opmaak Tiecelij° - Reynaertgenootschap

■ Marcel Ryssen
Reinardus 18
394
Baudouin van den Abeele & Paul Wackers (red.), Reinardus. Yearbook of the
International Reynard Society, vol. 18, Amsterdam/Philadelphia, John Benjamins
Publishing Company, 2005. ISSN 0925-4757/E-ISSN 1569-9951.
ISBN 90 272 4047 7.
In dit achttiende nummer van Reinardus wordt een selectie gepubliceerd uit de
lezingen die gehouden werden op het vijftiende internationaal colloquium dat
plaatsvond in Louvain-la-Neuve in augustus 2003. Na de onverwachte dood van
Brian Levy (Hull) nam Baudouin van den Abeele, eerder assistent-uitgever van
1998 tot 2001, Levy’s taak over. Een viertal bijdragen hebben het over de vos. Op
de titelpagina vertelt een vijftiende-eeuwse middeleeuwse houtsnede uit de Wynkyn
de Worde Reynard the Fox-serie over de visdiefstal: de vos deed het vuile werk
maar moet toekijken hoe de wolf de pladijzen binnenschrokt.
De Française Nathalie Le Luel heeft het over afbeeldingen van de ezel, de wolf,
de kraanvogel en de vos (L’âne, le loup, la grue et le renard: à propos de la frise
des fables du tympan Saint-Ursin de Bourges, p 53-68) in de ‘frise des fables’ in het
romaanse portaalfronton van de Sint-Ursinkerk van Bourges (Frankrijk, Cher). Op
dit fries worden drie middeleeuwse fabels uitgebeeld waarin de mens geen enkele
rol speelt: Ane enseignant, Loup et la grue en Faux-enterrement de Renart. Via de
literaire bronnen van die tijd of via mondelinge overlevering hebben deze fabels de
monumentale, religieus getinte romaanse kunst sterk beïnvloed. Geïntegreerd in
een uitgebreid profaan programma met moraliserende inslag toont de fries drie
beelden die de geestelijkheid zorgvuldig had uitkozen om vooral de eigen populariteit
te stimuleren.
Van Bohdana Librová (Brno, Tsjechië) is de lezing over La métaphore renardienne
en français médiéval afgedrukt (p. 69-92), een niet zo gemakkelijke kluif,
bestemd voor specialisten. De vos staat voor heel wat begrippen waarbij list en lafheid
of lage streken de kroon spannen. Waar geïnspireerd door de idee van de list
zijn deze begrippen zeer talrijk en syntactisch verschillend, terwijl de metaforen die
lafheid duiden typologisch minder rijk zijn. De metaforische taal wordt door enkele
eenvoudige principes geregisseerd en dit zeer nauw verbonden met onze perceptie
van de ons omringende wereld.
Eenvoudiger om te begrijpen en bijzonder interessant is de bijdrage van Rik van
Daele: La Belle et la Bête: deux films d’animation renardiens des années 1930-
1940 (p. 143-152). De schrijver draagt zijn artikel op aan Brian Levy, die hem sterk
stimuleerde om de lezing die één van de avondsessies in Louvain-la-Neuve inleidde
(nl. de vertoning van de film van Starewitch) tot een lezingtekst om te werken.
De films waarover het gaat zijn Le Roman de Renard (1929-1941) van de Russisch-
Pools-Franse cineast Ladislas Starewitch en Van den vos Reynaerde van de
Nederlander Egbert Van Putten (1943). Bron van deze laatste animatiefilm was de
prozabewerking Van den vos Reynaerde, Ruwaard Boudewijn en Judokus van de
Antwerpenaar Robert van Genechten. De uitgever ervan bracht ook de
Nederlandse vertaling van Hitlers Mein Kampf op de markt. De film van Starewitch
speelde nooit een rol in een ideologische oorlog. Het gaat om een gefilmde adap-
Tiecelijn, 20, 2007