Wet Koop onroerende zaken; de evaluatie - WODC

Wet Koop onroerende zaken; de evaluatie - WODC Wet Koop onroerende zaken; de evaluatie - WODC

01.09.2013 Views

MOLENGRAAFF INSTITUUT VOOR PRIVAATRECHT Betreffende de al dan niet beschikbaarheid van de WOZ-waarde voor de notaris, bestaat enigszins verwarring. Volgens de berichten in onder andere het Notariaat Magazine 130, zou de notaris vanaf 1 januari 2009 gebruik kunnen maken van inzage in de WOZ-waarde. Vanaf deze datum is de Basisregistratie waarde onroerende zaken (BR WOZ) gerealiseerd. In deze wet wordt de mogelijkheid om de WOZ-waarde op te vragen door bestuursorganen verruimd. Alle bestuursorganen kunnen op grond van een wettelijk voorschrift de WOZ-waarde opvragen. De notaris is in de uitoefening van zijn publieke taak aan te merken als bestuursorgaan. In een brief van de Staatssecretaris van Financiën omtrent de verruiming van de openbaarheid van de WOZ-waarden komt de volgende passage voor: “Dankzij het feit dat de WOZ-registratie van de gemeenten een basisregistratie is geworden, kunnen de waardegegevens voortaan ook voor andere doelen verstrekt worden aan bestuursorganen, indien er een wettelijk voorschrift ten grondslag ligt aan de verstrekking. Zo’n wettelijk voorschrift kan een gemeentelijke verordening zijn of een sectorwet, dan wel de Wet WOZ. Eén van de bestuursorganen die toegang zou kunnen krijgen tot de WOZ-waarde is de notaris, die bij de uitoefening van zijn publieke taak een bestuursorgaan is. Ik zal een voorstel tot wijziging van de Wet WOZ per 1 januari 2010 doen.” 131 Uitgaande van de woorden van de Staatssecretaris van Financiën, zou de notaris vanaf 1 januari 2010 inzage krijgen in de WOZ-gegevens, indien er een wetsvoorstel wordt ingediend. Het leek er op dat geen enkele actie werd ondernomen om de WOZ-gegevens beschikbaar te maken voor de notaris. Op 15 september jl. is echter het Belastingplan 2010 gepresenteerd. Bij de overige fiscale maatregelen wordt de mogelijkheid voor onder ander de notaris om de WOZ-waarde in te zien dan toch gecreëerd. In het kader van het Alijda-project in Rotterdam 132, is de intentie dat de notarissen de WOZ-waarde kunnen opvragen in het kader van de uitoefening van hun publieke taak. Daarnaast kunnen notarissen in enkele gemeenten nu ook al navraag doen naar de WOZ-waarde, wederom in het kader van hun publieke taak, waarmee zij de zakelijke lasten tussen koper en verkoper kunnen verrekenen. 133 Hiermee kan men stellen dat inzage voor de notaris mogelijk is, maar door de wetswijziging zal er meer duidelijkheid bestaan omtrent deze mogelijkheid en kunnen gemeenten gedwongen worden om deze gegevens aan de notaris te verstrekken. 134 7.5.2.4 Verplichte controle identiteit met VIS De identiteitsbewijzen kunnen worden gecontroleerd met het Verificatie Informatie Systeem (VIS). Dit systeem informeert over “de nummers van gestolen, vermiste of anderszins ongeldig verklaarde identiteits- en reisdocumenten uit binnen- en buitenland”. 135 Dit zou verplicht moeten gebeuren. Hiermee is uiteraard niet alle fraude te voorkomen, maar een eerste controle van de identiteit heeft dan wel plaatsgevonden. Indien de koopovereenkomst verplicht door de notaris zou worden opgesteld, zou, indien er sprake is van identiteitsfraude, verdere dienst kunnen worden geweigerd. En men kan in een vroeg stadium voorkomen dat er gestart kan worden met een frauduleuze transactie. 130 Van Almelo 2008b. 131 Brief Staatssecretaris van Financiën, Directie Directe Belastingen van 19 maart 2009, kenmerk: DB/2009/0142M. 132 Het Alijda-team is een multidisciplinair team waarin onder andere de gemeente Rotterdam, het Openbaar Ministerie, de politie, de Belastingdienst, de FIOD-ECD (Fiscale inlichtingen- en opsporingsdienst – Economische controledienst) en de dienst gemeentelijke belastingen samenwerken in de preventie en bestrijding van hypotheekfraude. Zie: Van Almelo 2009. 133 Bijvoorbeeld in Amsterdam, waar vaak de WOZ-waarde ook al wordt vermeld in de koopovereenkomst. 134 Terwijl zij nu wellicht kan weigeren indien zij vindt dat het niet noodzakelijk is dat de notaris deze gegevens krijgt in het kader van zijn publieke taak. 135 172

