opmaak Tiecelij° - Reynaertgenootschap

■ Willy Feliers
De verhouding van Reynaert met Haersint
Het is steeds boeiend verschillende kunstenaars dezelfde scène of dezelfde verhaalfragmenten
grafisch te laten uitbeelden. Ik koos in deze laatste driemaandelijkse
Tiecelijn voor een geliefd thema, voor de erotische band tussen Haersint, de
vrouw van de wolf Isegrim en Reynaert. De naam Haersint, of met variante namen
in hetzelfde of andere handschriften (Arsenden, Haersenden, Harsenden,
Hersenden, Hersvinden, Hersvint, Yswenden…) komt negenmaal voor in de
Reynaert I, waarvan tweemaal in een erotische context.
Drie Oost-Europese kunstenaars zijn op mijn verzoek ingegaan om deze erotische
verzen als inspiratiebron te gebruiken. Als exlibrisverzamelaar en Reynaertliefhebber
ontving ik drie mooie kunstwerken.
Verhouding of verkrachting?
260
In de Ysengrimus, die de Reynaert ongeveer één eeuw voorafgaat, lezen we in het
hoofdstuk Reynaert en de wolvin, hoe Reynaert, zonder zich veel aan te trekken
van het ‘huwelijksbed van zijn oom’, de wolvin bespringt. We moeten wel de originele
Latijnse versie lezen of de prozavertaling van Mark Nieuwenhuis, want in de
vertaling van pater Jozef van Mierlo uit 1946 is deze scène weggelaten. Bij
Nieuwenhuis lezen we hoe Reynaert in een afgelegen landstreek het hol van
Isegrim ontdekt. Een reconstructie volgens Mark Nieuwenhuis en deels Van Mierlo.
Als hij in het hol kruipt, vindt de vos er de wolvenzoontjes. Verder in een hoek ligt
de vermoeide vrouw des huizes te kreunen. Reynaert vraagt aan de welpen waar
hun vader is. De vos: ‘vertel het maar zonder vrees, jullie kunnen me vertrouwen’.
De wolfjes antwoorden: ‘We zijn de zoontjes van Isengrim en houden niemand voor
de gek’. Als bewijs verwijzen ze naar hun moeder die in bed ligt omdat ze nog maar
kort geleden van hen bevallen is. Ze vertellen Reynaert dat hun vader voedsel is
gaan zoeken en dat hij pas de volgende ochtend zal terugkeren. Reynaert feliciteert
de wolvin met de mooie worp zoontjes: ‘Zo zorg je ervoor dat het wolvengeslacht
met deze flinke nakomelingen niet uitsterft.’ ‘Want,’ zegt Reynaert tot de wolfjes: ‘jullie
vader wordt oud en men verwacht dat hij niet lang meer zal leven.’ Reynaerts
vriendelijkheid is echter van korte duur. Hij heft zijn poot en besproeit de jonge wolfjes
uit zijn beide openingen en zegt: ‘Hier hebben jullie je natje en je droogje.
Smaakt het heerlijk? Lik het op lieve neefjes.’ Van de pijn in hun ogen van de scherpe
vossenurine beginnen de kleine wolven te huilen. Geschrokken komt hun moeder
kijken en ziet de vos weglopen, maar hij is te ver om hem nog in te halen. De
wolvin: ‘Vriend Reynaert waarom vlucht je zo stiekem weg? Ik nodigde je als gast,
maar je hebt je schandalig misdragen. Wat zeg je daarop?’ Reynaert vraagt om uitstel
van genoegdoening en hij belooft met rente terug te betalen. Daarop haast de
wolvin zich naar binnen en verstopt zich achter de deur. De vos heeft haar list doorzien
en doet net alsof hij naar binnen gaat door op de drempel te blijven trappelen.
Dan loopt hij stil terug en gooit modder en stenen naar de ingang. De wolvin stuift
woedend naar buiten en achtervolgt Reynaert, die door een idyllisch landschap
naar zijn burcht vlucht. Juist op tijd glipt Reynaert door de smalste poort van zijn
Tiecelijn, 20, 2007