Authentieke versie downloaden (pdf)

COGNITIE & HERSENEN
Aandacht en nieuwsgierigheid als
voorspellers van cannabisgebruik
Kan op grond van iemands hersenfuncties worden voorspeld of iemand cannabis gaat gebruiken,
verslaafd raakt of er juist mee stopt? Daartoe heeft medisch bioloog drs. Janna Cousijn zeventig
jongeren van 18 tot 25 jaar onder de scanner gelegd. Dertig mensen die meer dan wekelijks tot dagelijks
cannabis gebruiken, twintig sporadische gebruikers die ooit in hun leven één tot maximaal vijftien keer
een joint rookten en twintig controlepersonen die nooit cannabis rookten. De activiteit van hun
hersenen tijdens een aantal neurocognitieve tests is door middel van fMRI in kaart gebracht. In die tests
staan werkgeheugen, beslissingscontrole en motivatie centraal. Mensen zijn geworven op straat, in
koffieshops en via advertenties op Hyves. De deelnemers zijn verder allemaal gezond en gebruiken
bijvoorbeeld niet buitensporig veel alcohol. Ze komen voor een dagdeel naar het AMC. Cousijn:‘We gaan
uit van de hypothese dat veranderingen in hogere cognitieve functies, zoals het functioneren van het
werkgeheugen en het vermogen beslissingen te nemen,
voorspellen of druggebruik problematisch wordt. En we
verwachten dat mensen met een sterke aandachtsbias en
toenaderingsbias – die meer geneigd zijn ergens op af te stappen
dan iets te vermijden – meer drugs zullen gaan gebruiken. Als we
meer weten van de factoren die voorspellen wanneer een
verslaving chronisch wordt, kunnen we wellicht preventief
ingrijpen en de weerbaarheid van kwetsbare mensen trainen.’
.................
‘We verwachten dat mensen met
een sterke aandachtsbias en
toenaderingsbias meer geneigd
zijn drugs te gebruiken’
.................
De activiteit in verschillende hersengebieden tijdens het uitvoeren van diverse tests, moet in beeld
brengen of er specifieke verschillen zijn tussen de drie groepen. Ook wordt gekeken naar verschillen in
verbindingen (de zogeheten “structurele connectiviteit”) tussen diverse gebieden in de hersenen die
betrokken zijn bij ondermeer besluitvorming, het geheugen, de reactie op cues en hunkering. Cousijn
en haar collega’s verwachten veranderingen te vinden in gebieden die deel uitmaken van het centrale
limbische systeem (dat vooral is betrokken bij emoties en geheugen) en de prefrontale cortex (die is
betrokken bij hogere cognitieve vaardigheden). Daarbij gaan ze uit van de gedachte dat verslavingsgedrag
ontstaat uit een verstoorde balans tussen de diverse systemen. Na de eerste metingen en tests
volgen zes en negen maanden later vervolginterviews. Daarbij staan het verkrijgen van een inzicht in
het gebruik van diverse middelen en een diagnose van misbruik en afhankelijkheid centraal.
Voor wie: Wetenschappers, preventieve verslavingszorg
Eindproducten: Inzicht in cognitieve kwetsbaarheid voor verslaving
Titel: Voorspellen van de ontwikkeling van risicovol cannabisgebruik met neurocognitief onderzoek
Contact: Drs. J. Cousijn, afdelingen Psychiatrie en Ontwikkelingspsychologie, AMC-UvA ; Dr. A.E.
Goudriaan, afdeling Psychiatrie, AMC-UvA
Sleutelpublicaties: Wiers RW, Bartholow BD, van den Wildenberg E, Thush C, Engels RC, Sher KJ, Grenard J, Ames SL, Stacy
AW. Automatic and controlled processes and the development of addictive behaviors in adolescents: a review and a model.
Pharmacol Biochem Behav. 2007;86(2):263-283
Volkow ND, Fowler JS, Wang GJ. The addicted human brain viewed in the light of imaging studies: brain circuits and
treatment strategies. Neuropharmacology. 2004;47 Suppl 1:3-13
Looptijd: 2008-2012
Risicofactoren • Oog(st) voor de toekomst
69