreng en ervaringen van
verzorgenden. Er is voor gekozen om de verzorgenden niet actief te laten deelnemen aan de
groepswerking, ondanks onze overtuiging dat hun aanwezigheid meerwaarde voor beide
partijen zou betekenen. Ons uitgangspunt was dat de deelnemers kansen nodig hadden om
vrijuit te kunnen praten, zonder schroom over wat minder goed gaat. De aanwezigheid van
“hun” vroegere of huidige verzorgende zou hiervoor een belemmering kunnen zijn.
Uiteindelijk kozen we ervoor dat een voor de groep onbekende verzorgende eenmalig
aanwezig zou zijn. De groepsleden accepteerden de verzorgende als een
ervaringsdeskundige in het huishouden.
De verzorgende was onder de indruk van de sfeer in de groep, vooral de openheid van de
groepsleden over hun huishoudproblemen.
Toekomstige vormingen voor de cliënten
o verzorging van huisdieren (negen van de dertien bevraagden hebben huisdieren)
o planning van huishoudelijke taken
o huishoudadministratie
o wassen en strijken
o boodschappen doen met een beperkt budget
3 Aanzetten van groepsleden en verzorgenden tot verdieping van de werking
van de dienst gezinszorg in kansarme gezinnen
Nieuwe stimulansen
“Gezinszorg in kansarme gezinnen” werd opgestart met de bedoeling om tijdens een korte
periode een gezin te begeleiden zodat betrokkenen hun huishouden weer zelfstandig in
handen konden nemen.
De praktijk toont evenwel aan dat het meestal om langdurige hulpverlening gaat, met
voortdurend balanceren tussen “taken overnemen” en “taken begeleiden”.
Door verzorgenden in het project “Mijn huishouden loopt op wieltjes” te betrekken krijgen ze
nieuwe stimulansen en worden ze meer vertrouwd met het “samen-werken” met het gezin en
de effecten hiervan. Deze zijn immers veelal meer blijvend dan “werken voor” het gezin.
Door de inbreng van de verzorgenden en deze van de groepsleden kregen we een ruimer zicht
op de knelpunten en op de aanpak van de huishoudelijke problemen bij gezinszorg in
kansarme gezinnen.
Ten behoeve van gezinszorg in kansarme gezinnen leren we uit de groepswerking
Blijvende aandacht hebben voor een realistisch doel
o de deelnemers vinden het zeer belangrijk dat er vanuit hun vraag, hun wensen, hulp wordt
geboden. Bij de intake voor de opstart van de gezinszorg gebeurt wordt gepeild naar
vragen, verwachtingen, wensen. Het is van belang om telkens opnieuw te vragen naar wat
de cliënt die dag wil doen in het huishouden, en op welke manier.
o de deelnemers werkten moeizaam aan het door hen zelf vooropgesteld doel. Soms was het
doel te hoog gegrepen en was opsplitsing in tussendoelen aangewezen.
Het is nodig om in de thuiszorg ook hiervoor voldoende aandacht te hebben.
o de lat mag niet te hoog gelegd worden voor de cliënt en de verzorgende moet geen
voorbeeld van ‘superhuisvrouw’ willen zijn.
133

Respect hebben voor privacy en wederzijds vertrouwen opbouwen
o cliënten hebben het vaak moeilijk met de “inmenging” in hun huishouden; de verzorgende
is een ‘vreemde’ voor de cliënt. Het is belangrijk dat de verzorgende zich hiervan bewust
is.
o als er wederzijds vertrouwen is moet er ruimte gegeven worden aan de cliënt om - indien
hij dit wenst - zijn hart te kunnen luchten.
o respecteren van de privacy is basis van goede hulpverlening. Dat dit binnen de groep ook
speelde besluiten we uit het volgende: ondanks grote openheid over leerpunten in het
huishouden maakten enkele groepsleden er nooit melding van dat ook zij in het verleden
ondersteuning kregen van de Thuiszorgdienst.
Oog hebben voor andere dan huishoudelijke problemen en er aandacht aan besteden
o deelnemers gaven duidelijk aan dat het huishouden niet lukt als men zich niet goed voelt.
Zich voldoende goed voelen is zelfs de eerste voorwaarde om huishoudelijke taken uit te
voeren. Hier moet meer bij stilgestaan worden.
o tijdens de groepswerking werd bevestigd (wat we weten, maar vaak vergeten…) dat
kansarme mensen dagelijks geconfronteerd worden met tal van (vaak erg acute)
problemen die eerst moeten aangepakt worden. Het huishouden speelt dan echt wel een
ondergeschikte rol.
In de groep merkten we dit o.a. aan
- afhaken om een ernstige reden,
- telefoon met dringende oproepen tijdens de bijeenkomst,
- de begeleiders even apart roepen om raad te vragen……
Inleven in de positie van de cliënt; niet uitgaan van eigen vanzelfsprekendheden
o het is nodig om verschillen in waarden en normen te beseffen.
Respect tonen voor de waarden en normen van cliënten gebeurt op vele manieren. Er
effectief rekening mee houden in de hulp gebeurt o.a. door niets op te leggen waar de
cliënt niet achterstaat; door telkens opnieuw te bevragen wat de cliënt wenst en hoe hij het
wil, en van hieruit te vertrekken
o we staan meestal niet stil bij onze vanzelfsprekendheden, noch bij deze van anderen.
Om evidenties te doorprikken is het aangewezen om veel te bevragen en uitleg te geven.
Verzorgenden kunnen samen met de cliënt taken uitvoeren en daarbij (zonder al te veel
woorden) observeren hoe het gebeurt en van daaruit vertrekken.
o cliënten voelen zich vaak beschaamd over hoe hun woonomgeving er uitziet. De
verzorgende moet dit onderkennen en beseffen, niet negeren of wegpraten.
De cliënt is baas
o het is noodzakelijk om rekening te houden met het tempo (de maat) van de cliënt: is hij
eraan toe om bepaalde dingen aan te pakken, kan hij het tempo van de verzorgende aan of
heeft hij het gevoel dat hij tekortschiet…?
o de cliënt moet “baas “ blijven in zijn huishouden; de verzorgende heeft als opdracht om
cliënten “aan de gang” te helpen, niet om hem te dwingen iets te doen waar hij niet
achterstaat.
134

Om vol te houden is aanmoediging nodig
o nieuwe gewoonten aanleren is niet evident. Het is belangrijk dat de verzorgende de cliënt
aanmoedigt om nieuwe gewoonten of vaardigheden samen of alleen te blijven oefenen.
o elke inspanning of stap moet positief bevestigd worden. De cliënt moet erin kunnen
geloven dat hij bepaalde dingen kan leren. Als er samen met de verzorgende een nieuwe
vaardigheid of gewoonte wordt aangeleerd zal de cliënt gaan geloven in het eigen kunnen
en zal het gevoel van eigenwaarde stijgen.
Een stappenplan op maat
o de participatie van de cliënt wordt stapsgewijs opgebouwd met blijvende aandacht voor
hun ‘ kunnen’ en hun problematiek. Door kleine opdrachten te geven bij de opstart van de
gezinszorg wordt er zoveel mogelijk rekening gehouden met het tekort aan energie van de
cliënten.
o mogelijk is het voor sommige cliënten (vooral deze met depressieve neigingen) zinvoller
om de periodes van gezinszorg te onderbreken. Cliënten kunnen dan op adem komen en
de aangeleerde dingen zelfstandig uitproberen.
o regelmatige evaluatie van de hulp met de verzorgende en het gezin is belangrijk, zodat er
tijdig kan bijgestuurd worden wanneer nodig.
Werken bij bejaarden of in kansarme gezinnen: gelijkenissen en verschillen
In de aandachtpunten die de verzorgenden tijdens een interview aanhalen over hun
werksituaties bij deze 2 verschillende doelgroepen zien we:
Gelijkenissen
o er is inspraak van de cliënten over de uit te voeren taken
o we gaan steeds zoeken naar structuren en systemen
o we vinden het belangrijk dat we waardering krijgen voor het uitgevoerde werk
o er moeten prioriteiten gesteld worden qua taken, rekening houdend met onze beperkte
aanwezigheid bij de cliënt
o er is aandacht nodig voor sorteren en recycleren, en voor de “randproblemen” zoals
plaatsgebrek, onkunde, vervoerproblemen
o er zijn veelal problemen op vlak van gezondheid
o het is nodig grenzen te stellen en assertief te zijn
o het is aangewezen om de zelfredzaamheid te stimuleren
Verschillen
Bij kansarme gezinnen gaat er veel aandacht en energie naar:
o het methodische werken aan verandering
o werken aan motivatie om op te ruimen en orde te houden
o problematische opvoedingssituaties
o problemen op diverse maatschappelijke terreinen
o het tijdelijke van de hulpverlening met het aanleren van vaardigheden
o het continue stimuleren van de zelfredzaamheid bij kansarme gezinnen en daar tegenover
de afnemende zelfredzaamheid van de bejaarde
135

De werkgroep van verzorgenden in kansarme gezinnen
Praktische voorstellen over huishoudelijke taken
De verzorgenden van deze werkgroep zijn zeer gemotiveerd om hun ervaringen en tips ten
dienste te stellen aan de deelnemers van de groepswerking . Ze gaven vele praktische
voorstellen en adviezen over:
o opruimen
o poetsen
o was en strijk
o organisatie van maaltijden bereiden en gebruiken
o sorteren en recycleren
o huishoudadministratie
De informatie uit deze werkgroep werd steeds teruggekoppeld in de cliëntengroep als het
overeenstemmende thema aan bod kwam. De verzorgenden droegen op deze wijze hun
steentje bij en waren hierover zeer enthousiast.
De duidelijke en praktische tips zijn eveneens belangrijk voor de volledige groep
verzorgenden én poetshulpen. Mogelijk kan dit een vormingsmoment worden.
Het effect van het benoemen van de aandachtpunten voor verzorgenden
De interesse en de aandacht van de verzorgden voor de groepswerking was bijzonder groot.
De verhalen van deelnemers waren heel herkenbaar. In de werkgroep van verzorgenden
kwamen hun persoonlijke ervaringen ook aan de orde.
o ze beseffen meer dat ze vaak voorbijgaan aan wat het betekent om hulp te aanvaarden.
o ze beseffen meer dat cliënten vaak een laag zelfbeeld hebben en schaamte voelen omdat
ze hulp “moeten” aanvaarden.
o ze blijven er (opnieuw) bij stilstaan dat er moet gewerkt worden vanuit de vraag en op
maat van cliënten. Dit vergt inspanning en aanpassing; verzorgenden vertrekken veelal
vanuit de opdracht iets te moeten presteren en (letterlijk) doen voor de cliënten.
o ze waarderen de positieve benadering van de groepsleden door de begeleiders. Ze zijn er
zich van bewust dat veel kansarmen enkel worden aangesproken op wat niet lukt en dat
het geven van positieve erkenning zeer belangrijk is.
o ze leren bij over “ont-schuldigen” via bijkomende informatie over de leefwereld van
kansarmen.
o ze zijn verwonderd over de verwachtingen van de groepsleden t.a.v. de verzorgenden; ze
zijn aangenaam verrast dat er zo positief over hun inbreng gesproken wordt.
o ze waarderen de groepswerking en de nieuwe kansen die hierdoor geboden worden aan de
deelnemers. Ze vinden het nodig (zelfs evident) dat de groepswerking verder gezet wordt,
vooral omwille van het enthousiasme van de deelnemers die heel intens met de thema’s
bezig zijn.
o ze beseffen meer dat grote aandacht moet besteed worden aan de waarden en normen van
de gezinnen. Tegelijkertijd hebben ze moeite om de eigen waarden en normen opzij te
zetten.
o ze brengen aan dat ze veel leerden tijdens de samenkomsten van de werkgroep. Ze vragen
om als groep verzorgenden meer samen te komen om de aanpak van problemen binnen
hun gezinnen samen te bespreken. Immers, in de gezinnen staan ze er steeds alleen voor
en er is weinig contact met andere collega’s.
136

Samenvatting van de individuele nabespreking met verzorgenden van de werkgroep
De groepswerking had effecten die voor verzorgenden zeer waardevol zijn
o rond de inhoud van het werk:
- we hebben meer houvast om meer structuur te brengen in het gezin
- we leerden om niet te snel te gaan, niets in hun plaats te doen
- we vinden het belangrijk om te zien hoe collega’s verzorgenden iets aanpakken
o rond de doelgroep:
- het zijn mensen zoals wij, met gevoelens en wensen
- ze kregen - meestal vanuit hun opvoeding - veel minder kansen
o in de gezinnen van deelnemers waar een verzorgende is ingeschakeld:
- de doelstellingen, geformuleerd bij aanvang van de groepswerking, werden zeer
ernstig genomen; er werd geprobeerd om ze in de praktijk om te zetten
- de betrokken deelnemers hoorden de verhalen van anderen; ze ervoeren dat ze er niet
alleen voor staan.
- de deelnemers aanvaarden in de groep vlot feedback over hun aanpak van problemen
dit in tegenstelling met de ervaring van verzorgenden in de gezinnen.
Basishouding als verzorgende in kansarme gezinnen
o inleven, proberen te denken hoe de cliënt denkt, de eigen mening niet opdringen
o luisteren
o aanvaarden
o een vertrouwensrelatie opbouwen
o het beroepsgeheim respecteren
o grenzen stellen
o vertrouwen en openheid
Belangrijke persoonlijke vaardigheden
o creatief zijn
o gemotiveerd zijn
o voldoende stevigheid hebben
o geduldig zijn
o observeren
o niet te hoge verwachtingen stellen.
o afspraken maken
o op niveau van de cliënt staan
Specifieke opdrachten
o opruimen, sorteren
o structuur brengen
o plannen met kleine stapjes
o kleine opdrachten
o positief benoemen
De verzorgende mag niet vergeten dat:
o iedereen verschillend is
o problemen zich dikwijls herhalen
o de hulp zeer belangrijk is voor kinderen in het gezin
o iedereen kwaliteiten heeft
137

o de meeste cliënten in de beginfase niet laten blijken dat er (veel) problemen zijn; pas na
enige tijd komen de dieperliggende problemen aan bod, tenminste als er voldoende
vertrouwen is gegroeid
Verzorgenden hechten groot belang aan ondersteuning vanuit de dienst
o verzorgenden verwachten correcte informatie bij het opstarten van de hulp. Zij
benadrukken hierbij dat dit niet mag leiden tot vooringenomenheid zodat er onbevangen
contact kan genomen worden en de eerste indruk niet bij voorbaat “gekleurd” wordt.
o verzorgenden verwachten regelmatige werkbesprekingen en opvang
Verzorgenden adviseren collega’s die voor het eerst naar een kansarm gezin gaan
o besef dat de cliënten echt hun best doen
o neem de mensen serieus in wat ze zeggen en doen
o probeer je in te leven in de situatie van de cliënten
o bewaak je grenzen, ga “op je strepen staan” als het nodig is
o geef eigen privé-gegevens (adres / telefoonnummer / …) niet door
o blijf niet langer bij de cliënt dan de afgesproken tijd
o sta open voor gevoelens; durf jezelf ook kwetsbaar opstellen (vb niet doen alsof in je
eigen leefsituatie altijd alles op wieltjes loopt)
o laat de cliënten hun eigen verantwoordelijkheden behouden
o toon begrip voor de cliënten (wat niet betekent dat je altijd moet goedkeuren)
o ga bij jezelf na of je de cliënten niet negatief bekijkt
o probeer zoveel mogelijk ondersteuning te geven
Knelpunten bij gezinszorg in kansarme gezinnen en stappen tot oplossingen
De knelpunten die opdoken bij de voorbereiding en doorheen het project werden verzameld.
Bij de besprekingen in de werkgroep verzorgenden werd er nagedacht over mogelijke
oplossingen en aanpak. Het is de bedoeling om met dit materiaal een draaiboek uit te werken
voor verzorgenden die in kansarme gezinnen tewerkgesteld zijn.
Het project “Mijn huishouden loopt op wieltjes” kan hiermee een zeer waardevol vervolg
krijgen ten behoeve van verzorgenden en hun (kansarme) cliënten.
Toekomstperspectieven rond gezinszorg in kansarme gezinnen
Uit de groepswerking én bij de besprekingen met de verzorgenden kregen we bevestiging dat
in de “multiproblemgezinnen” de organisatie van het huishouden een groot aandachtspunt is.
We willen de methodiek verder ontwikkelen om via gezinszorg te werken aan het versterken
van gezinnen die in armoede en achterstelling leven. Meer concreet willen we
o onderzoeken hoe er meer gerichte aandacht kan zijn voor de kwaliteit van de contacten
met en begeleiding van de gezinnen; en dit bij alle fasen van de hulpverlening (toeleiding,
intake, afbouw en stopzetting, doorverwijzing…)
o extra aandacht hebben voor de begeleiding van de verzorgenden rond houding,
communicatie, positieve ondersteuning
o vormingsthema’s bepalen die gericht zijn op het omgaan met achtergestelde gezinnen.
We durven pleiten om hiervoor ruimte en middelen te krijgen.
138

