Jongeren, nieuwsmedia en betrokkenheid - Windesheim

We hebben onderzocht of jongeren die zich betrokken voelen naar verhouding
vaker maatschappelijk actief zijn. Daarbij hebben we als graadmeter voor
maatschappelijke activiteit achtereenvolgens genomen: doneren (economisch),
vrijwilligerswerk (sociaal) en deelname aan lokale verkiezingen (politiek). Jongeren
die zich betrokken voelen blijken op elk van de drie gebieden duidelijk actiever te
zijn. Zie figuur 5.1.2.
Voorts zijn we nagegaan of de drie vormen van maatschappelijke activiteit onderling
ook enige samenhang vertonen, dus of bijvoorbeeld vrijwilligers ook vaker doneren
en gaan stemmen of dat donateurs vaker gaan stemmen. Dat lijkt inderdaad
het geval te zijn: vrijwilligers doneren vaker en doen vaker mee aan (lokale)
verkiezingen. En deelnemers aan verkiezingen doneren vaker.
Figuur 5.1.2 Betrokkenheid: gevoel en actie
5.1.2
80
70
60
50
40
30
20
10
0
Doneren Vrijwillliger Deelgenomen
lokale
verkiezingen
Betrokken
Niet betrokken
pagina 75
5.2 Maatschappelijke participatie en achtergrondvariabelen
Jongeren verschillen onderling in vele opzichten, ook in de mate waarin zij zich
betrokken voelen bij de samenleving en in de mate waarin zij maatschappelijk actief
zijn. Voor een deel hangen die verschillen samen met achtergrondvariabelen.
In deze paragraaf zijn de antwoorden op de vragen over:
• het gevoel van betrokkenheid,
• de deelname aan vrijwilligerswerk (sociale participatie),
• het al dan niet doneren aan een goed doel (financiële participatie) en
• de deelname aan landelijke verkiezingen (politieke participatie)
vergeleken met enkele standaard achtergrondkenmerken. Achtereenvolgens zijn dat:
- Leeftijd
- Geslacht
- Woongebied
- Opleidingsniveau
- Sociale klasse (opleidingsniveau moeder/vader)
De eerste achtergrondvariabele waar we naar hebben gekeken, is leeftijd. Zie tabel
5.2.1. Het gevoel van betrokkenheid is lager dan gemiddeld in de twee jongste
groepen; de groep van 25-29 stijgt daarentegen boven het gemiddelde van de totale
onderzoekspopulatie uit.
Het patroon bij het vrijwilligerswerk is enigszins a-typisch; het loopt niet geleidelijk
op met de leeftijd, maar vertoont een piek bij de 20-24 jarigen. Een mogelijke
verklaring is dat een deel van deze respondenten wellicht als vrijwilliger actief is in
het studentenleven. Twintigers doneren aanzienlijk vaker dan tieners, met de 25-29
jarigen op een duidelijke eerste plaats. Dat is voor een deel te verklaren uit de wat
ruimere financiële mogelijkheden van de oudere groepen. Of zij per keer ook meer
doneren (dat wil zeggen: hogere bedragen), is uit deze cijfers niet af te leiden.
De opkomst bij landelijke verkiezingen vertoont ook aanzienlijke verschillen naar
leeftijdsgroep. Die vloeien primair voort uit het gegeven dat het overgrote deel van
de 15-19 jarigen bij de meest recente verkiezingen in 2006 niet stemgerechtigd was.
Tabel 5.2.1 Maatschappelijke betrokkenheid en leeftijd
Leeftijd
15-19 20-24 25-29 Allen
Voel me betrokken 11% 12% 21% 15%
Vrijwilligerswerk 19% 26% 22% 22%
Donatie goed doel 17% 47% 58% 40%
Stemmen (landelijk) 17% 82% 90% 63%