Wet Koop onroerende zaken; de evaluatie - WODC

MOLENGRAAFF INSTITUUT VOOR PRIVAATRECHT
lid 1 BW. In de parlementaire geschiedenis is evenwel aangegeven dat het de bedoeling is dat een elektronische
totstandkoming van een overeenkomst met betrekking tot onroerende zaken in beginsel mogelijk
moet zijn. 109 Daarbij is opgemerkt dat de relativering van de slotzinsnede van artikel 6:227a BW lid 2 sub b
ook van toepassing is op de verkoop van onroerende zaken. Dit betekent dat het elektronisch tot stand
komen van de koop van een woning op de voet van artikel 6:227a BW mogelijk is voor zover de aard van
de overeenkomst zich daar niet tegen verzet. 110
Onduidelijk bleef vervolgens wanneer de aard van de overeenkomst zich tegen elektronische totstandkoming
verzet. Welke gevallen zijn denkbaar? Door de minister is aangegeven dat dit niet op voorhand is te
voorzien. Om die reden is niet nader gespecificeerd aan welke gevallen wordt gedacht. De wet laat in ieder
geval de mogelijkheid open voor partijen om aan te tonen dat een specifieke koopovereenkomst ten aanzien
van een onroerende zaak niet elektronisch tot stand zou moeten kunnen komen. Het is dan aan de
rechter om te beslissen of de uitzondering in de concrete situatie toegepast zou moeten worden. Daarbij
geeft de minister aan dat een beroep op de uitzondering enkel bij hoge uitzondering succesvol kan zijn. 111
Hij stelt expliciet de mogelijkheid elektronisch te contracteren voorop. In het kader van het wetsvoorstel
inzake de verruiming van het elektronisch rechtsverkeer 112 wordt aan deze onduidelijkheden een einde
gemaakt. Voorgesteld wordt overeenkomsten met betrekking tot onroerend goed niet langer voorwaardelijk
uit te zonderen van de toepassing van artikel 6:227a BW, specifieker gesteld: het wetsvoorstel houdt
onder meer in dat artikel 6:227a BW aldus wordt gewijzigd dat het tweede lid komt te vervallen en dat
derde lid wordt vernummerd tot lid 2.
Zoals reeds aangestipt doet zich hier bovendien gevoelen dat artikel 7:2 BW niet alleen voorschrijft dat de
koop van een woning door een particulier schriftelijk wordt aangegaan, maar tevens dat dit dient te geschieden
in de vorm van een tussen partijen opgemaakte, aan de koper ter hand te stellen akte. Ook dit
aspect lijkt op het eerste gezicht een papieren document te veronderstellen. Artikel 156 Rv definieert de
akte immers als een ondertekend geschrift, bestemd om tot bewijs te dienen. De bewoordingen ‘ter hand
stellen’ lijken bovendien te verwijzen naar een fysieke handeling. 113 In de parlementaire geschiedenis bij de
artikelen 3:15a-c BW is door de minister opgemerkt dat een elektronisch document dat voldoet aan de
vereisten van artikel 6:227a BW waaraan een elektronische handtekening is gehecht die voldoet aan de
eisen van artikel 3:15a BW gezien kan worden als een akte in de zin van artikel 156 BW. 114 Hoe dit ook zij,
als gevolg van de in te voeren Wet inzake de verruiming van het elektronisch rechtsverkeer zal het zonder
meer mogelijk worden dat onderhandse akten op andere wijze dan bij geschrift opgemaakt kunnen worden
en dat deze via elektronische weg kunnen worden verschaft. Het nu op tafel liggende vergevorderde
wetsvoorstel 115 houdt onder meer in dat in het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering na artikel 156 Rv
een artikel 156a wordt ingevoegd, luidende:
1. Onderhandse akten kunnen op een andere wijze dan bij geschrift worden opgemaakt op zodanige wijze
dat het degene ten behoeve van wie de akte bewijs oplevert, in staat stelt om de inhoud van de akte op
te slaan op een wijze die deze inhoud toegankelijk maakt voor toekomstig gebruik gedurende een periode
die is afgestemd op het doel waarvoor de akte bestemd is te dienen, en die een ongewijzigde reproductie
van de inhoud van de akte mogelijk maakt.
2. Aan een wettelijke verplichting tot het verschaffen van een onderhandse akte kan alleen op een andere
wijze dan bij geschrift worden voldaan met uitdrukkelijke instemming van degene aan wie de akte moet
worden verschaft. Een instemming ziet, zolang zij niet is herroepen, eveneens op het verschaffen van
een gewijzigde onderhandse akte. Het in de eerste zin van dit lid bepaalde lijdt uitzondering indien de
akte eveneens is ondertekend door degene aan wie de akte op grond van de wet moet worden verschaft.
109 Kamerstukken I, 2002-2003, 23 095, nr. 38a, p. 7.
110 Breedveld-de Voogd 2005a, Van Velten 2008a.
111 Kamerstukken I, 2002-2003, 23 095, nr. 38a, p. 8.
112 Wijziging van enige bepalingen van het Wetboek van Burgerlijke rechtsvordering en het Burgerlijk Wetboek
teneinde naast het in deze bepalingen gestelde vereiste van schriftelijkheid ook ruimte te bieden aan de ontwikkelingen
op het gebied van het elektronisch verkeer, nr. 31 358.
113 Asser-Hijma 2007, nr. 136a.
114 Kamerstukken I, 2002-2003, 27 743, nr. 35, p. 10, zie ook nr. 35b, p. 2.
115 Kamerstukken I, 2008-2009, 31 358, nr. A.
44