Stappenplan om deze doelstellingen te bereiken
Toeleiding
o de dienstverlening beter bekendmaken via duidelijke en gerichte info aan de netwerken
zodat er kwalitatieve toeleiding mogelijk is
Intake
o meerdere huisbezoeken om duidelijke toelichting te geven over de werking van de dienst
o de intake verfijnen door een systeem van bevraging uit te werken waaruit duidelijk(er) kan
blijken wat de concrete doelstellingen van de cliënt zijn
o continu aandacht hebben dat de hulpverlening vertrekt vanuit:
o de door de cliënt geformuleerde veranderingswensen en verwachtingen
o zorg op maat
o de sterktes en zwaktes, mogelijkheden en beperkingen van de cliënt
o een realistische inschatting van de draagkracht en draaglast
o de noodzaak van participatie en medewerking van de cliënt en zijn gezinsleden
o stilstaan bij de huishoudelijke toestand van de woning en de aanwezigheid van
huishoudelijk materiaal
o stilstaan bij de door cliënt te zetten stappen voordat de hulp start
o nagaan of de “juiste verzorgende” op de “juiste plaats” ingeschakeld wordt
o de verzorgende intenser voorbereiden voor de start van de gezinszorg
De begeleiding van de gezinnen
o de resultaten van de groepswerking verder uitwerken om de gezinszorg in kansarme
gezinnen te versterken:
o themagericht werken rond opruimen, poetsen, organiseren, betrekken van het
gezin
o stilstaan bij de veelheid en complexiteit van problemen bij de doelgroep en
rekening houden met hun sterktes en zwaktes om problemen aan te pakken
o stilstaan bij verwachtingen en indrukken van gezinnen over gezinszorg in hun
gezin
o regelmatig een bezoek brengen t.b.v. intensieve begeleiding van de gezinnen en van de
verzorgenden in deze gezinnen, waarbij
o de problemen waaraan men wil werken duidelijk geformuleerd worden
o telkens bevraagd en gestimuleerd wordt
o de doelstellingen van het gezin stap voor stap opgevolgd worden
o de geformuleerde doelstellingen regelmatig geëvalueerd worden
o de zorg in de gezinnen aanpassen volgens de noden en de doelstelling van de hulp via
o kortere dagelijkse hulpmomenten
o periodes van hulp afgewisseld met “adempauzes” voor het gezin
o steeds opnieuw creatief zoeken naar hulpmiddelen en opdrachten en deze uitproberen
o vaardigheden oefenen waardoor de cliënt meer vertrouwen krijgt in zijn mogelijkheden
om zelf probleemsituaties aan te pakken.
o kort op de bal spelen door na korte tijd (vb. een maand) te evalueren en zo nodig bij te
sturen (is de juiste verzorgende op de juiste plaats, is er vertrouwen, wat kunnen mensen
zelf, …)
o tussentijds korte themagerichte groepssamenkomsten aanbieden voor de gezinnen zodat
vaardigheden in groep aangeleerd kunnen worden
o beoogde effecten meten: een individueel opvolgsysteem gebruiken om de evolutie bij de
cliënt in kaart te brengen.
139

Afbouw en stopzetting:
o per cliëntsituatie bekijken over welke termijn gezinszorg ingeschakeld wordt; een
(algemeen geldende) maximum termijn vastleggen is niet aangewezen
o kort op de bal spelen als de cliënt afhaakt door ter plaatse te gaan en na te gaan wat de
reden van het afhaken is
o de geboekte vooruitgang op de verschillende levensdomeinen evalueren
o de concrete afbouw en de (eventuele) verwijzing overleggen met de cliënt en met de
betrokken verzorgende
o de zelfredzaamheid stimuleren
o stimuleren en begeleiden naar andere organisaties en / of het familiaal en sociaal netwerk
o waar gewenst: zoeken naar vrijwilligers voor verdere ondersteuning bij de organisatie van
het huishouden
o mogelijkheden uitwerken voor individuele opvolging en / of “nazorg” in kleine groepjes
Verwijzing
o zoeken naar de meest gepaste verwijzing (eventueel via cliëntoverleg) als de cliënt bij het
stopzetten van de gezinszorg onvoldoende zelfredzaam is
o permanent samenwerken met de Sociale Dienst van het OCMW en met andere diensten
voor de aanpak van de veelheid van problemen. Verzorgenden hierbij actief betrekken; zij
hebben immers een belangrijke signaalfunctie
Aandacht voor de begeleiding en intervisie van de verzorgenden
o intensief begeleiden: werken in een kansarm gezin is mentaal belastend, extra
ondersteuning is geen luxe…
o voorafgaand een werkbespreking met de verzorgende waarbij de gezinssituatie en hun
verwachtingspatroon wordt voorgesteld
o verzorgenden meer vertrouwd maken met het “samen – werken” met het gezin i.p.v.
werken “voor” het gezin
o verzorgenden samenbrengen om ervaringen met kansarme gezinnen uit te wisselen en om
samen te zoeken naar blijvende motivatie, zowel van de cliënten als van de verzorgenden
o ingaan op de vragen van verzorgenden rond o.a. vertrouwen winnen, structuur aanleren,
alternatieve aanpak, de juiste toon vinden, stapsgewijs werken, de eigen
vanzelfsprekendheden in vraag stellen, …
o ondersteuning bieden bij het gevoel te “dweilen met de kraan open”
o op regelmatige basis werkbesprekingen (individueel of samen met collega’s) inbouwen.
Deze creëren mogelijkheden om positieve feedback te geven, om de juiste afstand /
nabijheid t.o.v. het gezin te bewaken, om observaties en invalshoeken te bespreken en
vooral om waardering en bevestiging, nodig om dit werk vol te houden, te laten blijken
o werkdocumenten / een draaiboek / een leidraad opmaken waarmee de verzorgenden meer
houvast aangeboden wordt
o werkbesprekingen met begeleidend personeel en verzorgenden n.a.v. de indrukken van de
groepswerking tijdens het project.
Bijkomende vorming voor verzorgenden en / of begeleidend personeel
o motiveren van gezinnen
o opvoedingsondersteuning
o methodiek van empowerment
o kansarmoede,
o psychische en psychiatrische problematiek.
140

Provinciaal subsidiereglement voor projecten kansenbeleid
(d.d. 2002-05-15)
AANVRAAGFORMULIER
2007
Het ingevulde aanvraagformulier stuur je vóór 1 april 2007 naar programmacel@limburg.be.
Voor bijkomende informatie kan je steeds terecht bij:
Katty Wouters
2de Directie Welzijn - Strategie en Planning
Provincie Limburg
Universiteitslaan 1, 3500 HASSELT
tel. 011 23 72 36
programmacel@limburg.be

Het project
Voorwaarden
1. Het subsidiereglement geldt enkel voor nieuwe projecten, niet voor de reguliere werking. Een project is begrensd in tijd, geld en
mankracht en werkt naar een vooraf geformuleerd resultaat. Voor hetzelfde project kan slechts éénmaal een subsidie worden
verleend.
2. De projecten moeten overdraagbare methodieken, werkvormen, nieuwe materialen of intersectorale samenwerkingsverbanden
ontwikkelen, gericht op het versterken (empowerment) van mensen in achterstellingssituaties.
3. Enkel projecten die in een breed samenwerkingsverband worden opgezet, kunnen in aanmerking komen voor subsidie. Aan dit
samenwerkingsverband moet minstens één organisatie deelnemen die niet behoort tot de beheersstructuur van de
subsidieaanvragende organisatie.
4. Zelforganisaties, waarvan het beheer in handen van armen berust, kunnen projecten indienen die afwijken van de voorwaarden,
vermeld in punt 2 en 3.
5. De projecten kunnen zich op drie niveaus situeren:
• het individueel en gezinsniveau;
• het niveau van de sociale omgeving, sociale netwerken;
• het structurele niveau: de groepsvorming in het kader van maatschappelijke erkenning en belangenverdediging.
6. De doelgroep, achtergestelde mensen, moet betrokken worden bij het project en de evaluatie ervan.
7. De projecten tonen aan dat ze een bijdrage leveren aan minstens zes van de dertien aspecten hieronder:
• beslissingsvrijheid: het project mag deelnemers geen verplichtingen opleggen;
• keuzemogelijkheid vergroten: mensen moeten de gelegenheid krijgen om eigen keuzen te maken;
• verhogen van de assertiviteit: mensen kunnen opkomen voor zichzelf zonder anderen te benadelen;
• kritisch leren denken: mensen mogen vragen stellen, de werkelijkheid kritisch benaderen;
• de toegang tot informatie en hulpbronnen van mensen vergroten;
• leren omgaan met boosheid: gevoelens van boosheid niet ontkennen en zoeken naar manieren om ermee om te gaan;
• groepskracht: mensen het belang van de groep leren kennen;
• vaardigheden aanleren die mensen zelf belangrijk vinden;
• reële veranderingen teweegbrengen in het leven van mensen en groepen;
• de visie van anderen wijzigen over de competenties en het oordeelsvermogen van maatschappelijk uitgesloten mensen;
• mensen de kans bieden uit zichzelf te groeien en te blijven veranderen;
• armen leren het stigma te overstijgen en een positief zelfbeeld op te bouwen;
• armen de kans geven zich te “outen” aan de buitenwereld, te tonen wie men is zonder hiervoor gevoelens van schaamte te
ervaren.
8. De projectindieners onderschrijven en respecteren volgende waarden:
• de beslissingsvrijheid van de doelgroep van het project wordt gerespecteerd: niemand kan zelfstandig worden als hem niet de
gelegenheid wordt geboden om belangrijke beslissingen zelf te nemen;
• men heeft oog voor de rechten van de mens, inclusief de rechten van het kind;
• de doelgroep van het project wordt steeds voldoende op de hoogte gebracht van relevante informatie;
• men geeft niemand op: leren is een proces van vallen en opstaan, mensen kunnen leren uit fouten.
9. Alle publiciteit in verband met het project en alle publicaties die voortvloeien uit een goedgekeurd project moeten het logo van de
provincie Limburg dragen en/of de vermelding dat het project met de steun van de provincie Limburg werd uitgevoerd. Het
provincielogo kan je downloaden op www.limburg.be. Klik links in de menubalk op Limburg kort, klik daarna op logo, en kies het logo
“met steun van Provincie Limburg”.
1

De aanvrager
• De projectsubsidie kan worden verleend aan organisaties uit alle sectoren voor zover het gaat om openbare initiatieven of initiatieven
van verenigingen zonder winstoogmerk.
• De initiatiefnemer van een gesubsidieerd project moet, op vraag, de verworven ervaringen en methodieken, overdragen aan andere
organisaties met het oog op deskundigheidsbevordering van het brede welzijnsterrein:
• via informatieoverdracht in relevante provinciale overlegplatforms;
• via deelname aan provinciale studiedagen / vormingsmomenten / ontwikkelingsgroepen;
• op andere wijze.
• De subsidieaanvrager moet bereid zijn de activiteiten in het kader van een goedgekeurd project te evalueren op het
empowermentgehalte voor de doelgroep. De doelgroep van het project moet bij die zelfevaluatie betrokken worden. De provincie
stelt een zelfevaluatie-instrument ter beschikking.
De aanvraag
• De aanvraag voor een subsidie wordt als volgt ingediend:
• het aanvraagformulier dien je elektronisch te versturen naar programmacel@limburg.be
• bijkomende documenten (zoals de statuten van de vzw, de ledenlijst van de Algemene Vergadering en Raad van Beheer, …)
en de pagina met de handtekening van de aanvrager en de verklaring op eer (d.i. de laatste pagina van dit formulier bezorg je
met de post aan:
Katty Wouters
Directie Welzijn - Strategie en Planning
2 de
Provincie Limburg
Universiteitslaan 1
3500 Hasselt
• het aanvraagformulier en alle bijhorende documenten moeten vóór 1 april 2007 ingediend zijn
• Vzw’s die een subsidie aanvragen moeten de statuten, de ledenlijst van de Algemene Vergadering en van de Raad van Beheer
indienen.
• De deputatie kan bijkomende inlichtingen vragen.
• De aanvrager verbindt zich ertoe de nodige inlichtingen te verstrekken en de controle van de provincie Limburg te aanvaarden.
De subsidie
• Het totale subsidiekrediet voor 2007 bedraagt € 148 700 en wordt verdeeld onder de goedgekeurde projecten.
• De subsidie bedraagt maximum 70% van de totale uitgaven, met een maximum van € 37 200 per goedgekeurd project.
• De subsidie mag enkel aangewend worden voor het doel waarvoor ze werd aangevraagd.
De afrekening
• De afrekening moet een verantwoording geven van álle inkomsten en uitgaven van het project. Dat betekent dat niet enkel het
ontvangen subsidiebedrag - dat maximaal 70% van de voorziene kosten dekt - maar ook de eigen inbreng van minstens 30%
verantwoord moet worden.
• De inkomsten en uitgaven moeten verantwoord worden door:
• een overzichtelijke afrekening met een genummerde lijst van de verantwoordingsstukken
• kopieën van de betreffende facturen of rekeninguittreksels, kopieën van kassabonnen en/of uittreksels uit de officiële
boekhouding met - per bedrag in de afrekening - een duidelijke verwijzing naar de bijgevoegde factuur, kassabon en/of
uittreksel. Personeelsuitgaven moeten verantwoord worden aan de hand van RSZ-documenten.
• Het totaal van de ontvangsten, inclusief de provinciale subsidie, mag nooit meer bedragen dan 100% van de werkelijke kosten van
het project.
• Foutieve of onvolledige aangiften hebben gehele of gedeeltelijke schrapping of terugvordering van de subsidie tot gevolg.
2

De aanvraag
Procedure
• Alle subsidieaanvragen worden na ontvangst onderzocht op de voorwaarden van het subsidiereglement.
• Alle subsidieaanvragers krijgen een bevestiging van hun aanvraag (eventueel met een vraag naar bijkomende inlichtingen of
ontbrekende documenten).
• Subsidieaanvragers wiens aanvraag niet verder behandeld wordt (omdat ze niet voldoen aan de voorwaarden zoals bij laattijdige
indiening), worden op de hoogte gesteld met een gemotiveerde brief.
De selectie
• Alle subsidieaanvragen die voldoen aan de voorwaarden worden na 1 april 2007 voorgelegd aan een adviescommissie bestaande uit
vertegenwoordigers van de provinciale administratie, een vertegenwoordiger van de bevoegde gedeputeerde en vertegenwoordigers
van organisaties/instanties die actief zijn op het terrein van de armoedebestrijding.
• De adviescommissie bespreekt ieder project, stelt een rangschikking op en doet een voorstel tot subsidiëring van een aantal
projecten aan de deputatie van de provincie Limburg.
• De deputatie neemt een beslissing over de subsidiëring van de aanvragen.
• De beslissing van de deputatie wordt meegedeeld aan de respectievelijke subsidieaanvragers. Deze beslissing is voorzien voor juli
2007.
• Na de kennisgeving wordt eerste schijf van 80% van het toegekende subsidiebedrag overgemaakt aan de subsidievrager.
• De provincieraad wordt in kennis gesteld van de beslissing van de deputatie over de te subsidiëren projecten.
De afrekening
• De gesubsidieerde projecten worden afgesloten door het bezorgen van een evaluatieverslag en een afrekening aan de provincie. De
modaliteiten voor dit evaluatieverslag worden opgenomen in het besluit van de deputatie dat bij de brief ter kennisgeving van de
goedkeuring van de subsidieaanvraag wordt gevoegd.
• Na onderzoek en positieve beoordeling van de evaluatie ontvangen de projectaanvragers het saldo van 20% van het toegekende
subsidiebedrag (eventueel na het opvragen van bijkomende inlichtingen en/of ontbrekende documenten).
3

