Gaa - Protestantse Gemeente Zwolle

Gaandeweg
September 2009
Wederkerig
Nieuwe start
Aandacht voor kinderen
Magazine voor alle leden van de
Protestantse Gemeente Zwolle,
de Evangelisch-Lutherse Gemeente
en De Hoofdhof Berkum

Voor alle informatie over uitvaart.
Yarden biedt u een persoonlijke uitvaart
en een passend advies.
Bij ons in Zwolle kunt u vertrouwen op
de deskundigheid van Yarden uitvaartverzorgers.
Zwolse Begrafenis Vereniging
(v/h Oostindiën)
Al meer dan 100 jaar is de Zwolse begrafenis vereniging
gevestigd in de binnenstad van Zwolle. Nadat
de Zwolse begrafenis vereniging zich heeft aangesloten
bij Yarden kwam er al snel behoefte aan een
informatiecentrum. Het Yarden informatiecentrum is
aan de Willemsvaart 2 te Zwolle. U kunt hier terecht
met al uw vragen met betrekking tot uitvaart.
Uitvaartwensen
Yarden biedt een Eigen-Wensenformulier: een vragenlijst, waarin u - zo eenvoudig of zo uitgebreid als u wilt - stap voor stap uw
wensen kunt aangeven. Het Eigen-Wensenformulier kunt u aanvragen of afhalen bij ons informatiecentrum.
Yarden informatiecentrum
Willemsvaart 2 (parallelweg van de nieuwe Veerallee)
8019 AB Zwolle
Op werkdagen geopend van 9.00 – 16.00 uur.
038 421 4000
Voor informatie kunt bellen met 0800 1292.
Voor het melden van een overlijden kunt
u dag en nacht bellen met 0800 8192
Schildersbedrijf sinds 1921
telfordstraat 18
8013 RM Zwolle
tel. 038 - 465 02 22
fax 038 - 465 37 70
TIJD VOOR JEZELF
cursussen en activiteiten
WWW.HEZENBERG.NL
12 en 26 sept. Puber-tijd
2 t/m 4 okt. Hoe stevig sta je?
18 okt. Zondagse wandeling
19 t/m 23 okt. Ikonen schilderen
27 t/m 29 nov. Een steen op je pad
038 - 444 52 51

In deze Gaandeweg
Op de voorpagina:
jong en oud kijken uit naar de start van
weer een kerkelijk seizoen.
Aandacht voor onder andere het lezersonderzoek
van Gaandeweg
pagina 4, 5, 8, 9, 17 en 19
Diaconaal nieuws
pagina 6
Studieverlof voor predikanten:
overbodige luxe?
pagina 7
Kinderen in de eredienst
pagina 10
Columnist Menno van Oel stelt een salariseis
pagina 11
Kosters voor het voetlicht
pagina 12 en 13
Weerman Ton ten Hove over zijn inspiratie
pagina 14
Het lied van Sjema
pagina 15
Pater Jozef Essing o.p. over oecumene
in Zwolle
pagina 16
Informatie van het Kerkelijk Bureau
Kerkbalans
Colofon Gaandeweg
pagina 18
Kerkdiensten voor de komende twee maanden
pagina 20, 21 en 22
Het bronnenpad
gelopen
Het is stil
daar waar ik loop, in de bossen. Ik volg een bronnenpad. Dat doet mij onmiddellijk denken aan
de Bron en ik ben benieuwd welke bronnen aangereikt zullen worden. Enigszins teleurgesteld
lees ik aan het begin van het pad dat het bronnenpad een pad is dat voert langs de bronnen van
het gebied: zoals de samenstelling van de grond, flora en fauna enz. Ook mooi, denk ik.
Opeens sta ik stil; een jonge ree graast tussen de bomen, hij ziet, hoort of ruikt mij niet.
Even blijft het heel stil… dan kijken twee reebruine ogen mij aan, roerloos staan wij beiden.
Met een paar sierlijke sprongen, nog een keer omkijkend verdwijnt het dier tussen de bomen.
Het is stil
daar waar ik ben, in die grote basiliek. Ik kijk met open mond om mij heen. Hoor de gids zeggen
dat de kroonluchters verwijzen naar het licht van God. Dat bij het bombardement in de Tweede
Wereldoorlog de glas-in-loodramen vernield zijn, op één na: het raam dat vertelt van de barmhartige
Samaritaan. Er is ook een ‘onderkerk’, een veel kleinere ruimte waar ’s winters de
diensten worden gehouden, warmer en intiemer met gemiddeld dertig, veertig bezoekers. De gids
nodigt mij uit samen te gaan kijken. Ik krijg uitleg over de mooie wandschilderingen, we praten
over avondmaal vieren, over hoe rooms-katholiek en evangelisch-luthers hier samen kerk zijn.
Bij het weggaan krijg ik van de gids, op papier, de pelgrimszegen mee. ‘God is een God van de
weg. Zo vertelt de Bijbel. En wij zijn pelgrims, mensen van de Weg.’ Een ontroerende ontmoeting.
Het wordt stil
in mij. Veel kerken heb ik gezien, overal brandt de godslamp. Mensen heb ik ontmoet en ik voel
hoe ik mensen nodig heb, om telkens weer het verhaal van God op het spoor te komen. Ik denk
aan bibliodrama. Aan mijn tekst in het verhaal van de roeping van Samuël (1 Sam. 3 vers 3):
‘De godslamp was bijna uitgedoofd.’ Een zin waar je zomaar overheen leest, een zin die mij
nu veel te zeggen heeft.
Het wordt stil
in mij. Mijn gedachten gaan naar het verhaal van Elia op de Horeb; de Heer kwam voorbij.
Niet in de grote, krachtige windvlaag was Hij, niet in de aardbeving, niet in het vuur.
Maar in het gefluister van een zachte bries. Een lied welt op, ‘Aan U behoort, o Heer
der Heren, de aarde met haar wel en wee.’
Toch het Bronnenpad gelopen.
Christa van Stappen-Ormel,
kerkelijk werker Oosterkerk
3

4
AANDACHT VOOR
Magazine voor alle leden van de
Protestantse Gemeente Zwolle,
de Evangelisch-Lutherse Gemeente
en De Hoofdhof Berkum
Gaandeweg
Februari 2008
Jeruzalemkerk 75 jaar
Op weg naar Pasen
Respect voor elkaar
Lezersonderzoek stemt tot nadenken
Twee nummers geleden, in april, zat
er bij Gaandeweg een enquêteformulier.
Anderhalf jaar nadat het blad met
Kerst 2007 voor het eerst verscheen,
wilden we graag weten wat u als
lezers van ‘ons’ blad vond. Wie bent
u als lezer en hoe leest u en/of waardeert
u het kerkblad? Dat is niet alleen
voor ons als redactie van belang, maar
ook voor de verantwoordelijke bestuurders.
Gaandeweg draait nog in
de probeertijd. Binnenkort beslist de
Algemene Kerkenraad of en zo ja volgens
welke redactionele en financiële
formule, het blad wordt voortgezet.
Van de ruim 10.000 formulieren kwamen
er bijna 400 terug. Daarvan was
52% ingevuld door vrouwen (verder:
38% mannen; 10% echtparen); eenderde
van de inzenders was onder de 60 jaar,
tweederde erboven. Voor het merendeel
(ongeveer 90%) zijn zij kerkelijk betrokken
en trouwe kerkgangers. Hoewel
negatieve aanduidingen niet ontbraken,
is de waardering als geheel hoog: 61%
geeft een 7 of 8. Gaandeweg wordt lang
bewaard: tot het volgende nummer
(81%) en er zijn zelfs mensen die alle
nummers bewaren en af en toe herlezen.
Op Weg
Op de formulieren vinden we nogal eens
opmerkingen als: “Het ziet er prachtig
verzorgd uit, maar het is een glossy,
geen echt kerkblad. Wij willen Op Weg
terug!” Op Weg, het vorige protestantse
kerkblad van Zwolle, was uitgevoerd
in zwart met één kleur, verscheen om de
twee weken en bevatte veel wijkberichten:
korte stukjes over overledenen,
pastorale berichten, aankondigingen
van trouwdiensten en dergelijke. Op die
manier bleef je goed op de hoogte van
het wel en wee in eigen wijk en andere
wijken. Dat ontbreekt nu. Maar daar
zit wel een verhaal achter.
Na bijna twintig jaar Op Weg kostte het
veel energie om elke veertien dagen een
Magazine voor alle leden van de
Protestantse Gemeente Zwolle,
de Evangelisch-Lutherse Gemeente
en De Hoofdhof Berkum
Gaandeweg
Juni 2008
Van geluk spreken
Inspirerende reizen
Kerk in hart van Zwolle
Magazine voor alle leden van de
Protestantse Gemeente Zwolle,
de Evangelisch-Lutherse Gemeente
en De Hoofdhof Berkum
blad te produceren en er kwamen bovendien
allerlei andere communicatiemiddelen
op. Praktisch elke wijk heeft
inmiddels een eigen wijkblaadje en
website, zondagsbrieven of iets dergelijks.
Voor Gaandeweg werd een andere
formule uitgedacht. Het blad is dunner
dan Op Weg (24 in plaats van 32 pagina’s)
en wordt bezorgd bij iedereen
die staat ingeschreven bij de PGZ, de
Lutherse Gemeente en De Hoofdhof
in Berkum. Op Weg kende abonnees.
Gaandeweg verschijnt zes keer per jaar
(73% van u zegt: precies goed).
Zwolse zaken
De redactie besteedt veel aandacht aan
vormgeving en leesbaarheid en dat
wordt gewaardeerd: positieve scores
tussen de 82-89%. Gaandeweg is geen
wijkblad en moet daarmee niet concurreren.
Dat betekent: vooral Zwolse
zaken, geen landelijk of regionaal
nieuws en geen pastorale berichten.
Alleen het noemen van alle overledenen
elke twee maanden zou ruim een pagina
in beslag zou nemen, nog afgezien
van het feit dat je je daarin geen fout
kunt permitteren.
Wel in Gaandeweg, binnen de beperkte
ruimte die er voor is, wijkberichten, aankondigingen
van activiteiten en dergelijke.
Deze rubriek, Aandacht Voor,
scoort het hoogst in de waardering: 63%
leest die ‘met plezier’. Er zijn contactpersonen
die de berichten aan ons doorgeven,
maar dat kunnen lezers ook
rechtstreeks aan ons doen, via de mail
gaandeweg@pknzwolle.nl of het postvak
op het Kerkelijke Bureau (de gegevens
staan altijd op pagina 18). De redactie
belooft niet dat alles wordt geplaatst:
nieuws uit de wijkgemeenten gaat voor
algemeen nieuws, aankondigingen gaan
voor verslagen.
De berichten werken overigens wel:
35% van de deelnemers aan het lezersonderzoek
heeft wel eens een aangekondigde
activiteit bezocht.
Gaandeweg
Augustus 2008
Niet vrijblijvend
Geloof en zingeving
Zingen geeft kracht
Magazine voor alle leden van de
Protestantse Gemeente Zwolle,
de Evangelisch-Lutherse Gemeente
en De Hoofdhof Berkum
Informeren
Om de leden te informeren is er in
Gaandeweg ruimte voor de stedelijke
diaconie (45% leest de pagina Diaconaal
met plezier; 46% zegt: ‘gaat wel’)
en voor informatie vanuit de Algemene
Kerkenraad over beleidszaken.
Die rubriek, Desgevraagd, wordt redelijk
gewaardeerd (39% ‘met plezier’;
46% ‘gaat wel’). Verder doen we ons
best om in interviews mensen te laten
vertellen over ‘wat hen beweegt’. Die
rubrieken (Reportage, Van Buitenaf,
Mijn Inspiratie) worden goed gewaardeerd
(respectievelijk 58, 62 en 48%
leest ze ‘met plezier’). ‘Mijn Lied’
doet het minder: die rubriek mag van
15% verdwijnen.
Opinie
Tenslotte is er de categorie ‘stichting,
discussie, opinie’ waarvan de waardering
per definitie persoonlijker ligt.
Zoals men van een column die bewust
prikkelend geschreven is mag verwachten,
loopt de waardering daarvoor nogal
uiteen: 48% leest Van Oel met plezier;
van 19% mag die verdwijnen. Voor
Stellingname zijn de cijfers respectievelijk
51% en 11%. De meditaties worden
door meer dan de helft (53%) goed
gewaardeerd. Slechts 3% wil er vanaf.
Meer aandacht
De enquête stemt tot nadenken en dat
was ook de bedoeling. Verschillende
lezers gaven aan, Gaandeweg te weinig
inhoudelijk te vinden. Daar willen we
als redactie graag meer aandacht aan
besteden en denken na over hoe dat
zou kunnen.
Alle lezers die de moeite hebben
ge-nomen de enquête in te vullen,
willen we daarvoor heel hartelijk
bedanken. Daarnaast gaat onze dank
naar Jan Haanstra en Dorée Wassenaar,
die ons hebben geholpen bij het
verwerken van alle formulieren.
Gaandeweg
Juni 2009
Vrij van de kerk
Blik naar buiten
Orde op zaken
Magazine voor alle leden van de
Protestantse Gemeente Zwolle,
de Evangelisch-Lutherse Gemeente
en De Hoofdhof Berkum

