Wet Koop onroerende zaken; de evaluatie - WODC

Wet Koop onroerende zaken; de evaluatie - WODC Wet Koop onroerende zaken; de evaluatie - WODC

01.09.2013 Views

MOLENGRAAFF INSTITUUT VOOR PRIVAATRECHT Het is ook mogelijk om gebruik te maken van inschrijvingen of internetverkoop, waardoor de transparantie toe zal nemen. 204 Wellicht kunnen door internetveilingen ook meer particulieren worden bereikt. Ook pleit men er voor om onbekende huurders, zij die niet ingeschreven staan in de Gemeentelijke Basisadministratie, niet te beschermen. 205 Zoals hiervoor al naar voren is gekomen, heeft de KNB een veilingcommissie ingesteld. Onder andere wordt gekeken naar de aanpassingen van de wet, waarin bijvoorbeeld wordt gekeken of het veilen via internet tot de mogelijkheden hoort en wordt gekeken naar het ontruimen van onbekende huurders. 206 Ook is de KNB voornemens een bijeenkomst te organiseren voor hypotheekhouders, de SEW en vertegenwoordigers van de Ministeries van Justitie en VROM met als onderwerp hoe de executieveiling aantrekkelijker gemaakt kan worden voor de particulieren. Men denkt dan onder andere aan het inroepen van het beheersbeding en de financiering van een particuliere veilingkoper. 207 Het onderzoeksteam ondersteunt het onderzoek naar de veilingen van harte. 7.5.3.6 Uitwisseling tussen (overheids)instanties Uitwisseling van gegevens zou de partijen in de vastgoedketen alerter kunnen maken. 208 Ook in de enquêtes komt de roep naar uitwisseling tussen verschillende partijen naar voren. Wel moet worden bekeken of dit mogelijk is in het kader van de privacywetgeving. Officier van Justitie Blanken gaf in 2004 aan bezig te zijn samen met het College Bescherming Persoonsgegevens om een semi-openbare lijst te publiceren met namen van personen die veel betrokken zijn bij malafide transacties. 209 In dit kader zal dan wel moeten worden bezien hoe de notaris dan moet handelen in verband met zijn ministerieplicht. Een notaris geeft in de enquête aan dat de hele discussie omtrent de privacy overtrokken is. De notaris controleert bijvoorbeeld ook het faillissementsregister en het curateleregister. Hij stelt de vraag: “Waarom wordt de wederpartij van een failliet wel beschermd en de wederpartij van een crimineel niet?!” Een ander geeft aan dat een verantwoorde afweging plaats dient te vinden tussen de belangen van het individu en het publieke belang. Vindt men het individu uiteindelijk belangrijker, dan moet de overheid de consequenties accepteren. In Rotterdam zijn afspraken gemaakt omtrent de aanschrijvingen van de gemeenten. Het verdient aanbeveling deze afspraken landelijk te maken. Doordat men zo langzamerhand in Rotterdam wel voldoende is gewaarschuwd, moet een verplaatsingseffect worden voorkomen. Onlangs is de instelling van een Nationale Regiegroep Aanpak Misbruik Vastgoed aangekondigd. 210 Deze zal een plan van aanpak gaan opstellen om misbruik en criminaliteit in de vastgoedsector te bestrijden. In mei zou een pilot in Rotterdam van start gaan, maar deze is uitgesteld tot september 2009. Indien de uitkomst bevredigend zal zijn, zal de aanpak landelijk worden ingevoerd. Onderdeel hiervan is het hiervoor genoemde ‘watchdog-systeem’. 211 Ook zouden de overheidsinstanties onderling meer moeten doen aan informatie-uitwisseling, wederom met inachtneming van eventuele privacywetgeving. Indien de WOZ-waarde wordt gekoppeld aan het Kadaster, kan de Belastingdienst samen met de gegevens waarover zij beschikt met betrekking tot de registratie van de akten via de dienst Successie & Registratie haar verantwoordelijkheid nemen. Nu worden deze systemen onvoldoende benut. 212 Ook een aantal notarissen geeft voorstaande aan. De overheid beschikt over alle akten, zij moet die informatie beter gebruiken. De werkgroep verwevenheid onder- en bovenwereld had aangekondigd dat zij nader onderzoek zou doen naar de knelpunten in de informatie-uitwisseling. Op 11 maart 2009 hebben de Ministers van Justitie en 204 Ferwerda e.a. 2007, p. 147. 205 Aldus Helmig in: Van Hoeflaken 2009. 206 Eskens 2009. 207 Albers-Dingemans 2009. 208 Zie ook het rapport van de Algemene Rekenkamer, Bestrijden witwassen en terrorismefinanciering, Kamerstukken II, 2007/08, 31 477, nrs. 1-2, p. 22. 209 Vijselaar 2004. 210 Directoraat-generaal Rechtspleging en Rechtshandhaving, 3 november 2008, kenmerk 5569679/08, p. 25. 211 Van Almelo 2009. 212 Joldersma e.a. 2008, p. 19. 184