Tips
- Neem het subsidiereglement en het aanvraagformulier vooraf grondig door.
- Bekijk ook even het zelfevaluatieformulier: www.limburg.be/studiecel/studieprojecten_2003/zelfevaluatie.xls. De vragen uit het
formulier kunnen je helpen om de 'versterkende' aspecten van je project extra aandacht te geven en verder uit te werken.
- Bij het invullen van het elektronisch aanvraagformulier kan je zelf bepalen hoeveel plaats je nodig hebt om de verschillende vragen te
beantwoorden (tenzij anders vermeld). Weet echter dat de leden van de beoordelingscommissie niet alleen jouw dossier moeten
lezen … en bovendien: een ‘dikker dossier’ betekent daarom niet per se een ‘beter dossier’!
- Wees concreet: onvolledig of vaag ingevulde aanvragen worden niet verder behandeld.
- Wees tijdig en correct: laattijdig ingezonden aanvragen en/of aanvragen van organisaties of projecten die niet aan de voorwaarden
voldoen worden niet verder behandeld.
- Wees volledig: vergeet bij de digitale aanvraag niet om de bijkomende documenten per post in te dienen.
- Zorg dat bijkomend opgevraagde documenten binnen de gestelde termijn (dat is dus vóór 1 april)
ingediend worden.
• Om de administratieve afhandeling vlot te laten verlopen, moet het adres op het aanvraagformulier overeenkomen met het adres dat
in de statuten van de vzw wordt opgegeven.
- Zorg dat het project zo snel mogelijk na de goedkeuring kan starten. Het project moet ten laatste op 1 oktober 2007 starten en kan
maximaal 1 jaar duren. Als je aanvraag goedgekeurd wordt, wordt de begin- en einddatum die je opgeeft in het aanvraagformulier
overgenomen in het subsidiebesluit van de deputatie. Alleen projectkosten die in deze periode vallen, kunnen worden ingebracht als
verantwoording voor de eindafrekening.
• Maak bij de projectomschrijving duidelijk dat het project een apart en nieuw onderdeel is dat niet tot de reguliere werking behoort.
Een project is een extra initiatief en is dus niet gelijk aan (een deel van) de reguliere werking. Deze projectsubsidie ondersteunt enkel
de extra initiatieven.
• Begroting en afrekening:
• maak een realistische begroting op: het subsidiebedrag wordt bepaald aan de hand van uw begroting;
• de afrekening moet het subsidiebedrag (maximaal 70%) én de eigen middelen (minstens 30%) kunnen verantwoorden;
• vermijd een onvolledige afrekening, waardoor het provinciebestuur eventueel een deel van het voorschot moet terugvorderen;
• de aankoop van toestellen kan slechts ingebracht worden in de begroting en afrekening van het project in verhouding tot:
• de afschrijvingperiode:
• informatica (10 jaar afschrijving): maximum inbrengen voor 1/10;
• kopieerapparaat (10 jaar afschrijving): maximum inbrengen voor 1/10;
• digitale camera (10 jaar afschrijving): maximum inbrengen voor 1/10;
• gsm (5 jaar afschrijving): maximum inbrengen voor 1/5;
• meubilair (5 jaar afschrijving): maximum inbrengen voor 1/5;
• een vast te stellen verdeelsleutel op basis van het gebruik van de toestellen voor de uitvoering van het project enerzijds en
het gebruik van de toestellen in het kader van de globale werking van de organisatie anderzijds;
• overheadkosten kunnen slechts ingebracht worden in de begroting en afrekening van het project in verhouding tot het
personeel dat bij de uitvoering van het project betrokken is, met een maximum van 15% van de totale projectkosten.
4

1.1 DE ORGANISATIE DIE HET PROJECT INDIENT
1. Projectfiche
- Naam en adres van de organisatie, zoals vermeld in het Staatsblad (dit is belangrijk voor de administratieve afhandeling van
subsidiedossiers, gelieve dit nauwkeurig in te vullen en elke wijziging te melden):
OCMW Heusden-Zolder
St. Willibrordusplein 4
3550 Heusden-Zolder
011/ 45 61 51
- Wat is het doel van uw organisatie (missie, kerntaken,…)? Antwoord beknopt.
MISSIE
Het OCMW heeft tot opdracht de dienstverlening te verzekeren die nodig is om elke persoon in de mogelijkheid te stellen een leven te
leiden dat beantwoordt aan de menselijke waardigheid.
Het richt zich hierbij tot alle inwoners van de gemeente, ongeacht etnische afkomst en/of politieke, morele of godsdienstige overtuiging. Er
is bijzondere aandacht voor de zwakkeren uit de maatschappij: mensen die niet, of onvoldoende, uit eigen kracht kansen op welzijn
hebben.
Het OCMW biedt een brede laagdrempelige eerstelijns dienstverlening aan, die afgestemd is op de noden van de bevolking en op het
aanbod van de andere diensten en sectoren waarmee er overleg en samenwerking is.
In de haar opdracht als Sociaal Huis wil het OCMW:
• elke inwoner
• de garantie bieden dat hij hier terecht kan met al zijn vragen over sociale dienstverlening.
• informeren over zijn rechten, het aanbod van diensten en tegemoetkomingen waarop hij aanspraak kan maken
• de hulpvrager
• een geïntegreerde sociale dienstverlening aanbieden;
• doorverwijzen indien meer specifieke hulpvormen aangewezen zijn
• opvolgen bij het doorlopen van het hulpverleningstraject en waar nodig de hulpverlening coördineren.
VISIE OP DE REALISATIE VAN DEZE MISSIE
Algemeen
• Het OCMW wil haar opdracht realiseren door middel van een slagkrachtige organisatie die op flexibele, effectieve en efficiënte
wijze kan inspelen op evoluties in maatschappelijke noden.
• De dienstverlening van het OCMW is curatief en preventief en kan van materiële en immateriële aard (sociaal, psychologisch,
juridisch) zijn.
Curatief:
• materiële hulp en zorg op maat indien de minimale financiële voorwaarden niet voorhanden of bedreigd zijn, om een leven te
leiden dat beantwoordt aan de menselijke waardigheid;
• immateriële hulp en zorg op maat: door alle vragen om hulp te ontvangen, zelf te behandelen en/of te verwijzen naar de juiste
dienst;
• coördineren van overleg tussen hulp- en zorgverleners in individuele hulpverleningsdossiers.
Preventief:
• informeren van de bevolking;
• opvolgen van de ontwikkelingen in de maatschappelijke behoeften om op een doeltreffende manier hierop in te spelen;
• de toegankelijkheid van en de samenwerking met andere diensten en instellingen bevorderen;
• inrichten van diensten en instellingen, indien er ontoereikende diensten of instellingen bestaan waarnaar de hulpvragers
kunnen worden verwezen;
• structurele problemen signaleren en bespreekbaar stellen;
• Invullen van een stimulerende en coördinerende rol in het lokale welzijns- en gezondheidsoverleg
5

1.2 TITEL EN BEKNOPTE OMSCHRIJVING VAN HET PROJECT
- Wat is de titel van het project? Kies een sprekende titel die meteen duidelijk maakt waar het over gaat.
“Mijn huishouden loopt nu op wieltjes” - empowermende groepswerking rond de organisatie van het huishouden
- Beschrijf kort het project. Geef de essentie zo concreet mogelijk weer. Deze samenvatting is het eerste wat de juryleden onder ogen
krijgen… en je weet, de eerste indruk is belangrijk ! Gebruik niet meer dan 5 lijnen.
Waarom?
Het project vertrekt vanuit de uitdrukkelijke vraag van kansarme cliënten en ook vanuit de signalen van hulpverleners (o.a. via lokaal
cliëntoverleg) rond het runnen van een huishouden. Problemen rond huishoudelijke organisatie geven dikwijls conflicten, stigmatisering en
sociaal isolement. Mensen worden soms “gestraft” om dit gedrag (vb uithuis gezet, men wordt scheef bekeken of aangepakt door familie
en omgeving).
Wat?
Vanuit de leefwereld van de clienten willen we, samen met de groep en samen met enkele andere partners, zoeken naar mogelijkheden
om hun huishoudelijke vaardigheden te vergroten en te zoeken naar structuur in het huishouden om het geheel gesmeerd te laten
verlopen. We willen samen met hen, in groep, werken aan hun zelfredzaamheid en aan het doorgroeien naar optimale zelfstandigheid.
Hoe?
Dit alles gebeurt volgens de maatzorg- en empowermentprincipes, in een sfeer van veiligheid en respect , volgens de keuzes en ritme
van de deelnemers.
1.3 DUUR VAN HET PROJECT
Geef de begin- en einddatum van je project. Het project moet ten laatste op 1 oktober 2007 starten en kan maximum 1 jaar duren. Denk
goed na: de begin- en einddatum leggen de periode vast waarbinnen onkosten ingediend kunnen worden voor de eindafrekening van het
project.
- Begindatum: 1 september 2007
- Einddatum: 31 augustus 2008
1.4 GEVRAAGDE PROVINCIALE SUBSIDIE VOOR DIT PROJECT
Aan de provincie gevraagd subsidiebedrag : € 37.200
Totaal budget voor uitvoeren van het project : € 51.141
6

2.1 NAAM ORGANISATIE
OCMW Heusden-Zolder
2.2 ORGANISATIEVORM (OPENBAAR BESTUUR OF VZW)
Openbaar bestuur
2. Alle info over de organisatie die de aanvraag indient
2.3 CONTACTGEVENS VAN DE EINDVERANTWOORDELIJKE VAN DE ORGANISATIE (D.I. DE PERSOON DIE GEMACHTIGD IS OM DE OVEREENKOMST TE
ONDERTEKENEN)
Naam: Marc Vanderstraeten
Functie: OCMW-voorzitter
E-mailadres: voorzitter@ocmwheusdenzolder.be
Naam: Felix Maes
Functie: OCMW-secretaris
E-mailadres: secretairis@ocmwheusdenzolder.be
Telefoonnummer: 011/45 61 50
2.4 CONTACTGEVENS VAN DE PROJECTLEIDER (ALS DIT EEN ANDERE PERSOON IS DAN DE EINDVERANTWOORDELIJKE, ZIE 2.3)
Naam: Simonne Clerx algemeen diensthoofd / eindverantwoordelijke projecten
Naam: Lutgart Agten verantwoordelijke project
Telefoonnummer: 011/45 61 50
E-mailadres: diensthoofd@ocmwheusdenzolder.be
2.5 CORRESPONDENTIEADRES VOOR PROJECT
Adres: OCMW Heusden-Zolder, St. Willibrordusplein 4, 3550 Heusden-Zolder
Faxnummer: 011/45 61 51
2.6 REKENINGNUMMER EN NAAM VAN DE REKENINGHOUDER
Rekeningnummer: 091-0009935-70
OCMW Heusden-Zolder St. Willibrordusplein 4
2.7 DATUM WAAROP HET PROJECT BESPROKEN IS MET HET BESTUUR VAN DE ORGANISATIE
OCMW – raad 19 juli 2004: OCMW Meerjarenplan 2005-2007
Strategische doelstelling: bevorderen van huishoudelijke deskundigheid van de doelgroep
Operationele doelstelling: begeleiding organisatie huishouden voor kansarmen in samenwerking met andere diensten.
OCMW – raad van 24 januari 2007: Actieplan 2007
Aanvullend of als afbouw van gezinshulp in kansarme gezinnen: het aanbieden van een groepswerking “hoe organiseer ik mijn
huishouden” eventueel in samenwerking met andere diensten
OCMW – raad van 27 maart 2007
Goedkeuring indiening kansenproject
2.8 WELKE ANDERE ORGANISATIES ZULLEN AAN HET PROJECT MEEWERKEN (FACULTATIEF VOOR ZELFORGANISATIES)?
Vermeld enkel die organisatie(s) waarmee je al effectief contact hebt gehad over deze projectaanvraag en die een rol in het project zullen
opnemen. Geef de naam van de organisatie(s), het adres, telefoonnummer, e-mailadres en de naam van je contactpersoon.
• dienst Thuiszorg OCMW Heusden-Zolder Verantwoordelijke Krista Wouters
• empowermentteam OCMW Heusden-Zolder Verantwoordelijke Lutgart Agten
• V.I.B.O St Barbara –Vrij instituut voor begeleiding en onderwijs (buitengewoon secundair onderwijs) Mijnschoolstraat 63 3580
Beringen /mevrouw Cecile Agten, tel 011 42 13 88
cecileagten@vibosintbarbara.be
• Dienst Begeleid en beschermd wonen West-Limburg Koerselsesteenweg 32/1 3590 Beringen/ Kris Ulenaers tel 011/43 39 69
• Bemoeizorg CAW ’t Verschil p.a. Kattebos 59 3920 Lommel tel 011 55 02 55 bemoeizorg@cawtverschil.be
De methodiek/stappenplan zal later getoetst worden bij:
• de kansarme gezinnen die nu of in het verleden hulp kregen via de dienst “gezinszorg in kansarme gezinnen”
• Dynamo
• CLG –team (multidisciplinair team waarin een groot aantal welzijnsdiensten van Heusden-Zolder samenwerken o.a. Sonar Relatie en
Welzijn, SD OCMW, CGG, LID, slachtofferbejegening, SD mut., K&G, CLB…..)
7

3. Doel van het project
3.1 WELKE VASTSTELLING, GEBEURTENIS, ERVARING, AANVOELEN, ANALYSE, …HEEFT JE ERTOE AANGEZET OM DIT PROJECT TE ONTWIKKELEN?
Vaststelling 1 Organisatie van een huishouden is in deze jachtige tijd een moeilijk beroep voor IEDEREEN
1. 1 Door een gebrek aan waardering is het runnen van een huishouden een risicoberoep waar demotivering, ontmoediging en
dagelijkse sleur op de loer liggen
Een huisman kiest voor het huisman zijn. Een huisvrouw daarentegen heeft daar dikwijls niet echt voor gekozen. Bijna elke vrouw krijgt
vroeg of laat de verantwoordelijkheid voor het huishoudelijk werk en de verzorging van haar gezin en/of familieleden al dan niet samen met
buitenshuis werken. En ze voelt zich niet altijd gelukkig met haar huisvrouwenbestaan, wat soms stress, spanning en zich ongelukkig
voelen meebrengt.
Enkele uitspraken over huishoudelijk werk
- met huishoudelijk werk is het zo dat je wel de dingen ziet die je niet gedaan hebt. Maar wat wèl gebeurt dat zie je niet. Ik zie soms zèlf
niet wat ik gedaan heb.
- huishouden doe je omdat het moet. Er zit een sleur in. Ik kom elke dag dezelfde dingen tegen.
- huishoudelijk werk is nooit klaar, want er is altijd wel wat te doen. Het komt ook altijd terug. Je bent ten hoogste klaar voor vandaag.
- ik vind van mezelf dat ik echt werk, maar ik krijg alleen waardering van mezelf. Als je betaald wordt, dan pas werk je echt.
- ik vind een huishouden doen het zwaarste beroep dat er is. Je hebt altijd kopzorgen. Dat werk gaat altijd door. Dat heb ik altijd
afschuwelijk gevonden. Wij zijn nooit klaar. We zijn altijd in de weer.
- huishoudelijk werk vraagt een voortdurende verantwoordelijkheid. Het kan niet zomaar een tijd niet gedaan worden. Het is nooit af, het
komt altijd terug. Het is eentonig. Het is altijd hetzelfde. We staan er meestal alleen voor. We krijgen voor ons werk geen loon maar
ook geen waardering.
1.2. De organisatie van het huishouden is voor iedereen een moeilijk beroep
Gezocht: bekwame ondernemende persoon (man of vrouw)
- bereid om onbetaald minimum 60 u per week huishoudelijk werk te verrichten en te organiseren en de kinderen op te voeden
- bereid zijn om de dagindeling aan te passen aan de werkuren van de gezinsleden en de schooluren van de kinderen
- bereid zijn om het belang van het gezin steeds voorrang te geven
Kenmerken van het werk
- versnipperd tussen school en werkuren
- herhaling van steeds dezelfde bezigheden
- voortdurende verantwoordelijkheid, dus geen scheiding tussen werktijd en vrije tijd
- waardering weinig zichtbaar
- eenmanspost, weinig contacten met anderen
- geen promotiekansen
- geen ziekteverlof
Verdiensten: geen financiële vergoeding
Dit is een erg negatieve voorstelling van het huishoudelijk werk. Niet elke thuiswerkende vrouw/man beleeft dit zo. Toch wordt er veel
geklaagd over het gebrek aan waardering voor het werk dat nochtans veel bekwaamheden vergt:
- er zitten doekanten aan: schoonmaken, koken, naaien
- er zijn denkkanten aan: organiseren, huishoudgeld beheren, werk verdelen over de dag en de week.
- tegelijk wordt er verwacht dat de huisvrouw/huisman kan zorgen en troosten, problemen kan opvangen, gezelligheid kan scheppen,
familiebanden en sociale contacten onderhouden enz.
1.3. Organiseren is zeer belangrijk om tijd over te hebben voor andere dingen.
In deze drukke en gejaagde tijd wordt het goed kunnen organiseren van alle voorkomende huishoudelijke taken steeds meer als een
probleem ervaren. Schoonmaken is voor zeer weinigen onder ons een hobby. We hebben nochtans de voorbije decennia heel wat
hulpmiddelen gekregen in het huishouden die enorm veel tijd besparen……. Maar schoonmaken is iets geworden voor tussendoor waarbij
planning en organisatie onontbeerlijk is. Het is daarom voor iedereen die voltijds of deeltijds huishoudelijke arbeid verricht belangrijk om
zicht op zichzelf en op zijn manier van organiseren te krijgen. Het aanbrengen van evenwicht in het huishouden levert heel wat voordelen
op:
- het geeft een goed overzicht en praktisch inzicht
- het brengt orde, ruimte en rust in huis.
- het rekent af met chaos en frustraties en maakt het leven in huis aangenaam voor iedereen.
- bovendien blijft er tijd over voor andere fijne dingen! Investeren in het organiseren van het huishouden is het waard. Het kan
inderdaad ook aangenaam zijn: “de afwas is bij ons het gezelligste moment van de dag. Tijdens de afwas zetten we de radio op en
hebben het grootste plezier. Een afwasmachine zou ik nooit willen, daar is de afwas veel te gezellig voor”
8