“Ik zie mijzelf vooral
als dienaar van het Woord”
Op 28 juni deed ds. Edward van ’t Slot intrede in de
Stinskerk. Om nader kennis met hem te maken, stelde
de redactie de nieuwe predikant een aantal vragen.
Wat waren uw belangrijkste overwegingen om het beroep
van de Stinskerk aan te nemen?
“Daar zou ik toch het woord ‘roeping’ voor willen gebruiken.
Het gaat allemaal heel gewoon, heel menselijk: het klikte met
de beroepingscommissie en met de gemeente; de omgeving
vinden we prachtig – enzovoorts. De Stinskerk heeft een duidelijk
profiel: orthodox, christocentrisch, Bijbelgetrouw – of
hoe je dat ook maar noemen wilt, maar niet vastgeroest in
allerlei dingen die ik als bijzaken beleef. Dat is een profiel
waar ik me bij thuis voel. Al met al kreeg ik de indruk dat
er tegen me gezegd werd: dit is jouw plek.”
Kunt u (en wilt u) een vergelijking
maken tussen de
Stinskerkgemeente en die
van Opende?
“Als ik maar niks lelijks
over Opende hoef te zeggen,
want daar heb ik geen
enkele reden voor. Ik heb
het tussen het gemoedelijke
volk daar al die tijd
heel goed gehad, een
Jaarthema Sionskerk
‘Heilig God - Toegewijd volk’ is het
jaarthema in de Sionskerk. Ds. H. Evers
geeft daarop de volgende toelichting.
Heilig God
Veel mensen zijn vandaag ergens naar
op zoek: naar het hogere, naar iets dat
boven het dagelijkse leven en ook boven
onszelf uitstijgt. Iets of Iemand die
zin en doel geeft aan het leven.
Soms blijft dit vaag…
Bijbel en Kunst
In de Bijbel en Kunstdiensten licht het
jaarthema van de Sionskerk op een
bijzondere manier op. Via de beamer
worden schilderijen geprojecteerd, die
het thema op een nieuwe manier doen
spreken. De diensten zijn op de eerste
zondag van de maand, ze beginnen
om 19.00 uur en ds. H. Evers gaat
er in voor.
De eerste Bijbel en Kunstdienst is op
zondag 4 oktober. Dan wordt het schilderij
‘De roeping van Mozes’ van
Marc Chagall bekeken. De volgende
Bijzonder is dat de Bijbel spreekt van
de God, die mensen aanspreekt, soms
ook zonder dat zij Hem zochten. De God
van de Bijbel laat door de eeuwen heen
van Zichzelf horen, in Jezus Christus
zelfs heel persoonlijk.
Wat dan opvalt is dat de HERE zich
als de Heilige laat zien, niet zomaar
Iemand. Dit seizoen willen we speciaal
bij de Heiligheid van de God van de
Bijbel stilstaan.
diensten zijn op 1 november, 3 januari,
7 februari en 7 maart. Meer over de
inhoud in de volgende Gaandeweg.
prachtige tijd die we ons als gezin altijd met liefde zullen
herinneren. Die gemoedelijkheid vinden we in Westenholte
op een vergelijkbare manier terug. Wat anders is: in
Groningen was ik als predikant de spin in het web, degene
die zich overal mee bemoeien moest. Dat had wel wat en ik
heb er veel van geleerd. Maar het zal hier anders zijn. Ik kan
me concentreren op de zaken waar ik me als predikant ook
op concentreren wil.”
Wat ziet u als de belangrijkste taak van een wijkpredikant?
“Dat verschilt uiteraard per predikant en per wijkgemeente.
Want we hebben allemaal sterke kanten en gebreken. Ik zie
mijzelf vooral als ‘dienaar van het Woord’, en mijn belangrijkste
taak is ervoor te zorgen dat de Bijbel open gaat.
Middenin het leven. In de kerkdienst mag ik hopelijk vanuit
de Bijbel dingen doorgeven, waar we zelf niet direct aan
gedacht hadden maar waar we wel mee verder kunnen.
Daarom vind ik het belangrijk om goed werk te maken van
de preek en mijzelf ook te laten ‘prikkelen’ door een
Bijbeltekst. En door de week, in pastoraat en toerustingswerk,
hoop ik dat de Bijbel mensen woorden aanreikt die hen
helpen om te bidden, en om hun weg met God te vinden.”
Hoe heeft u de verbintenisdienst beleefd?
“Ik ben blij dat die dienst werd geleid door een ander: professor
Muis uit Utrecht. Ik heb in die dienst dingen meegekregen
waar ik mee verder kan. En de gemeente ook.”
Toegewijd volk
De ontmoeting met de levende en de
Heilige God blijkt indrukwekkend.
Vaak reageren mensen met eerbied,
ontzag, willen zij zich aan Hem toewijden.
Ook dit zal centraal staan: onze
reactie, ons antwoord aan de HERE.
Ook wij willen ons toewijden aan Hem.
Cursus leidinggevenden
De Sionskerk organiseert een cursus
voor managers en bedrijfsleiders die
christen zijn en met vragen te maken
krijgen. Christen zijn en leiding geven in
het bedrijfsleven: hoe doe je dat? Wat
voor leider ben jij? Wat in je werk levert
spanning op en waar krijg je energie uit?
Waar loop je tegenaan? Maakt het christelijk
geloof verschil op de werkvloer?
En hoe zit een bedrijfsleider in de kerk?
Hierover willen we met elkaar praten.
We komen samen op maandag 2 november
2009 bij een van de deelnemers op
de zaak. Belangstellenden zijn van harte
welkom. Voor informatie: ds. H. Evers,
tel. (038) 455 06 50.
5

6
DIACONAAL
Wederkerig
Nood, gebrek en verlies kunnen leiden tot eenzaamheid.
Eenzaamheid kan zelden worden opgeheven, maar vaak worden
onderbroken. Er kunnen momenten zijn waarop mensen elkaar
ontmoeten van hart tot hart. Het lijkt wel eens zomaar te gebeuren
dat er echt contact ontstaat, tijdens het uitvoeren van een klus
in het huishouden, aan het bed, op het werk. Even tonen wij
elkaar dan ons hart, is er echt contact, begrip. Het bijzondere is
dat dit van twee kanten komt. Dat de helper de geholpene is en
omgekeerd. Dat mensen elkaar daarin gelijkwaardig zijn. Dat zij
tegenover elkaar staan in al hun waarachtigheid. En dan weer hun
eigen weg gaan. Gesterkt en bemoedigd: gezegend.
Lútzen Miedema,
diaconaal predikant
Senioren en levensvragen
De kerk is een plek waar mensen samenkomen en waar antwoorden
op hun levensvragen aan de orde komen. Helaas zijn er mensen
die dit wel zouden willen, maar de drempel niet nemen.
Zij zoeken vaak een plek waar hun levensvragen veilig aan de
orde kunnen komen, maar als de drempel van de kerk te hoog is,
is er weinig voor hen te vinden. In het huidige zorgaanbod is er
nauwelijks tot geen plaats voor. Vroeger werden verzorgingshuizen
nog als woonfunctie gezien en hoorden de bewoners vooral
bij de wijkkerk. Voor verpleeghuizen ligt dat anders. Deze dienen
zelf geestelijke verzorging te bieden als onderdeel van hun hulp.
Er wordt echter steeds meer op bezuinigd. Er ontstaat steeds
minder ruimte om over de zin van het leven te spreken.
Een ouderenwerker uit Drenthe zegt over de senioren die zij
tegenkomt: “Ik loop er regelmatig tegenaan dat mensen problemen
hebben die ze niet met het maatschappelijk werk, een
psycholoog of een predikant willen bespreken. Het gaat vaak
om het omgaan met verlieservaringen: de dood van partner of
kind. Maar ook de vraag of men het goed heeft gedaan in het
leven. Vaak zijn deze mensen eenzaam en hebben ze vanwege de
hoge leeftijd al veel dierbaren verloren. Ze hebben geen behoefte
aan gezelligheid in groepen, dat lost voor hen niks op. Naar een
hulpverlener willen ze ook niet en bij een kerk willen ze niet
(meer) horen. Ik zie dan dat dit speelt, maar kan er zelf niet
zoveel mee omdat ik vooral kom om hulp in te zetten en te
controleren of alles goed verloopt. Dan is mijn tijd weer op
en moet ik naar de volgende cliënt.”
Matig eenzaam
Dit is één van de citaten in de nota ‘Levensvragen en Sociaal
Isolement’ van de Stichting Welzijn Ouderen Zwolle. Deze stich-
Maatschappelijk activeringswerk
Het maatschappelijk activeringswerk (ma-werk) is gericht op de
opbouw van de samenleving en de ondersteuning van vrijwilligers,
waaronder die uit de Protestantse Kerk. Dit werk is provinciaal
georganiseerd en wordt grotendeels gefinancierd door de
provincie. Het ma-werk hoorde eerst bij het Dienstencentrum
Overijssel, maar dit is opgeheven in 2008. Het werk is nu
georganiseerd via de stichting ProMO: Stichting Protestants
Maatschappelijk Activeringswerk Overijssel.
Nog steeds heeft het ma-werk een sterk diaconale insteek en
ting ontwikkelde een project dat hierop ingaat, na een onderzoek
uit 2005 waaruit bleek dat bijna 40% van de Zwolse ouderen
zich ‘matig eenzaam’ voelt. Hieruit bleek ook, dat er geen aanbod
is om de emotionele eenzaamheid te verminderen. Daarom
wordt nieuw werk gestart, onder meer in samenwerking met de
diaconaal predikant.
Hierbij staat de zogenoemde presentiebenadering centraal.
Dit wil zeggen dat er wordt gewerkt vanuit een relatie met elkaar.
Op basis van wederkerig contact wordt een signaleringsnetwerk
opgezet, dat eenzaamheid en isolement in een vroeg stadium
signaleert en via korte lijnen ondersteuning biedt.
Komend najaar worden vrijwilligers aangezocht om ouderencoach
te worden: deze gaat bij een minder mobiele oudere op
bezoek om over levensvragen te praten. De koppeling duurt als
regel maximaal een jaar, maar uitzonderingen mogen.
Hiernaast wordt aanbod ontwikkeld voor alle ouderen die in een
groep levensvragen willen bespreken. Om te beginnen worden
voor hen twee lezingen georganiseerd. Daarnaast kunnen mensen
zich aanmelden om ouderencoach te worden.
Tegelijk brengt SWOZ in kaart welk aanbod kerken en anderen
nu al hebben voor senioren met levensvragen. De diaconie
verkent hoe leeftijdsgebonden diaconaat ontwikkeld kan worden.
Baanloos
Hoe de economie zich gaat bewegen is niet altijd duidelijk. Het is
niet zeker of er meer werkloosheid ontstaat. Dit najaar volgt de
diaconie de ontwikkelingen in Zwolle op de voet en inventariseert
zij mogelijkheden voor wie baanloos is geworden. Waar nodig zal
een ontmoetingspunt worden opgezet, waar lotgenoten elkaar
kunnen ontmoeten en verder helpen.
ondersteunt het vrijwilligers in kerk en samenleving. In Zwolle
gaat dit werk zich richten op contacten tussen christenen en
mensen met een andere levensbeschouwing. Hiervoor is met
name Wim van Dommelen beschikbaar. Hij werkt in onze
provincie samen met Janneke Dijkhof, die aandacht geeft aan
de zorg, en Heileen Holman, die zich specialiseert op het gebied
van de sociale zaken. Adres via: Steunpunt Zuidoost PKN,
Postbus 175, 6980 AD Doesburg. Tel. (0313) 48 20 63.

STELLINGNAME
Iedere wijk heeft er wel eens mee te maken,
een dominee die met studieverlof is. Eens in
de vijf jaar krijgt een predikant de mogelijkheid
drie maanden lang vrijgesteld te worden van
de gewone werkzaamheden om te studeren.
Dat studieverlof is niet verplicht, maar veel
predikanten maken er gebruik van.Wat houdt
studieverlof in? Wat wordt er dan bestudeerd?
Mag de predikant het onderwerp zelf bepalen?
En heeft de gemeente er ook nog iets aan? Is
studieverlof geen overbodige luxe? Ds. Nelleke
Eygenraam (Adventskerk) en ds. Iemke Epema
(Jeruzalemkerk) vertellen over hun ervaringen.
Studieverlof geen overbodige luxe
“Voor mij is het
heilzame noodzaak”
Nelleke Eygenraam benadrukt dat je als
predikant veel moet lezen om je theologische
kennis op peil te houden of te
vergroten. “Ik lees graag, maar in de
praktijk beperk ik mij meestal tot de
voorbereiding van bijvoorbeeld een
kerkdienst of een leerhuis. Aan meer
studie kom ik amper toe. Gelukkig
bestaat er studieverlof. Dat is een luxe,
ja, maar geen overbodige. Voor mij is
het een heilzame noodzaak. Uiteindelijk
voor de gemeente ook, denk ik.
Tot nu toe heb ik drie keer studieverlof
genoten. Het eerste verlof heb ik
besteed aan het Bijbelboek Openbaringen
ter voorbereiding op een serie
kerkdiensten en kringwerk. Mijn tweede
studieverlof was gericht op kerk en
theologie in Latijns-Amerika, een
specialisatie uit de tijd van mijn theologiestudie.
Een studiereis naar Nicaragua,
georganiseerd door Kerk in
Actie, vormde een deel van het verlof.
Weer terug in Nederland heb ik er een
artikelenserie over geschreven, presentaties
gehouden en een gemeenteproject
begeleid. Het derde studieverlof was
verdeeld over twee periodes van zes
weken. Aanvankelijk heb ik mij verdiept
in het spanningsveld tussen traditie
en vernieuwing in de liturgie. Aan
dat verlof heb ik zelf veel gehad, maar
ik heb er weinig van op papier gezet
omdat in die periode mijn moeder
overleed.
Vorig jaar kreeg ik tijd voor een vervolg.
Toen was mijn onderwerp het Onze
Vader. Er volgde aansluitend een serie
preken. De komende maanden bied ik
een leerhuis over het Onze Vader aan.”
Op de vraag of het niet moeilijk is om
zo’n periode niets anders te doen dan
studeren en daar de concentratie en discipline
voor op te brengen antwoordt ze:
“Ik moet altijd op gang komen en eraan
wennen dat ik verder niets hoef. Dan
ben ik graag ergens anders. Daarom heb
ik in de beginfase telkens de afzondering
gezocht met alleen een stapel
boeken als gezelschap. Zo vond ik een
goed dagritme waartoe altijd een flinke
wandeling behoorde. De concentratie en
discipline kwamen vanzelf.” Ze vindt
zeker dat de gemeente er ook iets aan
heeft: “Een ontspannen en ‘bijgetankte’
predikant. En ook vaak een boeiend
leerhuis en bijzondere kerkdiensten.”
“Je doet nieuwe
inspiratie op”
Iemke Epema heeft net zes weken
studieverlof gehad. Ook volgens haar
is het geen overbodige luxe. “In dit vak
moet je blijven lezen en studeren. In de
stroom van dagelijkse bezigheden vind
je daar vaak moeilijk de tijd en de rust
voor. In 2001 had ik voor het eerst
studieverlof. Toen heb ik een KPV-training
op ‘Zon en Schild’ in Amersfoort
gevolgd, die speciaal is opgezet voor
Leren kijken vanuit een nieuw perspectief, predikanten
gebruiken er hun studieverlof voor.
predikanten, om je te helpen kijken naar
je eigen functioneren. Je zat daar drie
maand intern met andere collega’s en
maakte intensief kennis met de wereld
van de psychiatrie. Nu had ik zin om
weer eens echt de boeken in te duiken.
Ik was geïnteresseerd geraakt in het
werk van Charles Taylor, een hedendaags
filosoof die een dik boek geschreven
heeft over de seculiere tijd waarin
wij leven. Hij probeert een antwoord te
vinden op de vraag hoe het mogelijk is
dat het, zeg maar in de Middeleeuwen,
bijna onmogelijk was om niet in God
te geloven, terwijl het in onze tijd bijna
andersom is. Daarvoor duikt hij de
geschiedenis in en van daaruit zegt
hij boeiende dingen over het heden.
Geloof in God is een heel persoonlijke
keuze geworden, die je moet kunnen
verantwoorden. Geloof en ongeloof zijn
in onze cultuur tegenover elkaar komen
te staan. Hij probeert deze beide polen
met elkaar in gesprek te brengen op een
manier die mij erg aanspreekt. Ik wilde
daar graag dieper induiken.
Je moet even weer een goed ritme vinden,
maar dat groeit vanzelf, en het is
heerlijk om alle tijd te hebben om te
studeren. Ik vind het heel goed dat
je iets mag kiezen waar je zelf echt
nieuwsgierig naar bent en ik denk dat
het in elk geval indirect ook aan de
gemeente ten goede komt. Je doet
nieuwe inspiratie op.
In het najaar tijdens een kring ga ik
iets vertellen over wat ik heb gevonden
bij Taylor.”
7

