Wet Koop onroerende zaken; de evaluatie - WODC

MOLENGRAAFF INSTITUUT VOOR PRIVAATRECHT
Jurisprudentie vormt op twee manieren een belangrijke bron voor dit onderzoek. Ten eerste geeft de beslissing
van de rechter in elke uitspraak richting aan de wijze waarop de regeling begrepen en toegepast
moet worden in praktijksituaties. Ten tweede geeft het inzicht in de situaties waarin zich problemen hebben
voorgedaan. Aan elke uitspraak ligt immers een praktijksituatie ten grondslag die tot een procedure
heeft geleid. De hoeveelheid rechtspraak over een bepaald onderwerp geeft een voorzichtige indicatie of
het probleem in de praktijk daadwerkelijk speelt of juist helemaal niet. Het past hier om de nodige voorzichtigheid
te betrachten bij het formuleren van conclusies. Vele conflicten die in de praktijk spelen halen
om allerlei redenen de rechtszaal niet, bijvoorbeeld omdat partijen er gezamenlijk uitkwamen of omdat het
niet de moeite waard was om er een (langdurige en kostbare) procedure aan te wijden. Toch vormt jurisprudentie
een waardevolle bron om de werking van de wet te illustreren.
De informatie over praktijkscenario’s die naar voren komt bij de bestudering van de jurisprudentie, is
weergegeven in de verschillende hoofdstukken en wel daar waar de bevindingen van belang zijn. Opvallend
is dat men nauwelijks geprocedeerd heeft over de toepassing van de bedenktijd. Een enkele zaak die
hier over te vinden is, gaat over de terhandstelling, ofwel de markering van de aanvang van de bedenktijd.
Wel is veelvuldig geprocedeerd over het schriftelijkheidsvereiste, met name over de vraag wat de status is
van mondelinge afspraken voordat de koopovereenkomst is vastgelegd in de door de wet vereiste akte.
Hoewel strikt genomen niet te rekenen tot ‘rechtspraak’ is in het kader van dit onderzoek aandacht besteed
aan arbitrage-uitspraken. In het kader van artikel 7:768 BW (de 5% regeling) bleek een groot aantal
arbitrage-uitspraken beschikbaar, waaruit een aantal specifieke problemen bij de werking van de regeling
blijkt. Genoemd kan bijvoorbeeld worden het probleem dat de opdrachtgever een bedrag in depot laat
houden dat disproportioneel hoog is in verhouding tot de door de opdrachtnemer te herstellen gebreken.
1.5.3 Interviews
Teneinde te onderzoeken hoe de Wet koop onroerende zaken uitpakt in de praktijk, zijn mede op basis
van het desk- en literatuuronderzoek interviews gehouden met vertegenwoordigers van belangenorganisaties.
Dit heeft deels de vorm gekregen van een gezamenlijk gesprek. Voorafgaand aan het gesprek is aan de
betrokkenen een aantal vragen toegezonden dat in de bijeenkomst aan de orde is gekomen.
Gezamenlijk geïnterviewd zijn vertegenwoordigers van Vereniging Eigen Huis (VEH), de Nederlandse
Vereniging van Makelaars in onroerende goederen en vastgoeddeskundigen (NVM), de Landelijke Makelaars
Vereniging. De vertegenwoordigers van de Landelijke Makelaars Vereniging gaven aan tevens te
spreken namens de Vereniging Bemiddeling Onroerend goed (VBO) en de Consumentenbond.
Vervolgens zijn vertegenwoordigers van de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie (KNB) en het Garantie
Instituut Woningbouw (GIW) afzonderlijk geïnterviewd, alsook een hoogleraar van de Vrije Universiteit
te Amsterdam en een hoogleraar van de Universiteit Leiden, beiden met specifieke deskundigheid
op het gebied.
Tot slot, wederom gezamenlijk, is gesproken met vertegenwoordigers van de Vereniging van Nederlandse
Projectontwikkelings Maatschappijen (NEPROM), de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB), Woningborg,
Bouwfonds ontwikkeling, Bouwend Nederland en Stichting Vakantiekampen (SVK). In aanvulling
op de informatie die tijdens de face-to-face interviews naar voren is gekomen, zijn per e-mail reacties
gekomen van bouwers. Deze waren via Bouwend Nederland per e-mail gevraagd naar ervaringen met de
wet.
Het doel van deze interviewronde was het nagaan welke ervaringen deze betrokken organisaties hebben
opgedaan met de Wet koop onroerende zaken, welke problemen zij al dan niet met de toepassing ervan
hebben ondervonden en welke suggesties voor wijziging zij eventueel mochten hebben. Op de
opmerkingen en aanbevelingen vanuit genoemde organisaties wordt in de hoofdstukken bij de bespreking
van de relevante onderzoeksvragen ingegaan.
5