Vaststelling 2: Organisatie van een huishouden:dubbel zo moeilijk voor kansarmen
2.1. Huishoudelijke vaardigheden: een vanzelfsprekendheid, ook voor kansarmen?
Er zijn grote verschillen in de meningen over huishoudelijke arbeid en hoe het uit te voeren en hoe dikwijls: iedereen verricht
huishoudelijke arbeid volgens de eigen waarden en normen. Men zweert dikwijls bij “zijn” manier van het voeren van het huishouden met
weinig toegevingen of inleving of respect voor andere opvattingen.
Een belangrijk punt is de vanzelfsprekendheid waarmee verwacht wordt dat vrouwen het huishoudelijk werk doen. Men gaat ervan uit dat
alle vrouwen in de wieg gelegd zijn om huisvrouw te worden en over alle bekwaamheden beschikken die daarvoor nodig zijn.
Vaardigheden die velen in onze samenleving evident vinden, zijn dat echter niet voor armen…… In het tijdschrift Antenne geeft Bart
Demyttenaere, auteur van “In vrije val: Armoede in België” een reflectie n.a.v. van een aantal diepte-interviews uit zijn boek: “…..Een heel
hardnekkige kloof tussen de wereld van de armen en de wereld van de niet-armen is de vaardigheidskloof. Wat doorsnee middenklassers
als vanzelfsprekend ervaren in hun kunnen, omgaan met of functioneren in onze samenleving, is dat voor armen totaal niet. Neem nu
bijvoorbeeld het huishouden runnen. Dat leer je doodgewoon in het gezin waarin je bent opgegroeid. Wanneer je niet de kans hebt om op
te groeien in harmonieuze omstandigheden, dan mis je daar al een heel belangrijke vaardigheid. Men gaat ervan uit niemand te zijn”.
Voor de kansarme ligt dit tekort aan vaardigheid zeer gevoelig in tegenstelling met de middenklasse. Kansarmen hebben gevoelens van
schaamte en vernedering hierover die het zelfbeeld negatief aantasten.
2.2. Cijfergegevens over kansarme gezinnen
Bij een vroegere rondvraag bij kansarme gezinnen binnen de diensten gezinszorg blijkt dat er in 33% van de gevallen problemen zijn op
het gebied van de organisatie van de huishouding, daarna komen: huisvesting, financiële problemen, opvoedingsproblemen,
gezondheidsproblemen, evenwichtige voeding, sociaal isolement, relatieproblemen.
Enquête in 2005 over de vastgestelde problemen bij gezinnen in thuisbegeleiding binnen de Bijzondere Jeugdbijstand
Financiële problemen 62,5
leven van een beperkt inkomen 44,8
zware schulden 31,2
inadequaat budgetbeheer 25,4
administratieve problemen 16,3
Problemen huishoudelijke organisatie 32,1
geen (betrekkelijk) vast dagritme 22,8
gebrekkig onderhoud woning 20,0
gebrekkige hygiëne 12,7
gebrekkige verzorging van eten 11,7
gebrekkige verzorging kleding 8,1
Huisvestingsproblemen 24,6
Voor meer informatie http://aps.vlaanderen.be/sgml/largereeksen/3215.htm
3.2 AANSLUITEND BIJ DEZE ANALYSE (ZIE 3.1), WAT MOET ER GEBEUREN OM HIER VERANDERING IN TE BRENGEN?
Een groepswerking ter ondersteuning van kansarme gezinnen in het voeren van hun huishouden
Er moet samen, binnen de groepswerking aandacht zijn voor zelfredzaamheid, een positief zelfbeeld, waardering van omgeving en beter
functioneren van het ganse gezin. Samen willen we ernaar toe te werken om de huishoudelijke vaardigheden te vergroten, meer structuur
te brengen in het huishouden en ondersteuning te bieden aan alle gezinsleden. We willen geen cursus organiseren maar een
groepsondersteuning voor huisvrouwen/huismannen vertrekkend van hun specifieke vragen en met aandacht voor:
- het opbouwen van een vertrouwensrelatie
Vertrouwen is geen vanzelfsprekende zaak voor kansarme gezinnen daarom is een positieve benadering heel belangrijk
- voor de waarden en normen van de cliënt
In de dagelijkse praktijk merken we dikwijls dat we kijken vanuit onze eigen waarden en normen. Het is niet vanzelfsprekend ons te
verplaatsen in de specifieke leefwereld van anderen, en vooral niet als het over huishoudelijke vaardigheden en gewoonten gaat.
- integrale aanpak
Deze is nodig omdat de moeilijkheden zich situeren in de verschillende levensdomeinen. Chaos, ontmoediging en tegenslagen op
huishoudelijk vlak gekoppeld aan andere terreinen zoals relaties, opvoeding van de kinderen, sociale contacten, huisvesting…
- de motivatie tot zelfredzaamheid
De vaardigheden die men uit het verleden hierbij meegenomen heeft zijn hierbij een belangrijk aanknopingspunt. Een struikelblok
hierbij is de goede bedoeling van de deskundige die de situatie te snel wil veranderen, maar niet aan het tempo van de groep of
volgens de prioriteiten van de groep.
- de huisvesting
De hygiëne, het herstel en onderhoud van de woonst worden door de meeste gezinnen als meest dringend gesteld
- het inkomen
Aansluitend en eventueel gekoppeld aan de andere groepswerkingen (gezond koken, budgetbeheer) is het werken aan verantwoorde
aankopen dmv advies geven, boodschappenlijsten opstellen en samen ontwikkelen een groot aandachtpunt
- het lichamelijk en geestelijk welzijn en sociale participatie
Er moet gewerkt worden aan de zelfzorg op psychisch vlak en aan de zelfwaardering voor eigen inzet. Ook tijd hebben voor zichzelf
moet bewaakt worden.
- de opvoeding
Het doorbreken van gewoonten en stereotype rollenpatronen waarbij het betrekken van de kinderen en partner bij orde en netheid in
het gezin kan bevorderd worden.
9

3.3 WIE IS DE DOELGROEP VAN JE PROJECT?
Definieer of omschrijf de doelgroep(en) beknopt maar concreet:
Multiproblem-gezinnen die aan een van volgende omschrijvingen beantwoorden:
- die aangeven een gemis te hebben aan een aantal huishoudelijke basisvaardigheden
- waar het gevoel van machteloosheid voor de organisatie van het huishouden overheerst
- waar werd vastgesteld dat de wijze waarop het huishoudelijke werk gebeurt een negatieve invloed heeft op het eigen functioneren en
het functioneren van de andere gezinsleden.
Over hoeveel mensen gaat het?
Op de eerste plaats de gezinnen die gekend zijn op de sociale dienst van het OCMW (financiële hulpverlening, leefloon, trajectbegeleiding,
budgethulpverlening). Deze mogelijke kandidaten kunnen uitgebreid worden met de hulpvragers van andere diensten.
Groepswerking voor 12-tal personen
Waar situeert de doelgroep zich geografisch: in welke gemeente(n) of regio?
De doelgroep situeert zich in Heusden-Zolder, mogelijke uitbreiding in samenwerking met andere diensten
Op welke manier en in welke mate heb je op dit moment al contact met de beoogde doelgroep?
- cliënten die in begeleiding zijn op de sociale dienst van het OCMW Heusden-Zolder
- cliënten die gezinshulp kregen binnen het project “gezinshulp in kansarme gezinnen”
- cliënten die aangemeld worden door andere diensten via o.a. lokaal cliëntoverleg
Een ‘versterkende aanpak’ (empowerment) betekent dat je ook oog hebt voor de krachten en vaardigheden van je doelgroep, voor zaken
die goed lopen. Waaraan denk je dan?
- de creativiteit om met beperkte middelen veel te doen
- de wil om vooruit te komen en het beter te doen
- gezinnen willen zelf goed voor hun kinderen zorgen
- de doelgroep heeft dikwijls vaardigheden over bepaalde deelaspecten van het huishouden (volgde meestal beroepsonderwijs waar
het vak huishoudkunde nog gegeven wordt)
3.4 WAT IS HET DOEL VAN JE PROJECT? WAT WIL JE BEREIKEN?
Wat is het doel van je project? Geef een concreet en duidelijk antwoord, vermijd vage of algemene termen. Maak duidelijk wat de band is
tussen de hierboven beschreven situatie (zie 3.1) en het doel van je project. Wees echter realistisch, hou rekening met de middelen en de
looptijd van het project.
- vertrekkende vanuit de leerpunten die door de doelgroep worden aangegeven, systematisch inventariseren van knowhow om samen
met de doelgroep een groepswerking uit te werken
- in de groepswerking de doelgroep te ondersteunen in het verder bekwamen van hun huishoudelijke vaardigheden en organisatie van
het huishouden
Welke veranderingen wil je met het project realiseren bij de doelgroep zelf?
- onzekerheid en angst wegnemen over een aantal basisvaardigheden
- verhogen van het eigenwaardegevoel voor het huishoudelijk werk door de huisvrouw/huisman zelf door:
o bewustwording van hun eigen kunnen
o de ervaring om iets te kunnen betekenen voor hun gezin.
o vaardigheden en competenties te verhogen
o goed gevoel om het huishouden beter onder controle te hebben
- een aantal deelnemers zal zelf (deelaspecten van ) zijn huishouden beter in eigen handen nemen
- inzicht voor de deelnemers dat organisatie en huishoudelijke vaardigheden door iedereen anders kunnen ingevuld worden
- respect, begrip en medewerking van hun gezin te bekomen
- een goed gevoel op vlak van huishoudelijke organisatie maakt dat er ruimte vrijkomt en aanzetten kunnen gegeven worden om te
werken aan andere noden.
Wil je met het project ook veranderingen realiseren in de sociale omgeving? Zo ja, welke?
Tussen de cliënt en de hulpverlener, in de naaste omgeving en met lotgenoten kan een mentaliteitswijziging komen zodat:
- zonder schroom en met een open houding kennis en vaardigheden overgedragen kunnen worden
- er is meer vertrouwen, openheid, communicatie en wederzijds respect is
- ieders waarden en normen meer aanvaardbaar worden
- door de positieve reacties vanuit de sociale omgeving zal de druk op het gezin minder worden en zal men tot rust komen.
Wil je met het project ook veranderingen nastreven op structureel niveau? Zo ja, welke?
Verder gaande op 3.1 Vaststelling 1 zien we dat:
- veel huisvrouwen/huismannen nood hebben aan meer informatie over dit thema
- dat er zeer weinig of geen aanbod is om deze nood in te vullen (behalve hier en daar commerciële organisaties die producten willen
verkopen).
Misschien kunnen we na de evaluatie van dit project een aantal stimulansen geven aan bv. vrouwenorganisaties?
We zullen er in elk gaval over waken dat de structurele problemen die binnen groepswerking worden aangegeven verzameld worden en
dat deze problemen gesignaleerd zullen worden aan de juiste organisatie.
10

3.5 WAS DE DOELGROEP BETROKKEN BIJ HET FORMULEREN VAN DEZE DOELEN? ZO JA, OP WELKE WIJZE?
Het project vertrekt vanuit de uitdrukkelijke vragen van kansarme cliënten: tijdens de begeleiding van kansarme gezinnen waar gezinszorg
is ingezet geeft de doelgroep zelf de aanzet om dit project in te dienen. Verschillende keren hoorden we de vraag/suggestie: “we hebben
nooit geleerd hoe we een huishouden moeten doen, help ons hierin”.
3.6 WELKE TROEVEN HEEFT JOUW ORGANISATIE OM DIT PROJECT SUCCESVOL UIT TE VOEREN?
- de open visie van het OCMW Heusden-Zolder naar maatzorg en empowerment
- een eigen dienst gezinszorg met veel knowhow rond de organisatie van een huishouden
- binnen de dienst gezinszorg het project: gezinszorg in kansarme gezinnen waarbij een aantal verzorgenden reeds geruime tijd
individuele werkbesprekingen krijgen over hun aanpak
- een eigen opleidingscentrum voor polyvalent verzorgenden
- groepswerkingen rond: budgetteren, opvoedingsondersteuning, gezond/goedkoop/gezellig koken
3.7 WAAROM DRAAGT DIT PROJECT BIJ AAN ARMOEDEBESTRIJDING?
Waarom hoort dit project thuis in een subsidiereglement dat de strijd tegen armoede centraal stelt?
Multiproblemgezinnen worden geconfronteerd met een kluwen van problemen op verschillende levensdomeinen die elkaar versterken en
beïnvloeden. De problemen rond de organisatie van het huishouden van de cliënten vormen vaak een belangrijke factor Een positief
resultaat verhoogt de draagkracht om ook de knelpunten op andere levensdomeinen aan te pakken.
Met dit project willen we werken aan bewustwording en versterking van de gezinnen die in armoede en achterstelling leven
Door grip te krijgen op de eigen situatie, zelf stappen te ondernemen en vaardigheden te oefenen krijgt de cliënt meer vertrouwen in zijn
mogelijkheden om zelf probleemsituaties aan te pakken. Dit opent nieuwe perspectieven.
Overtuig ons van de ‘versterkende’ waarde van dit project voor de doelgroep:
De energie wordt niet gestoken in het zoeken naar de oorzaken van alles wat fout loopt (probleemanalyse) , maar is gericht op het
begrijpen en verduidelijken van de veranderingsbehoefte en in het verder bouwen op de sterke punten.
De focus ligt op de oplossingen en niet op de oorzaken van de problemen.
1. Focus op resultaat
De toekomst is het vertrekpunt vanuit de vraag: “hoe zou je willen dat dingen in je huishouden anders waren, hoe wil je concreet dat alles
anders zal lopen bij het afsluiten van het project”. Dit laten verwoorden kan belangrijk zijn om de doelstellingen hierdoor concrete vorm te
geven.
2. Focus op sterkte: succesdenken
- Enerzijds kijken we naar de huidige situatie en gaan we na wat er goed gaat en wat al bereikt is. Zo worden de vaardigheden en
competenties van de betrokkene benoemd. Op die manier wekken we positieve energie op.
- Anderzijds gaan we op zoek naar bruikbare oplossingen en middelen die de deelnemer vroeger reeds heeft toegepast. Ze worden
tijdens het oplossingsgerichte werken a.h.w. herontdekt.
Er zal gewerkt worden aan de versterking van het eigen krachtenperspectief van de client door een antwoord vinden op volgende vragen:
- waar zijn wij goed in en wat lukt ons wel?
- hoe organiseer ik mijn huishouden nu?
- waardoor laten we ons beïnvloeden?
- waaraan willen we iets veranderen?
- welke vaardigheden willen we oefenen?
- wat kunnen we anders doen om meer grip te krijgen op onze situatie?
- hoe kunnen we grenzen stellen naar andere gezinsleden toe?
- hoe kunnen we onze partner en kinderen betrekken in het huishouden?
4.1 WAT HOUDT HET PROJECT CONCREET IN?
4. Hoe ga je het project concreet uitvoeren?
Wat ga je doen, maken, aanbieden, ontwikkelen,… en op welke wijze? Hoe ga je je doelstellingen waarmaken?
- ruimer zicht krijgen op de knelpunten en aanpak van de huishoudelijke problemen in samenwerking met de doelgroep en de
verzorgenden van onze dienst Gezinszorg
- groepswerking voorbereiden samen met andere diensten (zowel diensten die praktische knowhow hebben als diensten die kunnen
meewerken aan de psychische ondersteuning van de deelnemers)
- organiseren van een groepswerking (mogelijk in samenspraak met andere diensten en toeleiders)
- verkregen knowhow evalueren en delen met de deelnemers en de andere diensten
11