8
AANDACHT VOOR
Psalmen oecumenisch bezien
‘Ik geloof en ik neem mee…’ is
het jaarthema van de Jeruzalemkerk
voor het seizoen 2009/2010.
Aan de hand van dit thema gaan
we met elkaar in gesprek over de
inhoud van ons geloof. Wat geloven
we en wat niet en hoe is ons
geloof in de loop van ons leven
veranderd? Wat lieten we achter
en wat nemen we mee? Een groot
deel van het programma wordt
samen met de Oosterkerk aangeboden.
Op 13 september is er
een startdienst rond het jaarthema,
waarin de predikanten ds. Andries
den Besten en ds. Iemke Epema
samen voorgaan.
Ook dit jaar is er weer kanselruil tussen de Jeruzalemkerk en de Dominicanen.
In het weekend van 26 en 27 september zijn voorgangers en lectoren te gast bij
elkaar. In de Jeruzalemkerk gaan dan pastor Anneke Grunder en dominee Andries
den Besten voor. In de Domininicanenkerk gaan de eigen voorganger René Dinklo
en vanuit de Jeruzalemkerk ds. Iemke Epema samen voor. In deze dienst staat
Psalm 19 centraal.
In de weken die daarop volgen verdiepen we ons samen in de traditie van de
psalmen en zullen we enkele psalmen samen lezen. Deze psalmenkring wordt
gehouden in het Dominicanenklooster op vier dinsdagavonden: 13 en 27 oktober,
10 en 24 november. Aanvang 20.00 uur. Inleiders zijn René Dinklo en Iemke Epema.
Iedereen die belangstelling heeft is welkom. Voor koffie en thee en het aangeboden
materiaal wordt een bescheiden vergoeding gevraagd.
Rondje dominees
Jaarthema Jeruzalemkerk
Een kring die gezamenlijk met de Oosterkerk wordt gehouden en in oktober start,
heeft de naam ‘Rondje dominees’ gekregen. Wat houdt de predikanten en kerkelijk
werker in onze gemeentes bezig als het gaat om geloven? Waar worden zij door
geïnspireerd, wat heeft hun bijzondere belangstelling? In de loop van het seizoen
krijgt iedere pastor en ook stagiaire Paula de Jong van de Jeruzalemkerk een keer
de beurt.
De eerste bijeenkomsten zijn op dinsdag 6 oktober en dinsdag 3 november, in de
Oosterkerk vanaf 20.00 uur. De eerste avond vertelt ds. Bousema over waar hij zich
tijdens zijn studieverlof in heeft verdiept en op 3 november gaat ds. Epema in op de
vraag hoe door de secularisatie het geloof veranderd is. De data voor de avonden die
volgen zullen bekend worden gemaakt in het oktobernummer van Gaandeweg.
Het gehele jaarprogramma is te vinden op de website van de Jeruzalemkerk:
www.jeruzalemkerkzwolle.nl.
Rommelmarkt voor wijkkas Jeruzalemkerk
Naar goed gebruik wordt aan het begin van het nieuwe seizoen een rommelmarkt
gehouden in en rond de Jeruzalemkerk, waarvan de opbrengst bestemd is voor
de wijkkas.
De rommelmarkt vindt plaats op zaterdag 26 september, van half tien ’s morgens
tot een uur of twee ’s middags. Er zijn niet alleen dingen te zien en te koop, maar
ook te doen en eigengemaakte lekkere hapjes te nuttigen. Wie spullen heeft voor
de rommelmarkt (geen grote meubels) kan contact opnemen met Luit Bonsink,
tel. (038) 421 86 22.
Commissie Grote Kerk
Het nieuwe jaarthema van de Michaëlsvieringen,
‘Crisis’, heeft als ondertitel
‘De winst van het verlies’ en dat is niet
toevallig. Het lijkt namelijk zinloos om
een heel jaar over allerlei crises te spreken
en er verder niets mee te doen. Als er iets
aan het bestaan hapert, als het stagneert,
komen er immers vragen en een verlangen
naar verandering. Dan ga je zoeken naar hoe
het anders, beter kan. Daar kun je elkaar bij
helpen door op onderzoek uit te gaan en
door voor elkaar een helper te willen zijn.
Die volgorde is niet nieuw, want ook de
Heidelbergse Catechismus noemt dat:
je begint bij de ellende en dan volgen verlossing
en dankbaarheid. De kerk weet er
dus van.
De Michaëlsvieringen zijn nu op elke
tweede zondag van de maand, te beginnen
op 13 september. Dan is Exodus 5 de
leidraad en is de economische crisis het
voorbeeld.
Op 11 oktober staat de milieu- en klimaatcrisis
centraal. Het gaat in deze viering over
mogelijke keuzes: is er wel wat te kiezen,
hoe werkt dat? Kun je ‘winst’ halen uit
vroegere keuzes? Ook voor jezelf?
De Michaëlscantorij is ons daarbij weer
van dienst.
Hoeksteen maakt
jubileumboekje
Een blijvende herinnering aan 25 jaar
De Hoeksteen is het jubileumboekje dat
verschijnt op de Startzondag 13 september.
Het boekje, dat de titel ‘Geloven is een
werkwoord’ heeft gekregen, is samengesteld
door een vijftal gemeenteleden. Het bevat
een historische schets over een kwart eeuw
kerk zijn, verhalen en ervaringen uit de loop
der jaren en tal van foto’s.
Het boekje kost € 5,- (exclusief eventuele
verzendkosten) en is ook voor belangstellenden
van buiten De Hoeksteen te bestellen,
zo lang de voorraad strekt. Mail uw naam,
volledig adres en het aantal boekjes dat
u bestelt naar Astrid Nauta-Drissen:
astriddrissen@hotmail.com.

Welkom bij
Musicalgroep Oosterkerk
De Musicalgroep van de Oosterkerk
brengt op eigentijdse wijze Bijbelse
verhalen tot leven. De verhalen zijn
actueel en de liederen liggen makkelijk
in het gehoor. Deelnemers (16 tot
60 jaar) komen vanuit diverse kerken
maar ook van buiten de kerk.
Onze nieuwe musical ‘De zon is weggewaaid’
is een alternatief Paasverhaal.
De muzikale leiding is in handen van
Geeske Koopman-Ridderbos en Rob van
Harten is onze regisseur. Kom vrijblijvend
kennismaken en ontdek hoeveel
ontspanning en plezier het meedoen
kan geven.
Liever eerst informatie? Bel met Marinus
Corée, tel. (038) 454 63 93. We repeteren
elke woensdagavond in de Oosterkerk,
Bagijnesingel 17 te Zwolle van
20.00 tot 22.00 uur.
Geloven in duurzaamheid
Christenen geloven dat God begaan is
met de schepping. Veel patronen van
consumptie en productie tasten de
schepping aan. Wat doen we? Kunnen
de Bijbel en theologische inzichten
ons hoop bieden?
Over deze vragen gaat ‘Geloven in
duurzaamheid’, één van de activiteiten
van Vorming & Toerusting in Oosterkerk
en Jeruzalemkerk. Op donderdag
8 oktober is de introductieavond in
de Oosterkerk. We staan stil bij de
Mondiale Voetafdruk. De tweede bijeenkomst
is donderdag 29 oktober in de
Jeruzalemkerk. Hans Schravesande,
theoloog en voorzitter van de landelijke
werkgroep Kerk en Milieu van de Raad
van Kerken, is dan onze gast. Centrale
vraag: hoe daagt de klimaatcrisis de
theologie uit? Van november tot en
met maart volgen nog vier activiteiten
waarover later meer.
Informatie:
Theo Brand, tel. (038) 421 41 54,
e-mail: theobrand@kpnplanet.nl of
Marijke ten Dam, tel. 06 525 428 96,
e-mail: marijketendam@home.nl.
Zie ook: www.oosterkerk.nl.
Góeiemorgen! Het Hemels Gelag
In de Oosterkerk start weer het Hemels
Gelag, vieringen voor jongeren van
16 tot 25 jaar. Iedereen uit deze leeftijdsgroep
is welkom. Het gaat om ontmoeting
met elkaar, met jezelf en met
God. Stiltemomenten worden afgewisseld
met gesprek en creatieve werkvormen
en we sluiten af met broodjes.
Voor komend seizoen zijn we ook op
zoek naar verhalenvertellers. Wie rond
geloven een verhaal wil vertellen of een
bijzondere ervaring wil delen, kan
meedoen. Zowel oude als jonge verhalenvertellers
kunnen zich melden. De eerste
Hemels-Gelagviering is zondag 4 oktober
om 11.00 uur in de Oosterkerk,
Bagijnensingel 17 te Zwolle.
Kennismaken? Op 18 september is de
jaarlijkse borrelavond vanaf 21.00 uur.
Aanmelden bij: familie Van de Venis,
tel. (038) 454 71 73 of Ria van der
Meulen tel. (038) 422 13 72. Of mailen
naar: g.b.van.der.meulen@isala.nl.
Vredesweek 2009
‘Naar een nieuw klimaat van vrede’ is
het motto van de Vredesweek 2009, die
van 19 tot en met 27 september wordt
gehouden. Op zondag 20 september is
dit het thema van de oecumenische
viering in de Verrijzeniskerk aan de
Bachlaan. De dienst begint om 9.30 uur.
De parochie is gastvrouw, de Oosterkerkers
en Lutheranen vieren mee.
In hun kerk is deze zondagmorgen geen
dienst. De gezamenlijke viering is een
kostbare oecumenische traditie, die al
meer dan dertig jaar bestaat.
Voorgangers in de dienst zijn pastor
Evelien Reeuwijk, ds. Harm Bousema
en ds. Chica van Dam. Een oecumenisch
projectkoor onder leiding van Rudie
Altelaar ondersteunt de zang. Wie mee
wil zingen wordt uitgenodigd op twee
koorrepetities: op de maandagen 7 en
14 september van 20.00 tot 22.00 uur in
de Oosterkerk. Opgave bij Rudie Altelaar,
tel. (038) 422 61 08,
e-mail: r.altelaar@home.nl.
Roots Reli & Rage
Rages zijn modeverschijnselen. Ook wie
geneigd is daar niet veel mee te hebben,
blijkt vaker met een rage mee te lopen
dan gedacht. Rage is het centrale thema
van de Roots Reli & Rage-dagen in
Zwolle en Kampen op 25, 26 en 27 september.
Na de formele opening op vrijdag
omstreeks 21.45 uur in de Grote
Kerk, begint het programma ‘Wat
beweegt de mens?’ Centraal staat dichter/zanger
Ruud Knier. Hij wordt begeleid
door fluitist/gitarist Roy Kuschel en
zijn band. Naast andere gedichten en
psalmen horen we Toon Hagen op het
orgel en strijkkwartetten van De Vuurvogel
en Mirecourt. De regie is in handen
van Hans van der Steeg, diaken kunst en
diaconie. Toegang vrij. Meer over de
manifestatie op www.rootsrelirage.nl
9