MOLENGRAAFF INSTITUUT VOOR PRIVAATRECHT van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties antwoord gegeven op een aantal vragen van deze werkgroep. 213 7.5.3.7 Beleggings-cv’s Bezien zal moeten worden of het toezicht dat de AFM kan uitoefenen via de Wet OHP voldoende mogelijkheden beidt. Mocht dit niet zo zijn, dan zou de grens van € 50.000 moeten worden opgetrokken. Deze grens komt echter voort uit Europese afspraken 214 en Nederland zal waarschijnlijk niet eenzijdig de regels kunnen veranderen. 7.5.3.8 Overige mogelijkheden uit enquêtes In de enquêtes komt nog een aantal andere mogelijkheden naar voren dat het vermelden waard kan zijn. Zo wordt genoemd dat er belastingheffing plaats moet vinden over snel behaalde winsten, of dat men artikel 13 Wet Belastingen Rechtsverkeer moet afschaffen. Op deze manier zou de ABC-transactie minder aantrekkelijk worden gemaakt, maar men kan zich afvragen of dit de bedoeling zal zijn. Zoals eerder is vermeld, zijn veel ABC-transacties bonafide en zijn soms ook gemeenten betrokken, bijvoorbeeld bij nieuwbouwprojecten en zouden dergelijke maatregelen de “vastgoedmarkt” te veel kunnen verstoren. 7.6 Samenvattende conclusie In de vastgoedfraude spelen verschillende schakels een rol. Fraude kan alleen worden bestreden indien alle schakels hun verantwoordelijkheid nemen en dat betekent dat alle schakels alert dienen te zijn. Fraude en criminelen zijn er altijd geweest en zullen ook altijd blijven bestaan. Op dit moment ligt vooral de nadruk op vastgoedfraude, maar er gaan nu ook geluiden op dat fraude wordt gepleegd met overdrachten van aandelen, bijvoorbeeld waarin onroerend goed is ondergebracht. Zoals aangegeven zijn er al verschillende initiatieven ontstaan en heeft men al veel gedaan aan de voorkoming van de vastgoedfraude. Indien echter alle schakels de handen ineenslaan, kan veel worden voorkomen. Volgens het onderzoeksteam is het verstandig om goed in kaart te brengen wie welke verantwoordelijkheid heeft en wie wat moet controleren. De KNB heeft hiertoe bijvoorbeeld al een poging gedaan met het protocol hypotheken en zoals is geprobeerd met de convenanten in Rotterdam en Den Haag. Bij deze convenanten zijn verschillende partijen aangesloten en dit lijkt zijn vruchten af te werpen. Daarnaast wordt een landelijke aanpak beoogd, waarbij tot aanbeveling strekt om te waken voor te veel instanties en controleurs, waardoor men door de bomen het bos niet meer ziet. De oprichting van de Nationale Regiegroep Aanpak Misbruik Vastgoed zou dit kunnen voorkomen. Naar voren is gekomen dat de verschillende spelers in de vastgoedketen hun verantwoordelijkheid steeds meer nemen, maar ook dat soms instrumenten ontbreken. Zo missen de makelaars en taxateurs bijvoorbeeld een instrument om daadwerkelijk op te treden nu de beëdiging is opgeheven. Volgens het onderzoeksteam zou het tot de aanbeveling strekken om de beëdiging weer terug te laten keren, waaraan gekoppeld wordt een onafhankelijk tuchtrecht. Makelaars en taxateurs die worden veroordeeld tot ontzetting, zouden daarmee in tegenstelling tot de huidige praktijk vervolgens niet meer als taxateur of makelaar kunnen optreden. Daarnaast strekt het tot de aanbeveling om ook de taxateur onder de Wwft te laten vallen. Ook de hypotheekhouders hebben actie ondernomen om de hypotheekfraude tegen te gaan. Wel zouden zij meer controles moeten uitvoeren, zoals het controleren van de werkgeversverklaringen, onderzoek doen in de openbare registers, waardoor bijvoorbeeld boven water kan komen dat sprake is van een ABCtransactie of dat de koper al verschillende woningen op naam heeft staan. De hypotheekhouders stuiten 213 Kamerstukken II, vergaderjaar 2008/09, 29 911, nr. 23. 214 185