4.2 OP WELKE WIJZE GA JE DE DOELGROEP BETREKKEN BIJ VAN HET PROJECT?
- ruimer zicht krijgen op de knelpunten en aanpak van de huishoudelijke problemen in samenwerking met de gezinnen die nu hulp
krijgen of kregen via onze dienst Gezinszorg in kansarme gezinnen
- de begeleiders van de groepswerking zullen in een individueel gesprek met het gezin peilen naar de verwachtingen van het groeps-
en leerproces. Tevens worden de persoonlijke en praktische knelpunten voor deelname ook besproken (checken van de
randvoorwaarden)
- het benoemen van de eigen krachten en de meerwaarde hiervan voor de groep, wordt in de verf gezet vóór de eerste samenkomst.
- tijdens de eerste samenkomst bepalen de deelnemers het programma: via een individuele bevraging en een groepsgesprek geeft
men aan waarrond men wil werken; wat de noden zijn, waarin men vaardig wil worden, welke hulpmiddelen men wil leren kennen.…
- reflectie en wisselwerking tussen de begeleiders en de deelnemers zal een constant gegeven zijn
- geen cursusvorm maar een dynamisch groepsproces waarbij de sturing door wederzijdse beïnvloeding zal plaatsvinden. Dit
dynamisch groepsproces vertrekt van:
o de inbreng van en de wisselwerking tussen de deelnemers
o wat de deelnemers belangrijk vinden en van wat hen momenteel bezighoudt.
4.3 OMSCHRIJF DE ‘VERSTERKENDE’ WAARDE VAN JE PROJECT MET BEHULP VAN DE 13 ASPECTEN VAN EMPOWERMENT ZOALS BESCHREVEN IN HET
REGLEMENT.
- Hoe krijgt de beslissingsvrijheid vorm in het project?
Deelnemers leren om bewust zelf de beslissingen te nemen:
- over hun problemen,
- over het in of uit een groep te stappen,
- om al dan niet verder in begeleiding te blijven
- welke huishoudelijke problemen ze (volgens hun eigen waarden en normen) willen aanpakken
- Hoe wordt de keuzevrijheid van de deelnemers in je project geconcretiseerd?
- door de deelnemers zo ruim mogelijk te informeren om daarna eigen keuzes te kunnen maken.
- door de deelnemers hun eigen verantwoordelijkheid en beslissingsrecht duidelijk te maken
- door elkaar te informeren en het delen van ervaringen waaruit nieuwe keuzes kunnen gemaakt worden
- Op welke wijze verhoogt het project de assertiviteit van de deelnemers?
Via gepaste technieken zullen de deelnemers worden gestimuleerd om:
- voor hun belangen op te komen op een positieve manier,
- om ook in conflictsituaties bij de organisatie van hun huishouden op een positieve manier assertief te zijn,
- Hoe leert het project deelnemers een kritische zin ontwikkelen?
- door niet steeds blindelings mee te gaan in de verhalen en problemen van anderen en van zichzelf maar te leren alles
genuanceerder en realistisch te zien en dingen kritisch in vraag te durven stellen binnen de groep.
- door ook kritisch leren te kijken naar producten, hulpmiddelen en reclame,
- Tot welke informatie of welke hulpbronnen krijgen de deelnemers aan het project meer toegang en waarom?
- Ze krijgen informatie over hulpmiddelen, producten en technieken
- ze ontdekken hoe ze zelf, laagdrempelig deze informatie kunnen verwerven (vb via boeken, documentatiemateriaal, computer)
- Welke ruimte krijgen deelnemers binnen het project om te leren omgaan met boosheid?
- de ruimte om te leren uiten van tegenslagen en boosheid,
- de ruimte niet te blijven steken in de boosheid maar het zien als een signaal om iets te ondernemen.
- het gevoel van machteloosheid en slachtofferrol (gebrek aan waardering) bespreekbaar stellen, stilstaan bij deze 'benadeling' en tips
geven om hier mee om te gaan, leren uit ervaring van de anderen
- Op welke wijze leren de deelnemers aan het project de kracht van de groep kennen?
- door te leren van elkaar
- door in te zien niet alleen te staan met problemen,
- door elkaar erbovenop helpen,
- door krachten bij jezelf ontdekken waardoor je de groep nog iets kan bijleren,
- door begrip te vinden bij elkaar,
- door doorstroming naar organisaties, opleidingen voor mensen die daar behoefte aan hebben
- Hoe realiseert het project dat de deelnemers die vaardigheden kunnen leren die ze zelf belangrijk vinden?
- door zowel in de groepswerking als binnen de gezinszorg praktische vraaggestuurde vaardigheden aan te leren
- door van de vaardigheden die deelnemers belangrijk vinden uit te gaan
- door te putten uit de vaardigheden van de deelnemers om deze aan elkaar door te geven
- door het oefenen in het vaardig worden;
12

- Welke reële veranderingen brengt het project teweeg in het leven van de deelnemers en/of de groep waartoe ze behoren?
Veranderingen in kleine stapjes: veranderingen in leefpatroon, orde in de chaos van het huishouden, in grenzen stellen, bewust
worden van eigen mogelijkheden, contacten leggen met lotgenoten die bondgenoten worden, vriendschap ontdekken, netwerken
vormen, eenzaamheid en isolement doorbreken, dagdagelijkse leefpatroon doorbreken.
- Hoe zal het project de visie van anderen over de competenties en het oordeelsvermogen van maatschappelijk uitgesloten mensen in
positieve zin veranderen?
- begrip door inzicht over de moeilijkheidsgraad
- begrip door kennis van de leefwereld van de cliënt
- de maatschappelijk werkers en het netwerk overtuigen van de competenties van de cliënt
- regelmatige terugkoppeling over de inzet, draagkracht en competenties van onze cliënten bij anderen
- Hoe geeft je project de kans aan de deelnemers om uit zichzelf te groeien en te veranderen?
- respect voor de deelnemers zowel van de hulpverleners als de andere deelnemers
- deelnemers de kans geven te leren uit hun fouten, dit, indien men er klaar voor is, ook te delen met de groep
- Hoe ondersteunt het project de deelnemers om een positief zelfbeeld op te bouwen?
- stimuleren om terug zelf acties te ondernemen, in kleine stappen
- het “ik kan het” gevoel stimuleren, motiveren
- aanleren van vaardigheden en de nieuwe aangeleerde vaardigheden positief benoemen
- Hoe geeft het project de deelnemers de kans om zich te "outen" aan de buitenwereld; te tonen wie ze zijn zonder hiervoor gevoelens
van schaamte te ervaren?
- samen zoeken naar netwerken, aanmoedigen om contacten te leggen en hierdoor uit hun isolement te geraken
- het ”outen” start in de groepswerking, wat de drempel verlaagt naar de stap in de buitenwereld
- medestanders vinden ook na het beëindigen van de groepswerking
- erkennen als “ervaringsdeskundigen” die gehoord worden door de dienst Gezinszorg, als ondersteuning voor verzorgenden en het
begeleidend personeel.
5. Partnerschap: met wie ga je het project uitvoeren?
5.1 OMSCHRIJF VOOR ALLE PARTNERS VAN HET PROJECT (ZIE 2.8 ) DUIDELIJK DE ROL DIE ZIJ ZULLEN OPNEMEN
1. Voorbereiding en overleg tijdens de groepswerking rond:
1.1 Vorm en methodiek van de groepswerking
• dienst Thuiszorg OCMW Heusden-Zolder
• empowermentteam Sociale Dienst OCMW Heusden-Zolder
1.2 Praktijkinhoud / praktische vaardigheden met speciefieke knowhow rond werken met kansarme gezinnnen
• dienst Thuiszorg OCMW Heusden-Zolder (met verzorgenden)
• V.I.B.O St Barbara
• Dienst Begeleid en beschermd wonen West-Limburg
• Bemoeizorg CAW ’t Verschil
2. Terugkoppeling van groepswerking met mogelijke bijsturing:
• de kansarme gezinnen die nu of in het verleden hulp kregen via de dienst “gezinszorg in kansarme gezinnen”
• Sociale dienst OCMW
• Dynamo
• CLG –team (multidisciplinair team waarin een groot aantal welzijnsdiensten van Heusden-Zolder samenwerken o.a. Sonar Relatie en
Welzijn, SD OCMW, CGG, LID, slachtofferbejegening, SD mut., K&G, CLB…..)
5.2 WELKE FORMELE AFSPRAKEN BESTAAN ER REEDS MET DE VERSCHILLENDE PARTNERS?
Vooral de eigen OCMW-diensten (zowel Thuiszorg als Empowermentteam) zullen het project aansturen en het personeel
coachen dat voor deze opdracht vrijgesteld en/of aangeworven zal worden.
Hoger vermelde externe diensten willen samenwerken in een stuurgroep waarvan het vergaderritme nog moet vastgesteld
worden.
13

6. Tastbare resultaten
6.1 TOT WELKE CONCRETE VERANDERINGEN BINNEN JE EIGEN ORGANISATIE ZAL DIT PROJECT AANLEIDING GEVEN?
Omschrijf duidelijk welke veranderingen/vernieuwingen, kwaliteitsverbetering,… je met dit project wil bereiken binnen je eigen organisatie.
De groepswerking kan een aanzet geven om de dienst gezinszorg in kansarme gezinnen aan te vullen. (Deze gezinszorg werd opgestart
met de bedoeling om tijdens een korte periode het gezin te begeleiden om terug zelfstandig het huishouden weer in handen te nemen. In
praktijk is het een lang traject waarbij het een voortdurend balanceren is tussen “taken overnemen” of “taken begeleiden”)
Voor de thuiszorgdiensten is deze soort groepswerking volledig nieuw en is deze manier van werken weer een stap verder in het
empowerend werken binnen het OCMW:
- verzorgenden raken meer vertrouwd met het “samen” werken met het gezin dan werken “voor” het gezin
- gezinszorg in kansarme gezinnen zal kwaliteitsvoller kunnen gebeuren
- begeleidend personeel krijgt inzicht en begeleiding in empowerende werking
- binnen het lokaal cliëntoverleg kan het project aangehaald worden waardoor ook andere diensten toegeleid kunnen worden.(CBJ,
CAW, CGG enz.)
Gezien we verzorgenden in het project willen betrekken kan dit een vernieuwende stimulansen geven aan hun inzet.
Het project kan de samenwerking tussen de thuiszorgdiensten en de sociale dienst versterken
6.2 WELKE DIENSTVERLENING, ZORGVERLENING OF HULPVERLENING WIL JE MET DIT PROJECT BEÏNVLOEDEN (FACULTATIEF VOOR
ZELFORGANISATIES)?
Hou het concreet: welke maatschappelijke voorziening heb je voor ogen als je dit project uitschrijft? Heb je daar banden mee of heb je er
al contact mee gehad? Hoe ga je die communicatie opzetten?
We willen na een jaar de problemen op gebied van het voeren van een huishouding duidelijker krijgen om dan na de evaluatie van dit
project de ruimere aandacht te trekken voor deze materie en stimulansen te geven aan “vrouwen(of mannen) vormingsorganisaties” .
Met deze organisaties hebben we momenteel geen contact.
We willen contacten leggen met andere Vlaamse diensten voor gezinszorg en het ministerie van Vlaamse Gemeenschap om gezamenlijke
pistes te onderzoeken. We werken met deze diensten samen via VVSG en de samenkomsten van de Vlaamse vereniging voor diensten
Gezinszorg
6.3 MET WELK PRODUCT , WERKINSTRUMENT,… ZAL JE DIE NIEUWE INZICHTEN, AANPAK, METHODIEK,… KUNNEN OVERDRAGEN AAN ANDERE
ORGANISATIES (FACULTATIEF VOOR ZELFORGANISATIES)?
Al de organisaties die werken met deze doelgroep en de partners van het project willen we, via verslag van dit project, laten kennismaken
met deze werkvorm.
De kern van de methodiek ligt in de betrokkenheid van de cliënten en de hulpverleners. We willen een ervaringsrapport maken over het
gevolgde stappenplan/ de groepswerking / het samen aanleren van vaardigheden.
6.4 WAAROM IS DIT PROJECT VERNIEUWEND?
Op bijna elke TV-zender lopen programma’s over “vervuilde huizen”, over “poetstornado’s”, over “opruimacties” en er op het einde wordt
bijna steeds de vinger opgestoken met het vermanende:”en zorg nu dat het proper blijft “. Misschien blijft het bij een aantal gezinnen wel
hangen “hoe” men moet poetsen. Maar waar men niet aan raakt en wat toch voorwaarden zijn om te hulp te doen slagen zijn: de integrale
zorg voor deze gezinnen, vertrekken bij wat er wel goed gaat , de nood aan waardering.
In onze groepswerking willen we vooral daar aandacht voor hebben. Deze manier van samen oefenen, bespreken en van elkaar leren
betreffende huishoudelijke vaardigheden wordt weinig (of niet) georganiseerd in de hulpverlening. En dit terwijl de problemen in verband
met de organisatie van het huishouden en de huishoudelijke vaardigheden wel benoemd worden in allerlei rapporten rond kansarmoede.
14

7. Planning: welke stappen ga je wanneer zetten om tot resultaat te komen?
7.1 WELKE STAPPEN HEB JE REEDS ONDERNOMEN MET HET OOG OP DIT PROJECT?
1. Onze thuiszorgdiensten ondersteunen kansarme gezinnen via gezinszorg in kansarme gezinnen. Verzorgenden worden individueel
ingezet in deze gezinnen en hebben ook individueel werkvergaderingen met een mw. Er werden in deze individuele hulp door de
verzorgenden hulpmiddelen uitgewerkt die eveneens in de groepswerking kunnen gebruikt worden. O.a. concept van een huishoudboekje
wat nuttig is:
- voor de verdeling van het takenpakket tussen de gezinsleden
- als handleiding op huishoudelijk vlak
- als ondersteuning bij huishoudelijke taken
- om eigen prioriteiten te stellen
Onze evaluatie:
- vanuit het onevenwicht tussen draagkracht en draaglast willen mensen een gedeelde verantwoordelijkheid en geven ze hun
huishoudelijke zorgen uit handen
- de verzorgende heeft niet altijd voldoende de mogelijkheid om te werken aan de verhoging van kennis- en vaardigheden van de
cliënt, (omwille van hun beperkingen) met veel kans om na stopzetting van de gezinszorg terug in zijn oude gewoonten te hervallen
- een aantal cliënten hebben continu een vorm van ondersteuning nodig
- een aantal cliënten voelen zich afhankelijk van de zorgverlening door hun beperkt sociaal netwerk en laag zelfbeeld .
- de cliënt denkt dat alleen hemzelf deze situatie overkomt en is geïsoleerd bij deze vorm van hulpverlening
2. Binnen ons OCMW hebben we de kracht van de groep ontdekt in de groepswerkingen rond opvoedingsondersteuning, kookgroepje,
groepswerking naar tewerkstelling en sinds kort ook in de groepswerking rond budgetteren.
Nu willen we samen met de thuiszorgdiensten energie steken en structuur geven aan deze voor ons nieuwe invalshoek.
7.2 WELKE STAPPEN ZIJN ER NOG NODIG VÓÓR HET PROJECT KAN STARTEN?
Omschrijf duidelijk de opeenvolgende stappen:
Aanstelling personeel (per 1 september )
Startfase (september t/m november)
- samenstelling stuurgroep
- afspraken maken over engagementen met de partners
- individuele bevragingen/gesprekken met de doelgroep
- individuele bevragingen/gesprekken met de hulpverleners
- terugkoppeling naar de stuurgroep
- methodiek verdiepen en afstemmen
- info aan de toeleiders
- hulpverleners en mogelijke kandidaten stimuleren en motiveren voor deelname
- samenstelling en planning data samenkomsten van de groep
- voorlopige agenda van de samenkomsten vastleggen
- voorbereiding eerste samenkomst groepswerking
Tegen wanneer wil je deze fase afgerond hebben?
november 2007
7.3 WELKE STAPPEN VOORZIE JE TIJDENS DE UITVOERING VAN HET PROJECT?
Omschrijf duidelijk de verschillende stappen:
Uitvoeringsfase (december / juni):
- 10-tal samenkomsten
- inhoudelijke voorbereiding met de deelnemers
- contacten en voorbereidingen met de medewerkende diensten
- aanmaak werkmaterialen
- uitvoering van de samenkomsten
- tussentijdse evaluatie met de deelnemers, hulpverleners en betrokken organisaties
- eindevaluatie met de deelnemers, hulpverleners en betrokken organisaties
- betrokkenheid van de sociale omgeving is een continu aandachtspunt doorheen de verschillende fases.
Tegen wanneer wil je deze fase afgerond hebben?
juni 2008
15