10
DESGEVRAAGD
Wat doet de Taakgroep Eredienst?
AK: “Wij zijn onder meer betrokken bij de organisatie van
bijzondere kerkdiensten in De Hoofdhof. We regelen de muzikale
medewerking in die diensten. Ook de kindernevendienst
en de oppas tijdens de kerkdiensten vallen onder de taakgroep.
Doordat ik als voorzitter ook lid ben van de kerkenraad, hebben
we daarmee een directe lijn. Bovendien is onze predikant, Lily
Burggraaff, bij alle vergaderingen van de taakgroep aanwezig.”
Hoe komt het dat kinderen bijna geen christelijke
liederen meer kennen?
TB: “De kinderen krijgen op school niet meer systematisch
en structureel de psalmen en gezangen die we in de kerk zingen
aangeleerd. Daar zijn geen regels voor, elke christelijke basisschool
gaat er op zijn eigen manier mee om. Zo leren de kinderen
op de Duyvencamp in Berkum veel liederen waarvan de directeur
van deze school, mevrouw Laninga, zelf de teksten en melodieën
heeft geschreven. Die voert ze ook uit met haar kinderkoor
De Bromvlieg, maar die liedjes zingen we in De Hoofdhof niet.
Daar komt bij dat lang niet alle kinderen die met hun ouders
in onze kerk komen, op de Duyvencamp zitten.”
In sommige wijkgemeenten, zoals De Hoeksteen,
treedt af en toe een kindercantorij op.
De Taakgroep Eredienst van De Hoofdhof vroeg de redactie van Gaandeweg aandacht te besteden
aan kinderliederen in de kerk. De leden van de taakgroep merken dat er in de kerk maar weinig
liederen worden gezongen die de kinderen kennen. De kinderen leren bijna geen psalmen en
gezangen meer en er is voor hen ook weinig goed repertoire. “Onze erediensten zijn veelal gericht
op ouderen”, stellen ze vast. We zijn gaan praten met Anneke Klein, voorzitter van de Taakgroep
Eredienst en Tineke Berends, die zich binnen de taakgroep vooral met muziek bezighoudt. Op hun
beurt hebben zij een vraag aan de lezers van Gaandeweg: “Wordt dit in andere wijkgemeenten
ook zo ervaren? En wordt er daar iets mee gedaan?” Reacties kunnen naar ons e-mailadres
Gaandeweg@pknzwolle.nl, of naar ons postadres: Molenweg 241, 8012 WG Zwolle.
Taakgroep Eredienst van De Hoofdhof vraagt aandacht voor kinderliederen in de kerk
“Kinderen mogen niet worden vergeten”
Waarom vinden jullie het jammer dat kinderen niet meer
vetrouwd zijn met de liederen in de kerk?
AK: “Wat je als kind spelenderwijs hebt geleerd, blijft je je hele
leven bij. Onze generatie, van zestigers, zal later in het bejaardenhuis
nog steeds de oude psalmen en gezangen uit volle borst
kunnen meezingen. Wij hebben nog een waardevolle basis als
het om christelijke liederen gaat, en die zouden we ook graag aan
de kinderen meegeven. Zij moeten hun eigen herkenbare plaats
hebben in de eredienst en niet alleen in de kindernevendienst.”
TB: “Je merkt het aan kleuters als ze iets bekends horen dat ze
kunnen meezingen. Dan zitten ze helemaal te stralen. Ook als
ze het Onze Vader hardop kunnen meebidden.”
Dit speelt volgens jullie pas de laatste jaren.
Hoe ging het voor die tijd?
TB: “Toen ik nog werkte op de Duyvencamp, tot vier jaar geleden,
bestond daar nog een lijst met psalmen en gezangen uit het
Liedboek, waarvan de kinderen er elke week een aanleerden.
Die lijst werd ook aan de dominee doorgespeeld, zodat het
wekelijks aangeleerde lied in de dienst kon worden gezongen.
Dat gebeurt nu niet meer.”

Afscheid van Menno van Oel
Dat van die salariseis in de hier naast staande column is een
grapje, dat hebt u hopelijk begrepen. Maar dat dit in Gaandeweg
de laatste column is van de hand van Menno van Oel, is helaas
geen grapje. Twee jaar lang was hij een zeer gewaardeerd
redactielid, dat behalve de vaste column meestal ook de rubriek
Stellingname voor zijn rekening nam en daarnaast nog
veel meer. En dat alles geheel pro Deo.
Omdat hij het beroep van de Hervormde Gemeente Aduard en
omstreken heeft aangenomen, moet Menno nu stoppen met het
redactiewerk. Als redactie vinden we het bijzonder jammer dat
we zo’n goede en toegewijde schrijver kwijt raken en we zullen
ook zijn bijzondere humor missen.
Bedankt, Menno en alle goeds in je nieuwe gemeente.
Redactie Gaandeweg
Hebben jullie iets gedaan om de situatie te verbeteren?
TB: “Wij hebben contact gezocht met Vivente, de overkoepelende
stichting van de vijftien Zwolse christelijke basisscholen. Daar
zijn ze wel bezig met de identiteit van de scholen, maar zien het
niet als hun taak zich te bemoeien met de liederen die daar worden
aangeleerd. Dat verbaasde ons eerlijk gezegd wel.”
AK: “In de vergaderingen met de liturgiecommissie van de
Emmaüskerk, die we regelmatig hebben, staat aandacht voor de
kinderliederen in de Eredienst ook op de agenda. “
Wat kan er worden gedaan?
AK: “Psalmen en gezangen doorgeven aan de kinderen wordt een
taak van de ouders en de kerken nu de scholen dat niet meer
structureel doen. De kerk moet zich bewust worden van die taak,
voor het gat tussen ons en de nieuwe generaties te groot wordt.”
TB: “Misschien zijn er contacten mogelijk tussen de Algemene
Kerkenraad van de PGZ en Vivente, dan zouden daar de rollen
van kerken en scholen op dit gebied ook aan de orde kunnen
komen. Lily Burggraaff is overigens van plan om de kinderen in
de kerk, bijvoorbeeld eens in de maand een nieuw lied te leren.
Dat kan een lied van Hanna Lam zijn, die passen vaak goed
bij Bijbelverhalen.”
AK: “Het zou wenselijk zijn als kinderliederen een duidelijke
plaats krijgen in het nieuwe liedboek dat over een paar jaar in
onze kerken wordt ingevoerd. Als er mensen uit Zwolle bij de totstandkoming
betrokken zijn, willen we dat graag aan hen meegeven.
Al zou je maar een stuk of twintig liederen hebben die in
alle kerken in het hele land worden geleerd, dan hebben de kinderen
toch iets eigens, herkenbaars, ook als zij eens in een andere
kerk komen. Aan goede kinderliederen beleven de ouderen
ook plezier, dat geldt ook nog steeds voor de liederen van
Hanna Lam. Misschien komen er nieuwe liederen voor
kinderen die dezelfde kwaliteit hebben.”
Wat hopen jullie vooral te bereiken?
AK en TB: “Dat de kinderen die met hun ouders naar de kerk
komen, aandacht krijgen,waardoor zij zich betrokken voelen bij
de eredienst. Nu zie je dat onze kerken vooral gericht zijn op
mensen boven de vijftig, die nu de grootste moot vormen van het
ledenbestand. Jongeren, ook jonge ouders, zijn veel minder bij de
kerk betrokken. Maar als de kinderen niet worden vergeten in de
kerkdienst, zullen ook de ouders blijven komen. Dat zie je
bijvoorbeeld in de Adventsperiode, als er wekelijks aan een
project wordt gewerkt. Dan zie je de kinderen wel elke zondag.
Kennelijk is die basis er nog steeds.”
Column
Dit wordt mijn laatste column. De redactie en ik konden
het niet langer eens zijn over de passende vergoeding.
Tot nu toe schreef ik deze stukjes uit ijdelheid en liefde
voor de kerk. Geld interesseerde me niet. Slijk der aarde
was het. Diep in mijn Bijbelvaste gedachten zat bovendien
de opmerking van Jezus, dat een rijkaard niet zomaar
het Koninkrijk van God binnenkomt.
Ik ontwaakte uit mijn wereldvreemde sluimer toen ik
ontdekte dat er een nieuwe maat in ontwikkeling is:
de Balkenende. Ik was blij voor onze minister-president
dat hij die ons land aan normen en waarden heeft herinnerd,
nu verbonden wordt met een duidelijke norm en een
behoorlijke waarde: 180.000 euro per jaar. Dat leek me
wel wat; ik houd er niet van om normen te overtreden.
Al snel leerde ik bij: dat deze norm niet voor iedereen
geldt. Niet eens voor iedereen die de publieke zaak dient,
want als A-tv-sterren voor de B-norm moeten werken gaan
ze commercieel. Op de markt geldt immers nog steeds:
wat een gek ervoor geeft. Enig nadenken leverde mij de
conclusie op dat de Balkenende-norm wel hoog lijkt, maar
dus uitsluitend bestaat voor grijze muizen, sukkels en andere
dieven van de eigen portemonnee. Ik ging marktdenken,
leerde het moderne credo uit mijn hoofd dat godsvertrouwen
vaag maar zelfvertrouwen alles is, en besloot mij
zelf als de Ronaldo onder de columnisten te presenteren.
Helaas. De Protestantse Gemeente van Zwolle bleek niet
met haar tijd mee te gaan, geen Real Madrid te willen zijn,
maar de kerk van alle eeuwen te blijven. De redactie
mompelde nog iets van ‘zoek eerst het Koninkrijk van God
en al het andere zal u gegeven worden’, maar ik wist niet
meer waar men het over had.
Zo eindigt mijn loopbaan bij de Zwolse Pravda, zoals een
deelnemer aan het lezersonderzoek dit kerkblad treffend
typeerde. Ik word weer dominee, voor een hongerloontje,
ver onder elke norm.
Menno van Oel
Salariseis
11

12
REPORTAGE
Goed dat er kosters zijn
Wat zou een kerk zonder de koster zijn? Een schaapskudde zonder herdershond misschien?
De Protestantse Gemeente Zwolle heeft ze in soorten en maten: koster/beheerders, kosters en vrijwilligers
die op zondag kostersdienst doen. Ze zijn er ‘ten behoeve van het kerkgebouw en de goede
gang van zaken tijdens de kerkdiensten’, zo staat het in de Kerkorde van de PKN (Ordonantie 5.7).
Ze worden benoemd door de kerkenraad, op voordracht van het college van kerkrentmeesters,
‘bij voorkeur uit de leden van de kerk’. Net als voor alle medewerkers van de PKN zijn hun arbeidsvoorwaarden
omschreven in de algemene Arbeidsvoorwaardenregeling en is hun salariëring vastgelegd
in een collectieve arbeidsovereenkomst. Belangenbehartiger van kosters is de Kostersbond van
het CNV.
In deze Gaandeweg komen koster/beheerders en kosters aan het woord uit drie wijkgemeentes.
In totaal heeft de PGZ zes koster/beheerders in dienst en drie kosters; de omvang van hun dienstverbanden
loopt uiteen. Daarnaast zijn er nog ontelbare ‘hulpkosters’ als vrijwilliger actief. Een deel
van hun werk is zichtbaar voor de gemeente, maar ze doen ook achter de schermen hun onopvallende
werk. “Mensen missen ons pas als we er niet zijn”, merkt een van de geïnterviewde kosters op en
dat is niet onwaarschijnlijk, zeker nu het vergaderseizoen weer losbarst. Want onmisbaar zijn ze,
onze kosters.
Everinus van Walderveen al meer
dan 25 jaar in Adventskerk
Hoe lang hij al (hulp)koster is in de Adventskerk? Hoewel
Everinus van Walderveen die vraag natuurlijk had verwacht, moet
hij over het antwoord flink nadenken. Geholpen door zijn vrouw
Ans stelt hij vast dat het zeker meer dan 25 jaar is. “Toen de kerk
in Zwolle-Zuid werd gebouwd, was SIO er al; de kerk kwam
tegen het wijkcentrum aan”, memoreert hij. De Adventskerk is
een van de huurders van het gebouw; de beheerder, Leo Bruggeman,
is in dienst van de Stichting SIO.
De wijkgemeente heeft zeven als vrijwilligers werkende kosters;
Everinus is coördinator van het team. Het is de taak van de
kosters rondom de kerkdiensten alles goed te laten verlopen.
’s Zondagsmorgens zijn er diensten om negen uur en om kwart
over tien, de derde dienst is ’s avonds om zeven uur. Everinus
is negen van de tien keer koster in de tweede morgendienst,
waarin vaak, zoals hij zegt, ‘apartigheden’ als dopen voorkomen.
Voor Everinus is het kosterschap tegenwoordig zijn ‘enige baan’,
Koster/beheerders Truus van Well (links) en Alie ter Moolen laten
het liturgisch centrum van de Jeruzalemkerk weer glimmen.
tot anderhalf jaar geleden deed hij het naast zijn werk bij de technische
dienst van Hogeschool Windesheim. Van de andere kosters
in het team is de helft met pensioen of vut, de anderen zijn
jonger. Met de komst van Bep de Groot telt het team nu ook
een vrouw. Everinus prijst de sfeer in de groep, hij draagt daar
zelf graag een steentje aan bij. “Met Kerst krijgen ze van mij
een kerstpakket en in de zomer komen ze hier barbecueën”,
vertelt hij.
Op zaterdagavond zet de koster de te zingen psalmen en gezangen
op het bord en richt hij de kerkzaal verder in. Op zondag is
hij een half uur voor de dienst aanwezig om de deuren te openen
en de kerkgangers te ontvangen. Tijdens de dienst is een van zijn
taken de kinderen op te halen uit de nevendienst. “Het is altijd
spannend of ze dan klaar zijn”, lacht Everinus. Als de kerkgangers
na de dienst aan de koffie gaan, ruimt hij de kerkzaal weer
een beetje op. Na al die jaren heeft hij nog steeds plezier in het
contact met de kerkgangers en de samenwerking in het kostersteam.
Ans verzekert hem dat de waardering van twee kanten
komt: “Ze willen je nog niet kwijt.”