MOLENGRAAFF INSTITUUT VOOR PRIVAATRECHT<br />

Het is ook mogelijk om gebruik te maken van inschrijvingen of internetverkoop, waardoor <strong>de</strong> transparantie<br />

toe zal nemen. 204 Wellicht kunnen door internetveilingen ook meer particulieren wor<strong>de</strong>n bereikt. Ook<br />

pleit men er voor om onbeken<strong>de</strong> huur<strong>de</strong>rs, zij die niet ingeschreven staan in <strong>de</strong> Gemeentelijke Basisadministratie,<br />

niet te beschermen. 205 Zoals hiervoor al naar voren is gekomen, heeft <strong>de</strong> KNB een veilingcommissie<br />

ingesteld. On<strong>de</strong>r an<strong>de</strong>re wordt gekeken naar <strong>de</strong> aanpassingen van <strong>de</strong> wet, waarin bijvoorbeeld<br />

wordt gekeken of het veilen via internet tot <strong>de</strong> mogelijkhe<strong>de</strong>n hoort en wordt gekeken naar het ontruimen<br />

van onbeken<strong>de</strong> huur<strong>de</strong>rs. 206 Ook is <strong>de</strong> KNB voornemens een bijeenkomst te organiseren voor hypotheekhou<strong>de</strong>rs,<br />

<strong>de</strong> SEW en vertegenwoordigers van <strong>de</strong> Ministeries van Justitie en VROM met als on<strong>de</strong>rwerp<br />

hoe <strong>de</strong> executieveiling aantrekkelijker gemaakt kan wor<strong>de</strong>n voor <strong>de</strong> particulieren. Men <strong>de</strong>nkt dan<br />

on<strong>de</strong>r an<strong>de</strong>re aan het inroepen van het beheersbeding en <strong>de</strong> financiering van een particuliere veilingkoper.<br />

207 Het on<strong>de</strong>rzoeksteam on<strong>de</strong>rsteunt het on<strong>de</strong>rzoek naar <strong>de</strong> veilingen van harte.<br />

7.5.3.6 Uitwisseling tussen (overheids)instanties<br />

Uitwisseling van gegevens zou <strong>de</strong> partijen in <strong>de</strong> vastgoedketen alerter kunnen maken. 208 Ook in <strong>de</strong> enquêtes<br />

komt <strong>de</strong> roep naar uitwisseling tussen verschillen<strong>de</strong> partijen naar voren. Wel moet wor<strong>de</strong>n bekeken of<br />

dit mogelijk is in het ka<strong>de</strong>r van <strong>de</strong> privacywetgeving. Officier van Justitie Blanken gaf in 2004 aan bezig te<br />

zijn samen met het College Bescherming Persoonsgegevens om een semi-openbare lijst te publiceren met<br />

namen van personen die veel betrokken zijn bij malafi<strong>de</strong> transacties. 209 In dit ka<strong>de</strong>r zal dan wel moeten<br />

wor<strong>de</strong>n bezien hoe <strong>de</strong> notaris dan moet han<strong>de</strong>len in verband met zijn ministerieplicht.<br />