7.4 HOE GA JE HET PROJECT AFRONDEN?
Nazorg (individuele hulpverlening of gezinszorg of doorverwijzing)
- aanleren van praktische zaken die individueel zeer verschillend kunnen zijn
- persoonlijke knelpunten die omwille van privacy niet aan bod zijn gekomen in de groepswerking, uitklaren.
- stimuleren van hun zelfredzaamheid
- blijven stimuleren om gebruik te maken van het eigen netwerk
- indien gewenst: zoeken naar vrijwilligers voor persoonlijke ondersteuning bij de organisatie van het huishouden
- opvolging individueel of in kleine nazorggroepjes
- stimuleren en begeleiden naar andere organisaties of sociaal netwerk
Einddatum project:31/08/2008
16

8. Hoe ga je het project evalueren?
8.1 WANNEER ZAL JOUW ORGANISATIE HET PROJECT ALS GESLAAGD BEOORDELEN? WELKE NORM STEL JE VOOROP?
- Formuleer meetbare of in elk geval 'aantoonbare' criteria. Ga terug kijken naar je doelstellingen en formuleer voor elk doel dat je
vooropgesteld hebt een norm die voor jouw organisatie betekent dat het project geslaagd is.
Het project is geslaagd als we:
- samen met de doelgroep een leidraad uitgewerkt hebben om een groepswerking aan te bieden rond:
o het vergroten van de huishoudelijke vaardigheden,
o het beter structuren van het huishouden
- een groepswerking opgestart hebben samen met de doelgroep waarbij we:
o de huishoudelijke vaardigheden vergroot hebben;
o meer structuur in het huishouden gebracht hebben;
o ondersteuning geboden hebben aan het functioneren in het huishouden van alle gezinsleden;
o gewerkt hebben aan zelfredzaamheid, een positief zelfbeeld, waardering van de omgeving
- Wat is voor jouw organisatie de norm om te beslissen dat het project een positief effect heeft gehad op de doelgroep zelf? Formuleer
een norm in meetbare of in elk geval 'observeerbare' of 'aantoonbare' criteria.
Het project heeft een positief effect gehad op de doelgroep als een of enkele van volgende criteria aangetoond zijn:
- verhoging van de huishoudelijke vaardigheden
- een aantal deelnemers zal zelf (deelaspecten van )zijn huishouden beter in eigen handen nemen
- deelnemers hebben een goed gevoel om het huishouden beter onder controle te hebben
- onzekerheid en angst zijn weggenomen over een aantal basisvaardigheden,
- bewustwording van het eigen kunnen en verhoging van gevoel van eigenwaarde
- de ervaring om iets te kunnen betekenen voor hun gezin
- inzicht dat organisatie en huishoudelijke vaardigheden door iedereen anders kan ingevuld worden
- Wat is voor jouw organisatie de norm om te beslissen dat het project een positief effect heeft gehad op de sociale omgeving?
Formuleer een norm in meetbare of in elk geval 'observeerbare' of 'aantoonbare' criteria. (alleen invullen indien van toepassing)
Het project heeft een positief effect gehad op de sociale omgeving als er door de deelnemers:
- zonder schroom en met een open houding kennis en vaardigheden overgedragen kunnen worden aan de sociale omgeving
- meer vertrouwen, openheid, communicatie, medewerking en wederzijds respect is:
o binnen het gezin
o tussen de cliënt en de hulpverlener
o in de naaste omgeving
o met lotgenoten
- Wat is voor jouw organisatie de norm om te beslissen dat het project een positief effect heeft gehad op het structurele niveau ?
Formuleer een norm in meetbare of in elk geval 'observeerbare' of 'aantoonbare' criteria. (alleen invullen indien van toepassing).
Het project heeft een positief effect gehad op structureel niveau als:
- (socio-culturele) organisaties en diensten naar onze mogelijke bevindingen en aanbevelingen willen luisteren en we na de evaluatie
van dit project mogelijk een aantal stimulansen kunnen geven aan deze organisaties en diensten
- de knelpunten die we via de deelnemers ervaren een luisterend oor vinden bij de juiste beleidsinstantie
8.2 WIE HEB JE BETROKKEN BIJ HET ZOEKEN NAAR DEZE NORMEN?
Dienst Gezinszorg en empowermentteam OCMW Heusden-Zolder
8.3 WELKE EVALUATIEMETHODE(S) GA JE GEBRUIKEN OM HET PROJECT TE EVALUEREN?
A. Deelnemers
1. Voor de start
Om de positieve effecten op de doelgroep te evalueren gaan we , aan de deelnemers, individueel, voor de start, in een bespreking een
aantal vragen voorleggen over:
- wat er goed gaat in het huishouden en waarover men tevreden is
- sterktes exploreren: o.a. waar men zelf goed in is, waarover men complimenten krijgt, wat hen helpt om vol te houden
Doelstelling:
- verhelderen van de veranderbehoefte: wat men wil dat er anders wordt, wat wil men bijleren (doelen)
- definiëren van de gewenste toestand, toekomstperspectieven, wat men wil bereiken, hoe de ideale toekomst eruit zou zien
2. Tussentijdse evaluatie
- wat is er beter gegaan tussen het moment dat men besloot dat er iets moest veranderen en nu?
- evaluatie van de inhoud van de groepswerking
- evaluatie van de begeleiding van de groepswerking
17

3. Evaluatie na het beëindigen van de groepswerking op een schaal van 0 tot 10
Met 3 schalen:
- doelrealisatieschaal waarbij 10 staat voor de situatie waarin de doelen zijn gerealiseerd en 0 staat voor het probleem op z’n ergst.
- schaal van vertrouwen waarbij 10 staat voor “ ik heb er het volste vertrouwen in dat de gewenste eindsituatie haalbaar is” en 0 is
het tegenovergestelde.
- schaal van motivatie: waarbij 10 staat voor “ik ben zeer gemotiveerd om meer in de richting van de 10 te komen” en 0 is het
tegenovergestelde.
Met steeds volgende vragen:
- waar sta je nu op die schaal?
- hoe is het je al gelukt om van 0 naar x te komen op de schaal?
- welke dingen stemmen jou optimistisch?
B. Begeleiders en de stuurgroep
- Kritisch opvolgen van het project in de maandelijkse stuurgroepvergaderingen met verslaggeving
- Tussentijdse evaluatie bij de begeleiders gebruik makend van een aantal items van de zelfevaluatieschaal van de provincie Limburg
- Eindevaluatie aan de hand van:
o evaluatie door de deelnemers
o de zelfevaluatieschaal van de provincie Limburg
8.4 HOE WIL JE AAN DE PROVINCIE 'BEWIJZEN' DAT JE DIE RESULTATEN HEBT BEHAALD?
Uitwerken van een stappenplan / ervaringsverslag
Verslaggeving van de evaluatie door deelnemers en hulpverleners
8.5 WELKE AFSPRAKEN ZIJN ER BINNEN JE ORGANISATIE GEMAAKT OM HET PROJECT TIJDENS DE UITVOERING OP TE VOLGEN?
De opvolging zal gebeuren via de maandelijkse besprekingen in de stuurgroep die rond het project zal vorm krijgen
8.6 WELKE AFSPRAKEN ZIJN ER BINNEN JE ORGANISATIE OM HET PROJECT TE CONTINUEREN INDIEN HET SUCCESVOL IS?
Indien het project succesvol is dan engageert het OCMW zich om deze werkvorm:
- ofwel zelf verder te zetten in samenwerking en overleg met andere OCMW’s, thuiszorgdiensten of begeleidingsdiensten
- ofwel bij (socio-culturele) organisaties of diensten of instellingen ingang te doen vinden zodat zij het project kunnen overnemen
18

9. Personeel
9.1 WELKE PERSONEELSLEDEN VAN DE AANVRAGENDE ORGANISATIE ZIJN LID VAN HET PROJECTTEAM?
- functie: diensthoofd SD en Thuiszorg
- opleiding: maatschappelijk werk
- opleidingsniveau: hoger niet universitair onderwijs
- ervaring: 30 j. begeleiding binnen de Sociale Dienst/ opvolging kansenprojecten
- duur: werking opvolgen via inbreng in de stuurgroep
- uren: 6 u per maand
- functie: verantwoordelijke empowermentteam
- opleiding: maatschappelijk werk
- opleidingsniveau: hoger niet universitair onderwijs
- ervaring: 30 j. begeleiding in de SD / coördinatie lokaal cliëntoverleg, werkbespreking aan verzorgenden in
kansarme gezinnen
- duur: werking opvolgen via inbreng in stuurgroep en tussentijdse besprekingen en methodische ondersteuning
- uren: 8 uur per maand
- functie: verantwoordelijke Gezinszorg
- opleiding: maatschappelijk werk
- opleidingsniveau: hoger niet universitair onderwijs
- ervaring: begeleiding gezinnen en verzorgenden in de Thuiszorg
- duur: werking opvolgen via inbreng in de stuurgroep en tussentijdse besprekingen
- uren: 6 uur per maand
- functie: 2 verzorgenden
- opleiding: polyvalent verzorgende
- opleidingsniveau: secundair onderwijs
- ervaring: begeleiding gezinnen en kansarme gezinnen in de Thuiszorg
- duur: voorbereiding en meewerken in de groepswerking
- uren: samen 24 u per maand of 6 u per week
Totaal: 44 u per maand of 11 u per week
9.2 WELKE PROFESSIONELEN WERKZAAM BINNEN ANDERE ORGANISATIES ZULLEN DEEL UITMAKEN VAN HET PROJECTTEAM?
Hier gaat het dus over het inschakelen van externe expertise. Vermeld per professional de volgende gegevens:
- functie (bv. coördinator of begeleider)
- opleiding (bv. maatschappelijk werk, psychologie)
- opleidingsniveau (bv. universitair of hoger niet universitair onderwijs)
- ervaring (welke ervaring en aantal jaren)
- duur (gedurende heel het project of enkel bij een specifiek onderdeel)
- voltijds of deeltijds (aantal uren per week)
- V.I.B.O St Barbara –Vrij instituut voor begeleiding en onderwijs (buitengewoon secundair onderwijs) Mijnschoolstraat 63 3580
Beringen /mevrouw Cecile Agten, tel 011 42 13 88
cecileagten@vibosintbarbara.be
- functie: directie
- opleiding: regentaat
- opleidingsniveau: A1
- ervaring: 30 jaar lesgever en leerlingenbegeleiding Buso met veel contacten met leerlingen uit kansarme gezinnen
- Dienst Begeleid en beschermd wonen West-Limburg Koerselsesteenweg 32/1 3590 Beringen/ Kris Ulenaers tel 011/43 39 69
- functie: : coördinator Dienst begeleid en beschermd wonen
- opleiding: graduaat orthopedagogie
- opleidingsniveau: A1
- ervaring: 15 jaar begeleiding van alleenstaanden en gezinnen binnen de dienst begeleid wonen
• Bemoeizorg CAW ’t Verschil p.a. Kattebos 59 3920 Lommel tel 011 55 02 55 bemoeizorg@cawtverschil.be
- Functie: coördinator/begeleider project Bemoeizorg
- Opleiding: orthopedgoog
- Opleidingsniveau: A1
- Ervaring: project bemoeizorg – sturende begeleiding bij problemen die gerelateerd waren aan wooncultuur en waarbij dus een
duidelijke nood is aan woonondersteuning
19

9.3 INDIEN EXTERNE EXPERTISE WORDT INGEZET (ZIE 9.2), WORDT DAARVOOR DAN EEN VERGOEDING BETAALD?
Neen
9.4 GAAT JE ORGANISATIE EXTRA PERSONEEL AANWERVEN VOOR DE REALISATIE VAN DIT PROJECT?
Ja
Vermeld voor elk aan te werven personeelslid de volgende gegevens:
- functie (bv. coördinator of begeleider)
- opleiding (bv. maatschappelijk werk, psychologie)
- opleidingsniveau (bv. universitair of hoger niet universitair onderwijs)
- ervaring (welke ervaring en aantal jaren)
- duur (gedurende heel het project of enkel bij een specifiek onderdeel)
- voltijds of deeltijds (aantal uren per week)
- functie: begeleiding project/expertfunctie voor al de facetten van het project
- opleiding: maatschappelijk werk
- opleidingsniveau: hoger niet-universitair onderwijs
- ervaring: 12 jaar
- duur: 1 jaar (1 september 2007 tot 31 augustus 2008)
- uren: Voltijdse tewerkstelling
Takenpakket
Terugkoppeling stuurgroep (continu proces)
Startfase
- afspraken maken over engagementen met de partners
- individuele bevragingen/gesprekken met de doelgroep
- individuele bevragingen/gesprekken met de hulpverleners
- methodiek verdiepen en afstemmen
- info aan de toeleiders
- hulpverleners en mogelijke kandidaten stimuleren en motiveren voor deelname
Groepswerking
- samenstelling en planning data samenkomsten van de groep
- voorlopige agenda van de samenkomsten vastleggen
- voorbereiding eerste samenkomst groepswerking
- 10-tal samenkomsten
- inhoudelijke voorbereiding met de deelnemers
- contacten en voorbereidingen met de medewerkende diensten
- aanmaak werkmaterialen
- uitvoering van de samenkomsten
- tussentijdse evaluatie met de deelnemers, hulpverleners en betrokken organisaties
- eindevaluatie met de deelnemers, hulpverleners en betrokken organisaties
- betrokkenheid van de sociale omgeving is een continu aandachtspunt doorheen de verschillende fases.
Nazorg (individuele hulpverlening of gezinszorg of doorverwijzing)
- aanleren van praktische zaken die individueel zeer verschillend kunnen zijn
- persoonlijke knelpunten die omwille van privacy niet aan bod zijn gekomen in de groepswerking, uitklaren.
- stimuleren van hun zelfredzaamheid
- blijven stimuleren om gebruik te maken van het eigen netwerk
- indien gewenst: zoeken naar vrijwilligers voor persoonlijke ondersteuning bij de organisatie van het huishouden
- opvolging individueel of in kleine nazorggroepjes
- stimuleren en begeleiden naar andere organisaties of sociaal netwerk
20

10. Begroting
Begroot de middelen die nodig zijn om dit project, met een redelijke kans, te doen slagen. Gebruik hiervoor de onderstaande rubrieken.
10.1 PERSONEELSKOSTEN
(GEEF PER PERSONEELSLID DE PERSONEELSKOSTEN AAN)
Projectbegeleider 1 FTE MW 12 dienstjaren
Bruto personeelskost e € 41 733
Maaltijdcheques € 1210
Hospitalisatie € 129
Verzekeringen € 200
GSD € 50 Totaal € 43 322
Verzorgenden 12u per maand X 12 maanden= 144 u per jaar aan 30€ per uur Totaal € 4320 €
Metthodiekondersteuning door projectteam niet in rekening gebracht
diensthoofd 6 u per maand,
dienstverantw 6u per maand,
verantw. Gezinszorg 8 u per maand
Totaal personeelskosten: € 47.642
10.2 OVERHEADKOSTEN VOOR HUISVESTING
(MAXIMUM 15% VAN DE TOTALE PROJECTKOSTEN)
• Huisvesting ...................................................................................................................................................................................... € 500
(huur, investeringen: maximum € 2 000 per fte)
• Uitrusting kantoor ..................................................................................................................................................................................... 0
(meubilair, computerapparatuur: maximum € 1 300 per fte)
• Onderhoud en energie .................................................................................................................................................................... € 1000
(onderhoud, verwarming, elektriciteit, telefonie: maximum € 800 per fte)
Totaal overhaedkosten huisvesting: € 1500
10.3 WERKINGSKOSTEN
Vervoerskosten .................................................................................................................................................................................. 1500
Verzekering ................................................................................................................................................................................................
(Kantoor)materiaal .....................................................................................................................................................................................
Verzendingskosten ....................................................................................................................................................................................
Drukwerken ................................................................................................................................................................................................
Representatie ............................................................................................................................................................................................
Andere ................................................................................................................................................................................................. 500
Totaal werkingskosten: € 2000
21

