Wet Koop onroerende zaken; de evaluatie - WODC

MOLENGRAAFF INSTITUUT VOOR PRIVAATRECHT
echter wel op een aantal barrières wanneer ze controles willen uitvoeren. Graag zouden de hypotheekhouders
zien dat het mogelijk is om de gegevens van de hypotheekaanvraag te vergelijken met de gegevens
van de Belastingdienst. Daarnaast zouden zij graag zien dat zij ook gegevens kunnen verkrijgen uit de
GBA, NHG, UWV en de mogelijkheid tot inzage in de WOZ-waarde. Met al deze gegevens zou de fraude
kunnen worden voorkomen, omdat fraude dan in een eerder stadium geconstateerd kan worden en een
hypotheekaanvraag geweigerd zal worden door de hypotheekhouder. Wil men dus dat de hypotheekhouders
daadwerkelijk meer verantwoordelijkheid neemt, dan strekt het zeer tot de aanbeveling om te onderzoeken
of het mogelijk is dat de hypotheekhouders toegang krijgen tot deze gegevens.
Ook zijn de veilingen weer volop onder de aandacht gebracht. Zo is onlangs door de KNB een veilingcommissie
ingesteld die naar de mogelijkheden gaat kijken om de procedure aan te passen. Het onderzoeksteam
onderstreept het belang om de veilingprocedures aan te pakken en dit zou vervolgens een prioriteit
van de wetgever moeten zijn. Op dit moment levert een onroerende zaak op de veiling veel minder
op dan deze in de ‘normale’ markt op zou brengen. Een oorzaak hiervan zou kunnen zijn het feit dat particulieren
veelal wegblijven van de veiling. Van particulieren wordt gezegd dat zij in het algemeen veel
meer geld over hebben voor onroerende zaken dan een vastgoedhandelaar. Wil men dat er meer particulieren
toetreden tot deze ‘markt’, dan moet er echter heel wat gebeuren. Zo is het van belang dat de particulier
de woning van te voren kan zien en zou het probleem omtrent de (illegale) huurder moeten worden
aangepakt.
Verder kan de notaris verschillende acties ondernemen om de vastgoedfraude te beperken. Zo zou hij de
identiteitsbewijzen standaard moeten controleren met behulp van het VIS-systeem en moeten controleren
op echtheidskenmerken. Ook zou de notaris standaard moeten zoeken op naam in het Kadaster. Indien
de notaris dit al in een eerder stadium kan uitvoeren, zou het plegen van vastgoedfraude eerder aan het
licht kunnen komen en wellicht daarmee kunnen worden voorkomen, dan wel worden beperkt. Zoals
hiervoor al is opgemerkt, gaan partijen in Amsterdam (en in een aantal omringende gemeenten) in de
meeste gevallen al standaard naar de notaris voor de opstelling van de koopovereenkomst. Daarnaast werd
aangetekend dat ook Amsterdam niet gevrijwaard is van vastgoedfraude en uiteraard helpt deze mogelijkheid
niet bij frauderende notarissen. Wel is het onderzoeksteam van mening dat de invoering van het Amsterdamse
model een goede bijdrage kan leveren aan de voorkoming van de vastgoedfraude. De (verplichte)
recherches en controles die de notaris normaal gesproken uitvoert bij de levering, komen op deze manier
in een eerder stadium aan bod. Voordeel hiervan kan zijn dat verschillende zaken eerder boven water
kunnen komen. Zo zou eerder boven water moeten komen dat een koper al meerdere woningen op zijn
naam heeft staan, kan de notaris in dit eerdere stadium partijen op juridische risico’s wijzen en zwakkere
partijen beschermen en eventueel behoeden voor misstanden. Daarnaast kan de notaris zorg dragen voor
een kopie van de door hem opgestelde koopovereenkomst en deze verzenden naar de hypotheekhouder,
zodat er geen sprake zou moeten zijn van verschillende versies. Ook zou hij de WOZ-waarde kunnen vergelijken
met de verkoopprijs en, zoals hiervoor al vermeld, de identiteit van alle partijen controleren,
waarbij hij ook een controle uitvoert naar de identiteitspapieren. Wanneer hij dit allemaal kan controleren
voordat de koopovereenkomst tot stand komt kan vastgoedfraude wellicht eerder worden geconstateerd
en kan worden voorkomen dat hypotheekfraude plaatsvindt. Indien de notaris namelijk fraude constateert
moet deze dienst weigeren en zal de hypotheekakte niet worden opgesteld en worden gepasseerd.
186