Nog steeds doet Everinus van Walderveen zijn
werk als koster in de Adventskerk met plezier.
Truus van Well en
Alie ter Moolen:
“Alles moet goed op
elkaar afgestemd zijn”
Ze zijn beiden ooit nog gedoopt in de kerk waarvan ze nu koster/beheerder
zijn, Truus van Well en Alie ter Moolen. Zij hebben
een dienstverband met de PGZ: Truus voor 27 en Alie voor 12
uur en er is dan ook altijd wel een van hen in de Jeruzalemkerk
te vinden. Ook tijdens rouw- en trouwdiensten, maar dat zijn
voor hen extra uren. “Anders komen we met onze uren echt
niet uit, want we hebben het hier flink druk.”
De Jeruzalemkerk is een veelgebruikt gebouw, naast de protestantse
wijkgemeente houden ook de Nieuw Apostolische Kerk
en de Johan Maasbachkerk er diensten. Ook door de week houden
die er bijeenkomsten, naast een groot aantal andere huurders.
Zoals Landstede, de Gereformeerde Hogeschool, een sportschool
en een yogagroep. “Als koster/beheerder ben je gastvrouw als
hier iets te doen is en je zorgt ervoor dat alles schoon is”, vatten
Truus en Alie hun taak samen. Bovendien houden ze de agenda
bij en zijn ze aanspreekpunt voor de huurders. “Alles moet goed
op elkaar afgestemd zijn.” Of de gemeente weet wat hun koster/beheerders
allemaal doen? “Vast niet”, veronderstelt Truus
en Alie vult aan: “Mensen missen ons pas als we er niet zijn.”
Op zondagmorgen hoeven ze niet aan te treden, dan zijn vrijwilligers
actief: als koster en na die dienst als koffie schenkers.
Truus is dan meestal ‘gewoon gemeentelid’ in de Jeruzalemkerk,
waar ze ook tien jaar diaken is geweest. “Maar ambtsdrager zijn
mag niet meer als je een dienstverband krijgt met de kerk”, hoorde
ze bij haar indiensttreding in 2002. Alie zit op zondagmorgen
in de Kerkzaal Sophia. Ook nadat de hervormde wijkgemeente
waar ze bij hoorde naar de Oosterkerk is overgegaan, is Alie er
gebleven. Ze woont nu de diensten van het ziekenhuis bij,
waarvoor ze als vrijwilliger patiënten uitnodigt.
“Welkom in De Hoeksteen”, zegt koster Dolly Noordman.
Dolly Noordman:
“Mensen zijn blij dat je er bent”
Dolly Noordman is de laatst aangetreden koster binnen de PGZ.
Sinds 1 mei van dit jaar vervult ze voor 18 uur per week de functie
in De Hoeksteen, die wegens ziekte van de vorige koster al
geruime tijd vacant was. Jan Stronkhorst en zijn vrouw Gé namen
als vrijwilligers de taken waar, voor hun inzet heeft Dolly grote
waardering. Maar er bleven natuurlijk toch zaken liggen, die ze
nu voortvarend aanpakt. Ze is al bijna veertig jaar werkzaam in
de drogisterijwereld en wat klantgerichtheid is, hoef je haar niet
meer te vertellen.
Ze heeft meer structuur gebracht in de gang van zaken in en om
De Hoeksteen en ze merkt dat zowel de kerkgangers als de huurders
dat waarderen. Er zijn nogal wat huurders; in het vergaderseizoen
is er vrijwel elke avond wel iets te doen in het kerkgebouw.
De koster is er dan om een uur of zeven, ze zet koffie en
inspecteert de verhuurde ruimtes. Later neemt de gastvrouw of
gastheer die deze avond dienst heeft haar taak over. Zij behoren
tot de vele vrijwilligers die actief zijn voor De Hoeksteen. Er is
ook een vast team van schoonmakers, een tuinploeg en iemand
die de planten verzorgt. Het begeleiden en inroosteren van de
vrijwilligers is een van Dolly’s taken. Ze wordt aangestuurd door
de commissie van kerkrentmeesters van de wijkgemeente.
Eens in de vijf weken is ze koster tijdens de kerkdienst, op de
overige zondagen treden vrijwillige hulpkosters op. Dolly’s man
Henk is een van de vijf. “Toen Dolly koster werd, werd mij
gevraagd hoe het voelde dat ze nu m’n baas was”, lacht Henk.
Hij was als kind al vertrouwd met
de kerkelijke dienstverlening:
zijn vader was koster, in de CGK
in Kampen. Henk is bij de Chr.
Gereformeerde kerk gebleven en
eveneens hulpkoster in de Zwolse
Noorderkerk. Dolly is gastlid van
die kerk, terwijl Henk bij de
Hoeksteengemeente op de lijst
met gastleden staat. Dolly kerkt
al in De Hoeksteen zo lang het
gebouw er staat, ze leidt er ook
al die tijd al de kindernevendienst.
Iedereen kent haar en de
reacties op het bericht dat zij de
nieuwe koster zou worden, vond
ze hartverwarmend. “Mensen zijn
blij dat je er bent en dat laten ze
merken ook.”
13

14
MIJN INSPIRATIE
“Mijn belangstelling voor het weer
is een onverklaarbare afwijking”
Ton ten Hove is als weerman een van de bekende
gezichten en stemmen van RTV Oost. Het begon
ooit bij de lokale oproep waar hij wekelijks over
zijn liefhebberij, het weer, mocht vertellen.
In 1992 vroeg Radio Oost hem om ’s morgens
vroeg twee keer een weerpraatje te houden; later
kwam daar de tv bij. Lange tijd combineerde hij
dat met een baan bij de gemeente Zwolle, op de
afdeling financiën. “De gemeente was een prima
werkgever, maar ik vond het zelf op den duur niet
bevredigend meer. Was er een vergadering om half
twaalf, moest ik om twaalf uur weg voor de radio.
Je doet alles half en dat voelde voor mijn calvinistische
inborst niet goed.” Sinds vorig jaar is Ton
volledig in dienst van RTV Oost. Vijf keer per dag
op de radio en een keer op tv verklaart en voorspelt
hij het weer. Daarnaast werkt hij als gastheercoördinator
op de redactie van RTV Oost in
Zwolle waar een deel van de programma’s wordt
gemaakt en gemonteerd. Ton en zijn vrouw Thea
zijn actieve leden van de Oosterkerkgemeente.
“Jaren geleden was ik op een school. Ze hadden me uitgenodigd
voor een projectweek over het weer. Na een tijdje vroeg een
meisje: ‘Meneer Ten Hove, weet u waar ik al mijn hele leven
(mijn hele leven, let wel: ze was tien jaar) over nadenk: wat is
eigenlijk wind?’ Ik doe veel spreekbeurten en presentaties, maar
dat moment zal me altijd bijblijven. Ik kan als antwoord een
technisch verhaal houden over de wet van Buijs Ballot en lucht-
Weerman Ton den Hove inspecteert de thermometer:
“Mij fascineert de grilligheid van het weer.”
circulatie en zo, maar uit die vraag van dat meisje spreekt vooral
fascinatie, verwondering. Dat had ik als klein jongetje ook.
Ik herinner me dat ik als vierjarige naar boven keek, naar de
prachtige witte bloemkoolwolken. Dat heb ik nog steeds. Als ik
met mijn vrouw een rondje fiets, moet ik gewoon soms even
afstappen en me verwonderen over wat ik zie.”
Veredelde kansberekening
“Mijn belangstelling voor het weer is een onverklaarbare afwijking.
Mijn vader hield ook van de natuur, maar hij was meer een
vogelaar. Ik sta ’s morgens altijd vroeg op om de weerkaarten te
bekijken, maar ik ga ook altijd even naar buiten, zelf waarnemingen
doen. Wat me, denk ik, vooral fascineert is de grilligheid
van het weer. Allerlei factoren en invloeden spelen mee. Wat men
soms zegt, dat een vleugelslag van een vlinder bij Tokio vijf
dagen later een orkaan bij Jamaica veroorzaakt, is overdreven,
maar zo complex is het wel. Mensen willen graag ’s morgens
vroeg weten of het om half 5 of om 5 uur gaat regenen, of ze op
de fiets naar het werk kunnen of niet. Maar zo werkt dat niet.
Een fractie meer wind uit een beetje andere richting en de bui
valt niet in Zwolle, maar in Nieuwleusen. Weer voorspellen is
een vorm van veredelde kansberekening. Je wordt geregeld op
je nummer gezet: de natuur gaat zijn eigen gang.”
Twee mogelijkheden
Gelooft Ton dat God het weer bestuurt, dat Hij, zoals in de
Heidelbergse Catechismus staat, ‘regen en droogte’ en al het
andere ‘ons uit zijn vaderlijke hand doet toekomen’? “Nee.
Zo streng ben ik zeker thuis niet opgevoed. Mijn vader was
degelijk gereformeerd, maar mijn moeder van huis uit vrijzinnig.
“Wat is eigenlijk wind?”
Als compromis hebben ze bij hun huwelijk afgesproken ’s zondags
niet twee keer naar de kerk te gaan, maar slechts één keer.
De middelbare school, de HBS, later het Carolus Clusius College,
was wat dat betreft veel strakker in de leer. Toch had ik daar een
leraar biologie, meneer Verseveldt, die lang in de wetenschap had
gewerkt. Iemand daagde hem uit en vroeg of en hoe hij dat kon
verenigen met zijn geloof. Hij zei: ‘Als je je daarin verdiept, zijn
er twee mogelijkheden. Of je gooit de Bijbel aan de kant omdat
die niet klopt. Of je respect en bewondering voor het geschapene
nemen toe. Dat is bij mij het geval.’ Die opmerking was voor mij
een eyeopener. Ergens denk ik daar ook zo over.”

MIJN LIED
In de Sionskerk wordt graag en veel gezongen.
Eens per maand was er een zogenaamde Sing In
dienst, waarin gezongen werd uit onder andere
de Notenkraker. Onder leiding van ds. M. Oostenbrink
is een aantal jaren geleden de Evangelische
Liedbundel geïntroduceerd, die in de zondagsdienst
naast het Liedboek wordt gebruikt. Er was
behoefte aan een band die de liederen uit deze
bundel eens per maand kon begeleiden en ook
aanleren. De band is toen gestopt met de Sing In
diensten en begonnen aan deze taak. Destijds nog
onder leiding van Jaco Lips kreeg de band de
naam Sjema. De naam is afkomstig uit de
Israëlische geloofsbelijdenis, die begint met het
woord Sjema, dat ‘hoor’ betekent. De redactie
van Gaandeweg vroeg deze keer de leden van
Sjema ‘hun lied’ op te geven en iets over zichzelf
te vertellen.
God de eer geven die Hem toekomt
“Enerzijds is Sjema een podium voor mensen die (net) beginnen met zingen of bespelen van een instrument en
anderzijds is de band een mooie manier om God via muziek de eer te geven die Hem toekomt. Daarnaast past ons
optreden ook heel goed in de plannen van de Sionskerk laagdrempeliger en eigentijdser te zijn. Wegens het vertrek
van Jaco Lips zochten we eind 2007 naar een vervanger en die werd gevonden in Gert Hendriks.
Naast onze bijdrage aan de gebruikelijke zondagmorgendiensten bestond binnen Sjema de behoefte af en toe de
gebaande weg te verlaten. Sjema’s Christmas Carols eind vorig jaar was een geweldige uitdaging die binnen drie
maanden gestalte kreeg. Gert Hendriks heeft veel werk gestoken in het arrangeren van de carols en daarnaast werd
er uiteraard vaak gerepeteerd. Het resultaat mocht er zijn: de bezoekers keerden enthousiast weer naar huis.
Op 20 december dit jaar vindt er wederom een Christmas Carols avond plaats waarvoor de lezers van Gaandeweg
van harte worden uitgenodigd.
Daarnaast mochten we in april optreden tijdens een trouwdienst, op verzoek van bruid en bruidegom. Ook dat was
een uitdaging, omdat we een aantal voor de band nieuwe liederen ten gehore brachten. Het verzoek was om het
aloude lied ‘Groot is uw trouw o Heer’ te spelen, maar dan wel à la Kees Kraayenoord. Dat had nog heel wat
voeten in de aarde, wegens het ontbreken van passende bladmuziek. Bovendien wordt de originele versie in een
driekwarts maat gespeeld, terwijl het lied nu in een vierkwarts maat moest worden uitgevoerd. Het lied werd door
de band dan ook voornamelijk op gevoel en improvisatie gespeeld. Bijgaand de tekst en de notatie van ‘Groot is
uw trouw o Heer’, maar dan in de originele uitvoering. Het is Lied 170 uit de Evangelische Liedbundel.”
Wie meer wil weten over Sjema, kan terecht op de website: www.sjemazwolle.nl
2. Gij geeft ons vrede, vergeving van zonden,
en uw nabijheid, die sterkt en die leidt;
kracht voor vandaag,
blijde hoop voor de toekomst.
Gij geeft het leven tot in eeuwigheid.
Refrein 15

