opmaak Tiecelij° - Reynaertgenootschap

374
verdere bedoelingen. De dieren die op Nobels oproep afkomen zijn voor Willems
‘groot en klein, een bonte schaar’ waar het origineel het heeft over ‘alle die diere,
groot ende clene’. Melis volgt op de voet met ‘alle dieren, groot en klein’. Melis
behoudt Middelnederlandse woorden zoals ‘clene’ (‘kleen’), ‘dorste’ (‘dorst’) en ‘ fellen
metten grijsen baerde’ (‘den fellen met den rooden baarde’), waardoor zijn taalgebruik
zelfs in zijn eigen tijd archaïsch klonk. Melis vertaalt ‘grijsen’ door ‘rooden’,
naar het Dyckse handschrift (F), hierbij duidelijk geïnspireerd door J.W. Mullers
Critische commentaar op Van den Vos Reinaerde naar de thans bekende handschriften
en bewerkingen uit 1917, 17 een boek dat tijdens de bewerking op Melis’
schrijftafel lag als zijn meest betrouwbare gids. En niet alleen het boek was een
gids, maar de hooggeleerde Reynaertspecialist in hoogsteigen persoon had Melis
in zijn moeizame arbeid gevolgd, niet zelden hem bijspringend waar het sommige
duistere plaatsen betrof. Vreemd genoeg is in het archief van Melis geen briefwisseling
met de Leidse hoogleraar bewaard. Wel maakte Melis in zijn brief aan Stijn
Streuvels van 9 december 1925 18 gewag van een bezoek aan Muller, die hem vertelde
alle bewerkingen van Streuvels te bezitten op één na (een ‘vervolledigde uitgave’
noemt hij het). Melis vraagt als een soort tussenpersoon aan Streuvels om
Muller deze ontbrekende uitgave te bezorgen en hij schrijft hem: ‘Ik zit volop in de
copie van de Reinaart, waarop mijn uitgever wacht.’
In een brief aan August Vermeylen van 1 juni 1931 verwijst Melis nogmaals naar
J.W. Muller als autoriteit. Hij neemt het Vermeylen kwalijk dat hij in een bijdrage voor
de Nieuwe Winkler Prins bij het lemma Van den vos Reynaerde zijn bewerking niet
vermeld heeft, dit terwijl hij de bewerkingen van J.F. Willems, J. de Geyter en
S. Streuvels wel noemt: ‘Mijn aanpassing heeft toch de verdienste dat zij de eerste
volledige aanpassing is van de tot nu toe nieuwe ontdekte bronnen.’ Muller, die de
Reynaert kritisch uitgaf, moet tevreden zijn geweest met het feit dat Melis (vijf jaar
na Streuvels’ veel vrijere bewerking) zo dicht bij het origineel bleef.
Het is trouwens J.W. Muller die in de lente van 1926 in de Koninklijke Vlaamsche
Academie de voltooiing van een nieuwe metrische aanpassing van de Reynaert van
Melis aankondigt. 19 Hubert Melis ontving van Muller een schrijven dat hem bijzonder
gelukkig zal hebben gemaakt, zeker in een tijd dat hij zo oneervol zijn hoge
Antwerpse functie had moeten neerleggen. ‘Uw bewerking is zeer getrouw – en zij
is in vlotte, welvloeiende en welklinkende verzen, in hetzelfde of soortgelijke rythme
als het origineel, geschreven; de kleur en de toon van het beroemde gedicht zijn wèl
bewaard.’ Wij illustreren Mullers uitspraak met een tweede, langer fragment, ditmaal
uit de gecastigeerde uitgave van 1927 en lichten uit deze verzen 1508-1567 enkele
aspecten voor een verdere commentaar. 20
Sint leeddickene up eenen dach Nadien leidde ik hem, zekeren dag,
Tote des papen van Vimbloys. Tot bij den koster van Boloois,
In al dat lant van Vermendoys, Al in het land van Vermandoois.
So en woende gheen pape riker. Geen koster in de streek was rijker,
Die selve pape hadde eenen spijker, Want hij bezat een ruimen spijker,
Daer menich vet bake in lach. Waar menige zijde spek in lag.
Des haddic dicken goet ghelach. Daar had ik dikwerf goed gelag.
Onder dien spijker haddic een gat Onder dien spijker maakte ik een gat,
Verholenlike ghemaect. In dat, Voor elk verholen, en ik had
Daer dedic Ysingrijn in crupen. Er Isegrim toen in doen kruipen,
Daer vant hi rentvleesch in cupen Alwaar hij rundvleesch vond in kuipen
Tiecelijn, 20, 2007