Authentieke versie downloaden (pdf)

Er zijn diverse anti-psychotische medicijnen die op verschillende manier hechten aan de dopamine
receptor en daardoor wellicht ook een andere invloed uitoefenen op de hunkering naar cannabis.
Psychiater dr. Liewe de Haan van het AMC en arts-onderzoeker Marise Machielsen onderzoeken
nu het effect van twee antipsychotica op de hunkering naar cannabis en de activiteit van
gebieden in de hersenen die zijn betrokken bij die hunkering en beloning. Veertig jongeren tussen
de 18 en 26 jaar met schizofrenie die wel en geen cannabis gebruiken krijgen het medicijn
risperidon – dat behoorlijk sterk bindt aan de dopamine receptor – of clozapine – dat zeer los aan
de receptor bindt. Voor- en nadat ze gedurende vier weken zijn ingesteld op één van de twee
medicijnen gaan ze met hun hersenen in de fMRI-scanner en krijgen dan een aantal tests
voorgeschoteld. Ze krijgen bijvoorbeeld neutrale plaatjes van landschappen te zien of betekenisvolle
plaatjes, zoals een joint. Ook doen ze een aantal gokspelletjes. De vraag is niet alleen of
bepaalde hersenengebieden actiever reageren op de plaatjes die met hun verslaving hebben te
maken, maar vooral of dat afhankelijk is van het medicijn dat ze gebruiken.
De Haan: ‘We weten niet precies hoe een antipsychoticum werkt. Wel dat clozapine het best is,
hoewel het het minst sterk aan de dopamine receptor bindt. Misschien wel doordat de hersenen
met het maken van extra dopamine receptoren reageren op andere, sterker bindende, antipsychotica.
Met dit onderzoek proberen we het werkingsmechanisme van de twee medicijnen te
achterhalen en hun invloed op de hersensystemen die zijn betrokken bij de hunkering naar
cannabis.’
Voor wie: Wetenschappers en behandelaars
Eindproducten: Aanwijzingen voor werkingsmechanisme antipsychotica op craving en mogelijke behandelrichtlijn
Titel: Effecten van antipsychotische medicatie op craving (hunkering naar drugs) bij mensen met schizofrenie en
problematisch cannabisgebruik; vergelijking tussen clozapine en risperidon
Contact: Dr. L. de Haan, divisie Psychiatrie, AMC Amsterdam
Sleutelpublicaties: De Haan L, van Bruggen M, Lavalaye J, Booij J, Dingemans P, Linszen D. Subjective experience and D2
receptor occupancy in patients with schizophrenia, treated with low dose Olanzapine or Haloperidol; a randomized doubleblind
study. American Journal of Psychiatry, 2003, 160: 303-309
De Haan L, Booij J, Lavalaye J, Van Amelsvoort T, Linszen D. Occupancy of dopamine D2 receptors by antipsychotic drugs is
related to nicotine addiction in young patients with schizophrenia. Psychopharmacology, 2006, 183, 500-505
Looptijd: 2008-2012
Interventie en Inventarisatie • Oog(st) voor de toekomst
31