Wet Koop onroerende zaken; de evaluatie - WODC

7.5.3.3 Hypotheekhouders
MOLENGRAAFF INSTITUUT VOOR PRIVAATRECHT
Indien men van de hypotheekhouders vraagt om beter de aangereikte documenten te controleren, zullen
de hypotheekhouders hiertoe wel de mogelijkheid moeten hebben. Veel van de mogelijkheden bestaan
echter al en van deze mogelijkheden zouden alle hypotheekhouders dan ook gebruik moeten maken.
• Zo zouden zij ook standaard gebruik moeten maken van het VIS-systeem, en zouden ze de werkgeversverklaring
moeten controleren. 179 Ook kunnen de hypotheekhouders via het Kadaster zoeken op
naam. Hiermee kan worden bekeken of een hypotheekaanvrager al diverse panden op zijn naam heeft
staan en indien de hypotheekaanvrager verklaart de onroerende zaak voor eigen bewoning te zullen
gebruiken, zou de hypotheekhouder alert moeten zijn. Daarnaast zouden ze kritischer de aanvraag
moeten beoordelen en wellicht de beloningsstructuur van de medewerkers kunnen aanpassen.
• Er wordt gesteld dat de banken niet kunnen zien dat er sprake is van een ABC-transactie, omdat zij als
financier alleen bij de laatste transactie betrokken zijn en de notaris de koopovereenkomst ervoor wel
ziet en kan vaststellen of er sprake is van een gerechtvaardigde waardestijging. 180 Indien de financier
echter onderzoek doet in de openbare registers kan de financier in veel gevallen zelf opmerken dat er
sprake is van een ABC-transactie, doordat de eigenaar die wordt vermeld in de openbare registers niet
de verkoper is in de koopovereenkomst. Daarnaast kan de bank, indien het gaat om een AB-, BCtransactie,
doordat de leveringsakten in de openbare registers staan ingeschreven ook zelf de prijsstijgingen
zien. 181 Wellicht kan met het hierna te noemen nieuwe systeem van het Kadaster ook de bank
op de hoogte worden gebracht van veranderingen in het object.
• De bank zou standaard van te voren moeten controleren of de koper al een NHG heeft. Het komt
namelijk voor dat een koper al verschillende NHG-garanties heeft.
“Twee jaar geleden werd ik geconfronteerd met iemand die in een periode van twaalf maanden vier keer een woning
had gekocht, zogenaamd voor eigen gebruikt, met Nationale Hypotheek Garantie. Onnodig om te zeggen dat de betreffende
debiteur in geen enkel opzicht heeft voldaan aan zijn verplichtingen, met als resultaat een viervoudig verlies voor
de stichting.” 182
Om dit te controleren zouden de hypotheekhouders inzage moeten krijgen in de NHG. 183 Op deze
manier kunnen de hypotheekhouders zien of een aanvrager al eerder een NHG heeft aangevraagd.
• Met betrekking tot de taxatierapporten zouden de banken kritisch naar het taxatierapport kunnen kijken
door dit te vergelijken met met de WOZ-waarde van omliggende panden. Indien men de WOZwaarde
voor de hypotheekhouders zichtbaar maakt, kan de hypotheekhouder deze controleren. Zoals
hiervoor al is vermeld, zal hieraan waarschijnlijk tegemoet worden gekomen.
• Daarnaast zou de bank een systematische controle kunnen uitvoeren op de status van de woning en
op het feitelijke woongedrag van de koper kort na de koop. Dit zou kunnen leiden tot het voorkomen
van een groot deel van de hypotheekfraudes of tot het vroegtijdig stopzetten van de financiering. 184
• Ook zouden ze moeten nagaan of de aanvrager andere schulden heeft en in de openbare registers nagaan
wat de prijs van de aangrenzende panden is. 185
• Om de gegevens te controleren op juistheid, bijvoorbeeld over de aanvrager, dienstverbanden, woonadres,
inkomsten en de waarde van de woning, zouden hypotheekhouders graag zien dat er een kop-
179 Indien echter speciale BV’s worden opgericht om fraude te plegen, is het moeilijk dit te controleren.
180 Vijselaar 2005.
181 Kooijman 2008.
182 Kooijman 2008.
183 F. Teeven (VVD) en A. Wolfsen (PvdA) in: Van Almelo 2007.
184 Van Gestel 2008, p. 118.
185 Van Almelo 2008a.
181