Voorbeeld 136 MOLENGRAAFF INSTITUUT VOOR PRIVAATRECHT “Een man vestigt samen met zijn partner een recht van hypotheek op een pand. Nadat de akte is gepasseerd valt het de bank op dat de notaris in zoverre heeft afgeweken van de hypotheekopdracht dat hij de geboortedatum van één van partijen heeft gewijzigd. Volgens de notaris was sprake van een schrijffout van de bank. Door deze fout komt aan het licht dat de man, die het hypotheekrecht vestigde gebruikt heeft gemaakt van een vervalst paspoort. Het paspoort waarvan hij gebruik maakte is ruim een half jaar eerder gestolen.” Indien de notaris VIS had geraadpleegd dan had de notaris dit kunnen opmerken. 137 De notaris is in deze casus nalatig geweest. Ook de financier had dit overigens op moeten merken. Verder is het wellicht verstandig om enige medewerkers op te leiden om de identiteitsbewijzen te controleren. Volgens een deskundige is een identiteitsbewijs op een redelijk eenvoudige manier te controleren. Zo is bijvoorbeeld nog nooit een succesvolle vervalsing met een image perf 138 geconstateerd. Als de notaris daarnaast de beschikking heeft over een UV-lamp, zou het document door een medewerker binnen twee minuten kunnen worden gecontroleerd. 139 Ook staat een overzicht van echtheidskenmerken op een website ter inzage. 140 Verstandig kan tevens zijn om elke volmacht te legaliseren en dezelfde eisen te stellen aan de controle van de identiteitsbewijzen. Voordeel hiervan is uiteraard dat fraude met de identiteit in een eerder stadium aan het licht kan komen, omdat de volmachtgever in persoon voor de notaris moet verschijnen. Nadeel is dat personen verplicht naar de notaris moeten en er ook kosten aan verbonden zullen zijn. 7.5.2.5 Verplicht vermelden van de prijs van elk object bij pakket woningen Soms worden gehele pakketten woningen verkocht en geleverd, zoals eerder is genoemd bij de pensioenfraude. Er wordt gepleit om in het licht van de transparantie van de “vastgoedmarkt” een verplichting in te voeren om van elke registergoed een individuele prijs te vermelden. 141 IVBN pleit ervoor om de notaris in te schakelen bij tenderprocessen, waarbij verschillende partijen bieden op een pakket vastgoed. Zij hebben behoefte aan een onafhankelijke deskundige. 142 7.5.2.6 ABC-transacties verplicht melden in de leveringsakte In het rapport “Malafide activiteiten in de vastgoedsector” wordt ook nog geopperd voor een verplichting om de ABC-transactie in de akte te vermelden. 143 Wanneer de concept leveringsakte wordt verstuurd naar de hypotheekhouder, moet voor deze hypotheekhouder duidelijk zijn dat er sprake is van een dergelijke transactie. Daarnaast zou daarmee duidelijk in de openbare registers naar voren komen dat hiervan sprake is geweest. Niet duidelijk is welke transactie men hier precies bedoelt. De notaris dient in de leveringsakte de titel op grond waarvan de levering plaatsvindt te vermelden. 144 Wanneer sprake is van een “echte” ABC-transactie, 136 Ontleend aan: Vijselaar 2005. 137 Vijselaar 2005. Overigens werd in deze specifieke casus ook nog aangegeven dat de vervalsing zichtbaar zou zijn geweest, indien de notaris het origineel had ingezien. Dat de notaris dit niet heeft gedaan, is nalatig, aangezien de notaris verplicht is de identiteit vast te stellen, o.g.v. Wwft en artikel 39 Wna. 138 Wanneer je een Nederlandse identiteitsbewijs of paspoort tegen het licht houdt, is een geperforeerde afbeelding van de pasfoto zichtbaar. 139 Hogendoorn 2007. 140 141 Aldus de directeur F. Winkel van het BFT in: Van Almelo 2008a. Zie ook: Zie ook: Rapportage Project Vastgoed, Financieel Expertise Centrum, Amsterdam, juli 2008, p. 9. 142 Van Almelo 2008a. 143 Ferwerda e.a. 2007, p. 146. 144 Artikel 24 lid 2 sub a Kadasterwet. 173

