opmaak Tiecelij° - Reynaertgenootschap

■ Jack van Peer
De ex-libristentoonstelling Reynaert de Vos
afb. 1
324
Mijnheer de burgemeester, mevrouw de schepen,
Mijnheer de voorzitter,
Beste Reynaerdisten, ex-librisfanaten en straks (hopelijk) nieuwe gepassioneerde
ex-libriseigenaars,
Als voorzitter van Graphia vzw, dé Belgische vereniging van en voor ex-librisverzamelaars
en -kunstenaars, ben ik u allen zeer erkentelijk voor de spreektijd die mij
hier wordt gegund. Ik zal hiervan geen misbruik maken, zeker geen vossenstreken
uithalen en absoluut, in diens sporen, mezelf niet aan de galg praten. Karakterieel
zou mij dit best passen, wat overigens ook mijn actueel genoegen versterkt, nu mij
de touwtjes hier in handen werden gegeven en ik vrijpostig over uw duurbare tijd
kan beschikken in de wetenschap dat jullie die uit hoffelijkheid, gastvrijheid en
wegens de etiquette niet zullen terugeisen. Kortom ik weet als een vos de passie te
preken.
Dergelijk schelms gedrag ligt trouwens aan de basis van mijn adoratie voor het
anekdotische in de Reynaertverhalen enerzijds, en de fundamenten van het ex libris
anderzijds. Eerst zal ik even stilstaan bij wat een ex libris is. Een ex libris of boekmerk
is een door grafische kunstenaars ontworpen eigendomsmerk dat door
iemand die zijn boeken koestert, ook in zijn of haar boeken wordt gekleefd. Zo kan
men in een oogopslag, of met een knipoog, zien aan wie het boek toebehoort. De
tekst en/of de illustratie op een ex libris vertelt meestal iets over de eigenaar ervan
(beroep, hobby, karakter...) of over de auteur en vaak ook over het thema van het
boek waarin het ex libris wordt gekleefd. In deze definitie zit meteen de genetische
identiteit van ‘het boekmerk’. De binding van het ex libris als ‘boekmerk’ met het
boek dat men koestert is onlosmakelijk. Deze benadering van het ex libris schenkt
meteen ook aan kunstenaar en bezitter een grotere en intensere emotionele en
anekdotische waarde. Ieder boekmerk ontstaat immers uit een soort symbiose tussen
de creativiteit van de kunstenaar en de gepersonaliseerde verwachtingen en
Tiecelijn, 20, 2007