Wet Koop onroerende zaken; de evaluatie - WODC

MOLENGRAAFF INSTITUUT VOOR PRIVAATRECHT
De betekenis van de term ‘schriftelijk’, zoals gehanteerd in de artikelen 7:2 lid 1 en 7:766 lid 1 BW, is niet
gelijk aan de betekenis van de in de artikelen 7:2 lid 2 en 7:766 lid 2 BW gebruikte term ‘tussen partijen
opgemaakte akte’. Het verschil bestaat hierin dat om te voldoen aan het vereiste van schriftelijkheid geen
handtekening is vereist. Het verschil in de hier gebruikte terminologie maakt, dat het op basis van de wettekst
strikt genomen mogelijk is dat er wel een schriftelijke en daarmee geldige koopovereenkomst tot
stand komt, maar dat er geen bedenktijd ingaat omdat de overeenkomst niet in de vorm van een akte ter
hand is gesteld. De term ‘schriftelijk’ laat verder naar juridisch taalgebruik ook ruimte om een geldige
koopovereenkomst te sluiten met behulp van meerdere geschriften, zoals bijvoorbeeld een briefwisseling
tussen partijen. Kortom, de term ‘schriftelijk’ is een ruim begrip dat voor meerderlij uitleg vatbaar is. 105
Door de minister is aangegeven dat een briefwisseling niet volstaat. Het schriftelijkheidsvereiste van lid 1
van de genoemde artikelen in de uitleg van de minister gelijk aan de onderhandse akte als genoemd in lid 2
van deze artikelen. 106 Er is dus uitdrukkelijk niet aan het schriftelijkheidsvereiste voldaan met twee op elkaar
aansluitende akten. De bedoeling is dat de koopovereenkomst wordt opgenomen in één door beide
partijen ondertekende akte, die vervolgens ter hand kan worden gesteld, om daarmee het begin van de
bedenktijd te markeren. Deze uitleg, die gezien de strekking van artikel 7:2 BW aan de term ‘schriftelijk’
moet worden gegeven, sluit niet aan bij het juridische taalgebruik.
Rb Leeuwarden 29 juni 2006, LJN AX9937: in deze zaak was sprake van een e-mail uitwisseling. De rechter
verwees naar de uitspraken van de minister in de parlementaire geschiedenis en stelde vast dat sprake moet
zijn van een tussen partijen opgemaakte akte en dat een opeenvolging van brieven of e-mails niet volstaat.
De gesignaleerde inconsistentie met betrekking tot de term ‘schriftelijk’ zoals gehanteerd in lid 1 van de
artikelen 7:2 en 7:766 BW is onwenselijk. Het verdient aanbeveling dat de wetgever de wettekst op dit
punt aanpast zodat het consistent wordt met de bewoordingen in lid 2 van deze artikelen en bovendien de
terminologie in overeenstemming wordt gebracht met de strekking van de bepaling alsook met de wijze
waarop dit in juridisch taalgebruik geduid pleegt te worden. Aan het woord ‘schriftelijk’ zou daartoe kunnen
worden toegevoegd de woorden: ‘in de vorm van een tussen partijen opgemaakte akte’.
2.7.6 Akte (7:2 lid 2, 7:766 lid 2 BW)
Over het begrip akte bestaat geen onduidelijkheid. De term ‘akte’ wil zeggen een onderhandse akte als
bedoeld in artikel 156 Rv, dat wil zeggen een ondertekend geschrift bestemd om als bewijs te dienen. Betoogd
is dat op basis van artikel 3:15a jo 6:227a BW een akte ook elektronisch tot stand kan komen.
Mocht daar al twijfel over bestaan, dan zal het als gevolg van het voorgestelde artikel 156a Rv 107 zonder
meer mogelijk worden dat onderhandse akten op andere wijze dan bij geschrift opgemaakt kunnen worden.
Dit doet de vraag rijzen of het mogelijk wordt dat de koopovereenkomst van een woning elektronisch
tot stand komt. Zie over deze vraag paragraaf 2.8 hierna.
2.7.7 Ter hand stellen (7:2 lid 2, 7:766 lid 2 BW)
Op grond van de artikelen 7:2 lid 2 en 7:766 lid 2 BW dient de tussen partijen opgemaakte akte of een afschrift
daarvan aan de koper respectievelijk opdrachtgever ter hand worden gesteld, desverlangd tegen
afgifte aan de verkoper respectievelijk aannemer van een gedateerd ontvangstbewijs. Met betrekking tot
het ‘ter hand stellen’ bestaat geen begripsmatige verwarring. Wel kunnen zich (bewijs)problemen voordoen
ten aanzien van het antwoord op de vraag of de akte daadwerkelijk aan de koper ter hand is gesteld.
Vzngr. Rb. ’s Gravenhage 25 januari 2006: een koopcontract werd afzonderlijk door partijen ondertekend,
eerst op 27 april door de verkoper en daarna op 5 mei door de koper. Vervolgens stuurde de makelaar op 10
mei per post kopieën van het door beide partijen ondertekende contract naar de partijen. Op 1 juni stelde de
105 Vergelijk Selderbeek-Doyer 2008, p. 181.
106 Kamerstukken I, 2001-2002, 23 095, nr. 38a, p. 5-6.
107 Wetsvoorstel inzake verruiming elektronisch rechtsverkeer, nr. 31 358, op 2 december 2008 met algemene
stemmen aangenomen in de Tweede Kamer.
42