MOLENGRAAFF INSTITUUT VOOR PRIVAATRECHT<br />

Betreffen<strong>de</strong> <strong>de</strong> al dan niet beschikbaarheid van <strong>de</strong> WOZ-waar<strong>de</strong> voor <strong>de</strong> notaris, bestaat enigszins verwarring.<br />

Volgens <strong>de</strong> berichten in on<strong>de</strong>r an<strong>de</strong>re het Notariaat Magazine 130, zou <strong>de</strong> notaris vanaf 1 januari 2009<br />

gebruik kunnen maken van inzage in <strong>de</strong> WOZ-waar<strong>de</strong>. Vanaf <strong>de</strong>ze datum is <strong>de</strong> Basisregistratie waar<strong>de</strong><br />

<strong>onroeren<strong>de</strong></strong> <strong>zaken</strong> (BR WOZ) gerealiseerd. In <strong>de</strong>ze wet wordt <strong>de</strong> mogelijkheid om <strong>de</strong> WOZ-waar<strong>de</strong> op te<br />

vragen door bestuursorganen verruimd. Alle bestuursorganen kunnen op grond van een wettelijk voorschrift<br />

<strong>de</strong> WOZ-waar<strong>de</strong> opvragen. De notaris is in <strong>de</strong> uitoefening van zijn publieke taak aan te merken als<br />

bestuursorgaan.<br />

In een brief van <strong>de</strong> Staatssecretaris van Financiën omtrent <strong>de</strong> verruiming van <strong>de</strong> openbaarheid van <strong>de</strong><br />

WOZ-waar<strong>de</strong>n komt <strong>de</strong> volgen<strong>de</strong> passage voor:<br />

“Dankzij het feit dat <strong>de</strong> WOZ-registratie van <strong>de</strong> gemeenten een basisregistratie is gewor<strong>de</strong>n, kunnen <strong>de</strong><br />

waar<strong>de</strong>gegevens voortaan ook voor an<strong>de</strong>re doelen verstrekt wor<strong>de</strong>n aan bestuursorganen, indien er een wettelijk<br />

voorschrift ten grondslag ligt aan <strong>de</strong> verstrekking. Zo’n wettelijk voorschrift kan een gemeentelijke<br />

veror<strong>de</strong>ning zijn of een sectorwet, dan wel <strong>de</strong> <strong>Wet</strong> WOZ. Eén van <strong>de</strong> bestuursorganen die toegang zou<br />

kunnen krijgen tot <strong>de</strong> WOZ-waar<strong>de</strong> is <strong>de</strong> notaris, die bij <strong>de</strong> uitoefening van zijn publieke taak een bestuursorgaan<br />

is. Ik zal een voorstel tot wijziging van <strong>de</strong> <strong>Wet</strong> WOZ per 1 januari 2010 doen.” 131<br />

Uitgaan<strong>de</strong> van <strong>de</strong> woor<strong>de</strong>n van <strong>de</strong> Staatssecretaris van Financiën, zou <strong>de</strong> notaris vanaf 1 januari 2010 inzage<br />

krijgen in <strong>de</strong> WOZ-gegevens, indien er een wetsvoorstel wordt ingediend. Het leek er op dat geen<br />

enkele actie werd on<strong>de</strong>rnomen om <strong>de</strong> WOZ-gegevens beschikbaar te maken voor <strong>de</strong> notaris. Op 15 september<br />