10.4 SPECIFIEKE PROJECTKOSTEN
Specificeer:
Documentatie en materialen .............................................................................................................................................................. 2000
...................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................
Totaal projectkosten: € .2000
10.5 INKOMSTEN
Provinciale subsidie ....................................................................................................................................................................... 37.200
Andere subsidies (omschrijf !) .................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................
Eigen middelen ............................................................................................................................................................................... 15.943
Andere middelen (bv. sponsors) ................................................................................................................................................................
Totaal inkomsten: € .53.143
10. BEGROTING
Plaats het totaal van de kosten tegenover het totaal van de inkomsten. Zorg dat de begroting in evenwicht is:
Personeelskosten ...............................................47.642 Provinciale subsidies ........................................................ 37200
Overheadkosten ....................................................1500 Andere subsidies ........................................................................
Werkingskosten .....................................................2000 Eigen middelen ................................................................ 15.943
Andere kosten ........................................................2000 Andere middelen ........................................................................
Totaal kosten: € 53.142 Totaal inkomsten: € 53.142
22

11. Eindconclusie
11.1 GEEF AAN WAAROM VOLGENS JOU UITGEREKEND DIT PROJECT EEN PROVINCIALE SUBSIDIE VERDIENT...
Het project is gegroeid vanuit de rechtstreekse vragen van de doelgroep. We willen dan ook ondersteuning bieden bij de organisatie van
het huishouden vertrekkend vanuit de sterkten en de vragen van de deelnemers.
Het effect van horen en leren van elkaar m.a.w. de kracht van de groep speelt hierbij een grote rol. Het delen van ervaringen in een
groep t.o.v het meer "belerende" in een individuele hulpverlening is belangrijk.
In ons OCMW worden sedert enkele jaren een aantal groepswerkingen uitgewerkt (opvoedingsondersteuning, kooklessen,
budgettering…). Deze groepswerkingen komen ook voor in andere diensten en organisaties. Groepswerkingen rond de organisatie van het
huishouden bestaan echter niet. Met deze subsidiering kunnen we ons project uitbouwen en gefundeerd doorgeven aan andere diensten
en organisaties.
In de OCMW –Thuiszorgdiensten is de waarde van deze groepswerkingen nog nieuw. We willen een kanaal vinden om deze vorm van
empowerende hulpverlening ook in de Thuiszorg te promoten.
De provincie Limburg die een draagvlak biedt voor de OCMW''s en de CAW's is de organisatie bij uitstek om deze methodiek helpen uit te
dragen.
23

12. Ondertekening subsidieaanvraag en verklaring op eer
Ondergetekende onderschrijft en respecteert de volgende waarden:
1. de beslissingsvrijheid van de doelgroep van het project wordt gerespecteerd: niemand kan zelfstandig worden als hem niet de
gelegenheid wordt geboden om belangrijke beslissingen zelf te nemen;
2. men heeft oog voor de rechten van de mens, inclusief de rechten van het kind;
3. de doelgroep van het project wordt steeds voldoende op de hoogte gebracht van relevante informatie;
4. men geeft niemand op: leren is een proces van vallen en opstaan, mensen kunnen leren uit fouten.
Datum:
Datum:28 maart 2007
OCMW Heusden-Zolder
Handtekening:
Namens het OCMW:
Felix Maes Marc Vanderstraeten
secretaris voorzitter
Gelieve deze laatste pagina van het aanvraagformulier uit te printen, te
ondertekenen en terug te zenden naar:
Katty Wouters,
2de Directie Welzijn - Strategie en Planning
Provincie Limburg
Universiteitslaan 1
3500 Hasselt
24

1. Inhoudelijk
Zelfevaluatieschema
Evaluatie van het project door eigen organisatie
Evaluatie van het project door de doelgroep en de deelnemende partners
Verslag van toepassing van de methodiek
2. Financieel
Afrekening die een verantwoording geeft van alle inkomsten en uitgaven
Met verantwoordingsstukken
3. Promotioneel
Eén exemplaar van alle promotiemateriaal en/of ontwikkelde produkten.

Evaluatie door de organisatie
DE DOELGROEP
Doel was een groepswerking op te zetten voor een 12-tal multiproblem-gezinnen uit Heusden-Zolder die aan een van volgende omschrijvingen
beantwoorden:
- die aangeven een gemis te hebben aan een aantal huishoudelijke basisvaardigheden
- waar het gevoel van machteloosheid voor de organisatie van het huishouden overheerst
- waar werd vastgesteld dat de wijze waarop het huishoudelijke werk gebeurt een negatieve invloed heeft op het eigen functioneren en het
functioneren van de andere gezinsleden.
De toeleiding verliep aanvankelijk moeizaam omdat het een thema was waarvan de bespreking niet evident was in de gezinnen. Na het aanreiken
van een aantal kapstokken om de communicatie op gang te krijgen kregen we de aanvragen voor een toelichting van het project op gang. De
toeleiding van de gezinnen die in het verleden gezinshulp kregen verliep veel vlotter omdat zij reeds eerder vragende partij waren om hulp inde
organisatie van hun huishouden.
Van de 21 bezochte gezinnen zijn er 5 niet ingegaan op het aanbod.(3 omwille van andere activiteiten op hetzelfde moment, 2 omwille van
bezwaar tegen een groepswerking)
De 16 effectieve deelnemers vormden een heterogene groep die mekaar zeer sterk aanvulden omwille van hun individuele mogelijkheden en
beperkingen in het huishouden.
Van de 16 deelnemers hebben er 4 door ernstige omstandigheden afgehaakt. Er waren gemiddeld 10 aanwezigen per groepsbijeenkomst wat een
zeer goede opkomst is.
DOEL VAN HET PROJECT
“Vertrekkende vanuit de leerpunten die door de doelgroep worden aangegeven, systematisch inventariseren van knowhow om samen met de doelgroep
een groepswerking uit te werken “
De coördinator van het project deed bij iedere kandidaat-deelnemer een huisbezoek. Hierbij was er aandacht voor kennismaking van de deelnemer
in zijn eigen leefwereld en een bevraging naar de leerpunten of veranderingswensen die hij/zij wou realiseren via een groepswerking omtrent het
huishouden.
Aan de hand van deze leerpunten werd de agenda in overleg met de deelnemers tijdens de eerste groepsbijeenkomst bepaald.
“in de groepswerking de doelgroep te ondersteunen in het verder bekwamen van hun huishoudelijke vaardigheden en organisatie van het huishouden”
Iedere deelnemer noteerde voor zichzelf een werkpunt binnen hun eigen huishouden waaraan zou gewerkt worden tijdens de periode van de
groepsbijeenkomsten De realisatie van de doelstellingen werden wekelijks bevraagd, bijgestuurd en indien nodig onderverdeeld in tussendoelen.
Via deze bevraging werden tips en handvaten aangereikt , niet alleen door de begeleiding maar vooral door de deelnemers zelf. De positieve
aanmoedigingen gaven steeds nieuwe motivatie aan de deelnemers .
De veranderingen die we wilden realiseren bij de doelgroep:
“onzekerheid en angst wegnemen over een aantal basisvaardigheden en het “verhogen van het eigenwaardegevoel voor het huishoudelijk werk door
de huisvrouw/ huisman zelf door
- bewustwording van hun eigen kunnen:
omwille van de vele aspecten binnen het huishouden, werd het voor elke deelnemer duidelijk dat de eigen sterktes(die ze als normaal
beschouwden) soms de zwaktes waren van de anderen. De verwondering hierover was zeer groot hetgeen hun zelfwaardegevoel duidelijk positief
beïnvloedde. Dit werd nog versterkt door de wederzijdse waardering die ze hier voor ontvingen van de andere deelnemers. Iedereen had zijn eigen
specialisatie!
- de ervaring om iets te kunnen betekenen voor hun gezin en vaardigheden en competenties te verhogen
Door zeer praktische tips en voorstelling van diverse materialen en hulpmiddelen op diverse terreinen binnen het huishouden hebben we een
aantal positieve veranderingen bij de doelgroep kunnen realiseren.
“inzicht over het feit dat de organisatie en huishoudelijke vaardigheden door iedereen anders kan ingevuld worden”
Door de heterogeniteit in de groep en hun openheid omtrent hun manier van huishouden voeren (en de respectvolle manier waarop dit gebeurde),
kregen de deelnemers inzicht over het feit dat de organisatie en huishoudelijke vaardigheden door iedereen anders worden ingevuld.
Het bespreken van de resultaten uit de enquête over organisatie van het huishouden bij de huisvrouwen en de verzorgenden gebeurden stelde
hen nog meer gerust over de diversiteit van huishouden voeren.
We stelden vast dat ze zonder schroom en met een open houding kennis en vaardigheden aanleerden en zelfs overdroegen naar hun eigen
gezinsleden en zelfs naar verzorgenden. Hierdoor kwam er meer vertrouwen in hun eigen kunnen.
“respect, begrip en medewerking van hun gezin te bekomen”
Binnen de groep was er heel veel respect en begrip voor ieders waarden en normen. Er groeide ook solidariteit in die zin dat er meerdere malen
een aanbod werd gedaan om huishoudelijke taken bij mekaar uit te wisselen. In hun gezinnen verliep dit niet altijd even goed. Om hierin
verbetering te brengen waren de aangereikte handvaten over communicatie zeer bruikbaar. Het gaf in sommige gezinnen zeer positieve resultaten.
Veranderingen op structureel niveau?
Belangrijk knelpunten binnen het domein van recycleren en sorteren van huisafval, nl. het vervoer naar het containerpark,papierophaling,ophalen
van plastiek, werden binnen de groepswerking aangepakt door middel van een schrijven door de groepsleden naar het gemeentebestuur.
Ook omtrent de verbetering van de toegankelijkheid van het eigen OCMW gebouw werden opmerkingen meegedeeld aan het OCMW bestuur.
Het goed gevoel dat we hadden over het bereiken van de vooropgestelde doelstellingen werd positief bekrachtigd in de individuele evaluaties op
huisbezoek bij de groepsleden na het beëindigen van de groepswerking. De behaalde successen door de deelnemers versterkten het gevoel in het
eigen kunnen en de aangereikte hulpmiddelen werden dankbaar benut.
Het enthousiasme van de deelnemers over de groepswerking deed vragen naar voortzetting van de bijeenkomsten.
Hun trots over het bereiken van doelen en het kunnen tonen van de zichtbare resultaten tijdens deze huisbezoeken was het dankbaarste bewijs voor
het welslagen van deze groepswerking.

Evaluatie door de stuurgroep.
De groepswerking heeft grote indruk gemaakt op de stuurgroepleden: zowel het proces als de
bereikte doelen, als de positieve neveneffecten van het groepsgebeuren, als het aangereikte
werkmateriaal werden positief geëvalueerd.
Werkmateriaal
Er is aan de deelnemers geen kant en klaar pakket aangeboden. Het materiaal is gegroeid
vanuit hun vragen en hun ervaringen, ondersteund met materiaal dat we extern vonden.
Bereikte doelen
o de leden van de werkgroep gingen niet uit van directe effecten; uit de verhalen blijkt
evenwel dat de groepsleden heel veel leerden en probeerden toe te passen
o men merkt dat - ondanks de korte periode (3 maanden effectieve groepswerking) – de
groepssamenkomsten bij de deelnemers heel wat heeft losgemaakt.
Er wordt gevraagd of de groepswerking kan verder gezet worden.
o “we hebben zelf ook weer meer het besef dat evidenties geen evidenties zijn voor
iedereen”
o “organisatie van het huishouden” is een heel moeilijk thema, vooral voor mensen met een
mentale beperking. Zij hebben het vaak heel moeilijk om de dagdagelijkse dingen aan te
leren (bv. de post op een vaste plaats leggen in huis)
o het V.I.B.O. neemt als aandachtspunt mee naar de opleiding in de school: een goed
georganiseerd huishouden heeft als basis opruimen en alles een vaste plaats geven. De
school kan dit niet genoeg benadrukken bij de leerlingen, vooral omdat vele jongeren
thuis het voorbeeld niet krijgen.
o Opruimen en het aanleren van nieuwe gewoonten en routines vergt heel wat
voorbereidend denkwerk.
De positieve effecten van het groepsgebeuren
o de groepsleden hebben respect en heel veel positieve waardering van de anderen gekregen,
ondanks de onderlinge verschillen. Dit is zeer waardevol en van enorm belang voor het
eigenwaardegevoel
o de verschillen tussen personen en de heterogeniteit van de groep hebben gemaakt dat ze
heel veel van mekaar hebben geleerd
kennis van de leefwereld van de kansarmen, ervaring en enthousiasme van de begeleiding
worden aangehaald als basiselementen voor het slagen van groepswerking

Evaluatie door de deelnemers over het groepsgebeuren
Tijdens de laatste groepsbijeenkomst gaven de groepsleden spontaan volgende evaluatie:
o het was echt een heel fijne groep
o we werden gerustgesteld omdat we niet de enigen zijn die soms problemen hebben met het
huishouden
o we werden gestimuleerd om toch dingen te doen…
o we zijn er nu veel meer mee bezig: ge denkt er meer over na
o we kregen energie vanuit de groep
o ik ken hier in de gemeente niemand en het was fijn om ’s maandags naar hier te komen
Dat gaat vreemd zijn als dat wegvalt
o ik heb mij nooit gerealiseerd dat een huishouden zoveel met opruimen te maken heeft
o kunnen ze in oktober niet opnieuw starten met een groep?
Bij de individuele nabesprekingen kwamen we tot volgende bevindingen:
o Horen hoe anderen hun huishouden doen, is voor iedereen boeiend en leerrijk.
o Het besef van het belang van opruimen wordt door velen opnieuw ter sprake gebracht als
voornaamste aspect om het huishouden onder controle te houden
o Meer specifiek nog: ze hebben leren afscheid nemen van onnodige of niet langer bruikbare
spullen met de ervaring dat dit een goed gevoel teweegbrengt.
o De groepswerking deed iedereen nadenken over het eigen functioneren binnen het
huishouden. Het feit dat er verschillende manieren zijn om het huishouden te doen was
voor sommigen ontschuldigend en voor anderen relativerend.
Het hield hen dagdagelijks bezig en op maandag kregen ze de aanzet.
o De groepsleden gaven mekaar veel inspiratie om heel concrete zaken daadwerkelijk
anders te organiseren.
o De praktische kennis over een aantal aspecten binnen het huishouden werd vergroot. De
informatie,de tips en de aangereikte hulpmiddelen waren voor hen zeer bruikbaar.
o Het poets- en opruimboekje samen met het poetsgerief en kennismaking met voor hun
nieuwe(eenvoudig en goedkoop) poetsproducten gaf bij velen aanzet om hiermee aan de
slag te gaan.
o De gezamenlijk gemaakte afspraak over het gedeeld beroepsgeheim bood veiligheid aan
de groepsleden.
o Het gevoel van lotgenoten te zijn, met heel veel respect voor ieders eigenheid en privacy,
maakte voor hen het groepsgebeuren uniek.
o De tevredenheid en de vraag naar voortzetting van de groepsbijeenkomsten kwam bij
iedere deelnemer aan bod.

