Wet Koop onroerende zaken; de evaluatie - WODC

Aanbeveling
MOLENGRAAFF INSTITUUT VOOR PRIVAATRECHT
De minister wil drie elementen in samenhang bezien. Ten eerste de mogelijkheden om de betrouwbaarheid
in de onroerendgoedsector te vergroten; ten tweede de merites van het Amsterdamse model en ten derde de
verhouding tot het BW, waar ook zijn voorganger reeds op heeft gewezen. Daar wil hij ook de evaluatie bij
betrekken die in 2008 is voorzien.” 34
Zoals uit de hoofdstukken 2 en 3 is gebleken, zijn er problemen gerezen bij de toepassing van het schriftelijkheidsvereiste
en geeft de bedenktijd niet de bescherming die deze zou moeten bieden. Er is geen waarborg
dat partijen worden bijgestaan door een ter zake (juridisch) deskundige die er op toeziet dat de afspraken
sluitend worden vastgelegd en die partijen wijst op bijvoorbeeld de mogelijkheden van Vormerkung.
Ook de opkomst van initiatieven als internetmakelaars die zelfwerkzaamheid stimuleren, werkt niet bevorderlijk.
Ook in dit kader is er reden tot verplichte inschakeling van een deskundige in de obligatoire
fase. Gezien diens specifieke deskundigheid ligt het voor de hand dat het de notaris zal zijn die deze rol
krijgt toebedeeld, waarbij moet worden opgemerkt dat de notaris geen expert is op het gebied van de
bouwkundige staat van het verkochte.
6.4.3 De kosten van verplichte inschakeling van de notaris
Een belangrijk punt dat met name op tafel is gelegd door de betrokken consumentenorganisaties, maar
ook door bijvoorbeeld de makelaarsorganisaties, is dat verplichte inschakeling van de notaris in de obligatoire
fase zou leiden tot verhoging van de kosten voor de consument. Bij de totstandkoming van de Wet
koop onroerende zaken gaf de KNB aan dat dit niet aan de orde zou zijn, maar opmerking verdient dat
deze toezegging werd gedaan voor invoering van de huidige Wet op het Notarisambt, waarin de notariële
tarieven vrij zijn gelaten. 35
De Minister merkte op:
‘In de wetenschappelijke literatuur wordt uiteengezet dat de consument met de wachttijdbepaling aanzienlijk
minder goed af is in het voorontwerp, waarin de notariële koopakte was opgenomen. De oppositie van de
consumentenorganisaties is volgens C.C. van Dam te verklaren uit het feit dat zij destijds ageerden tegen de
te hoge notariële tarieven. Deze problematiek is inmiddels opgelost door de nieuwe Notariswet, die naar
verwachting medio 1999 zal worden ingevoerd. De vaste tarieven zijn na verloop van een overgangsperiode
afgeschaft, zodat partijen zullen kiezen voor de notaris die de koopakte tegen de laagste kosten opmaakt.’ 36
‘Het is thans nog te vroeg om de stelling te beoordelen dat het probleem dat een notariële koopakte mogelijkerwijs
zou leiden tot hogere notariële tarieven, is opgelost door de nieuwe Wet op het notarisambt, die
leidt tot een zekere marktwerking binnen het notariaat. Zoals bekend is in deze wet voorzien in een overgangsperiode
van drie jaar na de inwerkingtreding van de wet (1 oktober 1999), gedurende welke de notariële
tarieven inzake transacties met onroerende zaken stapsgewijs worden vrijgelaten. Zoals de Commissie
monitoring notariaat in haar rapport over het eerste jaar van monitoring van bedoelde overgangsperiode van
drie jaar heeft aangegeven (aangeboden aan de voorzitter van de Tweede Kamer der Staten- Generaal bij
brief van de voorzitter van de Commissie van 14 juli 2000), bewogen de gemiddelde tarieven voor transacties
met onroerende zaken zich in dit eerste jaar van monitoring rond de oude vaste tarieven. 37
Een vraag in dit verband is of van de notaris verwacht mag worden dat hij het opstellen en beoordelen
van de intrinsieke koopovereenkomst geheel kosteloos doet. Zeker nu de notariële tarieven voor transporten
in de afgelopen vijf jaar met zo’n 15% zijn gedaald, 38 valt niet te verwachten dat extra werkzaamheden
34 Kamerstukken II, 2006/07, 23 706, nr. 67, p. 8.
35 Overigens was het kostenaspect ook in 2006/07 nog een punt van zorg voor de VVD, zie voor hetgeen de heer
Teeven hierover opmerkte Kamerstukken II, 2006/07, 23 706, nr. 67, p. 4.
36 Kamerstukken II, 2006/07, 23 706, nr. 67, p. 4, sub 9.
37 Idem, p. 21.
38 Baarsma & Janssen 2009.
148