Authentieke versie downloaden (pdf)

PSYCHOSOCIAAL & INTEGRATIE
Groot risico op verslaving bij angst
en depressie
In de NEtherlands Study of Depression and Anxiety (NESDA) worden drieduizend mensen tussen de
18 en 65 jaar acht jaar lang gevolgd. Ongeveer 2400 van hen hebben een angststoornis of zijn
depressief, van wie ongeveer duizend een ernstige stoornis hebben. Zeshonderd mensen hebben
geen stoornis en dienen als vergelijkingsmateriaal. Sinds 2004 komen deze mensen – die
geworven zijn bij huisartsen, de geestelijke gezondheidszorg en onder de algemene bevolking –
elke twee jaar een ochtend naar een van de meetlocaties op de VUmc in Amsterdam, het LUMC
in Leiden en het UMCG in Groningen. Daar worden ze onderworpen aan een multidisciplinair
onderzoek rond vele aspecten van depressie en angst. Hen wordt bloed afgenomen, ze ondergaan
klinisch psychologische tests en een deel van de deelnemers gaat in de MRI-scanner om de
activiteit van hun brein te bepalen. Ook vullen ze een uitgebreide vragenlijst in.
Ongeveer zeventig procent van de deelnemers met een stoornis blijkt zowel angst als depressieve
klachten te hebben. Gedurende de twee jaar dat de gegevens nu zijn geanalyseerd, zien de
onderzoekers dat bij een derde van de mensen met angst of depressie de stoornis een gunstig
beloop kent, bij een derde wordt deze chronisch (elke maand last van de stoornis) en bij een derde
van de respondenten is het beloop wisselend. Hoewel onderzoek naar de oorzaken, het beloop en
het voorspellen van chroniciteit van angststoornissen en depressie centraal staat in de studie,
kijken de onderzoekers ook naar verslaving. ‘We wisten al dat veel van deze mensen ook
verslavingsproblemen hebben. Met alcohol, tabak, drugs (vooral cannabis) en slaapmiddelen
(benzodiazepines)’, zegt onderzoekscoördinator prof. dr. Brenda Penninx, hoogleraar Psychiatrische
Epidemiologie aan de VUmc. ‘Om dat beter te kunnen bestuderen hebben we aan de basismeting
en de tweede en derde meting een aantal goede
meetinstrumenten voor verslaving toegevoegd’. Zoals een
gestructureerd interview over gebruik, misbruik en
afhankelijkheid van alcohol en over eventuele
ontwenningsverschijnselen.
.................
‘Een systematische screening
op alcoholafhankelijkheid bij
mensen die hulp zoeken voor
depressie en angst is wenselijk’
.................
Uit de eerste gegevens blijkt dat de groep mensen met een
angst of depressieve stoornis niet vaker alcohol misbruikt
dan normaal in de bevolking. Elf procent gaat verder dan het
alleen maar gezellig drinken en neemt buitenproportioneel veel alcohol waardoor ze overlast
veroorzaken, bijvoorbeeld in het verkeer, door agressiviteit of het gebruik van geweld. Is het
misbruik onder mensen met angst en depressie even groot als onder gezonde mensen, de echte
verschillen met de gewone bevolking zit in de afhankelijkheid van alcohol: mensen die al vroeg op
de dag drinken, echt niet zonder kunnen, steeds meer gaan drinken omdat de alcohol minder
effect sorteert en ontwenningsverschijnselen vertonen. Kortom, verslaafd zijn.
Alcoholafhankelijkheid komt voor onder vier procent van de algemene bevolking. Echter, vijftien
procent van de mensen die of angstig of depressief zijn, heeft te maken (gehad) met
afhankelijkheid van alcohol. En van de mensen die zowel angstig als depressief zijn, is twintig
procent alcoholafhankelijk, dus verslaafd aan alcohol.
52 Oog(st) voor de toekomst • Risicofactoren