Wet Koop onroerende zaken; de evaluatie - WODC

MOLENGRAAFF INSTITUUT VOOR PRIVAATRECHT
“De 'Lex Breedveld': ontheffing, inzage en vrijwaring
De KNB staat achter het wetsvoorstel van de commissie-Breedveld, dat in de wandelgangen al de 'Lex
Breedveld' wordt genoemd. De kern van dit voorstel is dat de notaris de bevoegdheid c.q. de ruimte krijgt
om onder bepaalde omstandigheden af te zien van zijn geheimhoudingsplicht en mee te werken met bepaalde
autoriteiten, zonder dat dit tuchtrechtelijke, civielrechtelijke of strafrechtelijke repercussies heeft. In concreto
stelt de commissie voor om aan artikel 22 van de Wet op het notarisambt de volgende bepalingen toe
te voegen.
Lid 3 geeft aan dat de notaris zelf beslist over zijn geheimhouding en daarbij een discretionaire bevoegdheid
heeft:
De notaris is bevoegd om - op basis van eigen oordeel - jegens daartoe door Onze Minister aangewezen
overheidsdiensten of openbare lichamen die belast zijn met opsporing van strafbare feiten of handhaving
van wettelijke regels geen beroep te doen op zijn op de geheimhoudingsplicht gebaseerd verschoningsrecht.
De notaris is niet verplicht, maar wel bevoegd, zulks mee te delen aan degene of degenen jegens wie hij de
geheimhouding dient te betrachten.
Volgens lid 4 krijgt het BFT inzage in de dossiers, met een afgeleide geheimhoudingsplicht:
De notaris is verplicht het Bureau inzage te geven in de onder hem berustende dossiers en in zijn kantoor-
en privé-administratie voor de uitvoering van de wettelijke taken van het Bureau.
De geheimhoudingsplicht geldt tevens voor het Bureau en de personen die onder verantwoordelijkheid van
het Bureau werkzaam zijn.
Het in lid 2 bepaalde is overeenkomstig van toepassing op de voor het Bureau werkzame personen.
In lid 5 wordt de (afgeleide) geheimhoudingsplicht van de KNB-auditoren c.q. peer reviews wettelijk
verankerd:
Indien de KNB krachtens een verordening personen heeft belast met controle van de vakbekwaamheid van
de leden en/of kwaliteit van de beroepsuitoefening door de notarissen is het in lid 4 bepaalde overeenkomstig
van toepassing ten aanzien van die personen.
In lid 6 staan de voorwaarden waaronder de rechtbank de notaris kan ontheffen van zijn geheimhoudingsplicht:
Op verzoek van daartoe door Onze Minister aangewezen overheidsdiensten of openbare lichamen die belast
zijn met opsporing van strafbare feiten of handhaving van wettelijke regels kan de rechtbank in wiens
rechtsgebied de notaris is gevestigd, de notaris ontheffen van zijn geheimhoudingsplicht jegens bedoelde
overheidsdiensten of openbare lichamen.Alsdan komt de notaris geen beroep op zijn verschoningsrecht toe.
Het hiervoor in dit lid bepaalde geldt tevens jegens de in lid 1 bedoelde personen.
De rechtbank zal hiertoe alleen overgaan indien sprake is van een onderzoek naar een misdrijf en het vermoeden
gerechtvaardigd is dat het onderzoek gebaat is met de ontheffing van de geheimhoudingsplicht.
De rechtbank zal een toewijzing van bedoeld verzoek motiveren.
De ontheffing zal alleen betrekking hebben op feiten en gegevens die aan het onderzoek dienstig zijn, zulks
te bepalen door de rechtbank.
In lid 7 wordt de vrijwaring geregeld voor de gevolgen van het schenden van de geheimhoudingsplicht:
De notaris die geen beroep doet op zijn verschoningsrecht krachtens het in lid 3 bepaalde of aan wie geen
beroep op zijn verschoningsrecht toekomt krachtens het in lid 6 bepaalde is niet aansprakelijk jegens degene
of degenen jegens wie hij de geheimhouding diende te betrachten.
Voorts kan aan hem geen tuchtrechtelijke maatregel worden opgelegd, noch zal hij strafrechtelijk kunnen
worden vervolgd wegens het schenden van de geheimhoudingsplicht.” 161
De ledenraad van de KNB is in 2008 akkoord gegaan met dit voorstel.
Het wetsvoorstel Wna dat ter consultatie ligt gaat minder ver. Volgens hoogleraar straf(proces)recht
Spronken terecht. Op deze manier komt het verschoningsrecht namelijk op de tocht te staan. “Dat je met
een beroep op de geheimhoudingsplicht soms de waarheidsvinding frustreert, is inherent aan het verschoningsrecht.
Het is standaardjurisprudentie van de Hoge Raad dat geheimhouding ten behoeve van de
161 Van Almelo 2008c.
177