Jongeren, nieuwsmedia en betrokkenheid - Windesheim

Het populariteitsmotief – dat anderen gunstiger over jou oordelen als je op de
hoogte bent van het nieuws – is minder sterk aanwezig. Een krappe meerderheid
(53%) van de respondenten geeft aan dat dit een belangrijk motief is; slechts 4%
van hen is het met de uitspraak zeer eens. 12
Het derde motief om nieuws te volgen – het levert stof op voor gesprekken met
vrienden – wordt door ongeveer drie van de vier jongeren onderschreven. De tieners
uit het onderzoek (N=340) onderschrijven dit motief significant minder vaak dan de
twintigers (N=689): 67% tegenover 79%. Het verschil tussen jongeren met een hoge
resp. lage nieuwsinteresse is nog uitgesprokener: 94% versus 55%.
Het vierde motief, gespreksstof voor thuis, wordt door bijna vier op de vijf
respondenten (78%) onderschreven. Dit percentage ligt onder 25-29-jarigen hoger
dan onder achtereenvolgens 20-24-jarigen en 15-19-jarigen (resp. 84%, 77% en
74%), maar dat verschil is niet significant. Het verschil tussen jongeren met een hoge
resp. lage nieuwsinteresse is dat wel: 95% versus 60%.
In de vijfde en laatste uitspraak inzake het belang van het volgen van nieuws –
dat dit gespreksstof biedt voor bijdragen aan blogs/forums e.d. – kan een kleine
minderheid (bijna 30%) van de ondervraagde jongeren zich vinden. Wanneer we
deze resultaten uitsplitsen naar leeftijdsgroep, zien we dat de rollen omgedraaid
zijn: hoe hoger de leeftijdsgroep, hoe hoger het percentage dat het sterk oneens
is met de uitspraak. Bij de 15-19-jarigen is 20% het zeer oneens met de stelling “Ik
bespreek regelmatig het nieuws en actuele gebeurtenissen op blogs, webforums,
enz.”. Onder 25-29-jarigen is 40% het daarmee zeer oneens. De 20-24-jarigen
nemen een middenpositie in (34%).
In tegenstelling tot bij de eerste vier uitspraken is het verschil tussen jongeren met
een hoge resp. lage nieuwsinteresse bij deze vijfde uitspraak klein. Opmerkelijker
nog is dat het de enige uitspraak is waar jongeren met een lage nieuwsinteresse
het in grotere mate mee eens zijn dan jongeren met een hoge nieuwsinteresse: 31%
(laag) versus 26% (hoog).
In de focusgroepen dichten de jongeren grote waarde toe aan het belang van nieuws
(rapportcijfer 8) en nieuws volgen omdat het hun sociale status versterkt: ze ‘willen
meepraten’ en ‘niet dom overkomen’.
De motieven om nieuws te volgen verschillen niet significant naar geslacht,
woongebied, opleiding of opleiding ouders, maar hangen wel samen met interesses.
Jongeren met belangstelling voor de onderscheiden typen algemeen nieuws, zoals
lokaal of internationaal nieuws, zijn het significant sterker eens met vier van de vijf
de motieven: loopbaan, populariteit, gespreksstof vrienden en gespreksstof thuis.
Jongeren met belangstelling voor amusement zoals sport of muziek, verschillen op
geen van vijf motieven van jongeren die zich daar niet voor interesseren.
pagina 30
2.7 Nieuwsritueel
Omdat mediagebruik voor een deel wordt gestuurd door gewoontes, is in de
vragenlijst een aantal vragen opgenomen met betrekking tot het dagelijkse
nieuwsritueel:
• Is onder jongeren sprake van een tamelijk vast dagelijks patroon in het
nieuwsmediagebruik, bijvoorbeeld ’s ochtends de radio, overdag internet en ’s
avonds televisie?
• Hebben jongeren de neiging om regelmatig naar bepaalde bronnen terug te keren?
• Gebruiken jongeren voor de dagelijkse nieuwsconsumptie liever papier dan een
beeldscherm?
• In hoeverre maakt het lezen van een krant deel uit van het dagelijkse
nieuwsritueel?
De resultaten uit dit deel van het onderzoek zijn tamelijk uitgesproken (zie tabel
2.7.1). Dat is het sterkst het geval bij de stelling:”Ik pik nieuwsitems op van
verschillende bronnen (televisie, radio, internet, kranten, enz.), afhankelijk van
wat het makkelijkst is.” Bijna alle jongeren (93%) zijn het met die stelling eens.
Hieruit leiden we af dat nieuwsconsumptie door jongeren geen maaltijdpatroon
vertoont, maar doeltreffend kan worden aangeduid met de term ‘grazen’; de hele
dag door worden links en rechts kleine beetjes ingenomen. Om in deze beeldspraak
te blijven: plekken in het weiland met geschikt gras worden in de graasrondes
zelden overgeslagen. Acht van de tien jongeren onderschrijft namelijk de stelling:
“Ik raadpleeg regelmatig een bepaalde krant, televisiestation, radiostation of
internetbron voor mijn nieuws”.
Gevraagd naar de favoriete drager (print of beeldscherm) zijn jongeren minder
eenduidig. Een op de drie jongeren onderschrijft de stelling: “Ik geef de voorkeur
aan gedrukte nieuwsbronnen in plaats van mijn nieuws van een scherm te lezen.”
Twee maal zoveel jongeren zijn het niet met die stelling eens. Een vergelijkbare
verhouding geldt voor de stelling: “Het lezen van de krant maakt deel uit van mijn
dagelijkse ritueel.”. Ruim een op de drie jongeren (37%) is het (zeer) eens met deze
uitspraak; bijna twee op de drie (63%) is het daarmee (zeer) oneens.
Tabel 2.7.1 Instemming met stellingen over facetten van het nieuwsritueel
Rituelen ++ + - -- Totaal
Eens/Oneens %
1. Grazen 24% 69% 6% 1% 100%
2. Merkentrouw 17% 63% 17% 3% 100%
3. Voorkeur print 6% 27% 53% 14% 100%
4. Krantenritueel 7% 30% 44% 19% 100%