Een notaris geeft in <strong>de</strong> enquête aan dat <strong>de</strong> hele discussie omtrent <strong>de</strong> privacy overtrokken is. De notaris<br />

controleert bijvoorbeeld ook het faillissementsregister en het curateleregister. Hij stelt <strong>de</strong> vraag: “Waarom<br />

wordt <strong>de</strong> we<strong>de</strong>rpartij van een failliet wel beschermd en <strong>de</strong> we<strong>de</strong>rpartij van een crimineel niet?!” Een an<strong>de</strong>r<br />

geeft aan dat een verantwoor<strong>de</strong> afweging plaats dient te vin<strong>de</strong>n tussen <strong>de</strong> belangen van het individu en het<br />

publieke belang. Vindt men het individu uitein<strong>de</strong>lijk belangrijker, dan moet <strong>de</strong> overheid <strong>de</strong> consequenties<br />

accepteren.<br />

In Rotterdam zijn afspraken gemaakt omtrent <strong>de</strong> aanschrijvingen van <strong>de</strong> gemeenten. Het verdient aanbeveling<br />

<strong>de</strong>ze afspraken lan<strong>de</strong>lijk te maken. Doordat men zo langzamerhand in Rotterdam wel voldoen<strong>de</strong> is<br />

gewaarschuwd, moet een verplaatsingseffect wor<strong>de</strong>n voorkomen. Onlangs is <strong>de</strong> instelling van een Nationale<br />

Regiegroep Aanpak Misbruik Vastgoed aangekondigd. 210 Deze zal een plan van aanpak gaan opstellen<br />

om misbruik en criminaliteit in <strong>de</strong> vastgoedsector te bestrij<strong>de</strong>n. In mei zou een pilot in Rotterdam van<br />

start gaan, maar <strong>de</strong>ze is uitgesteld tot september 2009. Indien <strong>de</strong> uitkomst bevredigend zal zijn, zal <strong>de</strong> aanpak<br />

lan<strong>de</strong>lijk wor<strong>de</strong>n ingevoerd. On<strong>de</strong>r<strong>de</strong>el hiervan is het hiervoor genoem<strong>de</strong> ‘watchdog-systeem’. 211<br />

Ook zou<strong>de</strong>n <strong>de</strong> overheidsinstanties on<strong>de</strong>rling meer moeten doen aan informatie-uitwisseling, we<strong>de</strong>rom<br />

met inachtneming van eventuele privacywetgeving. Indien <strong>de</strong> WOZ-waar<strong>de</strong> wordt gekoppeld aan het Kadaster,<br />

kan <strong>de</strong> Belastingdienst samen met <strong>de</strong> gegevens waarover zij beschikt met betrekking tot <strong>de</strong> registratie<br />

van <strong>de</strong> akten via <strong>de</strong> dienst Successie & Registratie haar verantwoor<strong>de</strong>lijkheid nemen. Nu wor<strong>de</strong>n <strong>de</strong>ze<br />

systemen onvoldoen<strong>de</strong> benut. 212 Ook een aantal notarissen geeft voorstaan<strong>de</strong> aan. De overheid beschikt<br />

over alle akten, zij moet die informatie beter gebruiken.<br />

De werkgroep verwevenheid on<strong>de</strong>r- en bovenwereld had aangekondigd dat zij na<strong>de</strong>r on<strong>de</strong>rzoek zou doen<br />

naar <strong>de</strong> knelpunten in <strong>de</strong> informatie-uitwisseling. Op 11 maart 2009 hebben <strong>de</strong> Ministers van Justitie en<br />

204 Ferwerda e.a. 2007, p. 147.<br />

205 Aldus Helmig in: Van Hoeflaken 2009.<br />

206 Eskens 2009.<br />

207 Albers-Dingemans 2009.<br />

208 Zie ook het rapport van <strong>de</strong> Algemene Rekenkamer, Bestrij<strong>de</strong>n witwassen en terrorismefinanciering, Kamerstukken II,<br />

2007/08, 31 477, nrs. 1-2, p. 22.<br />

209 Vijselaar 2004.<br />

210 Directoraat-generaal Rechtspleging en Rechtshandhaving, 3 november 2008, kenmerk 5569679/08, p. 25.<br />

211 Van Almelo 2009.<br />

212 Jol<strong>de</strong>rsma e.a. 2008, p. 19.<br />

184

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!