Zelfevaluatie projectniveau
Hoe invullen?
Deze vragenlijst wordt ingevuld door alle werknemers die bij het empowermentproject betrokken zijn (of
waren). Er wordt telkens je mening gevraagd over de huidige situatie van het project (hoe het is) en
meteen eronder jouw oordeel over de wenselijke situatie (hoe het zou moeten zijn). De score wordt
automatisch berekend. Het is wel belangrijk dat je ALTIJD een kruisje zet (dus bij elk item en zowel bij de
uitspraak als bij de wenselijkheid). Er is geen vakje weet niet. Je moet dus altijd een keuze maken uit één
van de vier antwoordmogelijkheden: niet, weinig, wel of zeer (aan bod) (belangrijk).
Wat kan je met de resultaten doen?
De kern van deze vragenlijst is het verschil tussen feitelijke en gewenste situatie.De items met een
negatieve score zijn dan die punten die jij als knelpunt ervaart. Als je jouw knelpunten en die van je
collega's samenbrengt krijg je inzicht in wat er binnen de groep werknemers die betrokken is bij het
empowermentproject leeft. Je bekijkt het project vanop afstand en daardoor ga je misschien dingen zien
die ontbreken of beter zouden kunnen.
Je kan de resultaten van deze doorlichting ook bespreken met de deelnemers.
niet weinig wel zeer score knelpunt
Je persoonlijke mening telt.
Je kan in deze vragenlijst geen foute antwoorden geven. Je persoonlijke mening telt. We vragen je wel de
lijst eerlijk in te vullen, anders verliest het instrument zijn waarde.
Inhoudelijke criteria empowerment
1. Een breder draagvlak niet weinig wel zeer score knel-
Met welke soort organisaties wordt samengewerkt voor dit project?
punt
1.1 Organisaties uit de sector algemeen welzijn
Wenselijk
x
x
0
1.2 Organisaties uit de geestelijke gezondheidszorg
wenselijk
x
x
-1 X
1.3 Organisaties uit de gezondheidssector
wenselijk
x
x
0
1.4 Gemeentebestuur
wenselijk
x
x
0
1.5 OCMW
wenselijk
x
x
0
1.6 Socio-culturele organisaties of opleidingsorganisaties
wenselijk
x
x
0
1.7 Maatschappelijk opbouwwerk
wenselijk
x
x
0
1.8 Zelforganisaties, vierde wereldbeweging, patiëntenorganisaties,
migrantenverenigingen
x
0
wenselijk x
1.9 Individuele vrijwilligers
wenselijk
x
x
0
1.10 Individuele vrijwilligers uit de doelgroep
wenselijk
x
x
0
1.11 Buurtcomités, verenigingen, hobbyclubs, sportclubs, …
wenselijk
x
x
0
1.12 Bedrijven, middenstand, middenstandsorganisaties
wenselijk
x
x
0
1.13 Anderen ?
wenselijk
x
x
0
1.14 Er wordt een draagvlak gecreëerd om de doelgroep sterker te
maken (om op die manier hun toegang tot hulpbronnen te verruimen.
x
0
wenselijk x
2. Eigen stem
niet weinig wel zeer score knelpunt
2.1. De cliënten/deelnemers weten van bij de aanvang dat dit
project de bedoeling heeft om de invloed die ze kunnen
uitoefenen op hun eigen situatie te versterken
x
0
wenselijk x
2.2 Het project (organisatie) spreekt niet in naam van de
cliënt/deelnemers maar geeft hen zelf het woord.
x
0
wenselijk x
Zelfevaluatieinstrument projectniveau Empowermentprojecten Kansenbeleid
Electronische versie
Ontwerp: Mieja Engelen 11/04/2013 1

3. Betrokkenheid doelgroep bij ontstaan project
niet weinig wel zeer score knelpunt
3.1 Het project is ontstaan op vraag van de doelgroep om meer controle te
krijgen op hun eigen leven (en leefomstandigheden).
x
0
wenselijk x
3.2 De zinvolheid van het project werd getoetst bij cliënten/doelgroep.
wenselijk
x
x
0
3.3 De doelgroep heeft de doelstellingen van het project
vastgelegd.
x
0
wenselijk x
4. Betrokkenheid doelgroep bij ontwikkelen project
niet weinig wel zeer score knelpunt
4.1 Het verder uitwerken van het project is van in begin in samenspraak
met de doelgroep gebeurd.
x
0
wenselijk x
4.2 De doelstellingen van het project zijn doelgroep- en situatiespecifiek (dus
niet in wollige, algemene termen gesteld).
x
0
wenselijk x
4.3 De doelstellingen kunnen in de loop van het proces wijzigen indien
omstandigheden veranderen.
x
0
wenselijk x
4.4 De doelstellingen werden samen met de deelnemers in een stappenplan
(actie, …) gegoten.
x
0
wenselijk x
4.5 Het project werd minstens ter bespreking voorgelegd aan de
deelnemers.
wenselijk
x
x
0
4.6 Het project is geboren in samenspraak met
cliënten/doelgroep/deelnemers...
x
0
wenselijk x
5. Ruimte voor eigen beleving, ambities en keuzes niet weinig wel zeer score knel-
5.1 Er is uitdrukkelijk ruimte voor de eigen beleving van de deelnemers, hun
definitie van de situatie.
x
0
wenselijk x
5.2 Er is expliciet ruimte voor de eigen ambities en perspectieven van de
deelnemers in het project.
x
0
wenselijk x
5.3 Het project hanteert een werkwijze om na te gaan welke acties de
deelnemers wensen te ondernemen omdat ze die belangrijk vinden.
x
0
wenselijk x
5.4 Het project geeft mensen de kans eigen beslissingen te
nemen.
x
0
wenselijk x
6. Eigen krachten ontdekken
niet weinig wel zeer score knelpunt
6.1 Er is een techniek (methodiek, manier) om de vaardigheden, kennis en
kunde die aanwezig is bij de deelnemers zichtbaar te maken.
x
0
wenselijk x
6.2 Het project geeft deelnemers de kans te laten zien wat ze kunnen.
wenselijk
x
x
0
6.3 Het project geeft het individu de mogelijkheid om vaardigheden (kennis,
etc.) aan te leren die hij zelf belangrijk vindt.
x
0
wenselijk x
6.4 De resultaten (hoe klein ze ook zijn) die de deelnemers behalen
worden altijd zichtbaar gemaakt voor de deelnemers zelf.
x
0
wenselijk x
6.5 Als er zich problemen voordoen worden de deelnemers betrokken bij
het zoeken naar oplosingen.
x
0
wenselijk x
6.6
Het project bevat elementen die het sociale weefsel rond het individu
(gezin, familie, vrienden, ander primair verband, ...) versterken.
wenselijk x
6.7 Het project brengt deelnemers in contact met hun eigen
kracht.
Zelfevaluatieinstrument projectniveau Empowermentprojecten Kansenbeleid
Electronische versie
Ontwerp: Mieja Engelen 11/04/2013 2
x
x
0
0

wenselijk x
6.8 Het project ondersteunt de deelnemer bij het opbouwen en
onderhouden van een sociaal netwerk.
x
wenselijk x
7. In vraag durven stellen
niet weinig wel zeer score knelpunt
7.1 Het project geeft deelnemers inzicht over hoe maatschappelijke
voorzieningen en instituties werken.
x
0
wenselijk x
7.2 Het project leert deelnemers hoe ze de kans dat ze van
maatschappelijke voorzieningen krijgen wat ze nodig hebben, kunnen
verhogen.
x
0
wenselijk x
7.3 Het project stimuleert de deelnemers/cliënten om vanzelfsprekendheden
in vraag te stellen.
x
0
wenselijk x
7.4 Via het project krijgen de deelnemers meer inzicht in de samenleving en
hoe die werkt.
x
0
wenselijk x
7.5 Het project laat toe dat mensen bewust worden van bestaande
mistoestanden waarvan ze slachtoffer zijn.
x
0
wenselijk x
7.6 Het project houdt rekening met de concrete materiële (en andere
maatschappelijke) omstandigheden waarin mensen leven.
x
0
wenselijk x
7.7 Het project hanteert een werkwijze om na te gaan welke
maatschappelijke processen een belemmerend effect hebben
op de keuzemogelijkheden van deelnemers.
x
-1 X
wenselijk x
7.8 Het project verhoogt de mogelijkheden van deelnemers om
ook gebruik te kunnen maken van de voordelen van
maatschappelijke voorzieningen.
x
0
wenselijk x
8. Focus op positieve
niet weinig wel zeer score knelpunt
8.1 Mensen ervaren via het project dat ze belangrijk zijn voor anderen.
wenselijk
x
x
0
8.2 Mensen krijgen concrete verantwoordelijkheden binnen het project.
wenselijk
x
x
0
8.3 Het project laat mensen ervaren dat ze wel degelijk iets kunnen.
wenselijk
x
x
0
8.4 Het project erkent mensen voor hun inzet en hun inspanningen, ook als
'de grote' resultaten uitblijven.
x
0
wenselijk x
8.5 Mensen mogen fouten maken en krijgen de kans uit fouten te leren.
wenselijk
x
x
0
8.6 Mensen ervaren dat leren positief kan zijn.
wenselijk
x
x
0
8.7 Mensen ervaren dat ze kunnen leren van lotgenoten
wenselijk
x
x
0
8.9 Mensen ervaren dat ze eigen ambities en perspectieven hebben en die
mogen uiten.
x
0
wenselijk x
8.10 De actie/project focust op de positieve eigenschappen van
mensen en niet op hun 'problemen' of 'vermeende tekorten'.
x
0
wenselijk x
9. Verhoogt toegang tot hulpmiddelen van individu
9.1 Het project verhoogt de toegang tot psychologische hulpmiddelen
(zelfvertrouwen,assertiviteit, ...).
x
wenselijk x
9.2 Het project verhoogt de toegang tot materiële hulpmiddelen (geld,
huisvesting, ..... ) .
wenselijk x
niet weinig wel zeer score knelpunt
Zelfevaluatieinstrument projectniveau Empowermentprojecten Kansenbeleid
Electronische versie
Ontwerp: Mieja Engelen 11/04/2013 3
x
0
0
1

9.3 Het project verhoogt de toegang tot vaardigheden en kennis (kunnen
en kennen).
wenselijk x
9.4 Het project verhoogt de toegang van de deelnemers tot informatie (o.a.
rechten, …).
x
wenselijk x
9.5 Het project verhoogt de toegang van de deelnemers tot een sociaal
netwerk.
wenselijk x
9.6 Het project laat deelnemers nadenken over de gevolgen van de acties
die ze in het kader van het project ondernemen.
wenselijk x
9.7 Het project laat mensen ervaren dat ze invloed kunnen uitoefenen op
hun eigen leefomstandigheden.
wenselijk x
9.8 Het project geeft het individu meer greep om zijn concrete
leefomstandigheden.
wenselijk x
9.9 Het project draagt bij tot winst aan gedragsalternatieven voor
het individu (meer keuzemogelijkheden)
wenselijk x
10. Sociaal empowerment
niet weinig wel zeer score knelpunt
10.1 Het project draagt bij tot het gevoel onderdeel uit te maken van een
groep (verbondenheid).
x
1
wenselijk x
10.2 Het project draagt bij tot het herkennen van een gemeenschappelijk
belang.
x
1
wenselijk x
10.3 Het project verhoogt de bereidheid van een individu om zich in te zetten
voor een gemeenschappelijk belang.
x
1
wenselijk x
10.4 Het project verhoogt de bereidheid om met anderen samen te werken
in functie van dat gemeenschappelijk belang.
x
0
wenselijk x
10.5 Het project draagt bij tot de motivatie om de belangen van de groep in
andere maatschappelijke verbanden te gaan verdedigen.
x
2
wenselijk x
10.6 Het project/actie versterkt de sociale identiteit van het individu.
wenselijk x
x
1
10.7 Het project draagt bij tot winst aan gedragsalternatieven als
groep van lotgenoten ten aanzien van andere groepen in de
samenleving.
x
0
wenselijk x
11. Verhoogt maatschappelijke invloed van de 'groep'
niet weinig wel zeer score knelpunt
11.1 Het project verhoogt de toegang van de deelnemers tot
communicatiemiddelen (pers, TV, radio, infokanaal, …) zodat ze hun
definitie van de situatie kunnen verspreiden .
x
0
wenselijk x
11.2 Het project verhoogt de toegang tot communicatiekanalen met het
beleid (platform, overlegverband, hoorzitting, ...).
x
0
wenselijk x
11.3 Het project levert elementen op die worden doorvertaald naar het beleid
/de werking van de samenwerkende partners.
x
0
wenselijk x
11.4 Het project verhoogt de invloed van de groep op het politieke beleid
(structureel empowerment).
x
-2 X
wenselijk x
11.5 De actie verhoogt de maatschappelijke invloed van de groep in
de samenleving.
x
0
wenselijk x
12. Invloed van de deelnemers binnen de organisatie
niet weinig wel zeer score knelpunt
Zelfevaluatieinstrument projectniveau Empowermentprojecten Kansenbeleid
Electronische versie
Ontwerp: Mieja Engelen 11/04/2013 4
x
x
x
x
x
x
1
1
1
1
1
1
1

12.1 Om het project te evalueren werden met de deelnemers indicatoren
afgesproken.
x
wenselijk x
12.2 Cliënten/deelnemers krijgen de kans de begeleider te evalueren. x
wenselijk x
12.3 Het project voorziet regelmatig evaluatiemomenten samen met de
deelnemers.
x
wenselijk x
12.4 Het project levert elementen op die kunnen worden doorvertaald naar
het beleid van de eigen organisatie.
wenselijk
12.5 De organisatie is ernstig van plan om wat ze leert uit dit project in haar
reguliere werking op te nemen.
x
wenselijk x
12.6 Er zijn reeds stappen gezet om wat geleerd is uit dit project in
de reguliere werking op te nemen.
x
wenselijk x
12.7 Het project verhoogt de invloed van de groep op het beleid van
de organisatie die het project organiseert.
wenselijk x
13. Het project bevat ook leermogelijkheden voor andere voorzieningen (verandering)
13.1 Het project draagt effectief bij tot een positiever imago van de
doelgroep in de buitenwereld.
x
0
wenselijk x
13.2 Structurele belemmeringen voor het empowerment van de
doelgroep worden gesignaleerd aan de overheid.
x
0
wenselijk
x
Vormelijke criteria empowerment
14. Geen verborgen agenda
14.1 Het beoogde resultaat van het project is duidelijk
uitgeschreven.
x
wenselijk x
14.2 De indicatoren op basis waarvan men het eigen project gaat
evalueren zijn duidelijk.
x
wenselijk x
14.3 De doelstellingen van het project zijn verwoord in de taal van
de cliënt/deelnemers.
x
wenselijk x
14.4 De manier waarop de organisatie het project zal evalueren
staat op papier en is duidelijk voor alle betrokkenen.
x
wenselijk x
Randvoorwaarden
niet weinig wel zeer score knelpunt
15. De organisatie beschikt intern over
niet weinig wel zeer score knelpunt
15.1 uitgebreide achtergrondkennis over de doelgroep
wenselijk
x
x
0
15.2 een analyse van de maatschappelijke situatie van de doelgroep
wenselijk
x
x
0
16. De organisatie neemt haar signaalfunctie op
16.1 De informatie over de concrete maatschappelijke omstandigheden
waarin de cliënt leeft en hoe hij die situatie definieert, stromen door tot
het beslissingsniveau van de organisatie.
x
wenselijk x
16.2 De organisatie ontwikkelt een strategie om haar signaalfunctie effectief
op te nemen.
x
wenselijk x
niet weinig wel zeer score knelpunt
Zelfevaluatieinstrument projectniveau Empowermentprojecten Kansenbeleid
Electronische versie
Ontwerp: Mieja Engelen 11/04/2013 5
x
x
x
0
0
0
0
0
0
1
0
0
0
0
0
0

16.3 De organisatie volgt op wat er gebeurt met de signalen die ze uitzendt. x
wenselijk x
16.4 De organisatie leert daarvan wat een effectieve strategie is en wat
minder.
x
wenselijk x
17. Eigen werknemers versterken
niet weinig wel zeer score knelpunt
17.1 De organisatie geeft ruimte aan haar medewerkers om binnen hun
terrein zelf beslissingen te kunnen nemen.
x
1
wenselijk x
17.2 De organisatie laat toe dat hulpverleners knelpunten in de eigen
organisatie ter sprake brengen en neemt dat ernstig.
x
1
wenselijk x
17.3 De organisatie geeft ruimte aan al haar medewerkers om zich bij te
scholen en te vormen.
x
0
wenselijk x
17.4 De organisatie voorziet in een positief georiënteerde werkbegeleiding
(een empowerende) voor haar werknemers.
x
1
wenselijk x
18. rekening houden met het cliëntperspectief
niet weinig wel zeer score knelpunt
18.1 De organisatie legt de nadruk op de eigen keuzemogelijkheden van
deelnemers in plaats van op het controleren van deelnemers.
x
0
wenselijk x
18.2 De organisatie laat toe dat de hulpverlener flexibel inspeelt op de vraag
van de cliënt.
x
0
wenselijk x
18.3 Binnen de organisatie bestaat een procedure om met klachten van
cliënten om te gaan.
x
0
wenselijk x
18.4 Cliënten hebben altijd en onvoorwaardelijk inzagerecht in hun dossier
(als dat er is).
x
0
wenselijk x
18.5 De organisatie gaat uit van het recht op ondersteuning van haar
cliënteel.
x
0
wenselijk x
Gelieve nu nog je naam (of code in te vullen) in het vak hiernaast .
Projectteam
Zelfevaluatieinstrument projectniveau Empowermentprojecten Kansenbeleid
Electronische versie
Ontwerp: Mieja Engelen 11/04/2013 6
0
0