16
VAN BUITENAF
In gesprek met pater Jozef Essing o.p.
Is er in Zwolle nog wel
sprake van oecumene
in deze tijd?
Aan de drukke Assendorperstraat, hoek Luttenbergstraat, staan kerk en klooster van de orde van de Dominicanen,
officieel Orde van de Predikbroeders geheten, ook wel Orde van de Predikheren genoemd. Vandaar
de toevoeging ‘o.p’ achter zijn naam. En om meteen maar een mogelijk misverstand op te ruimen: tegenwoordig
wonen in het klooster ook vrouwen in een eigen communiteit. In de hal staat pater Jozef Essing al op ons
te wachten. We willen met hem spreken over het Podium van Kerken in Zwolle, een platform voor overleg en
beraad tussen een aantal Zwolse kerken. Essing maakt daar deel van uit. Er spelen ons vragen soor het hoofd
als: “Hoe beleeft hij als katholiek de samenwerking met andere, bijvoorbeeld protestantse kerken?
Is er in Zwolle nog wel sprake van oecumene in deze tijd?”
Essing: “Ik ben van 1961 tot 1991 werkzaam geweest in het
Dominicaans Centrum in Huissen, met name in vormings- en
toerustingswerk, daarna kwam ik naar Zwolle met min of meer
dezelfde taak. Vanuit de oecumenische impuls van de jaren zestig
kwam ik in contact met de Bijbelstudie en Bijbeluitleg van een
aantal predikanten uit de zogenaamde Amsterdamse School.
Zij legden alle accent op het joodse karakter van de Bijbel en op
het zorgvuldig lezen van de Schriften.
Een belangrijk punt was ook dat Jezus niet wordt losgemaakt van
de opdracht van Israël, de aarde te bewerken en te bouwen aan de
nieuwe wereld, te werken aan de humaniteit. Niet meer de gerichtheid
op het hiernamaals zoals we dat kenden stond centraal, maar
de oriëntatie van het geloof op de wereld, op het hier en nu.
Oecumene, in de zin van de hele bewoonde wereld, krijgt hierin
een sterk accent. Dat is tot op de dag van vandaag mijn inspiratiebron
gebleven, ook in het vormings- en toerustingswerk.”
Hoe ligt van hieruit uw relatie met het Podium van Kerken?
Essing : “Voor mij is reflectie erg belangrijk, bezinning op de
vraag wat de bijdrage van het Evangelie kan zijn aan de samenleving
van vandaag; wat zijn de problemen van onze maatschappij,
wat is de meest effectieve, geloof-waardige manier van communiceren.
Die vraag raakt ook het hart van de Dominicaanse
beweging. Immers, als orde van predikers word je wel gedwongen
de samenleving te kennen waarin je leeft, inclusief de middelen
en methoden van communicatie. Het Podium zou zich hier meer
op kunnen richten.”
Vindt u dat het Podium hier voor open staat?
Essing: “Het is een hele kunst op dit moment, de gevestigde kerken
er bij te houden. In het algemeen zijn kerken momenteel erg
naar binnen gericht en bezig met eigen problemen. Maar met
name op diaconaal gebied wordt er goed samengewerkt, rond de
gebedsweken is een goede afstemming bereikt tussen de oude
traditie en de Evangelische Alliantie en daarnaast zijn er projec-
Pater Jozef Essing o.p.: “Het is een hele kunst op
dit moment, de gevestigde kerken er bij te houden.”
ten die min of meer zelfstandig zijn geworden, zoals De Bres,
het Stiltecentrum in de Grote Kerk, Middagpauzediensten, de
Vredesweek en de 4-meiherdenking.”
Leeft de oecumenische inspiratie nog?
Essing: “Moeilijke vraag. Oecumene als organisatorische samenwerking
is lastig - kerken zijn over het algemeen huiverig voor
een instantie die ‘namens allen spreekt’ - maar dat zou ook niet
het grote ideaal moeten zijn. De vernieuwingsbeweging van de
jaren zestig is over, maar er zijn in onze tijd andere indringende
vragen. Bijvoorbeeld de vraag wat wij christenen hebben in te
brengen in onze samenleving.
Probleem is dat een echt inhoudelijk gesprek tussen kerken op
dit punt niet echt lukt. Ieder stelt eigen gelijk voorop. Maar
tegelijkertijd zien we levende geloofsgemeenschappen waar die
vragen aan de orde komen en waarin mensen bezield raken en
in beweging komen.
Hoe ziet u de toekomst van het Podium?
Essing: “Ik ervaar het Podium als bescheiden maar alert. Je kunt
niet zoveel. De oecumenische droom is voorbij, wees realistisch.
Geef mensen en groepen ruimte en tijd om hun eigen identiteit
- vanuit Gods genade - te ontwikkelen. Alleen als men weet wie
men zelf is, vanuit die ervaren identiteit, heeft men iets te zeggen
en kan men weer iets voor anderen gaan betekenen. Dan zal
ook de defensieve houding naar andere religies en levensbeschouwingen
afnemen.
Onlangs las ik een prikkelende stelling: ‘De kerken doen aan
interreligieuze dialoog om de vraag naar eigen identiteit te
ontvluchten.’ Hier ligt gezamenlijk huiswerk voor de christengemeenschappen
in Nederland en in Zwolle: hoe een open
dialoog te voeren vanuit een duidelijke eigen identiteit. Ik heb
er vertrouwen in dat het Podium zich in die richting verder kan
ontwikkelen en sterker worden. Dat daarbij steun van deelnemende
kerken broodnodig is, laat zich raden.”

AANDACHT VOOR
Startweekend Adventskerk
Op zaterdag 12 en zondag 13 september begint het activiteitenseizoen
van de Adventskerk met een weekend vol
afwisseling.
Om elkaar te ontmoeten, onderling bij te praten en intussen
lekker te eten is iedereen welkom bij de maaltijd die op
zaterdag om 17.30 uur begint in wijkcentrum SIO. Neem zelf
een gerecht mee voor het aantal personen met wie u bent plus
één extra (denk ook aan vegetarisch). Vanaf 19.30 uur volgt
een ontspannen avondprogramma met onder andere djembé
en activiteiten voor de jeugd.
Op startzondag 13 september staat de dienst van 10.15 uur
centraal. De dienst is opgezet als een Thomasviering.
Voorafgaand aan en volgend op de startdienst kan een ieder
struinen over de Informatiemarkt waar het complete activiteitenaanbod
van de Adventskerk voor het seizoen 2009-2010
wordt gepresenteerd.
Zie ook: www.adventskerk.nl
Gemeentecontact...
maar hoe?
Op donderdagavond 10 september spreekt Kiss Jenö, docent
aan het theologisch instituut in Cluj, Roemenië, over
‘Door elkaars geloof... mogelijkheden tot wederkerigheid
in gemeentecontacten’. Ds. Kiss Jenö spreekt zeer goed
Nederlands. De avond wordt gehouden in Wijkcentrum SIO,
Thorbeckelaan 2, naast de Adventskerk en begint om
20.00 uur. De organisatie is in handen van de Diaconale
Werkgroep Roemenië van de Adventskerk.
Tijdens bezoeken van Nederland aan Roemenië wordt
Romeinen 1 vers 12, “Door elkaars geloof…”, vaak geciteerd,
maar gemeentecontacten tussen Nederland en Oost-Europa
bestaan grotendeels uit eenrichtingsverkeer van Nederlanders
beladen met hulpgoederen. Is het mogelijk dat in de contacten
blijvende wederkerigheid onstaat, ondanks de grote verschillen
tussen het kerkelijk leven en het persoonlijke beleven van
het geloof in Nederland en in – bijvoorbeeld – Roemenië?
Kiss Jenö gaat in op contacten met Roemenië, maar wat
hiervoor geldt is toepasbaar op andere gemeentecontacten
over grenzen. Ieder die zich hierbij betrokken weet is op
deze avond hartelijk welkom.
Thomasviering
‘Wat ons bijeenbrengt’ is het motto van de Thomasviering
op zondag 13 september. Net als veel andere protestantse
gemeenten heeft ook de Adventskerk zich geconcentreerd
op de onderlinge verscheidenheid van mensen die zich
kerkelijk betrokken voelen. Met de nadruk op verschillen
zou je de verbondenheid bijna uit het oog verliezen.
Dat de dienst is opgezet als een Thomasviering houdt onder
andere in dat alle aanwezigen op een actieve manier de dienst
met elkaar vormgeven. We beginnen en eindigen gezamenlijk
in de kerkzaal. Daar tussenin is er gelegenheid om te zingen
of te bidden, stil te zijn of te discussiëren, te kijken of mee te
doen in verschillende ruimtes van de Adventskerk en
Wijkcentrum SIO. Alles aan de hand van het evangeliegedeelte
dat het oecumenische leesrooster voor deze zondag
aangeeft: Marcus 9 vers 14-29. Niet alleen leden van de
Adventskerkgemeente, maar ook andere belangstellenden
zijn welkom.
Adventskerkers lopen
tegen borstkanker
Gemeenteleden van de Adventskerk doen op 10 en 11 oktober
mee aan de wandeltocht van A Sister’s Hope. Het doel van
deze tweedaagse, zestig kilomter lange tocht is geld inzamelen
voor de strijd tegen borstkanker. Akkie, Peter en Miriam
van Voornveld en Henk-Jan, Anja en Kenny Kersjes hebben
zich verenigd in het team Sunny Side Up. Vorig jaar liepen
zij ook mee en zamelden toen meer dan € 30.000 in. “Het was
een indrukwekkende gebeurtenis”, vertellen ze, “omdat onze
(schoon)zus en tante Leida kort daarvoor was overleden aan
borstkanker. Zij was zeer betrokken bij A Sister’s Hope en
met onze team zetten wij haar werk voort.”
Sunny Side Up zoekt sponsors die willen bijdragen aan dit
doel. Het bankrekeningnummer van A Sister’s Hope in
Amsterdam is 2947137. Vermeld bij de gift de naam Sunny
Side Up en (vooral) het deelnamenummer: 1258.
Via het mailadres ahj.kersjes@zonnet.nl is nadere informatie
verkrijgbaar en tevens het boek ‘Lekker belangrijk’ van
Leida van Voornveld te bestellen. Zie ook de website:
www.sunnysideup.nl
Ouderenmiddag
op 14 november
De Hoeksteen zat vorig jaar helemaal vol tijdens de
jaarlijkse ouderenmiddag. Die wordt dit jaar gehouden
op zaterdag 14 november en is bedoeld voor 72-plussers
uit de Hoeksteengemeente, de Open King en de
Jeruzalemkerk. Zij ontvangen voor deze middag
van hun wijkdiaconie een persoonlijke uitnodiging.
De bekende Zwolse weerman Ton ten Hove zal diverse
aspecten van het weer toelichten, verder is er een
optreden van het Swoll-trio met vrolijke muziek.
17

18
KERKELIJK BUREAU
COLOFON
Protestantse Gemeente Zwolle
Centraal adres voor
Algemene Kerkenraad
Kerkrentmeesters en Diakenen
Kerkelijk Bureau: Molenweg 241, 8012 WG Zwolle
Geopend: maandag t/m vrijdag 8.00 – 12.00 uur
Tel.: (038) 421 75 96 - Fax: (038) 423 04 79
E-mail: administratie@pknzwolle.nl
Website: www.pknzwolle.nl
Website diaconie: www.diaconiezwolle.nl
Bankrekeningen:
College van Kerkrentmeesters:
800 430 en 69.96.41.705
College van Diakenen:
874 034 en 69.95.43.320
Gaandeweg: 69.97.69.167
Beheer en Exploitatie Grote Kerk:
587 931 en 69.97.43.745
Schnitgerorgel : 59.80.52.100
Collectepenningen
Er zijn penningen verkrijgbaar van:
€ 0,20, € 0,50, € 1,-, € 2,-, € 5,- en € 10,-.
Verkoopadres: Kerkelijk Bureau, Molenweg 241, op werkdagen van
8.00 - 12.00 uur. Hier kan contant, per pin of door middel van een
eenmalige machtiging worden betaald.
Overige verkoopadressen:
Emmauskerk: 1e maandag van de maand 19.00 - 20.00 uur
Adventskerk: 1e maandag van de maand 19.00 - 20.00 uur
Stinskerk: 1e maandag van de maand 16.30 - 17.30 uur
Sionskerk: 1e donderdag van de maand 18.00 - 19.00 uur
Open Kring: 1e maandag van de maand van 18.30 - 19.45 uur
In Zwolle-Noord:
E. van Buiten, Welle 58, K. Smit, Meppelerdiep 92
In Zwolle-Zuid:
A. Renting-van Veen, Steggingmarke 13
W.A. Stomp-de Koning, Rendierveld 41
Stadshagen/Westenholte/Spoolde:
mw. L. Blauw, Knopenmakerstraat 27 (tel. 460 90 16)
Op deze adressen kan contant of door middel van een
eenmalige machtiging betaald worden.
Gaandeweg
is het magazine voor alle leden van de Protestantse Gemeente
Zwolle, de Evangelisch-Lutherse Gemeente Zwolle en
De Hoofdhof Berkum
September 2009
Verschijnt zes keer per jaar
Oplage: 11.500
Redactie:
Ds. Iemke Epema (hoofdredacteur), Gery Bruins (eindredacteur),
Saskia Dankers, Rob van Harten en Menno van Oel
Redactionele bijdragen aan dit nummer:
Joost van Belois en scribenten van wijkgemeenten en
kerkelijke organisaties
Veranderingen in ledenadministratie
Het Kerkelijk Bureau wil graag op de hoogte worden gesteld van
geboorte, doop, huwelijk, echtscheiding, verhuizing, naamswijziging,
overlijden etc.
Oud papier
De inzameling van oud papier vindt telkens plaats op de laatste
vrijdag/zaterdag van de maand.Er staat een container in de buurt
van de Bagijnesingel (naast de Turfmarkt) en op het parkeerterrein
bij de Hoeksteen (daar graag alleen op zaterdag tussen 9 en 12 uur
papier brengen).
Aanvragen kerkelijke huwelijksbevestiging
Bruidsparen, die hun huwelijk kerkelijk willen laten bevestigen,
wordt verzocht deze aanvraag twee maanden van tevoren in te
dienen bij het Kerkelijk Bureau. Hiervoor dient u persoonlijk langs
te komen (bij voorkeur tijdens de openingstijden tussen 8.00 en
12.00 uur). Een aantal zaken moet namelijk even doorgesproken
worden. Ook zijn aan het gebruik van de kerk kosten verbonden.
Prijzen zijn op te vragen bij het Kerkelijk Bureau.
Extra gift?
De actie Kerkbalans is de belangrijkste inkomstenbron voor
onze kerk. Met de bijdragen uit Kerkbalans dekken we ruim
75% van de kosten. Het stelt ons bijvoorbeeld in staat predikanten
en pastoraal medewerkers in dienst te hebben.
Samen met vele vrijwilligers zorgen zij er voor dat onder
andere zieken en mensen die in de put zitten, worden bezocht.
Ook verzorgen ze kerkdiensten, zowel de ‘gewone’ wekelijkse
als diensten rondom doop, trouwen en dood.
Verder worden uit de opbrengst van Kerkbalans bijvoorbeeld
de activiteiten van de kerk voor kinderen en voor ouderen
betaald, evenals het onderhoud van de kerkgebouwen.
Verzoek
Vindt u het net als wij belangrijk dat de kerkelijke activiteiten
doorgaan, doe dan een extra gift.
Nodig voor een sluitende begroting: € 1.620.000,-
Toegezegd voor Kerkbalans
en extra giften tot juli: € 1.465.000,-
Tekort: € 155.000,-
Het zou geweldig zijn als we dit jaar zonder tekort afsluiten.
Als u € 25,- extra geeft, dan moet dit lukken.
Meer mag natuurlijk ook.
U kunt uw bijdrage storten op rekeningnummer 69.96.41.705
t.n.v. College van Kerkrentmeesters Protestantse Gemeente
Zwolle o.v.v. ‘Extra gift Kerkbalans 2009’.
College van Kerkrentmeesters
Fotografie:
Gery Bruins, Maarten Matser, Tineke Vlaming, Carl Withaar
en anderen
Vormgeving en grafische productie:
Drukkerij Upmeyer Zwolle
De volgende Gaandeweg verschijnt omstreeks 19 oktober.
Kopij en foto’s dienen uiterlijk maandag 21 september te zijn
aangeleverd via Gaandeweg@pknzwolle.nl of schriftelijk bij
het Kerkelijk Bureau.
Advertentiebeheer
Kerkelijk Bureau tel. (038) 421 75 96
Aandacht voor…
In de rubriek ‘Aandacht voor’ is ruimte voor berichten uit de
wijken en van kerkelijke organen en organisaties, die van belang
zijn voor zoveel mogelijke lezers.

