opmaak Tiecelij° - Reynaertgenootschap

Roques 1951: La Chievre, auteur van een verloren roman over Tristan.
Dufournet-Méline 1985 vragen zich af: de roman, geschreven door de heer La
Chièvre is niet bewaard; heeft hij wel ooit bestaan?
Tregenza, in een klein artikeltje (MLR 1924) maakt het wel erg bont: hij meent dat
zowel Béroul, de Tristanauteur, als Pierre de Saint-Cloud een verloren Tristanroman
gekend hebben, geschreven door La Chièvre (omdat er enkele gelijkenissen tussen
de Tristan van Béroul en de Renart zouden zijn).
Williams (BBSIA 1972) meent dat Le Chèvre (sic) geen persoon, maar een titel is.
Strubel 1999, p. 1104, verwijzend naar het artikel van Lodge in Romania 1983,
vraagt zich af of we que of qui moeten lezen. Met que gaat het over een verloren
werk over Tristan, geschreven door een onbekende auteur La Chèvre. Maar als we
qui lezen, gaat vers 5 over Tristan die ‘de geit deed’, d.w.z. Tristan die, waanzin
veinzend, zich als geit vermomde om ongezien zijn geliefde Yseut te kunnen ontmoeten,
want ook in de Folie Tristan vermomt hij zich. Lodge: Tristan hangt de zot
uit, speelt de geit, een gek beest.
Een onbekende auteur, een onbekend werk, een onbekende vermomming. Ik
geloof er niets van. Waarom zo moeilijk doen? Voor mij is de oplossing zonneklaar.
Als we gewoon met de manuscripten lezen:
De Tristan qui la chievre fist,
312
d.w.z. met Tristan als auteur en Chèvre = Chèvrefeuille als verhaal, dan is dit een
verwijzing naar Tristan die Chèvrefeuille, Oudfrans Chievrefeuil, geschreven heeft,
zoals gemeld door Marie de France, de oudst bekende Franse dichteres, die circa
1165 een verhalenbundel uitbracht, de Lais, bestaande uit twaalf liefdessprookjes.
Marie de France zegt zelf dat haar verhalende lais gebaseerd zijn op lyrische lais
(het woord lai is verwant met ‘lied’). Verhaaltjes die verwijzen naar vroegere, verloren
gegane liedjes.
Chievrefeuil, het kortste lai, gaat over Tristan die eens te meer op een stiekeme
manier zijn geliefde koningin Yseut wil ontmoeten en daartoe een kamperfoelie, un
chèvrefeuille, op haar weg legt, verstrengeld in een hazelaar. Zijn symbolische
boodschap is: kamperfoelie en hazelaar leven in symbiose; wij ook:
Ma belle amie si est de nus
Ni vus sans moi ni moi sans vus. [vv. 77-78]
Mooie vriendin, zo vergaat het ons
U niet zonder mij, ik niet zonder u.
Op het einde van dit lai zegt Marie de France dat ze het navertelt naar Tristan, die
als vaardig harpspeler het lied voor het eerst gecomponeerd heeft, om de vreugde
van het weerzien met zijn geliefde te herdenken:
Tristram ki bien saveit harper
En aveit fet un nuvel lai. [vv. 112-0113]
Dat lai, voegt Marie de France eraan toe, heet in het Engels Gotelef = Goat + leaf;
in het Frans chievrefeuil = kamperfoelie = etymologisch ‘geitenblad’. Tristan was
Tiecelijn, 20, 2007