Wet Koop onroerende zaken; de evaluatie - WODC

MOLENGRAAFF INSTITUUT VOOR PRIVAATRECHT
Desgevraagd kan het Kadaster ook informatie verstrekken als een object in korte tijd voor een fors hogere
(of lagere) prijs wordt verkocht; ook wel het ‘piepsysteem’ genoemd. Dit systeem waarschuwt alleen de
gemeente en het OM. Het systeem signaleert na inschrijving van een leveringsakte of zich opvallende
waardeveranderingen voordoen bij percelen. In april stond echter nog niet vast wat precies als opvallend
moet worden beschouwd. 196 Dit is ook moeilijk vast te stellen, want niet elke waardestijging is frauduleus
en men vreest dat partijen proberen om hier onderuit te komen door bijvoorbeeld te handelen in economische
eigendom. Deze eigendom wordt, zoals vermeld, niet door het Kadaster geregistreerd. 197 Ook het
registeren van economische eigendom wordt daarom bepleit. 198
Het piepsysteem waarschuwt derhalve niet de notaris. De notaris die zelf zulke waardestijgingen constateert,
dient de bank te informeren en moet een melding doen bij de Financial Intelligence Unit Nederland
(FIU). 199 Naar het oordeel van het onderzoeksteam verdient het aanbeveling het piepsysteem ook toegankelijk
te maken voor notarissen. Op deze manier is het ook voor het notariaat, ook al is het achteraf, duidelijk
dat er bij bepaalde transacties mogelijk sprake is van fraude. Op deze manier zou een volgende
transactie met betrekking tot de onroerende zaak tot voorzichtigheid kunnen nopen.
Indien de notarissen de akten met behulp van “stylesheets” 200 elektronisch gaan aanleveren, zal de actualiteit
van de informatie in het online-register toenemen. 201 Hiermee wordt gezegd dat de kans dat de notaris
meewerkt aan een frauduleuze transactie kleiner zal worden. Indien de notaris meteen over de meest recente
gegevens beschikt, kan de notaris beter inspelen op eventuele fraude.
Sommige notarissen geven in onze enquêtes aan graag de mogelijkheid van een signalering van bepaalde
verdachte panden, alleen zichtbaar voor notaris en niet voor particulieren.
7.5.3.5 Veilingen
Zoals hiervoor naar voren is gekomen, kan een veiling een goede omgeving zijn voor vastgoedfraude. Er
zou dan ook gekeken moeten worden hoe men de procedure van de veiling kan aanpassen, zodat er een
zo hoog mogelijke opbrengst wordt verkregen voor het te veilen object.
Indien andere partijen dan alleen handelaren, zoals de hypotheekhouders zelf of particulieren, meebieden,
wordt gesteld dat de prijs meer richting marktwaarde zal komen. Ook heeft de SEW aangegeven dat zij
mee gaan bieden op veilingen en de panden zullen kopen. Vervolgens willen zij deze panden weer gaan
verkopen, buiten het circuit van malafide handelaren. 202 Daarnaast zou moeten worden geprobeerd om
meer particulieren naar de veilingzaal te krijgen. Zoals hiervoor al is vermeld, kan er sprake zijn van intimidatie
en bedreiging en zal onder andere daarom niet snel een particulier te vinden zijn. 203 Geprobeerd
moet worden de veiling transparanter te maken. Zoals al hiervoor is vermeld, zou het aanbevelingswaardig
zijn ook hier het Amsterdamse model in te voeren.
Daarnaast verdient het aanbeveling om zoveel mogelijk veilingen te bundelen, bijvoorbeeld door de veilingen
van alle notarissen in een bepaalde streek op een bepaalde dag te organiseren, zoals bijvoorbeeld
ook in Amsterdam aan de orde is. Hierdoor worden meer gegadigden getrokken en is de kans op een hogere
opbrengst groter.
echter nog problemen met de Publiekrechtelijke Beperkingen te registreren en zal voorlopig herrecherche en narecherche
noodzakelijk blijven.
196 Van Almelo 2009.
197 J. Vos (bewaarder Kadaster) in: Van Almelo 2008a.
198 A. Wolfsen (PvdA) in: Van Almelo 2007. Zie ook dit rapport paragraaf 7.5.2.7.
199 Van Almelo 2008a.
200 Een soort modelsjabloon waardoor gegevens sneller ingeschreven kunnen worden. Scheltema 2007.
201 Van Almelo 2008a.
202 Vijselaar 2007b.
203 En de eerder genoemde problemen in paragraaf 7.2.3.
183