AANDACHT VOOR
Bijbel10Daagse in Zwolle
Sinds het verschijnen van de Nieuwe
Bijbelvertaling in 2004 organiseert het
Nederlands Bijbelgenootschap de
Bijbel10daagse. Het doel is de Bijbel
blijvend onder de aandacht te brengen
van de Nederlandse samenleving. Dit
jaar wordt de Bijbel10Daagse gehouden
van vrijdag 23 oktober tot en met zondag
1 november. In het thema ‘Verhalenkaravaan’
staan Bijbelverhalen centraal.
Op zaterdagmiddag 24 oktober wordt in
boekhandel Waanders een bijbelleesmarathon
gehouden. Thema: Het verhaal
van Bartimeus ‘Heer, zorg dat ik weer
kan zien’. Verhalenverteller Stan Fritschy
vertelt dit verhaal, waarna Zwollenaren
uit verschillende talen en culturen dit
verhaal in hun eigen taal lezen.
Bijbelzondag
Op 25 oktober is het Nationale Bijbelzondag.
Meer daarover op pagina 22.
Verhalenkaravaan
Ook Zwolle wordt bezocht door de
De provinciale werkgroep Vrouw en
Kerk/Hervormde Vrouwen Dienst heeft
voor dit najaar twee bijeenkomsten op
het programma staan.
Op woensdag 23 september neemt Coby
Jacobs-Gravesteijn belangstellenden mee
naar de tijd van Calvijn. Zij vertelt met
name over de positie van de vrouw in
de zestiende eeuw, aan de hand van
de roman ‘De drie spiegels’ van Marc-
François Gonin. Daarin wordt het leven
beschreven van Idelette de Bure, de
echtgenote van Johannes Calvijn.
Coby Jacobs is theoloog met onder
andere vrouwenstudies als specialisatie.
De bijeenkomst wordt gehouden in
De Kandelaar in Holten van 19.30 tot
22.00 uur. Eigen bijdrage € 5, -, inclusief
koffie en thee.
De volgende bijeenkomst van Vrouw
en Kerk is op dinsdag 27 oktober in de
Burgwalkerk te Kampen van 9.45 tot
13.30 uur. Dan spreekt Felicia Dekkers,
neerlandica en theologe over ‘Het gelovig
krediet van de crisis’.
Meer informatie over het programma en
de werkgroep verstrekt Janneke Dijkhof
te Dalfsen, tel. 06 11 53 7675, e-mail:
j.dijkhof@pkn.nl.
Verhalenkaravaan, een dubbeldekker die
door het land rijdt. Op donderdagmorgen
29 oktober staat deze bus nabij Basisschool
De Wendakker in Stadshagen.
Bijbelse maaltijd
Het houden van een Bijbelse maaltijd
is al bijna traditie geworden tijdens de
Bijbel10Daagse. Dit jaar wordt deze
maaltijd gehouden worden op vrijdagavond
6 november in het gebouw van het
Leger des Heils, Geert Grootestraat 9,
Zwolle. Onder leiding van kookdominee
Han Wilmink wordt een Bijbels vijfgangendiner
bereid en gezamenlijk gegeten.
Hierbij worden verhalen verteld over het
eten in Bijbelse tijd. Meekoken en -eten
kosten € 22,00 inclusief een glas wijn.
Het koken begint om 17.00 uur, de
maaltijd om 19.30 uur. Opgeven en/of
meer informatie vragen kan bij
Annemarie Prins, secretaris NBG
Werkgroep Zwolle, tel. (038) 460 65 15,
e-mail: annemarie.prins@inter.nl.net
Zie ook www.bijbel10daagse.nl
Vrouw en Kerk Gespreksgroep
50-plus in
Oosterkerk
De Gespreksgroep 50-plus komt in
het nieuwe seizoen zes keer op een
woensdagochtend bijeen in de
Oosterkerk. Aanvang 10.00 uur,
kosten € 3,50 inclusief koffie en thee.
De eerste bijeenkomst is op woensdag
14 oktober met ds. Ruud Bartlema,
beeldend kunstenaar en theoloog.
Onder de titel ‘Kleuren van de ziel’
spreekt Bartlema over Marc Chagall’s
Bijbelse Boodschap. Aan de hand van
Chagalls’ schilderijen gaat Bartlema
in op de achtergrond en de betekenis
van Chagall’s Message Biblique in
Nice. De tweede bijeenkomst is op
woensdag 18 november. Esther Pierik
spreekt over ‘Engelen in de Bijbel’.
Welke functie heeft een engel en hoe
herkennen we een engel? Over de
bijeenkomsten van januari tot april
2010 volgt later meer informatie.
Tineke Diekema, tel. (038) 453 57 33.
E-mail: catharinadiekema@home.nl
Studiedag TVG
Op zaterdag 10 oktober van 10.30 tot
16.00 uur wordt in De Schakel te
Nijkerk de 26ste landelijke studiedag
gehouden in het kader van de Theologische
Vorming Gemeenteleden.
Spreker is prof. dr. Gerrit Manenschijn
over ‘God en de Mammon -
economische ontwikkeling gezien
door een christelijk-ethische bril.’
De kosten bedragen € 27,50, inclusief
lunch. Voor aanmelden en nadere
informatie: Mieke van Harten-
Wondergem, tel. (038) 465 13 47,
e-mail: wonderhart@hotmail.com.
Nieuws van
PERKI Zwolle
Langzamerhand komen de diverse leden
van PERKI weer terug uit Indonesië.
Natuurlijk is niet iedereen weggegaan,
maar soms lijkt het er wel een beetje op.
Je familie, je ‘roots’ blijven trekken.
Daarom is ook voor menigeen zo’n reis
naar Indonesië niet alleen maar vakantie
en soms helemaal niet. Dan is het goed
om in Zwolle weer samen kerkdiensten
te mogen vieren in je ‘eigen’ omgeving
met de bekende liederen en in de taal
van thuis. Zo gaan we op weg naar het
10-jarig bestaan van PERKI Zwolle in
maart 2010.
Op 4 oktober is dr. Aart Verburg, rector
van het Hendrik Kraemer Insitituut in
Utrecht de voorganger. Naast de maandelijkse
dienst op 4 oktober en de huisdienst
op 18 oktober is er op zaterdag
10 oktober een bijzondere activiteit.
Samen met de Stichting Budi Santoso
en met de Indonesische Vrouwenorganisatie
Kartini organiseert PERKI
een Malam Indonesia. In De Terp aan
de Radewijnstraat treedt vanaf 14.00 uur
onze dansgroep op, laten we Indonesische
klederdrachten zien, zingen we
en eten we lekkere dingen uit de
Indonesische keuken. Voor Indische
Nederlanders, voor Indonesiërs en voor
alle anderen die dat mee willen maken.
19

Zondag
30 augustus
Zondag
6 september
Zondag
13 september
Zondag
20 september
Zondag
27 september
Zondag
4 oktober
Zondag
11 oktober
Zondag
18 oktober
20
KERKDIENSTEN
Adventskerk
Talmaplein 2
Zwolle – Zuid
Mw. ds. N.A. Eygenraam
Mw. W. Treep
D.J. Steenbergen
Tel. scriba: (038)4658028
www.adventskerk.nl
9.00 uur mw. ds. N.A. Eygenraam
10.15 uur mw. ds. N.A. Eygenraam
(doopdienst)
19.00 uur mw. ds. N.A. Eygenraam
9.00 uur
mw. ds. J.C.A. Kruithof-Looije
10.15 uur
mw. ds. J.C.A. Kruithof-Looije
19.00 uur
mw. dhr. D.J. Steenbergen
9.00 uur mw. ds. N.A. Eygenraam
(Startdienst)
10.15 uur mw. ds. N.A. Eygenraam
(Startdienst)
19.00 uur (geen dienst)
9.00 uur mw. ds. N.A. Eygenraam
10.15 uur mw. ds. N.A. Eygenraam
19.00 uur Taizé-viering
9.00 uur ds. L. Bosgra
10.15 uur ds. L. Bosgra
(Schrift en Tafel)
19.00 uur
mw. ds. N.A. Eygenraam
9.00 uur mw. N.A. Eygenraam
10.15 uur (Kerk en Israël)
mw. ds. N.A. Eygenraam
19.00 uur ds. H. Frijling
9.00 uur ds. L. Bosgra
10.15 uur ds. L. Bosgra
19.00 uur mw. ds. H. Evers
(Opendeurdienst)
9.00 uur mw. ds. N.A. Eygenraam
10.15 uur mw. ds. N.A. Eygenraam
(doopdienst)
19.00 uur mw. W.J. Treep
Emmauskerk
Campherbeeklaan 53
Zwolle – Berkum
Ds. D. Jorissen
Tel. scriba: (038)4532463
www.emmauskerk-berkum.nl
9.30 uur ds. G.A. Cnossen
(Heilig Avondmaal)
19.00 uur
ds. H. Engelsma, Hellendoorn
9.30 uur
ds. H. Frijling
19.00 uur
ds. A.H.J. Bierma, Nijverdal
9.30 uur
ds. J.M. van ‘t Kruis, Doorn
19.00 uur
dhr. G. Schutte (jongerendienst)
9.30 uur
ds. D. Jorissen (Startzondag)
16.30 uur
ds. D. Jorissen
9.30 uur
ds. H. Bousema
19.00 uur
kand. M. van Dam, Kampen
10.00 uur
ds. A. Oosterwijk, Ouwsterhaule
19.00 uur
ds. E.H. Jans, Pesse
10.00 uur
ds. G.Th. Vollebregt, Sassenheim
19.00 uur ds. D. Jorissen
(Jongerendienst)
10.00 uur
mw. ds. A.C.C. Verbaan,
Berkel en Rodenrijs
19.00 uur
mw. ds. I.P. Epema
Grote Kerk
Grote Markt 18
Zwolle – Centrum
Ds. J. Mulderij
Tel. scriba: (038)4223241
www.grotekerkgemeente.nl
9.30 uur ds. J. Mulderij
(voorbereiding Avondmaal)
19.00 uur
prof. dr. W. Verboom, Harderwijk
9.30 uur ds. J. Mulderij
(Heilig Avondmaal)
16.30 uur Orgelvesper
19.00 uur ds. J. Mulderij
(Heilig Avondmaal en danzegging)
9.30 uur
ds. J. Mulderij
16.30 uur
Michaëlsviering
9.30 uur
ds. J.J.W. Mouthaan, Zwolle
19.00 uur
ds. J. Mulderij
9.30 uur
ds. J. Mulderij
16.30 uur
Vesper
10.00 uur
ds. J. Mulderij
19.00 uur
ds. J. Mulderij
10.00 uur
ds. A. Jonker, Putten
16.30 uur
Michaëlsviering
10.00 uur
ds. J. Mulderij
19.00 uur
De Hoeksteen
Scheldelaan 141
Zwolle – Aa-landen
Mw. ds. M.E. Jonker
Tel. scriba: (038)4546229
www.dehoeksteenzwolle.nl
9.30 uur
mw. ds. I.P. Epema
9.30 uur
ds. L.P. Miedema
9.30 uur
mw. ds. M.E. Jonker
(Startzondag)
9.30 uur
ds. A. Pietersma
16.00 uur mw. ds. M.E. Jonker
(Heilig Avondmaal)
9.30 uur mw. ds. M.E. Jonker
(bevestiging ambtsdragers en
Heilig Avondmaal)
16.00 uur mw. ds. M.E. Jonker
(Heilig Avondmaal)
9.30 uur
mw. drs. L.E. Vos
9.30 uur
mw. ds. M.E. Jonker
9.30 uur
mw. J. van der Zee-Zaadnoordijk
Vespers in Grote Kerk
In de serie orgelvespers, georganiseerd door de Commissie Grote Kerk volgen er nog twee in de reeks ‘Lichtdragers en hun
inspiratie’. In elke vesper staat een bekend persoon centraal die vanuit zijn of haar geloof veel mensen heeft geïnspireerd.
Op de zondagen 30 augustus en 27 september wordt geprobeerd met veel orgelmuziek hun inspiratie te volgen.
Zing-mee kinderdienst in Sionskerk
De dienst op 21 september om 16.30 uur in de Sionskerk is een Zing-meedienst voor kinderen.
Het kinderkoor De Bromvlieg treedt op, ds. H. Evers gaat voor.

