Authentieke versie downloaden (pdf)

PSYCHOSOCIALE INTERVENTIE
De kater van de nazorg
Bijna even moeilijk als het laten staan van alcohol of drugs is het voor verslaafden hun leven weer op
de rails te krijgen na een periode van behandeling in de verslavingszorg. Daarin voorziet de zorg
nauwelijks, is de ervaring van cliëntenvereniging Het Zwarte Gat. Wie na een intensieve behandeling
weer wordt “losgelaten” in de maatschappij kan in het begin nog wel een gesprek of een telefoontje
verwachten van een hulpverlener, in de praktijk staat de verslaafde er toch alleen voor.
Psy, tijdschrift over geestelijke gezondheid en verslaving, kreeg nogal wat meldingen van cliënten en
hulpverleners over hoe moeizaam het leven na de behandeling is. Konden ex-cliënten ook na hun
behandeling niet langer en beter begeleid worden? Psy liet wetenschappelijk bureau IVO uitzoeken of
dit incidenten waren of een structureel verschijnsel. De onderzoekers van IVO deden een kwalitatief
onderzoek onder vijftien cliënten van elf verslavingsinstellingen en bevroegen ook functionarissen –
bestuurders, managers, coördinatoren – van deze instellingen.
‘Wat we al hadden gehoord, werd bevestigd. Het probleem was zelfs urgenter dan gedacht’, zegt Psyhoofdredacteur
Michaja Langelaan. Veel mensen voelden zich helemaal op zichzelf teruggeworpen
nadat hun behandelingstraject was beëindigd. En dat terwijl cliënten behoefte hebben aan langdurige
steun. Ze moeten de mogelijkheid hebben om op de hulpverlening terug te vallen op moeilijke
momenten. Niet alleen als het om de verslaving gaat, ook
rond zelfvertrouwen, kwaliteit van leven, het gevoel dat je
ertoe doet. Want, zoals dikwijls werd gememoreerd,
“verslaving heb je je hele leven”. Er zijn mensen die zelfs na
vijftien jaar terugvallen. Zien dat alles wat je tijdens de
behandeling hebt opgebouwd wegvalt, is verschrikkelijk.
.................
‘Als je echt cliënten wilt helpen,
moet je maar creatief zijn. Dat is de
opdracht van de verslavingszorg’
.................
Het onderzoek maakt duidelijk dat het bij instellingen ontbreekt aan een gemeenschappelijke visie op
nazorg en dat zelden aan cliënten wordt gevraagd waaraan zij precies behoefte hebben. Er gaapt dan
ook een diepe kloof tussen behandeling en nazorg. Niet alleen in de tijd die ervoor beschikbaar is, ook
wat betreft de inhoud van de zorg. Langelaan: ‘Eigenlijk zouden ex-cliënten hun hele leven voor nazorg
terecht moeten kunnen bij een instelling. Misschien een terugkomregeling: dat je niet weer helemaal
door de molen moet, maar kunt verdergaan waar je bent opgehouden. Over dat aspect zouden instellingen
meer moeten nadenken.’ Uit het onderzoek bleek echter dat de functionarissen nogal verdedigend
reageerden. Praktische steun wil men wel bieden en dat gebeurt ook bij zaken als schuldsanering,
huisvesting en dagbesteding. Langelaan: ‘Maar individuele steun, echte bereikbaarheid,
contact onderhouden en praten over een zinvol leven, zoals cliënten willen, vinden ze een brug te ver.
Cliënten voelen een groot tekort en vallen – mede daardoor – massaal terug in hun oude gedrag.’
Voor wie: Behandelaars, managers in de verslavingszorg
Eindproducten: Kwalitatief rapport over wensen nazorg en omslagartikel in Psy
Titel: Nazorg aan verslaafden door de verslavingszorg
Contact: M. Langelaan, hoofdredacteur Psy
Sleutelpublicaties: Michaja Langelaan (2008). De Kater van de Nazorg. Psy, jrg.12, nr. 6,18-33
http://www.psy.nl/fileadmin/files/psyarchief/Verslaving/Dossier_De_kater_van_de_nazorg.pdf
Looptijd: 2008
Interventie en Inventarisatie • Oog(st) voor de toekomst
23