opmaak Tiecelij° - Reynaertgenootschap
opmaak Tiecelij° - Reynaertgenootschap
opmaak Tiecelij° - Reynaertgenootschap
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
250<br />
preuts. De Reynaertauteur gebruikt de artistieke vrijheid om gedurfde beelden in te<br />
zetten maar het betekent niet dat hij daarom een perverse geest heeft. Hij kan best<br />
een kuis iemand zijn geweest. Een moralist van het zuiverste water bijvoorbeeld<br />
die de gedurfde beelden gebruikt om bepaalde karakters negatief te typeren. We<br />
moeten dus nagaan waarom de auteur zulke beelden gebruikt. Maar laten we de<br />
beelden eerst ontsluiten zodat het gedurfde karakter weer duidelijk wordt. In mijn<br />
analyse moet ik daarvoor het kind bij zijn naam noemen.<br />
In Reynaerts beeldspraak is de teelbal de klepel, zoveel is duidelijk. Omdat de klepel<br />
binnen in een klok hangt, moet de balzak voor de twee klokken staan. Bij de<br />
meeste mannen hangt een van de teelballen iets lager dan de andere en de vorm<br />
die de balzak daardoor aanneemt, moet het beeld van de twee klokken hebben<br />
opgeroepen. En de penis? Na het voorgaande ligt de interpretatie voor de hand en<br />
u had het misschien al geraden: in Reynaerts beeldspraak is het klokkentouw het<br />
beeld voor de penis. Herlezen we, gewapend met die kennis, Reynaerts relaas van<br />
Isegrims klokgelui in Elmare nog eens, dan bevinden we ons plotseling helemaal<br />
niet meer in een onschuldige aflevering van Tom en Jerry. Reynaert biecht dat hij in<br />
Elmare van Isegrim een seksverslaafde heeft gemaakt. Hij zorgde ervoor dat<br />
Isegrim niet van zijn penis kon afblijven en er maar niet genoeg van kreeg om zich<br />
te masturberen. Dwangmatig masturberen is één mogelijke erotische interpretatie<br />
van het klokgelui dat Isegrim zo zoet vond dat hij het altijd weer wilde leren want het<br />
kan natuurlijk ook dat Isegrim er maar niet genoeg van kreeg om een ander of anderen<br />
te masturberen.<br />
Nu we beseffen dat er niet staat wat er staat, lezen we de hele scène met gespitste<br />
aandacht want ook hier blijkt ‘dat de religieuze isotopie een ideale beeldtaal<br />
vormt om het seksuele te verwoorden’ (Van Daele 1993:57). Regel 1485 springt in<br />
het oog omwille van het woord ‘pine’. Dat wart hem al te zeere te pinen (1485) vertalen<br />
medioneerlandici als Dat kwam hem duur te staan. Maar het woord ‘pine’ in<br />
die regel herinnert eraan dat Grimbeert zijn oom aan het hof had geportretteerd als<br />
bleek en mager van zichzelf te kastijden – Bleec es hi ende magher van pinen (279)<br />
– en dat Reynaert aan Canticleer had gezegd dat hij voor zijn zonden zwaar had<br />
geboet in Elmare – Voer sine zonden meneghe pine (371). Het woord ‘pine’ betekent<br />
onder andere ‘boetedoening, zelfkastijding’. Een woord uit het religieuze register<br />
dus. Vertalen we regel 1485 als Daarvoor heeft hij al te zeer moeten boeten, dan<br />
klinken de beide betekenissen mee: ‘duur te staan komen’ en ‘zichzelf kastijden’.<br />
Maar er is nog een betekenis van ‘pine’ die resoneert. In regel 1294 troost Reynaert<br />
Julocke met de woorden dat mijnheer pastoor met maar één klepel zich des te minder<br />
zal moeten inspannen – Al te min so sal hi pinen! Het woord ‘pine’ betekent ook<br />
‘inspanning’. Reynaert heeft het natuurlijk over de inspanning tijdens het liefdesspel<br />
en daarmee zitten we in het erotische register dat hij in deze scène bespeelt.<br />
Ook de laatste regel van de scène die we nu bespreken, trekt onze aandacht.<br />
Geeft Reynaert daarin nog een manier waarop Isegrim de klokken in Elmare zou<br />
hebben geluid? In handschrift A luidt regel 1498: Hadsi hem na ghenomen tleuen.<br />
Maar in handschrift F staat er: Hadden si hem na genomen tleuen en omdat iedereen<br />
buiten en binnen Elmare naar het klokgelui holt, vertaalden medioneerlandici<br />
die regel als: Hadden ze hem bijna van het leven beroofd. En hadsi in A werd dan<br />
geïnterpreteerd als een samentrekking van Hadden si. Maar je kunt de bewuste<br />
regel in A ook lezen als: Had zij hem bijna van het leven beroofd. Dan wordt er<br />
gesuggereerd dat Isegrim de klokken luidde in Elmare door te stoeien met een<br />
vrouw want door samen de klokken te luidden, beroofde zij hem bijna van het leven.<br />
Tiecelijn, 20, 2007