Jeruzalemkerk
Windesheimstraat 1
Zwolle – Assendorp
Ds. A. den Besten
Mw. ds. I.P. Epema
Tel. scriba: (038)4218523
www.jeruzalemkerkzwolle.nl
9.30 uur
ds. A. den Besten
(Heilig Avondmaal)
9.30 uur
mw. ds. I.P. Epema
9.30 uur mw. ds. I.P. Epema en
ds. A. den Besten (Startzondag)
19.00 uur
ds. P. Veerman, Lopikerkapel
(Grote Kerkgemeente)
9.30 uur
mw. ds. I.P. Epema
9.30 uur ds. A. den Besten en
mw. A. Grunder
19.00 uur ds. Joz. A. de Koeijer,
Ermelo (Grote Kerkgemeente)
9.30 uur
ds. L.P. Miedema
9.30 uur ds. A. den Besten
19.00 uur ds. J. Mulderij
(Grote Kerkgemeente)
9.30 uur
mw. ds. I.P. Epema
(Heilig Avondmaal)
Oosterkerk
Bagijnesingel 17
Zwolle – Centrum
Ds. H. Bousema
Ds. W. Hortensius
Mw. G.C. van Stappen
Tel. scriba: (038)4543814
www.oosterkerk.nl
9.30 uur
ds. W. Hortensius
9.30 uur ds. W. Hortensius (doop)
14.00 uur PERKI-dienst
ds. M. Winckler-Huliselan
19.00 uur ds. W. Hortensius
9.30 uur ds. H. Bousema,
ds. W. Hortensius en
mevr. G.C. van Stappen-Ormel
(Startzondag)
9.30 uur ds. H. Bousema
(Oecumenische dienst
met Verrijzeniskerk)
19.00 uur ds. H. Bousema
9.30 uur
ds. W. Hortensius
19.00 uur
ds. W. Hortensius
9.30 uur ds. H. Bousema
14.00 uur PERKI-dienst,
ds. Aart Verburg
19.00 uur ds. H. Bousema
9.30 uur ds. W. Hortensius
(Heilig Avondmaal))
19.00 uur ds. W. Hortensius
(Heilig Avondmaal)
9.30 uur
ds. W. Hortensius
19.00 uur
mw. drs. P.L. Hellinga
Tienerdiensten in Stinskerk
Van september tot en met juni is er in de Stinskerk op een zondag
in de maand tijdens de normale kerkdienst een tienerdienst
voor jongeren van 12-16 jaar. De tieners gaan vanuit de kerkdienst
naar het Keldertje, het jeugdhonk in de Stinskerk, om
met leeftijdsgenoten te praten of op een andere manier bezig te
zijn met geloofsbeleving.
De tienerdienst gaat nu zijn derde seizoen in en voorziet in een
behoefte. Tieners krijgen een plek in de kerk waar zij zich
thuis voelen. De data voor de diensten zijn te vinden op de
website: www.stinskerk.nl
Open Kring
Hofstedeweg 1
Zwolle - Stadshagen
Mw. ds. N. Beimers
Ds. A. Pietersma
Tel. scriba: (038)4200171
www.openkring.nl
9.30 uur
mw. ds. N. Beimers
(Schrift en Tafel)
9.30 uur
dhr. G. Schutte, ‘s Heerenbroek
9.30 uur
mw. ds. N. Beimers
(Startzondag)
9.30 uur
ds. A.H. Zweers
9.30 uur
ds. A. Pietersma
(doopdienst)
9.30 uur
mw. ds. N. Beimers
(doopdienst)
9.30 uur
mw. drs. L.E. Vos
9.30 uur
mw. ds. N. Beimers
Sionskerk
Glanerbeek 10
Zwolle Aa-landen
Mw. ds. H. Evers
Tel. scriba: (038)4546104
www.sionskerkzwolle.nl
9.30 uur
ds. H. Bousema
10.00 uur
mw. ds. H. Evers
10.00 uur mw. ds. H. Evers en
ds. J. Vonk
(dienst met bewoners Rivierenhof)
19.00 uur
mw. ds. H. Evers, Opendeurdienst
10.00 uur mw. ds. H. Evers
(Startdienst)
16.30 uur mw. ds. H. Evers
(Zing-mee Kinderdienst)
10.00 uur
dhr. G. van Vulpen
10.00 uur
mw. ds. H. Evers
19.00 uur
mw. ds. H. Evers
(Bijbel en kunstdienst)
10.00 uur
mw. ds. H. Evers
19.00 uur mw. ds. N. Beimers
(Opendeurdienst)
10.00 uur
dhr. Mark van Dam, Kampen
Bijbelzondag
Zondag 25 oktober is het Nationale Bijbelzondag in het kader van de
Bijbel10Daagse. In veel Zwolse kerken zal tijdens de eredienst aandacht
worden gegeven aan het bijbel(vertaal)werk en het jaarthema.
Ook op de Bijbelzondag staat het verhaal van Bartimeus centraal.
Gebed en aandacht wordt gevraagd voor het Latino-project:
Bijbelwerk in Argentinië. In veel Zwolse kerken zal een collecte
voor dit doel bestemd zijn.
Het Bijbelleesproject voor gezinnen heeft weer de vorm van een placemat
gekregen. In veel Zwolse kerken wordt op Bijbelzondag per gezin
één exemplaar van de placemat uitgedeeld. Om onder je bord te leggen
en na het eten samen uit de Bijbel te lezen.
Stinskerk
Westenholterweg 19
Zwolle - Westenholte
Ds. E. van ‘t Slot
Tel. scriba: (038)4211319
www.stinskerk.nl
9.30 uur
ds. B. van ’t Veld, Vaassen
19.00 uur
dhr. B. Greveling, Wezep
9.30 uur
dhr. H. Esselink
19.00 uur
ds. E. van ‘t Slot
9.30 uur
ds. E. van ‘t Slot
19.00 uur
kand. J. Duijster, Ens
9.30 uur ds. E. van ’t Slot
(Startdienst)
19.00 uur
ds. J.F. Mol, Nijega
9.30 uur
ds. G.A. Trouwborst, Nieuwleusen
19.00 uur
ds. J. Mulderij
9.30 uur ds. E. van ’t Slot
(Heilig Avondmaal)
19.00 uur ds. E. van ’t Slot
(Heilig Avondmaal)
9.30 uur
dr. L.P. Miedema
19.00 uur
ds. M. Zoeteweij, Heerde
9.30 uur
dhr. H. Esselink
19.00 uur
ds. E. van ‘t Slot
21

Zondag
30 augustus
Zondag
6 september
Zondag
13 september
Zondag
20 september
Zondag
27 september
Zondag
4 oktober
Zondag
11 oktober
Zondag
18 oktober
22
KERKDIENSTEN
De Hoofdhof
Kerkweg 26
Zwolle – Berkum
Mw. ds. L.A. Burggraaff
Tel. scriba: (038)4547233
www.hoofdhof.nl
9.30 uur mw. ds. L.A. Burggraaff
(Avondmaal)
19.00 uur mw. ds. L.A. Burggraaff
(Avondmaal)
9.30 uur
ds. P.J. Hofland, Wezep
19.00 uur
ds. L.P. Miedema
9.30 uur
mw. ds. L.A. Burggraaff
(Startzondag)
9.30 uur
ds. L.P. Miedema
19.00 uur
ds. G.A. Cnossen
9.30 uur
mw. ds. L.A. Burggraaff
19.00 uur
mw. ds. L.A. Burggraaff
9.30 uur
mw. ds. L.A. Burggraaff
19.00 uur
mw. ds. L.A. Burggraaff
9.30 uur
mw. ds. L.A. Burgggraaff
19.00 uur
dienst
9.30 uur
ds. A.C. Bronswijk, Deventer
19.00 uur
dr. J. Ridderbos, Assen
www.salet.nl
Lutherse Kerk
Koestraat 4
Zwolle
Mw. ds. T.K. van Dam
Tel. scriba: (038)4226826
www.luthersekerkzwolle.nl
10.00 uur
ds. S. Gradl
10.00 uur
mw. ds. T.K. van Dam
(Startzondag en Heilig Avondmaal)
10.00 uur
mw. ds. T.K. van Dam
10.00 uur
zie Oosterkerk
10.00 uur
10.00 uur
ds. A.H. Wöhle
10.00 uur
mw. ds. T.K. van Dam
10.00 uur
mw. ds. C.A. Schoorel
Jolanda
is één van
onze uitblinkers
Diensten De Brug (Vrijzinnig Hervormd)
Herenweg 46c Zwolle, tel. scriba: (038) 4527339
Zondag 6 september 10.00 uur mw. ds. M. Gaastra
Zondag 20 september 10.00 uur dhr. P. de Jong
Zondag 4 oktober 10.00 uur mw. S. v.d. Laan, Assen
Zondag 18 oktober 10.00 uur mw. W.J. Treep
Collectedoelen
In de PGZ-gemeenten is de derde collecte bestemd voor de volgende doelen.
Op 30 augustus: exploitatie Protestantse Gemeente Zwolle; op 6 september:
Werelddiaconaat; op 20 september: extra diaconie; op 27 september: diaconale
noodhulp; op 4 oktober: Kerk en Israël; op 11 oktober: Werelddiaconaat
en op 18 oktober: begrotingstekort Protestantse Gemeente Zwolle.
Eglise Wallonne 10.30 uur mme. A.E. Gescher; Berkumstede 15.00 uur ds. D.
Jorissen (Heilig Avondmaal); Rehoboth 9.30 uur dhr. A. Hartstra, Oudehaske;
Rivierenhof 10.00 uur ds. J. Vonk; Sophia 10.00 uur E.L.J. de Haar; Weezenlanden
10.00 uur A.J. Hasker; Zandhove 10.00 uur dhr. M. Luttenberg en
mw. ds. C.L. Kraan; Zonnehuis 11.30 uur mw. B. van Loosdrecht
Rehoboth 9.30 uur dhr. G. van Vulpen, Zwolle; Sophia 10.00 uur
A.J. Hasker; Weezenlanden 10.00 uur T.G.P.M. Sloot; |Zandhove 10.00 uur
mw. ds. N.A. Eygenraam (Heilig Avondmaal); Zonnehuis 11.30 uur
ds. G. Voordijk
Eglise Wannonne 10.30 uur past. D. Ribs; Rehoboth 9.30 uur ds. J. Kleinrensink,
Den Ham; Rivierenhof 10.00 uur zie Sionskerk; Sophia 10.00 uur
mw. T.G.P.M. Sloot; Weezenlanden 10.00 uur M.E. Dijk; Zandhove
10.00 uur dhr. M.D. de Vries; Zonnehuis 11.30 uur mw. ds. I.P. Epema
Rehoboth 9.30 uur mevr. A. Wijnhout, Dalfsen; Sophia 10.00 uur M.E.Dijk;
Weezenlanden 10.00 uur F.J.G. Broekhoff; Zandhove 10.00 uur
mw. ds. C.L. Kraan; Zonnehuis 11.30 uur mw. J.Gerretzen-Veldhuis
Eglise Wallonne 10.30 uur past. H. Spoelstra; Rehoboth 9.30 uur
dhr. D. Klompjan, Zwolle; Rivierenhof 10.00 uur mw. W.J. Treep;
Sophia 10.00 uur F.J.G. Broekhoff; Weezenlanden 10.00 uur T.G.P.M. Sloot;
Zandhove 10.00 uur dhr. M. Luttenberg en dhr. K. Freriks
Zonnehuis 11.30 uur ds.G.L.Kruizinga
Rehoboth 10.00 uur ds. J.H.N. Veldhuijsen, Kampen; Sophia 10.00 uur
T.G.P.M. Sloot; Weezenlanden 10.00 uur mw. M.E. Dijk; Zandhove
10.00 uur mw. ds. C.L. Kraan; Zonnehuis 11.30 uur mw. W.J. Treep
Eglise Wallonne 10.30 uur mme. A. Buizer-Tschiengang; Rehoboth
10.00 uur mw. ds. G.H.Neppelenbroek-Kwakkel, Zwolle; Rivierenhof
10.00 uur ds. J. Vonk; Sophia 10.00 uur M.E. Dijk; Weezenlanden 10.00 uur
E.L.J. de Haar; Zandhove 10.00 uur mw. J. Spier; Zonnehuis 11.30 uur
ds. G.L. Kruizinga; De Esdoorn 16.00 uur Heilig Avondmaal
Rehoboth 10.00 uur ds. A. Stegenga, Zwolle; Sophia 10.00 uur
E.L.J. de Haar; Weezenlanden 10.00 uur A.J.Hasker; Zandhove 10.00 uur
dienst; Zonnehuis 11.30 uur pastor J. Groot
Beernink gedenktekens...
betrokken • persoonlijk • vertrouwd
www.magmanet.nl
Steenhouwerij
Beernink
3e industrieweg 3
8051 CL
Hattem
T 038 4442992
Steenhouwerij
Beernink
Galvaniweg 4a
8013 RG
Zwolle
T 038-4602111

Voor informatie:
Plons Aa-Landen, Botlek 52, 8032 CG Zwolle
038-4542857 of 06-33322466
plons@shis.nl
het einde van
onmogelijke
uitvaartwensen.
Bij Monuta
maakt u van
elk afscheid
een mooie
herinnering.
Kijk op monuta.nl
of bel Monuta Zwolle
(038) 421 19 33.
Plons Aa-Landen
(0 tot en met 12 jaar)
Plons Holtenbroek
(0 tot en met 12 jaar)
Plons de Wilgenburg
(4 tot en met 12 jaar)
Plons Kon. Emma
(4 tot en met 12 jaar)

Ingobert Veen
Op 10 september 2001
opende Ingobert in Zwolle de
deuren van zijn eigen bureau:
Métier. Naast eigenaar van
dit bureau is hij één van de
senior consulenten werving &
selectie.
Nadja Ottens
Binnen Métier is Nadja
naast werving & selectie
de aangewezen senior
consulente die zich
bezig houdt met allerlei
loopbaanvraagstukken.
Monique Grit
Monique begeleidt als (test)
consulente werving en selectietrajecten
door ondermeer het
afnemen van testprogramma’s.
Daarnaast richt zij zich op
breed uiteenlopende kwaliteitstrajecten,
zowel intern als
extern.
Anton-Jan van Doornik
Métier en Anton-Jan hebben
de handen ineen geslagen en
werken samen op het gebied
van procesverbetering daar
waar het gaat om veiligheids-
en arbosystemen (VCA/OHSAS).
Werving & Selectie
Personeelsontwikkeling
Procesverbetering
Jantien van Eerten
Als ervaren intake- en
wervingsconsulente draagt zij
zorg voor het actueel houden
van een representatief
kandidatenbestand. Tevens
is zij de contactpersoon voor
trainingen.
Liesbeth Knol
Binnen Métier is Liesbeth
werkzaam als offi cemanager,
waarbij zij als ‘spin in het
web’ verantwoordelijk is voor
de interne organisatie van het
bedrijf.
Jeanine Schuite
Na ruim 15 jaar ervaring
als secretaresse binnen de
Zwolse ziekenhuizen en de
Vogellanden, vervult zij nu
de rol van secretaresse bij
Métier.
Voor meer informatie:
Schrevenweg 22
8024 HA Zwolle
T 038 4528833
F 038 4542150
E info@metier.nl
OPEN AVOND
woensdag woensdag 3 juni 26 augustus
19.00 - 21.00 uur
19.00 - 21.00 uur
www.gh.nl
(038) 425 55 42