jl. is echter het Belastingplan 2010 gepresenteerd. Bij <strong>de</strong> overige fiscale maatregelen wordt <strong>de</strong> mogelijkheid<br />

voor on<strong>de</strong>r an<strong>de</strong>r <strong>de</strong> notaris om <strong>de</strong> WOZ-waar<strong>de</strong> in te zien dan toch gecreëerd. In het ka<strong>de</strong>r<br />

van het Alijda-project in Rotterdam 132, is <strong>de</strong> intentie dat <strong>de</strong> notarissen <strong>de</strong> WOZ-waar<strong>de</strong> kunnen opvragen<br />

in het ka<strong>de</strong>r van <strong>de</strong> uitoefening van hun publieke taak. Daarnaast kunnen notarissen in enkele gemeenten<br />

nu ook al navraag doen naar <strong>de</strong> WOZ-waar<strong>de</strong>, we<strong>de</strong>rom in het ka<strong>de</strong>r van hun publieke taak, waarmee zij<br />

<strong>de</strong> zakelijke lasten tussen koper en verkoper kunnen verrekenen. 133 Hiermee kan men stellen dat inzage<br />

voor <strong>de</strong> notaris mogelijk is, maar door <strong>de</strong> wetswijziging zal er meer dui<strong>de</strong>lijkheid bestaan omtrent <strong>de</strong>ze<br />

mogelijkheid en kunnen gemeenten gedwongen wor<strong>de</strong>n om <strong>de</strong>ze gegevens aan <strong>de</strong> notaris te verstrekken.<br />

134<br />

7.5.2.4 Verplichte controle i<strong>de</strong>ntiteit met VIS<br />

De i<strong>de</strong>ntiteitsbewijzen kunnen wor<strong>de</strong>n gecontroleerd met het Verificatie Informatie Systeem (VIS). Dit<br />

systeem informeert over “<strong>de</strong> nummers van gestolen, vermiste of an<strong>de</strong>rszins ongeldig verklaar<strong>de</strong> i<strong>de</strong>ntiteits-<br />

en reisdocumenten uit binnen- en buitenland”. 135 Dit zou verplicht moeten gebeuren. Hiermee is<br />

uiteraard niet alle frau<strong>de</strong> te voorkomen, maar een eerste controle van <strong>de</strong> i<strong>de</strong>ntiteit heeft dan wel plaatsgevon<strong>de</strong>n.<br />

Indien <strong>de</strong> koopovereenkomst verplicht door <strong>de</strong> notaris zou wor<strong>de</strong>n opgesteld, zou, indien er<br />

sprake is van i<strong>de</strong>ntiteitsfrau<strong>de</strong>, ver<strong>de</strong>re dienst kunnen wor<strong>de</strong>n geweigerd. En men kan in een vroeg stadium<br />

voorkomen dat er gestart kan wor<strong>de</strong>n met een frauduleuze transactie.<br />

130 Van Almelo 2008b.<br />

131 Brief Staatssecretaris van Financiën, Directie Directe Belastingen van 19 maart 2009, kenmerk:<br />

DB/2009/0142M.<br />

132 Het Alijda-team is een multidisciplinair team waarin on<strong>de</strong>r an<strong>de</strong>re <strong>de</strong> gemeente Rotterdam, het Openbaar Ministerie,<br />

<strong>de</strong> politie, <strong>de</strong> Belastingdienst, <strong>de</strong> FIOD-ECD (Fiscale inlichtingen- en opsporingsdienst – Economische<br />

controledienst) en <strong>de</strong> dienst gemeentelijke belastingen samenwerken in <strong>de</strong> preventie en bestrijding van hypotheekfrau<strong>de</strong>.<br />

Zie: Van Almelo 2009.<br />

133 Bijvoorbeeld in Amsterdam, waar vaak <strong>de</strong> WOZ-waar<strong>de</strong> ook al wordt vermeld in <strong>de</strong> koopovereenkomst.<br />

134 Terwijl zij nu wellicht kan weigeren indien zij vindt dat het niet noodzakelijk is dat <strong>de</strong> notaris <strong>de</strong>ze gegevens<br />

krijgt in het ka<strong>de</strong>r van zijn publieke taak.<br />

135 <br />

172

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!